PKB.

Tworzenie i podzia dochodu narodowego w systemie rynkowym Gospodarka narodowa kadego kraju dzieli si na dziay, do ktrych zalicza si przemys, rolnictwo, budownictwo, transport, cznod, handel oraz inne usugi. Wartod wytworzonej produkcji dbr i usug w cigu roku nazywa si produkcj globaln. Produkcja globalna skada si z: 1) wartoci przeniesionej i wartoci dodanej Wartod przeniesiona obejmuje nabyte z zewntrz i zuyte w produkcji surowce, materiay oraz paliwo, energi. Wartod dodana jest sum nowo wytworzonej wartoci w przedsibiorstwie, do ktrej z reguy zalicza si amortyzacj. Mwimy wwczas o wartoci dodanej brutto. Suma produkcji globalnych przedsibiorstw w kadym dziale jest produkcj globaln dziau, za suma produkcji globalnych wszystkich dziaw stanowi produkt globalny gospodarki narodowej. Produkcji globalnej nie naley utosamiad z produkcj finalna. Produkcja finalna wystpuje wtedy, kiedy zakooczony zosta proces produkcji i dane dobro nie podlega ju dalszemu przetworzeniu w kraju. Dobra finalne s przeznaczone bd do konsumpcji, bd jako dobra kapitaowe na inwestycje. Do produkcji finalnej zaliczamy wszystkie dobra wytworzone w kraju i eksportowane do innych krajw. czna suma wartoci dodanej we wszystkich dziaach gospodarki narodowej stanowi roczny dochd narodowy, ktrego nie naley utosamiad z rocznym produktem globalnym.

Wartod dodana nie pokrywa si z produkcj finaln w poszczeglnych dziaach, ale czna suma wartoci dodanej w gospodarce narodowej bdzie si zawsze rwnad cznej wartoci produkcji finalnej. Po odjciu od rocznej wartoci produkcji globalnej wartoci nakadw ogem (ktra pokrywa si z wartoci przepyww midzygaziowych) otrzymujemy dochd narodowy brutto. Zysk netto + Amortyzacja + koszty pracy + koszty finansowe + podatki = Wartod dodana brutto

Suma produkcji globalnych przedsibiorstw w kadym dziale jest produkcj globaln dziau, za suma produkcji globalnych wszystkich dziaw stanowi produkt globalny gospodarki narodowej.

Produkt krajowy brutto (pol. PKB) to miara produkcji wytworzonej przez czynniki wytwrcze, zlokalizowane na terytorium danego kraju bez wzgldu na to, kto jest ich wacicielem. PKB w cenach rynkowych to miara produkcji rynkowej cznie z podatkami porednimi na dobra i usugi. PKB w cenach czynnikw wytwrczych to miara produkcji rynkowej z pominiciem podatkw porednich. Dochody netto z tytuu wasnoci lub pracy za granic to rnica pomidzy dochodami obywateli danego kraju uzyskanymi za granic a odpywem dochodw z wasnoci lub pracy nalenych cudzoziemcom. Produkt narodowy brutto (pol. PNB, ang. GNP) to pieniny wskanik biecej wartoci rynkowej wszystkich dbr i usug finalnych (nabywanych przez ostatecznych uytkownikw), wytworzonych w gospodarce w danym okresie (rwne sumie wartoci dodanych i sumie dochodw czynnikw produkcji); suma PKB i dochodw netto z pracy lub wasnoci za granic (miara cakowitych dochodw osiganych przez obywateli danego kraju - bez wzgldu na miejsce wiadczenia usug). PNB per capita to produkt narodowy brutto na jednego mieszkaoca w USD (przeliczany wg oficjalnego kursu lub wg porwnania siy nabywczej obu walut). Produkt narodowy netto (pol. PNN) to produkt narodowy brutto pomniejszony o odpisy amortyzacyjne majtku trwaego przedsibiorstw. Dochd narodowy (pol. DN) to caod dochodw wypacanych wacicielom wykorzystywanych czynnikw produkcji (procenty - kapita, renty - ziemia i pace - praca) rwna cakowitym kosztom produkcji dbr i usug zawartych w PNN. Metody obliczania PNB: a) wydatkowa - sumowanie wydatkw ponoszonych przez gospodarstwa domowe, przedsibiorstwa prywatne, przedsibiorstwa publiczne, agendy rzdu i agendy wadzy regionalnej oraz sektor midzynarodowy (eksport netto; b) dochodowo-zasobowa - sumowanie patnoci dochodowych wypacanych wacicielom wykorzystywanych czynnikw produkcji (wynagrodzenia pracownikw, dochody wacicieli przedsibiorstw, dochody z rent, zyski przedsibiorstw) wraz z porednimi podatkami od przedsibiorstw i amortyzacj.

Rodzaje PNB: a) nominalny - liczony w cenach biecych; b) realny - liczony w cenach staych (uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyraajcego wpyw inflacji: PNB nominalny podzielony przez deflator).