Polskie Sieci Morskie

ZAOENIA KONCEPCYJNE PRZESYOWEJ PODMORSKIEJ SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ W POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

Gdask, 23 listopad 2009

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Polskie Sieci Morskie

ZAOENIA KONCEPCYJNE PRZESYOWEJ PODMORSKIEJ SIECI ELEKTROENERGETYCZNEJ W POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

Autorzy PSM:

Mgr in. Bogdan Gutkowski (AOS) Mgr in. Jan Sawicki (ENERGOPROJEKT Krakw)

Kierownik Projektu:

Bogdan Gutkowski Przewodniczcy Rady Konsorcjum Polskie Sieci Morskie

Realizatorzy opracowania:

AOS Sp. z o.o. Sp.k., O/Gdask ENERGOPROJEKT Krakw S.A. ELTEL Networks Olsztyn

Wsppraca:

Instytut Morski w Gdasku Fundacja na Rzecz Rozwoju Energetyki Zrwnowaonej w Warszawie Instytut Energetyki Odnawialnej w Warszawie

Adres do korespondencji:

Polskie Sieci Morskie 80-286 Gdask, ul. Jakowa Dolina 75 Tel. 0-58 342 25 65

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Spis treci
Streszczenie

1. Cel opracowania .. 5 2. Wstp . 5 3. Idea Polskich Sieci Morskich .. 7 4. Aktualny stan i perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej (offshore) w Europie i na Batyku . 7 5. Polskie Sieci Morskie - proponowane zaoenia koncepcyjne 10 6. Wyprowadzenie sieci morskich na ld .. 13 7. Przesy energii do sieci morskich krajw ssiadujcych Niemcy, Dania, Szwecja oraz pastwa batyckie ... 13 8. Obliczenia modelowe dziaania i zdolnoci przesyowej sieci morskich ... 9. Problem wchonicia przez Krajow Sie Przesyow mocy wyprodukowanej na morzu 15 10. Problem bilansowania mocy morskich generacji wiatrowych .. 15 11. Wsppraca z inwestorami morskich farm wiatrowych i operatorem KSE 16 12. Wsppraca midzynarodowa ...... 17 13. Projekt Polskich Sieci Morskich w dokumentach rzdowych i pracach badawczo-rozwojowych 18 14. Etapy rozwoju Projektu PSM . 19 15. Rola Rzdu Polskiego w rozwoju morskiej infrastruktury elektroenergetycznej .. 20 14

16. Podsumowanie i wnioski . 21

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Streszczenie
Niniejszy dokument stanowi prezentacj nowatorskiej koncepcji przesyowej infrastruktury elektroenergetycznej w Polskich Obszarach Morskich, obejmujc zarwno gwne zaoenia lokalizacyjne i techniczne systemu Polskich Sieci Morskich (System PSM). Prezentowane zaoenia koncepcyjne po raz pierwszy prezentuj moliwe do zrealizowania, w perspektywie najbliszych 20-40 lat, poczenia energetyczne w Polskich Obszarach Morskich na Batyku. W dokumencie przedstawiono oglny stan rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w Europie oraz podejmowane w zwizku z tym powane inicjatywy midzynarodowe w zakresie budowy transgranicznych systemw przesyu energii, z wykorzystaniem morskich sieci kablowych. Zaprezentowano wstpny kalendarz dziaa naukowo-badawczych i wdroeniowych, w wyniku realizacji ktrego mogoby nastpi wybudowanie polskich sieci elektroenergetycznych na morzu. Sformuowano rwnie rol, jak polski Rzd musi odegra aby moliwy by rozwj polskiej energetyki na morzu, w tym realizacja projektu Polskich Sieci Morskich. W podsumowaniu przedstawiono jakie efekty dla Polski, bezpieczestwa energetycznego i rozwoju gospodarczego, moe przynie realizacja Projektu PSM.

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

1.

Cel opracowania

Celem niniejszego opracowania jest prezentacja Ministerstwu Gospodarki i innym instytucjom Rzdu RP, opracowanych nowatorskich zaoe koncepcyjnych Systemu Polskich Sieci Morskich na Morzu Batyckim, w celu rozwaenia moliwoci rozwinicia i wdroenia proponowanych rozwiza dla zwikszenia bezpieczestwa energetycznego Polski. Wg autorw niniejszego opracowania, rozwizania w nim prezentowane maj due znaczenie dla nowoczesnego rozwoju gospodarki w Polskich Obszarach Morskich i dla polskiej elektroenergetyki.

2.

Wstp

Rosnce zapotrzebowanie na energi elektryczn pochodzc ze rde odnawialnych, stymulujce w ostatnich latach dynamiczny rozwj energetyki wiatrowej, doprowadzio do wzrostu zainteresowania budow farm wiatrowych na obszarach morskich, ze wzgldu na ich olbrzymi, a rwnoczenie sabo dotychczas wykorzystany potencja energetyczny. Pomimo koniecznoci pokonania wielu barier inwestycyjnych zwizanych ze specyfik prowadzenia inwestycji na morzu, perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej s coraz lepsze. Ze wstpnych bada potencjau wiatrowego polskich obszarw morskich wynika, e realizacja projektw morskich farm wiatrowych (MFW) moe odegra niezwykle znaczc rol w realizacji celw okrelonych dla Polski przez pakiet energetyczno-klimatyczny UE w zakresie wykorzystania odnawialnych rde energii oraz redukcji emisji CO2. Nie odosobnione s opinie specjalistw, mwice e bez morskiej energetyki wiatrowej Polska bdzie miaa trudnoci z realizacj wymogu wytwarzania odpowiedniej iloci energii elektrycznej ze rde odnawialnych do roku 2020. Potencjaln generacj z farm wiatrowych zlokalizowanych w polskich obszarach morskich szacuje si na ok. 20 TWh rocznie przy zaoeniu docelowej instalacji cznej mocy generacyjnej rzdu 5.000 MW. Aby jednak rozwj MFW w polskich obszarach morskich by moliwy, niezbdne jest rozpoczcie dziaa na kilku kierunkach i w kilku wanych dziedzinach. Istotnym zagadnieniem do uzgodnienia na poziomie administracji rzdowej bdzie ustanowienie uwarunkowa prawnych i procedur zarzdzania terenem morskim dla szeroko pojtych potrzeb energetyki wiatrowej. Rwnie istotnym zagadnieniem do rozwizania bdzie prawne ustanowienie operatora przyszej sieci elektroenergetycznej, spinajcej farmy wiatrowe powstae na terenach morskich (PSM), i poczonej z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (KSE) i sieciami krajw ociennych. Jest faktem, e obecne plany rozwoju PSE Operator SA, waciciela sieci przesyowej (400 i 220 kV), nie uwzgldniaj w peni zagadnie zwizanych z przyczeniem morskich farm wiatrowych. Z uwagi na rozmiar zagadnienia MFW (kilka tysicy megawatw mocy zainstalowanej) problem jest niezmiernie trudny do realizacji. Wskazanym bdzie wic, w

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

naszej opinii, jest jak najszybsze wczenie firmy PSE Operator SA do prac studialnych pod ktem przyczenia farm morskich do KSE i powiza z sieciami krajw ociennych, wynikiem ktrych byoby okrelenie moliwoci technicznych i czasowych realizacji. Odrbnym i trudnym zagadnieniem bdzie opracowanie spodziewanego wpywu PSM na bilans KSE. Naley tu uwzgldni wspprac farm wiatrowych morskich ze rdami konwencjonalnymi i wiatrowym farmami ldowymi. Rwnie wanym jest zagadnienie przyszego finansowania budowy elementw PSM.

Konsorcjum PSM W celu rozwizania problemu przesyu energii na obszarze poudniowego Batyku, sformuowane zostay w niniejszym dokumencie zaoenia koncepcyjne pn. Polskie Sieci Morskie (PSM), zakadajce powstanie w na polskich obszarach morskich systemu podmorskich kabli i stacji elektroenergetycznych, majcych zapewni odbir energii z morskich farm wiatrowych, zlokalizowanych w polskich obszarach morskich i wprowadzenie tej energii do: (1) krajowego systemu elektroenergetycznego (KSE) lub (2) europejskiego systemu elektroenergetycznego za porednictwem podmorskich sieci transgranicznych.

Dla realizacji koncepcji sieci morskich powoane zostao Konsorcjum pn. Polskie Sieci Morskie, w ktrego skad wchodz dowiadczone firmy z brany energetyki odnawialnej oraz projektowania i realizacji sieci wysokich napi - AOS sp. z o.o. Oddzia w Gdasku, ENERGOPROJEKT Krakw S.A. oraz ELTEL Networks S.A. z Olsztyna. Poza rozwiniciem zaoe koncepcyjnych Polskich Sieci Morskich w pen koncepcj organizacyjno-techniczn, celem powoanego Konsorcjum jest doprowadzenie do realizacji stworzonej koncepcji, udzia w zaprojektowaniu Polskich Sieci Morskich, ich wybudowaniu pniejszej ich eksploatacji.

Ze wzgldu na skal i nowatorski charakter problemw pozostajcych do rozwizania Konsorcjum wspierane jest przez dowiadczony zesp instytucji naukowo-badawczych, w skad ktrego wchodz Instytut Morski w Gdasku, Instytut Energetyki Odnawialnej z Warszawy oraz Fundacja na Rzecz Wspierania Energetyki Odnawialnej z Warszawy. Konsorcjum zakada cis wspprac z Operatorem Sieci PSE, bez ktrego udziau, zarwno w fazie wstpnej (koncepcyjnej i naukowo-badawczej), jak i pniejszej (projektoworealizacyjnej i eksploatacyjnej), realizacja tego przedsiwzicia jest niemoliwa.

Konsorcjum, wraz ze wsppracujcymi instytucjami przygotowane merytorycznie do realizacji zaoonych celw.

naukowo-badawczymi,

jest

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

3.

Idea systemu Polskich Sieci Morskich

Celem ostatecznym Projektu Polskie Sieci Morskie jest doprowadzenie do opracowania, zaprojektowania, a nastpnie wybudowania i eksploatacji Systemu PSM sieci podmorskich kablowych linii przesyowych wysokiego napicia oraz morskich stacji elektroenergetycznych, penicych rol niezbdnej infrastruktury przyczeniowej morskich farm wiatrowych planowanych do wybudowania w polskich obszarach morskich. Czstkowym celem, w pierwszym etapie dziaania, jest przeprowadzenie prac naukowobadawczych w czci dotyczcej legislacji spraw przyczeniowych i energetycznych na obszarach morskich, stworzenia penej koncepcji Polskich Sieci Morskich, moliwoci i wsppracy tego typu sieci zarwno z Krajowym Systemem Energetycznym, jak i z sieciami europejskimi oraz okrelenia dugoterminowego, do roku 2050, kalendarza rozwoju sieci energetycznych na morzu.

Za porednictwem proponowanego Systemu PSM morskie farmy wiatrowe wybudowane w Polskiej Wycznej Strefie Ekonomicznej bd przyczane do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Zgodnie z zaoeniami autorw Polskie Sieci Morskie bd ponadto posiaday poczenia podmorskie z krajami ssiednimi, pozwalajce na transbatycki transfer energii elektrycznej (elementy systemu Baltic Grid). Autorzy chc podkreli fakt, e prezentowane w tym opracowaniu zaoenia koncepcyjne Systemu PSM dotycz kompleksowego modelu przesyu energii elektrycznej na obszarach morskich. Chodzi o stworzenie docelowej wizji caego morskiego systemu energetycznego, tak, aby projekty przyczy poszczeglnych farm morskich uwzgldniay moliwo spicia ich w przyszoci w jeden system, poczony nastpnie z systemem krajowym i paneuropejskim. Taka konstrukcja systemu PSM, pozwoli na zwikszenie stabilnoci i bezpieczestwa odbioru i przesyu energii wytwarzanej przez farmy wiatrowe na morzu oraz przyczyni si do zwikszenia bezpieczestwa energetycznego kraju poprzez rozwj midzynarodowych systemw przesyowych. Proponowany program na lata 2010 2050 powinien by rozpatrywany caociowo i w takim ksztacie ujty w dugofalowej strategii zagospodarowania przestrzennego terenu Batyku oraz dugofalowym planie rozwoju krajowego systemu elektroe-nergetycznego.

4.

Aktualny stan i perspektywy rozwoju morskiej energetyki wiatrowej (offshore) w Europie i na Batyku

Aktualnie w Europie na morzu jest zainstalowanych okoo 6100 turbin o cznej mocy 1 471 MW skupionych w 30 farmach wiatrowych, gwnie na Morzu Pnocnym.

Liderem w zakresie planowania rozwoju energetyki wiatrowej na morzu jest Wielka Brytania, gdzie rzd postawi za cel zbudowanie 33GW farm wiatrowych. Obecnie w Europie, w fazie zaawansowanej (z planowanym terminem uruchomienia w roku 2009 lub 2010) jest 6 morskich farm wiatrowych o cznej mocy 750 MW. Moc budowanych lub planowanych morskich farm wiatrowych cigle wzrasta i wynosi do 600 MW (w dalszym horyzoncie czasowym mwi si o farmach wiatrowych o mocach powyej 1000M) o mocy pojedynczej turbiny od 2 MW do 6 MW. Trwaj prace nad turbinami o mocy 10MW i powyej.

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Na Batyku znajduje si 8 pracujcych morskich farm wiatrowych (o cznej mocy 368 MW) zlokalizowanych na og blisko wybrzey Danii, Szwecji i Finlandii. Jednoczenie trwaj daleko zaawansowane prace (z przewidywanym terminem uruchomienia 2009-2010 rok) nad 3 farmami wiatrowymi u wybrzey Niemiec i Danii (o cznej mocy okoo 400 MW). W bliszej perspektywie (do roku 2011) na Batyku planuje si zakoczenie budowy kolejnych 3 farm o mocy 600 MW. Wedug prognozy EWEA (European Wind Energy Association) przewiduje si, e moc zainstalowanych morskich farm wiatrowych w Europie bdzie wynosia w 2010 roku 3 500 MW, a w 2020 roku ju 35 000 MW. Tak szeroko zakrojone dziaania s porednim efektem szeregu inicjatyw na poziomie narodowym jak i Unii Europejskiej. Szczeglnie due znaczenie przykada si do potrzeby planowania i rozwoju infrastruktury umoliwiajcej efektywn integracj energetyki wiatrowej z systemem elektroenergetycznym. W szczeglnoci problemy te konsekwent-nie poruszane s w dokumentach takich jak: Strategic Energy Technology Plan (SET-Plan. Listopad 2007). wskazujcy jako priorytet technologiczny rozwj technologii wielkoskalowych turbin i farm wiatrowych oraz rozwj inteligentnych sieci elektroenergetycznych w celu jej sprawniejszej integracji z sieci Second Strategic Energy Review (listopad 2008), wskazujcy na konieczno budowy pnocnomorskiej sieci przesyowej jako jeden z 6 priorytetw

- Przygotowywany obecnie do opublikowania (pocztek 2010 roku) Blueprint for a North Sea offshore grid Ponadto z funduszy UE Sfinansowano szereg projektw o charakterze naukowym i studialnym, ktre porednio lub bezporednio dotycz energetyki wiatrowej na morzu. S to m.in.: i. EWIS (European Wind Energy Integration Study), project majcy na celu oszacowanie niezbdnych inwestycji w infrastruktur przesyow w krtkim horyzoncie czasowym ii. UPWIND, najwikszy projekt badawczy z zakresu energetyki wiatrowej sfinansowany dotd przez Programy ramowe UE, stawiajcy sobie zadanie rozwizania problemw zwizanych ze wzrostem skali pojedynczych turbin i farm wiatrowych iii. TradeWind, dotyczcy integracji duych mocy generacji wiatrowej z Europejskim systemem energetycznym (zarwno pod ktem technicznym jak i rynkowym) iv. OffshoreGrid, rozpoczty w maju 2009 roku projekt analizujcy potrzeby w zakresie infrastruktury sieciowej w horyzoncie czasowym 2020 i 2030 roku. Niestety udzia przedstawicieli Polski w tych inicjatywach jest bardzo ograniczony, a rozwj farm wiatrowych w naszej czci Batyku bardzo rzadko jest przedmiotem analiz. Na polskich obszarach morskich, dotychczas rozpoczto wstpne analizy koncepcyjne dla ok. 10 projektw. S one zlokalizowane gwnie w pasie pnocnego stoku awicy Supskiej, zachodniego i poudniowego stoku awicy rodkowej oraz w rodkowej czci polskiego wybrzea na wysokoci miasta Koobrzeg. Szacuje si, e przy sprzyjajcych zmianach legislacyjnych, stabilnej polityce Rzdu wobec wsparcia OZE oraz wdroeniu projektu PSM, do roku 2030 zrealizowanych moe zosta ok. 15 projektw o cznej mocy 7,5 GW.

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Uruchomione W budowie / Planowane W tracie analizy przez OSP W tracie analizy przez OSP/rekomendowane przez EWEA Propozycja EWEA do roku 2020 Propozycja EWEA do roku 2030

Rys. 1 Wizja EWEA sieci morskich w Europie

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

5.

Polskie Sieci Morskie - proponowane zaoenia koncepcyjne

Prezentowane zaoenia koncepcyjne Polskich Sieci Morskich zakadaj budow w polskich obszarach morskich systemu podmorskich linii kablowych wysokiego napicia wraz z niezbdn infrastruktur towarzyszc, sucych do przesyu energii elektrycznej wyprodukowanej przez morskie elektrownie wiatrowe do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego na ldzie lub do innych krajw europejskich. Proponowany przez autorw system Polskich Sieci Morskich (przedstawiony na rys. 2 i 3) skada si ma z czterech zasadniczych elementw sieciowych, posiadajcych odrbne funkcje, zalenie od kierunkw rozwoju sieci morskich w Europie. Uproszczony system Polskich Sieci Morskich, wizja sieci do roku 2030, skada si z dwch elementw, posiadajcych odrbne funkcje: Przycza Morskich Farm Wiatrowych odcinki podmorskich linii przesyowych 110 kV lub 400 kV czce poszczeglne zgrupowania morskich farm wiatrowych zlokalizowanych w Polskiej Wycznej Strefie Ekonomicznej ze stacjami wzowymi (kolor niebieski). Przycza Morsko-Ldowe 3 odcinki podmorskich linii przesyowych 400 kV czce wzowe stacje elektroenergetyczne Szyny Batyckiej z infrastruktur ldow, obejmujce rwnie ldowe stacje odbiorcze, za porednictwem ktrych System PSM bdzie poczony z Krajowym Systemem Elektroenergetycznym (kolor zielony).

Zalenie od kierunku rozwoju europejskich sieci morskich po roku 2030, uzupeniony system Polskich Sieci Morskich (wizja do 2050) moe skada si z dodatkowych elementw sieciowych, jakimi s: (Polska) Szyna Batycka gwna o przesyowa Systemu PSM, skadajca si z podmorskiego staoprdowego kabla przesyowego 400 kV o dugoci ok. 350 km przebiegajcego w odlegoci ok. 20 km wzdu polskiego brzegu morskiego oraz 3-4 wzowych morskich stacji elektroenergetycznych WN (kolor czerwony). Linia transgraniczna transgraniczne odcinki podmorskich linii przesyowych WN czcych skrajne stacje wzowe Szyny Batyckiej z morskimi systemami elektroenergetycznymi innych krajw, tj. Niemiec, Danii i Szwecji oraz ewentualnie w drug stron w kierunku Litwy otwy i Estonii (kolor czarny).

Elementy sieci okrelane jako Przycza Morskich Farm Wiatrowych zlokalizowano w okolicy akwenw przewidywanych pod lokalizacj farm wiatrowych (odlego od brzegu ponad 20 km, gboko morza do 40 m, poza obszarami NATURA 2000, poza szlakami nawigacyjnymi, wojskowymi obszarami zamknitymi i miejscami wydanych koncesji) w okolicy awicy rodkowej, awicy Supskiej oraz w akwenach na wschd i zachd od miasta Koobrzeg. Przycza Morsko-Ldowe s wyprowadzane ze stacji wzowych Szyny Batyckiej i cz Szyn Batyck oraz farmy morskie z Krajow Sieci Energetyczn na wysokoci trzech miejscowoci: Lubiatowo, Ustka i Grzybowo. Prezentowana lokalizacja wyj na ld jest wynikiem tylko i wycznie analiz ekologicznych (jak najmniejsza konfliktowo) i wymaga kompleksowej weryfikacji o charakterze energetycznym przez PSE, na etapie tworzenia penej koncepcji PSM, celem okrelenia moliwoci i sposobu spicia z Krajowym Systemem Energetycznym. (Polska) Szyna Batycka biegnie wzdu wybrzea biorc swj pocztek na wysokoci Lubiatowa i koczc si na wysokoci Dziwnowa. Tam rozpoczyna si Linia transgraniczna biegnca w kierunku projektowanych pocze sieciowych farmy morskiej Kriegers Flak i sieci paneuropejskich. Z kolei na wysokoci Lubiatowa moliwe jest przyczenie do Szyny Batyckiej drugiej Linii transgranicznej, prowadzcej na wschd, w kierunku pastw batyckich.

10

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Rys. 2. Zaoenia koncepcyjne schemat systemu Polskich Sieci Morskich - przycza farm morskich i linie przesyowe do Szwecji - wizja do 2030 r.

Rys. 3. Zaoenia koncepcyjne schemat systemu Polskich Sieci Morskich - wizja do 2050r.

11

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Etapowanie realizacji projektu i finansowanie Koncepcja przewiduje trzyetapow realizacj projektu Polskich Sieci Morskich:

(1)

Pierwszym elementem Systemu PSM bd przycza pionowe w kierunku ldu, tj. Przycza Morskich Farm Wiatrowych oraz Przycza Morsko-Ldowe oraz dodatkowo prognozowane przez EWEA kolejne poczenie staoprdowe ze Szwecj. Przycza Morskich Farm Wiatrowych cz farmy wiatrowe z wzowymi stacjami transformatorowymi (zlokalizowanymi na projektowanej Szynie Batyckiej), natomiast Przycza Morsko-Ldowe stanowi dalsze poczenie z ldem. Ta cz systemu byaby wybudowana w I Etapie i zrealizowana w takim zakresie, w jakim jest to zaplanowane i wymagane przez Inwestorw farm wiatrowych. Ten etap projektu PSM byby finansowany przez Inwestorw farm wiatrowych. W czci dotyczcej Przyczy Morsko-Ldowych i stacji wzowych Szyny Batyckiej naley jednak bardzo powanie przeanalizowa i przedyskutowa rol Pastwa polskiego w tej inwestycji, zarwno od strony wasnociowej, jak i wspfinansowania. Wydaje si zasadne twierdzenie, e podstawy przyczenia farm morskich do sieci powinny zosta czciowo przygotowane i sfinansowane przez Rzd Polski z udziaem rodkw UE.

(2)

Drugim elementem Systemu PSM, ktrego powstanie uzalenione bdzie m.in. od kierunkw rozwoju sieci morskich po roku 2030, bdzie poczenie poprzeczne poprzez staoprdow tzw. (Polsk) Szyn Batyck, spinajce w stacjach wzowych przycza farm wiatrowych, pozwalajce na przesy energii elektrycznej w kierunku ssiednich pastw UE. Ta cz systemu byaby wybudowana w II Etapie, jako uzupenienie i spicie Systemu PSM w cao. Budow Szyny Batyckiej powinien by zainteresowany Rzd Polski, jeli koncepcja budowy sieci BalticGrid bdzie w okolicy roku 2030 aktualna i realna. Zarwno realizacja , jak i finansowanie mogyby si odby po uzyskaniu odpowiednich rodkw i subwencji UE. Ze wzgldu na bezpieczestwo energetyczne kraju, wydaje si, e Skarb Pastwa powinien by wacicielem (zarzdzajcym) Szyny Batyckiej. Inwestorzy farm wiatrowych mogliby wzi udzia we wspfinansowaniu Szyny Batyckiej, z otrzymaniem opcji jej uytkowania i wykorzystania do przesyu wytworzonej przez nich energii elektrycznej. Do drugiego etapu rozwoju Systemu PSM nalee bd poczenia transgraniczne, w postaci Linii transgranicznej zrealizowanej w III Etapie Projektu, . Poprzez tak powsta Szyn Batyck bdzie mona przesa energi elektryczn z polskiego morskiego systemu energetycznego do podmorskich sieci innych krajw Europy (element systemu Baltic Grid czy Supergrid). Budowa Linii transgranicznej to projekt typowo europejski, nalecy do zada o charakterze strategicznym dla interesw Pastwa, realizowany w ramach projektw unijnych o charakterze transgranicznym jako element procesu integracji sieci europejskich. Ta cz inwestycji w podstawowym wymiarze powinna by finansowana ze rodkw UE.

12

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

6.

Wyprowadzenie sieci morskich na ld

Z racji lokalizacji morskich farm wiatrowych z dala od istniejcej infrastruktury sieciowej oraz odbiorw energii elektrycznej, moc wyprodukowana w farmach wiatrowych zlokalizowanych na terenach morskich musi zosta przesana na obszar ldu. Dla realizacji tego przesyu konieczne jest powstanie sieci energetycznej o odpowiednich parametrach technicznych, czcej poszczeglne turbiny wiatrowe, poprzez stacje transformatorowe i linie kablowe uoone na dnie morskim, z sieci przesyow na ldzie. Blisze informacje odnonie sposobu przesyu energii na ld wraz ze stosowanymi dzi systemami przesyu przedstawiono w Aneksie do opracowania. W tym miejscu chcielibymy stwierdzi, e w ramach dotychczasowych prac nad zaoeniami koncepcyjnymi Polskich Sieci Morskich przeprowadzono wstpne wielowariantowe analizy i badania moliwoci wyprowadzenia elektroenergetycznych przyczy morsko-ldowch wzdu polskiego wybrzea Batyku, uwzgldniajce podstawowe uwarunkowania technologiczne, rodowiskowe i spoeczne. Wykonane analizy lokalizacyjne poparte licznymi konsultacjami m.in. z odpowiednimi Urzdami Morskimi doprowadziy do ustalenia trzech optymalnych lokalizacji wyprowadzenia na ld morskich kabli energetycznych, pooonych w rejonie miejscowoci: a. b. c. Lubiatowo, gm. Choczewo, pow. wejherowski, woj. Pomorskie, Ustka, pow. supski, woj. Pomorskie, Grzybowo, gm. Koobrzeg, pow. koobrzeski, woj. Zachodnio-pomorskie.

Wskazane lokalizacje charakteryzuj si korzystnymi warunkami hydrogeologicznymi, brakiem znaczcych przeciwwskaza zwizanych z wystpowaniem obszarw cennych przyrodniczo objtych ochron oraz korzystnym pooeniem wzgldem elementw Systemu PSM projektowanych na obszarach morskich. Lokalizacje powysze wymagaj teraz szczegowej analizy moliwoci przyczenia do KSE. Musi to by przedmiotem cisej wsppracy z Polskimi Sieciami Elektroenerge-tycznymi, ktre opracuj i okrel zaoenia do wczenia PSM do KSE a nastpnie poprowadzone zostan prace naukowo-badawcze i rozwojowe (obliczenia), rwnie z udziaem PSE, okrelajce moliwoci, warunki i ostateczne miejsca wczenia PSM do KSE.

7.

Przesy energii do sieci morskich krajw ssiadujcych Niemcy, Dania, Szwecja oraz pastwa batyckie

W ramach niniejszego projektu zakadane jest poczenie polskich morskich farm wiatrowych morsk lini kablow (Szyna Batycka i Linia transgraniczna) w kierunku zachodnim i pnocno zachodnim z morskimi sieciami krajw ssiednich: Niemiec, Danii i Szwecji oraz w kierunku wschodnim - pastwa batyckie, umoliwiajcy przesy i bilansowanie mocy pomidzy planowanymi obszarami morskich farm wiatrowych caego poudniowego i zachodniego Batyku. Zakres realizacji oraz parametry technicznie morskiej sieci kablowej zalee bd od mocy przyczonych morskich farm wiatrowych oraz potrzeb energetycznych poszczeglnych pastw majcych bezporedni, jak i poredni dostp do energii wytwarzanej na morzu. Z uwagi na du sumaryczn moc, moliw do wyprodukowania w morskich farmach wiatrowych wskazane jest, aby dostp do tej energii (moliwo jej wielokierunkowego przesyu) by moliwie jak najszerszy.

13

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

Uniwersalno

Istot prezentowanego Systemu PSM jest jego przysza uniwersalno.

Poza odprowadzaniem energii elektrycznej z morskich farm wiatrowych do KSE, w przypadku odpowiedniego zaprojektowania i zrealizowania systemw, Szyn Batyck mona byoby rwnie przesya energi elektryczn do innych krajw Europy i wykorzystywa system do eksportu energii. Realizacja tej koncepcji mogaby doprowadzi do wczenia Polski do oglnoeuropejskich sieci przesyowych typu Supergrid, jeli koncepcja ta po 2030 roku bdzie realizowana, przyczyniajc si w ten sposb do zwikszenia bezpieczestwa energetycznego naszego kraju. Rozwizania podobne do Polskich Sieci Morskich umoliwi w przyszoci efektywne wykorzystanie faktu zrnicowania prdkoci wiatru na obszarze kontynentu. Wielu ekspertw podkrela obecnie fakt, e wiatr jest zjawiskiem o skali kontynentalnej i w takiej te skali powinno odbywa si bilansowanie duych generacji wiatrowych.

8.

Modelowe obliczenia dziaania i zdolnoci przesyowej sieci morskich

PSM jest projektem kompleksowym, wymagajcym realizacji kolejnych, nastpujcych po sobie etapw. Kady kolejny etap bdzie musia by dostosowany do zakresu dziaa wykonanych uprzednio oraz uwzgldnia aktualny stan i plany rozwoju Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, okrelone przez PSE. W skali dugoterminowej, system PSM, jako wizja przyszociowa, powinien by doczony do planw rozwojowych stworzonych ju przez PSE, stanowic jeden ze scenariuszy przyszociowej wizji sieci na ldzie i morzu. Dlatego te, w najbliszych etapach prac nad Projektem PSM (2-3 lat) konieczne bdzie wykonanie szeregu prac analitycznych i naukowo-badawczych dla okrelenia moliwoci i warunkw wsppracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE) z Polsk Sieci Morsk. Prace te (poza sfer wspomnianej wczeniej legislacji na morzu) powinny dotyczy: oblicze rozpyww mocy, prdw zwarciowych, stabilnoci napiciowej, rwnowagi dynamicznej najbliej pooonych blokw elektrowni konwencjonalnych.

W pierwszej kolejnoci, po uzyskaniu stosownych zaoe z PSE, naley przeprowadzi prace obliczeniowe i optymalizacyjne dla okrelenia parametrw technicznych Polskich Sieci Morskich, uwzgldniajcych moliwoci generacyjne poszczeglnych obszarw morskich. Analiza wynikw wszelkich powyszych prac naukowo-badawczych i oblicze pozwoli okreli poziom nakadw finansowych na realizacj przesyowej sieci morskiej.

14

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

9.

Problem wchonicia przez Krajow Sie Przesyow mocy wyprodukowanej na morzu

Prowadzone prace naukowo-badawcze oraz obliczenia i analizy techniczno-ekonomiczne uwzgldnia bd warto maksymalnej mocy, jaka moe zosta wygenerowana przez morskie farmy wiatrowe. Poszczeglne elementy morskich sieci bd tak zwymiarowane, aby moliwie byo efektywne przesanie wygenerowanej mocy. Przedmiotem analiz bdzie rwnie moliwo dalszego przesania sieci ldow, mocy i energii powstaej w morskich farmach wiatrowych do odbiorcw w gbi kraju. Obecne moliwoci odbioru mocy i energii z morskich farm wiatrowych przez KSE s ograniczone z uwagi na zbyt sabe powizania liniami 400 kV pnocnego obszaru z centrum kraju. Nowe kierunki ldowych pocze liniowych 400 kV powinny nawizywa do trzech lokalizacji wyprowadze infrastruktury morskiej na ld, przedstawionych w rozdziale 8. Rzeczywiste moliwoci wchonicia mocy wyprodukowanej na morzu przez KSE poka badania prognostyczne rozwoju sieci na morzu w skorelowaniu ze rednioterminowymi i dugofalowymi planami PSE. W wyniku takich bada mog powsta scenariusze, ktre doczone mog by do stworzonego przez PSE planu rozwoju KSE.

10.

Problem bilansowania mocy morskich generacji wiatrowych

Potencjaln generacj z farm wiatrowych zlokalizowanych na polskich obszarach morskich szacuje si na ok. 20 TWh rocznie przy zaoeniu docelowej instalacji cznej mocy generacyjnej rzdu 5.000 MW. Tak znaczca koncentracja wiatrowych mocy wytwrczych, charakteryzujcych si zmiennoci warunkw generacji (cho zdecydowanie mniejsz, ni farm ldowych), bdzie wymagaa podjcia niezbdnych dziaa dostosowawczych w ramach modernizacji Krajowego Systemu Elektroenergetycznego w celu zapewnienia odpowiedniego bilansowania rozpyww mocy. Dotyczy to zarwno koniecznoci przebudowy istniejcych oraz budowy nowych linii przesyowych, w tym wzorem Niemiec, budowy interkonektorw wewntrzsystemowych, jak rwnie realizacji nowych dyspozycyjnych mocy wytwrczych, zlokalizowanych w pnocnej czci kraju. Tak wic farmy wiatrowe zlokalizowane na polskich obszarach morskich bd stanowi interesujc alternatyw w stosunku do podobnych obiektw na ldzie. Ponadto, odpowiednie bilansowanie morskich generacji wiatrowych moe zosta zapewnione rwnie dziki konsekwentnej realizacji europejskich transgranicznych projektw infrastrukturalnych, w tym tzw. mostw energetycznych i midzynarodowych morskich sieci kablowych. W tym ostatnim przypadku, projekt Polskich Sieci Morskich stanowiby kluczowy element wkadu Polski w budow postulowanego batyckiego i europejskiego systemu morskich pocze energetycznych. Ze wzgldu na szereg powiza technologicznych zwizanych z rozwojem MFW, wydaje si niezbdne na jak najwczeniejszym etapie w perspektywie 10-20 lat uwzgldnianie ich powstania w dodatkowych scenariuszach i planach obejmujcych rozwj KSE. Dlatego te naley rozway, czy Program PSM nie powinien by swoistym integratorem planw inwestycyjnych i rozwojowych w zakresie generacji i przesyu energii elektrycznej w pasie nadmorskim.

15

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

11.

Wsppraca z inwestorami morskich farm wiatrowych i operatorem KSE

Operator KSE i sprawy formalno-prawne W celu zapewnienia bezpieczestwa energetycznego RP oraz niezawodnoci krajowej sieci energetycznej Projekt PSM powinien, jako scenariusz dodatkowy, docza do istniejcych ju planw PSE i w przyszoci stanowi integraln cz lub uzupenienie Krajowego Systemu Elektroenergetycznego (KSE), gdy realizacja PSM zapewniaaby rwnie przesy i wymian energii elektrycznej z obszaru farm morskich z pozosta czci Europy.

Zakada si, e budowa morskich linii przesyowych zarwno w kierunku zachodnim i wschodnim, jak i do krajowej sieci energetycznej (Polska Szyna Batycka i Linia transgraniczna oraz przycza ldowe) odbywa si bdzie na zasadach komercyjnych. Finansowanie tego etapu i tej czci realizacji projektu PSM odbywaoby si czciowo przez inwestorw MFW (mogli by otrzyma za to opcje przesyu energii) ale w gwnej czci oparte byoby na wykorzystaniu rodkw UE oraz operatorw systemw energetycznych.

Sprawy formalno-prawne Sprawa wspdziaania z inwestorami MFW, operatorem KSE i innymi podmiotami zaangaowanymi w budow i eksploatacj PSM, wymaga stworzenia spjnego modelu wasnociowego sieci morskich oraz w dalszej czci inicjatyw legislacyjnych (dotyczcych spraw lokalizacyjnych sieci, spraw wasnociowych sieci - nale jako prywatne do inwestorw czy s elementem KSE?), ustalenia zasad wydawania koncesji na przesy energii itp, ktre to rozwizania nie s rozstrzygnite w dniu dzisiejszym. Powinny one zosta rozstrzygnite we wstpnej fazie naukowo-badawczej Projektu PSM, ktra to faza w czci prawno-legislacyjnej dotyczyaby przebadania stanu formalnoprawnego stosowanego w innych krajach europejskich, stworzenia modelu prawnego dla polskich obszarw morskich w czci elektroenergetycznej oraz uchwalenia stosownego prawodawstwa.

Inwestorzy farm wiatrowych Projekt PSM, w czci zarwno naukowo-badawczej, jak i projektowo-realizacyjnej, z zaoenia ma by silnie skorelowany z planami budowy morskich farm wiatrowych przez polskich i zagranicznych inwestorw. Wykonanie Przyczy Morskich Farm Wiatrowych oraz Przyczy Morsko-Ldowych systemu PSM realizowane byoby na zamwienie i finansowane byoby w wikszoci przez inwestorw morskich farm wiatrowych. Odbywaoby si to na zasadach komercyjnych przy zachowaniu wymaganych procedur. W realizacji i sfinansowaniu czci Przyczy Morsko-Ldowych, nie wyklucza si jednak udziau RP, zalenie od ostatecznych rozwiza prawno-wasnociowych, ktre dla systemu energetycznego na morzu bd dopiero powstawa.

16

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

12.

Wsppraca midzynarodowa

W rozwoju projektu Polskich Sieci Morskich ogromn rol ma do odegrania wsppraca midzynarodowa. Aktualnie Unia Europejska coraz wiksz wag przywizuje do wykorzystywania obszarw morskich do realizacji projektw energetycznych, zarwno na Morzu Pnocnym, jak i Batyckim. Pastwa regionu Morza Batyckiego (Dania, Estonia, Finlandia, Litwa, otwa, Niemcy, Polska i Szwecja) osigny porozumienie w sprawie planu dziaa (Agreement Reached on Baltic Energy Market Interconnetion Plan - BEMIP) zwizanych z poczeniami midzysystemowymi na rynku energii pastw batyckich (w tym pocze zwizanych z wczeniem morskich farm wiatrowych offshore do systemu sieci energetycznych) i w dniu 17.06.2009 podpisay Memorandum, ktrego celem jest zwikszenie bezpieczestwa energetycznego w regionie Morza Batyckiego. Szereg proponowanych projektw w planie BEMIP dotyczcych infrastruktury stanowi cz europejskiego programu naprawy gospodarczej (EERP). Oznacza to, e projekty dotyczce infrastruktury energetycznej (w tym zwizane z morsk energetyk wiatrow) w regionie otrzymaj dodatkowe wsparcie w wysokoci ponad p miliarda euro. Zgodnie z podpisanym Memorandum ustalono, e Komisja UE ds. Transportu i Energii bdzie monitorowaa postpy prac nad realizacj tego planu dziaa BEMIP a pierwsze sprawozdanie zostanie przedstawione w grudniu 2009.

Podpisane Memorandum nie przewiduje pocze podmorskich w kierunku Polski. Wynika to zapewne z faktu, e aden projekt dotyczcy sieci energetycznych w polskiej czci morza nie by zgaszany polskiemu Rzdowi. T sytuacj zmienia na pewno fakt pojawienia si projektu Polskich Sieci Morskich. Jeli koncepcja Polskich Sieci Morskich zyska uznanie polskiego Rzdu, rol polskich przedstawicieli w Unii Europejskiej powinno by wnioskowanie o doczenie do Memorandum dodatkowych pocze podmorskich w kierunku Polski. Polska stanowczo powinna by wczona w przyszy system transbatyckiego przesyu energii elektrycznej i rwnie powinna by beneficjentem funduszy unijnych przewidywanych na ten cel w najbliszych latach. Przykadem midzynarodowej wsppracy z zakresu energetyki wiatrowej offshore polegajcej na podczeniu farm na morzu do systemw energetycznych 3 krajw (Niemiec, Szwecji i Danii) jest budowa przez te kraje 3 morskich farm wiatrowych Kriegers Flak zlokalizowanych na Batyku pomidzy Niemcami a Szwecj i Dani. Warto mie na uwadze ten projekt, jako e znajduje si on w nieduej odlegoci od Polski i w ssiedztwie planowanego zakoczenia (Polskiej) Szyny Batyckiej. Pierwszy etap farmy Kriegers Flak 1 (o mocy docelowej 330 MW) podczonej do niemieckiej sieci energetycznej ma by gotowy w 2010 roku, nastpna farma Kriegers Flak 2 (o mocy docelowej 640 MW) podczona bdzie do szwedzkiej sieci energetycznej - ma si to odby w 2013 roku a farma Kriegers Flak 3 (o mocy docelowej 450 MW) ma by zbudowana i podczona do duskiej sieci energetycznej w 2015 roku. Projekt ten bdzie wsparty finansowo (kwot 150 mln euro) przez UE w ramach europejskiego programu naprawy gospodarczej (EERP), ktry przewiduje wykorzystanie okoo 5 miliardw euro w latach 2009-2010 na inwestycje w rnych dziedzinach energetyki.

17

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

13.

Projekt Polskich Sieci Morskich w dokumentach rzdowych i pracach badawczo-rozwojowych

PSM a PEP 2030 Powstanie Projektu PSM, wg autorw niniejszego opracowania, uwzgldnione w projekcie Polityki Energetycznej Polski do roku 2030. powinno zosta

W szczeglnoci PSM wpisuje si dobrze w Program dziaa wykonawczych do PEP 2030 (Dziaanie 4.6: Stworzenie warunkw uatwiajcych podejmowanie decyzji inwestycyjnych dotyczcych budowy farm wiatrowych na morzu). Wskazany sposb realizacji Dziaania 4.6 to: 1. Identyfikacja barier prawnych uniemoliwiajcych lub utrudniajcych budow farm wiatrowych na morzu 2009/2010 r. 2. Przygotowanie projektw zmian prawnych usuwajcych zidentyfikowane bariery, w szczeglnoci zmian w ustawie o obszarach morskich RP i administracji morskiej 2010 r. 3. Dokonanie rozstrzygni odnonie zaangaowania Polski w budowie midzynarodowej morskiej kablowej linii energetycznej (Supergrid) kluczowej dla rozwoju morskich farm wiatrowych 2010 r. W tej sprawie realizowane s projekty UE - OFFSHOREGIRD I SUSPLAN w ktrych aktywny udzia bierze wsppracujcy z PSM, Instytut Energii Odnawialnej, przez co Konsorcjum PSM ju teraz jest wczone do projektw unijnych 4. Wskazanie potencjalnych morskich RP 2010 r. PSM a Dyrektywa 2009/28/WE Rwnoczenie naley podkreli odniesienie programu PSM do nowej dyrektywy OZE. Trway priorytet dla rozwoju energetyki odnawialnej, wyraony now Dyrektyw 2009/28/WE stanowi czynniki zachcajcy do rozwoju morskiej energetyki wiatrowej. Dlatego te jestemy zdania, i naley przygotowa w najbliszym czasie odpowiedni materia, majcy na celu wniesienie przez Konsorcjum PSM wkadu w przygotowanie przez Ministerstwo Gospodarki dziaa wykonawczych (NREAP), ktry Rzd polski ma przedstawi na forum Komisji Europejskiej do koca czerwca 2010 roku. Projekty i prace badawcze Rozwj koncepcji PSM bdzie prawdopodobny i moliwy po stworzeniu przez Rzd RP odpowiednich warunkw wsparcia. Projekt PSM wymaga we wstpnej fazie przeprowadzenia wielokierunkowych prac naukowobadawczych m.in. w tematach: przebadania stanu formalno-prawnego stosowanego w obszarach morskich w innych krajach europejskich, stworzenie modelu prawnego dla energetyki morskiej w polskich obszarach morskich stworzenia modelu wasnociowego sieci morskich zoptymalizowania zagadnie legislacyjnych dotyczcych spraw lokalizacyjnych sieci, spraw wasnociowych sieci stworzenia zasad wydawania koncesji na przesy energii na morzu dokonania oblicze oddziaywania systemu PSM na KSE lokalizacji farm wiatrowych na obszarach

18

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

dokonania oblicze technicznych (rozpyww mocy, prdw zwarciowych, stabilnoci napiciowej, rwnowagi dynamicznej najbliej pooonych blokw elektrowni konwencjonalnych w kocowej fazie bada stworzenia optymalnego ukadu sieci morskich na morzu.

Dla realizacji powyszych prac, Projekt PSM wymaga wsparcia w pozyskaniu krajowych i europejskich rodkw finansowych na realizacj programu w ramach istniejcych rde finansowania rozwoju Odnawialnych rde Energii oraz funduszy strukturalnych i naprawczych (NFOiGW, FS, Recovery Plan). Wsparciem dla rozwoju sieci morskich byoby wprowadzenie projektu PSM na list projektw indykatywnych na lata 2014-2020 Po przeanalizowaniu etapw potrzebnych do zrealizowania Polskich Sieci Morskich autorzy dochodz do wniosku, e istnieje konieczno utworzenia Strategicznego Programu Badawczego Polskich Sieci Morskich oraz stworzenie systemu wsparcia przez Rzd RP dla polskich instytucji naukowych i przemysu przy skadaniu wnioskw do Centralnych Wzw Wiedzy.

14.

Etapy rozwoju Projektu PSM i koszty przygotowawcze

Realizacj prezentowanego Projektu PSM podzielono na etapy przygotowawcze (Etap 1 Etap 5) oraz etap projektowo-realizacyjny. Poszczeglne Etapy przedstawiono poniej. Etap 1 Wykonanie Zaoe koncepcyjnych systemu energetycznego farm morskich w Polskich Obszarach Morskich Polskie Sieci Morskie (VI XI, 2009) Etap 2 Konsultacje w zakresie przydatnoci PSM dla realizacji polityki energetycznej Pastwa, uzyskanie wsparcia Rzdu RP dla realizacji PSM. (XI, 2009 / I, 2010) Etap 3 Wprowadzenie Projektu PSM w zakres wsppracy z Polskimi Sieciami Elektroenergetycznymi, wprowadzenie PSM jako dodatkowego scenariusza do Planu Rozwoju KSE, Narodowego Programu Rozwoju Morskiej Energetyki Wiatrowej, nowego programu Narodowego Centrum Bada i Rozwoju oraz Narodowego Planu Dziaa (okres programowania 2014-2020) (I III, 2010) Etap 4 Prowadzenie wielowariantowych prac badawczo-rozwojowych Projektu PSM w zakresie spraw formalno-prawnych systemu elektroenergetycznego na morzu, spraw legislacyjnych oraz bada i oblicze podstawowych moliwoci i sposobu wsppracy systemu PSM z KSE i sieciami europejskimi wraz z opracowaniem studium wykonalnoci z oszacowaniem kosztw i perspektywy czasowej realizacji Projektu, Opracowanie projektu finansowania i realizacji. (IV, 2010 IV, 2013) Etap 5 Przygotowanie i zoenie wniosku o wydanie decyzji na ukadanie kabli podmorskich na polskich obszarach morskich (pierwsze elementy Sieci PSM) jako element projektw przyczanych farm wiatrowych oraz przeprowadzenie procedury oceny oddziaywania na rodowisko i uzyskanie decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji (I, 2012 IX, 2013) Etap 6 Rozpoczcie realizacji pierwszych elementw Projektu PSM (badania morza, projektowanie i realizacja pierwszych elementw sieci PSM) (2013 - 2017)

19

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

15. Rola Rzdu Polskiego w rozwoju morskiej infrastruktury elektroenergetycznej

Ze wzgldu na rang i skal planowanych inwestycji, a take z uwagi na istotny wpyw realizacji projektu Polskich Sieci Morskich na zapewnienie bezpieczestwa energetycznego Pastwa oraz realizacj zobowiza Polski wynikajcych z Dyrektywy 2009/28/WE, jest to zadanie wymagajce nie tylko zaangaowania inwestorw prywatnych, zainteresowanych budow morskich farm wiatrowych oraz obiektw elektroenergetycznych, ale rwnie czynnego i stanowczego wsparcia ze strony Rzdu RP. W naszej ocenie zaangaowanie Rzdu RP jest niezbdne w zakresie: Poparcia dla idei Projektu PSM i wpisania jego realizacji do programu dziaa wykonawczych polityki energetycznej Polski do roku 2030. Poparcia dla idei Projektu PSM i wpisania jego realizacji do programu dziaa wykonawczych (NREAP), ktry Rzd polski ma przedstawi na forum Komisji Europejskiej do koca czerwca 2010 roku. Poparcia dla wpisania realizacji projektu PSM jako uzupenienia i dodatkowego scenariusza do istniejcego Programu rozwoju Polskich Sieci Elektroenergetycznych. Uznania realizacji projektu Szyny Batyckiej i Linii transgranicznej, stanowicych gwn o przesyow Systemu PSM, za istotne zadania w zakresie zapewnienia bezpieczestwa energetycznego Polski. Podjcia wsppracy na poziomie midzyrzdowym w celu okrelenia moliwoci budowy transgranicznych pocze PSM z sieciami morskimi krajw ssiednich (Niemcy, Dania, Szwecja). Poparcia dla zmian prawnych pozwalajcych na rozwj morskiej energetyki wiatrowej (nowelizacja ustawy o obszarach morskich RP). Aktywnego wczenia si w midzynarodowe inicjatywy dotyczce energetyki wiatrowej na morzu, w szczeglnoci inicjowania dla obszaru Morza Batyckiego inicjatyw analogicznych/komplementarnych do prowadzonych obecnie dla Morza Pnocnego Wsparcia w pozyskaniu krajowych i europejskich rodkw finansowych na realizacj programu w ramach istniejcych rde finansowania rozwoju Odnawialnych rde Energii oraz funduszy strukturalnych i naprawczych (NFOiGW, FS, Recovery Plan). Wprowadzenia projektu PSM na list projektw indykatywnych na lata 2014-2020 Wsparcie dla polskich instytucji naukowych i przemysu przy skadaniu wnioskw do Centralnych Wzw Wiedzy. Utworzenie Strategicznego Programu Badawczego Polskich Sieci Morskich

20

Zaoenia koncepcyjne: POLSKIE SIECI MORSKIE

16. Podsumowanie i wnioski

Przedstawione autorskie zaoenia koncepcyjne budowy Polskich Sieci Morskich, pionierskie na gruncie polskiej energetyki morskiej, pozwalaj na sformuowanie nastpujcych wnioskw: 1. Realizacja projektu budowy Polskich Sieci Morskich w ksztacie zaprezentowanym w niniejszym opracowaniu zaoe koncepcyjnych, moe przynie nastpujce efekty dla Polski: 1) pozwoli na realizacj w latach 2010-2030 co najmniej kilkunastu projektw morskich farm wiatrowych na polskich obszarach morskich o cznej mocy od 1,5 do 7,5 GW. 2) pozwoli na wykorzystanie morskich elementw sieci do rozwoju pocze transbatyckich sieci elektroenergetycznej (poczenie z Europ). 3) pozwoli na spenienie wymaganych prawem Unii Europejskiej wskanikw produkcji energii ze rde odnawialnych, 4) zwikszy konkurencyjno pnocnej Polski z punktu widzenia dostpnoci energii elektrycznej, przy jednoczesnym zwikszeniu udziau energii zielonej w cakowitej produkcji energii, 5) bdzie miaa prorozwojowy charakter i przy zastosowaniu systemu odpowiednich zacht pozwoli na rozwinicie w Regionie Wybrzea silnego przemysu morskiej energetyki wiatrowej, 6) pozwoli na zwikszenie bezpieczestwa zmniejszenie zalenoci od paliw kopalnych, energetycznego kraju poprzez

7) pozwoli na absorpcj przez Polsk rodkw pomocowych na rozwj infrastruktury sieciowej na obszarach morskich Morza Batyckiego . 2. Dla realizacji powyszych celw potrzebne jest wsparcie projektu przez Rzd RP. Potrzebna jest wic decyzja o wpisaniu Projektu PSM do programu dziaa wykonawczych polityki energetycznej Polski do roku 2030 oraz do programu dziaa wykonawczych NREAP ktry Rzd polski ma przedstawi na forum Komisji Europejskiej do koca czerwca 2010 roku. 3. Niezbdne jest pilne przeprowadzenie zmian legislacyjnych pozwalajcych na przygotowanie projektw inwestycyjnych Morskich Farm Wiatrowych, w tym zwaszcza ustawy o obszarach morskich RP i administracji morskiej, w wersji zaproponowanej przez Fundacj na Rzecz Zrwnowaonej Energii w Warszawie i Polskie Towarzystwo Energetyki Wiatrowej w Gdasku. 4. Opracowania wymaga model prawno-wasnociowy sieci morskich i w zwizku z tym odpowiednie zmiany legislacyjne w ustawie Prawo Energetyczne i innych odpowiednich ustawach. 5. Niezbdne jest nawizanie i prowadzenie staej wsppracy midzynarodowej pastw nadbatyckich UE zainteresowanych rozwojem MFW, majcej na celu zapewnienie dodatkowego wsparcia finansowego dla tego typu inwestycji w ramach polityki spjnoci UE. 6. Niezbdne jest stworzenie odrbnego programu naukowo-badawczego, dedykowanego moliwociom powstania i rozwoju sieci elektroenergetycznych na Morzu Batyckim, a w tym zakresie kwestiom formalno-prawnym, wasnociowym, legislacyjnym i technicznym oraz wprowadzenie tej tematyki do istniejcych ju krajowych programw badawczych.

21