Analiza Systemu Wsparcia OZE - 2012

Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku
Warszawa, 16 stycznia 2012 roku WERSJA KOCOWA
Dokument opracowany przez ekspertw: Fundacji na Rzecz Energetyki Zrwnowaonej Grupy Doradczej SMDI
Spis treci: Wstp....................................................................................................................................................... 3 Kluczowe wnioski .................................................................................................................................... 4 1 Analiza rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie i w Polsce ............................................. 9 1.1 1.2 1.3 2 Kluczowe uwarunkowania regulacyjno-prawne....................................................................... 9 Stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie ........................................................ 15 Stan obecny oraz moliwoci rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce ................... 19
Podejcie do analizy w zakresie okrelenia niezbdnego poziomu wsparcia dla energetyki wiatrowej na morzu w Polsce w perspektywie do roku 2025 ........................................................ 22 2.1 2.2 rda danych wykorzystanych w analizie ............................................................................ 22 Metodyka przeprowadzenia analizy ...................................................................................... 23
Analiza obecnych oraz przyszych kosztw budowy i funkcjonowania morskich elektrowni wiatrowych w Polsce...................................................................................................................... 26 3.1 3.2 Szacunkowe koszty wytworzenia energii elektrycznej w MFW dla roku 2011 ...................... 26 Wpyw kluczowych czynnikw kosztowych oraz krzywej uczenia si na CAPEX ................. 34
3.3 Prognoza jednostkowego kosztu wytwarzania energii elektrycznej w MFW w perspektywie do roku 2025 ...................................................................................................................................... 41 4 Analiza niezbdnego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce .............. 43 4.1 4.2 4.3 5 Wyniki analizy w zakresie oszacowania niezbdnego poziomu wsparcia ............................ 43 Analiza wysokoci wsparcia moliwego do uzyskania w ramach projektu ustawy OZE....... 46 Rekomendowana wysoko wsparcia ................................................................................... 47
Analiza wraliwoci wymaganego poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 ............................................................................................................ 49 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 Wpyw wysokoci stopy zwrotu dla inwestorw .................................................................... 50 Wpyw wartoci bazowej nakadw inwestycyjnych na MW (CAPEX 2011 PL) ......................... 51 Wpyw poprawy efektywnoci sektora (krzywej uczenia) ...................................................... 52 Wpyw wybranych czynnikw kosztowych (surowce przemysowe i koszty pracy) .............. 53 Wpyw poziomu kosztw operacyjnych (OPEX) .................................................................... 54 Skrty i definicje............................................................................................................. 55 Lista rde danych wykorzystanych w Raporcie .......................................................... 56 Wzr ankiety wykorzystanej do pozyskanie danych w zakresie kosztw planowanych inwestycji w morskie farmy wiatrowe na obszarze morza Batyckiego i morza Pnocnego .................................................................................................................... 58 Podstawowe zaoenia przyjte na potrzeby analiz ...................................................... 60 Ograniczenie zakresu odpowiedzialnoci ..................................................................... 65
Zacznik 1. Zacznik 2. Zacznik 3.
Zacznik 4. Zacznik 5.
Wstp W niniejszym Raporcie przeprowadzona zostaa analiza kosztw zwizanych z wytwarzaniem energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (dalej MFW) w Polsce oraz oszacowany zosta niezbdny poziom wsparcia, ktry zapewni ekonomiczn opacalno budowy oraz eksploatacji farm wiatrowych na morzu w Polsce w perspektywie do roku 2025. W szczeglnoci celem Raportu jest pokazanie, i zarwno obecny jak i zakadany w projekcie ustawy o odnawialnych rdach energii z 22 grudnia 2011 roku (dalej projekt ustawy OZE) poziom wsparcia dla energetyki morskiej moe okaza si zbyt niski, aby zapewni pene wykorzystanie Polski w zakresie budowy morskich farm wiatrowych. Dokument skada si z piciu gwnych czci, ktre poprzedzone s wprowadzeniem oraz streszczeniem managerskim. W rozdziale pierwszym krtko przedstawione zostay kluczowe uwarunkowania regulacyjne zwizane z rozwojem morskiej energetyki wiatrowej w UE (w tym w Polsce) oraz opisany zosta stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w wybranych krajach Unii Europejskiej (w tym przyczyny dotychczasowego braku jej rozwoju w Polsce). W rozdziale drugim zaprezentowane zostao podejcie do analiz w zakresie oszacowania niezbdnego poziomu wsparcia, ktry umoliwi rozwj energetyki wiatrowej na morzu w Polsce. W szczeglnoci wskazane zostay rda pozyskania danych kosztowych oraz metodyka oszacowania jednostkowych kosztw wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 (tj. kosztw uwzgldniajcych rwnie niezbdny dla inwestorw zwrot na kapitale). W rozdziale trzecim przedstawione zostay wyniki analiz w zakresie szacunkowych kosztw kapitaowych (CAPEX) oraz operacyjnych (OPEX) zwizanych z budow oraz eksploatacj morskich farm wiatrowych przy uwzgldnieniu uwarunkowa Polski w perspektywie do roku 2025. W szczeglnoci oszacowane zostay hipotetyczne koszty budowy farmy wiatrowej w warunkach polskich dla roku 2011 a nastpnie zdefiniowane zostay kluczowe czynniki kosztowe umoliwiajce dokonanie prognozy jednostkowych kosztw wytwarzania energii w morskich farmach wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025. W oparciu o prognozowane koszty wytwarzania energii elektrycznej w rozdziale czwartym zaprezentowane zostay wyniki analizy w zakresie oszacowania poziomu wsparcia, ktry jest niezbdny, aby zapewni inwestorom wymagan rentowno w zakresie budowy i eksploatacji w Polsce morskich rde wiatrowych. W szczeglnoci przedstawione zostay kluczowe zaoenia przyjte do analiz jak rwnie zidentyfikowana zostaa luka przychodowa wynikajca ze zbyt niskiego poziomu wsparcia (zarwno przy obowizujcych uregulowaniach prawnych jak i w przypadku wsparcia zakadanego w projekcie ustawy OZE). Rozdzia pity zawiera wyniki analizy wraliwoci niezbdnego poziomu wsparcia w zalenoci od ksztatowania si kluczowych czynnikw wpywajcych na jednostkowe koszty wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych w Polsce. W szczeglnoci przedstawiony zosta wpyw zmian wysokoci nakadw inwestycyjnych (CAPEX), kosztw operacyjnych (OPEX), poprawy efektywnoci sektora (krzywa uczenia) oraz oczekiwanej przez inwestorw stopy zwrotu na wysoko niezbdnego poziomu wsparcia. Dokument zosta przygotowany w oparciu o publicznie dostpne informacje w zakresie stanu rozwoju oraz kosztw funkcjonowania morskich farm wiatrowych, obowizujce akty prawne oraz dokumenty programowe wskazujce na dugoterminowy rozwj otoczenia regulacyjnego dla odnawialnych rde energii w Polsce i UE jak rwnie wiedz eksperck pracownikw Fundacji na Rzecz Energetyki Zrwnowaonej i Grupy Doradczej SMDI.
Kluczowe wnioski Polska posiada bardzo duy potencja w zakresie budowy morskich farm wiatrowych. Wynika to przede wszystkim ze znakomitych warunkw naturalnych - obszar polskiej strefy ekonomicznej charakteryzuje si jednym z najwikszych potencjaw wiatru na morzu Batyckim. W oparciu o szacunki przeprowadzone przez Fundacj na Rzecz Energetyki Zrwnowaonej, a take plany inwestycyjne wynikajce z wnioskw o wydanie pozwole lokalizacyjnych dla morskich farm 1 wiatrowych na polskich obszarach morskich , moliwe jest, aby w perspektywie do roku 2025 powstay w Polsce MFW o cznej mocy ok. 5 GW (zapewnioby to produkcj energii odnawialnej na poziomie ok. 19 TWh rocznie, co znaczco uatwioby osignicie celw unijnych zakresie udziau energii odnawialnej). Ponadto w latach 2025-2030 moliwa jest realizacja kolejnych 5 GW, pod warunkiem powstania morskich sieci przesyowych, ktre bd czyy systemy elektroenergetyczne pastw nadbatyckich i dedykowanych dla odbioru energii z MFW. Zgodnie z prognozami pierwsze morskie farmy wiatrowe mogyby zosta uruchomione w roku 2018, przy zaoeniu, i prace nad realizacj projektw inwestycyjnych zostan rozpoczte w latach 2011/2012. Szczegowe informacje w zakresie zakadanej cieki wzrostu mocy zainstalowanych w MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 1. Moliwy przyrost mocy zainstalowanych w MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 6 000 5 000
5 000 900 4 000 850 MW 3 000 750 2 000 Okres przygotowywania projektw inwestycyjnych i budowy mocy wytwrczych 1 000 300 150 0 600 500
950
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2025 razem
rdo: opracowanie wasne
Jednake do tej pory w polskiej strefie ekonomicznej nie powstay adne morskie farmy wiatrowe, brak jest rwnie projektw inwestycyjnych, ktre znajdowayby si w zaawansowanym stadium realizacji. Cakowity brak rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce (pomimo sprzyjajcych warunkw naturalnych) wynika przede wszystkich z barier
1
Na dzie 2 stycznia 2012 roku zoono 28 wnioskw o wydanie pozwole na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp, konstrukcji i urzdze na polskich obszarach morskich dla morskich farm wiatrowych, o cznej mocy przekraczajcej 20 GW. Jednake ze wzgldu na moliwoci systemu elektroenergetycznego oraz uwarunkowania rodowiskowe nie wszystkie projekty zostan zrealizowane. Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 4
o charakterze regulacyjnym inwestycyjnych).
oraz ekonomicznym
(brak
odpowiedniej
rentownoci
projektw
Bariery o charakterze regulacyjnym (m.in. brak moliwoci ustanowienia prawa uytkowania sztucznych wysp na duej ni 5 lat) zostay w duym stopniu usunite dziki nowelizacji ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej i administracji morskiej w 2011 roku. Spowodowao to lawinowy wzrost zainteresowania inwestorw morsk energetyka wiatrow w Polsce, czego efektem jest przygotowanie i zoenie, w cigu 5 miesicy od wejcia w ycie nowych przepisw, blisko 30 wnioskw o wydanie decyzji lokalizacyjnych dla tego typu obiektw. Kluczow kwesti warunkujc obecnie dalszy rozwj projektw morskich farm wiatrowych w Polsce jest stworzenie dla inwestorw stabilnych i przewidywalnych w dugim okresie warunkw prowadzenia dziaalnoci inwestycyjnej zapewniajcej stop zwrotu odpowiadajc ponoszonemu ryzyku. Naley przy tym uwzgldni, i inwestycje w morskie farmy wiatrowe w Polsce charakteryzuj si obecnie wyszym poziomem ryzyka i kosztw ni inwestycje w elektrownie wiatrowe pracujce na ldzie. Wynika to przede wszystkim z bardzo wczesnego etapu rozwoju podsektora MFW w Polsce oraz dynamicznego przyrostu mocy zainstalowanych w innych krajach UE, co sprawia, i w acuchu dostaw zwizanym z budow MFW powstaj wskie garda opniajce proces realizacji projektw. Niemniej jednak dowiadczenia midzynarodowe pokazuj, i przy odpowiedniej skali inwestycji moliwe jest znaczce obnienie jednostkowych kosztw wytwarzania energii elektrycznej i MFW mog sta si jednym z najbardziej efektywnych rde wytwarzania energii odnawialnej. Naley take pamita, e pierwsze projekty MFW mog by gotowe do realizacji w Polsce w latach 2018-2020, kiedy to rynki morskiej energetyki wiatrowej w Wielkiej Brytanii 2 i Niemczech bd ju bardzo rozwinite i nasycone, co zwikszy dostpno usug oraz technologii dla rynkw rozwijajcych si (jak na przykad Polska). W oparciu o prognoz jednostkowych kosztw inwestycyjnych, operacyjnych oraz zaoenia w zakresie wymaganej stopy zwrotu przez inwestorw budujcych morskie farmy wiatrowe, w niniejszym Raporcie, przeprowadzone zostao oszacowanie cakowitego jednostkowego kosztu wytworzenia energii elektrycznej (JKWE) w morskich farmach wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025. Ponadto w oparciu o prognoz cieki cen sprzeday energii elektrycznej oszacowana zostaa luka przychodowa, tzn. poziom kosztw wytworzenia energii w MFW, ktry musi zosta pokryty w ramach systemu wsparcia (przychodami ze sprzeday praw majtkowych wynikajcych ze wiadectw pochodzenia energii). Szczegowe dane w zakresie ksztatowania si prognozowanej luki przychodowej w okresie 2012 2025 dla wytwrcw energii elektrycznej w MFW w Polsce zostao przedstawione na wykresie poniej.
Kraje te s obecnie liderami w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. 5
Wykres 2. Zakadana luka przychodowa pomidzy jednostkowym kosztem wytworzenia energii elektrycznej w MFW a prognozowan cen energii elektrycznej w Polsce w latach 2012- 2025. 1 000 900 788 800 700 600 505 500 400 300 200 210 100 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Luka pomidzy JKWE a cen energii elektrycznej rdo: opracowanie wasne JKWE Cena energii elektrycznej
okres bezkosztowego funkcjonowania systemu wsparcia okres, kiedy ponoszone bed faktyczne koszty funkcjonowania systemu wsparcia dla MFW
Luka przychodowa (rnica pomidzy cakowitym kosztem wytworzenia energii a przychodami sprzeday energii jako paliwa), ktra musi zosta pokryta przychodami osiganymi w ramach systemu wsparcia (sprzeda wiadectw pochodzenia).
PLN / MWh
340
W oparciu o warto luki pomidzy jednostkowym kosztem wytwarzania energii elektrycznej w MFW (ktry odzwierciedla zarwno koszty inwestycyjne, operacyjne jak i koszt zapewnienia inwestorom odpowiedniej stopy zwrotu z kapitau) a cen sprzeday energii elektrycznej mona okreli niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych Polsce (wyraony w PLN/MWh). Na bazie przeprowadzonych analiz mona stwierdzi, i niezbdny poziom wsparcia, ktry zapewni rozwj morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie 2012-2025 bdzie mala z poziomu ok. 578 PLN/MWh do okoo 165 PLN/MWh czyli moe zmniejszy si nawet o okoo 71%. Bdzie to wynika przede wszystkim ze wzrostu efektywnoci kosztowej wytwarzania energii w MFW (spadek JKWE) jak rwnie ze wzrastajcych cen energii elektrycznej, ktre poprawi rentowno dziaalnoci MFW. Szczegowe informacje w zakresie prognozy wymaganego poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostay zaprezentowane na wykresie poniej.
Wykres 3. Niezbdny poziom wsparcia dla MFW w Polsce w perspektywie do 2025 roku 700 578 523 500 PLN / MWh 485 439 400 414
600
390 348 284 242 220 200
300
200
185
179
165
100
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne
Z uwagi na fakt, i zgodnie z projektem ustawy OZE warto przychodw uzyskiwanych ze sprzeday wiadectwa pochodzenia zostanie skorelowana z poziomem przychodw uzyskiwanych ze sprzeday energii elektrycznej (maksymalny poziom ceny pakietowej na poziome 470 PLN/MWh), niezbdne jest ustalenie dla morskich farm wiatrowych wspczynnika korygujcego liczb otrzymywanych wiadectw pochodzenia na poziome zapewniajcym odpowiedni wysoko dodatkowych przychodw gwarantujcym opacalno ekonomiczn inwestycji. Uwzgldniajc fakt, i zapisy projektu ustawy OZE zakadaj wyznaczenie wspczynnikw korygujcych liczb otrzymywanych certyfikatw na okresy picioletnie, warto wspczynnika korygujcego dla MFW powinna odzwierciedla warto redni dla okresu picioletniego, ktra zapewni pene pokrycie luki przychodowej. Zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami warto wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych na okres 2012-2016 powinna zosta zatem ustalona na poziomie minimum 2,1 (zamiast zakadanej obecnie wartoci 1,3), a w nastpnym okresie 2017-2021 na poziomie okoo 1,5. Zapewni to bowiem pokrycie cakowitych kosztw wytwarzania energii (uwzgldniajcych minimaln stop zwrotu z zaangaowanego kapitau) na okres najbliszych piciu lat (tj. okres 2012 2016) co skoni inwestorw do podjcia dziaa w zakresie realizacji projektw inwestycyjnych umoliwiajcych uruchomienie pierwszych MFW w okolicach roku 2018. Szczegowe informacje w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia warunkujcego rozpoczcie inwestycji w morskie farmy wiatrowe w Polsce w okresie 2012 2016 zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 4. Niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w okresie 2012-2016 oraz potencjalny niedobr wsparcia w przypadku wyznaczenia wspczynnika korekcyjnego na poziome 1,3. 700 600 500 247 PLN / MWh 400 300 200 100 0 2012 2013 2014 2015 2016 Prognozowany przychd ze sprzeday SP (1,3 SP = 1 MWh) Niedobr wsparcia Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne 221 188 578 523 485 439 152 414 120 W celu zapewnienie penego pokrycia luki przychodowej niezbdne jest ustalenie wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych w okresie 2012 2016 na poziomie minimum 2,1.
Podsumowujc naley stwierdzi, i w oparciu przeprowadzone kalkulacje cakowitych kosztw wytwarzania energii elektrycznej w MFW w Polsce oraz prognoz cen energii elektrycznej w caym okresie objtym analizami tj. w latach 2012 2025 wsparcie dla morskich farm wiatrowych bdzie niezbdne. Niemniej jednak z uwagi na zakadany znaczcy spadek jednostkowych kosztw wytwarzania energii w MFW przy jednoczesnym wzrocie cen energii elektrycznej, niezbdny poziom wsparcia (tzw. luka przychodowa) bdzie si stopniowa zmniejsza. W celu osignicia efektw skali prowadzcych do spadku kosztw wytwarzania energii w MFW kluczowe jest jednake wyznaczenie wspczynnikw korygujcych liczb przyznawanych wiadectw dla MFW na poziomie zapewniajcym odpowiedni rentowno inwestycji (tj. dla okresu 2012-2016 minimum na poziomie 2,1). Tylko takie dziaanie zachci inwestorw do realizacji projektw inwestycyjnych, ktre doprowadz do uruchomienia w pierwszych morskich rde wiatrowych w roku 2018 i wykorzystania potencjau Polski w zakresie morskiej energetyki wiatrowej. Naley przy tym pamita, e pierwsze koszty zwizane ze wsparciem morskiej energetyki wiatrowej, system wsparcia bdzie generowa dopiero po uruchomieniu rde wytwrczych, a wic po roku 2017. Do tego czasu morska energetyka wiatrowa bdzie jedynie generowa przychody budetowe z tytuu m.in. uzyskiwania pozwole lokalizacyjnych (zgodnie z szacunkami Fundacji na Rzecz Energetyki Zrwnowaonej ok. 1 mld do roku 2018). Dlatego te, wspczynniki korekcyjne okrelone na pierwszy 5-letni okres, kluczowy dla podtrzymania decyzji inwestycyjnych na etapie przygotowania projektw, nie bd miay charakteru obciajcego kosztowo odbiorcw kocowych energii elektrycznej. Istnieje ponadto uzasadnione prawdopodobiestwo znaczcego obnienia kosztw inwestycyjnych w perspektywie po roku 2016, co umoliwi korekt wspczynnika do poziomu zapewniajcego opacalno inwestycji przy jednoczesnym zwikszeniu efektywnoci po stronie kosztowej (czyli do poziomu 1,5).
Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 8
Analiza rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie i w Polsce
W niniejszym rozdziale zamieszczony zosta krtki opis uwarunkowa prawno-regulacyjnych zwizanych z rozwojem morskich elektrowni wiatrowych na terenie krajw czonkowskich Unii Europejskiej (dalej UE) oraz zarys obecnego stanu rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w wybranych krajach UE (w tym w Polsce). Rozdzia przedstawia jedynie kluczowe uwarunkowania, ktre bd determinowa rozwj morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie najbliszych lat. 1.1 Kluczowe uwarunkowania regulacyjno-prawne
Wytwarzanie energii elektrycznej ze rde odnawialnych jest jednym z filarw polityki klimatycznej i energetycznej UE. Gwne cele w tym zakresie zostay sformuowane w 2007 roku, kiedy Komisja Europejska wstpnie okrelia cel w zakresie zapewnienia co najmniej 20% udziau energii odnawialnej w zuyciu energii brutto w caej UE do roku 2020 roku. Jednoznacznie wskazano wtedy, i wytwarzanie energii elektrycznej w oparciu o rda wiatrowe (w szczeglnoci elektrownie morskie), powinno by jedn z kluczowych technologii umoliwiajcych wypenienie tego celu. Rola morskich elektrowni wiatrowych zostaa dodatkowo podkrelona w listopadzie 2008 roku w komunikacie Komisji Europejskiej w sprawie roli morskiej energetyki wiatrowej w wypenianiu celw 3 polityki energetycznej UE. W szczeglnoci w komunikacie zwrcono uwag na fakt, i budowa MFW na terenie pastw czonkowskich UE posiada bardzo duy potencja i jednoznacznie stwierdzono, e sektor morskiej energii wiatrowej znaczco przyczyni si do spenienia wszystkich trzech celw nowej polityki energetycznej: obnienia emisji gazw cieplarnianych, zapewnienia bezpieczestwa dostaw energii jak i poprawy konkurencyjnoci UE. Potencja w zakresie budowy rde wiatrowych na wodach terytorialnych UE oszacowano na poziome ok. 150 GW oraz stwierdzono, i jego wykorzystanie jest cile zwizane z prowadzeniem aktywnych dziaa regulacyjnych zapewniajcych komercyjn opacalno budowy morskich farm wiatrowych, w szczeglnoci w pocztkowej fazie tworzenia si sektora. W zwizku z tym do koca 2010 roku UE przeznaczya rodki finansowe w wysokoci ok. 565 mln EUR na realizacj dziewiciu projektw zakadajcych budow duych MFW jak rwnie badania rozwojowe poprawiajce efektywno technologiczn sektora oraz inwestycje w przemys towarzyszcy. Kolejnym krokiem stabilizujcym otoczenie regulacyjne dla funkcjonowania odnawialnych rde energii elektrycznej byo przyjcie przez Rad Unii Europejskiej w 2009 roku pakietu dyrektyw dotyczcych m.in. ochrony klimatu i promocji rde odnawialnych (tzw. Trzeci pakiet energetyczny). 4 Jednym z gwnych elementw tego pakietu bya dyrektywa 2009/28/WE wyznaczajca wicy cel 5 udziau energii ze rde odnawialnych w zuyciu energii finalnej brutto w UE w roku 2020 na poziomie 20%. Zaoono, e wypenienie tego celu bdzie rozliczane na poziomie krajw czonkowskich i na tej podstawie wyznaczono cele krajowe, ktre wahaj si od 10% (Malta) do 49% (Szwecja) udziau energii ze rde odnawialnych w planowanym zuyciu energii w 2020 roku. Cel dla Polski zosta okrelony na poziomie 15% w 2020 roku. Szczegowe informacje w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego komitetu ekonomiczno-spoecznego oraz Komitetu regionw - Morska energia wiatrowa: Dziaania niezbdne do realizacji celw polityki energetycznej w perspektywie roku 2020 i dalszej, 13.11.2008
4
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajca i w nastpstwie uchylajca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE
5
Energia finalna brutto zostaa zdefiniowana jako: finalne zuycie nonikw energii na potrzeby energetyczne + straty energii elektrycznej i ciepa w przesyle i dystrybucji + wasne zuycie energii elektrycznej do produkcji energii elektrycznej + wasne zuycie ciepa do produkcji ciepa Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 9
Wykres 5. Obowizkowy udzia energii odnawialnej w zuyciu energii finalnej brutto w 2020 roku w krajach czonkowskich UE 55% 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 15% 10% 10% 5% 0% UE: 20% 49%
rdo: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE
W celu wypenienia wymaga UE w zakresie udziau energii odnawialnej Polska przygotowaa 6 Krajowy Plan Dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych (dalej KPD). Zdefiniowano w nim krajowe cele w zakresie udziau energii ze rde odnawialnych (w podziale na poszczeglne sektory gospodarki obejmujce produkcj ciepa i chodu, energii elektrycznej oraz transport) w perspektywie do roku 2020 (przy uwzgldnieniu wpywu innych rodkw regulacyjnych w zakresie efektywnoci energetycznej wpywajcej na kocowe zuycie energii). Zgodnie z KPD przewidywane jest, i cel 15% udziau energii odnawialnej w zuyciu energii finalnej brutto w Polsce bdzie speniony jeli energia wyprodukowana w rdach odnawialnych wyniesie ok. 10,7 mln ton oleju ekwiwalentnego 7 (toe) w 2020 roku . Kluczow rol w zakresie wypenienia celu unijnego dotyczcego energii odnawialnej bdzie odgrywaa produkcja ciepa i chodu (ok. 55%) oraz wytwarzanie energii elektrycznej udzia na poziomie ok. 26%. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
Krajowy Plan Dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych, 7 grudnia 2010 roku. Przewiduje si osignicie dokadnie 15,5% udziau energii odnawialnej w zuyciu energii finalnej brutto 10
Wykres 6. Planowany udzia poszczeglnych sektorw w realizacji celu osignicia 15% udziau energii odnawialnej w zuyciu energii finalnej brutto w 2020 roku wg KPD = 100% = 10,73 Mtoe
19% Ciepo i chd Energia elektryczna 26% 55% Transport
rdo: Opracowanie wasne na podstawie KPD
Naley zwrci uwag, i zarwno energia elektryczna jak i cieplna wytwarzane w nowych rdach odnawialnych jest znaczc drosza ni energia wytwarzana w oparciu o tradycyjne paliwa kopalne w zamortyzowanych rdach wytwrczych. A zatem w celu zapewnienia, i wymagany przez UE udzia energii ze rde odnawialnych zostanie osignity w perspektywie roku 2020 niezbdne stao si wprowadzenie w wikszoci krajw czonkowskich UE dedykowanych mechanizmw wsparcia, ktra zapewniaj ekonomiczn opacalno budowy i eksploatacji rde odnawialnych. W przypadku Polski system wsparcia dla energetyki odnawialnej skada si z szeregu elementw, przy czym jego kluczow czci jest zapewnienie dodatkowego rda przychodw w postaci sprzeday praw majtkowych zwizanych ze wiadectwami pochodzenia energii ze rde odnawialnych (dalej SP). Popyt na wiadectwa pochodzenia ksztatowany jest ustaw Prawo Energetyczne (dalej ustawa PE) oraz rozporzdzeniem wykonawczym w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania 9 i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia (dalej Rozporzdzenie OZE). W tych aktach prawnych zdefiniowany zosta obowizek umorzenia SP lub w przypadku braku takich wiadectw uiszczenia opaty zastpczej przez okrelone podmioty (w tym w szczeglnoci sprzedawcw energii do odbiorcw kocowych) tzw. obowizek OZE. Zgodnie z obowizujcymi regulacjami prawnymi wynosi on 10,4% dla roku 2012 i bdzie wzrasta do poziomu 12,9% w roku 2017. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
8
Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 2007 roku
Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 11
Wykres 7. Poziom obowizkowego udziau energii odnawialnej w sprzeday energii do odbiorcw kocowych w latach 2005 - 2017 oraz szacowany poziome realizacji obowizku OZE poprzez umorzenie wiadectw pochodzenia w latach 2005 - 2011. 14 12,4 12 12,9
10,4 10,0
10,4
6 4 2 0 3,1 3,6 3,6 3,7 5,1 4,6
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Obowizkowy udzia energii odnawialnej w sprzeday energii elektrycznej Szacunkowa realizacja obowizku wynikajca z produkcji zielonej energii rdo: Opracowanie wasne na podstawie Rozporzdzenia OZE oraz danych URE i ARE
Dla lat 2010-2012 poziom obowizkowego udziau energii odnawialnej w cakowitym wolumenie energii sprzedanej odbiorcom kocowym zosta zdefiniowany jako 10,4%. Szacunki wskazuj, i w 2010 obowizek ten zosta wypeniony poprzez faktyczn produkcj energii odnawialnej jedynie na poziomie 9% (dla roku 2011 spodziewane jest wypenienie celu na poziomie ok. 10%). Pozostaa cze obowizku zostaa wypeniona poprzez uiszczenie opaty zastpczej (okrelajcej maksymaln warto wiadectw pochodzenia). Oznacza to, i na rynku wstpowa niedobr wiadectw pochodzenia i ich cena sprzeday bya zbliona do opaty zastpczej, co zapewniao wszystkim wytwrcom energii odnawialnej (bez wzgldu na technologi wytwarzania) przychody 10 na poziomie ok. 261 PLN / MWh w 2011 roku. Rwnie w perspektywie do roku 2017 roku, przy niezmienionym poziomie obowizku, bdzie prawdopodobnie wystpowa nieznaczny niedobr wiadectw pochodzenia na rynku, co powinno zapewni ich wycen na poziomie zblionym do opaty zastpczej.
Projekt ustawy OZE opublikowany przez Ministerstwo Gospodarki w grudniu 2011 roku zakada znaczce zmiany w systemie wsparcia dla wytwrcw energii elektrycznej w rdach odnawialnych. Obecnie projekt ten znajduje si w fazie konsultacji spoecznych wic trudno przewidzie jego ostateczny ksztat. Niemniej jednak mona si spodziewa, i podstawowe zmiany w zakresie filozofii funkcjonowania systemu wsparcia zostan wprowadzone. W szczeglnoci obejmuj one: Zrnicowanie poziomu wsparcia w zalenoci od technologii wytwarzania energii odnawialnej Projekt ustawy OZE wprowadza mechanizm ustalania wspczynnikw korygujcych ilo przyznanych SP za wyprodukowanie 1 MWh zielonej energii w zalenoci od stosowanej technologii. Projekt ustawy OZE zobowizuje ministra waciwego do spraw gospodarki
10
rednia waona wolumenem transakcji cena SP na rynku OTC w 2011 roku (dane od stycznia do listopada 2011) 12
5,5
7,0
7,6
8,7
9,0
10,4
10
10,9
11,4
11,9
do okrelania co 3 lata wartoci wspczynnikw korekcyjnych na okres kolejnych piciu lat. Dokadne wartoci wspczynnikw maj zosta opublikowane w stosownym rozporzdzeniu wykonawczym, jednake Ministerstwo Gospodarki przedstawio ju pierwsz propozycj wartoci wspczynnikw korekcyjnych, ktre maj odzwierciedla rnice w kosztach wytwarzania energii w poszczeglnych typach OZE. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 8. Proponowane wartoci wspczynnikw korygujcych ilo SP przyznawanych z wyprodukowanie 1 MWh zielonej energii (wartoci szacunkowe) SP / MWh 2,5 2,00 2,0 1,70 1,5 1,40 1,25 1,30 1,30 1,30 0,95 0,75
1,25
1,15
1,05 0,70
1,0
0,5
0,0
rdo: Prezentacja Ministerstwa Gospodarki z dnia 22 grudnia 2011 roku
Ze wstpnych danych wynika, e wytwarzanie energii w MFW moe by premiowane przyznaniem 1,3 SP za kad wyprodukowan 1 MWh energii elektrycznej. Naley podkreli, i poziom wsparcia powinien zapewnia ekonomiczn opacalno budowy i eksploatacji rde OZE pracujcych w oparciu o okrelon technologi, a zatem zapewnia pokrycie luki pomidzy cakowitymi kosztami wytwarzania a przychodami ze sprzeday energii elektrycznej jako paliwa. W niniejszym Raporcie przeprowadzone zostay szczegowe analizy w zakresie poziomu wsparcia niezbdnego dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce. Powizanie mechanizmu wsparcia z cen energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. Projekt ustawy OZE wprowadza mechanizm obliczania opaty zastpczej, ktry powizany jest z cen energii elektrycznej na rynku. Opata zastpcza bdzie wyznaczana poprzez
13
odjcie od 470 PLN ceny sprzeday 1 MWh energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym w 11 poprzednim roku kalendarzowym. Wprowadzenie staego okresu otrzymywania wiadectw pochodzenia. W projekcie ustawy okrelono, i wiadectwa pochodzenia bd przyznawane przez okres 15 lat od uruchomienia rda wytwrczego. Po tym czasie prawdopodobne jest jednak, e wytwrca energii nie bdzie otrzymywa SP za wytworzon energi elektryczn.
11
A zatem przy cenie energii elektrycznej np. 200 PLN za 1 MWh, opata zastpcza wyznaczajca maksymaln warto wiadectwa pochodzenia bdzie wynosi 270 PLN / MWh. Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 14
1.2
Stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie

12
Zgodnie z prognozami Europejskiej Agencji Energii Wiatrowej na koniec 2011 roku w Europie funkcjonoway morskie farmy wiatrowe o cznej mocy ok. 4 GW (szacuje si, i poza Europ istniej farmy wiatrowe na morzu o mocy jedynie ok. 100 MW). W porwnaniu do roku 2007 oznacza to wzrost mocy zainstalowanej o blisko 3 GW (rednioroczne tempo wzrostu na poziomie ok. 29%). Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 9. Przyrost mocy zainstalowanych w MFW w Europie w latach 2007 - 2011 4 500 4 000 3 500 3 000 2 500 MW 2 000 1 500 1 107 1 000 500 0 2007 2008 2009 2010 2011 prognoza 2011 cznie 373 584 882 1 000 3 946
rdo: EWEA, 2011
Pomimo dynamicznego rozwoju morska energetyka wiatrowa nadal stanowi tylko uamek mocy zainstalowanych w elektrowniach wiatrowych ogem (tj. cznie elektrowniach morskich i ldowych) w Europie. Na koniec 2010 roku moc wszystkich rde wiatrowych w Europie wynosia ok 84,3 GW, co uwzgldniajc poziom mocy w MFW wynoszcy ok. 2,9 GW oznaczao jedynie ok. 4% udzia morskich farm wiatrowych w elektrowniach wiatrowych ogem. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
12
Wind In our sails, EWEA, 2011 15
Wykres 10. Moc zainstalowana w morskich oraz ldowych elektrowniach wiatrowych w Europie w latach 2007 2010 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2007 2008 2009 2010 Ldowe farmy wiatrowe rdo: Wind In our sails, EWEA, 2011 Morskie farmy wiatrowe 54,3 62,5 73,0 81,3 1,1 1,5 2,1
Niemniej jednak sektor energetyki morskiej rozwija si znaczco szybciej ni sektor energetyki wiatrowej na ldzie, co znajduje odzwierciedlenie w poziomie mocy rde wytwrczych oddawanych co roku do uytku. O ile w 2008 roku 373 MW nowych mocy wytwrczych pochodzio z MFW co stanowio 4,3% wszystkich nowych mocy w elektrowniach wiatrowych, o tyle w 2010 udzia ten wynis ju 9,6% (przy poziomie nowych mocy zainstalowanych wynoszcym 882 MW). Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 11. Przyrost mocy w elektrowniach wiatrowych w Europie w latach 2008 2010 w podziale na rda morskie i ldowe 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2008 2009 2010 Przyrost mocy w ldowych farmach wiatrowych Przyrost mocy w morskich farmach wiatrowych rdo: EWEA, 2011 8 263 10 499 8 306 373 584 882
GW
2,9
16
Poziom rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w poszczeglnych krajach czonkowskich UE jest cile uzaleniony od uwarunkowa naturalnych (obszary morskie) oraz wprowadzonych rozwiza regulacyjnych zapewniajcych niezbdne wsparcie dla inwestorw. Pod wzgldem wielko mocy zainstalowanej w morskich farmach wiatrowych zdecydowanie dominuje Wielka Brytania, gdzie do poowy 2011 roku zainstalowano ponad poow mocy istniejcych w Europie (ok. 1 586 MW). Poza Wielk Brytani jeszcze 7 krajw europejskich posiada znaczce morskie rda wytwarzania energii elektrycznej. S to: Dania (854 MW), Holandia (247 MW), Niemcy (195 MW), Belgia (195 MW), Szwecja (164 MW) oraz Finlandia i Irlandia po okoo 25 MW. Poza UE jedn morsk turbin wiatrow zainstalowano w Norwegii. Rwnie w zakresie morskich farm wiatrowych znajdujcych si w budowie zdecydowanym liderem jest Wielka Brytania, gdzie w perspektywie 4 lat planowane jest oddanie do uytku ok. 4,9 GW dodatkowych mocy wytwrczych. Naley podkreli, i farmy wiatrowe na morzu, ktre znajduj si obecnie w budowie maj znaczco wiksz moc (ok. 5,6 GW) ni elektrownie morskie ju uruchomione (ok. 4 GW). Kolejne 17 GW powinna przynie w najbliszych latach realizacja projektw zaawansowanych (tj. posiadajcych odpowiednie pozwolenia). Szczegowe dane w zakresie mocy zainstalowanej MFW w poszczeglnych krajach UE w podziale na rda istniejce oraz projekty inwestycyjne w budowie i zaawansowane zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 12. Stan obecny i plany rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w UE (wg informacji z poowy 2011 roku) w krajach UE. 10200
Niemcy
9200
MFW w budowie i projekty zaawansowane [MW]
8200
7200
6200
5200
Wielka Brytania
4200
3200
2200
Holandia Irlandia Belgia
1200 Estonia
Szwecja Finlandia Dania
200 -200 0
Norwegia
200
400
600 800 1000 Dziaajce MFW [MW]
1200
1400
1600
1800
rdo: EWEA, 2011
17
Dua skala realizowanych/planowanych projektw inwestycyjnych sprzyja dynamicznemu rozwojowi technologii oraz znaczco przyczynia si do wzrostu efektywnoci wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych. Prace badawcze umoliwiaj osignicia coraz lepszej efektywnoci przemiany energii mechanicznej (wiatr) na energi elektryczn oraz poprawiaj niezawodno pracy turbin wiatrowych na morzu. W szczeglnoci dziki wzrostowi dojrzaoci sektora morskich elektrowni wiatrowych: spodziewany jest wzrost redniej mocy pojedynczej turbiny morskiej. W poowie 2011 rednia moc dziaajcych turbin wynosia 3,4 MW, natomiast obecnie gwni producenci, np. Siemens, REpower wprowadzaj na rynek turbiny o mocach 6 MW, a w fazie bada i rozwoju s jeszcze wiksze turbiny, ktrych moc dochodzi do 10 MW, zwikszy si jeszcze bardziej produktywno poprzez zastosowanie coraz nowoczeniejszych przekadni, lepszych materiaw, moliwe bdzie budowanie elektrowni wiatrowych w wikszym oddaleniu od brzegu i wikszej gbokoci, take dziki wykorzystaniu pywajcych platform i wykorzystaniu przesyu energii elektrycznej na wysokim napiciu, znaczco zmniejszy si prawdopodobiestwo kolizji rodowiskowych zwizanych z ochron krajobrazu dziki zwikszaniu wiedzy o wpywie na rodowisko i poprzez zwikszenie mocy pojedynczej turbiny co umoliwi ograniczenie wymaganego obszaru inwestycji.
Powysze kwestie pozwalaj zakada, i poprawa efektywnoci sektora (krzywa uczenia) bdzie miaa istotny wpyw na jednostkowy koszty wytwarzania energii w morskich farmach wiatrowych i znaczco poprawi konkurencyjno MFW jako technologii wytwarzania energii odnawialnej.
18
1.3
Stan obecny oraz moliwoci rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce
W polskiej strefie ekonomicznej nie powstay do tej pory adne morskie farmy wiatrowe, brak jest rwnie projektw inwestycyjnych, ktre znajdowayby si w zaawansowanym stadium realizacji. Cakowity brak rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce (pomimo sprzyjajcych warunkw naturalnych) wynika przede wszystkich z barier o charakterze regulacyjnym oraz ekonomicznym (brak odpowiedniej rentownoci projektw inwestycyjnych). Bariery o charakterze regulacyjnym (m.in. brak moliwoci ustanowienia prawa uytkowania sztucznych wysp na duej ni 5 lat) oraz brak adekwatnego wsparcia dla tej technologii wytwarzania energii elektrycznej zostay w duym stopniu usunite dziki nowelizacji ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej i administracji morskiej w 2011 roku. Ustawa znaczco poprawia bowiem otoczenie regulacyjno-prawne dla powstania MFW w polskiej strefie ekonomicznej. Wprowadzono moliwo uzyskania pozwolenia na wznoszenie i uytkowanie sztucznych wysp do 30 lat z moliwoci przeduenia pozwolenia. Jednoczenie jednak zakazano budowy morskich farm wiatrowych w strefie 12 mil morskich od brzegu. Nowe uregulowania prawne spotkay si z pozytywn reakcj inwestorw zainteresowanych budow morskich farm wiatrowych w polskiej strefie ekonomicznej. Informacje publiczne z 2011 roku wskazuj, e kilka firm jest ju w fazie wczesnego planowania projektw inwestycyjnych. Do organw administracji publicznej zostay skierowane wnioski w sprawie udzielenia pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp midzy innymi przez PKN ORLEN, PGE, Kulczyk Holding, Energetyka Polska, DEME, Generpol oraz EDP. Naley mie jednake na uwadze, i aden z projektw zakadajcych budow morskich farm wiatrowych nie zostanie zrealizowany jeeli nie bdzie spenia podstawowych kryteriw opacalnoci ekonomicznej tzn. inwestorzy nie bd w stanie osign stopy zwrotu odzwierciedlajcej ponoszone ryzyko. Trzeba przy tym uwzgldni, i inwestycje w morskie farmy wiatrowe w Polsce s bardziej ryzykowane, kosztowne i czasochonne ni inwestycje w elektrownie wiatrowe pracujce na ldzie. Wynika to przede wszystkim z bardzo wczesnego etapu rozwoju podsektora MFW w Polsce oraz dynamicznego przyrostu mocy zainstalowanych w innych krajach UE, co sprawia, i w acuchu dostaw zwizanym z budow MFW powstaj wskie garda opniajce proces realizacji projektw. Poniewa bariery dla rozwoju morskich farm wiatrowych w Polsce o charakterze regulacyjnym zostay w duym stopniu usunite, niezbdne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu przychodw dla wytwrcw energii w MFW (usunicie barier o charakterze ekonomicznym). Kluczowym dziaaniem w tym zakresie powinno by stworzenie stabilnych i przewidywalnych w dugim okresie zasad przyznawania wiadectw pochodzenia energii ze rde odnawialnych wraz z mechanizmem uwzgldniajcym rnice w kosztach wytwarzania energii w oparciu rne technologie OZE. Zapewnienie ekonomicznej opacalnoci inwestycji w morskie farmy wiatrowe umoliwi wykorzystanie znaczcego potencjau Polski w zakresie pozyskania energii z tych rde. W oparciu o szacunki przeprowadzone przez Fundacj na Rzecz Energetyki Zrwnowaonej moliwe jest, aby w perspektywie do roku 2025 powstay w Polsce morskie farmy wiatrowe o cznej mocy ok. 5 GW, a do roku 2030 cznie ok. 10 GW. Zgodnie z prognozami, pierwsze MFW mogyby zosta uruchomione w roku 2018, przy zaoeniu, i prace nad realizacj projektw inwestycyjnych zostan rozpoczte w latach 2011/2012 i bd istniay korzystne warunki finansowe, prawne jak i techniczno-rodowiskowe do ich przeprowadzenia. Szczegowe informacje w zakresie zakadanej cieki wzrostu mocy zainstalowanych w MFW w Polsce w perspektywie roku 2025 zostay przedstawione na wykresie poniej.
19
Wykres 13. Moliwy przyrost mocy zainstalowanych w MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 6 000 5 000
5 000 900 4 000 850 MW 3 000 750 2 000 600 1 000 Okres przygotowywania projektw inwestycyjnych i budowy mocy wytwrczych 300 150 0 500
950
2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2025 razem
Naley podkreli, i wstpna ocena warunkw wietrznych wskazuje, e plany inwestorw w Polsce nie powinny by ograniczone przez warunki wietrznoci. Obszar polskiej strefy ekonomicznej charakteryzuje bowiem si jednym z najwikszych potencjaw wiatru na Morzu Batyckim. Eksperci Instytutu Morskiego w Gdasku wskazuj, e w produktywno 1 MW mocy w polskiej strefie 13 ekonomicznej moe by wysza ni rednia dla obszaru Batyku. Ocenia si, e potencja techniczny wiatru pozwala na zainstalowanie nawet do 35 GW w Polsce. Wykorzystanie potencjau Polski w zakresie MFW jest zatem cile uzalenione od zapewnienia inwestorom przewidywalnych i stabilnych warunkw prowadzenia dziaalnoci inwestycyjnej przy satysfakcjonujcej stopie zwrotu z zaangaowanego kapitau. W zwizku z powyszym zainstalowanie pierwszych MFW w Polsce powinno pozwoli na wyprodukowanie w 2012 roku ok. 500 GWh zielonej energii. Prognozowany przyrost mocy zainstalowanej wraz ze wzrostem efektywnoci kolejnych MFW przyczyni si do dynamicznego zwikszania si produkcji rok do roku. czne moce MFW pracujce w polskiej strefie ekonomicznej mog wyprodukowa w 2025 roku nawet ok. 19 TWh. Jest to znaczco wicej ni caa produkcja odnawialnej energii elektrycznej obecnie w Polsce (ok. 11 TWh). Szczegowe informacje w zakresie zakadanej produkcji MFW w Polsce w perspektywie roku 2025 zostay przedstawione na wykresie poniej.
13
Moliwoci wykorzystania polskich obszarw morskich do rozwoju energetyki wiatrowej, J. Gajewski, K. Szefler, B. Hac, J. Zaucha, Instytut Morski w Gdasku, materiay z konferencji Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej 2011 Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 20
Wykres 14. Prognozowana roczna produkcja energii elektrycznej w MFW w Polsce w latach 2012-2025 20 000 18 000 16 000 14 000 12 000 GWh 10 000 8 218 8 000 6 000 4 000 2 000 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Prognozowana produkcja MFW w Polsce [GWh] rdo: opracowanie wasne Okres planowania i budowy pierwszych mocy 1 546 508 3 307 5 467 11 401 14 845
18 557
Ponadto morska energetyka wiatrowa jest jedyn technologi OZE, ktra bdzie powodowa znaczce przychody budetowe, zanim zacznie powodowa koszty z tytuu objcia systemem wsparcia. Do czasu uruchomienia pierwszych instalacji, dla wszystkich przygotowywanych projektw bd wydawane pozwolenia na wznoszenie sztucznych wysp i konstrukcji na morzu, za ktrych wydanie pobierana jest opata w wysokoci 1% wartoci przedsiwzicia, z czego 70% patne jest do momentu oddania farmy do uytku. Biorc pod uwag, e rozpatrywane obecnie wnioski o wydanie takiego pozwolenia obejmuj projekty o wartoci przekraczajcej 250 mld z, do roku 2020 z tytuu tylko tych opat moe wpyn do budetu pastwa nawet ok. 1,75 mld z. Aby to jednak nastpio, niezbdne jest przekonanie ju teraz inwestorw o opacalnoci przygotowywanych przez nich inwestycji.
21
Podejcie do analizy w zakresie okrelenia niezbdnego poziomu wsparcia dla energetyki wiatrowej na morzu w Polsce w perspektywie do roku 2025
W niniejszym rozdziale przedstawione zostao podejcie do oszacowania poziomu przychodw dla wytwrcw energii w morskich elektrowniach wiatrowych w Polsce, ktry zapewni im rentowno dziaalnoci przy satysfakcjonujcej stopie zwrotu z zainwestowanego kapitau. W szczeglnoci w rozdziale zostay przedstawione rda danych wykorzystanych do okrelenia kosztw budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych jak rwnie metodyka przeprowadzenia analiz w zakresie oszacowania jednostkowego kosztu wytwarzania energii w famach budowanych w strefie ekonomicznej Polski, ktry stanowi podstaw do wyznaczenie niezbdnego poziomu wsparcia. 2.1 rda danych wykorzystanych w analizie
Szacunkowe koszty budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostay okrelone w oparciu o: dane empiryczne zebrane poprzez badanie ankietowe inwestorw planujcych inwestycje w morskie elektrownie wiatrowe na obszarze morza Batyckiego i Pnocnego wzr ankiety zosta zamieszony w Zaczniku nr 3 do niniejszego Raportu. dostpne publicznie historyczne dane w zakresie poziomu kosztw inwestycyjnych (CAPEX) jak i kosztw operacyjnych (OPEX) zwizanych z budow i eksploatacj morskich elektrowni wiatrowych funkcjonujcych na obszarze morza Batyckiego i Pnocnego. Dane te zostay pozyskane z nastpujcych rde: o Dane EWEA: strona internetowa, raporty: Pure Power, EWEA, 2009, The Economics of Wind Energy, EWEA, 2010 Europe's onshore and offshore wind energy potential, EEA technical report, 2009 Offshore wind. Forecasts of future costs and benefits, Renewable UK, BVG Associates, 2011 Study of the cost of offshore wind generation, Offshore Design Engineering, 2009 Review of the generation costs and deployment potential of renewable electricity technologies in the UK, Department of Energy and Climate Change, 2011 Costs of low-carbon generation technologies, Committee on Climate Change, Mott MacDonald, 2011 Morski wiatr kontra atom, Greenpeace, IEO, 2011 Offshore Wind in Europe, KPMG, 2010 Cost of and financial support for offshore wind, Ernst & Young, 2009
o o
o o
o o o -
Dostpne publicznie dane w zakresie historycznych wartoci kluczowych czynnikw kosztotwrczych, ktre wpywaj na warto nakadw inwestycyjnych i operacyjnych zwizanych z budow i eksploatacj MFW w Polsce.
Pena lista rde, ktre wykorzystano w ramach analizy zostaa zamieszczona w Zaczniku nr 2.
22
2.2
Metodyka przeprowadzenia analizy
Podstawowym celem analizy jest oszacowanie wartoci ceny pakietowej w latach 2012 - 2025 (tj. ceny sprzeday energii elektrycznej wraz z cen wiadectwa pochodzenia energii z OZE) osiganej przez wytwrc energii w elektrowni wiatrowej na morzu w Polsce, ktra zapewni odpowiedni rentowno budowy i eksploatacji MFW. W oparciu o warto ceny pakietowej i zaoenia w zakresie ksztatowania si cen energii elektrycznej w Polsce oszacowany zosta niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych, ktry musi zosta zapewniony poprzez sprzeda praw majtkowych wynikajcych ze wiadectw pochodzenia energii (tzw. luka przychodowa). Gwnym zaoeniem przy wyznaczaniu ceny pakietowej byo zapewnienie inwestorom granicznej stopy zwrotu, ktra zapewnia atrakcyjno inwestycyjn sektora i umoliwi rozwj elektrowni wiatrowych na morzu w Polsce, tj. oszacowanie takiego poziomu przychodw, ktry pokrywa zarwno koszty inwestycyjne oraz operacyjne jak i zapewnia oczekiwany zwrot z zaangaowanego kapitau. A zatem, w celu zapewnienia opacalnoci ekonomicznej budowy MFW w Polsce cena pakietowa powinna dla kadego roku spenia nastpujce zaoenie:
(Wzr 1)
gdzie: cena pakietowa sprzeday energii elektrycznej i wiadectwa pochodzenia energii w roku n [PLN/MWh], rwna sumie prognozowanej ceny energii elektrycznej i cenie sprzeday wiadectwa pochodzenia. jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej w MFW w Polsce w roku n [PLN/MWh], ktry zapewnia osignicie zakadanej stopy zwrotu z zainwestowanego kapitau i obliczany zgodnie ze Wzorem 2 zamieszczonym poniej. Szczegowe zaoenia oraz metodyka kalkulacji zarwno jednostkowego kosztu wytworzenia energii w MFW jak i ceny pakietowej (umoliwiajcej oszacowanie poziomu wsparcia) zostay przedstawione w dalszych czciach Raportu.
23
2.2.1
Podejcie do oszacowania jednostkowego kosztu wytwarzania energii w MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025
Jednostkowy koszt wytwarzania energii elektrycznej w MFW w Polsce (JKWEn) zosta oszacowany dla kadego roku z okresu 2012 2025 i odzwierciedla cakowite (tj. wraz z ze zwrotem na kapitale) koszty zwizane z pozyskaniem energii elektrycznej w z morskich farm wiatrowych przy zapewnieniu inwestorom wymaganej stopy zwrotu. Zosta on oszacowany w oparciu o nastpujcy wzr:
1
(Wzr 2)
gdzie:
1
skorygowane nakady inwestycyjne w przeliczeniu na 1 MW mocy zainstalowanej [PLN/MW] w danym roku, obliczone zgodnie ze Wzorem 3.
(Wzr 3)
gdzie: dostosowane do uwarunkowa Polski hipotetyczne nakady inwestycyjne na budow 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w warunkach z 2011 roku [PLN/MW] skumulowany wskanik uczenia si dla brany w perspektywie do roku 2025 obliczony zgodnie ze Wzorem 4:
(Wzr 4)
gdzie: wspczynnik krzywej uczenia si dla brany w perspektywie do roku 2025 [%] wskanik korekty kosztw inwestycyjnych wynikajcy z prognozy rozwoju czynnikw kosztowych w perspektywie do roku 2025
wskanik zwrotu z kapitau [%], obliczony zgodnie ze Wzorem 5:
(Wzr 5)
gdzie: - zakadana stopa zwrotu z kapitau - liczba lat objtych prognoz
koszt kapitau w czasie budowy [%], obliczany zgodnie ze Wzorem 6:
(Wzr 6)
Gdzie: czas budowy rok budowy Udzia nakadw inwestycyjnych w danym roku k redni waony koszt kapitau wykorzystanego do finansowana budowy MFW.
4
roczne stae koszty operacyjne obliczone zgodnie z [PLN/MW] zmienne koszty operacyjne [PLN/MWh] rednia roczna produkcja energii elektrycznej z 1 MW [MWh]
5 6
2.2.2
Podejcie do oszacowania niezbdnego poziomu wsparcia dla MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025
Na bazie przeprowadzonej kalkulacji jednostkowego kosztu wytworzenia energii w MFW mona byo wskaza jednostkow cen pakietow [PLN/MWh], ktr powinien otrzyma inwestor za kad MWh wyprodukowanej energii, tak aby pokryte byy wszelkie koszty dziaalnoci farmy oraz oczekiwania inwestora w zakresie stopy zwrotu, tj. spenione byo rwnanie wyraone Wzorem 1. Na potrzeby analiz zaoono, e cena pakietowa (CPn) tj. cakowity jednostkowy przychd wytwrcy energii w morskiej farmie wiatrowej w Polsce bdzie skadaa si jedynie z dwch komponentw: ceny sprzeday 1 MWh energii elektrycznej (PE) oraz ceny sprzeday wiadectwa pochodzenia (PSP) .
14
W oparciu o warto ceny pakietowej moliwe jest zatem obliczenie niezbdnego poziomu wsparcia, ktre musi by zapewnione przez przychody ze sprzeday wiadectwa pochodzenia energii (odjcie od ceny pakietowej przychodw ze sprzeday energii elektrycznej. Wyraa to Wzr 7 poniej:
(Wzr 7)
Gdzie: PSP przychd ze sprzeday wiadectwa pochodzenia (niezbdny poziom wsparcia w danym roku) wyraony w PLN/MWh cena pakietowa sprzeday energii elektrycznej i wiadectwa pochodzenia energii w roku n [PLN/MWh], PE przychd ze sprzeday energii elektrycznej na rynku wyraony w PLN/MWh Wyniki w zakresie oszacowania niezbdnego poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych Polsce zostay zamieszczone w rozdziale 4 niniejszego Raportu. W celu zobrazowania wpywu kluczowych zmiennych na wymagany poziom wsparcia dokonano rwnie analizy wraliwoci dla nastpujcych wielkoci: wymagana przez inwestorw stopa zwrotu, redni bazowy poziom nakadw inwestycyjnych w 2011 roku, wpyw krzywej uczenia si na koszty inwestycyjne, wpyw czynnikw kosztowych na koszty inwestycyjne, poziom kosztw operacyjnych.
Wyniki analizy wraliwoci zostay zamieszczone w rozdziale 5 niniejszego Raportu.
14
Formalnie towarem handlowym jest prawo majtkowe do wiadectwa pochodzenia wyraone z dokadnoci do 1 kWh 25
Analiza obecnych oraz przyszych kosztw budowy i funkcjonowania morskich elektrowni wiatrowych w Polsce
W niniejszym rozdziale przedstawione zostao podejcie oraz wyniki oszacowania kosztw inwestycyjnych (CAPEX) oraz kosztw operacyjnych (OPEX) zwizanych z budow i eksploatacj MFW w Polsce (przy zaoeniu realizacji scenariusza rozwoju mocy zainstalowanych przedstawionego w punkcie 1.3 niniejszego opracowania) w perspektywie do roku 2025. W szczeglnoci przeprowadzona zostaa analiza hipotetycznego kosztu budowy morskich farm wiatrowych w Polsce w warunkach roku 2011 oraz zidentyfikowane zostay kluczowe czynniki kosztowe, na podstawie ktrych moliwe jest oszacowanie wartoci kosztw w perspektywie do roku 2025. 3.1 Szacunkowe koszty wytworzenia energii elektrycznej w MFW dla roku 2011
Koszty wytworzenia energii elektrycznej w MFW mog zosta podzielone na podstawowe kategorie obejmujce: Koszty inwestycyjne zwizane z budow i uruchomieniem elektrowni wiatrowej (CAPEX), Koszty operacyjne zwizane z eksploatacj elektrowni wiatrowej (OPEX), Koszty zwizane z zapewnieniem odpowiedniej stopy zwrotu z zaangaowanego kapitau (ZNK).
Poniej opisana zostaa metodyka oszacowania wartoci poszczeglnych grup kosztw oraz przedstawione zostay szacunkowe wyniki w zakresie poziomu kosztw inwestycyjnych oraz operacyjnych dla zakadanego rozwoju MFW w Polsce (w warunkach dla roku 2011). 3.1.1 Jednostkowe koszty inwestycyjne zwizane z budow i uruchomieniem MFW dla roku 2011
Koszty inwestycyjne (CAPEX) w zakresie budowy elektrowni wiatrowych w Polsce zostay oszacowane w oparciu o nastpujc metodyk: Krok 1 Analiza poziomu kosztw inwestycyjnych dla wybranych projektw MFW na obszarze morza Batyckiego i morza Pnocnego W oparciu o rda przedstawione w punkcie 2.1 niniejszego Raportu zebrane zostay dane dla projektw inwestycyjnych zwizanych z budow MFW w rejonie morza Batyckiego oraz morza Pnocnego w okresie 2007-2011 (tj. projekty, ktre zostay uruchomione w tym okresie lub znajduj si w trakcie budowy). Dane w zakresie kosztw inwestycyjnych zostay zebrane oddzielnie dla nastpujcych kategorii kosztowych: Koszty zwizane z przygotowaniem projektu inwestycyjnego, Koszty zwizane z zakupem i budow kluczowych elementw elektrowni wiatrowej, w tym: Koszty zakupu turbiny wiatrowej, Koszty fundamentw, Koszty wewntrznej i zewntrznej sieci energetycznej.
Pozostae koszty inwestycyjne, np. ubezpieczenie.
26
Krok 2 Obliczenie danych reprezentatywnych dla roku 2011 Na podstawie danych rdowych zebranych w ramach Kroku 1 obliczone zostay dane reprezentatywne dla roku 2011. W szczeglnoci oznaczao to przeprowadzenie nastpujcych dziaa: Krok 2.1 Obliczenie kosztw jednostkowych tj. okrelenie kosztw inwestycyjnych w przeliczeniu na MW mocy zainstalowanej dla poszczeglnych kategorii kosztowych. Krok 2.2. Uwzgldnienie wskanika zmiany kosztw budowy MFW w okresie 2007-2011 (standaryzacja kosztw do warunkw z roku 2011) w oparciu o skumulowany wskanik inflacji. Krok 2.3 Podzielenie danych rdowych w zakresie CAPEX na dane dotyczce projektw, w stosunku do ktrych znane byy kluczowe parametry obejmujce odlego od brzegu oraz redni gboko posadowienia fundamentw. Krok 2.4 Zindeksowanie wartoci jednostkowych nakadw inwestycyjnych do poziomu bazowego jak dla MFW zlokalizowanej w strefie 0-10 km od brzegu. Krok 2.5 Obliczenie mediany jednostkowego kosztu inwestycyjnego [EUR / MW] (CAPEX2011 bazowy) z wykorzystaniem wagi 0,8 dla projektw, dla ktrych posiadano dane o odlegoci od brzegu i 0,2 dla projektw referencyjnych lub urednionych danych zbiorczych.
W wyniku tych dziaa otrzymano ustandaryzowany CAPEX dla projektw w strefie brzegowej 0-10 km wyraony w EUR / MW dla 2011 roku (CAPEX2011bazowy). W celu maksymalnego uwzgldnienie specyfiki realizacji inwestycji w MFW na terytorium Polski koszt ten zosta poddany dalszym modyfikacjom opisanym w ramach Kroku 3.
Wykres 15. Ilo projektw inwestycyjnych, z ktrych pozyskano dane rdowe w zakresie CAPEX dla poszczeglnych lat
5 cznie uzwgldniono dane rdowe dla 29 projektw inwestycyjnych w zakresie budowy MFW. 8
3 2007 2008 2009 10 2010 2011 3
rdo: Opracowanie wasne
27
Krok 3 Korekta danych w celu uwzgldnienia uwarunkowa budowy MFW w Polsce W kolejnym kroku dokonano korekty kosztw ustandaryzowanych (CAPEX2011bazowy) w celu uwzgldnienia uwarunkowa budowy MFW w Polsce (min. 12 mil morskich (ok. 22 km) od brzegu). Korekta ta zostaa przeprowadzona w oparciu o wskaniki pokazujce wpyw odlegoci od brzegu i gbokoci posadowienie fundamentw MFW na jednostkowe koszty inwestycyjne. Szczegowe dane dotyczce wartoci wskanikw korekcyjnych zostay przedstawione w tabeli poniej.
Tabela 1. Mnonik wzrostu CAPEX w zalenoci od odlegoci od brzegu i gbokoci posadowienia MFW Odlego od brzegu [km] Gboko [m] 10-20 20-30 30-40 40-50 Legenda: 0-10 1,000 1,067 1,237 1,396 10-20 1,022 1,090 1,264 1,427 20-30 1,043 1,113 1,290 1,457 30-40 1,065 1,136 1,317 1,487 40-50 1,086 1,159 1,344 1,517 50-100 1,183 1,262 1,464 1,653 100-200 1,408 1,501 1,741 1,966 >200 1,598 1,705 1,977 2,232
pole oznaczajce mnonik wzrostu CAPEX uyty do oszacowania nakadw inwestycyjnych w warunkach polskich
rdo: opracowanie wasne na podstawie Europe's onshore and offshore wind energy potential, EEA technical report, 2009, kolorem zielonym zaznaczone zostay wskaniki wykorzystane do korekty jednostkowych kosztw inwestycyjnych.
Korekta zostaa przeprowadzona przy zaoeniu, i: 30% potencjau budowy MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostanie zrealizowana w odlegoci 20-30 km od brzegu i przy gbokoci 20-30 m tj. wspczynnik korekty w wysokoci 1,113. 25% potencjau budowy MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostanie zrealizowana w odlegoci 30-40 km od brzegu i przy gbokoci 20-30 m tj. wspczynnik korekty w wysokoci 1,136. 25% potencjau budowy MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostanie zrealizowana w odlegoci 30-40 km od brzegu i przy gbokoci 30-40 m tj. wspczynnik korekty w wysokoci 1,317. 20% potencjau budowy MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostanie zrealizowana w odlegoci 50-100 km od brzegu i przy gbokoci 10-20 m tj. wspczynnik korekty w wysokoci 1,183.
15
Dodatkowo uwzgldniono wzrost bazowego CAPEX o 1% z uwagi na regulacje ustawy o obszarach morskich (opata dodatkowa). Regulacja ta zakada obowizek uiszczenia dodatkowej opaty w wysokoci 1% wartoci planowanego przedsiwzicia jeli wydane pozwolenie przewiduje zajcie wycznej strefy ekonomicznej pod sztuczn wysp, konstrukcj i urzdzenie. Warto planowanego przedsiwzicia oblicza si biorc pod uwag ceny rynkowe urzdze i usug niezbdnych do cakowitej realizacji przedsiwzicia, na dzie skadania wniosku o wydanie pozwolenia na wznoszenie i wykorzystywanie sztucznych wysp.
15
Zgodnie z zaoeniami w zakresie przyrostu mocy zainstalowanej w MFW zawartymi w punkcie 1.3 niniejszego Raportu. 28
A zatem warto jednostkowych kosztw inwestycyjnych zwizanych z budow morskich farm wiatrowych w Polsce w warunkach roku 2011 zostaa obliczona w oparciu o nastpujc formu:
(Wzr 8)
gdzie: hipotetyczny koszt budowy 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w Polsce w warunkach z roku 2011 [mln EUR/MW). bazowa warto kosztu budowy 1 MW mocy zainstalowanej w MFW dla projektw zlokalizowanych na obszarze morza Batyckiego i Pnocnego o odlegoci do 10 km od brzegu [mln EUR/MW). - wskanik korekty jednostkowych kosztw inwestycyjnych w zalenoci od odlegoci od brzegu oraz redniej gbokoci posadowienia fundamentw MFW na obszarze morza Batyckiego i Pnocnego W oparciu o powysz metodyk oszacowany zosta teoretyczny jednostkowy koszt rozbudowy MFW w Polsce dla roku 2011: 3,31 mln EUR / MW (mediana).
Wykres 16. Mediana i przedzia nakadw inwestycyjnych na 1 MW mocy zainstalowanej w MFW dla Polski w warunkach z 2011 roku
3,31 3,02 3,72
2,0
2,5
3,0
3,5
4,0 mln EUR
Naley podkreli, i CAPEX2011 PL jest wartoci teoretyczn i wskazuje na redni oczekiwany poziom nakadw inwestycyjnych na 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w Polsce w warunkach z roku 2011. Rzeczywisty poziom nakadw inwestycyjnych bdzie cile uzaleniony od konkretnego projektu i moe rni si od wyliczonej wartoci, natomiast zgodnie z przyjt metodyk powinien mieci si w przedziale 3,02 mln EUR/MW 3,72 mln EUR/MW. W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i w zakresie struktury jednostkowego kosztu inwestycyjnego zdecydowanie najwikszy udzia posiadaj koszty zwizane z zakupem i montaem turbin i wie (45%), nastpnie koszty zwizane z budow fundamentw (ok. 24%). Natomiast na koszty zwizane z zakupem i montaem instalacji elektrycznych (zarwno wewntrz farmy jak i instalacji niezbdnych do przyczenia do systemu energetycznego) przypada ok. 20% kosztw inwestycyjnych a pozostaa cz nakadw (11%) jest zwizana z kosztami ponoszonymi w fazie przygotowania projektu. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
29
Wykres 17. Przykadowy udzia poszczeglnych grup kosztw w kosztach inwestycyjnych MFW 100% = 3,31 mln EUR / MW
11% Zakup i monta turbin i wie
20%
45%
Zakup i monta fundamentw Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia
24%
Przygotowanie projektu, ubezpieczenie, inne
Krok 4 Przeliczenie CAPEX2011 PL na wartoci w PLN Na potrzeby dalszych analiz dane w zakresie jednostkowych kosztw inwestycyjnych zwizanych budow morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przeliczone na PLN przy uyciu redniego kursu EUR/PLN z 2011 roku (na podstawie danych NBP za okres 01.01.2011 - 31.12.2011). CAPEX2011 PL wyraony w zotwkach wynosi 13,5 mln PLN/MW. Szczegowe wartoci poszczeglnych czci skadowych kosztw inwestycyjnych zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 18. Szacunkowy koszt budowy 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w Polsce w warunkach z roku 2011 mln PLN / MW 16
ok. 13,5 mln PLN / MW

14 1,5 12 10 8 6 4 6,1 2 0 Zakup i monta turbin i wie Zakup i monta fundamentw 2,7 Przygotowanie projektu, ubezpieczenie, inne
3,2
Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia
rdo: Opracowanie wasne
Podsumowujc naley stwierdzi, i CAPEX2011 PL oszacowany na poziomie 13,5 mln PLN / MW jest wartoci pogldow i zosta wykorzystany do prognozy kosztw inwestycyjnych w latach 2012-2025 (jako warto bazowa podlegajca indeksacji w oparciu kluczowe czynniki wpywajce na wysoko nakadw inwestycyjnych).
30
3.1.2
Koszty operacyjne zwizane z eksploatacj morskich farm wiatrowych dla roku 2011
Koszty operacyjne (OPEX) zwizane z funkcjonowaniem MFW w Polsce warunkach roku 2011 zostay oszacowane w oparciu o nastpujc metodyk: Krok 1 Analiza poziomu kosztw operacyjnych dla wybranych projektw MFW na obszarze morza Batyckiego i morza Pnocnego W oparciu o rda przedstawione w punkcie 2.1 niniejszego Raportu zebrane zostay dane rdowe dotyczce kosztw operacyjnych dla projektw inwestycyjnych zwizan z budow MFW w rejonie morza Batyckiego oraz morza Pnocnego w okresie 2007-2011 (tj. projekty, ktre zostay uruchomione w tym okresie lub znajduj si w trakcie budowy). Dane w zakresie kosztw operacyjnych zostay zebrane oddzielnie dla nastpujcych kategorii kosztowych: Koszty operacyjne o charakterze staym (OPEXS), tj. niezalene do wolumenu produkcji (wyraone w PLN/MW), Koszty operacyjne o charakterze zmiennym (OPEXZ), tj. cile uzalenione od poziomu produkcji energii elektrycznej w elektrowni wiatrowej (wyraone w PLN/MWh).
Krok 2 Oszacowanie danych reprezentatywnych dla roku 2011 OPEXs Opierajc si na danych rdowych oszacowane zostay potencjalne koszty stae OPEXs zwizane z eksploatacj MFW w 2011 roku w Polsce. Szacunek kosztw zosta przeprowadzony w oparciu o obliczenie wartoci rednich dla poszczeglnych kategorii kosztowych obejmujcych: Utrzymanie i remonty, Opaty serwisowe stae, Dzierawa terenu, Zarzdzanie i opaty stae, Ubezpieczenia, Zuycie wasne energii.
W oparciu o dane rdowe prognozowana dla 2011 roku cz staa kosztw operacyjnych zostaa oszacowana na poziomie okoo 317 tys. PLN / MW. Kluczowym elementem skadowym (ok. 39%, tj. 123 tys. PLN / MW) s koszty zwizane z utrzymaniem i remontami farmy a take opaty za wykorzystanie obszaru morskiego i ldowego, na ktre przypada ok. 19% staych kosztw operacyjnych. Szczegowe dane w zakresie wartoci poszczeglnych elementw skadowych OPEXs zostay przedstawione w tabeli poniej.
31
Tabela 2. Szacunkowa warto kosztw operacyjnych staych (OPEXS) dla MFW dziaajcych w Polsce w warunkach z roku 2011 Koszty operacyjne stae (OPEXS) 1. Utrzymanie i remonty 2. Opaty serwisowe stae 3. Dzierawa obszaru 4. Zarzdzanie i opaty stae 5. Ubezpieczenie 6. Zuycie wasne energii, przy zaoeniach:* 6.1 Czas przestoju 6.2 Moc poboru Razem OPEXS PLN/MW PLN/MW PLN/MW PLN/MW PLN/MW PLN/MW PLN/MW 5,00% 0,70% 317 000 2011 123 000 82 000 60 000 30 000 20 000 2 000
* zaklasyfikowano jako koszty stae ze wzgldu na zaoenie, e bez wzgldu na wolumen produkcji MFW bd miay ten sam czas przestoju rdo: opracowanie wasne
Naley zaznaczy, i powyszy szacunek kosztw ma charakter przykadowy i zosta wykorzystany jedynie jako warto bazowa do prognozy kosztw operacyjnych w latach 2012-2025 zwizanych z rozwojem morskich farm wiatrowych w Polsce. W przypadku poszczeglnych projektw inwestycyjnych w zakresie budowy morskich farm wiatrowych w Polsce warto staych kosztw operacyjnych moe si istotnie rni w zalenoci od specyfiki danego projektu. Krok 3 Oszacowanie danych reprezentatywnych dla roku 2011 OPEXz Cz zmienna kosztw operacyjnych zwizanych z funkcjonowaniem MFW w Polsce w roku 2011 zostaa oszacowana na poziomie 24 PLN / MWh i skadaj si na ni: koszty opat serwisowych ponad sta opat serwisow, koszty bilansowania produkcji energii elektrycznej.
Szczegowa dane w zakresie wartoci poszczeglnych elementw zmiennych kosztw operacyjnych zostay przedstawione w tabeli poniej.
Tabela 3. Szacunkowa warto kosztw operacyjnych zmiennych (OPEXZ) dla MFW dziaajcych w Polsce w warunkach z roku 2011 Koszty operacyjne zmienne (OPEXZ) Opaty serwisowe zmienne * Koszty bilansowania Razem OPEXZ * uwzgldniane w czci nadwyki ponad opatami staymi rdo: opracowanie wasne PLN/MWh PLN/MWh PLN/MWh 2011 14 10 24
32
3.1.3
Koszty zwizane z zapewnieniem odpowiedniej stopy zwrotu z zaangaowanego kapitau (ZNK)
Warto kosztw wynikajcych z koniecznoci zapewnienia dla inwestorw odpowiedniej stopy zwrotu zostaa skalkulowana w oparciu o skumulowany wskanik zwrotu z kapitau, ktry zosta przedstawiony w punkcie 2.2.1:
(Wzr 5)
gdzie: - zakadana stopa zwrotu z kapitau zostaa przyjta na poziomie 12% (staym w okresie prognozy 2012-2025). liczba lat objtych prognoz (2012-2025). Warto oczekiwanej przez inwestorw stopy zwrotu z kapitau (d) z inwestycji w morskie farmy wiatrowe w Polsce oszacowana zostaa na poziomie 12% w oparciu o analiz rentownoci inwestycji w funkcjonujce projekty MFW w Europie oraz przy uwzgldnieniu premii za ryzyko specyficzne kraju, w ktrym realizowana jest inwestycja. Ponadto cz kosztw zwizanych z kosztem kapitau zostaa uwzgldniona w ramach wspczynnika odzwierciedlajcego koniecznoci sfinansowania inwestycji (tj. KKB) przy czym zaoony zosta dwuletni okres budowy a redniowaony koszt pozyskania finansowania na realizacj inwestycji (r) zosta przyjty na poziomie 10% (staym w okresie prognozy).
33
3.2
Wpyw kluczowych czynnikw kosztowych oraz krzywej uczenia si na CAPEX
W celu dokonania prognozy kosztw budowy i funkcjonowania MFW w Polsce w perspektywie do roku 2025 (zgodnie z scenariuszem rozwoju mocy zainstalowanej w MFW przedstawionym w punkcie 1.3 niniejszego Raportu) niezbdne jest uwzgldnienie wpywu na koszty inwestycyjne (CAPEX2011 PL) oraz operacyjne (OPEXS oraz OPEXZ) oszacowane dla roku 2011 zmian w zakresie nastpujcych wielkoci: Kluczowe czynniki kosztotwrcze, czyli czynniki ktre mog mie kluczowy wpyw na warto kosztw inwestycyjnych oraz operacyjnych zwizanych budow i funkcjonowaniem morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025. Poprawa efektywnoci kosztowej sektora (tzw. krzywa uczenia) tj. wskanik odzwierciedlajcy wzrost efektywnoci kosztowej budowy/eksploatacji MFW z uwagi na postp technologiczny i/lub efekty skali zwizane z wzrostem liczby zainstalowanych MW w morskich rdach wiatrowych.
Poniej przedstawiona zostaa analiza poszczeglnych elementw, ktre mog wpywa na wartoci kosztw inwestycyjnych i operacyjnych zwizanych z budow i eksploatacj morskich farm wiatrowych w Polsce. 3.2.1 Kluczowe czynniki wpywajce na koszt budowy morskich elektrowni wiatrowych
Z uwagi na zachowanie przejrzystoci analiz przyjto uproszczone zaoenie, i 80% nakadw inwestycyjnych w poszczeglnych kategoriach CAPEX jest zalene od nastpujcych czynnikw kosztotwrczych: Cena surowcw przemysowych (gwnie stali i miedzi), Koszty pracy, Kurs EUR/PLN. oraz kategoriami kosztw
Szczegowe zalenoci pomidzy czynnikami kosztotwrczymi inwestycyjnych zostay pokazane na schemacie poniej.
34
Rysunek 1. Wpyw czynnikw kosztowych na poszczeglne kategorie CAPEX

Elementy kosztw inwestycyjnych
Zakup i monta turbin i wie

Udzia w CAPEX
45%
Zakup i monta fundamentw

24%
Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia

20%
Przygotowanie projektu, ubezpieczenie, weryfikacja, inne

11% = 100%
Czynniki kosztowe
Waga czynnika
Surowce Praca przemysowe 40% 20%
Kurs EUR/PLN 20%
Kurs EUR/PLN 20%
Kurs EUR/PLN 20%
Kurs EUR/PLN 0%
= 80%
Waga czynnika dla CAPEX *
= 80% 10% 5% 5% 8% 4%
= 80% 4% 0% 9%
= 80% 0%
18%
9%
9%
Wpyw ceny surowcw przemysowych:
36%
Wpyw kosztw pracy: Wpyw kursu EUR/PLN:
27% 18%
= 80%
* Waga czynnika dla CAPEX = waga czynnika * udzia w CAPEX
rdo: opracowanie wasne na podstawie Costs of low-carbon generation technologies, Committee on Climate Change, Mott MacDonald, 2011; Cost of and financial support for offshore wind, Ernst & Young, 2009; UK Offshore Wind: Charting the Right Course, British Wind Energy Association, Garrad Hassan, 2009
W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i 80% cakowitych nakadw inwestycyjnych zwizanych z budow morskich farm wiatrowych w Polsce jest zalena od omawianych czynnikw kosztotwrczych w nastpujcym stopniu: cena surowcw przemysowych ma wpyw na 36% cznych nakadw inwestycyjnych CAPEX, koszty pracy wpywaj na 27% CAPEX, kurs EUR/PLN wpywa na 18% CAPEX.
Na podstawie wartoci poszczeglnych skadnikw kosztowych i ich wpyw na cakowity CAPEX skonstruowany zosta wskanik korekty kosztw (WKK) ktry zosta nastpnie wykorzystany do projekcji jednostkowych kosztw inwestycyjnych w perspektywie do roku 2025 (zgodnie ze Wzorem 3 przedstawionym w punkcie 2.2.1 niniejszego Raportu). Szczegowe dane w zakresie wartoci WKK oraz udziau poszczeglnych czynnikw kosztotwrczych w zmianach poziomu nakadw inwestycyjnych na budow morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 zosta przedstawiony na wykresie poniej.
35
Wykres 19. Wpyw czynnikw kosztowych na 80% wartoci nakadw inwestycyjnych CAPEX 1,0 0,9 0,8 mnonik 80% CAPEX 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Praca Cena surowcw przemysowych rdo: opracowanie wasne Kurs EUR/PLN czny wpyw czynnikw na 0,8 nakadw
Szczegowe dane w zakresie prognozy zmian (w tym wyznaczenie linii trendu i linii prognozy) poszczeglnych czynnikw kosztotwrczych oraz ich skumulowanego wpywu (mierzonego wskanikiem WKK) na jednostkowe nakady inwestycyjne zostay zamieszczone w Zaczniku nr 4 do niniejszego Raportu.
36
3.2.2
Poprawa efektywnoci kosztowej sektora (krzywa uczenia) w zakresie kosztw inwestycyjnych
Warto kosztw inwestycyjnych CAPEX 2011 PL zostaa dodatkowo zmodyfikowana o krzyw uczenia si sektora, to znaczy potencjalny spadek jednostkowych kosztw inwestycyjnych, ktry moe zosta osignity dziki postpowi technologicznemu prowadzcemu do wzrostu efektywnoci wytwarzania oraz korzyciom wynikajcym z efektu skali. Zgodnie z praktyk biznesow wpyw efektu uczenia si sektora jest wyraany jako procentowy spadek jednostkowego kosztu przy podwojeniu si mocy zainstalowanej w rdach wiatrowych na morzu. Na przykad wspczynnik uczenia si rwny 10% mwi o tym, e przy kadorazowym podwojeniu si mocy MFW, naley spodziewa si spadku kosztw o 10%. Na potrzeby niniejszego Raportu skumulowany wskanik krzywej uczenia (SKWU) zosta oszacowany w oparciu o Wzr 4 przedstawiony w punkcie 2.2.1 niniejszego Raportu:
(Wzr 4)
Przy czym jako punkt odniesieniu przyjto zakadan przez EWEA ciek wzrostu mocy zainstalowanej w morskich farmach wiatrowych w Europie w perspektywie do roku 2025 a wartoci krzywej zostay oszacowane na poziomie: 10% dla kosztw dotyczcych zakupu i montau turbin i wie 5% dla kosztw zwizanych z zakupem i montaem fundamentw 0% dla kosztw zwizanych z instalacj elektryczn i przyczem oraz przygotowaniem projektu.
Poniewa do czasu budowy pierwszych MFW w Polsce wpyw krzywej uczenia si moe by mniejszy w okresie 2012-2018 skorygowano wpyw krzywej uczenia si o 25% (z uwagi na pilotaowy charakter projektw MFW w Polsce). A zatem zakadane jest, i dla lat 2012-2018 bazowe koszty inwestycyjne bd spada w tempie wolniejszym ni dla caego rynku morskiej energetyki wiatrowej w Europie. W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i w zwizku z wpywem zjawiska uczenia si koszty turbin, wie i fundamentw spodziewany jest spadek CAPEX o 8% do 2015 roku i spadek o ok. 22% w perspektywie do 2025 roku w stosunku do CAPEX 2011 PL. Szczegowe dane w tym zakresie zostay przedstawione na wykresie poniej.
37
Wykres 20. Wpyw krzywej uczenia si na 100%wartoi nakadw inwestycyjnych (CAPEX) 1,0 0,9 0,8 mnonik 100% CAPEX 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0,0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Krzywa uczenia si - wpyw na CAPEX rdo: opracowanie wasne
Szczegowe zaoenia oraz wartoci wykorzystane do obliczenia skumulowanego wskanika krzywej uczenia w sektorze MFW w okresie 2012 2025 zostay przedstawione w Zaczniku nr 4 do niniejszego Raportu.
38
3.2.3
Prognoza jednostkowych nakadw inwestycyjnych w perspektywie do roku 2025
W oparciu o przeprowadzone analizy w zakresie bazowej wartoci nakadw inwestycyjnych na budow MFW w Polsce w warunkach roku 2011 ( ) oraz prognoz skumulowanego wpywu czynnikw kosztowych (WKK) oraz krzywej uczenia si, moliwe jest oszacowanie wartoci jednostkowych nakadw inwestycyjnych na budow 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w perspektywie do roku 2025. Obliczenie kosztw dla roku n ma zostao przeprowadzone w oparciu o Wzr 3 przedstawiony w punkcie 2.2.1 niniejszego Raportu
(Wzr 3)
W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i w zwizku z wpywem krzywej uczenia si oraz WKK spodziewany jest systematyczny spadek rednich nakadw inwestycyjnych z poziomu ok. 13,4 mln PLN / MW w roku 20212 do ok. 10,2 mln PLN w roku 2021. Po 2021 roku moe nastpi stabilizacja rednich kosztw inwestycyjnych na poziomie okoo 10 mln PLN / MW. Stabilizacja poziomu CAPEXMOD wynika ze zrwnowaenia si wpywu czynnikw kosztowych oraz krzywej uczenia si po 2022 roku, a take kursu EUR / PLN. Szczegowe dane w zakresie prognozowanego kosztu budowy 1 MW mocy zainstalowanej w morskich farmach wiatrowych w Polsce w okresie 2012-2025 zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 21. Prognoza nakadw inwestycyjnych (CAPEX) uwzgldniajca wpyw czynnikw kosztowych oraz krzywej uczenia si w perspektywie do roku 2025 14 13,4 4,0 3,5 3,3 10 2,6 10,2 9,9 3,0 2,5 2,0 6 1,5 4 1,0 0,5 0,0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Prognoza capex (PLN) rdo: opracowanie wasne Prognoza capex (EUR)
mln PLN / MW
12
mln EUR / MW
39
3.2.4
Prognoza kosztw operacyjnych (OPEX) w perspektywie do roku 2025
Prognoza kosztw operacyjnych zwizanych z eksploatacj morskich farm wiatrowych w Polsce zostaa przeprowadzona przy wykorzystaniu wartoci bazowych kosztw OPEX oszacowanych dla roku 2011 zindeksowanych wpywem krzywej uczenia si, przy czym zaoono, e koszty operacyjne bd podlegay wpywowi krzywej uczenia si dla wikszoci kosztw staych. Wynika to gwnie z prognozowanego wzrostu rozmiaru pojedynczych turbin oraz rozwoju technologii i rynku. W szczeglnoci przyjto zaoenie, i krzywa uczenia obejmuje nastpujce koszty: Opaty serwisowe stae, Utrzymanie i remonty, Zarzdzanie i opaty stae, Dzierawa obszaru pod infrastruktur, Ubezpieczenia.
W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i moliwy jest spadek redniego OPEXS zgodnie z wpywem krzywej uczenia si z poziomu 317 tys. PLN/MW w roku 2011 do okoo 236 tys. PLN / MW w 2025 roku. Z kolei OPEXZ (cz zmienna kosztw operacyjnych) moe wzrasta gwnie ze wzgldu na wzrost wskanika wykorzystania 1 MW mocy zainstalowanej i tym samym wiksz cz zmiennych opat serwisowych stanowicych nadwyk nad staymi opatami serwisowymi. Zgodnie z prognozami zmienna cz kosztw operacyjnych (OPEXz) moe wzrosn w okresie 2012-2025 z poziomu ok. 24 PLN/MWh do okoo 27 PLN/MWh. Szczegowe informacje w zakresie ksztatowania si czci staej oraz zmiennej kosztw operacyjnych zwizanych z eksploatacj morskich farm wiatrowych w Polsce zosta przedstawiony na wykresie poniej.
Wykres 22. Prognozowany poziom kosztw operacyjnych zmiennych (OPEXZ) oraz staych (OPEXS) 350 300 250 20 200 15 150 10 100 50 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Koszty operacyjne stae [tys. PLN / MW] rdo: opracowanie wasne Koszty operacyjne zmienne [PLN / MWh] 5 30 PLN / MWh
40
tys. PLN / MW
25
3.3
Prognoza jednostkowego kosztu w perspektywie do roku 2025
wytwarzania
energii
elektrycznej
MFW
W oparciu o prognozy jednostkowych kosztw inwestycyjnych, operacyjnych oraz zaoenia w zakresie wymaganej stopy zwrotu przez inwestorw budujcych morskie farmy wiatrowe, moliwe jest oszacowanie jednostkowego kosztu wytworzenia energii elektrycznej (JKWE) w morskich farmach wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025. W wyniku kalkulacji przeprowadzonych zgodnie z przedstawion metodyk (Wzr 2) mona stwierdzi, e w 2012 roku jednostkowy koszt wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej w MFW w Polsce (uwzgldniajcy koszty inwestycyjne, operacyjne oraz stop zwrotu dal inwestorw) wynosiby okoo 788 PLN. Zgodnie z prognozami w perspektywie do 2025 roku moliwy jest 16 spadek JKWE do okoo 505 PLN / MWh czyli nawet o ok. 36% w stosunku do 2012 roku (redni roczny spadek (CAGR) moe wynie 3%). Szczegowe dane w zakresie prognozowanych wartoci jednostkowego kosztu wytworzenia energii elektrycznej w MFW w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 23. Prognozowany jednostkowy koszt wytworzenia 1 MWh energii elektrycznej w MFW w Polsce w okresie 2012 2025 (w cenach staych tj. bez uwzgldnienia skumulowanego efektu inflacji) 1 000 900 788 800 700 587 PLN / MWh 600 505 500 400 300 200 100 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 rdo: opracowanie wasne
Naley podkreli, i JKWE odpowiada wartoci granicznego przychodu ze sprzeday energii elektrycznej i praw majtkowych ze sprzeday wiadectw pochodzenia, ktry powinien otrzyma inwestor, aby zapewniona bya ekonomiczna opacalno realizacji projektw inwestycyjnych w zakresie budowy morskich farm wiatrowych w Polsce. Zgodnie z przeprowadzonymi analizami jedynie w takim przypadku moliwe bdzie wykorzystanie potencjau Polski w zakresie budowy morskich rde wytwrczych. Ponadto kluczowe jest, aby poziom wsparcia zapewnia ekonomiczn opacalno realizacji projektw
16
Prognoza dokonana w cenach staych, tj. bez uwzgldnienia efektu wzrostu kosztu w wyniku skumulowanej inflacji w latach 2012-2025. Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku 41
rwnie w fazie ich przygotowania - biorc pod uwag dugo procesu planowania i inwestycji (okoo 6 lat) inwestor w 2012 roku powinien spodziewa si przychodw na poziomie 788 PLN / MW, aby podj ryzyko inwestycyjne i aby w 2018 roku powstay pierwsze moce wytwrcze w morskich farmach wiatrowych.
42
Analiza niezbdnego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce
W niniejszym rozdziale przedstawione zostay wyniki analiz w zakresie poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce, ktry jest niezbdny do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci inwestycji w MFW (tj. penego pokrycia kosztw inwestycyjnych, operacyjnych oraz wymaganej stopy zwrotu). W szczeglnoci przedstawione zostay kluczowe zaoenia przyjte na potrzeby analizy oraz oszacowano niedobr poziomu wparcia przy zaoeniu wdroenia zapisw proponowanych w projekcie ustawy OZE. 4.1 Wyniki analizy w zakresie oszacowania niezbdnego poziomu wsparcia
W oparciu przeprowadzone kalkulacje cakowitych kosztw wytwarzania energii elektrycznej w MFW w Polsce oraz prognoz cen energii elektrycznej mona stwierdzi, i w caym okresie objtym analizami tj. w latach 2012 2025 wsparcie dla morskich farm wiatrowych bdzie niezbdne, aby zapewniona bya ich ekonomiczna opacalno budowy i eksploatacji. Niemniej jednak z uwagi na zakadany znaczcy spadek jednostkowych kosztw wytwarzania energii w MFW (z uwagi na wzrost efektywnoci wytwarzania i wpyw krzywej uczenia) przy jednoczesnym wzrocie cen energii elektrycznej, niezbdny poziom wsparcia (tzw. luka przychodowa) bdzie si stopniowa zmniejsza. Znaczcy spadek jednostkowego kosztu wytwarzania energii moe sprawi, i wytwarzanie energii w morskich farmach wiatrowych w Polsce bdzie, po osigniciu odpowiedniej skali inwestycji, jedn z najbardziej efektywnych kosztowo i rodowiskowo technologii produkcji energii odnawialnej. Szczegowe dane w zakresie ksztatowania si luki przychodowej dla wytwrcw energii elektrycznej w MFW w Polsce zostao przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 24. Zakadana luka przychodowa pomidzy jednostkowym kosztem wytworzenia energii elektrycznej (JKWE) w MFW a prognozowan cen energii elektrycznej w Polsce w latach 2012- 2025 1 000 900 788 800 700 600 505 500 400 300 200 210 100 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Luka pomidzy JKWE a cen energii elektrycznej rdo: opracowanie wasne JKWE Cena energii elektrycznej
okres bezkosztowego funkcjonowania systemu wsparcia okres kiedy ponoszone bed faktyczne koszty funkcjonowania systemu wsparcia
PLN / MWh
Luka przychodowa, ktra musi zosta pokryta przychodami osiganymi w ramach systemu wsparcia.
340
43
W oparciu o warto luki pomidzy jednostkowym kosztem wytwarzania energii elektrycznej w MFW (ktry odzwierciedla zarwno koszty inwestycyjne, operacyjne jak i koszt zapewnienia inwestorom odpowiedniej stopy zwrotu z kapitau) a cen sprzeday energii elektrycznej mona okreli niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych Polsce (wyraony w PLN/MWh). Na bazie przeprowadzonych analiz i w oparciu o przyjte zaoenia mona stwierdzi, i niezbdny poziom wsparcia, ktry zapewni rozwj morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie 2012-2025 bdzie mala z poziomu ok. 578 PLN / MWh do okoo 165 PLN / MWh czyli moe zmniejszy si nawet o okoo 72% w stosunku do roku bazowego. Bdzie to wynika przede wszystkim ze wzrostu efektywnoci kosztowej wytwarzania energii w MFW (spadek JKWE) jak rwnie ze wzrastajcych cen energii elektrycznej, ktre poprawi rentowno dziaalnoci MFW. Przy czym szczeglnie istotny jest fakt, i faktyczne koszty z tytuu wsparcia morskich farm wiatrowych, system zacznie ponosi po roku 2018, kiedy maj szans zosta oddane do uytku pierwsze projekty. Szczegowe informacje w zakresie prognozy wymaganego poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025 zostay zaprezentowane na wykresie poniej.
Wykres 25. Niezbdny poziom wsparcia dla MFW w Polsce w perspektywie do 2025 roku (w PLN/MWh) 700 578 523 500 PLN / MWh 485 439 400 414
600
390 348 284 242 220 200
300
200
185
179
165
100
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne
Naley pamita, e pierwsze faktyczne koszty zwizane ze wsparciem dla MFW bd ponoszone od momentu rozpoczcia produkcji energii elektrycznej czyli dopiero w 2018 roku. Koszty te bd cznie (dla wszystkich MFW produkujcych ok. 500 TWh) wynosiy ok. 178 mln PLN w pierwszym roku funkcjonowania MFW w Polsce. Warto zaznaczy, e z powodu malejcego jednostkowego wymaganego poziomu wsparcia, czne koszty wsparcia bd rosy w duo wolniejszym tempie ni produkcja MFW. Zgodnie z prognozami w 2018 roku MFW wyprodukuj ok. 508 GWh, a w 2025 prawdopodobnie nawet ok. 18,6 TWh. Zatem redni roczny przyrost produkcji energii odnawialnej wynosi 67%.Szczegy dotyczce cznych kosztw wsparcia i produkcji energii odnawialnej w MFW przedstawione zostay na wykresie poniej.
Wykres 26. Zestawienie dynamiki przyrostu produkcji energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych w Polsce wraz z dynamik niezbdnego poziomu wsparcia (kosztu funkcjonowania systemu). 20 000 18 000 16 000 lub GWh 14 000 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 czne prognozowane koszty przy zaoeniu pokrycia wymaganego poziomu wsparcia uwzgldniajce szacowany przyrost mocy MFW [mln PLN] Prognozowana produkcja MFW w Polsce [GWh] rdo: opracowanie wasne 508 178 3 015 18 557
mln PLN
45
4.2
Analiza wysokoci wsparcia moliwego do uzyskania w ramach projektu ustawy OZE
Zgodnie z planowanymi zapisami ustawy OZE wspczynnik korekcyjny w zakresie liczby przyznawanych wiadectw pochodzenia dla energii wytworzonej w morskich farmach wiatrowych ma zosta ustalony na poziomie 1,3. Ponadto opata zastpcza wyznaczajca maksymaln cen sprzeday wiadectwa pochodzenia ma by wyznacza w powizaniu z wysokoci ceny sprzeday energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym. W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i takie rozwizania nie zapewniaj odpowiedniego poziomu rentowno inwestycji w MFW w Polsce i spowoduj wstrzymanie realizacji wikszoci projektw inwestycyjnych, co z kolei uniemoliwi osignicie znaczcego spadku jednostkowego kosztu wytwarzania energii w MFW w Polsce (brak efektu skali) oraz brak wpyww budetowych z tytuu wpaty kolejnych rat za wydanie decyzji lokalizacyjnej. Szczegowe dane w zakresie potencjalnego niedoboru wsparcia (niewystarczajcych przychodw ze sprzeday wiadectw pochodzenia energii) w przypadku przyjcia wspczynnika korekcyjnego dla MFW w okresie 2012 2016 na poziomie 1,3 zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 27. Prognozowany niedobr wsparcia przy zaoeniu obowizywania systemu wsparcia zgodnie ze zmianami zakadanymi w projekcie ustawy OZE 1 000 900 800 700 PLN / MWh 600 500 400 300 200 100 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Prognozowany przychd ze sprzeday SP (1,3 SP = 1 MWh) Niedobr wsparcia Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne Brak moliwoci rozwoju morskich farm wiatrowych z uwagi na brak opacalnoci ekonomicznej inwestycji (niedobr wsparcia).
46
4.3
Rekomendowana wysoko wsparcia
W oparciu o przeprowadzone analizy mona stwierdzi, i w celu zapewnienia rozwoju morskich farm wiatrowych w Polsce (to jest realizacji scenariusza przyrostu mocy zainstalowanej przedstawionego w punkcie 1.3 niniejszego Raportu) niezbdne jest zapewnienie wsparcia pokrywajcego luk przychodow pomidzy przychodami ze sprzeday energii elektrycznej oraz cakowitymi kosztami wytwarzania energii w MFW w Polsce. Warto niezbdnego poziomu wsparcia w okresie 2012 2016 zostaa oszacowana na poziomie od 578 PLN/MWh (rok 2012) do 414 PLN/MWh (rok 2016). Z uwagi na fakt, i zgodnie z projektem ustawy OZE warto przychodw uzyskiwanych ze sprzeday wiadectwa pochodzenia zostanie skorelowana z poziomem przychodw uzyskiwanych ze sprzeday energii elektrycznej (maksymalny poziom ceny pakietowej na poziome 470 PLN/MWh), niezbdne jest ustalenie dla morskich farm wiatrowych wspczynnika korygujcego liczb otrzymywanych wiadectw pochodzenia na poziome zapewniajcym odpowiedni wysoko dodatkowych przychodw gwarantujcym opacalno ekonomiczna inwestycji. Uwzgldniajc fakt, i zapisy projektu ustawy OZE zakadaj wyznaczenie wspczynnikw korygujcych liczb otrzymywanych certyfikatw na okresy picioletnie, warto wspczynnika korygujcego dla MFW powinna odzwierciedla warto redni dla okresu picioletniego, ktra zapewni pene pokrycie luki przychodowej. Zgodnie z przeprowadzonymi obliczeniami warto wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych na okres 2012-2016 powinna zosta zatem ustalona na poziomie minimum 2,1 (zamiast zakadanej obecnie wartoci 1,3). Zapewni to bowiem pokrycie cakowitych kosztw wytwarzania energii (uwzgldniajcych minimaln stop zwrotu z zaangaowanego kapitau) na okres najbliszych piciu lat (tj. okres 2012 2016) co skoni inwestorw do podjcia dziaa w zakresie realizacji projektw inwestycyjnych umoliwiajcych uruchomienie pierwszych MFW w okolicach roku 2018. Z uwagi na zakadany znaczcy spadek jednostkowych kosztw wytwarzania energii elektrycznej w MFW po roku 2016 moliwe bdzie obnienie wspczynnik korekcyjnego. Warto wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych na kolejny okres 20172021 bdzie moga zosta ustalona na poziomie minimum 1,5 (zamiast zakadanej obecnie wartoci 1,3). Zapewni to bowiem pokrycie cakowitych kosztw wytwarzania energii (uwzgldniajcych minimaln stop zwrotu z zaangaowanego kapitau) na okres najbliszych piciu lat (tj. okres 2012 2016) co skoni inwestorw do podjcia dziaa w zakresie realizacji projektw inwestycyjnych umoliwiajcych uruchomienie pierwszych MFW w okolicach roku 2018. Szczegowe informacje w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia warunkujcego rozpoczcie inwestycji w morskie farmy wiatrowe w Polsce w okresie 2012 2016 zostay przedstawione na wykresach poniej.
47
Wykres 28. Niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w okresie 2012-2016 oraz potencjalny niedobr wsparcia w przypadku wyznaczenia wspczynnika korekcyjnego na poziome 1,3 700 600 500 247 PLN / MWh 400 300 200 100 0 2012 2013 2014 2015 Prognozowany przychd ze sprzeday SP (1,3 SP = 1 MWh) Niedobr wsparcia Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne Wykres 29. Niezbdny poziom wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w okresie 2017-2021 oraz potencjalny niedobr wsparcia w przypadku wyznaczenia wspczynnika korekcyjnego na poziome 1,3 700 600 500 PLN / MWh 400 300 200 100 0 2017 2018 2019 2020 Prognozowany przychd ze sprzeday SP (1,3 SP = 1 MWh) Niedobr wsparcia Wymagany poziom wsparcia rdo: opracowanie wasne 2021 390 348 88 69 284 30 242 14 220 W celu zapewnienie penego pokrycia luki przychodowej niezbdne jest ustalenie wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych w okresie 2017 2021 na poziomie minimum 1,5. 2016 221 188 578 W celu zapewnienie penego pokrycia luki przychodowej niezbdne jest ustalenie wspczynnika korekcyjnego dla morskich farm wiatrowych w okresie 2012 2016 na poziomie minimum 2,1. 523 485 439 152 414 120
48
Analiza wraliwoci wymaganego poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce w perspektywie do roku 2025
W niniejszym rozdziale przedstawiony zosta wpyw zmiany kluczowych zaoe wykorzystanych do obliczenia kosztw wytwarzania energii w MFW na poziom wsparcia (dodatkowych przychodw dla wytwrcw energii w morskich farmach wiatrowych), ktre jest niezbdne dla zapewnienie opacalnoci ekonomicznej inwestycji i warunkuje wykorzystanie potencjau Polski w zakresie budowy morskich rde wytwrczych. Analiza wraliwoci obejmuje modelowanie poziomu jednej zmiennej, tzn. wpyw na wysoko wsparcia zosta obliczony przy zaoeniu braku zmian pozostay parametrw wykorzystanych do modelowania kosztw wytwarzania. Analiza wraliwoci zostaa przeprowadzona w stosunku do nastpujcych zmiennych: Stopa zwrotu wymagana przez inwestorw (d), Warto bazowa nakadw inwestycyjnych na budow 1 MW mocy zainstalowanej w MFW w Polsce w warunkach roku 2011 (CAPEX2011 PL), Warto wspczynnikw poprawy efektywnoci (krzywej uczenia) dla poszczeglnych kategorii kosztw inwestycyjnych (KU), Warto wybranych czynnikw kosztotwrczych (tj. surowce przemysowe oraz koszty pracy), Warto kosztw operacyjnych (cznie staych i zmiennych).
Wpyw kadej ze zmiennych zosta przeanalizowany w trzech wariantach obejmujcych: Wariant bazowy (w oparciu o ktry przygotowane zostay wszelkie analizy w niniejszym raporcie), Wariant 1 zakadajcy wzrost wartoci danej zmiennej, Wariant 2 zakadajcy spadek wartoci danej zmiennej.
Podsumowanie zmiennych i ich wartoci wykorzystanych do analiz wraliwoci poziomu wsparcia dla morskich farm wiatrowych w Polsce zostao przedstawione w tabeli poniej.
Tabela 4. Zestawienie danych wejciowych wykorzystanych do analizy wraliwoci
Nazwa zmiennej Stopa zwrotu (d) CAPEX2011 PL Wspczynnik uczenia si
Warto bazowa 12% 3,3 mln EUR/MW
Wariant 1 14% +15% = 3,42 +30%
Wariant 2 10% -15% = 2,53 -30%
10% - turbiny 5% - fundamenty
Czynniki kosztowe (surowce przemysowe i koszty pracy) OPEX

wg cieki prognozy przedstawione w Zaczniku 3 wg scenariusza bazowego
zmiana +30% +30%
zmiana 30% -30%
49
5.1
Wpyw wysokoci stopy zwrotu dla inwestorw
Zmiana wymaganej przez inwestorw stopy zwrotu istotnie wpywa na wyniki analizy w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia. Przy wzrocie stopy zwrotu z zaangaowanego kapitau do 14% (Wariant 1) poziom wsparcia niezbdnego do rozwoju morskich farm wiatrowych zwiksza si w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 684 PLN/MWh (+18%) oraz w roku 2025 z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 231 PLN/MWh (+40%). Natomiast spadek stopy zwrotu do 10% (Wariant 2) powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 490 PLN/MWh, czyli o 17% oraz z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 104 PLN/MWh (-37%) w roku 2025. Szczegowe dane w zakresie wpywu stopy zwrotu wymaganej przez inwestorw na wysoko wsparcia niezbdnego do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci budowy morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 30. Wpyw zmiany stopy zwrotu na wielko wymaganego wsparcia dla MFW w Polsce w okresie 20122025 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100
Spadek stopy zwrotu do 10% (Wariant 2) powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 o 17%, a w 2025 o 37% Wzrost stopy zwrotu powoduje zwikszenie poziomu niezbdnego wsparcia w roku 2012 ok. 684 PLN/MWh (+18%) oraz w roku 2025 do ok. 231 PLN/MWh (+40%).
PLN / MWh
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Bazowa stopa zwrotu 12% Wariant 1: stopa zwrotu 14% Wariant 2: stopa zwrotu 10%
50
5.2
Wpyw wartoci bazowej nakadw inwestycyjnych na MW (CAPEX2011 PL)
Zmiana wartoci bazowej nakadw inwestycyjnych rwnie istotnie wpywa na wyniki analizy w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia. Przy wzrocie CAPEX2011 PL o 15%, tj. do poziomu 3,8 mln EUR/MW (Wariant 1) poziom wsparcia niezbdnego do rozwoju morskich farm wiatrowych zwiksza si w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 679 PLN/MWh (+17%) oraz w roku 2025 z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 227 PLN/MWh (+38%). Natomiast spadek CAPEX2011 PL o 15%, tj. do poziomu 2,8 mln EUR/MW (Wariant 2) powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 478 PLN/MWh, czyli o 17% oraz z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 103 PLN/MWh (-38%) w roku 2025. Szczegowe dane w zakresie wpywu CAPEX2011 PL na wysoko wsparcia niezbdnego do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci budowy morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 31. Wpyw poziomu bazowego nakadw inwestycyjnych CAPEX2011 wsparcia dla MFW w Polsce w okresie 2012-2025 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100
Spadek CAPEX o 15% powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 do ok. 478 PLN/MWh (-17%) oraz do ok. 103 PLN/MWh (38%) w roku 2025 Wzrost CAPEX o 15% powoduje wzrost niezbdnego wsparcia w roku 2012 do ok. 679 PLN/MWh (+17%) oraz w roku 2025 do ok. 227 PLN/MWh (+38%)
PL
na wielko wymaganego
PLN / MWh
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 CAPEX bazowy rdo: opracowanie wasne Wariant 1: CAPEX +15% Wariant 2: CAPEX -15%
51
5.3
Wpyw poprawy efektywnoci sektora (krzywej uczenia)
Zmiana wartoci wspczynnikw poprawy efektywnoci kosztowej w ramach poszczeglnych kategorii kosztw inwestycyjnych (tj. turbiny i fundamenty) nie wpywa istotnie na wyniki analizy w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia. Przy zwikszeniu wspczynnikw uczenia si o 30% (Wariant 1) poziom wsparcia niezbdnego do rozwoju morskich farm wiatrowych zmniejsza si w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 573 PLN/MWh (-1 %) oraz w roku 2025 z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 133 PLN/MWh (-19%). Natomiast spadek wspczynnikw poprawy efektywnoci kosztowej o 30% (Wariant 2) powoduje zwikszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 583 PLN/MWh, czyli o 1% oraz z poziomu 165 PLN/MWh do ok. 200 PLN/MWh (+21%) w roku 2025. Szczegowe dane w zakresie zmian wspczynnika efektywnoci sektora (krzywej uczenia) na wysoko wsparcia niezbdnego do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci budowy morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 32. Wpyw wspczynnika uczenia si na wielko wymaganego wsparcia dla MFW w Polsce w okresie 2012-2025 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100
Zwiekszenie wspczynnikw uczenia si o 30% powoduje zmniejszenie niezbdnego wsparcia o 19% w 2025 roku Spadek wspczynnikw uczenia si o 30% powoduje zwiekszenie niezbdnego wsparcia o 21% w 2025 roku
PLN / MWh
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Bazowy wspczynnik uczenia si Wariant 2: wspczynnik uczenia si -30% rdo: opracowanie wasne Wariant 1: wspczynnik uczenia si +30%
52
5.4
Wpyw wybranych czynnikw kosztowych (surowce przemysowe i koszty pracy)
Zmiana wartoci gwnych czynnikw kosztowych (surowce przemysowe i koszty pracy) nie wpywa istotnie na wyniki analizy w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia. Przy zwikszeniu wzrostu cen obu czynnikw o 30% (Wariant 1) poziom wsparcia niezbdnego do rozwoju morskich farm wiatrowych zwiksza si w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 581 PLN/MWh (+1%) oraz w roku 2025 z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 190 PLN/MWh (+15%). Natomiast redukcja wzrostu cen obu czynnikw o 30% (Wariant 2) powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 575 PLN/MWh, czyli o 1% oraz z poziomu o 165 PLN/MWh do ok. 140 PLN/MWh (-15%) w roku 2025. Szczegowe dane w zakresie wpywu gwnych czynnikw kosztowych (surowce przemysowe i koszty pracy) na wysoko wsparcia niezbdnego do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci budowy morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 33. Wpyw zmian cieki kosztw pracy i materiaw si na wielko wymaganego wsparcia dla MFW w Polsce w okresie 2012-2025 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100
Redukcja wzrostu cen obu czynnikw o 30% powoduje zmniejszenie niezbdnego wsparcia o 15% w 2025 roku Zwiekszenie cieki wzrostu kosztw o 30% powoduje zwiekszenie niezbdnego wsparcia o 15% w 2025 roku
PLN / MWh
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Bazowy poziom zmian czynnikw kosztowych Wariant 2: spadek cen o 30% rdo: opracowanie wasne Wariant 1: wzrost ciezki cen o 30%
53
5.5
Wpyw poziomu kosztw operacyjnych (OPEX)
Zmiana wartoci bazowej kosztw operacyjnych umiarkowanie wpywa na wyniki analizy w zakresie niezbdnego poziomu wsparcia. Przy wzrocie cznych kosztw operacyjnych (staych i zmiennych) o 30% (Wariant 1) poziom wsparcia niezbdnego do rozwoju morskich farm wiatrowych zwiksza si w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 615 PLN/MWh (+6%) oraz w roku 2025 z poziomu ok. 165 PLN/MWh do ok. 192 PLN/MWh (+17%). Natomiast spadek OPEX o 30% (Wariant 2) powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 z poziomu ok. 578 PLN/MWh do ok. 540 PLN/MWh, czyli o 6% oraz z poziomu o 165 PLN/MWh do ok. 138 PLN/MWh (-17%) w roku 2025. Szczegowe dane w zakresie wpywu kosztw operacyjnych na wysoko wsparcia niezbdnego do zapewnienia ekonomicznej opacalnoci budowy morskich farm wiatrowych w Polsce zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 34. Wpyw zmiany poziomu OPEX na wielko wymaganego wsparcia dla MFW w Polsce w okresie 2012-2025 1 000 900 800 700 600 500 400 300 200 100
Spadek OPEX o 30% powoduje zmniejszenie wymaganego wsparcia w roku 2012 do ok. 540 PLN/MWh (-6%) oraz do ok. 138 PLN/MWh (-17%) w roku 2025 Wzrot OPEX o 30% powoduje zwiekszenie poziomu niezbdnego wsparcia w roku 2012 do ok. 615 PLN/MWh (+6%) oraz w roku 2025 do ok. 192 PLN/MWh (+17%).
PLN / MWh
0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 OPEX bazowy rdo: opracowanie wasne Wariant 1: wzrost OPEX o 30% Wariant 2: spadek OPEX o 30%
54
Zacznik 1. ARE CAGR CAPEX EWEA GUS JKWE KPD
Skrty i definicje Agencja Rynku Energii SA rednia skumulowana stopa wzrostu (ang. compound annual growth rate) Nakady inwestycyjne European Wind Energy Association Gwny Urzd Statystyczny Jednostkowy koszt wytworzenia energii elektrycznej Krajowy Plan Dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych z 7 grudnia 2010 roku Morska Farma Wiatrowa / Morskie Farmy Wiatrowe Koszty operacyjne Odnawialne rdo Energii
MFW OPEX OZE Projekt OZE ustawy
Projekt ustawy o odnawialnych rdach energii z dnia 20 grudnia 2011 roku
Rozporzdzenie OZE
Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii (Dz.U.08.156.989) wiadectwo pochodzenia zgodnie z ustaw PE Unia Europejska Urzd Regulacji Energetyki Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 2007 roku (Dz.U.06.89.625 z pniejszymi zmianami) Zwrot z zaangaowanego kapitau
SP UE URE Ustawa PE
ZNK
55
Zacznik 2.
Lista rde danych wykorzystanych w Raporcie
1. Akty prawne Dyrektywa 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze rde odnawialnych zmieniajca i w nastpstwie uchylajca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE Rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 14 sierpnia 2008 r. w sprawie szczegowego zakresu obowizkw uzyskania i przedstawienia do umorzenia wiadectw pochodzenia, uiszczenia opaty zastpczej, zakupu energii elektrycznej i ciepa wytworzonych w odnawialnych rdach energii oraz obowizku potwierdzania danych dotyczcych iloci energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym rdle energii Projekt ustawy o odnawialnych rdach energii z dnia 22.12.2011 Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej
2. Opracowania i raporty Cost of and financial support for offshore wind, Ernst & Young, 2009 Costs of low-carbon generation technologies, Committee on Climate Change, Mott MacDonald, 2011 Delivering Offshore Wind Power in Europe, EWEA, 12.2007 Energetyka wiatrowa w Polsce, TPA Horwath, DZP, PSEW, PAIiIZ, 2011 Europe's onshore and offshore wind energy potential, EEA technical report, 2009 Low Carbon Offshore Wind, GHK, 2009 Model for comparing and projecting the levelised cost of electricity generated by new gas, coal, nuclear power stations and wind energy (On- And Offshore); European Wind Energy Association: National Technical University of Athens, 2010 Morski wiatr kontra atom, IEO i Greenpeace, 2011 Offshore Electricity Infrastructure in Europe, OffshoreGrid, 2011 Offshore Wind in Europe, KPMG, 2010 Offshore wind. Forecasts of future costs and benefits, RenewableUK, BVG Associates, 2011 Pure Power, EWEA, 2009 Review of the generation costs and deployment potential of renewable electricity technologies in the UK, Department of Energy and Climate Change, 2011 Study of the cost of offshore wind generation, Offshore Design Engineering, 2007 The Economics of Wind Energy, EWEA, 2009 The European offshore wind industry Key trends and statistics: 1st half 2011, EWEA, 2011 UK Offshore Wind: Charting the Right Course, British Wind Energy Association, Garrad Hassan, 2009 Wind In our sails, EWEA, 2011
56
3. Inne Energy Sources, Production Costs and Performance of Technologies for Power Generation, Heating and Transport, COM(2008) 781 final http://ec.europa.eu/energy/eepr/owe/owe_en.htm Komunikat Komisji do Parlamentu europejskiego, Rady, Europejskiego komitetu ekonomiczno-spoecznego oraz Komitetu regionw - Morska energia wiatrowa: Dziaania niezbdne do realizacji celw polityki energetycznej w perspektywie roku 2020 i dalszej, 13.11.2008 Krajowy Plan Dziaania w zakresie energii ze rde odnawialnych, Minister Gospodarki, 2010 Moliwoci wykorzystania polskich obszarw morskich do rozwoju energetyki wiatrowej, J. Gajewski, K. Szefler, B. Hac, J. Zaucha, Instytut Morski w Gdasku, materiay z konferencji Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej 2011 Orlen apie morski wiatr, Puls Biznesu, 13.12.2011 Prezentacja Ministerstwa Gospodarki z dnia 22 grudnia 2011 roku Raporty miesiczne TGE, 01-11.2011 Sytuacja w Elektroenergetyce, ARE, 09.2011
57
Zacznik 3.
Wzr ankiety wykorzystanej do pozyskanie danych w zakresie kosztw planowanych inwestycji w morskie farmy wiatrowe na obszarze morza Batyckiego i morza Pnocnego
I. Portfolio information - offshore projects under development in Poland and in other parts of Baltic/North Sea basin
I.A. General information
Average see depth of the project
[m]
Planned capacity
[MW]
Location
Country Sea basin
Distance from shore

[km]
Capacity of 1 WTG
[MW]
Estimated load factor of WTG

[%]
Availability
[%]
Estimated start of operation

[y y y y -mm]
Project 1 Project 2 Project 3 Project 4 Project 5 Project 6 Project 7 Project 8 Project 9 Project 10 Project 11 Project 12 Project 13 Project 14
I.B.
Capex information (related to projects from I.A.)

Turbine transport on site and assembly
[000 EUR]
Project development
[000 EUR]
Foundations
[000 EUR]
Turbine procurement
[000 EUR]
Connection to the grid Inner electrical (main cable + upgrade of works onshore grid)
[000 EUR] [000 EUR]
Other (please specify)

[000 EUR]
Disposal costs
[000 EUR]
Total
[000 EUR / y r]
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
I.C.
Opex information (related to projects from I.A.)

Operation & maintenance
[000 EUR / y r]
Marine rent
[000 EUR / y r]
Electricity use
[000 EUR / y r]
Service
[000 EUR / y r]
Site management
[000 EUR / y r]
Insurance
[000 EUR / y r]
Other 1 (please specify)

[000 EUR / y r]
Other 1 (please specify)

[000 EUR / y r]
Total
[000 EUR / y r]
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
58
II Other questions
II.A Expected CAPEX and OPEX development path till 2035 (offshore projects in Baltic/North Sea basin)
in 2015 in 2020 in 2025 in 2030 in 2035
Decrease/increase in CAPEX
Estimated relation of CAPEX (in %) to 2011 level - 2011 as 100%
Decrease/increase in OPEX
Estimated relation of OPEX (in %) to 2011 level - 2011 as 100%
in 2015
in 2020
in 2025
in 2030
in 2035
II.B
Please select most important CAPEX drivers and assign its relative importance for total CAPEX of an offshore wind project
Relative impact on CAPEX (in %) Together impacts should sum up to 100% or close
Driver name 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Select from the list Select from the list Select from the list Select from the list Select from the list Select from the list Select from the list Select from the list Other? Please specify Other? Please specify Total
0%
Please ensure sum equals 100%
II.C
Expected rate of return (IRR) from investments in offshore wind projects in Poland and in Europe
in 2015
Expected rate of return (IRR) Poland (%) from investments in offshore projects
in 2020
in 2025
in 2030
in 2035
Other European countries (%)
II.D
What is potential (in GW) for offshore wind capacity development in Poland assuming comparable to other European countries level of IRR from investments?
in 2015
Offshore wind potential in Poland
in 2020
in 2025
in 2030
in 2035
Polish Market [GW of installed capacity] thereof investments of your company [GW of installed capacity]
II.E
Expected cost of capital for financing offshore projects in Poland and in Europe
in 2015
Expected cost of capital (WACC)
in 2020
in 2025
in 2030
in 2035
Poland (%) Other European countries (%)
59
Zacznik 4.
Podstawowe zaoenia przyjte na potrzeby analiz
Zaoenia uyte do oceny wpywu czynnikw kosztowych: Indeks cen metali od 1988 roku pokazany jest na wykresie poniej. Dane historyczne opieraj si na publikowanym przez Midzynarodowy Fundusz Walutowy indeksie PMETA (Metal index). Indeks ten spad pod koniec lat 80-tych i utrzymywa si na stabilnym poziomie do pierwszej dekady XXI wieku. Od 2002 do 2011 roku redni roczny wzrost indeksu wynis 15%. W 2011 roku indeks osign warto 132 (rok 1988 jest rokiem bazowym, dla ktrego indeks wynosi 100). Liniowy trend wskazuje redni korelacj z danymi historycznymi. Na jego podstawie sporzdzono prognoz cen surowcw przemysowych. Biorc pod uwag zmienno danych historycznych, mona oczekiwa powrotu indeksu do dugoterminowej linii trendu od 2022 roku.
Wykres 35. Prognoza cen surowcw przemysowych 160 140 120 1988 = 100 100 80 60 40 20 0 1988 1993 1998 2003 2008 2013 2018 2023
Wskanik cen surowcw przemysowych (1988 = 100) czny realne Linia trendu cieka prognozy rdo: Opracowanie wasne na podstawie Average Metal Index, oraz danych MFW, 2011
60
Historyczne i prognozowane dane dotyczce kosztw pracy przedstawione zostay na wykresie poniej. rednia roczna zmiana kosztw pracy wynosia 4,4% w latach 1995 do 2009. Analiza danych historycznych wskazuje konsekwentny wzrost kosztw pracy przez ostatnie 15 lat. Linia trendu kosztw pracy prognozuje redni roczny wzrost kosztw pracy o 3%.
Wykres 36. Prognoza kosztw pracy 300 250 200 1995 = 100 150 100 50 0 1995
2000
2005
2010
2015 Linia trendu
2020 cieka prognozy
2025
Koszt jednostkowy pracy (1995 = 100)
rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych GUS Baza danych lokalnych
61
Wikszo kosztw inwestycyjnych bdzie ponoszona w Euro lub bdzie uzaleniona od kursu wymiany EUR / PLN. Wzmocnienie EUR wobec PLN nastpowao od 2007 roku. W 2011 roku wg danych NBP do 30.11.2011 roku redni kurs EUR / PLN wynis 4,09. Liniowy trend wskazuje redni korelacj z danymi historycznymi. Na jego podstawie sporzdzono prognoz kursu do 2025 roku.
Wykres 37. Prognoza kursu EUR / PLN 5,0 4,5 4,0 3,5 EUR / PLN 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 2002
2007 Kurs EUR/PLN redni roczny
2012 Linia trendu
2017
2022
cieka prognozy (rednia roczna)
rdo: Opracowanie wasne na podstawie danych NBP
62
Zaoenia dotyczce prognozy cen energii elektrycznej: Prognoza cen energii elektrycznej zostaa sporzdzona w oparciu o trzy cieki rnice si zaoeniami w zakresie poziomu nakadw inwestycyjnych na nowe rda wytwrcze w Polsce oraz kierunkw polityki energetycznej UE, przy czym dla celw analizy zostaa wykorzystana cieka bazowa (cieka 1). Wyjciow cen wszystkich cieek jest rednia cena energii elektrycznej w sprzeday z elektrowni zawodowych do spek obrotu za 3 kwartay 2011 roku (dane ARE). Prognoza cen energii elektrycznej zostaa przygotowana w nastpujcych wariantach: cieka 1 (bazowa wykorzystana na potrzeby szacowania niezbdnego poziomu wsparcia dla MFW) odzwierciedlajca najbardziej prawdopodobny scenariusz ksztatowania si cen energii elektrycznej na rynku polskim (oparty o zaoenie konwergencji cen energii w Polsce z rynkiem niemieckim). Zgodnie z zaoeniami prognozowany jest wzrost cen energii elektrycznej (w cenach staych 2011). W 2019 roku spodziewane jest przekroczenie poziomu 300 PLN / MWh. Do koca okresu prognozy cena energii nie przekroczy 350 PLN / MWh. cieka 2 zakadajca skuteczne wdroenie mechanizmw w zakresie poprawy efektywnoci energetycznej gospodarki, ktre bd prowadziy do spadku zapotrzebowania na energi elektryczn i w konsekwencji moe doprowadzi do stabilizacji cen energii elektrycznej. cieka 3 zakadajca wysze ni w scenariuszu bazowym koszty realizacji inwestycji w nowe rda wytwrcze w Polsce oraz bardziej restrykcyjn polityk UE w zakresie wysokoemisyjnych rde energii.
Szczegowe informacje w zakresie prognozowanych cieek cen energii elektrycznej zostay przedstawione na wykresie poniej.
Wykres 38. Prognoza cieek cen energii elektrycznej na rynku polskim w okresie 2012-2025 400 350 300 PLN / MWh 250 200 150 100 50 0 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 cieka 1 (bazowa) cieka 2 (gospodarka energooszczdna) cieka 3 (wysokich nakadw inwestycyjnych) rdo: opracowanie wasne
Zaoenia uyte do oceny wpywu krzywej uczenia na nakady inwestycyjne:

Planowany jest redni roczny przyrost (CAGR) mocy zainstalowanych w morskich farmach wiatrowych o 25% w perspektywie do 2025 roku. Zgodnie z szacunkami EWEA w 2025 roku moliwe jest osignicie ponad 86 GW mocy zainstalowanych w MFW w Europie. Zatem moc zainstalowana w MFW w 2025 roku bdzie przekracza ponad 22-krotnie moc zainstalowan w 2011 roku.
Wykres 39. Planowany przyrost mocy zainstalowanej w MFW w Europie w latach 2012-2025 100 90 80 70 60 50 40 30 4,2 20 10 0 3,9 1,4 2,8 2,8 3,1 3,4 4,1 6,9 7,4 7,7 8,5 9,3 10,1 10,9 86,5
GW
Planowany przyrost mocy MFW w UE rdo: Wind in our sails, EWEA, 2011
64
Zacznik 5.
Ograniczenie zakresu odpowiedzialnoci
Autorzy raportu zastrzegaj, i nie ponosz odpowiedzialnoci, za jakiekolwiek decyzje (w szczeglnoci decyzje inwestycyjne) podjte na podstawie informacji zawartych w niniejszym opracowaniu. Przedstawione szacunki w zakresie kosztw wytwarzania energii/granicznego poziomu przychodw zapewniajcych opacalno budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych w Polsce podlegaj ograniczeniom wynikajcym z przyjtych zaoe i dostpnoci wiarygodnych danych rdowych. W szczeglnoci: Nie przeprowadzono audytu danych rdowych dotyczcych kosztw inwestycyjnych i operacyjnych MFW. Koszty te nie byy analizowane pod ktem poprawnoci lub te zgodnoci ze stanem rzeczywistym. Na potrzeby analiz przyjto szereg zaoe upraszczajcych, ktre w znaczcy sposb mog wpyn na cakowity koszt budowy i eksploatacji morskich farm wiatrowych w Polsce. Przegld czynnikw kosztowych determinujcych rozwj kosztw kapitaach i operacyjnych MFW moe mie charakter ograniczony i nie uwzgldnia wszystkich czynnikw wpywajcych na koszty w caym okresie prognozowania. Koszty analizowano na okrelonym poziomie oglnoci oraz w podziale na gwne kategorie kosztowe, ktre mog nie w peni odzwierciedla rzeczywiste nakady ponoszone przez inwestorw realizujcych inwestycje w morskie farmy wiatrowe. Ponadto na poziom oszacowania kosztw mogy mie wpyw szacunki zaokrglenia i uoglnienia.
65

Analiza Systemu Wsparcia OZE - 2012

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Analiza Systemu Wsparcia OZE - 2012

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Analiza wymaganego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce w perspektywie do 2025 roku

Warszawa, 16 stycznia 2012 roku WERSJA KOCOWA

Zacznik 1. Zacznik 2. Zacznik 3.

rdo: opracowanie wasne

o charakterze regulacyjnym inwestycyjnych).

Kraje te s obecnie liderami w zakresie rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. 5

390 348 284 242 220 200

Analiza rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie i w Polsce

rdo: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE

19% Ciepo i chd Energia elektryczna 26% 55% Transport

rdo: Opracowanie wasne na podstawie KPD

Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 2007 roku

6 4 2 0 3,1 3,6 3,6 3,7 5,1 4,6

rdo: Prezentacja Ministerstwa Gospodarki z dnia 22 grudnia 2011 roku

Stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie

rdo: EWEA, 2011

Wind In our sails, EWEA, 2011 15

MFW w budowie i projekty zaawansowane [MW]

Szwecja Finlandia Dania

600 800 1000 Dziaajce MFW [MW]

rdo: EWEA, 2011

Stan obecny oraz moliwoci rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Polsce

rdo: opracowanie wasne

Metodyka przeprowadzenia analizy

wskanik zwrotu z kapitau [%], obliczony zgodnie ze Wzorem 5:

koszt kapitau w czasie budowy [%], obliczany zgodnie ze Wzorem 6:

Wyniki analizy wraliwoci zostay zamieszczone w rozdziale 5 niniejszego Raportu.

Pozostae koszty inwestycyjne, np. ubezpieczenie.

3 2007 2008 2009 10 2010 2011 3

rdo: Opracowanie wasne

3,31 3,02 3,72

4,0 mln EUR

rdo: opracowanie wasne

11% Zakup i monta turbin i wie

Zakup i monta fundamentw Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia

Przygotowanie projektu, ubezpieczenie, inne

rdo: opracowanie wasne

ok. 13,5 mln PLN / MW

Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia

rdo: Opracowanie wasne

Koszty zwizane z zapewnieniem odpowiedniej stopy zwrotu z zaangaowanego kapitau (ZNK)

Wpyw kluczowych czynnikw kosztowych oraz krzywej uczenia si na CAPEX

Rysunek 1. Wpyw czynnikw kosztowych na poszczeglne kategorie CAPEX

Zakup i monta turbin i wie

Zakup i monta fundamentw

Zakup i monta instalacji elektrycznych i przyczenia

Przygotowanie projektu, ubezpieczenie, weryfikacja, inne

Surowce Praca przemysowe 40% 20%

Kurs EUR/PLN 20%

Surowce Praca przemysowe 40% 20%

Kurs EUR/PLN 20%

Surowce Praca przemysowe 40% 20%

Kurs EUR/PLN 20%

Surowce Praca przemysowe 0% 80%

Wpyw ceny surowcw przemysowych:

Wpyw kosztw pracy: Wpyw kursu EUR/PLN:

* Waga czynnika dla CAPEX = waga czynnika * udzia w CAPEX

Poprawa efektywnoci kosztowej sektora (krzywa uczenia) w zakresie kosztw inwestycyjnych

Prognoza jednostkowych nakadw inwestycyjnych w perspektywie do roku 2025

Prognoza kosztw operacyjnych (OPEX) w perspektywie do roku 2025

Prognoza jednostkowego kosztu w perspektywie do roku 2025

Analiza niezbdnego poziomu wsparcia dla morskich elektrowni wiatrowych w Polsce

390 348 284 242 220 200

Analiza wysokoci wsparcia moliwego do uzyskania w ramach projektu ustawy OZE