Wstp Cierpienie jest to wiadome przeywanie przykroci, blu z powodu doznanego za, oraz negatywny stan psychiczny, czcy

si z takimi emocjami jak: lk, al, smutek, poczucie krzywdy. Cierpienie stanowi stay i wany temat refleksji religijnej i filozoficznej. Szczeglnie widoczny jest w filozofii niemieckiego idealisty Arthura Schopenhauera. Wedug niego, ludzkie ycie to pasmo cierpie, a czowiek zmuszony jest przez pd yciowy do staej aktywnoci dla zaspokojenia swoich pragnie i ambicji. Przyczyn cierpienia jest duo wicej. Mona cierpie w imi ludzkoci, po stracie kogo bliskiego, z mioci, samotnoci, tsknoty za ojczyzn lub po prostu blu fizycznego. Bl, ktry towarzyszy cierpieniu nie jest wycznie dowiadczeniem niszczcym, ma swj gboki moralny sens. Zastanawianie si nad sensem cierpienia, jest wanym elementem jego przeywania. ycie jest rwnie w pewnym sensie cierpieniem, co wielokrotnie pokazywaa zarwno literatura jak i codzienno. Literatura ukazuje rne rda cierpienia, a take jego wpyw na psychik czowieka. Pokazuje, e cierpienie moe by destrukcyjne i niszczce, ale te budujce, bdce nauk ycia dla osoby cierpicej. Prometeusz w dramacie Ajschylosa jest bohaterem tragicznym, ktry sam siebie postawi w sytuacji wyboru - albo pomoe ludziom, naraajc si Bogom lub te pozostawi ludzi wasnemu losowi, lecz bdzie za nich odpowiedzialny. Wybra opcj pierwsz, a tym samym stan do walki z siami przerastajcymi go, z wszechmocnymi bogami, skazujc sie tym samym na zagad. Dziki Prometeuszowi, ycie czowieka stao si lepsze i atwiejsze. Prometeusz sta si archetypem czowieka przepenionego bezinteresown mioci do innych ludzi, a od imienia dobrego tytana utworzono pojcie prometeizmu, okrelajce postaw pen humanitaryzmu, mioci do czowieka oraz gotowoci do buntu przeciw siom wyszym, w imi wyznawanych wartoci. Cierpienie Prometeusza jest wic cierpieniem, ktre ma uzasadnienie i sens, gdy dziki niemu dokona si postp ludzkoci, on te pokaza, e w wiecie jest miejsce na wspczucie, mio i powicenie. Tragizm cierpienia Prometeusza doskonale oddaje obraz Rubensa Prometeusz skowany. Potne ciao tytana, znajdujce si na pierwszym planie, przedstawione jest dynamicznie. Prometeusz, chocia jest powalony na ziemi i skuty acuchami prbuje si broni przed spem unoszcym si nad nim, uniesione nogi, zgite w kolanach, rozrzucone rce, napite minie bujnego, mskiego ciaa, lekkie odchylenie caoci sylwetki sprawia, ze niemal czujemy spazm blu, jaki przeszywa Prometeusza, gdy sp wyjada mu wntrznoci. Pomimo pozornej klski tytana, obraz nie ukazuje pokonanego bohatera, moc tkwica w jego ciele jest odpowiednikiem jego siy moralnej i pikna jego powicenia. Rwnie owietlenie jego postaci, umieszczonej na ciemnym tle drzewa i ska, zestawienie jej z ciemn kolorystyka postaci spa, symbolicznie ukazuje zwycistwo moralnych racji Prometeusza. PRZYKAD CIERPIENIA NIEZAWINIONEGO - HIOB. Innym bohaterem, ktry sta si symbolem cierpienia niezawinionego jest Hiob. Nie wybra on sam swojego cierpienia, zostao mu ono dane przez tego, ktrego czci i wielbi przez Boga. Hiob by przez cae swoje ycie oddany Bogu, y wedug Jego nakazw, tworzy szczliw bo rodzin. Trudno mu byo zrozumie Boga, ktry postanowi go dowiadczy poprzez cierpienie. Bg wystawi Hioba na prb, a ten mia da wiadectwo swego zaufania, wiary i mioci wzgldem Niego. Pomimo trdu, mierci dzieci i straty majtku Hiob nie podda si. By do koca sob, zachowa wszystkie swoje wartoci. Cierpienie Hioba jest ukazane poprzez ogrom jego straty, jaka ponis. Czowiek bogaty cieszcy si zdrowiem, rodzin oraz szacunkiem i uznaniem innych staje si pomiewiskiem nawet dla ndzarzy. Jednak najdobitniej o swoim cierpieniu mwi sam bohater. Hiob przeklina chwil swojego poczcia i narodzenia, poddaje w wtpliwo sens swojego ycia. Zarwno Hiob jak i czowiek wspczesny na pewno szukali tych samych odpowiedzi. Hiob cierpia zarwno psychicznie jak i fizycznie. Prosi Boga o jakiekolwiek wyjanienie swoich krzywd, wiedzia bowiem e niczym nie zasuy na tak ogromne cierpienie. Jednak cay czas ufa Bogu i wyszed zwycisko z tej prby, jakiej zosta poddany. Cierpienie ma rny wymiar, w tym przypadku byo niezawinione, 1| Strona

ale pokazao postaw czowieka, ktry zawierzy Bogu i samemu sobie. Hiob zobaczy swoj wiar, zmierzy si z cierpieniem, znis je z godnoci, przez co uczyni je miar swojej wartoci. W tym sensie cierpienie byo dla Hioba dowiadczeniem budujcym, umacniajcym jego wiar i utwierdzajcym go w zaufaniu do Boga, ktry by dla niego najwysz wartoci i ni pozosta. Cierpicy Hiob ukazany jest na obrazie Albrechta Durera pt. Hiob i ona. Skulony, nagi Hiob siedzi na wizce somy, a jego ona polewa go wod. Posta Hioba jego zgarbione plecy, opuszczona, zafrasowana twarz, wyraa cierpienie, smutek i rezygnacj. ona polewa go wod, zapewne chcc uly jego cierpieniu. Jego nago mona zinterpretowa, jako symbol bezbronnoci, ale take prawdy, w jakiej staje przed Bogiem, nic nie majc do ukrycia. W tle rozpociera si typowo renesansowy krajobraz, sugerujcy, e czowiek jest czci natury stworzonej przez Boga, jasne niebo oraz jasne barwy caoci tworz nastrj nadziei i optymizmu. Z lewej strony, zamiast bkitu nieba widniej pomienie i ciemny dym, te dwa elementy symbolizuj walk si dobra i za, a moe starcie Boga z szatanem o dusze Hioba. PIEKO DANTEGO, JAKO PRZYKAD CIERPIENIA NISZCZCEGO. Hiob, jak ju wspomniaem, cierpi niewinnie, inaczej jest w cz. pierwszej Boskiej komedii Dantego. Autor przedstawia wizj pieka redniowiecznego, zdominowan przez wiar chrzecijask i teocentryzm. Do pieka trafiaj grzesznicy, ktrzy w rnym stopniu zasuyli na potpienie. W piekle poddawani s okrutnym torturom fizycznym, a ich oprawcami staj si zwierzta, ktre uwaane s przez ludzi za potpione, siejce bl i cierpienie. Wizja pieka jest przedstawiane przez poet w sposb bardzo plastyczny, a mki grzesznikw z niezwyk inwencj. Ogrom ich cierpienia ukazuj straszliwe kary, jakim s poddani. Nadzy grzesznicy s pdzeni przez oprawcw i bici batogami, a nazwani przez Dantego zdrajcami ludzkoci Kasjusz, Brutus i Judasz znajduj sie w paszczy Lucyfera. Mamy tu do czynienia z parenetyczn funkcj literatury, charakterystyczn dla epoki redniowiecza, co oznacza, e miaa ona przestrzega i poucza czytelnika. Przypomina, e wszystkie nasze uczynki bd ocenione po mierci i nikt nie uniknie odpowiedzialnoci za swoje czyny. Ogromne cierpienie grzesznikw jest w tym wypadku konsekwencj ich ycia, a wic w pewien sposb ich wasnego wyboru. Odrzucajc przykazania boskie, sami zdecydowali si na potpienie. Cierpienie jest tu, wic wynikiem zasuonej kary. Obraz Hansa Memlinga pt. Sd ostateczny utrzymany jest w klimacie redniowiecznych wyobrae o kocu wiata i ukaraniu grzesznikw. Centralna cz tryptyku ukazuje Jezusa na tronie, jest ubrany w czerwon szat, na zocistym tle te dwa kolory s symbolem wadzy. Po jego prawicy w pozie wstawienniczej stoi Matka Boska, a po lewicy Jan Chrzciciel. Jezusa otaczaj te apostoowie. Poniej odbywa si sd nad ludmi i oddzielanie grzesznikw od dobrych. Czyni to Archanio Gabriel. Po prawej stronie Jezusa ludzie szlachetni wstpuj do nieba, przyjmuje ich w. Piotr, id w spokoju i skupieniu. Po lewej rozgrywa si dramat, szatani zabieraj wyrywajcych sie ludzi i ciskaj w pomienie. Dramatyzm podkrela chaos panujcy w tej czci, ciaa ludzkie w ruchu i dziwnych pozach wskazuj na panik i rozpacz potpionych. Kontrast pomidzy spokojem i jasna kolorystyk strony niebiaskiej a chaosem, czerwieni pomieni i czerni strony piekielnej podkrela jak rne bd losy ludzi zbawionych i potpionych. Obraz ma by przestrog przed grzesznym yciem, peni, wic funkcje dydaktyczn, zgodnie ze standardami epoki. GIAUR. Bohatera skazanego na cierpienie stworzya epoka romantyzmu. Jednym z jej przedstawicieli jest Giaur - bohater bajroniczny, dotknity chorob wieku, tzw. Weltschmerz. Wielki buntownik cierpicy po stracie ukochanej Leili. Zniechcony i rozczarowany yciem zostaje sam z uczuciem cierpienia i rozpaczy, ktrego jest twrc. Uwaa, e jedynym lekarstwem na ten stan, moe by zemsta na Hassanie. Jednak zemsta nie przynosi mu ulgi, gdy Giaur nadal paa nienawici do caego wiata. ycie przestao mie dla niego jakkolwiek warto.. Giaur nie szuka pomocy ani wspczucia, pozostaje sam ze swoim cierpieniem. Dlatego mona stwierdzi, e cierpienie jest destrukcyjne dla 2| Strona

psychiki bohatera. Sprawia, ze yje on w udrczeniu i samotnoci, odizolowany od ludzi, budzcy w nich niepokj i niech. W przypadku Giaura cierpienie nie byo kar za grzechy, on sam je wybra. y z nim do kresu swoich dni. Zamknity w sobie bohater wyznaje wszystko dopiero na ostatniej spowiedzi, ktra przynosi mu ulg, dziki czemu uwalnia si od cierpienia. MEDALIONY Wstrzsajcym obrazem cierpienia zgotowanego ludziom przez ludzi s Medaliony Z. Nakowskiej. Bohaterowie Medalionw to ludzie skrzywdzeni i cierpicy przez drugiego czowieka. Cierpienie w tym przypadku nie dotkno jednej osoby, w imi faszystowskiej, nacjonalistycznej ideologii hitlerowcy wymordowali miliony ludzi. Nakowska opisuje tragedi ofiar, ktre niczym nie zawiniy, a i tak bez wzgldu na wiek czy pe przeyli tragedi. Faszyci chcieli opanowa wiat, a jedyn metod umoliwiajc im to, byo unicestwienie caych narodw. Przeraajcy jest tutaj brak poczucia winy wrd sprawcw tumaczcych swoje postpowanie rozkazem partii. Degradacja czowieka w systemie totalitarnym dotyczya nie tylko ofiar, ktre byy poniane, traktowane jak tania sia robocza, a nawet jak surowiec do wytwarzania rzeczy materialnych ( mydo z tuszczu ludzkiego, materace z wosw, itp.) . Cierpicy ludzie czsto pozbawieni zostawali ludzkich odruchw, przykadem moe by obraz kobiet, ktre zamknite w bunkrze z godu dopuszczay si kanibalizmu. Degradacji ulegali take sprawcy zbrodni, ktrzy zatracali poczucie moralnoci i stawali si maszynami do drczenia i zabijania. Cierpienie, ktrego zaznali ludzie w obozach koncentracyjnych czy gettach byo sil niszczc, a jego ofiary nawet, jeli nie zostay unicestwione, nigdy nie zapomniay tych przey, po tych dowiadczeniach osobowo ich ulega zmianie, gdy czowiek, ktry straci wszystko, co byo dla niego najwaniejsze, do koca ycia bdzie cierpia. Nakowska w swojej relacji przedstawia tylko fakty, ten rzeczowy, reporterski styl, unikajcy oceniania i emocji jeszcze bardziej potguje tragizm przey bohaterw. Wniosek Cierpienie jest nieodcznym elementem ycia kadego czowieka, trudno spotka kogo, kto go nigdy nie dozna, dlatego literatura od najdawniejszych czasw zajmowaa si tym zagadnieniem. Szukaa przyczyn cierpienia, jego sensu, ukazywaa jego skutki. Podobnie jak rnorakie s rda cierpienia, tak rne mog by te jego skutki oraz wpyw na psychik ludzk. Gboki sens miao cierpienie Prometeusza, budujcym przeyciem byo cierpienie Hioba. Uzasadnione, w wietle pogldw ludzi redniowiecza, jest cierpienie grzesznikw w Boskiej komedii. Natomiast destrukcyjny wpyw na bohatera ma cierpienie Giaura, rwnie cierpienie ofiar nazizmu jest sia niszczc, pozbawiajc wiary w ad i porzdek moralny wiata.

3| Strona