PUBL Se Energia Zrodla Odnawialne 2008

Wydawca:
Gwny Urzd Statystyczny Departament Przemysu Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki
Autorzy opracowania: mgr Grayna Berent Kowalska mgr in. Joanna Kacprowska mgr in. Grzegorz Kacperczyk mgr in. Aureliusz Jurga oraz: zesp pracownikw Wydziau Bilansw Paliw, Surowcw i Materiaw Departamentu Przemysu GUS pod kierownictwem mgr Grayny Berent Kowalskiej zesp pracownikw Agencji Rynku Energii S.A. pod kierownictwem mgr Ryszarda Gileckiego
Opracowanie komputerowe: mgr in. Aureliusz Jurga Okadka: Druk: Zakad Wydawnictw Statystycznych Zakad Wydawnictw Statystycznych Al. Niepodlegoci 208, 00-925 Warszawa
ISSN: 1898-4347 Publikacja dostpna na www.stat.gov.pl Publication available on www.stat.gov.pl
Przedmowa
Rozwj energetyki odnawialnej ma istotne znaczenie dla realizacji podstawowych celw polityki energetycznej. Zwikszenie wykorzystania tych rde niesie za sob wikszy stopie uniezalenienia si od dostaw energii z importu. Promowanie wykorzystania odnawialnych rde energii (OZE) pozwala na zwikszenie stopnia dywersyfikacji rde dostaw oraz stworzenie warunkw do rozwoju energetyki rozproszonej opartej na lokalnie dostpnych surowcach. Energetyka odnawialna to zwykle niewielkie jednostki wytwrcze zlokalizowane blisko odbiorcy, co pozwala na podniesienie lokalnego bezpieczestwa energetycznego oraz zmniejszenie strat przesyowych. Publikacja Energia ze rde odnawialnych w 2008 roku jest trzeci edycj opracowania Gwnego Urzdu Statystycznego dotyczcego odnawialnych rde energii, w serii Informacje i opracowania statystyczne. Istotne znaczenie, z punktu widzenia metodologii i terminologii, w przygotowaniu publikacji ma przyjta przez Parlament Europejski i Rad dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajca i w nastpstwie uchylajca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Celem publikacji jest przedstawienie informacji z zakresu pozyskiwania i zuycia energii ze rde odnawialnych w roku 2008 oraz dostpnych danych za lata 2001 2007. Prace zwizane z przygotowaniem i opracowaniem publikacji zostay wykonane przez pracownikw Agencji Rynku Energii S.A. oraz pracownikw Departamentu Przemysu w Gwnym Urzdzie Statystycznym.
Wanda Tkaczyk Dyrektor Departamentu Przemysu
Warszawa, listopad 2009 r.
Spis treci
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Zakres tematyczny opracowania .................................................................................. Charakterystyka odnawialnych rde energii (nonikw energii) .............................. 7 9
Energia ze rde odnawialnych w krajach UE ............................................................ 12 Krajowe bilanse energii ze rde odnawialnych ......................................................... 22 Produkcja energii elektrycznej i ciepa ze rde odnawialnych .................................. 38 Moce osigalne urzdze wykorzystujcych rda odnawialne do wytwarzania energii elektrycznej (lata 2001 2008) ........................................................................ 48 Cele oglne w zakresie stosowania energii ze rde odnawialnych ........................... 50 Definicje podstawowych poj ..................................................................................... 55 Zacznik nr 1: Jednostki miar stosowane w gospodarce paliwami i energi .............. 58 Zacznik nr 2: Zestawienie nazw grupowa rodzajw dziaalnoci (PKD i wedug klasyfikacji NACE Rev 2) .......................................... 60
Spis tabel
Tabl. 1. Tabl. 2. Tabl. 3. Tabl. 4. Pozyskanie energii pierwotnej (w tym ze rde odnawialnych) dla UE-25 i Polski w latach 2001 2007 .......................................................................... Pozyskanie energii ze rde odnawialnych w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 ....................................................................................... Pozyskanie energii wg rde w wybranych krajach UE w latach 2005 2007 [%] ................................................................................. Udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w zuyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 [%] ............................................................................................... Struktura produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 [%] ....................................... Finalne zuycie energetyczne ogem (w tym ze rde odnawialnych bez uwzgldnienia energii elektrycznej) dla UE-25 i Polski w latach 2001 2007 .................................................................................................................. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006-2008 [TJ] ...................... Bilans biomasy staej w latach 2001 2008 [TJ] ............................................. Pozyskanie ciepa z kolektorw sonecznych w latach 2002-2008 [TJ] .......... Pozyskanie energii wody i wiatru w latach 2001 2008 [TJ] .......................... Bilans bioetanolu w latach 2005 2008 .......................................................... Bilans biodiesla w latach 2005 2008 ............................................................. Bilans biogazu w latach 2001 2008 [TJ] ....................................................... Bilans biogazu z wysypisk odpadw w latach 2001 2008 [TJ] ..................... Bilans biogazu z oczyszczalni ciekw w latach 2001 2008 [TJ] ................. Bilans pozostaego biogazu w latach 2003 2008 [TJ] ................................... Bilans energii geotermalnej w latach 2001 2008 [TJ] ................................... Bilans energii odnawialnych odpadw komunalnych w latach 2001 2008 [TJ] ................................................................................................................... Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2006 2008 [GWh] .......................................................................................... Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w jednostkach energetyki zawodowej w latach 2006 2008 [GWh] .................. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w jednostkach energetyki przemysowej w latach 2006 2008 [GWh] .............. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 [MWh] ......................................................................................... Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej i przemysowej w latach 2006 2008 [TJ] ................................... Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej w latach 2006 2008 [TJ] ............................................................. Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce przemysowej w latach 2006 2008 [TJ] ......................................................... Produkcja i pozyskanie ciepa z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 [TJ] .............................................................................................. Moce osigalne elektrowni wykorzystujcych odnawialne rda energii w latach 2001 2008 [MW] ............................................................................. 12 14 15
17 19 21 23 27 29 30 30 31 32 34 35 36 36 37 38 39 40 42 44 44 45 46 48
Tabl. 5. Tabl. 6. Tabl. 7. Tabl. 8. Tabl. 9. Tabl. 10. Tabl. 11. Tabl. 12. Tabl. 13. Tabl. 14. Tabl. 15. Tabl. 16. Tabl. 17. Tabl. 18. Tabl. 19. Tabl. 19.1. Tabl. 19.2. Tabl. 20. Tabl. 21. Tabl. 21.1. Tabl. 21.2. Tabl. 22. Tabl. 23.
Spis rysunkw
Rys. 1. Rys. 2. Rys. 3. Rys. 4. Udzia energii ze rde odnawialnych w pozyskaniu energii pierwotnej ogem w UE i Polsce w latach 2001 2007 ..................... Udzia energii ze rde odnawialnych w pozyskaniu energii pierwotnej ogem w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 ... Udzia energii z biomasy staej, wiatru i wody w oglnym pozyskaniu energii ze rde odnawialnych w latach 2005 2007 ...... Udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w zuyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 ...................................................................... Udzia biomasy staej i energii wody w produkcji energii elektrycznej z OZE w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 .. Udzia energii wiatru w produkcji energii elektrycznej z OZE w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 .................................. Udzia energii ze rde odnawialnych w finalnym zuyciu energetycznym ogem w UE-25 i Polsce ............................................ Struktura zuycia biomasy staej w 2008 roku ..................................... Zuycie biomasy staej przez odbiorcw kocowych w latach 2001 2008 [TJ] ............................................................................................ Struktura zuycia biomasy staej na wsad przemian w 2008 r. ............ Zuycie biodiesla w latach 2005 2008 [tony] .................................... Struktura zuycia biogazu w 2008 r. .................................................... Zuycie energii geotermalnej w latach 2001 2008 [TJ] .................... Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2006 2008 [GWh] ................................................................ Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej i przemysowej w latach 2006 2008 ......... Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 [GWh] ................................................................ Produkcja energii elektrycznej z elektrowni wodnych w latach 2001 2008 [GWh] ....................................................................................... Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce konwencjonalnej w latach 2006 2008 [TJ] ........................................ Struktura produkcji ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce konwencjonalnej w 2008 roku ............................................ Produkcja i pozyskanie ciepa z odnawialnych nonikw energii w latach 2006 2008 [TJ] .................................................................... Moce osigalne elektrowni wykorzystujcych odnawialne rda energii w latach 2001 2008 [MW] ..................................................... Krajowe cele oglne w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto w 2020 r. ............. 13 14 16
17 20 20 21 28 28 29 32 33 37 41 41 43 43 45 46 47 49 52
Rys. 5. Rys. 6. Rys. 7. Rys. 8. Rys. 9. Rys. 10. Rys. 11. Rys. 12. Rys. 13. Rys. 14. Rys.15. Rys. 16. Rys. 17. Rys. 18. Rys. 19. Rys. 20. Rys. 21. Rys. 22.
1. Zakres tematyczny opracowania

Publikacja niniejsza jest wynikow informacj statystyczn zawierajc dane statystyczne o odnawialnych rdach energii (OZE). Informacje te zostay zebrane w ramach bada statystycznych z zakresu gospodarki energetycznej objtych rocznymi programami bada statystycznych statystyki publicznej realizowanymi w latach: 2001 2008. Zakres prezentowanych danych nie daje jeszcze penego obrazu sytuacji w zakresie pozyskiwania i wykorzystania nonikw energii z OZE w Polsce, przede wszystkim ze wzgldu na znaczne rozproszenie rde pozyskiwania i w duym stopniu lokalny charakter ich wykorzystywania. Niskie moce wikszoci obiektw wytwarzajcych i uytkujcych energi ze rde odnawialnych utrudniaj objcie ich staymi badaniami statystycznymi. Dla uzyskania peniejszego obrazu w tym zakresie wprowadzono do Programu bada statystycznych statystyki publicznej nowy formularz sprawozdawczy dotyczcy ciepa ze rde odnawialnych (G-02o). Publikacja zawiera zbiorcze dane statystyczne dotyczce pozyskania i zuycia energii z wykorzystywanych w Polsce odnawialnych rde energii, a w szczeglnoci: biomasy, energii promieniowania sonecznego, energii wody (hydroenergii), energii wiatru, energii geotermalnej. energii aerotermalnej energii hydrotermalnej W publikacji uwzgldniono rwnie informacje o produkcji i zuyciu biopaliw (biopynw) i biogazu oraz dane dotyczce iloci energii elektrycznej i ciepa uzyskiwanego z OZE, a take o wykorzystaniu odpadw komunalnych w celach energetycznych. Zuycie biomasy nie byo objte regularnymi badaniami, a prezentowane dotychczas dane byy wynikiem oszacowania wykonanego na podstawie ankiety przeprowadzonej w 2002 r. w gospodarstwach domowych. W obecnej edycji publikacji powysze dane uzupenione zostay wynikami z badania na formularzu G-02o Sprawozdanie o cieple ze rde odnawialnych za 2008 r. Dane statystyczne prezentowane w publikacji wyraone s w jednostkach energii (TJ teradulach, GWh gigawatogodzinach, toe tonach oleju ekwiwalentnego 7
[1 toe = 41,868 109 J]) oraz w odniesieniu do biopaliw ciekych dodatkowo w jednostkach naturalnych (t (Mg) tonach). W opracowaniu wykorzystano dane statystyczne uzyskane ze sprawozda o symbolach: G-02o G-02b G-03 G-10.1(w)k G-10.2 G-10.3 G-10.6 RAF-1 RAF-2 sprawozdanie o cieple ze rde odnawialnych, sprawozdanie bilansowe nonikw energii i infrastruktury ciepowniczej, sprawozdanie o zuyciu nonikw energii, sprawozdanie o dziaalnoci podstawowej elektrowni wodnej, sprawozdanie o dziaalnoci podstawowej elektrowni cieplnej zawodowej, sprawozdanie o mocy i produkcji energii elektrycznej i ciepa elektrowni (elektrociepowni) przemysowej, sprawozdanie o mocy i produkcji elektrowni wodnych i rde odnawialnych, sprawozdanie z rozliczenia procesu przemiany w przedsibiorstwach wytwarzajcych i przerabiajcych produkty rafinacji ropy naftowej, sprawozdanie o produkcji i obrocie produktami naftowymi.
W opracowaniu prezentowane s take dane dla UE-25, dla wybranych krajw ssiadujcych bd te dla krajw o zblionych warunkach klimatycznych wg zestawie bilansw energetycznych sporzdzonych i udostpnionych przez EUROSTAT1. Wprowadzono rwnie terminologi z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajcej i w nastpstwie uchylajcej dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE. Niektre dane przedstawione w niniejszej publikacji zostay podane na podstawie danych nieostatecznych, w zwizku z czym mog one ulec nieznacznym zmianom w nastpnym opracowaniu. Ze wzgldu na elektroniczn technik przetwarzania danych, w niektrych przypadkach sumy skadnikw mog si nieznacznie rni od podanych wielkoci ogem.
http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/energy/data/database (Dane dla Polski zostay obliczone na podstawie aktualnych informacji i mog si rni od danych publikowanych przez EUROSTAT).
1
2. Charakterystyka odnawialnych rde energii (nonikw energii)

Biomasa (Biomasa staa) Oznacza ulegajc biodegradacji cz produktw, odpadw lub pozostaoci pochodzenia biologicznego z rolnictwa (cznie z substancjami rolinnymi i zwierzcymi), lenictwa i zwizanych dziaw przemysu, w tym rybowstwa i akwakultury, a take ulegajc biodegradacji cz odpadw przemysowych i miejskich. Biomasa moe by wykorzystywana jako paliwo do produkcji ciepa lub wytwarzania energii elektrycznej. Podstawowym paliwem staym z biomasy jest biomasa lena (drewno opaowe) wystpujca w postaci polan, okrglakw, zrbkw, brykietw, peletw i odpady z lenictwa w postaci drewna niewymiarowego: gazi, erdzi, przecinek, krzewu, chrustu, karp oraz odpady z przemysu drzewnego (wiry, trociny) i papierniczego (ug czarny). Odrbn grup stanowi paliwa z biomasy rolniczej z plantacji przeznaczonych na cele energetyczne (drzewa szybko rosnce, byliny dwulicienne, trawy wieloletnie, zboa uprawiane w celach energetycznych) oraz pozostaoci organiczne z rolnictwa i ogrodnictwa (np. odpady z produkcji ogrodniczej, odchody zwierzce oraz brykiety i pelety np. ze somy). Do grupy paliw staych z biomasy zaliczany jest rwnie wgiel drzewny, rozumiany szerzej jako stae produkty odgazowania biomasy. Biogaz Biogaz to gaz skadajcy si gwnie z metanu i dwutlenku wgla, uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy. W sprawozdawczoci statystycznej, ze wzgldu na sposb pozyskiwania, wyodrbnia si: - gaz wysypiskowy, uzyskiwany w wyniku fermentacji odpadw na skadowiskach, - gaz z osadw ciekowych, wytwarzany w wyniku beztlenowej fermentacji szlamu kanalizacyjnego, - pozostae biogazy: a) biogaz rolniczy uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy pochodzcej z upraw energetycznych, pozostaoci z produkcji rolinnej i odchodw zwierzcych; b) biogaz uzyskiwany w procesie beztlenowej fermentacji biomasy pochodzcej z odpadw w rzeniach, browarach i pozostaych branach ywnociowych.
Biopaliwa biopyny (paliwa cieke z biomasy) Biopaliwa oznaczaj cieke lub gazowe paliwa dla transportu, produkowane z biomasy, Biopyny oznaczaj cieke paliwa dla celw energetycznych, innych ni w transporcie, w tym do wytwarzania energii elektrycznej oraz energii ciepa i chodu, produkowane z biomasy. Biopaliwa (biopyny) s wytwarzane z surowcw pochodzenia organicznego (z biomasy lub biodegradowalnych frakcji odpadw). Sprawozdawczoci statystyczn objte s nastpujce produkty: bioetanol, biodiesel, biometanol, biodimetyloeter, bio-ETBE (etylowy trzeciorzdny eter butylu wyprodukowany na bazie bioetanolu), bio-MTBE (metylowy trzeciorzdny eter butylu wyprodukowany na bazie biometanolu). Jako biopaliwa (biopyny) mog by te wykorzystywane naturalne oleje rolinne. Wymienione produkty s stosowane jako biokomponenty dodawane do paliw silnikowych wytwarzanych z ropy naftowej. Dodatkami najczciej stosowanymi s: bioetanol (dodatek do benzyn silnikowych) i biodiesel (dodatek do olejw napdowych). Odpady komunalne W krajowej sprawozdawczoci statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energi uwzgldniane s rwnie paliwa odpadowe pochodzce z palnych odpadw przemysowych i komunalnych, takich jak: guma, tworzywa sztuczne, odpady olejw i innych podobnych produktw. Maj one posta sta lub ciek i zaliczane s do paliw odnawialnych lub nieodnawialnych, w zalenoci od tego czy ulegaj biodegradacji czy nie. Do paliw odnawialnych wykorzystywanych w procesie wytwarzania energii elektrycznej i/lub ciepa zaliczane s odnawialne stae odpady komunalne spalane w odpowiednio przystosowanych instalacjach. S to odpady z gospodarstw domowych, szpitali i sektora usug (biomasa odpadowa), zawierajce frakcje organiczne ulegajce biodegradacji. Energia promieniowania sonecznego Energia soneczna jest to energia promieniowania sonecznego przetworzona na ciepo lub na energi elektryczn. Energia soneczna jest wykorzystywana poprzez zastosowanie: - paskich, tubowo-prniowych i innego typu kolektorw sonecznych (cieczowych lub powietrznych) do podgrzewania ciepej wody uytkowej, wody w basenach
10
kpielowych, ogrzewania pomieszcze, w procesach suszarniczych, w procesach chemicznych; - ogniw fotowoltaicznych do bezporedniego wytwarzania energii elektrycznej; - termicznych elektrowni sonecznych. Energia soneczna wykorzystywana w systemach biernego ogrzewania (poprzez system zyskw bezporednich przez okna, poprzez przybudowan szklarni i inne), chodzenia i owietlenia pomieszcze nie jest uwzgldniana w sprawozdawczoci statystycznej. Energia wody Energia wody (potencjalna i kinetyczna) jest okrelana przez wielko energii elektrycznej wytwarzanej w elektrowniach wodnych. Do energii odnawialnej zalicza si jedynie produkcj energii elektrycznej w elektrowniach na dopywie naturalnym (przepywowych). Energia wiatru Energia wiatru jest to energia kinetyczna wiatru wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej w turbinach wiatrowych. Podobnie jak w przypadku elektrowni wodnych, potencja elektrowni wiatrowych jest okrelany przez moliwoci generowania przez nie energii elektrycznej. Energia geotermalna Energia geotermalna oznacza energi skadowan w postaci ciepa pod powierzchni ziemi. Jest to ciepo uzyskiwane z wntrza ziemi w postaci gorcej wody lub pary wodnej. Energia geotermalna jest uytkowana bezporednio jako ciepo grzewcze dla potrzeb komunalnych oraz w procesach produkcyjnych w rolnictwie, a take do wytwarzania energii elektrycznej (przy wykorzystaniu pary suchej albo solanki o wysokiej entalpii). Energia aerotermalna Energia aerotermalna oznacza energi magazynowan w postaci ciepa w powietrzu w danym obszarze. Energia hydrotermalna Energia hydrotermalna oznacza energi skadowan w postaci ciepa w wodach powierzchniowych.
11
3. Energia ze rde odnawialnych w krajach UE

Dane dotyczce iloci energii pierwotnej ogem (w tym energii ze rde odnawialnych) w 25 krajach Unii Europejskiej i w Polsce w latach 2001 2007 przedstawiono w tabeli 1.
Tabl. 1.
Pozyskanie energii pierwotnej (w tym ze rde odnawialnych) dla UE-25 i Polski w latach 2001 2007
Wyszczeglnienie Pozyskanie energii pierwotnej ogem*) w UE [Mtoe] w Polsce [Mtoe] w tym ze rde odnawialnych w UE w Polsce Udzia energii ze rde odnawialnych w energii pierwotnej ogem w UE [%] w Polsce [%]
*)
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
894,3 893,5 888,0 883,8 852,2 832,0 812,1
80,2
80,0
79,9
78,7
78,4
77,7
72,6
97,7
95,8 103,6 111,0 114,3 122,1 133,1
4,1
4,1
4,2
4,3
4,5
5,0
5,1
10,9
10,7
11,7
12,6
13,4
14,7
16,4
5,1
5,2
5,2
5,5
5,8
6,5
7,1
zgodnie z przyjtymi zasadami w pozycji energia pierwotna ogem nie uwzgldnia si energii wgla odzyskiwanego z had kopalnianych i energii paliw odpadowych pochodzenia nieorganicznego.
Od 2003 r. w krajach UE-25 wystpuje stay wzrost iloci energii pozyskiwanej ze rde odnawialnych (wzrost o 8,2% w 2003 r. w stosunku do roku poprzedniego i odpowiednio o 7,2% w 2004 r., 2,9% w 2005 r., 6,8% w 2006 r., 9,0% w 2007 r.). Natomiast w przypadku pozyskania energii pierwotnej ogem wystpi trend malejcy (spadek o 0,6% w 2003 r., 0,5% w 2004 r., 3,6% w 2005 r. oraz po 2,4% w 2006 i 2007 r.) co skutkuje zwikszaniem udziau energii ze rde odnawialnych w energii pierwotnej ogem.
12
Rys. 1. Udzia energii ze rde odnawialnych w pozyskaniu energii pierwotnej ogem w UE i Polsce w latach 2001 - 2007 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
UE-25 Polska
Ilo energii pierwotnej pozyskanej ze rde odnawialnych oraz jej udzia w pozyskaniu energii ogem w poszczeglnych krajach UE jest bardzo zrnicowany. W tabeli 2 i na wykresie (rys. 2) pokazano jak wielkoci te ksztatoway si w latach 2004 2007 w wybranych krajach. W wikszoci krajw UE-25 obserwuje si coroczny wzrost udziau energii ze rde odnawialnych w pozyskaniu energii pierwotnej ogem. Wyjtek w 2007 r. stanowia Litwa, gdzie tendencja ta nie wystpia, chocia utrzymaa si na wysokim poziomie 23,1%. W latach 2004-2007 udzia energii ze rde odnawialnych w energii pierwotnej ogem wzrs w UE-25 o 3,8%, a w Polsce o 1,6%. W tym samym czasie pozyskanie energii pierwotnej z OZE wzroso w UE-25 o 19,9%, a w Polsce o 19,0%.
13
Tabl. 2.
Pozyskanie energii ze rde odnawialnych w wybranych krajach UE w latach 2004 2007

Pozyskanie energii pierwotnej Udzia energii ze rde odnawialnych w energii pierwotnej ogem [%]
2004 2005 2006 2007
Wyszczeglnienie
ogem [Mtoe]
ze rde odnawialnych [Mtoe]

2007 2004 2005 2006 2007
Rok
2004
2005
2006
UE-25 Austria Czechy Estonia Finlandia Litwa otwa Niemcy Polska Sowacja Szwecja
883,8 852,2 832,0 812,1 111,0 114,3 122,1 133,1 12,6 13,4 14,7 16,4 9,9 9,7 10,0 10,4 7,1 7,3 7,5 7,8 71,8 75,3 74,4 75,2 32,8 32,4 33,2 33,3 1,9 2,0 2,2 2,4 5,9 6,2 6,6 7,2 3,8 4,0 3,9 4,4 0,7 0,7 0,6 0,7 17,7 17,3 16,6 16,8 15,4 16,2 17,8 15,7 8,7 8,1 8,7 8,6 56,3 49,8 48,7 54,6 5,0 3,7 3,2 3,5 0,7 0,8 0,8 0,8 15,0 21,1 25,1 23,1 1,8 1,9 1,8 1,8 1,8 1,9 1,8 1,8 99,8 99,9 99,8 99,8 135,5 133,9 134,8 135,3 15,8 17,6 20,8 28,1 11,6 13,1 15,5 20,8 78,7 78,4 77,7 72,6 4,3 4,5 5,0 5,1 5,5 5,8 6,5 7,1 6,2 6,3 6,3 5,6 0,8 0,9 0,9 1,0 12,3 14,1 14,1 17,5 33,8 34,2 32,3 33,1 13,5 15,3 14,8 15,6 40,1 44,7 45,9 47,3
Rys. 2. Udzia energii ze rde odnawialnych w pozyskaniu energii pierwotnej ogem w wybranych krajach UE w latach 2004 - 2007 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
UE -2 5 Au str ia Cz ec hy Es to ni a Fi nl an di a Li tw a o tw a Ni em cy Po lsk a S ow ac ja Sz we cj a
2004 2005 2006 2007
14
Struktur pozyskania energii wg rde w wybranych krajach Unii Europejskiej w latach 2005 2007 przedstawiono w tabeli 3 i na rysunku 3.
Tabl. 3.
Pozyskanie energii wg rde w wybranych krajach UE w latach 2005-2007 [%]

Energia Biomasa Energia Energia Energia Odpady promieniowania Biogaz Biopaliwa staa wody wiatru geotermalna komunalne sonecznego 51,9 0,7 21,2 5,3 3,9 3,4 4,6 9,0 50,8 0,8 20,2 5,8 3,9 5,1 4,5 9,0 48,2 0,9 18,8 6,7 4,3 6,6 4,3 10,1 50,8 1,3 42,4 1,6 0,4 0,7 0,5 2,4 50,7 1,4 40,2 2,0 0,5 1,2 0,5 3,5 50,1 1,4 39,5 2,2 0,5 2,7 0,4 3,2 76,4 0,1 10,2 0,1 2,8 5,6 4,8 78,0 0,1 10,0 0,2 2,9 4,5 4,3 81,0 0,2 7,5 0,5 3,2 3,7 4,0 98,4 0,3 0,7 0,6 98,1 0,2 1,1 0,6 98,1 0,3 1,1 0,5 82,7 0,0 14,7 0,2 0,5 1,9 86,4 0,0 11,4 0,2 0,4 1,5 83,2 0,0 14,2 0,2 0,5 1,9 92,9 5,0 0,0 0,3 1,4 0,4 93,4 4,2 0,1 0,2 1,8 0,2 90,0 4,4 1,1 0,2 3,9 0,2 83,8 15,4 0,2 0,4 0,1 86,2 12,6 0,2 0,4 0,5 85,3 13,1 0,3 0,4 0,9 44,5 2,0 9,6 13,3 7,6 12,7 0,8 9,5 40,7 2,3 8,2 12,7 8,0 18,5 0,8 8,8 37,6 2,1 6,4 12,1 8,5 18,6 0,8 13,9 91,6 0,0 4,2 0,3 1,2 2,6 0,2 0,0 91,2 0,0 3,5 0,4 1,2 3,3 0,3 0,0 91,6 0,0 3,9 0,9 1,3 2,1 0,2 0,0 45,1 0,0 45,2 0,1 0,6 4,1 0,9 4,0 46,2 0,0 42,7 0,1 0,9 4,7 0,7 4,7 49,3 0,0 39,0 0,1 0,7 6,0 1,0 3,9 51,9 0,0 41,0 0,5 0,2 1,5 4,8 56,2 0,0 35,8 0,6 0,2 2,0 5,2 54,0 0,1 36,4 0,8 0,3 2,6 5,9
Wyszczeglnienie 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007 2005 2006 2007
UE-25
Austria
Czechy
Estonia
Finlandia
Litwa
otwa
Niemcy
Polska
Sowacja
Szwecja
15
Rys. 3. Udzia energii z biomasy staej, wiatru i wody w oglnym pozyskaniu energii ze rde odnawialnych w latach 2005-2007 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
-2 5 a cy to ni a st r ia nd ia ac ja ow hy a a tw o tw Cz ec em lsk UE Li Au Es nl a Ni Po Sz we cj a
Biomasa staa /2005 r./ Energia wody /2005 r./ Energia wiatru /2005 r./
Fi
Z uwagi na odmienne warunki geologiczne i klimatyczne pozyskanie energii ze rde odnawialnych w poszczeglnych krajach jest zrnicowane dominuje energia pozyskiwana z biomasy staej (w 2007 r.: od 37,6% w Niemczech do 98,1% w Estonii). Drug pod wzgldem skali wykorzystywania bya energia wody (w 2007 r.: od 0,3% w Estonii do 39,5% w Austrii). Zwraca uwag znikomy udzia energii promieniowania sonecznego niemal we wszystkich krajach (w 2007 r.: od ladowych iloci w wikszoci krajw do 1,4% w Austrii i 2,1% w Niemczech). W Polsce w 2007 r. energia pozyskiwana ze rde odnawialnych pochodzia w 91,6% z biomasy staej. Kolejnymi wykazywanymi w statystyce rdami energii odnawialnej w Polsce byy: energia wody (3,9%), biopaliwa (2,1%), biogaz (1,3%), energia wiatru (0,9%), energia geotermalna (0,2%) i biodegradowalne odpady komunalne (0,02%). Jednym z celw Unii Europejskiej w zakresie rozwoju energetyki odnawialnej jest zwikszenie udziau energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w krajowym zuyciu tej energii. Wskaniki dla wybranych krajw UE w latach 2004 2007 podano w tabeli 4 i na rysunku 4.
16
Tabl. 4.
Udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w zuyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 [%] 2004 13,7 58,7 4,0 0,7 28,3 3,5 47,1 9,5 2,1 14,4 46,1 2005 13,6 57,4 4,5 1,1 26,9 3,9 48,4 10,5 2,6 16,7 54,3 2006 14,3 56,6 4,9 1,4 24,0 3,6 37,7 12,0 2,8 16,6 48,2 2007 15,5 59,8 4,7 1,5 26,0 4,6 36,4 15,1 3,5 16,6 52,1
Wyszczeglnienie UE-25 Austria Czechy Estonia Finlandia Litwa otwa Niemcy Polska**) Sowacja Szwecja
**)
udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w krajowym zuyciu energii elektrycznej brutto jest okrelany jako stosunek energii elektrycznej pozyskanej ze rde odnawialnych do zuycia energii elektrycznej brutto (tj. wraz ze stratami i rnicami bilansowymi).
Rys. 4. Udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w zuyciu energii elektrycznej brutto w wybranych krajach UE w latach 2004 - 2007 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2004 2005 2006 2007
Es to ni a Fi nl an di a
Udzia energii elektrycznej wytworzonej z odnawialnych nonikw energii w zuyciu energii elektrycznej brutto w UE-25 w latach 2004 2007 utrzymywa si rednio na poziomie ok. 14%. W odniesieniu do poszczeglnych krajw warto tego wskanika jest bardzo zrnicowana, np. w 2007 r. jego wielko zawiera si w przedziale od 1,5% (Estonia) do 59,8% (Austria). Dla Polski udzia energii elektrycznej wytworzonej ze rde odnawialnych
17
S ow ac ja Sz we cja
Au str ia
Cz ec hy
Li tw a
o tw a Ni em cy
UE -2 5
Po lsk a
w krajowym zuyciu energii elektrycznej brutto w 2004 r. wynis 2,1%, w 2005 r. 2,6%, 2006 r. 2,8% i w 2007 3,5%. Udziay poszczeglnych odnawialnych nonikw energii w wytwarzaniu energii elektrycznej uzyskiwanej z OZE w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 przedstawiono w tabeli 5 oraz na rysunkach 5 i 6. W wikszoci wymienionych krajw dominujcy udzia w produkcji energii elektrycznej ma energia wody. Dla krajw UE-25 udzia tego nonika w 2004 r. wynis 69,2%, w 2005 r. 64,6%, w 2006 r. 62,0%, a 2007 r. 57,8%. Dla poszczeglnych krajw w 2007 r. udzia energii wody w produkcji energii elektrycznej z OZE mieci si w przedziale od 14,8% (Estonia) do 96,6% (otwa). Dla Polski w 2007 r. energia wody stanowia 43,3% energii elektrycznej z OZE (w 2004 r. 67,7%, w 2005 r. 57,2% i w 2006 r. 47,6%). Wystpujce zrnicowanie stopnia wykorzystania tej energii, jak i innych OZE, w poszczeglnych krajach UE wynika przede wszystkim z lokalnych warunkw geograficznych i moliwych do zagospodarowania zasobw OZE. Drugie miejsce pod wzgldem wykorzystania zajmuje energia wiatru, ktrej udzia dla UE-25 wzrs z 13,6% w 2004 r. do 20,7% w 2007 r. Dla poszczeglnych krajw udzia energii wiatru w wytwarzaniu energii elektrycznej z OZE w 2007 r. ksztatowa si w przedziale od 0,2% (Sowacja) i 0,8% (Finlandia) do 43,7% (Niemcy) i 61,1% (Estonia). W Polsce energia wiatru w 2007 r. stanowia 9,6% energii elektrycznej pochodzcej z OZE (w 2004 r. 4,6%, w 2005 r. 3,5%, a w 2006 r. 6,0%). Dla krajw UE ronie rwnie udzia energii elektrycznej produkowanej na bazie spalania biomasy staej (dla UE-25 w 2004 r. 8,6%, w 2005 r. 9,5%, w 2006 r. 9,9% i w 2007 r. 10,4%). W 2007 r. udzia biomasy staej w produkcji energii elektrycznej z OZE w poszczeglnych krajach zawiera si w przedziale od 0,2% (otwa) do 43,5% (Polska). W Polsce energia elektryczna wyprodukowana z biomasy staej stanowia w 2007 r. 43,5% energii elektrycznej z OZE (w 2004 r. 25,0%, w 2005 r. 36,4% i w 2006 r. 42,7%). Najmniejszy udzia w produkcji energii elektrycznej z OZE w krajach UE ma energia promieniowania sonecznego (dla UE-25 w 2007 r. 0,7%, w 2006 r. 0,5%; 2005 r. 0,3% oraz w 2004 r. 0,2%). Spord wymienionych krajw energia promieniowania sonecznego wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej (ogniwa fotowoltaiczne) przekroczya poziom 1% w udziale w OZE jedynie w Niemczech (w 2007 r. 3,4%, w 2006 r. 3,0%; 2005 r. 2,0%, a w 2004 r. 1,0%).
18
Tabl. 5.
Struktura produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w wybranych krajach UE w latach 2004 2007 [%]
Biomasa Promieniowanie staa soneczne 8,6 9,5 9,9 10,4 4,3 4,9 6,1 7,9 20,5 17,8 20,7 28,3 38,3 18,9 19,5 16,1 39,6 39,2 46,8 39,5 0,9 0,7 4,4 8,3 0,2 0,2 0,3 0,2 6,7 7,3 9,0 11,4 25,0 36,4 42,7 43,5 0,1 0,1 7,6 8,9 9,6 8,4 10,5 10,9 0,2 0,3 0,5 0,7 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 2,0 3,0 3,4 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Energia Odpady geotermalna komun. 1,3 1,2 1,2 1,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 4,5 5,2 5,3 5,4 0,9 0,8 1,2 0,9 0,6 0,6 0,5 0,6 0,0 0,0 0,0 0,0 1,2 1,5 1,3 1,5 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,2 9,6 10,0 9,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,7 1,0 1,0 0,9 1,8 1,6 2,0 2,4
Wyszczeglnienie 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007 2004 2005 2006 2007
Woda 69,2 64,6 62,0 57,8 92,3 90,7 88,3 86,1 73,4 75,8 72,3 61,1 36,7 19,8 10,9 14,8 58,6 58,5 51,1 58,0 98,4 98,0 91,2 72,5 97,3 97,4 96,8 96,6 36,0 30,8 27,4 23,0 67,7 57,2 47,6 43,3 99,0 98,7 91,1 89,8 87,3 88,8 86,1 84,8
Wiatr 13,6 16,1 17,7 20,7 2,3 3,4 4,2 4,8 0,4 0,7 1,4 3,7 13,3 48,6 59,4 61,1 0,5 0,7 0,7 0,8 0,2 0,4 3,2 18,3 1,5 1,4 1,7 1,9 43,6 42,9 42,2 43,7 4,6 3,5 6,0 9,6 0,1 0,1 0,1 0,2 1,2 1,1 1,4 1,8
Biogaz 2,7 3,1 3,3 3,7 0,1 0,2 0,2 0,2 5,1 5,1 5,0 6,3 11,7 12,6 10,2 8,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,5 0,9 1,2 0,9 1,0 1,1 1,3 1,3 5,6 7,4 8,5 9,4 2,7 2,9 3,7 3,6 0,0 0,1 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1
UE-25
Austria
Czechy
Estonia
Finlandia
Litwa
otwa
Niemcy
Polska
Sowacja
Szwecja
19
Rys. 5. Udzia biomasy staej i energii wody w produkcji energii elektrycznej z OZE w wybranych krajach UE w latach 2004-2007 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
-2 5 a cy hy to ni a st r ia nd ia a tw Cz ec em lsk UE Li Au Es nl a Ni Po Sz we cj a
Biomas a staa 2004 Energia wody 2004
Biomasa staa 2005 Energia wody 2005
Fi
Rys. 6. Udzia energii wiatru w produkcji energii elektrycznej z OZE w wybranych krajach UE w latach 2004-2007 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
-2 5
cy
hy
st r ia
to ni a
nd ia
tw
Cz ec
em
lsk
UE
Li
Au
Es
nl a
Ni
Po
Energia wiatru 2004
Energia wiatru 2005
Fi
Energia wiatru 2006
Energia wiatru 2007
tabeli
przedstawiono
dane
dotyczce
finalnego
zuycia
Sz
we
z uwzgldnieniem energii ze rde odnawialnych dla UE-25 i Polski w latach 2001 2007.
20
cj
energetycznego
Tabl. 6. Finalne zuycie energetyczne ogem (w tym ze rde odnawialnych) dla UE-25 i Polski w latach 2001 2007
Wyszczeglnienie Finalne zuycie energetyczne ogem w UE-25 [Mtoe] w Polsce [Mtoe] w tym ze rde odnawialnych***) w UE-25 w Polsce Udzia energii ze rde odnawialnych w finalnym zuyciu energetycznym ogem w UE-25 [%] w Polsce [%]
***)
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
1 108,7 1 095,0 1 126,1 1 138,3 1 138,0 1 140,8 1 123,9 56,0 45,6 3,7 54,3 46,1 3,8 56,2 48,8 3,8 57,6 50,3 3,9 57,9 51,9 3,8 60,9 56,1 4,1 61,2 59,2 4,1
4,1
4,2
4,3
4,4
4,6
4,9
5,3
6,7
7,0
6,8
6,7
6,5
6,8
6,7
do zuycia energii ze rde odnawialnych zaliczono w caoci zuycie odpadw komunalnych (organicznych i nieorganicznych) oraz zuycie biopaliw w transporcie i w mieszalniach produktw naftowych.
Udzia energii ze rde odnawialnych w finalnym zuyciu energetycznym ogem dla UE-25 wynis w roku 2007 5,3%. W Polsce udzia ten w 2007 r. wynis 6,7% (rys. 7.).
Rys. 7. Udzia energii ze rde odnawialnych w finalnym zuyciu energetycznym ogem w UE-25 i Polsce 8%
7% UE-25 Polska
6%
5%
4% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
21
4. Krajowe bilanse energii ze rde odnawialnych

Zbiorczy krajowy bilans odnawialnych nonikw energii dla lat 2006 2008, sporzdzony na podstawie danych zbieranych w ramach statystyki publicznej, przedstawiono w tabeli 7. W omawianym okresie obserwuje si w Polsce stay wzrost pozyskania energii ze rde odnawialnych w stosunku do jej udziau w oglnej iloci pozyskanej energii pierwotnej np.: w 2006 r. pozyskano cznie 210555 TJ energii odnawialnej co stanowio 6,5% oglnej iloci pozyskanej energii pierwotnej (3253 PJ), w 2007 r. pozyskano 215374 TJ, co stanowi 7,1% oglnej iloci pozyskanej energii pierwotnej (3040 PJ), a w 2008 r. odpowiednio 228277 TJ co stanowi 7,7% oglnej iloci pozyskanej energii pierwotnej (2982 PJ). Najwiksz pozycj bilansu energii odnawialnej w 2008 r. stanowia energia biomasy staej, ktrej udzia w pozyskaniu wszystkich nonikw energii odnawialnej wynis 86,9%. Kolejnymi, pod wzgldem udziau w OZE, byy: biopaliwa cieke (5,4% udziau w pozyskaniu energii z OZE), woda (3,4%), biogazy (2,4%), wiatr (1,3%), pompy ciepa (0,3%), energia geotermalna (0,2%), promieniowanie soneczne (0,024%) oraz biodegradowalne odpady komunalne (0,004%). W tabeli 8 przedstawiono syntetyczne bilanse biomasy staej dla lat 2001 2008. Prezentowane dane wykazuj, e w latach 2001 -2008 wystpowa stay wzrost iloci energii pozyskiwanej i zuywanej z biomasy staej. Dla przykadu najwikszy wzrost zaobserwowano w 2006 r., w ktrym pozyskano o 10,1% wicej biomasy staej ni w roku 2005, jednoczenie w stosunku do roku 2001 odnotowano wwczas wzrost pozyskania o 19,8%, a zuycia krajowego ogem o 19,7%. W 2008 r. wzrost ten wynis 0,6% w stosunku do roku 2007, a w stosunku do roku 2001 odpowiednio 23,7% i 24,0%. Mona jednoczenie zauway, e od 2003 r. utrzymuje si silna tendencja wzrostu w odniesieniu do zuycia na wsad przemian energetycznych (w stosunku do poprzedniego roku: w 2003 r. o 20,6%, w 2004 r. o 53,6%, w 2005 r. o 96,5%, w 2006 r. o 21%, w 2007 r. o 20,1% i w 2008 r. o 50,4%), zwaszcza w elektrowniach i elektrociepowniach zawodowych (w 2003 r. o 77,7%, w 2004 r. o 91,8%, w 2005 r. o 151,3%, w 2006 r. o 39,3%, w 2007 r. o 30,1% i w 2008 r. o 74,2%).
22
Tabl. 7. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006 2008 [TJ]

Energia promieniowania sonecznego
2008 2006 2007 2008
Wyszczeglnienie
2006
Biomasa staa
Energia wody
2007
2006
2007
2008
Pozyskanie Import(+) Eksport (-) Zmiana zapasw (+/-) Zuycie krajowe ogem Zuycie na wsad przemian z tego: elektrownie/elektrociepownie zawodowe ciepownie zawodowe elektrownie/elektrociepownie przemysowe ciepownie przemysowe mieszalnie produktw naftowych Zuycie wasne sektora energii z tego: elektrownie, elektrociepownie i ciepownie wydobywanie ropy i gazu Zuycie kocowe (finalne) z tego: Dziaalno produkcyjna z tego: hutnictwo elaza i stali mineralny rodkw transportu maszynowy spoywczy i tytoniowy papierniczy, poligraficzny drzewny pozostay przemys Budownictwo Transport Pozostali odbiorcy z tego: handel i usugi gospodarstwa domowe rolnictwo i lenictwo
192 097 197 150 198 401 -73 21 180 -924 25 434 500 38 251
11 11 -
15 15 -
54 7 352 8 467 7 748 -
192 024 196 226 198 902
54 7 352 8 467 7 748 - 7 352 8 467 7 748
13 430 1 601 5 954 195 11
17 471 1 529 6 266 168 57
30 428 1 897 5 726 200 20
- 7 346 8 459 7 740 6 8 8 -
10
56
20
11 11 11 -
15 15 15 -
54 54 54 -
1 1 170 833 170 735 160 631 41 752 1 140 7 29 239 30 368 7 952 3 016 24 44 172 1 116 5 25 164 30 877 9 925 3 059 21 34 088 1 223 5 37 366 19 729 11 532 2 196 6
129 057 126 542 126 537 4 580 19 977 5 482 19 060 5 013 19 024
104 500 102 000 102 500
23
Tabl. 7. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006 2008 [TJ] (c.d.)
Biogaz Wyszczeglnienie z wysypisk odpadw
2006 2007 2008
Pompy ciepa ze ciekw

2006 2007 2008
pozostay
2006 2007 2008 2006 2007 2008
791 791 791
879 1 432 1 803 1 802 3 976 879 1 432 1 803 1 802 3 976 879 1 432 1 211 1 399 1 498
19 19 19
27 27 27
107 107 107
33 33 -
68 68 -
605 605 -
18 773 -
15 -
19
19 -
27 -
107 -
864 1 432 1 209 1 395 1 477 15 28 2 17
15 577 72 72 505 505 -
28
17
33 33 33 -
68 68 68 -
605 605 605 -
375 2 461 84 84 94 94 -
291 2 367 291 2 367 -
24
Tabl. 7. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006 2008 [TJ] (c.d.)
Biopaliwa cieke Wyszczeglnienie
2006
bioetanol
2007 2008 2006
biodiesel
2007 2008
Energia geotermalna
2006 2007 2008
3 542 66 989 -61 2 558 2 558
2 792 665 45 -56 3 356 3 356
2 459 3 027 11 -184 5 291 5 291
3 423 5 1 979 49 1 498 1 249
1 822 746 -4
9 943 3 547 -279
535 535 -
439 439 -
531 531 -
1 072 13 211 972 12 986
2 558 -
3 356 -
5 291 -
1 249 -
972 12 986 -
249 249 -
100 100 -
225 225 -
535 535 100 435 -
439 439 82 357 -
531 531 129 402 -
25
Tabl. 7. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006 2008 [TJ] (dok.)
Wyszczeglnienie
Energia wiatru
Odpady komunalne
2006 2007 2008 2006
Razem
2006
2007
2008
2007
2008
922 1 878 3 012 -
27 3 30 -
35 35 -
9 210 555 215 374 228 277 71 2 968 -82 35 282 665 791 -984 42 412 6 574 11 37 70 325
922 1 878 3 012 922 1 878 3 012
9 207 576 214 264 234 878
922 1 878 3 012 -
21 716 1 603 7 961 195 3 807 26
27 823 1 533 8 560 168 4 328 85
41 180 1 916 8 750 202 18 277 37
30 2 2 28 28 -
35 6 1 5 29 29 -
25
84
37
1 1 9 172 268 171 767 164 516 1 1 41 826 1 140 7 29 311 30 368 7 954 3 016 24 44 262 1 117 5 25 248 30 877 9 930 3 059 21 34 183 1 223 5 37 460 19 729 11 533 2 196 6
249 100 225 8 130 169 127 384 130 102 8 5 257 5 967 8 176
- 104 935 102 357 102 902 - 19 977 19 060 19 024
26
Tabl. 8. Bilans biomasy staej w latach 2001 2008 [TJ]

Wyszczeglnienie
Pozyskanie Zmiana zapasw (+/-) Zuycie krajowe ogem Zuycie na wsad przemian z tego: elektrownie/elektrociepownie zawodowe ciepownie zawodowe elektrownie/elektrociepownie przemysowe ciepownie przemysowe Zuycie wasne sektora energii z tego: elektrownie, elektrociepownie i ciepownie kopalnie wgla kamiennego i brunatnego wydobywanie ropy i gazu Zuycie kocowe (finalne) z tego: Dziaalno produkcyjna z tego: hutnictwo elaza i stali chemiczny i petrochemiczny metali nieelaznych mineralny rodkw transportu maszynowy wydobywczy spoywczy i tytoniowy papierniczy, poligraficzny drzewny odzieowy i skrzany pozostay przemys Budownictwo Pozostali odbiorcy z tego: handel i usugi gospodarstwa domowe rolnictwo i lenictwo
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
160 406 163 308 164 163 170 056 174 431 192 097 197 150 198 401 66 -83 -73 -924 500
160 406 163 374 164 080 170 056 174 431 192 024 196 226 198 902 4 886 1 181 252 3 058 395 39 36 3 4 809 1 126 388 2 878 417 29 8 21 5 799 2 001 619 2 742 437 8 7 1 8 905 3 837 1 244 3 598 226 4 4 17 500 9 641 1 412 6 194 253 2 2 21 180 13 430 1 601 5 954 195 11 10 1 25 434 17 471 1 529 6 266 168 57 56 1 38 251 30 428 1 897 5 726 200 20 20 -
155 481 158 536 158 273 161 147 156 929 170 833 170 735 160 631 26 185 6 5 275 6 2 62 15 138 8 032 2 659 17 29 258 3 1 1 292 3 10 60 16 622 9 871 2 395 21 30 394 4 153 102 3 22 6 323 17 950 9 297 2 2 532 35 31 864 4 102 261 6 52 10 373 18 957 9 327 4 2 768 17 30 990 2 165 110 1 54 1 214 18 611 9 641 1 2 190 30 41 752 1 140 7 29 239 30 368 7 952 3 016 24 44 172 1 121 116 5 25 164 30 877 9 925 1 2 937 21 34 088 1 223 5 37 0 366 19 729 11 532 1 2 195 6
129 279 129 257 127 844 129 266 125 909 129 057 126 542 126 537 5 736 5 747 5 752 6 028 6 171 4 580 5 482 5 013
104 500 104 500 103 075 103 360 100 700 104 500 102 000 102 500 19 043 19 010 19 017 19 878 19 038 19 977 19 060 19 024
27
Rys. 8. Struktura zuycia biomasy staej w 2008 roku
80,76%
0,01%
19,23%
Zuycie na wsad przemian
Zuycie wasne sektora energii
Zuycie kocowe (finalne)
Rys. 9. Zuycie biomasy staej przez odbiorcw kocowych w latach 2001 - 2008 [TJ] 180000 160000 140000 120000 100000 80000 60000 40000 20000 0 2001 2002 2003 2004 drzewny rolnictwo i lenictwo 2005 2006 2007 2008
papierniczy, poligraficzny gospodarstwa domowe
handel i usugi pozostae dziay
Struktur zuycia biomasy staej w 2008 r. obrazuje rys. 8. Natomiast na rysunku 9 przedstawiono wielko zuycia biomasy przez odbiorcw kocowych (finalnych) w latach 2001 2008. Struktur zuycia biomasy staej na wsad przemian energetycznych przedstawia rys. 10. 28
Rys. 10. Struktura zuycia biomasy staej na wsad przemian w 2008 r.
15% 5%
1%
79%
elektrownie/elektrociepownie zawodowe elektrownie/elektrociepownie przemysowe
ciepownie zawodowe ciepownie przemysowe
W tabeli 9 przedstawiono dla lat 2002 2008 wielkoci ciepa pozyskanego z kolektorw sonecznych (odnotowane w sprawozdaniach: G-02b Sprawozdanie bilansowe nonikw energii i infrastruktury ciepowniczej i G-02o Sprawozdanie o cieple ze rde odnawialnych w 2008 r.). Tabl. 9. Pozyskanie ciepa z kolektorw sonecznych w latach 2002-2008 [TJ]
Pozyskane ciepo kolektory soneczne 2002 0,6 2003 0,9 2004 3,6 2005 6,3 2006 10,6 2007 15,0 2008 54,0
Wraz z postpujcym od 2004 r. wzrostem liczby jednostek wykorzystujcych kolektory soneczne, nastpowao zwikszenie iloci uzyskanego ciepa, i tak w 2005 r. w stosunku do roku poprzedniego osignito 76% wzrost, w 2006 r. 68%, w 2007 r. 41%, a w 2008 260%. Podane w powyszej tabeli zbiorcze dane nie daj penego obrazu sytuacji w tym zakresie ze wzgldu na zazwyczaj niskie moce i lokalny charakter wykorzystywania kolektorw sonecznych oraz, e sprawozdania zoyy gwnie podmioty zaliczane do grupy odbiorcw: handel i usugi. Dla przykadu Instytut Energetyki Odnawialnej EC BREC w ramach analizy bada statystycznych sprzeday kolektorw sonecznych w 2008 r. przedstawi dane z ktrych wynika, e w 2007 r. czna powierzchnia zainstalowana kolektorw sonecznych w Polsce
29
wyniosa ok. 235900 m2, a w 2008 r. 365500 m2 co w przyblieniu stanowioby ekwiwalent mocy zainstalowanej odpowiednio: 165130 KW i 255850 KW. Zbiorcze dane dotyczce energii wody i wiatru wykorzystywanej do wytwarzania energii elektrycznej w latach 2001 2008 przedstawiono w tabeli 10 Tabl. 10 Pozyskanie energii wody i wiatru w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Woda Wiatr 2001 8369 49 2002 8204 219 2003 6017 448 2004 7494 512 2005 7924 488 2006 7352 922 2007 8467 1878 2008 7748 3012
Z powyszych danych wynika, e przy utrzymujcym si na zblionym poziomie stopniu wykorzystania energii wody (6 8,5 PJ), w omawianym okresie nastpowa stay wzrost wykorzystania energii wiatru. Produkcja energii elektrycznej w elektrowniach wiatrowych wzrosa z 49 TJ w 2001 r. do 3012 TJ w 2008 r. Szczegowe dane dotyczce wykorzystania energii elektrycznej w elektrowniach wodnych i wiatrowych przedstawiono w pkt. 5 i 6 niniejszego opracowania. Bilanse podstawowych biopaliw wystpujcych w obrocie paliwami ciekymi, opracowane na podstawie danych ze sprawozda objtych obowizujcymi w poszczeglnych latach programami bada statystycznych statystyki publicznej, przedstawiono w tabeli 11 (bioetanol) i w tabeli 12 (biodiesel). W tabeli 11 podano odpowiednie dane dostpne za lata 2005 2008 dla bioetanolu, a w tabeli 12 za lata 2005 2008 dla biodiesla. Tabl. 11. Bilans bioetanolu w latach 2005 2008
2005 tony Pozyskanie Import (+) Eksport (-) Zmiana zapasw (+/-) Zuycie krajowe do mieszania z benzyn 80940 28902 1440 53478 TJ 2006 tony TJ 3542 66 989 -61 2007 tony 92679 22392 1509 -1875 TJ 2792 2008 tony 92088 TJ 2459 3027 11 -184 5291
Wyszczeglnienie
2404 119 261 858 43 1589 2 232 33 302 -2 056 86 135
665 113376 45 -56 400 -6906
2558 111687
3356 198158
30
Tabl. 12. Bilans biodiesla w latach 2005 2008

2005 tony Pozyskanie Import(+) Eksport (-) Zmiana zapasw (+/-) Zuycie krajowe ogem z tego: TJ 2006 tony TJ 2007 tony TJ 2008 tony TJ
9 943
Wyszczeglnienie
64 336 2 471 89 126 3 423 47 447
1 822 263 729
142
94 094
3 547
48 599 1 866 51 528 1 979 19 440
746
1 344 17 081
52
1 282
49
-107
-4
-7 408
-279
657 39 022 1 498 27 900
1 072 350 415 13 211
do mieszania z olejem napdowym 14 652 kocowe (finalne) w transporcie

2 429
563 32 516 1 249 25 307
972 344 451 12 986
94
6 506
249
2 593
100
5 964
225
Z danych bilansu bioetanolu wynika, e w kolejnych latach zuycie krajowe tego paliwa sukcesywnie wzrasta w stosunku do roku poprzedniego (2006 r. o 61%, w 2007 r. o 31,2% i w 2008 r. o 57,7%) przy jednoczesnym pozostajcym prawie na tym samym poziomie jego pozyskaniu (rednio ok. 2799 TJ). Jest to za spraw rosncego z roku na rok importu. Zuywany w kraju bioetanol by w caoci dodawany do benzyn silnikowych. W 2008 r., w stosunku do roku 2007, produkcja biodiesla bya wiksza o 445,7%, a jego zuycie odpowiednio o 1132,0%. Zuyty w kraju biodiesel by w 98,3% dodawany do oleju napdowego. W 2007 r. wystpi spadek w produkcji, co znalazo rwnie odzwierciedlenie w spadku eksportu. Struktur zuycia tego paliwa w latach 2005 2008 obrazuje rysunek 11.
31
Rys. 11. Zuycie biodiesla w latach 2005 - 2008 [tony]
350000 300000 250000 200000 150000 100000 50000 0 2005 2006 2007 2008
Zuycie do mieszania z olejem napdowym
Zuycie kocowe (finalne) w transporcie
Zbiorcze dane bilansowe dotyczce biogazw dla lat 2001 2008 przedstawiono w tabeli 13, a w tabelach 14 16 dane szczegowe dla poszczeglnych rodzajw biogazw (z wysypisk odpadw, z oczyszczalni ciekw i pozostae). Tabl. 13. Bilans biogazu w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Pozyskanie Zuycie na wsad przemian z tego: elektrociepownie zawodowe ciepownie zawodowe elektrociepownie przemysowe ciepownie przemysowe Zuycie wasne sektora energii Zuycie kocowe (finalne) z tego: przemys spoywczy i tytoniowy handel i usugi 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 477 1 353 1 624 1 941 2 243 2 613 2 708 5 515 563 615 861 1 293 1 820 2 021 2 305 3 037
29 532 2 12 902
5 609 1 18 720
127 19
57 -
21 -
18 2
15 4
19
714 1 236 1 798 2 001 2 286 3 016 1 763 16 632 1 12 411 15 577 28 2 17
375 2 461
42 860
37 683
63 700
74 558
68 343
72 505
84
94
291 2 367
32
W omawianym okresie (za wyjtkiem roku 2002) ilo pozyskiwanego biogazu wzrastaa. W wikszoci paliwo to zostao wykorzystane na wsad przemian energetycznych w elektrociepowniach i ciepowniach. Pozyskanie biogazu w 2008 r. byo wiksze o 103,7% od pozyskania w 2007 r. Na wsad przemian energetycznych zuyto 55% pozyskanego biogazu, a 45% stanowio zuycie kocowe (finalne), z czego wikszo w jednostkach zaliczanych do handlu i usug (96,2%). Struktur zuycia biogazw w 2008 r. obrazuje rysunek 12.
Rys. 12. Struktura zuycia biogazu w 2008 r.
55,1%
0,3%
44,6%
Zuycie na wsad przemian
Zuycie kocowe (finalne)
W tabeli 14 przedstawiono szczegowe dane za lata 2001 2008 dotyczce gazu pozyskiwanego z wysypisk odpadw.
33
Tabl. 14. Bilans biogazu z wysypisk odpadw w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
Pozyskanie Zuycie na wsad przemian z tego:
544 532
628 610
704 704
636 636
649 649
791 791
879 1432 879 1432
elektrociepownie zawodowe
127
57
21
18
15
elektrociepownie przemysowe
532
609
576
579
628
773
864 1432
ciepownie przemysowe
12
18
W latach 2001 2008 pozyskanie gazu wysypiskowego ksztatowao si na zblionym poziomie w przedziale od 544 [TJ] do 1432 [TJ]. W 2006 r. w stosunku do 2005 r. pozyskanie biogazu wysypiskowego wzroso o 21,9%. W 2007 r. przyrost ten wynis w stosunku do 2006 r. 11,1%., a w 2008 r. o 62,9% w stosunku do roku 2007. Gaz wysypiskowy by w caoci wykorzystywany w przemianach energetycznych na wytwarzanie energii elektrycznej i ciepa. W tabeli 15 przedstawiono dane bilansowe za lata 2001 2008 dotyczce biogazu uzyskiwanego z oczyszczalni ciekw.
34
Tabl. 15. Bilans biogazu z oczyszczalni ciekw w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Pozyskanie Zuycie na wsad przemian z tego: ciepownie zawodowe elektrociepownie przemysowe ciepownie przemysowe Zuycie wasne sektora energii Zuycie kocowe (finalne) z tego: przemys spoywczy i tytoniowy handel i usugi
2001 2002 2003 2004 933 31 725 5
2005
2006
2007
2008
896 1 297 1 586 1 803 1 802 3 976 133 649 1 163 1 211 1 399 1 498
29 2 902
5 720
19 114 763
19
649 1 162 1 209 1 395 1 477 16 632 1 12 411 15 577 28 2 17
375 2 461
42 860
37 683
63 700
74 558
68 343
72 505
84
94
291 2 367
Przedstawione wyej dane (za wyjtkiem roku 2002 i 2007) wykazuj stay wzrost iloci biogazu uzyskiwanego z oczyszczalni ciekw, i tak w 2003 r. w porwnaniu z rokiem poprzednim nastpi 23,6% wzrost, a w kolejnych latach: w 2004 r. o 44,8% , w 2005 r. o 22,3%, w 2006 r. o 13,7% i w 2008 r. o 120,6%. W odniesieniu do tego gazu odnotowano stosunkowo duy udzia zuycia kocowego w zuyciu ogem (85,2% w 2003 r., 48,7% w 2004 r., 25,9% w 2005 r., 32,0% w 2006 r., 20,8% w 2007 r. i 61,9% w 2008 r.). W tabeli 16 podano szczegowe dane o pozyskaniu i zuyciu pozostaego biogazu dla lat 2003 2008.
35
Tabl. 16. Bilans pozostaego biogazu w latach 2003 2008 [TJ]

Wyszczeglnienie Pozyskanie Zuycie na wsad przemian (elektrociepownie przemysowe) 2003 24 2004 8 2005 8 2006 19 2007 27 2008 107
24
19
27
107
Z przedstawionych wyej danych wynika, e ta grupa biogazw stanowi znikom cz wszystkich biogazw, i tak dla 2006 r. gazy te stanowiy 0,7%, w 2007 r. 1,0%, a w 2008 r. 1,9% cznej iloci pozyskiwanych biogazw. W tabeli 17 przedstawiono dane dotyczce pozyskania i zuycia energii geotermalnej w latach 2001 2008. Tabl. 17. Bilans energii geotermalnej w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Pozyskanie Zuycie kocowe (finalne) z tego: handel i usugi gospodarstwa domowe 2001 120 120 2002 263 263 2003 311 311 2004 318 318 2005 476 476 2006 535 535 2007 439 439 2008 531 531
20 100
51 212
70 241
70 248
90 386
100 435
82 357
129 402
Podane wyej dane wskazuj na postpujcy od roku 2002 wzrost wykorzystania energii geotermalnej. W kolejnych latach w stosunku do roku poprzedniego wzrost ten odpowiednio wynosi: w 2002 r. o 119,2%, w 2003 r. 18,3%, w 2004 r. 2,3%, w 2005 r. 49,7%, w 2006 r. 12,3% oraz w 2008 r. 21,0%. Natomiast w 2007 roku pozyskanie energii geotermalnej spado o 17,9%. Energia geotermalna wykorzystywana jest gwnie do zaspokajania zapotrzebowania na ciepo gospodarstw domowych (okoo 80%). Zuycie energii geotermalnej przez gospodarstwa domowe i podmioty zaliczane do handlu i usug w latach 2001 2008 obrazuje rysunek 13.
36
Rys. 13. Zuycie energii geotermalnej w latach 2001 - 2008 [TJ] 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Handel i usugi Gospodarstwa domowe
Bilanse dla lat 2001 2008 biodegradowalnych odpadw komunalnych zawiera tabela 18. Tabl. 18. Bilans energii odnawialnych odpadw komunalnych w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Pozyskanie Zmiana zapasw (+/-) Zuycie krajowe ogem Zuycie wasne sektora energii (elektrownie, elektrociepownie i ciepownie) Zuycie kocowe (finalne) 2001 11 11 1 10 2002 10 10 10 2003 14 14 14 2004 13 13 13 2005 30 30 30 2006 27 3 30 30 2007 35 35 35 2008 9 9 9
Przedstawione wyej dane wskazuj na znikomy udzia odpadw komunalnych w krajowych bilansach energii odnawialnej.
37
5. Produkcja energii elektrycznej i ciepa ze rde odnawialnych

Dane dotyczce wielkoci produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2006 2008 przedstawiono w tabelach 19, 19.1, 19.2. Tabl. 19. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2006-2008 [GWh]
Energetyka zawodowa 2006 Ogem Woda z tego: elektrownie o mocy osigalnej < 1 MW elektrownie o mocy osigalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osigalnej > 10 MW Wiatr Biomasa staa w tym wspspalanie Biogaz z tego: biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay 3 451,6 2 040,6 2007 4 507,1 2 349,8 2008 Energetyka przemysowa 2006 2007 2008 2006 4 291,2 2 042,3 Razem 2007 5 429,3 2 352,1 2008 6 440,4 2 152,2
Wyszczeglnienie
5 676,9 839,6 922,2 763,5 2 149,9 1,7 2,3 2,3
246,2 566,6 1 227,8 256,1 1 154,2 1 154,2 0,7
303,9 658,1 1 387,7 521,6 1 635,2 1 635,2 0,5
287,9 605,4 1 256,6 836,8
1,7 -
2,3 -
2,3 -
247,9 566,6 1 227,8 256,1 1 832,7 1 644,6 160,1
306,3 658,1 1 387,7 521,6 2 360,4 2 126,2 195,2
290,2 605,4 1 256,6 836,8 3 199,8 2 963,3 251,6
2 690,2 678,5 725,1 509,6 2 685,2 490,4 491,0 278,1 - 159,4 194,7 251,6
0,7 -
0,5 -
91,3 113,1 148,4 66,7 1,5 79,5 2,1 94,9 8,3
92,0 66,7 1,5
113,6 79,5 2,1
148,4 94,9 8,3
38
Tabl. 19.1. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w jednostkach energetyki zawodowej w latach 2006-2008 [GWh]
Energetyka zawodowa Wyszczeglnienie 2006 Ogem Woda z tego: Elektrownie 2007 2008 Elektrociepownie 2006 2007 2008 2006 2007 2008
Razem
2 296,7 2 871,4 2 986,7 1 154,9 1 635,8 2 690,2 3 451,6 4 507,1 5 676,9 2 040,6 2 349,8 2 149,9 - 2 040,6 2 349,8 2 149,9
elektrownie o mocy osigalnej < 1 MW elektrownie o mocy osigalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osigalnej > 10 MW Wiatr
246,2
303,9
287,9
246,2
303,9
287,9
566,6
658,1
605,4
566,6
658,1
605,4
1 227,8 1 387,7 1 256,6
- 1 227,8 1 387,7 1 256,6
256,1
521,6
836,8
256,1
521,6
836,8
Biomasa staa
- 1 154,2 1 635,2 2 690,2 1 154,2 1 635,2 2 690,2
w tym wspspalanie Biogaz z tego:
- 1 154,2 1 635,2 2 685,2 1 154,2 1 635,2 2 685,2 0,7 0,5 0,7 0,5 -
biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay
0,7
0,5
0,7
0,5
39
Tabl. 19.2. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w jednostkach energetyki przemysowej w latach 2006-2008 [GWh]
Energetyka przemysowa Wyszczeglnienie 2006 Ogem Woda z tego: elektrownie o mocy osigalnej < 1 MW elektrownie o mocy osigalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osigalnej > 10 MW Wiatr Biomasa staa w tym wspspalanie Biogaz z tego: biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay 1,7 1,7 Elektrownie 2007 2,3 2,3 2008 2,3 2,3 Elektrociepownie 2006 837,9 2007 919,8 2008 761,2 2006 839,6 1,7 Razem 2007 922,2 2,3 2008 763,5 2,3
1,7 -
2,3 -
2,3 -
678,5 490,4 159,4
725,1 491,0 194,7
509,6 278,1 251,6
1,7 678,5 490,4 159,4
2,3 725,1 491,0 194,7
2,3 509,6 278,1 251,6
91,3 66,7 1,5
113,1 79,5 2,1
148,4 94,9 8,3
91,3 66,7 1,5
113,1 79,5 2,1
148,4 94,9 8,3
Energia elektryczna wytworzona z OZE stanowia 2,8% w 2006 r., 3,5% w 2007 r. oraz 4,2% w 2008 r. krajowego zuycia energii elektrycznej brutto (objanienie**) na str. 17). W latach 2006 2008 udzia energii elektrycznej wytworzonej w elektrowniach wodnych w cznej produkcji energii elektrycznej z OZE stopniowo mala i wynosi: w 2006 r. 47,6%, w 2007 r. 43,3%, w 2008 r. 33,4%. Jednoczenie w tym przedziale czasu zwikszy si udzia energii elektrycznej wytworzonej z biomasy staej (w 2006 r. 42,7%, w 2007 r. 43,5%, w 2008 r. 49,7%) w cznej produkcji energii elektrycznej z OZE.
40
Kolejnymi nonikami energii wykorzystywanymi do produkcji energii elektrycznej byy: energia wiatru (w 2006 r. 6,0%, 2007 r. 9,6% i w 2008 r. 13,0%) oraz biogaz (w 2006 r. 3,7%, 2007 r. 3,6% i w 2008 r. 3,9%). Energia elektryczna wytworzona z biogazu pochodzia z biogazu wysypiskowego (w 2006 r. 57,5%, w 2007 r. 58,2% i w 2008 r. 59,0%) i biogazu z oczyszczalni ciekw (w 2006 r. 41,6%, w 2007 r. 40,7% i w 2008 r. 37,7%). Na rysunku 14 pokazano wielko produkcji energii elektrycznej w latach 2006 2008 wg rde jej pozyskania. Natomiast rysunek 15 obrazuje produkcj tej energii w tym samym okresie czasu w energetyce zawodowej i przemysowej.
Rys. 14. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii, wg rde jej pozyskania, w latach 2006-2008 [GWh] 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 Woda Energetyka zawodowa 2006 Energetyka przemysowa 2006 Wiatr Biomasa staa Biogaz
Energetyka zawodowa 2007 Energetyka przemysowa 2007
Energetyka zawodowa 2008 Energetyka przemysowa 2008
Rys. 15. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej i przemysowej w latach 2006-2008 [GWh] 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0 2006 rok Elektrownie zawodowe Elektrownie przemysowe 2007 rok 2008 rok Elektrociepownie zawodowe Elektrociepownie przemysowe
41
Wielkoci produkcji energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 przedstawiono w tabeli 20 oraz na rysunku 16. Na rysunku 17 pokazano wielkoci produkcji energii w elektrowniach wodnych. Tabl. 20. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 [GWh]
Wyszczeglnienie Ogem Woda z tego: elektrownie o mocy osigalnej < 1 MW elektrownie o mocy osigalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osigalnej > 10 MW Wiatr Biomasa staa w tym wspspalanie Biogaz z tego: biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay 2001 2002 2003 2004 2005
3 847,3 2 201,1
2006
4 291,2 2 042,3
2007
5 429,3 2 352,1
2008
6 440,4 2 152,2
2 783,0 2 767,0 2 250,0 3 074,4 2 325,0 2 279,0 1 671,0 2 081,7
239,0 532,0
262,0 585,0
242,0 431,0
273,5 616,9
358,2 504,2 1 338,7 135,5 1 399,5 1 236,3 111,3
247,9 566,6 1 227,8 256,1 1 832,7 1 644,6 160,1
306,3 658,1 1 387,7 521,6 2 360,4 2 126,2 195,2
290,2 605,4 1 256,6 836,8 3 199,8 2 963,3 251,6
1 554,0 1 432,0 14,0 402,0 42,0 61,0 379,0 48,0
998,0 1 191,4 124,0 399,0 56,0 142,3 768,2 620,5 82,2
42,0 -
48,0 -
53,0 2,0 1,0
63,3 18,1 0,8
75,3 35,4 0,6
92,0 66,7 1,5
113,6 79,5 2,1
148,4 94,9 8,3
42
Rys. 16. Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 - 2008 [GWh] 10 000 1 000 100 10 2001 2002 2003 W oda 2004 W iatr 2005 2006 2007 Biogaz 2008
Biomasa staa
Rys.17. Produkcja energii elektrycznej z elektrowni wodnych w latach 2001 - 2008 [GWh] 1 800 1 600 1 400 1 200 1 000 800 600 400 200 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
o mocy osigalnej < 1 MW
o mocy osigalnej od 1 MW do 10 MW
o mocy osigalnej >10 MW
Od 2004 roku wzrasta produkcja energii elektrycznej z OZE w porwnaniu z poprzednim rokiem (w 2004 r. o 36,6%, w 2005 r. 25,1%, 2006 r. 11,5%, w 2007 r. 26,5% i w 2008 r. 18,6%). Najwikszy wzrost odnotowano w odniesieniu do energii wiatru (w 2002 r. 335,7%, w 2003 r. 103,3% w 2004 r. 14,8%, w 2006 r. o 89,0%, w 2007 r. o 103,7% i w 2008 r. o 60,4%). Wysoki wzrost (od 2004 r.) wystpi te w odniesieniu do energii elektrycznej wytworzonej z biomasy staej (w 2004 r. o 92,5%, w 2005 r. 82,2%, w 2006 r. 31,0%, w 2007 r. 28,8%, i w 2008 r. 35,6%). Rwnie w przypadku energii elektrycznej wytwarzanej na bazie biogazu w omawianych latach ujawnia si tendencja wzrostowa (w 2002 r. 14,3%, w 2003 r. 16,7%, w 2004 r. 46,7%, w 2005 r. 35,4%, w 2006 r. 43,9%, w 2007 21,9% i w 2008 r. 28,9%).
43
W tabelach 21, 21.1, 21.2 i na rysunku 18 przedstawiono wielko produkcji ciepa w latach 2006 2008 w energetyce konwencjonalnej, tj. w elektrociepowniach i ciepowniach, dla ktrych podstaw jest proces spalania. Natomiast rys. 19 ilustruje struktur produkcji ciepa z tych rde. Tabl. 21. Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej i przemysowej w latach 2006-2008 [TJ]
Energetyka zawodowa 2006 2007 3 366 3 354 12 2008 4 867 4 852 15 Energetyka przemysowa 2006 1 680 990 690 2007 1 300 612 688 2008 1 661 751 910 2006 3 795 3 092 703 Razem 2007 4 666 3 966 700 2008 6 528 5 603 925
Wyszczeglnienie
Ogem Biomasa staa Biogaz z tego:

2 115 2 102 13
11 2 -
9 3 -
15 -
101 582 7
23 655 10
148 718 44
112 584 7
32 658 10
148 733 44
Tabl. 21.1. Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce zawodowej w latach 2006-2008 [TJ] Energetyka zawodowa
Wyszczeglnienie
Elektrociepownie 2006 2007 2 162 2 153 9 2008 3 318 3 318 Ciepownie 2006 1 255 1 253 2 2007 1 204 1 201 3 2008 1 549 1 534 15 2006 2 115 2 102 13 Razem 2007 3 366 3 354 12 2008 4 867 4 852 15

860 849 11
11 -
9 -
2 -
3 -
15 -
11 2 -
9 3 -
15 -
44
Tabl. 21.2. Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce przemysowej w latach 2006-2008 [TJ] Energetyka przemysowa
Wyszczeglnienie
Elektrociepownie 2006 2007 1 191 503 688 2008 1 542 633 909 Ciepownie 2006 133 133 2007 109 109 2008 119 118 1 2006 1 680 990 690 Razem 2007 1 300 612 688 2008 1 661 751 910

1 547 857 690
101 582 7
23 655 10
148 717 44
1 -
101 582 7
23 655 10
148 718 44
Rys. 18. Produkcja ciepa z odnawialnych nonikw energii w energetyce konwencjonalnej w latach 2006-2008 [TJ]
5 000 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 2 000 1 500 1 000 500 0
Energety ka zawodowa /rok 2006/ Energety ka zawodowa /rok 2007/ Energety ka zawodowa /rok 2008/ Energety ka Energety ka p rzemy sowa p rzemy sowa /rok 2006/ /rok 2007/ Energety ka p rzemy sowa /rok 2008/
Biogaz Biomasa staa
45
Rys . 19. Struktura produkcji ciepa z odnawialnych no nikw energii w energetyce konwencjonalnej w 2008 roku
2% 24%
50%
24%
Elektrociepownie zawodowe
Ciepownie zawodowe
Elektrociepownie przemysowe
Ciepownie przemysowe
Z powyszych danych wynika, e z biomasy staej wytworzono w 2006 r. 81,5%, w 2007 r. 85,0% i w 2008 r. 85,8% ciepa, a pozostae (odpowiednio 18,5%, 15,0% i 14,2%) to ciepo z biogazu. W tabeli 22 podano dane dotyczce produkcji ciepa ze wszystkich wystpujcych w kraju odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008, a na rysunku 20 przedstawiono dane dla lat 2006 2008.
Tabl. 22. Produkcja i pozyskanie ciepa z odnawialnych nonikw energii w latach 2001 2008 [TJ]
Wyszczeglnienie Ogem Biomasa staa Biogaz z tego: biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay Energia geotermalna Pompy ciepa Energia promieniowania sonecznego 2001 1 935 1 791 24 24 120 2002 2 381 1 871 246 242 4 263 1 2003 3 078 2 465 301 230 61 10 311 1 2004 3 113 2 242 549 136 411 2 318 4 6 2005 4 186 2 882 822 92 727 3 476 2006 4 374 3 092 703 112 584 7 535 33 11 2007 5 188 3 966 700 32 658 10 439 68 15 2008 7 718 5 603 925 148 733 44 531 605 54
46
Rys. 20. Produkcja i pozyskanie ciepa z odnawialnych nonikw energii w latach 2006 - 2008 [TJ] 10 000
1 000
100
2006 2007 2008
10
1 Biomasa staa Biogaz Energia geotermalna Pompy ciepa Promieniowanie soneczne
Przedstawione wyej dane wykazuj stay wzrost produkcji ogem ciepa z OZE (w 2002 r. o 23,0%, w 2003 r. 29,3%, w 2004 r. 1,1%, w 2005 r. 34,5%, w 2006 r. 4,5%, w 2007 r. 18,6% i w 2008 r. 48,8%).
47
6. Moce osigalne urzdze wykorzystujcych rda do wytwarzania energii elektrycznej (lata 2001 2008)
odnawialne
Moce osigalne elektrowni wykorzystujcych odnawialne rda energii w latach 2001 2008 przedstawiono w tabeli 23 i na rysunku 21. Tabl. 23. Moce osigalne elektrowni wykorzystujcych odnawialne rda energii w latach 2001 2008 [MW]
Wyszczeglnienie Ogem Woda z tego: elektrownie o mocy osigalnej < 1 MW elektrownie o mocy osigalnej od 1 do 10 MW elektrownie o mocy osigalnej > 10 MW Wiatr Biomasa staa Biogaz z tego: biogaz z wysypisk odpadw biogaz z oczyszczalni ciekw biogaz pozostay
2001 899 868
2002 887 841
2003 943 867
2004 964 876
2005 1 091 915
2006 1 155 925
2007 1 301 922
2008 1 550 929
76 106 686 19 12
60 150 631 32 14
63 164 640 35 24 17
77 184 615 40 24 24
72 174 669 121 25 30
72 181 672 172 25 33
72 178 672 306 33 40
74 183 672 526 42 53
12 -
14 -
15 2 -
18 6 -
23 7 -
25 7 1
29 10 1
31 20 2
W analizowanym okresie odnotowano stay wzrost cznej mocy urzdze prdotwrczych wykorzystujcych OZE. Najwiksze roczne przyrosty mocy osigalnej wyniosy 13,2% w 2005 r. i 19,1% w 2008 r. Jedynie w 2002 r. wystpi nieznaczny spadek mocy osigalnej (o 1,3%) spowodowany zmniejszeniem cznej mocy elektrowni wodnych (o 3,1%).
48
Najwiksze przyrosty mocy wystpiy w odniesieniu do energii wiatru (202,5% w 2005 r., 77,9% w 2007 r., 71,9% w 2008 r.) oraz biogazu (41,2% w 2004 r., 25,0% w 2005 r., 32,5% w 2008 r.).
Rys. 21. Moce osigalne elektrowni wykorzystujcych odnawialne rda energii w latach 2001 - 2008 [MW]
1 600 1 500 1 400 1 300 1 200 1 100 1 000 900 800 2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
49
7. Cele oglne w zakresie stosowania energii ze rde odnawialnych

Rosnce wraz z rozwojem cywilizacyjnym zapotrzebowanie na energi, przy wyczerpywaniu si jej tradycyjnych zasobw gwnie paliw kopalnych (wgiel, ropa naftowa, gaz ziemny) oraz towarzyszcy ich zuyciu wzrost zanieczyszczenia rodowiska naturalnego, powoduj zwikszenie zainteresowania wykorzystaniem energii ze rde odnawialnych. Energia ze rde odnawialnych oznacza energi z odnawialnych rde niekopalnych, a mianowicie energi: wiatru, promieniowania sonecznego, aerotermaln, geotermaln hydrotermaln oceanw, hydroenergi, pozyskiwan z biomasy, gazu pochodzcego z wysypisk mieci, oczyszczalni ciekw i ze rde biologicznych (biogaz). W warunkach krajowych energia ze rde odnawialnych obejmuje energi z bezporedniego wykorzystania promieniowania sonecznego, wiatru, zasobw geotermalnych (z wntrza Ziemi), wodnych, staej biomasy, biogazu i biopaliw ciekych. Odnawialne rda energii (OZE) stanowi alternatyw dla tradycyjnych pierwotnych nieodnawialnych nonikw energii (paliw kopalnych). Ich zasoby uzupeniaj si w naturalnych procesach, co praktycznie pozwala traktowa je jako niewyczerpalne. Ponadto pozyskiwanie energii z tych rde jest, w porwnaniu do rde tradycyjnych (kopalnych), gwnie bardziej przyjazne rodowisku emisji naturalnemu. Wykorzystywanie zwaszcza OZE gazw w znacznym stopniu zmniejsza szkodliwe oddziaywanie energetyki na rodowisko naturalne, poprzez ograniczenie szkodliwych substancji, cieplarnianych. Zakres wykorzystywania energii ze rde odnawialnych w krajach czonkowskich Unii Europejskiej reguluj dokumenty i akty normatywne UE, ustalajce cele oglne i szczegowe dotyczce obowizku osigania ustalonych wskanikw udziau energii ze
50
rde odnawialnych w oglnym zuyciu tej energii. Podstawowymi dokumentami i aktami prawnymi UE w tym zakresie s: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajca i w nastpstwie uchylajca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE (Dz.Urz.WE L 140 z 05.06.2009)2, Biaa Ksiga Energia dla przyszoci: Odnawialne rda energii (1997), Zielona Ksiga Ku europejskiej strategii bezpieczestwa energetycznego (2001), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2001/77/WE3 z dnia 27 wrzenia 2001 r. w sprawie wspierania produkcji na rynku wewntrznym energii elektrycznej wytwarzanej ze rde odnawialnych (Dz.Urz.WE L 283 z 27.10.2001). Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2003/30/WE4 z dnia 8 maja 2003 roku w sprawie wspierania uycia w transporcie biopaliw lub innych paliw odnawialnych (Dz.Urz.WE L 123 z 17.05.2003). W dniu 23 kwietnia 2009 roku Parlament Europejski i Rada przyjy dyrektyw 2009/28/WE w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych. Niniejsza dyrektywa: ustanawia wsplne ramy dla promowania energii ze rde odnawialnych, okrela obowizkowe krajowe cele oglne w odniesieniu do cakowitego udziau energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto i w odniesieniu do udziau energii ze rde odnawialnych w transporcie, ustanawia zasady dotyczce: a) statystycznych przekazw okrelonej iloci energii z OZE midzy pastwami czonkowskimi, b) wsplnych projektw midzy pastwami czonkowskimi i z pastwami trzecimi, c) gwarancji pochodzenia, d) procedur administracyjnych, e) informacji i szkole,
2 3 4
Dyrektywa 2001/77/WE i dyrektywa 2003/30/WE trc moc z dniem 1 stycznia 2012 r. W dyrektywie 2001/77/WE skrela si art. 2, art. 3 ust. 2, art. 48 z moc od dnia 1 kwietnia 2010 r.
W dyrektywie 2003/30/WE skrela si art. 2, art. 3 ust. 2, 3 i 5, art. 5 i 6 z moc od dnia 1 kwietnia 2010 r.
51
f) dostpu energii ze rde odnawialnych do sieci elektroenergetycznej; okrela kryteria zrwnowaonego rozwoju dla biopaliw i biopynw.
Rys. 22. Krajowe cele oglne w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto w 2020 r. Udzia energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto, 2005 r. Docelowy udzia energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto, 2020 r. 60% 50% 40%
30,0% 49,0% 42,0% 34,9% 34,0% 31,0% 17,8% 24,0% 16,0% 25,0% 25,0% 23,0% 23,0% 23,3% 13,0% 9,4% 16,0% 6,1% 13,0% 17,0% 15,0% 20,5% 18,0% 18,0% 18,0% 20,0% 16,0% 17,0% 15,0% 28,5% 38,0% 39,8% 7,2% 6,7% 14,0% 1,3% 15,0% 13,0% 10,3% 11,0% 13,0% 5,8% 6,9% 8,7% 5,2% 3,1% 2,9% 4,3% 10,0% 0,0% 2,2%
30% 20% 10% 0%
rde odnawialnych w zuyciu finalnym energii, ktry ma zosta osignity przez wszystkie pastwa czonkowskie UE do 2020 roku wedug nastpujcych zasad: Kade pastwo czonkowskie dba o to, aby jego udzia energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto w 2020 r. odpowiada co najmniej jego krajowemu celowi oglnemu dla udziau energii ze rde odnawialnych w tym roku.
Be Bu lgia g Cz aria ec h D y an N ia ie m Es cy to Irl nia an d G ia H rec isz ja pa Fr nia an W cja o ch Cy y o pr tw Lu L a ks itw em a b W urg g r M y al H t ol a an A dia us tr P ia Po ols rtu ka Ru gali m a S un ow ia S en ow ia Fi acj nl a a W ie Sz ndi lk w a a B ec ry ja ta ni a
Podstawowym celem dyrektywy jest m. in. znaczne zwikszenie udziau energii ze
52
0,9%
2,4%
14,0%
/Przyjty w dyrektywie obowizkowy docelowy udzia energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii w 2020 r., dla poszczeglnych krajw UE, przedstawiono na rys. A. kolorem zielonym./, Obowizkowe krajowe cele oglne s zgodne z celem zakadajcym 20% udzia energii ze rde odnawialnych w kocowym zuyciu energii brutto we Wsplnocie w 2020 r. Jednoczenie dla atwiejszego osignicia wyej wskazanych celw kade pastwo czonkowskie promuje wydajno i oszczdno energetyczn oraz do nich zachca, Kade pastwo czonkowskie zapewnia, aby jego udzia energii ze rde odnawialnych we wszystkich rodzajach transportu w 2020 r. wynosi co najmniej 10% kocowego zuycia energii w transporcie w tym pastwie czonkowskim.
Pastwa czonkowskie maj wprowadzi w ycie przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne, niezbdne do wykonania niniejszej dyrektywy, najpniej do dnia 5 grudnia 2010 r. W Polsce zaoenia do rozwoju energetyki odnawialnej zostay okrelone w dokumencie rzdowym zatytuowanym: Strategia rozwoju energetyki odnawialnej (przyjtej przez Sejm w dniu 23 sierpnia 2001 r.) oraz w dokumentach: Polityka energetyczna Polski do roku 2025 (przyjtym przez Rad Ministrw w dniu 4 stycznia 2005 r.) i w Programie dla elektroenergetyki (przyjtym przez Rad Ministrw w dniu 28 marca 2006 r.). Celem strategicznym polityki pastwa jest zwikszanie wykorzystania zasobw energii odnawialnej, tak aby udzia tej energii w zuyciu energii pierwotnej osign w 2010 roku 7,5%, a w 2020 roku 14%. W odniesieniu do energii elektrycznej przyjto udzia energii elektrycznej wytwarzanej z OZE w krajowym zuyciu w wysokoci 7,5% w 2010 r. Dla osignicia tego celu ustanowiono, wprowadzajc odpowiednie zmiany w ustawie Prawo energetyczne, system wsparcia wspomagajcy rozwj rde odnawialnych. Na przedsibiorstwa energetyczne sprzedajce energi elektryczn odbiorcom kocowym naoono obowizek przedstawiania do umorzenia wiadectw pochodzenia energii elektrycznej z OZE (tzw. zielone certyfikaty). Zgodnie z naoonymi obowizkami udzia energii elektrycznej wytworzonej z OZE w iloci sprzedanej energii powinien w kolejnych latach wynosi: 2009 r. 8,7%, w latach 2010 do 2012 10,4%, a w 2017 r. 12,9%.
53
Podstawowymi
aktami
normatywnymi
regulujcymi
obowizki
zakresu
wykorzystania OZE w Polsce s: Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625 z pn. zm.), Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii (Dz. U. Nr 156, poz. 969), Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekych (Dz. U. Nr 169, poz. 1199) wraz z odpowiednimi przepisami wykonawczymi.
54
8. Definicje podstawowych poj

Energia pierwotna jest to energia zawarta w pierwotnych nonikach energii pozyskiwanych bezporednio z zasobw naturalnych odnawialnych i nieodnawialnych. Energia pierwotna odnawialna jest to energia uzyskiwana z naturalnych, stale powtarzajcych si procesw przyrodniczych. Energia pochodna jest to energia zawarta w pochodnych nonikach energii, tj. nonikach uzyskiwanych w procesach przemian energetycznych. Pozyskanie jest to ilo energii uzyskana z naturalnych zasobw (dotyczy tylko nonikw energii pierwotnej). Produkcja (uzysk) jest to ilo nonikw energii wytworzonych w procesach przemian energetycznych (dotyczy tylko nonikw energii pochodnej). Zmiana zapasw (+/-) wzrost zapasw poszczeglnych nonikw energii jest oznaczony w bilansach znakiem -, a zmniejszenie zapasw znakiem +. Przemiana energetyczna jest to proces technologiczny, w ktrym jedna posta energii (przewanie noniki energii pierwotnej) zamieniana jest na inn, pochodn posta energii. Energia zuywana w przemianie wykorzystywana jest na: wsad przemiany (zuycie nonikw energii stanowicych surowiec technologiczny przemiany, podlegajcych przetwarzaniu na inne noniki energii), potrzeby energetyczne przemiany (zuycie energii przez urzdzenia pomocnicze obsugujce proces przemiany, takie jak: podajniki paliwa, napdy pomp i wentylatorw itp.). Zuycie (finalne) kocowe jest to zuycie nonikw energii przez konsumentw (przemys, sektor usug, gospodarstwa domowe) na ich potrzeby technologiczne, produkcyjne i bytowe. Zuycie kocowe nie obejmuje przetwarzania na inne noniki. Wsad i potrzeby przemian energetycznych oraz straty powstae u producentw i dystrybutorw nie s w tej pozycji uwzgldnione. W zuyciu kocowym uwzgldnia si natomiast zuycie paliw na produkcj ciepa zuywanego przez wytwrc. Cakowite zuycie finalne jest podzielone na dwie czci: zuycie energetyczne oraz zuycie nieenergetyczne (surowcowe). 55
Kocowe zuycie energii brutto oznacza towary energetyczne dostarczane do celw energetycznych przemysowi, sektorowi transportowemu, gospodarstwom domowym, sektorowi usugowemu, w tym wiadczcemu usugi publiczne, rolnictwu, lenictwu i rybowstwu, cznie ze zuyciem energii elektrycznej i ciepa przez przemys energetyczny na wytwarzanie energii elektrycznej i ciepa oraz cznie ze stratami energii elektrycznej i ciepa podczas dystrybucji i przesyania. Zuycie wasne sektora energii jest to zuycie danego nonika energii na potrzeby energetyczne przemian energetycznych. Odnawialne rdo energii jest to rdo wykorzystujce w procesie przetwarzania energi wiatru, promieniowania sonecznego, aerotermaln, geotermaln, hydrotermaln, fal, prdw i pyww morskich (oceanw), spadku rzek (hydroenergi) oraz energi pozyskiwan z biomasy, biogazu wysypiskowego, a take biogazu powstaego w procesach odprowadzania lub oczyszczania ciekw albo rozkadu skadowanych szcztek rolinnych i zwierzcych. Ciepo odnawialne jest to ciepo pochodzce z odnawialnych rde energii. Ciepo odnawialne wystpuje zarwno jako pierwotny nonik energii pozyskiwany bezporednio ze rda (energia geotermalna i promieniowania sonecznego oraz ciepo otoczenia pozyskiwane poprzez zastosowanie pomp ciepa), jak i wtrny (pochodny) nonik energii wytwarzany (uzyskiwany) w wyniku przemiany energetycznej w procesie spalania paliw odnawialnych. Ciepo z paliw odnawialnych jest to ciepo uzyskiwane w procesie spalania: biomasy staej (drewno opaowe, wgiel drzewny, odpady drzewne, roliny energetyczne, odpady z rolnictwa i ogrodnictwa, frakcje organiczne z odpadw komunalnych, biodegradowalne odpady przemysowe), paliw ciekych z biomasy (bioetanol, biodiesel, naturalne oleje rolinne) oraz biogazu (gazu pochodzcego z wysypisk mieci, oczyszczalni ciekw i ze rde biologicznych). System lokalnego ogrzewania lub lokalnego chodzenia oznacza dystrybucj energii termicznej w postaci pary, gorcej wody lub schodzonych pynw, z centralnego rda produkcji przez sie do wielu budynkw lub punktw w celu wykorzystania jej do ogrzewania lub chodzenia pomieszcze lub procesw.
56
Ciepo geotermalne jest to ciepo pochodzce z gbi ziemi, zawarte w wodach i parach podziemnych. Ciepo otoczenia jest to energia pobierana z otoczenia (rdo dolne niskotemperaturowe), tj. z powietrza (energia aerotermalna), gruntu (geotermia pytka), wd powierzchniowych (energia hydrotermalna), przy zastosowaniu pomp ciepa. Pompa ciepa przenosi ciepo z orodka o niszej temperaturze (rdo dolne) do orodka o wyszej temperaturze (rdo grne), przy wykorzystaniu energii z zewntrz (w formie pracy lub ciepa). Ciepo soneczne jest to ciepo pochodzce z bezporedniego lub rozproszonego promieniowania sonecznego, pozyskiwane przy zastosowaniu kolektorw sonecznych. Moc osigalna instalacji jest to maksymalna trwaa moc z jak urzdzenia mog pracowa przy ich dobrym stanie technicznym i w normalnych warunkach eksploatacji. Energetyka zawodowa obejmuje podmioty, dla ktrych podstawowym rodzajem dziaalnoci jest dziaalno wymieniona w Polskiej Klasyfikacji Dziaalnoci (PKD) w grupie 40.1 (Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej) i grupie 40.3 (Wytwarzanie i dystrybucja ciepa). Energetyka przemysowa obejmuje podmioty, dla ktrych dziaalno wymieniona w dziale 40 PKD stanowi dodatkowy rodzaj dziaalnoci. Zazwyczaj energia wytwarzana w tych obiektach jest zuywana na potrzeby wasne tych podmiotw. Peny zakres definicji i poj stosowanych w statystyce energetycznej zawiera opracowanie pt. Zasady metodyczne sprawozdawczoci statystycznej z zakresu gospodarki paliwami i energi oraz definicje stosowanych poj Zeszyt metodyczny GUS, Warszawa 2006.
57
Zacznik nr 1.
Jednostki miar stosowane w gospodarce paliwami i energi

Powszechnie stosowanymi jednostkami do wyraenia iloci paliw i energii s jednostki, ktre okrelaj: objto, mas i energi nonika. Jednostkami uznanymi w obrocie midzynarodowym, obejmujcymi miary iloci paliw i energii, s: metr szecienny (m3), tona (tona metryczna; 1 t = 103 kg) i dul (1 J = 1 N m; 1 N (niuton) = 1 kg m s 2 ; s sekunda). Jednostki te s ujte w Midzynarodowym Ukadzie Jednostek Miar, oznaczanym skrtem SI (Systme International dUnits). Oprcz jednostek obowizujcego ukadu SI stosowane s rwnie, w zalenoci od kraju i miejscowych tradycji, inne jednostki odzwierciedlajce historyczne uwarunkowania danego kraju. 1. Prefiksy systemu dziesitnego i waniejsze skrty Poniej podano przedrostki i oznaczenia oraz waniejsze skrty do wyraania dziesitnych wielokrotnoci i podwielokrotnoci jednostek miar najczciej stosowane w gospodarce paliwami i energi: Prefiksy systemu dziesitnego
decy (d) deka (da) hekto (h) kilo (k) mega (M) giga (G) tera (T) peta (P) =10-1 =10 =102 =103 =10 =10 =10 =10
6 9 12 15
WANIEJSZE SKRTY
dag kg t tys. t km tys. km m
3 3
dekagram kilogram tona (103 kg) tysic ton kilometr (tysic metrw) tysic km metr szecienny tysic metrw szeciennych procent litr (10-3 m3) kilowat megawat
GW kWh MWh GWh TWh kJ MJ GJ TJ PJ toe Mtoe
gigawat kilowatogodzina megawatogodzina gigawatogodzina terawatogodzina kilodul megadul gigadul teradul petadul tona oleju ekwiwalentnego milion ton oleju ekwiwalentnego
dam % l kW
MW
2. Wybrane jednostki masy

Lp. 1. 2. 3. 4. kilogram tona (megagram) long ton (tona ang.) short ton (tona USA) Nazwa Oznaczenie kg t (Mg) lt st Przelicznik 103 kg 1016 kg 907,2 kg
58
3. Wybrane jednostki cinienia

Lp. 1. 2. 3. 4. paskal atmosfera fizyczna tor (1 mm Hg) bar Nazwa Oznaczenie Pa atm Tr bar Przelicznik 1 Pa = 1 N m 101325 Pa 133,3 Pa 105 Pa
-2
4. Wybrane jednostki pracy, energii

Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. dul kaloria tona paliwa umownego tona oleju ekwiwalentnego kilowatogodzina brytyjska jednostka ciepa Nazwa Oznaczenie J cal tpu toe kWh Btu Przelicznik 1J=1Nm 4,1868 J 29,3076 109 J 41,868 109 J 3,6 106 J 1055 J
Tona paliwa umownego (tpu) jest to rwnowanik jednej tony wgla kamiennego o wartoci opaowej rwnej siedmiu tysicom kilokalorii na jeden kilogram (7000 kcal/kg). Tona oleju ekwiwalentnego (toe) jest to rwnowanik jednej metrycznej tony ropy naftowej o wartoci opaowej rwnej dziesiciu tysicom kilokalorii na kilogram (10000 kcal/kg). Brytyjska jednostka ciepa (British thermal unit) jest to energia potrzebna do ogrzania 1 funta wody o 10 Fahrenheita. 5. Wybrane jednostki mocy, strumienia energii
Lp. 1. 2. wat megawat Nazwa Oznaczenie W MW Przelicznik 1W=1Js 106 W
-1
Do pomiaru rnicy temperatur stosuje si oprcz stopni Kelwina (K) rwnie stopnie Celsjusza (0C), przy czym jednostka przyrostu temperatury jest na obu skalach jednakowa: 10C = 1 K a dla okrelenia stanu temperatury: T = tc + 273,15 gdzie: T tc temperatura termodynamiczna wyraona w K, temperatura w stopniach Celsjusza.
59
Zacznik nr 2.
Zestawienie nazw grupowa rodzajw dziaalnoci (PKD* i wedug klasyfikacji NACE Rev 2**)
Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. Dziaalno produkcyjna z tego: hutnictwo elaza i stali chemiczny i petrochemiczny mineralny rodkw transportu maszynowy wydobywczy spoywczy i tytoniowy papierniczy, poligraficzny drzewny odzieowy i skrzany pozostay przemys Budownictwo Transport Pozostali odbiorcy w tym: handel i usugi sekcja D 27.1,27.2,27.3,27.51,27.52 24 26 34,35 28-32 13,14 15,16 21,22 20 17 19 25,33,36,37 45(sekcja F) 60-62 PKD NACE Rev 2 suma z wierszy 2 12 24.1, 24.2, 24.3,24.51, 24.52 20 23 29,30 25,28,26,27 07,08 10,11,12 17,18 16 13,14,15 22,32,31,38 41,42,43 49-51
41.0,50 52,55,63 67, 70 75,80,85,90 93,95,99
17.
rolnictwo i lenictwo
01,02,05
36, 45, 46, 47, 55, 56, 52, 53, 61 ,64, 65, 66, 68, 77, 62, 63, 72, 58, 69, 70, 71, 73, 74, 78, 79, 80, 81, 82, 33, 95, 84, 85, 75, 86, 87, 88, 37, 38, 39, 94, 59, 60, 90, 91, 92, 93, 96, 97, 98, 99 01,02,03
* Polska Klasyfikacja Dziaalnoci ** Statystyczna Klasyfikacja Dziaalnoci Gospodarczych w Unii Europejskiej NACE Revision 2 (Rev.2), obowizujca od 1 stycznia 2008 r.
60

PUBL Se Energia Zrodla Odnawialne 2008

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

PUBL Se Energia Zrodla Odnawialne 2008

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Wydawca:

Gwny Urzd Statystyczny Departament Przemysu Ministerstwo Gospodarki Departament Energetyki

ISSN: 1898-4347 Publikacja dostpna na www.stat.gov.pl Publication available on www.stat.gov.pl

Wanda Tkaczyk Dyrektor Departamentu Przemysu

Warszawa, listopad 2009 r.

1. Zakres tematyczny opracowania

2. Charakterystyka odnawialnych rde energii (nonikw energii)

3. Energia ze rde odnawialnych w krajach UE

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

894,3 893,5 888,0 883,8 852,2 832,0 812,1

95,8 103,6 111,0 114,3 122,1 133,1

Pozyskanie energii ze rde odnawialnych w wybranych krajach UE w latach 2004 2007

ze rde odnawialnych [Mtoe]

2004 2005 2006 2007

Pozyskanie energii wg rde w wybranych krajach UE w latach 2005-2007 [%]

Biomas a staa 2004 Energia wody 2004

Biomasa staa 2005 Energia wody 2005

Biomasa staa 2006 Energia wody 2006

Biomasa staa 2007 Energia wody 2007

Energia wiatru 2004

Energia wiatru 2005

Energia wiatru 2006

Energia wiatru 2007

4% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

4. Krajowe bilanse energii ze rde odnawialnych

Tabl. 7. Bilans nonikw energii odnawialnej w latach 2006 2008 [TJ]

54 7 352 8 467 7 748 -

192 024 196 226 198 902

54 7 352 8 467 7 748 - 7 352 8 467 7 748

13 430 1 601 5 954 195 11

17 471 1 529 6 266 168 57

30 428 1 897 5 726 200 20

- 7 346 8 459 7 740 6 8 8 -

104 500 102 000 102 500

Pompy ciepa ze ciekw

791 791 791

107 107 107

864 1 432 1 209 1 395 1 477 15 28 2 17

15 577 72 72 505 505 -

605 605 605 -

291 2 367 291 2 367 -

3 542 66 989 -61 2 558 2 558

2 792 665 45 -56 3 356 3 356

2 459 3 027 11 -184 5 291 5 291

3 423 5 1 979 49 1 498 1 249

9 943 3 547 -279

1 072 13 211 972 12 986

535 535 100 435 -

439 439 82 357 -

531 531 129 402 -

922 1 878 3 012 -

922 1 878 3 012 922 1 878 3 012

9 207 576 214 264 234 878

922 1 878 3 012 -

21 716 1 603 7 961 195 3 807 26

27 823 1 533 8 560 168 4 328 85

41 180 1 916 8 750 202 18 277 37

- 104 935 102 357 102 902 - 19 977 19 060 19 024

Tabl. 8. Bilans biomasy staej w latach 2001 2008 [TJ]

Rys. 8. Struktura zuycia biomasy staej w 2008 roku

Zuycie na wsad przemian

Zuycie wasne sektora energii

Zuycie kocowe (finalne)

papierniczy, poligraficzny gospodarstwa domowe