MiNI

Dbski Micha Gowiski Krzysztof Lewandowski Piotr dr Jan Grabski

Pon 17
06.04.2009

Dyfrakcja fali wietlnej na fali ultradwikowej

Wstp
Fala ultradwikowa jest fal podun i kiedy propaguje si w cieczy, powoduje okresowe zmiany jej gstoci (oraz zalenego od gstoci wspczynnika zaamania). Jeli paska fala ultradwikowa odbije si od paskiej pytki, powstanie fala stojca, ktr mona wykorzysta jako siatk dyfrakcyjn dla wiata lasera (poniewa prdko wiata jest znaczco wiksza od prdkoci dwiku, mona traktowa j jako nieruchom dla wiata). Dyfrakcj mona wyjani na dwa sposoby. Opis dyfrakcji Ramana-Natha zakada, e fala wietlna, przechodzc przez naczynie, nie ulega odchyleniu i stosuje si gdy dugo ultradwikw jest odpowiednio dua w porwnaniu do wiata. Wtedy po przejciu przez naczynie front fali wietlnej bdzie pofadowany z powodu zmiennego wspczynnika zaamania naczynie zadziaa jak fazowa siatka dyfrakcyjna. Dyfrakcja Bragga wynika z odbi fal wietlnych na granicy midzy rzadszym i gstszym orodkiem (wzy i strzaki stojcej fali ultradwikowej). Wzmocnienia rezonansowe wystpuj tylko kiedy speniony jest warunek Bragga, tzn. 2 sin=m , gdzie: - dugo fali ultradwikowej, - dugo fali wietlnej, m rzd maksimum, - kt pomidzy wektorem fali wietlnej a frontem fali ultradwikowej Rodzaj dyfrakcji, ktry naley rozwaa, zaley od parametru Kleina-Coke'a, zdefiniowanego nastpujco: K2 L Q= , gdzie k cos K wektor falowy fali ultradwikowej k wektor falowy fali wietlnej L dugo wnki Dla Q << 1 rozwaamy dyfrakcj Ramana-Natha, przy Q >> 1 mamy do czynienia z dyfrakcj Bragga.

Opis dowiadczenia
Cel
Celem wiczenia byo wyznaczenie dugoci fali ultradwikowej na dwa sposoby wykorzystujc zjawisko dyfrakcji wiata oraz interferencji ultradwikw oraz okrelenie, z ktrym rodzajem dyfrakcji mamy do czynienia.

Przebieg
W dowiadczeniu najpierw badalimy obraz dyfrakcyjny uzyskany po przepuszczeniu wiata lasera przez stojc fal ultradwikow, a nastpnie obserwowalimy zmiany w obrazie dyfrakcyjnym dla zmieniajcej si dugoci wnki rezonansowej.

Uzyskane wyniki
Metoda dla siatki dyfrakcyjnej
Uzyskane wyniki:

Czstotliwo[kHz] Ilo prkw Odlego [cm]

[mm]

[mm]

v[m/s]

v[m/s]

1820 2000 2250 2310 2500 3000 3250 3500 4100

9 12 13 13 12 11 7 5 4

4,1 6 7,6 8,1 7,6 8,5 5,4 3,9 3,6

0,71 0,65 0,56 0,52 0,51 0,42 0,42 0,42 0,36

0,05 0,04 0,03 0,03 0,03 0,02 0,03 0,03 0,02

1298,21 1299,8 1250,63 1204,72 1282,7 1261,57 1369 1458,11 1480,33

85,2 75,26 68,03 64,55 69,77 66,87 81,81 97,52 102,16

0,25 0,3 0,41 0,46 0,48 0,71 0,71 0,73 0,97

Prdko fazowa (w m/s) w zalenoci od czstotliwoci:

Metoda interferencji
Uzyskane wyniki:

Czstotliwo[kHz] 1820 2000 2250 2310 2500 3000 3250 3500 4100

x1[mm] x2[mm] 11,73 15,89 9,07 12,94 9,02 12,46 2,23 15,47 8,48 12,49 12,78 15,37 10,14 12,47 10,96 13,19 13,35 15,17

N 10 10 10 40 10 10 10 10 10

[mm] 0,832 0,774 0,688 0,662 0,802 0,518 0,466 0,446 0,364

[mm] 0,002 0,002 0,002 0,001 0,002 0,002 0,002 0,002 0,002

v[m/s] v[m/s] 1514,24 3,64 1548 4 1548 4,5 1529,22 1,16 2005 5 1554 6 1514,5 6,5 1561 7 1492,4 8,2

Prdko fazowa w zalenoci od czstotliwoci:

Wnioski
Uzyskane wartoci dugoci fali s zblione, jednak w wikszoci przypadkw rnica tych wartoci jest wiksza od sumy ich bdw. Na podstawie wykresw wida e dokadno w metodzie interferencji bya przeszacowana (zapewne powodowana przyjciem zbyt duej dokadnoci pomiaru dugoci wnki rezonansowej). Nie da si poprowadzi prostej przez uzyskane wartoci prdkoci fazowej. Jednake wida, i wyniki oscyluj wok wartoci policzonej z najwiksz dokadnoci. Wyjtkiem jest jeden bd gruby (pomiar pominity na wykresie) spowodowany zapewne bdem liczenia iloci wzmocnie. Natomiast wartoci wyznaczone ze wzorw dla siatki dyfrakcyjnej wydaj si oszacowane z dobr dokadnoci, gdy mona na podstawie wykresu ustali prdko fazow fali. Wartoci parametru Kleina-Coke'a wskazuj na to, e mamy do czynienia z dyfrakcj RamanaNatha.