1.

Elementy toru komunikacyjnego

Komunikacja zaczyna si od wiadomoci lub informacji, ktra musi byd wysana od jednej osoby lub urzdzenia do innej osoby lub urzdzenia. Ludzie wymieniaj si informacjami wykorzystujc do tego wiele rnych metod komunikacji. Wszystkie z tych metod maj trzy wsplne elementy. Pierwszy z tych elementw to rdo wiadomoci lub nadawca. rdami wiadomoci s ludzie lub urzdzenia elektroniczne, ktre wysyaj wiadomoci do innych ludzi lub urzdzeo. Drugim elementem systemu komunikacyjnego jest cel lub odbiorca wiadomoci. Odbiorca otrzymuje wiadomod i j interpretuje. Trzeci element, zwany kanaem, skada si z mediw tworzcych ciek, ktr wiadomod dociera od rda do celu. Wemy na przykad pod uwag potrzeb komunikowania si za pomoc sw, obrazw i dwikw. Kada z takich wiadomoci moe byd wysana poprzez sied suc do transmisji danych po wczeniejszej jej zamianie na bity. Powstae w ten sposb bity s nastpnie zakodowane w postaci sygnau, ktry moe byd wysany poprzez odpowiednie medium transmisyjne. W sieciach komputerowych media stanowi zazwyczaj rne rodzaje kabli lub stosowana jest transmisja bezprzewodowa. W toku kursu pojcie sied bdzie okrelao sieci danych suce do przenoszenia wielu rnych typw komunikacji, wczajc w to tradycyjne dane komputerowe, interaktywn transmisj gosu i wideo oraz inne produkty zwizane z rozrywk.

2.Transmisja wiadomoci
Teoretycznie pojedyncza komunikacja taka jak muzyka, wideo czy wiadomod e-mail, mogaby byd przesana przez sied od rda do celu w postaci jednego, olbrzymiego, cigego strumienia bitw. Gdyby rzeczywicie wiadomoci byy przesyane w ten sposb, oznaczaoby to, e adne inne urzdzenie nie mogoby wysyad lub odbierad danych w czasie trwania istniejcej transmisji. Takie due strumienie danych powodowayby znaczne opnienia. Idc dalej, jeeli jakie cze w infrastrukturze sieciowej ulegoby awarii w czasie trwania transmisji, to caa wiadomod byaby stracona i wymagana byaby jej retransmisja. Lepszym podejciem jest podzia danych na mniejsze czci, atwiejsze w obsudze podczas przesyania w sieci. Podzia strumienia danych na mniejsze czci jest nazywany segmentacj. Segmentacja wiadomoci posiada dwie podstawowe zalety. Po pierwsze, wysyajc mniejsze, odrbne czci danych od rda do celu, sied moe realizowad wiele przeplatajcych si rnych konwersacji. Proces przeplatania czci odrbnych konwersacji w jedn transmisj sieciow nazywamy multipleksowaniem. Po drugie, segmentacja moe poprawid niezawodnod komunikacji sieciowych. Odrbne czci poszczeglnych wiadomoci nie musz byd przesyane dokadnie t sam ciek biegnc od rda do celu. Jeeli dana cieka stanie si zbyt zatoczona nadmiarem przesyanych danych lub ulegnie awarii, to poszczeglne czci wysyanej wiadomoci cigle mog byd kierowane do celu poprzez alternatywne cieki. Jeeli czd wiadomoci nie dotrze do celu, to tylko ta jej czd musi byd wysana ponownie. Wad wykorzystania segmentacji i multipleksowania przy wysyaniu wiadomoci w sieciach jest bardziej skomplikowany proces transmisji. Wyobra sobie, e musisz przesad list liczcy 100 stron, ale tak, e kada koperta moe zawierad tylko 1 stron. Czynnoci zwizane z adresowaniem, opisywaniem, wysyaniem, odbieraniem oraz otwieraniem wszystkich stu kopert byyby bardzo czasochonne, zarwno dla nadawcy, jak i dla odbiorcy. W komunikacji sieciowej, kada czd wiadomoci musi przejd podobny proces, aby zostad poprawnie odebran przez odbiorc i mc byd ponownie zoon w oryginaln wiadomod. Za zapewnienie niezawodnej transmisji poszczeglnych czci wiadomoci do odbiorcy odpowiedzialnych jest wiele urzdzeo sieciowych.

3. Skadniki sieci
cieka, ktra zostanie obrana do przesyania wiadomoci od rda do celu moe byd tak prosta, jak kabel czcy dwa komputery lub tak zoona, jak sied, ktra dosownie obejmuje swoim zasigiem cay glob. To wanie ta infrastruktura sieciowa jest platform, na ktrej bazuje nasza ludzka sied. Zapewnia ona trway i niezawodny kana, za pomoc ktrego realizowana jest nasza komunikacja. Urzdzenia oraz media stanowi elementy fizyczne sieci, czyli sprzt. Sprzt - laptop, PC, przecznik lub okablowanie czce te urzdzenia, jest czsto widocznym skadnikiem platformy sieciowej. Czasami jednak, niektre skadniki mog nie byd a tak widoczne. W przypadku mediw bezprzewodowych, wiadomoci s transmitowane w przestrzeni, z wykorzystaniem niewidocznych fal radiowych lub podczerwonych. Usugi i procesy pracujce w urzdzeniach sieciowych s programami komunikacyjnymi, nazywanymi oprogramowaniem. Usuga sieciowa udostpnia informacj w odpowiedzi na zapytanie. Usugami jest wiele aplikacji sieciowych, wykorzystywanych codziennie przez ludzi, takich jak e-mail, czy WWW. Procesy zapewniaj funkcjonalnod, ktra pozwala na przepyw wiadomoci przez sied. Procesy s dla nas mniej oczywiste, ale niezbdne dla dziaania sieci.

4.Urzdzenia koocowe i ich rola

Urzdzenia sieciowe najblisze ludziom, to urzdzenia koocowe. To wanie te urzdzenia tworz interfejs pomidzy sieci midzyludzk a wykorzystywan przez ni sieci komunikacyjn. Kilka przykadw urzdzeo koocowych to: komputery (stacje robocze, laptopy, serwery plikw, serwery WWW), drukarki sieciowe, telefony VoIP, kamery w systemie do monitoringu, niewielkie urzdzenia mobilne (bezprzewodowe skanery kodw kreskowych, PDA).

W kontekcie sieci komputerowych, urzdzenia koocowe nazywamy hostami. Host moe byd zarwno rdem, jak i urzdzeniem docelowym dla wiadomoci wysyanej w sieci. W celu rozrnienia poszczeglnych hostw, kady z nich jest identyfikowany w sieci poprzez adres. Kiedy host rozpoczyna komunikacj, to wykorzystuje on adres hosta docelowego w celu okrelenia gdzie ma byd wysana dana wiadomod. W nowoczesnych sieciach, host moe penid rol klienta, serwera lub obu naraz. To jak rol host peni w sieci okrela zainstalowane na nim oprogramowanie. Serwery to hosty z oprogramowaniem umoliwiajcym im dostarczanie informacji i usug, takich jak e-mail, WWW dla innych hostw w sieci. Klienci to hosty z oprogramowaniem odpowiednim do wysyania zapytao oraz wywietlania informacji otrzymanych z serwera.

5.Urzdzenia poredniczce i ich rola

Oprcz urzdzeo koocowych, do ktrych ludzie s przyzwyczajeni, sieci wykorzystuj urzdzenia poredniczce w celu zapewnienia cznoci i poprawnoci przepywu informacji w sieciach. Urzdzenia te cz poszczeglne hosty z sieci oraz wiele niezalenych sieci, celem stworzenia intersieci. Przykadem urzdzeo poredniczcych s: urzdzenia dostpowe (koncentratory, przeczniki, bezprzewodowe punkty dostpowe), urzdzenia czce sieci (routery), serwery komunikacyjne i modemy, urzdzenia zapewniajce bezpieczeostwo (firewalle).

Inn rol urzdzeo poredniczcych jest zarzdzanie przepywem danych. Takie urzdzenia do okrelenia cieki, ktr powinny obrad wiadomoci transmitowane w sieci wykorzystuj adres hosta w poczeniu z informacj dotyczc poczeo wewntrz sieci. Procesy dziaajce w urzdzeniach poredniczcych speniaj nastpujce funkcje: regeneruj i przekazuj sygnay danych, utrzymuj informacj o ciekach transmisyjnych istniejcych w sieci i intersieci, powiadamiaj inne urzdzenia o bdach i awariach w komunikacji, kieruj dane alternatywnymi ciekami w sytuacji awarii czy, klasyfikuj i kieruj wiadomoci zgodnie z priorytetami QoS, umoliwiaj lub blokuj przepyw danych, kierujc si ustawieniami bezpieczeostwa.

6.Media sieciowe
Komunikacja w sieci odbywa si w konkretnym medium. Medium zapewnia kana, ktrym wiadomod jest przesyana od rda do celu. Nowoczesne sieci wykorzystuj gwnie trzy typy mediw, czcych urzdzenia i zapewniajcych cieki transmisji danych. Te media to: metalowe przewody wewntrz kabli, wkna szklane lub plastikowe (wiatowd), transmisja bezprzewodowa.

Dla kadego z tych typw mediw inne jest kodowanie sygnau, wymagane do transmisji wiadomoci. W przewodach metalowych dane kodowane s w postaci okrelonych wzorcw impulsw elektrycznych. wiatowody bazuj natomiast na impulsach wiata w zakresie widzialnym lub podczerwonym. Transmisja bezprzewodowa stosuje rne wzorce fal elektromagnetycznych okrelajce rne wartoci bitowe.

Rone media posiadaj rne cechy i zalety. Nie wszystkie z nich posiadaj te same charakterystyki i s odpowiednie do tych samych celw. Kryteria wyboru mediw sieciowych to: odlegod, na jak dane medium moe poprawnie transmitowad sygna, otoczenie, w ktrym dane medium ma byd zainstalowane, ilod danych oraz prdkod ich transmisji, koszt danego medium oraz jego instalacji.

7.Sieci LAN
Infrastruktura sieciowa moe si znacznie rnid pod wzgldem: rozmiaru pokrywanego obszaru, liczby podczonych uytkownikw, liczby i rodzaju oferowanych usug.

Pojedyncza sied zwykle zajmuje jeden, wyodrbniony obszar geograficzny, wiadczc usugi i aplikacje uytkownikom w obrbie jednej jednostki organizacyjnej, takiej jak firma, kampus, czy region. Ten typ sieci nazywa si sieci lokaln (LAN). Sieci LAN s zazwyczaj administrowane przez pojedyncz organizacj. Kontrola administracyjna dotyczca bezpieczeostwa i kontroli dostpu odbywa si na poziomie sieci.

8.Sieci WAN
Kiedy dana firma lub organizacja posiada lokalizacje oddalone od siebie na due odlegoci, to moe zaistnied potrzeba wykorzystania usug dostawcw telekomunikacyjnych (ang. TSP - telecommunications service provider) w celu poczenia sieci LAN znajdujcych si w tyche lokalizacjach. Dostawcy usug telekomunikacyjnych obsuguj due regionalne sieci, ktre mog rozcigad si na spore odlegoci. Tradycyjnie dostawcy TSP wykorzystuj osobne i niezalene sieci do transmisji gosu i danych. Coraz czciej jednak, dostawcy ci oferuj swoim klientom zintegrowane usugi sieciowe. Poszczeglne organizacje zazwyczaj dzierawi poczenia midzy sieciami od dostawcy usug telekomunikacyjnych. Sieci, ktre cz ze sob sieci LAN znajdujce si w geograficznie odlegych lokalizacjach, nazywamy sieciami rozlegymi (ang. WAN - Wide Area Network). Chocia organizacja jest odpowiedzialna za administracj sieciami lokalnymi znajdujcymi si na obu koocach tego poczenia, to polityka zarzdzania sieci je czc jest ju kontrolowana przez TSP. Sieci WAN do poczeo midzy sieciami LAN wykorzystuj specjalnie do tego zaprojektowane urzdzenia. Ze wzgldu na due znaczenie tych urzdzeo sieciowych, umiejtnod ich konfigurowania, instalowania oraz utrzymania jest integraln czci dziaania sieci danej organizacji. Sieci LAN i WAN daj wiele rnorodnych korzyci swoim uytkownikom. cz ze sob uytkownikw pracujcych w organizacji, udostpniajc wiele form komunikacji, takich jak wymiana poczty e-mail, szkolenia i wspdzielenie zasobw.

9.Internet
Wykorzystanie sieci LAN i WAN ma swoje niewtpliwe zalety, jednak wikszod z nas ma potrzeb komunikacji z zasobami, ktre znajduj si w sieciach poza struktur lokalnej organizacji.

Intersied

Przykady tego typu komunikacji stanowi: wysyanie poczty e-mail do kolegi w innym kraju, dostp do informacji lub produktw znajdujcych si na stronach internetowych, uzyskanie dostpu do pliku na komputerze ssiada, wykorzystanie komunikatora do porozumiewania si z rodzin mieszkajc w innym miecie, ledzenie dokonao ulubionego zespou sportowego w telefonie komrkowym.

Wszystkie wymienione potrzeby komunikacji zapewnia globalna siatka poczonych ze sob sieci. Wacicielem czci z tych poczonych ze sob sieci s due organizacje prywatne i publiczne, takie jak agencje rzdowe, firmy przemysowe i to one maj wycznod na ich wykorzystanie. Najbardziej znan i powszechnie wykorzystywan intersieci jest Internet.

Internet jest tworzony poprzez poczenie sieci nalecych do dostawcw usug internetowych (ang. ISP - Internet Service Provider). Sieci nalece do ISP cz si ze sob w celu zapewnienia dostpu milionom uytkownikw na caym wiecie. Zapewnienie efektywnej komunikacji w obrbie tej rnorodnej architektury wymaga wykorzystania zgodnych i znanych technologii i protokow oraz cigej wsppracy midzy organizacjami administrujcymi poszczeglnymi sieciami. Intranet Terminem intranet czsto odnosi si do prywatnych poczeo sieci LAN i WAN nalecych do organizacji i zaprojektowanych tak, aby zapewnid dostp do nich wycznie czonkom, pracownikom oraz osobom upowanionym przez dan organizacj. Uwaga: Nastpujce terminy mog byd stosowane wymiennie: intersied, sied danych i sied. Poczenie dwch lub wicej sieci danych tworzy intersied - sied sieci. Czsto intersieci nazywamy sieciami danych lub po prostu sieciami, gdy patrzymy na komunikacj globalnie. Wykorzystanie odpowiednich terminw zaley od kontekstu i czsto s one stosowane wymiennie.

10.Graficzna reprezentacja sieci

Graficzna reprezentacja sieci jest bardzo pomocna w przekazywaniu zoonych informacji o strukturze poczeo sieci i jej dziaaniu w duych intersieciach. Podobnie jak kady inny jzyk, jzyk sieci komputerowych wykorzystuje wsplny zestaw symboli reprezentujcych rne urzdzenia koocowe, urzdzenia sieciowe i media transmisyjne. Umiejtnod rozpoznawania logicznej reprezentacji fizycznych skadnikw sieci jest niezbdne do dalszej wizualizacji organizacji i dziaania sieci. W trakcie tego kursu i podczas dwiczeo laboratoryjnych nauczysz si jak dziaaj urzdzenia sieciowe oraz jak przeprowadzad ich podstawow konfiguracj. W czasie omawiania zagadnieo zwizanych z urzdzeniami, mediami i sposobem ich czenia, oprcz graficznej reprezentacji urzdzeo sieciowych wykorzystywana jest rwnie specjalistyczna terminologia. Wanymi do zapamitania terminami s: Karta sieciowa (ang. NIC - Network Interface Card) - adapter w sieciach LAN, ktry zapewnia fizyczne poczenie z sieci dla komputera PC lub innego hosta. Media zapewniajce poczenie komputera PC z urzdzeniem sieciowym s podczane bezporednio do karty sieciowej. Fizyczny port - wtyczka lub gniazdo w urzdzeniu sieciowym, do ktrego jest podczone medium czce to urzdzenie z komputerem PC lub innym urzdzeniem sieciowym. Interfejs - specjalne porty w urzdzeniu sieciowym, ktre zapewniaj poczenie z rnymi sieciami. Poniewa do poczenia rnych sieci wykorzystywane s routery, to porty znajdujce si na routerze nazywamy interfejsami sieciowymi.

11.Zasady rzdzce komunikacj

Kady rodzaj komunikacji, zarwno bezporedni jak i za porednictwem sieci, rzdzi si okrelonymi z gry zasadami, zwanymi protokoami. Protokoy te s specyficzne dla rodzaju stosowanej komunikacji. Nawet w naszej codziennej komunikacji zasady, ktre stosujemy korzystajc z jednego medium, takiego jak np. poczenie telefoniczne, nie s koniecznie identyczne ze stosowanymi protokoami wykorzystywanymi w innym medium, np. podczas wysyania listu. Zastanw si ile moe byd zasad, czy protokow, ktre rzdz rnymi metodami komunikacji w dzisiejszym wiecie. Pomylna komunikacja midzy hostami w sieci rwnie wymaga wspdziaania wielu rnych protokow. Grup powizanych ze sob protokow wymaganych do zapewnienia komunikacji nazywamy zestawem protokow. Protokoy te s czci zarwno oprogramowania, jak i sprztu tworzcych danego hosta lub inne urzdzenie sieciowe. Jedn z najlepszych metod wyobraenia sobie wspdziaania protokow na danym hocie jest postrzeganie ich jako stosu. Stos protokow jasno pokazuje, jak poszczeglne protokoy z caego zestawu s implemetowane w hocie. Wszystkie protokoy tworz warstwow hierarchi, w ktrej kada usuga wyszego poziomu jest zalena od funkcjonalnoci okrelonej przez protokoy poziomw niszych. Nisze warstwy stosu zajmuj si przenoszeniem danych w sieci oraz zapewnianiem odpowiednich usug warstwom wyszym, ktre z kolei skupiaj si na zawartoci wysyanej wiadomoci oraz na interfejsie uytkownika. Opis komunikacji bezporedniej w wykorzystaniem warstw Wyobra sobie dwch ludzi komunikujcych si bezporednio. Jak widad na rysunku, proces ten moemy opisad za pomoc trzech warstw. W najniszej warstwie, warstwie fizycznej, mamy dwch ludzi, ktrzy s w stanie wypowiadad gono sowa. W warstwie drugiej, warstwie zasad, mamy uzgodnienie wykorzystania wsplnego jzyka. W warstwie najwyszej, warstwie zawartoci, mamy rzeczywicie wypowiedziane sowa - zawartod komunikacji. Jeeli rzeczywicie bylibymy wiadkami tej komunikacji, to oczywicie nie widzielibymy "warstw" unoszcych si w przestrzeni. Bardzo wane jest aby zrozumied, e wykorzystanie warstw jest tylko modelem, dziki ktremu moemy rozbid skomplikowane zagadnienie komunikacji na prostsze czci, ktre atwiej jest opisad.

12.Protokoy sieciowe
W relacjach midzyludzkich niektre zasady komunikacji s sformalizowane, a inne s niejawne, atwo rozumiane na zasadzie oglnie przyjtych zwyczajw i praktyk. Natomiast w przypadku komunikacji urzdzeo sieciowych zestaw protokow musi zawierad dokadne wymagania dotyczce ich wspdziaania. Zestawy protokow sieciowych opisuj nastpujce procesy: format lub struktur wiadomoci, metod wymiany informacji midzy urzdzeniami sieciowymi po ciekach prowadzcych do innych sieci, W jaki sposb i kiedy urzdzenia sieciowe wysyaj sobie informacje systemowe lub informacje o bdach, nawizywanie i kooczenie sesji komunikacyjnych.

Poszczeglne protokoy w zestawie mog byd rozwizaniami prywatnymi, specyficznymi dla konkretnego producenta. W tym znaczeniu "prywatne" oznacza, e jedna firma lub producent kontroluje cakowicie powstawanie protokou oraz jego funkcjonowanie. Niektre prywatne protokoy mog byd wykorzystywane przez inne organizacje, ale tylko za zgod waciciela. Inne mog mied zastosowanie tylko w sprzcie tworzonym przez waciciela danego protokou.

13. Zestawy protokow i standardy przemysowe

Bardzo czsto protok bdcy skadnikiem jakiego zestawu, odnosi si do innych, powszechnie stosowanych protokow lub standardw przemysowych. Standardem nazywamy proces lub protok, ktry jest zaakceptowany przez przemys sieciowy i zatwierdzony przez organizacj standaryzacyjn, tak jak np. Institute of Electrical and Electronics Engineers lub Internet Engineering Task Force (IETF). Wykorzystywanie standardw przy projektowaniu i implementacji protokow zapewnia, e rozwizania rnych producentw mog ze sob wsppracowad w celu zapewnienia wydajnej komunikacji. Jeeli nastpi jakie odstpstwa od danego protokou, to produkt jednego producenta moe nie byd w stanie poprawnie si komunikowad z urzdzeniami innych dostawcw. Taka sytuacja moe wystpid, np. gdy jedna strona kanau komunikacyjnego wykorzystuje protok opisujcy komunikacj tylko w jednym kierunku, a druga strona protok zarzdzajcy komunikacj dwukierunkow.

14.Wspdziaanie protokow
Przykadem wykorzystania zestawu protokow w komunikacji sieciowej jest wspdziaanie serwera WWW i przegldarki internetowej. Wymiana informacji midzy nimi wykorzystuje szereg protokow i standardw. Rne protokoy wsppracuj ze sob, tak aby wysyane wiadomoci byy otrzymywane i rozumiane przez obie strony komunikacji. Przykady tych protokow to: Protok aplikacji: Hypertext Transfer Protocol (HTTP) jest powszechnie stosowanym protokoem zarzdzajcym komunikacj midzy serwerem i klientem WWW. HTTP definiuje zawartod i format zapytao i odpowiedzi wymienianych midzy serwerem i klientem. Oprogramowanie zarwno klienta, jak i serwera WWW zawiera w sobie protok HTTP. Protok HTTP bazuje z kolei na innych protokoach w celu wymiany informacji miedzy klientem i serwerem. Protok transportowy: Transmission Control Protocol (TCP) jest protokoem transportowym, ktry zajmuje si poszczeglnymi konwersacjami midzy serwerami WWW, a klientami WWW. TCP dzieli wiadomoci HTTP na mniejsze czci, nazywane segmentami, ktre s wysyane do docelowego klienta. Jest rwnie odpowiedzialny za kontrol rozmiaru oraz szybkoci wymiany wiadomoci midzy serwerem a klientem. Protok sieciowy: Najbardziej znanym protokoem sieciowym jest Internet Protocol (IP). IP jest odpowiedzialny za enkapsulacj sformatowanych segmentw TCP w pakiety, przypisanie im odpowiednich adresw oraz za wybr najlepszej drogi ich transmisji do docelowego hosta. Protokoy dostpu do sieci: Protokoy dostpu do sieci opisuj dwie podstawowe funkcje - zarzdzanie czem danych i fizyczn transmisj danych w mediach. Protokoy zarzdzajce czem danych formatuj pakiety IP odpowiednio do transmisji w danych medium. Standardy i protokoy mediw fizycznych zarzdzaj sposobem sygnalizacji w danym medium oraz interpretacj sygnaw przez urzdzenia odbiorcze. Czci kart sieciowych nazywane transceiverami s odpowiedzialne za implementacj odpowiednich standardw dla konkretnego zastosowanego medium.

15.Protokoly niezalene od konkretnej technologii

Protokoy sieciowe opisuj konkretne funkcje majce miejsce w komunikacji sieciowej. W omwionym wczeniej przykadzie komunikacji bezporedniej, zastosowany protok moe zawierad wytyczn, e sygnaem zakooczenia konwersacji bdzie cisza po stronie nadawcy trwajca dwie sekundy. Jednake protok ten nie okrela jak nadawca ma utrzymad cisz przez dwie sekundy. Protokoy zazwyczaj nie opisuj jak realizowad okrelon funkcj. Okrelenie tylko tego co jest funkcj wymagan dla konkretnej komunikacji, a nie jak dana funkcja ma byd realizowana, powoduje, e implementacja danego protokou jest niezalena od konkretnej technologii. Biorc pod uwag przykad z serwerem WWW, protok HTTP nie precyzuje, jaki jzyk programowania jest wykorzystany do stworzenia przegldarki, jaka usuga na serwerze udostpnia strony WWW, jaki system operacyjny pracuje na serwerze, czy te jakie s wymagania sprztowe niezbdne dla pracy przegldarki. HTTP nie okrela rwnie, w jaki sposb serwer powinien wykrywad bdy, chod cile opisuje co zrobid, gdy taki bd zostanie wykryty. Oznacza to, e komputer lub inne urzdzenie, takie jak telefon komrkowy, czy PDA moe uzyskad dostp do strony WWW znajdujcej si na dowolnym serwerze WWW wykorzystujcym dowolny system operacyjny i z kadego miejsca w Internecie.

16.Zalety stosowania modelu warstwowego

Aby zobrazowad interakcj pomidzy rnymi protokoami czsto stosuje si model warstwowy. Model warstwowy przedstawia operacje protokow pracujcych na kadej z warstw, jak rwnie ich interakcje z warstwami pooonymi wyej i niej. Ze stosowania modelu warstwowego do opisu protokow sieciowych i operacji wynikaj pewne korzyci. Stosowanie modelu warstwowego: Pomaga w projektowaniu protokow. Poniewa protokoy pracuj na specyficznych warstwach maj zdefiniowane informacje, na ktrych dziaaj. Posiadaj rwnie okrelony interfejs do warstw znajdujcych si powyej jak i poniej ich poziomu. Usprawnia konkurencj, poniewa produkty od rnych dostawcw mog ze sob wsppracowad. Zapobiega przed skutkami wprowadzenia zmian w technologii czy te funkcjonalnoci w danej warstwie na inne warstwy znajdujce si powyej lub poniej. Wprowadza wsplny jzyk do opisu moliwoci i funkcji sieci.

17.Model odniesienia i model protokow

Istniej dwa podstawowe typy modeli sieciowych: model protokow i model odniesienia. Model protokow okrela schemat, ktry jest zbliony do struktury konkretnego zestawu protokow. Hierarchiczny zbir powizanych protokow zazwyczaj reprezentuje funkcjonalnod wymagan, aby poredniczyd pomidzy sieci midzyludzk a sieci danych. Model TCP/IP jest modelem protokow poniewa opisuje funkcje, ktre wystpuj na kadej z warstw w ramach zestawu TCP/IP. Model odniesienia dostarcza wsplny punkt widzenia do utrzymania spjnoci wrd wszystkich typw protokow i usug sieciowych. Funkcj modelu odniesienia nie jest dostarczenie specyfikacji czy te wystarczajcej iloci szczegw do dokadnego okrelenia usug w architekturze sieciowej. Podstawowym celem modelu odniesienia jest pomoc w jasnym zrozumieniu zastosowanych funkcji oraz procesw. Model OSI (Open Systems Interconnection) jest najbardziej znanym modelem odniesienia. Jest stosowany do projektowania sieci przenoszcych dane, tworzenia specyfikacji operacji i do rozwizywania problemw. Modele TCP/IP oraz OSI s uwaane za podstawowe. S stosowane do opisu funkcjonalnoci sieci. Mimo to projektanci protokow sieciowych, usug czy te urzdzeo mog tworzyd swoje wasne modele do reprezentowania ich produktw. Ostatecznie wymagane jest jednak, aby projektanci odnosili si w specyfikacji swoich produktw do jednego modeli (OSI lub TCP/IP) lub obu.

18.Model TCP-IP
Pierwszy model warstwowy protokow dla komunikacji w sieci zosta stworzony we wczesnych latach siedemdziesitych ubiegego stulecia. Jest on uwaany za model sieci Internet. Definiuje on cztery kategorie funkcji, ktre musz wystpid aby komunikacj mona byo uznad za udan. Architektura zbioru protokow TCP/IP odzwierciedla struktur tego modelu. Ze wzgldu na to, model sieci Internet jest czsto okrelany jako model TCP/IP. Wikszod modeli protokow opisuje specyficzne dla danego producenta zestawy protokow. Poniewa model TCP/IP jest otwartym standardem adna z firm nie kontroluje definicji tego modelu. Na temat standardu oraz protokow TCP/IP s prowadzone dyskusje na forum publicznym. Definicje s pniej oglnie dostpne. Dokumenty te z s okrelane jako RFC (ang. Requests for Comments), w wolnym tumaczeniu danie komentarza. Zawieraj one dwa elementy: formaln specyfikacj protokow komunikacyjnych oraz zasoby, ktre opisuj uycie protokow.

RFC zawieraj take dokumenty techniczne oraz organizacyjne dotyczce Internetu, wczajc techniczne specyfikacje i wytyczne stworzone przez organizacj IETF (ang. Internet Engineering Task Force).

19.Proces komunikacji
Model TCP/IP opisuje funkcjonalnod protokow, ktre wchodz w skad zestawu protokow TCP/IP. Protokoy, ktre s zaimplementowane w komunikujcych si ze sob systemach (wysyajcym i odbierajcym) wsppracuj, aby umoliwid wymian danych aplikacji poprzez sied. Cay proces komunikacji zawiera ponisze kroki: 1. Stworzenie danych w warstwie aplikacji urzdzenia wysyajcego. 2. Segmentacja i enkapsulacja danych, ktre s przekazywane w d stosu protokow urzdzenia rdowego. 3. Generowanie danych do medium na poziomie warstwy dostpu do sieci. 4. Transport danych przez sied, ktra skada si z medium transmisyjnego oraz z pewnych urzdzeo poredniczcych. 5. Odbir danych w warstwie dostpu do sieci urzdzenia docelowego. 6. Deenkapsulacja i odtworzenie danych, ktre s przekazywane w gr stosu urzdzenia docelowego 7. Przekazanie tych danych do docelowej aplikacji na poziomie warstwy aplikacji urzdzenia docelowego

20.Jednostki danych i enkapsucacja

Dane aplikacji przekazywane s w d stosu protokow. Na kadym z poziomw protokoy dodaj swoje informacje do momentu transmisji danych przez medium. Ten proces powszechnie okrela si jako enkapsulacj. Forma jak przyjmuj dane w kadej z warstw nazywana jest jednostk danych protokou - PDU (ang. Protocol Data Unit). Podczas enkapsulacji kada z kolejnych warstw enkapsuluje PDU, ktre otrzymaa z wyszej warstwy zgodnie z uytym protokoem. Na kadym kroku tego procesu, PDU przyjmuje inn nazw aby odzwierciedlid now form. Pomimo tego, e nie ma uniwersalnej konwencji nazw dla jednostek danych PDU, w kursie tym, PDU przyjmuj nazwy zgodnie ze stosem protokow TCP/IP. Dane - Oglne okrelenie dla PDU uywane w warstwie aplikacji. Segment - PDU warstwy transportowej. Pakiet (ang. Packet) - PDU warstwy sieci. Ramka (ang. Frame) - PDU warstwy dostpu do sieci. Bity (ang. Bits) - PDU uywane podczas fizycznej transmisji danych poprzez medium.

21.Proces wysyanlia i odbierania

Kiedy wysya si wiadomod do sieci, stos protokow na hocie operuje z gry na d. W przypadku serwera webowego, mona uyd modelu TCP/IP aby zilustrowad proces wysyania strony HTML. Protok warstwy aplikacji (HTTP) rozpoczyna proces od dostarczenia danych w postaci sformatowanej strony HTML do warstwy transportowej. Dane warstwy aplikacji s dzielona na segmenty TCP. Kady segment TCP otrzymuje etykiet, nazywan nagwkiem zawierajc szczegy, ktry proces na komputerze docelowym powinien otrzymad t wiadomod. Zawiera take informacje umoliwiajce procesowi docelowemu na poskadanie danych do oryginalnego formatu. Warstwa transportowa enkapsuluje dane strony HTML do segmentu i przekazuje je do warstwy Internet, gdzie jest zaimplementowany protok IP. Tutaj cay segment TCP jest enkaspulowany do pakietu IP, ktry to dodaje kolejny nagwek okrelany jako nagwek IP. Nagwek IP zawiera adresy IP rda oraz przeznaczenia, jak rwnie informacje potrzebne do wysania pakietu do odpowiedniego procesu docelowego. Nastpnie pakiet IP jest wysyany do warstwy dostpu do sieci, protokou Ethernet, gdzie jest enkapsluowany do ramki z nagwkiem i polem koocowym (ang. trailer). Kady nagwek ramki zawiera adres fizyczny rdowy i docelowy. Adres fizyczny jednoznacznie identyfikuje urzdzenia w lokalnej sieci. Pole koocowe zawiera informacje potrzebne do sprawdzenia czy ramka nie jest uszkodzona. W koocowym etapie bity s kodowane w medium ethernetowym przez kart sieciow serwera.

Proces ten przebiega w w odwrotnej kolejnoci na hocie docelowym. Dane s dekapsulowane podczas wdrwki w gr przez stos protokow w kierunku aplikacji uytkownika.

22.Model OSI
Pocztkowo model OSI zosta zaprojektowany przez organizacj International Organization for Standardization (ISO) aby zapewnid ram, na ktrej mona byoby zbudowad zbir protokow otwartego systemu. Koncepcja zakadaa, e protokoy te zostan uyte do stworzenia midzynarodowej sieci, ktra nie zaleaaby od adnego zamknitego (prywatnego) systemu. Niestety, szybkod adaptacji sieci Internet opartej na stosie protokow TCP/IP oraz zasig jaki osigna, spowodowa e rozwj oraz wdroenie stosu protokow OSI pozostay daleko w tyle. Pomimo tego, przy uyciu specyfikacji OSI wdroono kilka protokow. S one rozpowszechnione i aktualnie uywane. Siedmiowarstwowy model OSI ma znaczcy udzia w rozwoju innych protokow i produktw we wszystkich typach nowych sieci. Jako model odniesienia, model OSI dostarcza obszern list funkcji oraz usug, ktre mog zaistnied w kadej z warstw. Opisuje on take interakcj kadej z warstw z warstwami pooonymi bezporednio pod i nad. Pomimo, e tred tego kursu bdzie opieraa si na modelu OSI, dyskusja bdzie dotyczya protokow zdefiniowanych w stosie protokow TCP/IP. Naley zauwayd, e podczas gdy w modelu TCP/IP warstwy s rozrniane po nazwach, to w modelu siedmiowarstwowym OSI, do warstw czciej odwouje si po numerze ni po nazwie.

23.Porownanie OSI i TCP

Protokoy, ktre tworz stos protokow TCP/IP mog zostad opisane w terminologii uywanej w modelu odniesienia OSI. W modelu OSI warstwy dostpu do sieci oraz aplikacji modelu TCP/IP, zostay podzielone tak, aby mc opisad dyskretne funkcje, ktre wystpuj na tych warstwach. W warstwie dostpu do sieci stos protokow TCP/IP nie okrela, ktrego z protokow naley uyd, kiedy transmituje si dane przez fizyczne medium. Opisuje on tylko przekazanie danych z warstwy Internetu do protokow warstwy fizycznej. Pierwsza i druga warstwa modelu OSI opisuj konieczne procedury dostpu do medium oraz okrelaj w jaki sposb fizycznie wysad dane przez sied. Kluczowe podobieostwo pomidzy dwoma modelami zachodzi w 3 i 4 warstwie modelu OSI. Warstwa 3 modelu OSI (warstwa sieci) jest uniwersalnie uywana w dyskusji oraz dokumentacji procesw, ktre maj miejsce we wszystkich sieciach danych, do adresowania oraz procesu routingu wiadomoci przez sied. Protok internetowy IP (ang. Internet Protocol) jest protokoem nalecym do modelu TCP/IP, ktry to zawiera funkcjonalnod opisan w warstwie 3. Warstwa 4 (warstwa transportowa) modelu OSI, jest czsto uywana do opisu oglnych usug i funkcji, ktre zarzdzaj indywidualn konwersacj pomidzy hostami rdowym i docelowy. Funkcje te zawieraj potwierdzenie dostarczenia, odzyskanie danych po bdzie oraz sekwencjonowanie. Na tej warstwie, protokoy modelu TCP/IP takie jak protok kontroli transmisji TCP (ang. Transmission Control Protocol) czy te protok UDP (ang. User Datagram Protocol) dostarczaj niezbdnej funkcjonalnoci. Warstwa aplikacji modelu TCP/IP zawiera wiele protokow, ktre udostpniaj okrelone funkcje dla wielu aplikacji uytkownikw koocowych. Warstwy 5, 6 i 7 modelu OSI s uywane jako model odniesienia dla programistw aplikacji oraz sprzedawcw, aby mogli dostarczad produkty, ktre potrzebuj dostpu do sieci w celu komunikacji.

24.Adresacja w sieci
Model OSI opisuje proces kodowania, formatowania, segmentowania, enkapsulacji danych, ktre s nastpnie transmitowane poprzez sied. Strumieo danych, ktry jest wysyany ze rda do celu moe byd podzielony na kawaki a nastpnie przenoszony wrd wiadomoci, ktre s przesyane od innych hostw w rne miejsca przeznaczenia. W kadej chwili biliony takich porcji informacji przemieszcza si w sieci. Jest to bardzo wane, aby kada porcja danych zawieraa wystarczajco duo informacji, aby dotrzed do celu. Istniej rne typy adresw, ktre musz byd zastosowane, aby z powodzeniem dostarczyd dane z aplikacji rdowej uruchomionej na jednym komputerze do waciwej aplikacji dziaajcej na innym. Stosujc model OSI jako przewodnik, moemy zauwayd rne adresy oraz identyfikatory, ktre s potrzebne w kadej z warstw.

25.Dostarczanie danych do urzdzenia koocowego

Podczas procesu enkapsulacji dodawane s identyfikatory z adresem do danych, w czasie przekazywania ich w d po stosie protokow na rdowym komputerze. Tak jak istnieje kilka warstw protokow, ktre przygotowuj dane do transmisji w miejsce przeznaczenia, podobnie wystpuje kilka warstw adresacji zapewniajcych poprawny proces dostarczenia. Pierwszy identyfikator, adres fizyczny hosta, jest zawarty w nagwku jednostki danych protokou (PDU) warstwy 2 czyli ramce. Warstwa 2 zwizana jest z dostarczaniem wiadomoci w pojedynczej sieci lokalnej. Adres warstwy 2 jest unikalny w sieci lokalnej i reprezentuje adres urzdzenia koocowego w fizycznym medium. W sieciach LAN stosujcych Ethernet, adres ten nazywany jest adresem MAC (ang. Media Access Control). Kiedy dwa urzdzenia koocowe komunikuj si w sieci lokalnej Ethernet, ramki ktre s wymieniane pomidzy nimi zawieraj adresy MAC rda oraz przeznaczenia. Kiedy ramka zostanie prawidowo odebrana przez komputer docelowy, informacje z warstwy 2 s usuwane, a dane s dekapsulowane i przenoszone w gr stosu protokow do warstwy 3.

26.Dostarczanie poprzez intersiec

Protokoy warstwy 3 s przede wszystkim zaprojektowane, aby przenosid dane z jednej sieci lokalnej do innej sieci lokalnej w intersieci. Podczas gdy adresy warstwy 2 s uywane tylko w komunikacji pomidzy urzdzeniami w danej sieci lokalnej, adresy warstwy 3 musz zawierad identyfikatory, ktre umoliwiaj poredniczcym urzdzeniom sieciowym zlokalizowad hosty w rnych sieciach. W stosie protokow TCP/IP kady host z adresem IP zawiera informacje na temat sieci, do ktrej naley.

Na granicy kadej sieci lokalnej urzdzenie poredniczce (zazwyczaj router) dekapsuluje ramki aby przeczytad adres przeznaczenia. Jest nim adres hosta zawarty w nagwku pakietu w warstwie 3. Routery uywaj czed adresu, ktra jest identyfikatorem sieci, po to aby okrelid ktrej cieki uyd aby dostad si do hosta docelowego. Po tym jak cieka jest wybrana, router enkapsuluje pakiet w now ramk i wysya j w kierunku urzdzenia docelowego. Kiedy ramka dociera do miejsca przeznaczenia, ramka oraz nagwek pakietu jest usuwany a dane s przekazywane do warstwy 4.

27.Dostarczanie do wlasciewej aplikacji

W warstwie 4 informacje zawarte w nagwku PDU nie okrelaj hosta docelowego czy te docelowej sieci. To co identyfikuj to okrelony proces lub usug uruchomion na koocowej maszynie, ktra przetwarza dostarczone dane. Hosty bez wzgldu na to czy s klientami czy serwerami w sieci Internet mog mied uruchomionych jednoczenie wiele aplikacji. Ludzie korzystajcy z komputerw czsto uywaj klienta poczty elektronicznej , w tym samym czasie korzystaj z przegldarki internetowej, komunikatora, czy te mediw strumieniowych lub nawet gry. Wszystkie te oddzielnie dziaajce programy s przykadam indywidualnych procesw. Przegldanie stron tworzy przynajmniej jeden sieciowy proces. Kliknicie na link spowoduje, e przegldarka skomunikuje sie z serwerem www. W tym samym czasie w tle mog byd wysyane lub odbierane e-maile, a kolega lub przyjacika moe przysyad wiadomoci w komunikatorze. Pomyl o komputerze, ktry posiada tylko jedn kart sieciow. Wszystkie strumienie danych stworzone przez aplikacje, ktre s uruchomione na hocie wchodz i opuszczaj go przez jeden interfejs. Mimo to wiadomoci z komunikatorw nie pojawiaj si w rodku edytowanych dokumentw podobnie wiadomoci e-mail nie pojawi si w rodku gry. Dzieje si tak, poniewa komunikuj sie ze sob indywidualne procesy uruchomione na hostach rdowym i docelowym. Kada aplikacja lub te serwis jest reprezentowany w warstwie 4 poprzez numer portu. Unikalny dialog pomidzy urzdzeniami jest identyfikowany za pomoc pary portw, rdowego i docelowego warstwy 4, ktre to reprezentuj dwie komunikujce si aplikacje. Kiedy dane s odbierane przez hosta, sprawdzany jest numer portu. Na tej podstawie okrela si aplikacj lub proces do ktrego s przeznaczone dane.

Kabel prosty: Nieekranowany kabel miedziany tzw. skrtka nieekranowana UTP uywana do czenia rnych urzdzeo sieciowych. Kabel z przeplotem: Kabel UTP do czenia podobnych urzdzeo sieciowych. abel szeregowy (ang. Serial Cable): Miedziany kabel typowy do poczeo w sieciach WAN. Ethernet: Dominujca technologia w sieciach lokalnych Adres MAC: Ethernetowy adres fizyczny warstwy 2 Adres IP: Adres logiczny warstwy 3.

Maska podsieci - (ang. Subnet Mask) :Wymagana do interpretacji adresu IP Domylna brama - (ang. Default Gateway): Adres IP interfejsu routera, do ktrego wysyany jest ruch sieciowy opuszczajcy sied lokaln Karta sieciowa - (ang. NIC - Network Interface Card): port lub interfejs, ktry umoliwia urzdzeniu uczestniczyd w ruchu sieciowym Port (sprztowy): Interfejs, ktry umoliwia urzdzeniu sieciowemu uczestniczyd w sieci, poprzez podpicie do medium sieciowego Port (programowy): Adres protokow warstwy 4 w modelu TCP/IP Interfejs (sprztowy): Port nterfejs (programowy): Logiczny punkt interakcji z oprogramowaniem PC: Urzdzenie koocowe Komputer: Urzdzenie koocowe Stacja robocza (ang. Workstation): Urzdzenie koocowe Przecznik (ang. Switch): Urzdzenie poredniczce, ktre podejmuje decyzje na podstawie adresw zawartych w ramkach warstwy 2 (typowo adresw ethernetowych MAC) Router: Urzdzenie warstwy 3, 2 i 1, ktre podejmuje decyzje na podstawie adresw warstwy 3 (zazwyczaj adresw IPv4) Bit: Jest to binarna cyfra, przyjmujca dwie wartoci logiczne 1 lub 0. Posiada rne fizyczne reprezentacje taki jak impulsy elektryczne, optyczne czy mikrofalowe; jednostka danych protokou warstwy 1 (ang. Layer 1 PDU) Ramka: Jednostka danych protokou warstwy 2 Pakiet: Jednostka danych protokou warstwy 3