Seksuologia Polska 2008, tom 6, nr 1

Seksuologia Polska 2008, 6, 1, 1420 Copyright 2008 Via Medica, ISSN 1731667

PRACA ORYGINALNA

Pe psychologiczna a preferowane bodce seksualne

Psychological sex and the preference for sexual stimulus
Karolina Lelakowska, Zygmunt Zdrojewicz
Instytut Psychologii Uniwersytetu Wrocawskiego, Katedra i Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami Akademii Medycznej we Wrocawiu

Streszczenie
Wstp. Celem pracy byo wykazanie zalenoci midzy pci psychologiczn a rodzajem preferowanych bodcw seksualnych w grupie mczyzn i kobiet. Dodatkow informacj uzyskan podczas badania jest liczba osb androgynicznych w przebadanej populacji (174 badanych). Materia i metody. Anonimowe badanie kwestionariuszowe przeprowadzono wrd studentw polskich uczelni. Badan grup stanowia populacja 174 studentw wyszych uczelni we Wrocawiu. Poddano ankiecie osoby w wieku 2030 lat. Gwn metod badawcz by Inwentarz do Oceny Pci Psychologicznej (IPP) w opracowaniu Alicji Kuczyskiej oraz Skala Bodcw Seksualnych (SBS) Zbigniewa Lwa-Starowicza. Wyniki. Wykazano brak zalenoci w grupie mczyzn. Posiadana pe psychologiczna ma wpyw jedynie na sum punktw uzyskanych w grupie A (pieszczoty twarzy i ciaa) oraz w odpowiedziach na poszczeglne pytania (2, 3, 7, 8, 13, 15, 19, 23). W grupie kobiet istnieje natomiast zaleno midzy pci psychologiczn a preferowanymi bodcami seksualnymi zarwno pod wzgldem uzyskanej ogem sumy punktw, w kwestionariuszu SBS, jak i w grupie bodcw uznanych za typowe i nietypowe. Istnieje rwnie zaleno midzy posiadan pci psychologiczn a sum punktw uzyskanych w grupie A (pieszczoty twarzy i ciaa) i C (aktywno seksualna) oraz w odpowiedziach na poszczeglne pytania (3, 11, 13, 25, 26, 30). Wrd 174 przebadanych poowa to osoby androgyniczne. Wnioski. Autorzy sugeruj, e tak dua liczba osb androgynicznych wrd losowo dobranej grupy badawczej moe wiadczy o wpywach kulturowych obecnej cywilizacji, a konkretnie zmianie kryteriw obyczajowych nieuchronnie pocigajcych za sob konieczno przedefiniowania pojcia mskoci i kobiecoci. Seksuologia Polska 2008; 6 (1): 1420 Sowa kluczowe: pe psychologiczna, androgynia, bodziec seksualny

Abstract
Introduction. The aim of the research was to prove the dependence between psychological sex and the type of preferable sexual stimulus in the group of men and women. Additional information from this research was the amount of androgynous people, which occurred in population of 174 examined. Material and methods. Anonymous examination questionnaire carried out among polish students in higher education. Examined group was population of 174 polish students in higher education from Wroclaw in age group 2030. Main method of examination was Bem Sex Role Inventory (BSRI) in Alicja Kuczyska study and The Sexual Stimulus Scale by Zbigniew Lew-Starowicz. Results. Lack of relationship was shown in group of men. Only owned psychological sex has an influence on total amount of points to get in group A (caress of face and body), and answers to an individual qu-

Adres do korespondencji: mgr Karolina Lelakowska karolina.lelakowska@wp.pl Nadesano: 15.02.2008 Przyjto do druku: 12.04.2008

14

www.seksuologia.med.pl

Karolina Lelakowska, Zygmunt Zdrojewicz, Pe psychologiczna a preferowane bodce seksualne

estions, which are questions number 2, 3, 7, 8, 13, 15, 19, 23. However in group of women exist relationship between psychological sex and preferable sexual stimulus. Both as regards total amount of points gained in questionnaire SBS and in stimulus group recognized as typical and atypical. Relationship also exist between owned psychological sex and total amount of points gained in group A (caress of face and body), and C (sexual activity) as well as answers to questions 3, 11, 13, 25, 26, 30. Additionally among 174 examined, half was androgynous. Conclusions. Conclusions Authors suggest that such a big amount of androgynous people among the random matched group point out the cultural influence in present civilization exactly on a change of moral criteria inevitability entailed the necessity to redefine concept of masculinity and femininity. Polish Sexology 2008; 6 (1): 1420 Key words: psychological sex, androgyne, and sexual stimulus

Wstp
Pojcie mskoci i kobiecoci zostao w obecnych czasach zasadniczo zachwiane. yjemy w okresie gwatownych przeobrae nie tylko spoecznych, lecz take moralnych, etycznych i seksualnych [1]. Te ostatnie s szczeglnie widoczne, jeli wemie si pod uwag zrnicowanie rl wedug pci oraz stereotypw mskoci i kobiecoci. Seksualne zachowanie czowieka jest bowiem czci jego spoecznych zachowa. Kada istotna zmiana w systemie rl spoecznych pci zawsze odzwierciedla si w sferze zachowa seksualnych [2]. Postpowanie jednostki wie si cile z kultur, w ktrej obecnie wzrastamy i yjemy, a mwic dokadniej, od jej wpyww. Pojcie pci psychologicznej czowieka rozumiane jest jako spontaniczna gotowo do posugiwania si wymiarem pci w odniesieniu do siebie i wiata. Do lat 60. sdzono, e czowiek moe by albo mski, albo kobiecy. Jednak Sandra L. Bem [3], twrczyni zweryfikowanych koncepcji pci psychologicznej, odrzucia taki sposb spostrzegania, zakadajc, e kobieco i msko stanowi dwa osobowociowe wymiary. Zwrcia przy tym uwag na istnienie czterech gwnych konfiguracji cech psychicznych zwizanych z pci, czyli typw pci psychologicznej, do ktrych zaliczamy [4]: osoby okrelone seksualnie (sex-typed), czyli posiadajce cechy psychiczne odpowiadajce ich pci biologicznej (kobiece kobiety i mscy mczyni); osoby nieokrelone seksualnie (undifferentiated), ktre w niewielkim stopniu maj uksztatowane cechy kobiece i mskie (niezalenie od swojej pci biologicznej); osoby androgyniczne, charakteryzujce si w duym stopniu zarwno cechami kobiecymi, jak i mskimi (niezalenie od swojej pci biologicznej);

osoby krzyowo okrelone seksualnie (cross-sex-typed, sex-reversed), odznaczajce si cechami psychicznymi odpowiadajcymi pci przeciwnej ni ich pe biologiczna (kobiecy mczyni i mskie kobiety). Podzia w umoliwia stwierdzenie, e osoby androgyniczne (z grec. andro mczyzna i gyne kobieta) to te, ktre mog by zarwno mskie, jak i kobiece, dostosowujc si adekwatnie do sytuacji. Natomiast ci, ktrzy uksztatowali obraz wasnej osoby na podstawie spoecznych definicji kobiecoci i mskoci, charakteryzuj si wiksz gotowoci do podejmowania zachowa zgodnych z tymi normami oraz unikania zachowa niezgodnych z nimi, podejmujc bowiem zachowania niezgodne z wasnymi schematami odczuwayby zdenerwowanie i niezadowolenie. Inwentarz do Oceny Pci Psychologicznej (IPP) jest narzdziem pozwalajcym na okrelenie reprezentowanego przez jednostk typu pci psychologicznej. Bogate dane empiryczne sugeruj istotny wpyw pci psychologicznej na funkcjonowanie jednostki, jej zachowanie i moliwoci rozwoju [5]. Szczeglne zainteresowanie budzi androgyniczna pe psychologiczna, jako obecnie najbardziej uniwersalna, spord wymienionych. Poniewa androgynia w kulturze polega na umylnym zacieraniu rnic kulturowych midzy kobietami a mczyznami, wiadomym zewntrznym upodabnianiu si jednych do drugich (np. strojem), wypenianiu przez mczyzn rl spoecznych przypisywanych zwykle kobietom i odwrotnie, stanowi rwnie najwaciwszy dla zdrowia psychicznego wzorzec pci psychologicznej. Psychologiczna androgynia oznacza integracj i komplementarno pierwiastka mskiego i kobiecego w osobowoci. Osoby androgyniczne wykazuj si du elastycznoci form reagowania i bogatszym repertuarem zachowa. Charakteryzuj si du pynnoci zachowania i wraliwoci wobec ze-

www.seksuologia.med.pl

15

Seksuologia Polska 2008, tom 6, nr 1

wntrznych wymaga. S rwnie nominatywne i emocjonalne. Maj pozytywny obraz siebie, wysz samoocen i silniejsz osobowo. Dlatego te pozwala to przypuszcza, e takie osoby dysponuj szerszym repertuarem zachowa oraz lepiej organizuj informacje w zakresie wymiaru pci. Z punktu widzenia seksuologii kulturowej fenomen androgynii (hermafrodytyzm) jest bardzo istotny, poniewa wie si z elastycznoci zachowa w zalenoci od sytuacji. W przypadku zachowa wobec partnera seksualnego androgyniczne kobiety czciej mieszay swoje cechy psychiczne, byway czciej dominujce, faworyzujc egalitarne formy maestwa. Natomiast mczyni androgyniczni okazywali si by bardziej mscy lub kobiecy w zalenoci od potrzeb. Dodatkowo zwizki partnerskie osb androgynicznych wydaj si by lepiej przystosowane psychicznie i seksualnie. Naley jednak zaznaczy, e u kobiet poczenie cech mskich i kobiecych jest trwalsze w porwnaniu z mczyznami [6]. Podstawowym celem pracy byo wykazanie zalenoci midzy posiadan pci psychologiczn a rodzajem preferowanych bodcw seksualnych w grupie mczyzn i kobiet, ze szczeglnym uwzgldnieniem androgynicznej pci psychologicznej, bdcej fenomenem psychoseksualnym. Dodatkow informacj uzyskan z badania jest liczba osb androgynicznych w przebadanej populacji (174 badanych). Sformuowano nastpujce pytanie badawcze: Czy pe psychologiczna ma wpyw na spektrum preferowanych bodcw seksualnych? Najbardziej istotne jest, czy istniej znaczce rnice w zachowaniach osb androgynicznych oraz mskich (w przypadku mczyzn) lub kobiecych (w przypadku kobiet). Wydaje si, e pe psychologiczna zgodna z pci biologiczn bdzie skania ludzi do zachowa typowych, przypisanych kobietom i mczyznom przez kultur i otoczenie. Osoby androgyniczne, posiadajce psychologiczne cechy obu pci, mog by bardziej skonne do przekraczania ustalonych kulturowo granic oraz do eksperymentowania. Celem bada bylo ustalenie, czy jest tak w rzeczywistoci. Dlatego te wysnuto nastpujce hipotezy: kobiece kobiety preferuj typowe, zgodne ze spoecznymi wzorcami kulturowymi zachowania seksualne, na przykad: pozycja klasyczna, poniewa zgodnie z teori Bem jednostki utosamiajce si z tradycyjnymi przepisami roli swojej pci reprezentuj repertuar bardziej sztywnych zachowa, ktry jest pod wieloma wzgldami ograniczony przez narzucony kulturowo wzorzec mskoci czy kobiecoci (w tym przypadku wskanik kobiecoci jest wysoki);

mscy mczyni z uwagi na wysoki wskanik mskoci preferuj rwnie typowe, zgodne ze standardem mskoci zachowania seksualne; androgyniczne kobiety preferuj znacznie szerszy repertuar bodcw seksualnych, poniewa wykazuj si du elastycznoci form reagowania i bogatszym repertuarem zachowa, ujawniajc zachowania, ktre w danym momencie wydaj si najbardziej skuteczne; androgyniczni mczyni ze wzgldu na znaczny uniwersalizm w rnorodnych czynnociach spoecznych i sytuacyjnych, mona podejrzewa, e rwnie bd bardziej elastyczni w obszarze preferowanych bodcw seksualnych.

Materia i metody
Anonimowe badanie kwestionariuszowe przeprowadzono wrd studentw polskich uczelni. Badan grup stanowia populacja 174 studentw (88 kobiet oraz 86 mczyzn) wyszych uczelni we Wrocawiu. Ankiecie poddano osoby w wieku 2030 lat. Gwn metod badawcz by Inwentarz do Oceny Pci Psychologicznej (IPP) w opracowaniu Alicji Kuczyskiej oraz Skala Bodcw Seksualnych (SBS) Zbigniewa Lwa-Starowicza. Zastosowany IPP Alicji Kuczyskiej [7] skada si z 35 pozycji, z ktrych 15 odzwierciedla kulturowy stereotyp kobiecoci i 15 kulturowy stereotyp mskoci. Pierwsze pozycje tworz skal kobiecoci, drugie skal mskoci. Pozostae 5 to pozycje buforowe skadaj si na nie cechy neutralne, w jednakowym stopniu przypisywane kobietom i mczyznom. Pozycje w inwentarzu umieszczono w kolejnoci losowej. Zadaniem osoby badanej jest okrelenie na 5-punktowej skali ocen, stopnia, w jakim charakteryzuje j kada z 35 cech skadajcych si na IPP. Natomiast SBS Zbigniewa Lwa-Starowicza [8] skada si z 43 bodcw seksualnych uporzdkowanych tak, by odzwierciedlay szeroki zakres zachowa seksualnych od najmniej permisywnych, obejmujcych pieszczoty wstpne, przez stosunek w kilku zasadniczych pozycjach, a do zachowa z tak zwanego pogranicza (seks analny, seks grupowy). Badani oceniali kady bodziec na 4-punktowej skali (1 nie odpowiada mi do 4 bardzo to lubi). Dodatkowo, na potrzeby badania powoano 10 sdziw kompetentnych (5 kobiet i 5 mczyzn), ktrych zadaniem byo wytypowanie spord 43 bodcw tych, ktre ich zdaniem nale do repertuaru typowych i nietypowych zachowa seksualnych w populacji mczyzn i kobiet. Za typowe uznano te zachowania seksualne, ktre nale do repertu-

16

www.seksuologia.med.pl

Karolina Lelakowska, Zygmunt Zdrojewicz, Pe psychologiczna a preferowane bodce seksualne

aru klasycznych, najczciej wystpujcych bodcw seksualnych, znamiennych bardziej dla kobiecej bd mskiej pci psychologicznej ni dla androgynicznej. Zachowania nietypowe, to te, ktre nale do repertuaru zachowa rzadziej praktykowanych, niejako z pogranicza, znamiennych dla pci androgynicznej, czyli tej, ktra preferowa moe szersze spektrum bodcw seksualnych. Do typowych bodcw dotyczcych mczyzn zaliczono nastpujce pytania: przytulanie si (1.), pocaunek twarzy (2.), pocaunek w usta (3.), nago partnera (4.), pieszczoty piersi (5.), dotykanie narzdw pciowych przez partnera (6.), dotykanie narzdw pciowych partnera (7.), pieszczoty echtaczki (8.), pobudzanie czonka rk (9.), pobudzanie pochwy rk (10.), pieszczenie ustami narzdw pciowych przez partnera (11.), pieszczenie ustami narzdw pciowych partnera (12.), odczuwanie podniecenia seksualnego partnera (13.), immisja (14.), uczucie zjednoczenia po immisji (15.), ruchy czonka w pochwie (16.), wytrysk nasienia poza pochw (17.), wytrysk nasienia w pochwie (18.), orgazm kobiety (19.), orgazm w wyniku pieszczenia ustami narzdw pciowych (20.), pozycja klasyczna (21.), pozycja siedzca (24.), pozycja od tyu (25.), przewaga wasnej aktywnoci we wspyciu (27.), wytrysk w wyniku rcznego pobudzenia przez partnerk (37.), orgazm w wyniku samopobudzenia rk (38.), orgazm w wyniku samopobudzenia wod (39.), zapach partnera (41.). Bodce nietypowe: pozycja odwrotna (22.), pozycja boczna (23.), pozycja stojca (26.), przewaga aktywnoci partnera we wspyciu (28.), wzajemna aktywno partnerw we wspyciu (29.), fantazjowanie w trakcie wspycia seksualnego (30.), seks grupowy (31.), wspycie z dwoma partnerami (32.), stosunek doodbytniczy (33.), stosunek midzy udami partnerki (34.), wytrysk nasienia w ustach partnerki (35.), czonek midzy piersiami partnerki (36.), orgazm w wyniku samopobudzenia jakim narzdziem (40.), zapach okolic genitalnych partnera (42.), techniki wyduonego stosunku (43.). Do bodcw typowych dotyczcych kobiet zaliczono: przytulanie si (1.), pocaunek twarzy (2.), pocaunek w usta (3.), nago partnera (4.), pieszczoty piersi (5.), dotykanie narzdw pciowych przez partnera (6.), dotykanie narzdw pciowych partnera (7.), pieszczoty echtaczki (8.), pobudzanie czonka rk (9.), pobudzanie pochwy rk (10.), pieszczenie ustami narzdw pciowych przez partnera (11.), pieszczenie ustami narzdw pciowych partnera (12.), odczuwanie podniecenia seksualnego partnera (13.), immisja (14.), uczucie zjednoczenia po immisji (15.),

ruchy czonka w pochwie (16.), wytrysk nasienia poza pochw (17.), wytrysk nasienia w pochwie (18.), orgazm kobiety (19.), pozycja klasyczna (21.), pozycja boczna (23.), pozycja od tyu (25.), przewaga aktywnoci partnera we wspyciu (28.), wzajemna aktywno partnerw we wspyciu (29.), wytrysk w wyniku rcznego pobudzenia przez partnerk (37.), zapach partnera (41.). Bodce nietypowe: orgazm w wyniku pieszczenia ustami narzdw pciowych (20.), pozycja odwrotna (22.), pozycja siedzca (24.), pozycja stojca (26.), przewaga wasnej aktywnoci we wspyciu (27.), fantazjowanie w trakcie wspycia seksualnego (30.), seks grupowy (31.), wspycie z dwoma partnerami (32.), stosunek doodbytniczy (33.), stosunek midzy udami partnerki (34.), wytrysk nasienia w ustach partnerki (35.), czonek midzy piersiami partnerki (36.), orgazm w wyniku samopobudzenia rk (38.), orgazm w wyniku samopobudzenia wod (39.), orgazm w wyniku samopobudzenia jakim narzdziem (40.), zapach okolic genitalnych partnera (42.), techniki wyduonego stosunku (43.). Kolejnym etapem badania byo wybranie tych bodcw, spord SBS, ktre wydaway si istotne ze wzgldu na zrnicowan charakterystyk form zachowa seksualnych: autoerotyczne i heteroseksualne, o maym i duym stopniu wyrafinowania, formujc je w pi nastpujcych grup: grupa A pieszczoty twarzy i ciaa przytulanie si (1.), pocaunek twarzy (2.), pocaunek w usta (3.), nago partnera (4.), pieszczoty piersi (5.), dotykanie narzdw pciowych przez partnera (6.), dotykanie narzdw pciowych partnera (7.), pieszczoty echtaczki (8.), pobudzanie czonka rk (9.), pobudzanie pochwy rk (10.), pieszczenie ustami narzdw pciowych przez partnera (11.), pieszczenie ustami narzdw pciowych partnera (12.), orgazm w wyniku pieszczenia ustami narzdw pciowych (20.), wytrysk w wyniku rcznego pobudzenia przez partnerk (37.); grupa B pozycje seksualne pozycja klasyczna (21.), pozycja odwrotna (22.), pozycja boczna (23.), pozycja siedzca (24.), pozycja od tyu (25.), pozycja stojca (26.); grupa C aktywno seksualna przewaga wasnej aktywnoci we wspyciu (27.), przewaga aktywnoci partnera we wspyciu (28.), wzajemna aktywno partnerw we wspyciu (29.), fantazjowanie w trakcie wspycia seksualnego (30.); grupa D zachowania z tak zwanego pogranicza seks grupowy (31.), wspycie z dwoma partnerami (32.), stosunek doodbytniczy (33.), sto-

www.seksuologia.med.pl

17

Seksuologia Polska 2008, tom 6, nr 1

Rycina 1. Rozkad poszczeglnych Typw Pci Psychologicznej w przebadanej populacji ogem

Rycina 2. Rozkad Typw Pci Psychologicznej w przebadanej populacji mczyzn

sunek midzy udami partnerki (34.), wytrysk nasienia w ustach partnerki (35.), czonek midzy piersiami partnerki (36.), techniki wyduonego stosunku (43.). grupa E orgazm w wyniku pobudzania orgazm w wyniku samopobudzenia rk (38.), orgazm w wyniku samopobudzenia wod (39.), orgazm w wyniku samopobudzenia jakim narzdziem (40.). Ostatnim etapem byo natomiast poszukiwanie zalenoci midzy rodzajem pci psychologicznej a bodcami seksualnymi w poszczeglnych pytaniach z kwestionariusza SBS.

Wyniki i dyskusja
Przebadano 174 osoby. Poniszy histogram przedstawia podzia ze wzgldu na pe psychologiczn. Jak wida, poowa pytanych jest androgyniczna, pozostae pcie s reprezentowane mniej licznie (ryc. 1). W caej analizie poziom istotnoci jest rwny 0,05. Przyjrzyjmy si, jak ten podzia wyglda w zalenoci od pci biologicznej. Grupa mczyzn liczy 86 przypadkw. Najliczniejsi s mczyni androgyniczni (47%) oraz mscy (31%). Pozostaych kilka przypadkw to osoby nieokrelone seksualnie oraz kobiece (ryc. 2). Grupa kobiet obejmuje 88 przypadkw, spord ktrych 53% z nich jest androgyniczna. Psychologiczn pe kobiec reprezentuje 28% spord przepytanych (ryc. 3). Dostarcza nam to ju na wstpie informacji o liczbie osb androgynicznych w populacji przebadanych 174 osb, rwnie z podziaem na pe msk i esk.
Rycina 3. rednia uzyskanych wynikw w grupie kobiet

Autorzy sugeruj, e dua liczba osb androgynicznych wrd losowo dobranej grupy badawczej wiadczy moe o wpywach kulturowych obecnej cywilizacji, a konkretnie zmianie kryteriw obyczajowych nieuchronnie pocigajcych za sob konieczno przedefiniowania pojcia mskoci i kobiecoci. Z przeprowadzonych analiz grupy mczyzn wynika, e brakuje zalenoci midzy pci psychologiczn a preferowanymi bodcami seksualnymi. Zarwno w sumie punktw uzyskanych ogem, w kwestionariuszu SBS, jak rwnie w grupie bodcw uznanych za typowe i nietypowe (tab. 1). Natomiast posiadana pe psychologiczna ma wpyw na sum punktw uzyskanych

18

www.seksuologia.med.pl

Karolina Lelakowska, Zygmunt Zdrojewicz, Pe psychologiczna a preferowane bodce seksualne

Tabela 1. rednia uzyskanych wynikw w grupie mczyzn

Testy t; Grupujca IPP (dane M) Grupa 1: androgyn Grupa 2: mski Zmienna Suma rednia androgyn 137,0000 rednia mski 130,0000 t 1,841234 df 65 p 0,070151 SD androgyn 13,13832 SD. mski 17,98717 Iloraz F wariancji p wariancji

1,8743332 0,073845

SD (standard deviation) odchylenie standardowe

Tabela 2. Porwnanie uzyskanych rednich w grupie badanych reprezentujcych androgyniczny Typ Pci Psychologicznej oraz mski
Pytanie Grupa A Pytanie 2 Pytanie 3 Pytanie 7 Pytanie 8 Pytanie 13 Pytanie 15 Pytanie 19 Pytanie 23 rednia dla typw androgynicznych 50,175 3,45 3,8 3,8 3,75 3,8 3,85 3,825 3,525 rednia dla typw mskich 45,296 3,074 3,37 3,37 3,037 3,407 3,333 3,519 3,037

Tabela 3. rednia uzyskanych wynikw w grupie kobiet

Testy t; Grupujca IPP (dane K) Grupa 1: androgyn Grupa 2: kobiecy Zmienna Suma rednia androgyn 124,0638 rednia mski t df 70 p 0,016505 SD androgyn 14,76247 SD mski 16,99019 Iloraz F wariancji 1,324581 p wariancji 0,405746

114,6000 12,456676

SD (standard deviation) odchylenie standardowe

w grupie A (pieszczoty twarzy i ciaa) oraz w odpowiedziach na poszczeglne pytania w kwestionariuszu SBS pytanie 2. (pocaunek twarzy), pytanie 3. (pocaunek w usta), pytanie 7. (dotykanie narzdw pciowych partnera), pytanie 8. (pieszczoty echtaczki), pytanie 13. (odczuwanie podniecenia seksualnego partnera), pytanie 15. (uczucie zjednoczenia po immisji), pytanie 19. (orgazm kobiety) i pytanie 23. (pozycje boczne). Jak przedstawiono w tabeli 2, rednia wrd osb androgynicznych jest wiksza ni wrd osb mskich. Androgyniczni mczyni oceniaj pieszczoty z grupy A wyej ni mscy. Moe to oznacza, e s delikatniejsi (pocaunki, pieszczoty twarzy) i bardziej wraliwi na doznania drugiej osoby, co zapewne odpowiada kobietom, jako partnerom seksualnym.

Z przeprowadzonych analiz grupy kobiet wynika natomiast, e wystpuje zaleno midzy pci psychologiczn a preferowanymi bodcami seksualnymi zarwno pod wzgldem uzyskanej ogem sumy punktw, w kwestionariuszu SBS, jak i w grupie bodcw uznanych za typowe i nietypowe (tab. 3). Istnieje rwnie zaleno midzy posiadan pci psychologiczn a sum punktw uzyskanych w grupie A (pieszczoty twarzy i ciaa) i C (aktywno seksualna) oraz w odpowiedziach na poszczeglne pytania w kwestionariuszu SBS, do ktrych nale: pytanie 3. (pocaunek w usta), pytanie 11. (pieszczenie ustami narzdw pciowych przez partnera), pytanie 13. (odczuwanie podniecenia seksualnego partnera), pytanie 25. (pozycje od tyu), pytanie 26. (pozycja stojca), pytanie 30. (fantazjowanie w trakcie wspycia seksualnego).

www.seksuologia.med.pl

19

Seksuologia Polska 2008, tom 6, nr 1

Tabela 4. Porwnanie uzyskanych rednich w grupie badanych reprezentujcych androgyniczny Typ Pci Psychologicznej oraz kobiecy
Pytanie Suma Typowe Nietypowe Grupa A Grupa C Pytanie 3 Pytanie 11 Pytanie 13 Pytanie 25 Pytanie 26 Pytanie 30 rednia dla typw androgynicznych 124,06 88,72 35,34 46,87 13,17 3,96 3,19 3,72 3,38 2,66 3,09 rednia dla typw kobiecych 114,6 83,32 31,28 43,36 11,84 3,80 2,84 3,32 2,96 2,20 2,36

Wyranie wida rnic midzy punktami uzyskanymi przez osoby androgyniczne i kobiece, rednia punktw w grupie androgynicznej jest wysza ni w grupie kobiecej (tab. 4).

Wnioski
Osoby androgyniczne uzyskuj rednio wicej punktw ni mskie lub kobiece, a zatem bodce opisane w wymienionych pytaniach bardziej odpowiadaj osobom androgynicznym ni pozostaym. Bodce opisane w pozostaych pytaniach s oceniane tak samo, niezalenie od pci psychologicznej. Dodatkowo warto zauway, e rnice w grupie A oraz w pytaniu 3. i 13. wystpuj niezalenie od pci biologicznej (pytania pogrubione: rnice obserwujemy zarwno u kobiet, jak i u mczyzn). U mczyzn rnice widoczne s w pytaniach pocztkowych (2, 3, 7, 8, 13, 15, 19, 23), natomiast u kobiet rnice dotycz pyta dalszych (3, 13, 25, 26, 30, 35). W wypadku mczyzn rnice dotycz gwnie konkretnych bodcw (pyta), u kobiet wystpuj rwnie w oglnej ocenie (suma, typowe, nietypowe, grupa A i C). Badania pokazuj take, ze pieszczoty w ogle s mao atrakcyjne dla mskich mczyzn, a androgyniczno pomaga im to zmienia. U kobiet rnica w sumie punktw sugeruje, e androgyniczne kobiety wyej oceniaj wymienione bodce, pieszczoty (zarwno typowe, jak i nietypowe) sprawiaj im wicej przyjemnoci. Podobnie ksztatuj si wyniki w grupie A i C, co sugeruje, e androgyniczne kobiety bardziej lubi seks, natomiast kobiece kobiety preferuj pieszczoty standardowe w postaci midzy innymi pocaunkw. Wydaje si wic, e obecny wspczenie idea kultury seksualnej kryje w sobie androgyni. Partnerw zachca si do wspaktywnoci, wspodczuwania,

wczuwania si w stan psychiczny drugiej osoby oraz partnerstwa w wielu wymiarach. We wspczesnej obyczajowoci coraz bardziej mamy do czynienia z zatarciem granic mskiekobiece i nie jest to bynajmniej jedynie wyrazem zmian ta spoecznego, lecz rwnie nurtu androgynicznego. By moe jest on wyrazem postpu i rozwoju osobowoci. Co potwierdzaj przytoczone tu badania. Warto doda, e wspczesny model wychowania powoduje, e stopie androgynii ronie u mczyzn. Wynika to z feminizacji zawodw pedagogicznych i z czstej dominacji matki w rodowisku rodzinnym. Chopcu dostarcza si wielu wzorcw zachowania i kobiecego mylenia. Jest take nagradzany za okazywanie rozumienia oraz bliskoci kobiecemu wiatu. Tak wic przystosowaniu do ycia spoecznego towarzyszy feminizacja mczyzn. Im wyszy poziom feminizacji mczyzn, tym wiksze przypisuje si im postawy altruistyczne i uzyskuj wicej pozytywnych wzmocnie dla swojego zachowania. Msko w pojciu tradycyjnym uzyskuje natomiast mniej nagrd podczas procesu przystosowania do ycia spoecznego [9].

Pimiennictwo
1. Imieliski K., Dulko S. Przeklestwo Androgyne. PWN, Warszawa 1988. 2. Imieliski K. Seksuologia kulturowa. PWN, Warszawa 1980. 3. Bem S.L. Msko kobieco. O rnicach wynikajcych z pci. GWP, Gdask 2000. 4. Bem S.L. Androgynia psychiczna a tosamo pciowa. W: Zimbardo P.G., Ruch F.L. Psychologia i ycie. PWN, Warszawa 1988. 5. Kuczyska A. Pe psychologiczna. Podstawy teoretyczne, dane empiryczne oraz narzdzie pomiaru. Przegld Psychologiczny 1992; 2: 237247. 6. Lew-Starowicz Z. Encyklopedia erotyki. Wydawnictwo Muza SA, Warszawa 2001. 7. Kuczyska A. Inwentarz do Oceny Pci Psychologicznej. Podrcznik. Pracownia Testw Psychologicznych PTP, Warszawa 1992. 8. Lew-Starowicz Z. Seksuologia sdowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000. 9. Lew-Starowicz Z. Seks w kulturach wiata. Wydawnictwo Ossolineum, Warszawa 1987.

20

www.seksuologia.med.pl