You are on page 1of 3

Klatraty metanu przyszoci wiata

Autor: Jacek Balcewicz ("Energia Gigawat" - nr 1/2012)

wita Barbara jest nie tylko patronk grnikw, ale take marynarzy i rybakw, uznawan zarwno przez koci katolicki, jak i przez cerkiew prawosawn. Tak wic zejcie w poszukiwaniu mineralnych i energetycznych surowcw poniej powierzchni morza na wiksz ni do tej pory skal nie wywoa adnej rewolucji w tym zakresie. Wida Stwrca przewidzia i zaoy tak kolej rzeczy. Z okoo piciuset rozpoznanych obecnie i perspektywicznych basenw ropo - i gazononych co najmniej 120 przedua swj bieg w morze, na gboko poniej izobaty 500 m. Wedug dzisiejszej wiedzy szacuje si, e wydobywalne zasoby z podmorskich i podoceanicznych sigaj 36 mld t ropy i 63 bln m szec. gazu. 70 proc zasobw ropy, tj. 25 mld t i okoo 60 proc. gazu, tj. 38 bln m szec. gazu wystpuje w basenach Oceanu Atlantyckiego. Pozostae oceany s skromniejsze pod tym wzgldem. Na Ocean Spokojny przypada 16 proc. zasobw z ropy i 18 proc. zasobw gazu, za na Ocean Indyjski 14 proc. zasobw ropy i 22 proc. zasobw gazu. Poszukiwania z ropy i gazu na szelfie i stoku kontynentalnym prowadzi co najmniej 100 pastw, z czego 47 pochwali si moe wasnym wydobyciem z odkrytych z. 9 pastw prowadzi wydobycie bituminw wycznie ze z podmorskich.

Wielko wiatowego podmorskiego wydobycia wglowodorw systematycznie ronie i stanowi obecnie blisko 1/3 wydobycia globalnego. Analitycy przecigaj si twierdzc, e ju teraz wiatowe wydobycie ropy spod dna morskiego siga od 32,5 do 38 proc. i bdzie systematycznie roso. W 2008 r. doniesiono o odkryciu u wybrzey Rio de Janeiro zoa ropy naftowej Tupi mogcego zapewni roczne wydobycie na poziomie 50 mln ton ropy. Zoe ropy wystpuje na gbokoci 3000 - 4000 metrw pod dnem morskim, a gboko wody w tym rejonie przekracza 2150 m. Ten rejon moe by jeszcze bardziej perspektywiczny, bowiem w ssiedztwie zoa ropy Tupi znaleziono zoe Jupiter kryjce rop wraz z towarzyszcym jej gazem o podobnej wielkoci. Mianem Carioca ochrzczono potencjalnie najwiksze ma wiecie podmorskie zoe take znajdujce si - jak dwa poprzednie - w gestii Brazylii. Tu moe znajdowa si nawet 4,5 mld ton ropy naftowej. Nadal zaskakuj nowymi odkryciami wydawa by si mogo spenetrowane ju dobrze Morze Pnocne i Morze Norweskie. W strukturze Ragnarrock stwierdzono wystpowanie ropy naftowej w utworach kredowych. Wiercenie osigno gboko 1856 m przy gbokoci morza wynoszcej 113 m. Drugie zoe lece w strukturze Midnattsol znajduje si na gbokoci 3158 m przy gbokoci Morza Norweskiego sigajcej prawie 1000 metrw. Nowe odkrycia na mniejsza skal miay miejsce take w brytyjskiej, holenderskiej i norweskiej strefie ekonomicznej Morza Pnocnego i Norweskiego. Legend obrosy ju arktyczne baseny Ameryki Pnocnej, Rosji i Grenlandii. Polski akcent bez happy endu Okazuje si, e prowadzone permanentnie poszukiwania kocz si zwykle sukcesem, o czym wiadczy moe chociaby odkrycie przez Norwegw na Morzu Barentsa z ropy naftowej i gazu o niespotykanej dotychczas w zoach norweskich zasobnoci. Mam tutaj take drobny

polski przyczynek. Lotos Petrobaltic przygotowuje si do wydobywania ropy naftowej ze zoa Yme na Morzu Pnocnym w odlegoci okoo 110 km od Stavanger na norweskim szelfie kontynentalnym. - Jednak platforma wydobywcza ustawiona na polu Yme w Norwegii zbudowana zostaa w stoczni Adyard w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, a wic cakowicie bez udziau polskich stoczni czy innych rodzimych zakadw produkcyjnych zauwaa ze smutkiem prof. Bolesaw Mazurkiewicz z Wydziau Nawigacji Akademii Morskiej w Szczecinie. I nic tu do rzeczy nie ma tradycja czy dowiadczenie, bo gdy w Polsce produkowano z midzynarodowymi sukcesami penomorskie statki oceaniczne to w Abu Dhabi byy beduiskie lepianki, a do portw zawijay jedynie tradycyjne arabskie aglowe odzie nalece do poawiaczy pere lub miejscowych korsarzy. - Wydaje si i jest to prawie pewne, e my na naszym przemyle stoczniowym pooylimy ju krzyyk, a on jednak funkcjonuje dodaje prof. Mazurkiewicz. Tymczasem zintegrowana polityka morska Unii Europejskiej, opiera si midzy innymi na zaoeniu, e wszystkie dziaania gospodarcze i polityczne, ze wzgldu na ksztat geofizyczny regionu, integruj si wok gospodarki morskiej.

Nowa optymistyczna przyszo Ale energetyczna przyszo wiata ley w gazohydratach, a dokadniej w klatratach metanu. Prof. Krzysztof Szamaek, byy gwny geolog kraju, a wczasach prezydentury Aleksandra Kwaniewskiego, odpowiedzialny za bezpieczestwo energetyczne w Biurze Bezpieczestwa Narodowego podczas I Midzynarodowej Konferencji Naukowo-Technicznej powiconej Grnictwu Morskiemu zorganizowanej w Krakowie na AGH postawi do odwan tez, i ludzko bdzie musiaa zaj si eksploatacj klatratw metanu z powodw ekologicznych. Bez wzgldu na to, czy przyczyn ocieplenia klimatu jest dziaalno cywilizacyjna czowieka czy te jest to efekt obiektywnych procesw klimatycznych to nieeksploatowane klatraty znajdujce si w gbiach mrz i oceanw bd uwalniay - w wyniku powszechnego ocieplenia - metan do atmosfery, ktry jest znacznie bardziej szkodliwy ni dwutlenek wgla. Czym s klatraty? To zwizki klatkowe, w ktrych czsteczki wody tworz swoiste klatki wok moleku gazu, niekiedy bywaj nazywane lodem czy niegiem metanowym z racji swojej struktury i biaego koloru przypominajcego nieg. Jakkolwiek klatraty metanu odkryte zostay w 1888 roku wraz z hydratami etanu, etylenu i podtlenku azotu przez francuskiego fizyka Paula Villarda to dopiero w XX wieku E.G. Hammerschmidt[ skojarzy po raz pierwszy krystaliczny, biay materia uporczywie zatykajcy gazowe rurocigi z hydratami metanu. W latach szedziesitych XX wieku po raz pierwszy znaleziono zoa hydratw na Syberii, a w nastpnie na szelfach kontynentalnych. Pierwsz prbk klatratu metanu wydoby z dna morskiego statek wiertniczy Glomar Challenger u wybrzey Gwatemali. W 1996 niemiecki statek badawczy FS Sonne wydoby 50 kg klatratw metanu z dna Pacyfiku w pobliu Oregonu. To wanie uwalniajcy si z klatratw metan, ktry rozpuszczajc si w morskiej wodzie, obnia jej ciar waciwy, ma powodowa nag utrat wypornoci i natychmiastowe zatonicia statkw w rejonie Trjkta Bermudzkiego. Klatraty wi metan pochodzcy bd z procesw fermentacji anaerobowej lub podmorskich eskhalacji termogernicznych.

Zoa klatratw wystpuj pod osadami podmorskimi na terenach wiecznej zmarzliny, a take na dnie Bajkau. Najwiksze wystpuj w gbi Blake Ridge u wybrzey Karoliny Pnocnej, a take w Zatoce Meksykaskiej oraz rowie Nankai u wybrzey Japonii. Konkurencja dla LNG Mwi si, e iloci metanu uwizionego w klatratach przekraczaj od 2,5 do 10 razy zoa klasycznego gazu ziemnego cznie z gazem uwizionym w upkach. W 2005 roku zoa metanu zawartego w klatratach na wodach przybrzenych USA omiokrotnie przewyszay amerykaskie zasoby klasycznego gazu ziemnego. Z hydratw nie eksploatuje si jeszcze na masow skal, podjto jedynie pierwsze prby. W 1999 roku dokonano prbnego odwiertu w rowie Nankai koo Japonii. Mniej wicej w tym samym czasie pojawia si wiadomo o planach eksploatacji przez koncern BP liczcego 700 mld m szec. zoa hydratw zlokalizowanego na poudniowy wschd od Baku. Dotychczasowe prby eksploatacji hydratw metanu sprowadzay si do uwalnianiu metanu w postaci gazowej poprzez wtaczanie ciepej wody lub ogrzewaniu ich przy pomocy mikrofal o okrelonej czstotliwoci. Jednak w przyszoci perspektywiczne bdzie wydobywanie ich w caoci. Gazohydraty metanu maj bowiem t interesujc cech, ktra sprawia, e metr szecienny gazohydratu uwalnia a 170 metrw szec. gazu. Sprawi to w przyszoci, i wygodniej bdzie transportowa gazohydraty w postaci staej, ni tak - jak to ma miejsce teraz - w postaci pynnej jako LNG. Transport LNG wymaga bowiem temperatury a minus 163 stopni C podczas, gdy gazohydraty zadowalaj si temperatur transportu od minus 20 do 0 stopni Celsjusza.

You might also like