Dz.U.10.243.1623 Dz.U.11.32.159 Dz.U.11.45.235 Dz.U.11.94.551 Dz.U.11.135.789 Dz.U.11.142.829 USTAWA z dnia 7 lipca 1994 r.

Prawo budowlane1) (tekst ujednolicony przez GUNB) Rozdzia 1 Przepisy oglne Art. 1. Ustawa - Prawo budowlane, zwana dalej "ustaw", normuje dziaalno obejmujc sprawy projektowania, budowy, utrzymania i rozbirki obiektw budowlanych oraz okrela zasady dziaania organw administracji publicznej w tych dziedzinach. Art. 2. 1. Ustawy nie stosuje si do wyrobisk grniczych. 2. Przepisy ustawy nie naruszaj przepisw odrbnych, a w szczeglnoci: 1) prawa geologicznego i grniczego - w odniesieniu do obiektw budowlanych zakadw grniczych; 2) prawa wodnego - w odniesieniu do urzdze wodnych; 3) o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami - w odniesieniu do obiektw i obszarw wpisanych do rejestru zabytkw oraz obiektw i obszarw objtych ochron konserwatorsk na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Art. 3. Ilekro w ustawie jest mowa o: 1) obiekcie budowlanym - naley przez to rozumie: a) budynek wraz z instalacjami i urzdzeniami technicznymi, b) budowl stanowic cao techniczno-uytkow wraz z instalacjami i urzdzeniami, c) obiekt maej architektury; 2) budynku - naley przez to rozumie taki obiekt budowlany, ktry jest trwale zwizany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomoc przegrd budowlanych oraz posiada fundamenty i dach; 2a) budynku mieszkalnym jednorodzinnym - naley przez to rozumie budynek wolno stojcy albo budynek w zabudowie bliniaczej, szeregowej lub grupowej, sucy zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowicy konstrukcyjnie samodzieln cao, w ktrym dopuszcza si wydzielenie nie wicej ni dwch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu uytkowego o powierzchni cakowitej nieprzekraczajcej 30 % powierzchni cakowitej budynku;

3)1 budowli - naley przez to rozumie kady obiekt budowlany niebdcy budynkiem lub obiektem maej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojce maszty antenowe, wolno stojce trwale zwizane z gruntem urzdzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojce instalacje przemysowe lub urzdzenia techniczne, oczyszczalnie ciekw, skadowiska odpadw, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejcia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a take czci budowlane urzdze technicznych (kotw, piecw przemysowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jdrowych i innych urzdze) oraz fundamenty pod maszyny i urzdzenia, jako odrbne pod wzgldem technicznym czci przedmiotw skadajcych si na cao uytkow; 3a) obiekcie liniowym - naley przez to rozumie obiekt budowlany, ktrego charakterystycznym parametrem jest dugo, w szczeglnoci droga wraz ze zjazdami, linia kolejowa, wodocig, kana, gazocig, ciepocig, rurocig, linia i trakcja elektroenergetyczna, linia kablowa nadziemna i, umieszczona bezporednio w ziemi, podziemna, wa przeciwpowodziowy oraz kanalizacja kablowa, przy czym kable w niej zainstalowane nie stanowi obiektu budowlanego lub jego czci ani urzdzenia budowlanego; 4) obiekcie maej architektury - naley przez to rozumie niewielkie obiekty, a w szczeglnoci: a) kultu religijnego, jak: kapliczki, krzye przydrone, figury, b) posgi, wodotryski i inne obiekty architektury ogrodowej, c) uytkowe suce rekreacji codziennej i utrzymaniu porzdku, jak: piaskownice, hutawki, drabinki, mietniki; 5) tymczasowym obiekcie budowlanym - naley przez to rozumie obiekt budowlany przeznaczony do czasowego uytkowania w okresie krtszym od jego trwaoci technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbirki, a take obiekt budowlany niepoczony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzeday ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powoki pneumatyczne, urzdzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe; 6) budowie - naley przez to rozumie wykonywanie obiektu budowlanego w okrelonym miejscu, a take odbudow, rozbudow, nadbudow obiektu budowlanego; 7) robotach budowlanych - naley przez to rozumie budow, a take prace polegajce na przebudowie, montau, remoncie lub rozbirce obiektu budowlanego; 7a) przebudowie - naley przez to rozumie wykonywanie robt budowlanych, w wyniku ktrych nastpuje zmiana parametrw uytkowych lub technicznych istniejcego obiektu budowlanego, z wyjtkiem charakterystycznych parametrw, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysoko, dugo, szeroko bd liczba kondygnacji; w przypadku drg s dopuszczalne zmiany charakterystycznych parametrw w zakresie niewymagajcym zmiany granic pasa drogowego; 8) remoncie - naley przez to rozumie wykonywanie w istniejcym obiekcie budowlanym robt budowlanych polegajcych na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowicych biecej konserwacji, przy czym dopuszcza si stosowanie wyrobw budowlanych innych ni uyto w stanie pierwotnym;
1 Art. 3 pkt 3 zmieniony przez art. 59 ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektw energetyki jdrowej oraz inwestycji towarzyszcych (Dz. U. Nr 135, poz. 789), wszed w ycie z dniem 1 lipca 2011 r.

9) urzdzeniach budowlanych - naley przez to rozumie urzdzenia techniczne zwizane z obiektem budowlanym, zapewniajce moliwo uytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem, jak przycza i urzdzenia instalacyjne, w tym suce oczyszczaniu lub gromadzeniu ciekw, a take przejazdy, ogrodzenia, place postojowe i place pod mietniki; 10) terenie budowy - naley przez to rozumie przestrze, w ktrej prowadzone s roboty budowlane wraz z przestrzeni zajmowan przez urzdzenia zaplecza budowy; 11) prawie do dysponowania nieruchomoci na cele budowlane - naley przez to rozumie tytu prawny wynikajcy z prawa wasnoci, uytkowania wieczystego, zarzdu, ograniczonego prawa rzeczowego albo stosunku zobowizaniowego, przewidujcego uprawnienia do wykonywania robt budowlanych; 12) pozwoleniu na budow - naley przez to rozumie decyzj administracyjn zezwalajc na rozpoczcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robt budowlanych innych ni budowa obiektu budowlanego; 13) dokumentacji budowy - naley przez to rozumie pozwolenie na budow wraz z zaczonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoy odbiorw czciowych i kocowych, w miar potrzeby, rysunki i opisy suce realizacji obiektu, operaty geodezyjne i ksik obmiarw, a w przypadku realizacji obiektw metod montau - take dziennik montau; 14) dokumentacji powykonawczej - naley przez to rozumie dokumentacj budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robt oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi; 15) terenie zamknitym - naley przez to rozumie teren zamknity, o ktrym mowa w przepisach prawa geodezyjnego i kartograficznego; 16) (uchylony); 17) waciwym organie - naley przez to rozumie organy administracji architektonicznobudowlanej i nadzoru budowlanego, stosownie do ich waciwoci, okrelonej w rozdziale 8; 18) (uchylony); 19) organie samorzdu zawodowego - naley przez to rozumie organy okrelone w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o samorzdach zawodowych architektw, inynierw budownictwa oraz urbanistw (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 42, z pn. zm.2)); 20) obszarze oddziaywania obiektu - naley przez to rozumie teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisw odrbnych, wprowadzajcych zwizane z tym obiektem ograniczenia w zagospodarowaniu tego terenu; 21) (uchylony); 22)2 odnawialnym rdle energii naley przez to rozumie odnawialne rdo energii, o ktrym mowa w art. 3 pkt 20 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z pn. zm.); 23)3 cieple uytkowym w kogeneracji naley przez to rozumie ciepo uytkowe w kogeneracji, o ktrym mowa w art. 3 pkt 34 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne. Art. 4. Kady ma prawo zabudowy nieruchomoci gruntowej, jeeli wykae prawo do dysponowania nieruchomoci na cele budowlane, pod warunkiem zgodnoci zamierzenia budowlanego z przepisami.
Art. 3 pkt 22 dodany przez art. 38 pkt 1ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w ycie z dniem 1 lipca 2012 r. 3 Art. 3 pkt 23 dodany przez art. 38 pkt 1ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w ycie z dniem 1 lipca 2012 r.
2

Art. 5. 1. Obiekt budowlany wraz ze zwizanymi z nim urzdzeniami budowlanymi naley, biorc pod uwag przewidywany okres uytkowania, projektowa i budowa w sposb okrelony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniajc: 1) spenienie wymaga podstawowych dotyczcych: a) bezpieczestwa konstrukcji, b) bezpieczestwa poarowego, c) bezpieczestwa uytkowania, d) odpowiednich warunkw higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony rodowiska, e) ochrony przed haasem i drganiami, f) odpowiedniej charakterystyki energetycznej budynku oraz racjonalizacji uytkowania energii; 2) warunki uytkowe zgodne z przeznaczeniem obiektu, w szczeglnoci w zakresie: a) zaopatrzenia w wod i energi elektryczn oraz, odpowiednio do potrzeb, w energi ciepln i paliwa, przy zaoeniu efektywnego wykorzystania tych czynnikw, b) usuwania ciekw, wody opadowej i odpadw; 2a) moliwo dostpu do usug telekomunikacyjnych, w szczeglnoci w zakresie szerokopasmowego dostpu do Internetu; 3) moliwo utrzymania waciwego stanu technicznego; 4) niezbdne warunki do korzystania z obiektw uytecznoci publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby niepenosprawne, w szczeglnoci poruszajce si na wzkach inwalidzkich; 5) warunki bezpieczestwa i higieny pracy; 6) ochron ludnoci, zgodnie z wymaganiami obrony cywilnej; 7) ochron obiektw wpisanych do rejestru zabytkw oraz obiektw objtych ochron konserwatorsk; 8) odpowiednie usytuowanie na dziace budowlanej; 9) poszanowanie, wystpujcych w obszarze oddziaywania obiektu, uzasadnionych interesw osb trzecich, w tym zapewnienie dostpu do drogi publicznej; 10) warunki bezpieczestwa i ochrony zdrowia osb przebywajcych na terenie budowy. 2. Obiekt budowlany naley uytkowa w sposb zgodny z jego przeznaczeniem i wymaganiami ochrony rodowiska oraz utrzymywa w naleytym stanie technicznym i estetycznym, nie dopuszczajc do nadmiernego pogorszenia jego waciwoci uytkowych i sprawnoci technicznej, w szczeglnoci w zakresie zwizanym z wymaganiami, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1-7. 3. Dla budynku oddawanego do uytkowania oraz dla budynku, lokalu mieszkalnego, a take czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow, w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, dokonuje si oceny charakterystyki energetycznej w formie wiadectwa charakterystyki energetycznej zawierajcego okrelenie wielkoci energii w kWh/m2/rok niezbdnej do zaspokojenia rnych potrzeb zwizanych z uytkowaniem budynku, a take wskazanie moliwych do realizacji robt budowlanych, mogcych poprawi pod wzgldem opacalnoci ich charakterystyk energetyczn. wiadectwo charakterystyki energetycznej wane jest 10 lat. 4. W przypadku umw, na podstawie ktrych nastpuje: 1) przeniesienie wasnoci: a) budynku, b) lokalu mieszkalnego, z wyjtkiem przeniesienia wasnoci lokalu na podstawie umowy

zawartej midzy osob, ktrej przysuguje spdzielcze prawo do lokalu, a spdzielni mieszkaniow lub c) bdcej nieruchomoci czci budynku stanowicej samodzieln cao technicznouytkow, albo 2) zbycie spdzielczego wasnociowego prawa do lokalu - zbywca przekazuje nabywcy odpowiednie wiadectwo charakterystyki energetycznej; 3) powstanie stosunku najmu budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow - wynajmujcy udostpnia najemcy odpowiednie wiadectwo charakterystyki energetycznej. 4a. W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, wiadectwo charakterystyki energetycznej nie moe by sporzdzone przez waciciela budynku, lokalu lub bdcej nieruchomoci czci budynku stanowicej samodzieln cao technicznouytkow oraz osob, ktrej przysuguje spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu. 5. W budynkach zasilanych z sieci ciepowniczej oraz w budynkach z instalacj centralnego ogrzewania zasilan ze rda w budynku lub poza nim, wiadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego moe by opracowane na podstawie wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Przepisu nie stosuje si do lokali mieszkalnych posiadajcych wasne instalacje ogrzewcze. 5a. W przypadku okrelonym w ust. 5, waciciel lub zarzdca budynku ma obowizek uzyskania wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku i przekazania jego kopii nieodpatnie wacicielowi lokalu mieszkalnego lub osobie, ktrej przysuguje spdzielcze wasnociowe prawo do lokalu, w terminie nie duszym ni 6 miesicy od dnia zoenia przez niego wniosku w tej sprawie. 5b. wiadectwo charakterystyki energetycznej lokalu mieszkalnego nalecego do grupy lokali mieszkalnych o jednakowych rozwizaniach konstrukcyjno-materiaowych i instalacyjnych oraz o takim samym stopniu zuycia majcym wpyw na jako energetyczn lokalu mieszkalnego i stwierdzonym na podstawie: 1) budowlanej dokumentacji technicznej, 2) inwentaryzacji techniczno-budowlanej, w przypadku braku budowlanej dokumentacji technicznej - moe by opracowane w oparciu o wykonan dla jednego z tych lokali charakterystyk energetyczn oraz ocen tej charakterystyki. 6. wiadectwo charakterystyki energetycznej zawierajce nieprawdziwe informacje o wielkoci energii jest wad fizyczn rzeczy w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z pn. zm.3)) o rkojmi za wady. 7. Przepisw ust. 3-6 nie stosuje si do budynkw: 1) podlegajcych ochronie na podstawie przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami; 2) uywanych jako miejsca kultu i do dziaalnoci religijnej; 3) przeznaczonych do uytkowania w czasie nie duszym ni 2 lata; 4) niemieszkalnych sucych gospodarce rolnej; 5) przemysowych i gospodarczych o zapotrzebowaniu na energi nie wikszym ni 50 kWh/m2/rok; 6) mieszkalnych przeznaczonych do uytkowania nie duej ni 4 miesice w roku; 7) wolnostojcych o powierzchni uytkowej poniej 50 m2. 8. wiadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow moe sporzdza osoba, ktra:

1) posiada pen zdolno do czynnoci prawnych; 2) ukoczya, w rozumieniu przepisw o szkolnictwie wyszym, co najmniej: a) studia magisterskie albo b) studia inynierskie na kierunkach: architektura, budownictwo, inynieria rodowiska, energetyka lub pokrewnych; 3) nie bya karana za przestpstwo przeciwko mieniu, wiarygodnoci dokumentw, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pienidzmi i papierami wartociowymi lub za przestpstwo skarbowe; 4) posiada uprawnienia budowlane w specjalnoci architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej lub instalacyjnej albo odbya szkolenie i zoya z wynikiem pozytywnym egzamin przed ministrem waciwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. 9. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb przeprowadzania i zakres programowy szkolenia oraz egzaminu, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 4, warunki i wysoko odpatnoci za szkolenie i postpowanie egzaminacyjne majc na uwadze zapewnienie odpowiedniego poziomu edukacyjnego szkole w celu zagwarantowania rzetelnego i sprawnego przygotowania kandydatw do egzaminu. 10. Wpywy z opat za postpowania egzaminacyjne stanowi dochd budetu pastwa. 11. Za rwnorzdne z odbyciem szkolenia oraz zoeniem z wynikiem pozytywnym egzaminu, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 4 uznaje si ukoczenie, nie mniej ni rocznych, studiw podyplomowych na kierunkach: architektura, budownictwo, inyniera rodowiska, energetyka lub pokrewne w zakresie audytu energetycznego na potrzeby termomodernizacji oraz oceny energetycznej budynkw. 12. Program studiw podyplomowych, o ktrych mowa w ust. 11, powinien uwzgldnia problematyk objt programem szkole okrelonym, w drodze rozporzdzenia, o ktrym mowa w ust. 9. Minister waciwy do spraw szkolnictwa wyszego zatwierdza po zaopiniowaniu przez ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej proponowany przez wydziay szk wyszych program studiw podyplomowych. 13. Obywatel pastwa czonkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub pastwa czonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, moe dokonywa oceny charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow i sporzdza wiadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow po uznaniu kwalifikacji nabytych w tych pastwach, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 18 marca 2008 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w pastwach czonkowskich Unii Europejskiej (Dz. U. Nr 63, poz. 394). 14. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi w formie elektronicznej rejestr osb, ktre zoyy z wynikiem pozytywnym egzamin, o ktrym mowa w ust. 8 pkt 4, oraz osb, ktre ukoczyy studia podyplomowe, o ktrych mowa w ust. 11. 15. W rejestrze, o ktrym mowa w ust. 14, wpisuje si nastpujce dane: 1) numer wpisu; 2) numer uprawnienia; 3) dat wpisu; 4) imi i nazwisko; 5) data i miejsce urodzenia;

6) adres do korespondencji; 7) numer telefonu i faksu. Art. 51. 1. Osoba posiadajca uprawnienia do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow traci je w przypadku: 1) skazania prawomocnym wyrokiem za popenienie przestpstwa, o ktrym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 3; 2) pozbawienia praw publicznych; 3) cakowitego lub czciowego ubezwasnowolnienia; 4) niedopenienia obowizkw lub naruszenia zakazw okrelonych w art. 5 ust. 4a oraz art. 52 ust. 1, po przeprowadzeniu, przez ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, postpowania wyjaniajcego w sprawie utraty uprawnie. 2. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej prowadzi w formie elektronicznej rejestr osb, ktre utraciy uprawnienia do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1. Rejestr zawiera dane, o ktrych mowa w art. 5 ust. 15 pkt 1-5. 3. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1-3, minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu, wpisuje z urzdu do rejestru, o ktrym mowa w ust. 2, osoby, ktre utraciy uprawnienia do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow. 4. W przypadku powzicia informacji o niedopenieniu obowizkw lub naruszeniu zakazw, o ktrych mowa w art. 5 ust. 4a oraz art. 52 ust. 1, przez osob uprawnion do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow, minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej wszczyna, z urzdu lub na wniosek osoby, ktra zlecia osobie uprawnionej sporzdzenie wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao technicznouytkow, postpowanie w sprawie utraty uprawnie. 5. W przypadku ustalenia, e osoba uprawniona do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow nie dopenia obowizkw lub naruszya zakazy, o ktrych mowa w art. 5 ust. 4a oraz art. 52 ust. 1, minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej orzeka, w drodze decyzji, o utracie przez t osob uprawnie do sporzdzania wiadectw charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow. Wpisanie tej osoby do rejestru, o ktrym mowa w ust. 2, nastpuje z dniem, gdy decyzja stanie si ostateczna. 6. Od decyzji, o ktrej mowa w ust. 5, nie suy odwoanie. Strona niezadowolona z decyzji moe zwrci si do ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, w terminie 2 miesicy od dnia dorczenia decyzji, z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do wniosku stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania administracyjnego dotyczce odwoa od decyzji. 7. W przypadku ustania przyczyny wpisania do rejestru, o ktrym mowa w ust. 2, na wniosek zainteresowanego, minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej niezwocznie wykrela wpis, z zastrzeeniem ust. 8.

8. W przypadku utraty uprawnie na podstawie decyzji, o ktrej mowa w ust. 5, ponowne ich uzyskanie moe nastpi wycznie w wyniku pozytywnego zoenia egzaminu, o ktrym mowa w art. 5 ust. 8 pkt 4. Do egzaminu mona przystpi nie wczeniej ni po upywie 12 miesicy, liczc od dnia utraty uprawnie. Art. 52. 1. Osoba sporzdzajca wiadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow obowizana jest: 1) przechowywa sporzdzone wiadectwa przez okres 10 lat; 2) wykonywa czynnoci zwizane ze sporzdzaniem wiadectwa charakterystyki energetycznej z naleyt starannoci uwzgldniajc w szczeglnoci rozwj wiedzy technicznej oraz zmiany w przepisach prawa; 3) zawrze umow ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej za szkody wyrzdzone w zwizku ze sporzdzaniem wiadectwa charakterystyki energetycznej. 2. Minister waciwy do spraw instytucji finansowych, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, po zasigniciu opinii Polskiej Izby Ubezpiecze, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy zakres ubezpieczenia obowizkowego, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, termin powstania obowizku ubezpieczenia oraz minimaln sum gwarancyjn, biorc w szczeglnoci pod uwag zakres zada realizowanych przez osob sporzdzajc wiadectwo charakterystyki energetycznej. Art. 5a. 1. W przypadku budowy obiektu liniowego, ktrego przebieg zosta ustalony w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, a take wykonywania innych robt budowlanych dotyczcych obiektu liniowego, gdy liczba stron w postpowaniu przekracza 20, stosuje si przepis art. 49 Kodeksu postpowania administracyjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do inwestora oraz wacicieli, uytkownikw wieczystych i zarzdcw nieruchomoci, jeeli na tych nieruchomociach s lub bd wykonywane roboty budowlane. Art. 6. Dla dziaek budowlanych lub terenw, na ktrych jest przewidziana budowa obiektw budowlanych lub funkcjonalnie powizanych zespow obiektw budowlanych, naley zaprojektowa odpowiednie zagospodarowanie, zgodnie z wymaganiami art. 5, zrealizowa je przed oddaniem tych obiektw (zespow) do uytkowania oraz zapewni utrzymanie tego zagospodarowania we waciwym stanie techniczno-uytkowym przez okres istnienia obiektw (zespow) budowlanych. 1) 2) 1) 2) Art. 7. 1. Do przepisw techniczno-budowlanych zalicza si: warunki techniczne, jakim powinny odpowiada obiekty budowlane i ich usytuowanie, uwzgldniajce wymagania, o ktrych mowa w art. 5; warunki techniczne uytkowania obiektw budowlanych. 2. Warunki, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, okrel, w drodze rozporzdzenia: minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej dla budynkw oraz zwizanych z nimi urzdze; waciwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, dla obiektw budowlanych niewymienionych w pkt 1. 3. Warunki, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, mog okreli, w drodze rozporzdzenia:

1) minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej - dla budynkw mieszkalnych; 2) waciwi ministrowie, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej - dla innych obiektw budowlanych. Art. 8. Rada Ministrw moe okreli, w drodze rozporzdzenia, dodatkowe warunki techniczne, jakim powinny odpowiada budynki suce bezpieczestwu lub obronnoci pastwa, albo ktrych przepisw, wydanych na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 1, nie stosuje si do tych budynkw. Art. 9. 1. W przypadkach szczeglnie uzasadnionych dopuszcza si odstpstwo od przepisw techniczno-budowlanych, o ktrych mowa w art. 7. Odstpstwo nie moe powodowa zagroenia ycia ludzi lub bezpieczestwa mienia, a w stosunku do obiektw, o ktrych mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 - ograniczenia dostpnoci dla osb niepenosprawnych oraz nie powinno powodowa pogorszenia warunkw zdrowotno-sanitarnych i uytkowych, a take stanu rodowiska, po spenieniu okrelonych warunkw zamiennych. 2. Waciwy organ, po uzyskaniu upowanienia ministra, ktry ustanowi przepisy techniczno-budowlane, w drodze postanowienia, udziela bd odmawia zgody na odstpstwo. 3. Wniosek do ministra, o ktrym mowa w ust. 2, w sprawie upowanienia do udzielenia zgody na odstpstwo waciwy organ skada przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow. Wniosek powinien zawiera: 1) charakterystyk obiektu oraz, w miar potrzeby, projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, a jeeli odstpstwo mogoby mie wpyw na rodowisko lub nieruchomoci ssiednie - rwnie projekty zagospodarowania tych nieruchomoci, z uwzgldnieniem istniejcej i projektowanej zabudowy; 2) szczegowe uzasadnienie koniecznoci wprowadzenia odstpstwa; 3) propozycje rozwiza zamiennych; 4) pozytywn opini wojewdzkiego konserwatora zabytkw w odniesieniu do obiektw budowlanych wpisanych do rejestru zabytkw oraz innych obiektw budowlanych usytuowanych na obszarach objtych ochron konserwatorsk; 5) w zalenoci od potrzeb - pozytywn opini innych zainteresowanych organw. 4. Minister, o ktrym mowa w ust. 2, moe uzaleni upowanienie do wyraenia zgody na odstpstwo od spenienia dodatkowych warunkw. Art. 10. Wyroby wytworzone w celu zastosowania w obiekcie budowlanym w sposb trway, o waciwociach uytkowych, umoliwiajcych prawidowo zaprojektowanym i wykonanym obiektom budowlanym spenienie wymaga podstawowych, o ktrych mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, mona stosowa przy wykonywaniu robt budowlanych wycznie, jeeli wyroby te zostay wprowadzone do obrotu zgodnie z przepisami odrbnymi. Art. 10a. (uchylony). Art. 11. 1. Minister waciwy do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, dopuszczalne stenia i natenia czynnikw szkodliwych dla zdrowia wydzielanych przez materiay budowlane, urzdzenia i elementy wyposaenia w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt ludzi. 2. Minister waciwy do spraw rolnictwa, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw

zdrowia, moe okreli, w drodze rozporzdzenia, dopuszczalne stenia i natenia czynnikw szkodliwych w pomieszczeniach przeznaczonych dla zwierzt. Rozdzia 2 Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie Art. 12. 1. Za samodzieln funkcj techniczn w budownictwie uwaa si dziaalno zwizan z koniecznoci fachowej oceny zjawisk technicznych lub samodzielnego rozwizania zagadnie architektonicznych i technicznych oraz techniczno-organizacyjnych, a w szczeglnoci dziaalno obejmujc: 1) projektowanie, sprawdzanie projektw architektoniczno-budowlanych i sprawowanie nadzoru autorskiego; 2) kierowanie budow lub innymi robotami budowlanymi; 3) kierowanie wytwarzaniem konstrukcyjnych elementw budowlanych oraz nadzr i kontrol techniczn wytwarzania tych elementw; 4) wykonywanie nadzoru inwestorskiego; 5) sprawowanie kontroli technicznej utrzymania obiektw budowlanych; 6) (uchylony); 7) rzeczoznawstwo budowlane. 2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, okrelone w ust. 1 pkt 1-5, mog wykonywa wycznie osoby posiadajce odpowiednie wyksztacenie techniczne i praktyk zawodow, dostosowane do rodzaju, stopnia skomplikowania dziaalnoci i innych wymaga zwizanych z wykonywan funkcj, stwierdzone decyzj, zwan dalej "uprawnieniami budowlanymi", wydan przez organ samorzdu zawodowego. 3. Warunkiem uzyskania uprawnie budowlanych jest zdanie egzaminu ze znajomoci procesu budowlanego oraz umiejtnoci praktycznego zastosowania wiedzy technicznej. 4. Egzamin skada si przed komisj egzaminacyjn powoywan przez organ samorzdu zawodowego albo inny upowaniony organ. 5. Koszty postpowania kwalifikacyjnego, obejmujce w szczeglnoci wynagrodzenie czonkw komisji egzaminacyjnej, ponosi osoba ubiegajca si o nadanie uprawnie budowlanych. 6. Osoby wykonujce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie s odpowiedzialne za wykonywanie tych funkcji zgodnie z przepisami i zasadami wiedzy technicznej oraz za naleyt staranno w wykonywaniu pracy, jej waciw organizacj, bezpieczestwo i jako. 7. Podstaw do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie stanowi wpis, w drodze decyzji, do centralnego rejestru, o ktrym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a, oraz - zgodnie z odrbnymi przepisami - wpis na list czonkw waciwej izby samorzdu zawodowego, potwierdzony zawiadczeniem wydanym przez t izb, z okrelonym w nim terminem wanoci. 8. (uchylony). 9. Organy samorzdu zawodowego s obowizane przekazywa bezzwocznie informacje o wpisie na list czonkw waciwej izby samorzdu zawodowego oraz o wykreleniu z tej listy, w celu ujawnienia w rejestrze, o ktrym mowa w art. 88a ust. 1 pkt 3 lit. a. Art. 12a. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, okrelone w art. 12 ust. 1, mog rwnie wykonywa osoby, ktrych odpowiednie kwalifikacje zawodowe zostay uznane na

zasadach okrelonych w przepisach odrbnych. Art. 12b. (uchylony). Art. 12c. (uchylony). Art. 13. 1. Uprawnienia budowlane mog by udzielane do: 1) projektowania; 2) kierowania robotami budowlanymi. 2. W uprawnieniach budowlanych naley okreli specjalno i ewentualn specjalizacj techniczno-budowlan oraz zakres prac projektowych lub robt budowlanych objtych danym uprawnieniem. 3. Uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi stanowi rwnie podstaw do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych, o ktrych mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 i 4. 4. Uprawnienia do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi stanowi rwnie podstaw do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych, o ktrych mowa w art. 12 ust. 1 pkt 5 i 6. 1) 2) 2a) 2b) 2c) 2d) 2e) 3) 4) Art. 14. 1. Uprawnienia budowlane s udzielane w specjalnociach: architektonicznej; konstrukcyjno-budowlanej; drogowej; mostowej; kolejowej; wyburzeniowej; telekomunikacyjnej; (uchylony); instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urzdze cieplnych, wentylacyjnych, gazowych, wodocigowych i kanalizacyjnych; 5) instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urzdze elektrycznych i elektroenergetycznych; 6) (uchylony). 2. W ramach specjalnoci wymienionych w ust. 1 mog by wyodrbniane specjalizacje techniczno-budowlane. 3. Uzyskanie uprawnie budowlanych w specjalnociach, o ktrych mowa w ust. 1, wymaga: 1) do projektowania bez ogranicze i sprawdzania projektw architektoniczno-budowlanych: a) ukoczenia studiw magisterskich, w rozumieniu przepisw o szkolnictwie wyszym, na kierunku odpowiednim dla danej specjalnoci, b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporzdzaniu projektw, c) odbycia rocznej praktyki na budowie; 2) do projektowania w ograniczonym zakresie: a) ukoczenia wyszych studiw zawodowych, w rozumieniu przepisw o wyszych szkoach zawodowych, na kierunku odpowiednim dla danej specjalnoci lub ukoczenia studiw magisterskich, w rozumieniu przepisw o szkolnictwie wyszym, na kierunku pokrewnym dla danej specjalnoci, b) odbycia dwuletniej praktyki przy sporzdzaniu projektw, c) odbycia rocznej praktyki na budowie; 3) do kierowania robotami budowlanymi bez ogranicze:

a) ukoczenia studiw magisterskich, w rozumieniu przepisw o szkolnictwie wyszym, na kierunku odpowiednim dla danej specjalnoci, b) odbycia dwuletniej praktyki na budowie; 4) do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie: a) ukoczenia wyszych studiw zawodowych, w rozumieniu przepisw o wyszych szkoach zawodowych, na kierunku odpowiednim dla danej specjalnoci lub ukoczenia studiw magisterskich, w rozumieniu przepisw o szkolnictwie wyszym, na kierunku pokrewnym dla danej specjalnoci, b) odbycia trzyletniej praktyki na budowie. 4. Warunkiem zaliczenia praktyki zawodowej jest praca polegajca na bezporednim uczestnictwie w pracach projektowych albo na penieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadajcej odpowiednie uprawnienia budowlane, a w przypadku odbywania praktyki za granic pod kierunkiem osoby posiadajcej uprawnienia odpowiednie w danym kraju. 5. Do osb ubiegajcych si o uprawnienia budowlane bez ogranicze, posiadajcych uprawnienia budowlane w ograniczonym zakresie w tej specjalnoci, nie stosuje si przepisw ust. 3 pkt 1 lit. b i c lub ust. 3 pkt 3 lit. b. Art. 15. 1. Rzeczoznawc budowlanym moe by osoba, ktra: 1) korzysta w peni z praw publicznych; 2) posiada: a) tytu zawodowy magistra inyniera, magistra inyniera architekta, inyniera lub inyniera architekta, b) uprawnienia budowlane bez ogranicze, c) co najmniej 10 lat praktyki w zakresie objtym rzeczoznawstwem, d) znaczcy dorobek praktyczny w zakresie objtym rzeczoznawstwem. 2. Waciwy organ samorzdu zawodowego, na wniosek zainteresowanego, orzeka, w drodze decyzji, o nadaniu tytuu rzeczoznawcy budowlanego, okrelajc zakres rzeczoznawstwa. 3. Waciwy organ samorzdu zawodowego moe rwnie nada tytu rzeczoznawcy osobie, ktra nie spenia warunku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a i b, ale posiada szczegln wiedz i dowiadczenie w zakresie nieobjtym uprawnieniami budowlanymi. 4. Podstaw do podjcia czynnoci rzeczoznawcy budowlanego stanowi dokonanie wpisu, w drodze decyzji, do centralnego rejestru rzeczoznawcw budowlanych. 5. Waciwy organ samorzdu zawodowego orzeka, w drodze decyzji, o pozbawieniu tytuu rzeczoznawcy budowlanego na wniosek rzeczoznawcy lub w razie: 1) pozbawienia praw publicznych; 2) ukarania z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej; 3) nienaleytego wykonywania czynnoci rzeczoznawcy budowlanego. 6. Waciwy organ samorzdu zawodowego przesya ostateczn decyzj o pozbawieniu tytuu rzeczoznawcy budowlanego do Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 7. Skrelenie z centralnego rejestru rzeczoznawcw budowlanych nastpuje: 1) na podstawie ostatecznej decyzji o pozbawieniu tytuu rzeczoznawcy budowlanego; 2) w razie mierci rzeczoznawcy. Art. 16. 1. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia: rodzaje i zakres przygotowania zawodowego do wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, sposb stwierdzania

posiadania tego przygotowania, ograniczenia zakresu uprawnie budowlanych, wykaz kierunkw wyksztacenia odpowiedniego i pokrewnego dla danej specjalnoci, wykaz specjalizacji wyodrbnionych w ramach poszczeglnych specjalnoci, a take sposb przeprowadzania i zakres egzaminu, zasady odpatnoci za postpowanie kwalifikacyjne oraz zasady wynagradzania czonkw komisji egzaminacyjnej. 1a. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley w szczeglnoci uregulowa sprawy: 1) sposobu dokumentowania posiadanego wyksztacenia i kwalifikowania wyksztacenia za odpowiednie lub pokrewne, 2) sposobu dokumentowania praktyki i kryteriw uznawania praktyki, 3) sposobu przeprowadzania egzaminu na uprawnienia budowlane, 4) ustalania wysokoci odpatnoci za postpowanie kwalifikacyjne, 5) ustalania wynagrodzenia czonkw komisji egzaminacyjnej, 6) sposobu stwierdzania przygotowania zawodowego oraz uzyskiwania specjalizacji techniczno-budowlanej, 7) ograniczania zakresu uprawnie budowlanych, 8) okrelania rodzajw specjalizacji techniczno-budowlanych, w taki sposb, aby majc na wzgldzie zachowanie interesu osb ubiegajcych si o nadanie uprawnie budowlanych, rozporzdzenie nie stwarzao problemw interpretacyjnych przy stosowaniu w praktyce. 2. (uchylony). 3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. (uchylony). 6. (uchylony). Rozdzia 3 Prawa i obowizki uczestnikw procesu budowlanego 1) 2) 3) 4) Art. 17. Uczestnikami procesu budowlanego, w rozumieniu ustawy, s: inwestor; inspektor nadzoru inwestorskiego; projektant; kierownik budowy lub kierownik robt.

Art. 18. 1. Do obowizkw inwestora naley zorganizowanie procesu budowy, z uwzgldnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczestwa i ochrony zdrowia, a w szczeglnoci zapewnienie: 1) opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektw, 2) objcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, 3) opracowania planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia, 4) wykonania i odbioru robt budowlanych, 5) w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robt budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robt budowlanych - przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. 2. Inwestor moe ustanowi inspektora nadzoru inwestorskiego na budowie. 3. Inwestor moe zobowiza projektanta do sprawowania nadzoru autorskiego.

Art. 19. 1. Waciwy organ moe w decyzji o pozwoleniu na budow naoy na inwestora obowizek ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego, a take obowizek zapewnienia nadzoru autorskiego, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania obiektu lub robt budowlanych bd przewidywanym wpywem na rodowisko. 2. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje obiektw budowlanych, przy ktrych realizacji jest wymagane ustanowienie inspektora nadzoru inwestorskiego, oraz list obiektw budowlanych i kryteria techniczne, jakimi powinien kierowa si organ podczas nakadania na inwestora obowizku ustanowienia inspektora nadzoru inwestorskiego. Art. 20. 1. Do podstawowych obowizkw projektanta naley: 1) opracowanie projektu budowlanego w sposb zgodny z ustaleniami okrelonymi w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z pn. zm.4)), lub w pozwoleniu, o ktrym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z pn. zm.5)), wymaganiami ustawy, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 1a) zapewnienie, w razie potrzeby, udziau w opracowaniu projektu osb posiadajcych uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalnoci oraz wzajemne skoordynowanie techniczne wykonanych przez te osoby opracowa projektowych, zapewniajce uwzgldnienie zawartych w przepisach zasad bezpieczestwa i ochrony zdrowia w procesie budowy, z uwzgldnieniem specyfiki projektowanego obiektu budowlanego; 1b) sporzdzenie informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia ze wzgldu na specyfik projektowanego obiektu budowlanego, uwzgldnianej w planie bezpieczestwa i ochrony zdrowia; 2) uzyskanie wymaganych opinii, uzgodnie i sprawdze rozwiza projektowych w zakresie wynikajcym z przepisw; 3) wyjanianie wtpliwoci dotyczcych projektu i zawartych w nim rozwiza; 3a) sporzdzanie lub uzgadnianie indywidualnej dokumentacji technicznej, o ktrej mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych (Dz. U. Nr 92, poz. 881, z 2009 r. Nr 18, poz. 97 oraz z 2010 r. Nr 114, poz. 760); 4) sprawowanie nadzoru autorskiego na danie inwestora lub waciwego organu w zakresie: a) stwierdzania w toku wykonywania robt budowlanych zgodnoci realizacji z projektem, b) uzgadniania moliwoci wprowadzenia rozwiza zamiennych w stosunku do przewidzianych w projekcie, zgoszonych przez kierownika budowy lub inspektora nadzoru inwestorskiego. 2. Projektant ma obowizek zapewni sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod wzgldem zgodnoci z przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, przez osob posiadajc uprawnienia budowlane do projektowania bez ogranicze w odpowiedniej specjalnoci lub rzeczoznawc budowlanego. 3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 2, nie dotyczy: 1) zakresu objtego sprawdzaniem i opiniowaniem na podstawie przepisw szczeglnych; 2) projektw obiektw budowlanych o prostej konstrukcji, jak: budynki mieszkalne

jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i skadowe. 4. Projektant, a take sprawdzajcy, o ktrym mowa w ust. 2, do projektu budowlanego docza owiadczenie o sporzdzeniu projektu budowlanego, zgodnie z obowizujcymi przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej. Art. 21. Projektant, w trakcie realizacji budowy, ma prawo: 1) wstpu na teren budowy i dokonywania zapisw w dzienniku budowy dotyczcych jej realizacji; 2) dania wpisem do dziennika budowy wstrzymania robt budowlanych w razie: a) stwierdzenia moliwoci powstania zagroenia, b) wykonywania ich niezgodnie z projektem. Art. 21a. 1. Kierownik budowy jest obowizany, w oparciu o informacj, o ktrej mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, sporzdzi lub zapewni sporzdzenie, przed rozpoczciem budowy, planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia, uwzgldniajc specyfik obiektu budowlanego i warunki prowadzenia robt budowlanych, w tym planowane jednoczesne prowadzenie robt budowlanych i produkcji przemysowej. 1a. Plan bezpieczestwa i ochrony zdrowia na budowie sporzdza si, jeeli: 1) w trakcie budowy wykonywany bdzie przynajmniej jeden z rodzajw robt budowlanych wymienionych w ust. 2 lub 2) przewidywane roboty budowlane maj trwa duej ni 30 dni roboczych i jednoczenie bdzie przy nich zatrudnionych co najmniej 20 pracownikw lub pracochonno planowanych robt bdzie przekracza 500 osobodni. 2. W planie, o ktrym mowa w ust. 1, naley uwzgldni specyfik nastpujcych rodzajw robt budowlanych: 1) ktrych charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczeglnie wysokie ryzyko powstania zagroenia bezpieczestwa i zdrowia ludzi, a w szczeglnoci przysypania ziemi lub upadku z wysokoci; 2) przy prowadzeniu ktrych wystpuj dziaania substancji chemicznych lub czynnikw biologicznych zagraajcych bezpieczestwu i zdrowiu ludzi; 3) stwarzajcych zagroenie promieniowaniem jonizujcym; 4) prowadzonych w pobliu linii wysokiego napicia lub czynnych linii komunikacyjnych; 5) stwarzajcych ryzyko utonicia pracownikw; 6) prowadzonych w studniach, pod ziemi i w tunelach; 7) wykonywanych przez kierujcych pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych; 8) wykonywanych w kesonach, z atmosfer wytwarzan ze spronego powietrza; 9) wymagajcych uycia materiaw wybuchowych; 10) prowadzonych przy montau i demontau cikich elementw prefabrykowanych. 3. Wymagania dotyczce bezpieczestwa i ochrony zdrowia przy wykonywaniu robt budowlanych okrelaj odrbne przepisy w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowy zakres i form: a) informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia, b) planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia - majc na uwadze specyfik projektowanego obiektu budowlanego; 2) szczegowy zakres rodzajw robt budowlanych, o ktrych mowa w ust. 2, majc na

uwadze stopie zagroe, jakie stwarzaj poszczeglne ich rodzaje. Art. 22. Do podstawowych obowizkw kierownika budowy naley: 1) protokolarne przejcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdujcymi si na nim obiektami budowlanymi, urzdzeniami technicznymi i staymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegajcymi ochronie elementami rodowiska przyrodniczego i kulturowego; 2) prowadzenie dokumentacji budowy; 3) zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie budowy i kierowanie budow obiektu budowlanego w sposb zgodny z projektem i pozwoleniem na budow, przepisami, w tym techniczno-budowlanymi, oraz przepisami bezpieczestwa i higieny pracy; 3a) koordynowanie realizacji zada zapobiegajcych zagroeniom bezpieczestwa i ochrony zdrowia: a) przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych zaoe planowanych robt budowlanych lub ich poszczeglnych etapw, ktre maj by prowadzone jednoczenie lub kolejno, b) przy planowaniu czasu wymaganego do zakoczenia robt budowlanych lub ich poszczeglnych etapw; 3b) koordynowanie dziaa zapewniajcych przestrzeganie podczas wykonywania robt budowlanych zasad bezpieczestwa i ochrony zdrowia zawartych w przepisach, o ktrych mowa w art. 21a ust. 3, oraz w planie bezpieczestwa i ochrony zdrowia; 3c) wprowadzanie niezbdnych zmian w informacji, o ktrej mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, oraz w planie bezpieczestwa i ochrony zdrowia, wynikajcych z postpu wykonywanych robt budowlanych; 3d) podejmowanie niezbdnych dziaa uniemoliwiajcych wstp na budow osobom nieupowanionym; 4) wstrzymanie robt budowlanych w przypadku stwierdzenia moliwoci powstania zagroenia oraz bezzwoczne zawiadomienie o tym waciwego organu; 5) zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczcym wstrzymania robt budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem; 6) realizacja zalece wpisanych do dziennika budowy; 7) zgaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robt ulegajcych zakryciu bd zanikajcych oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prb i sprawdze instalacji, urzdze technicznych i przewodw kominowych przed zgoszeniem obiektu budowlanego do odbioru; 8) przygotowanie dokumentacji powykonawczej obiektu budowlanego; 9) zgoszenie obiektu budowlanego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnociach odbioru i zapewnienie usunicia stwierdzonych wad, a take przekazanie inwestorowi owiadczenia, o ktrym mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2. Art. 23. Kierownik budowy ma prawo: 1) wystpowania do inwestora o zmiany w rozwizaniach projektowych, jeeli s one uzasadnione koniecznoci zwikszenia bezpieczestwa realizacji robt budowlanych lub usprawnienia procesu budowy; 2) ustosunkowania si w dzienniku budowy do zalece w nim zawartych.

Art. 23a. (uchylony). Art. 24. 1. czenie funkcji kierownika budowy i inspektora nadzoru inwestorskiego nie jest dopuszczalne. 2. Przepisy ust. 1 oraz art. 22 i art. 23 stosuje si odpowiednio do kierownika robt. Art. 25. Do podstawowych obowizkw inspektora nadzoru inwestorskiego naley: 1) reprezentowanie inwestora na budowie przez sprawowanie kontroli zgodnoci jej realizacji z projektem i pozwoleniem na budow, przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej; 2) sprawdzanie jakoci wykonywanych robt i wbudowanych wyrobw budowlanych, a w szczeglnoci zapobieganie zastosowaniu wyrobw budowlanych wadliwych i niedopuszczonych do stosowania w budownictwie; 3) sprawdzanie i odbir robt budowlanych ulegajcych zakryciu lub zanikajcych, uczestniczenie w prbach i odbiorach technicznych instalacji, urzdze technicznych i przewodw kominowych oraz przygotowanie i udzia w czynnociach odbioru gotowych obiektw budowlanych i przekazywanie ich do uytkowania; 4) potwierdzanie faktycznie wykonanych robt oraz usunicia wad, a take, na danie inwestora, kontrolowanie rozlicze budowy. Art. 26. Inspektor nadzoru inwestorskiego ma prawo: 1) wydawa kierownikowi budowy lub kierownikowi robt polecenia, potwierdzone wpisem do dziennika budowy, dotyczce: usunicia nieprawidowoci lub zagroe, wykonania prb lub bada, take wymagajcych odkrycia robt lub elementw zakrytych, oraz przedstawienia ekspertyz dotyczcych prowadzonych robt budowlanych i dowodw dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobw budowlanych oraz urzdze technicznych; 2) da od kierownika budowy lub kierownika robt dokonania poprawek bd ponownego wykonania wadliwie wykonanych robt, a take wstrzymania dalszych robt budowlanych w przypadku, gdyby ich kontynuacja moga wywoa zagroenie bd spowodowa niedopuszczaln niezgodno z projektem lub pozwoleniem na budow. Art. 27. Przy budowie obiektu budowlanego, wymagajcego ustanowienia inspektorw nadzoru inwestorskiego w zakresie rnych specjalnoci, inwestor wyznacza jednego z nich jako koordynatora ich czynnoci na budowie. Rozdzia 4 Postpowanie poprzedzajce rozpoczcie robt budowlanych Art. 28. 1. Roboty budowlane mona rozpocz jedynie na podstawie ostatecznej decyzji o pozwoleniu na budow, z zastrzeeniem art. 29-31. 2. Stronami w postpowaniu w sprawie pozwolenia na budow s: inwestor oraz waciciele, uytkownicy wieczyci lub zarzdcy nieruchomoci znajdujcych si w obszarze oddziaywania obiektu. 3. Przepisu art. 31 Kodeksu postpowania administracyjnego nie stosuje si w postpowaniu w sprawie pozwolenia na budow. 4. Przepisw ust. 2 i 3 nie stosuje si w postpowaniu w sprawie pozwolenia na budow wymagajcym udziau spoeczestwa zgodnie z przepisami ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie

rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko. W tym przypadku stosuje si przepisy art. 44 ustawy, o ktrej mowa w zdaniu pierwszym. Art. 29. 1. Pozwolenia na budow nie wymaga budowa: 1) obiektw gospodarczych zwizanych z produkcj roln i uzupeniajcych zabudow zagrodow w ramach istniejcej dziaki siedliskowej: a) parterowych budynkw gospodarczych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpitoci konstrukcji nie wikszej ni 4,80 m, b) pyt do skadowania obornika, c) szczelnych zbiornikw na gnojwk lub gnojowic o pojemnoci do 25 m3, d) naziemnych silosw na materiay sypkie o pojemnoci do 30 m3 i wysokoci nie wikszej ni 4,50 m, e) suszarni kontenerowych o powierzchni zabudowy do 21 m2; 2) wolno stojcych parterowych budynkw gospodarczych, wiat i altan oraz przydomowych oranerii (ogrodw zimowych) o powierzchni zabudowy do 25 m2, przy czym czna liczba tych obiektw na dziace nie moe przekracza dwch na kade 500 m2 powierzchni dziaki; 3) indywidualnych przydomowych oczyszczalni ciekw o wydajnoci do 7,50 m3 na dob; 4) altan i obiektw gospodarczych na dziakach w rodzinnych ogrodach dziakowych o powierzchni zabudowy do 25 m2 w miastach i do 35 m2 poza granicami miast oraz wysokoci do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach paskich; 5) wiat przystankowych i peronowych; 6) budynkw gospodarczych o powierzchni zabudowy do 20 m2, sucych jako zaplecze do biecego utrzymania linii kolejowych, pooonych na terenach stanowicych wasno Skarbu Pastwa i bdcych we wadaniu zarzdu kolei; 7) wolno stojcych kabin telefonicznych, szaf i supkw telekomunikacyjnych; 8) parkometrw z wasnym zasilaniem; 9) boisk szkolnych oraz boisk, kortw tenisowych, bieni sucych do rekreacji; 10) miejsc postojowych dla samochodw osobowych do 10 stanowisk wcznie; 11) zatok parkingowych na drogach wojewdzkich, powiatowych i gminnych; 12) tymczasowych obiektw budowlanych, niepoczonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbirki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie okrelonym w zgoszeniu, o ktrym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie pniej ni przed upywem 120 dni od dnia rozpoczcia budowy okrelonego w zgoszeniu; 13) gospodarczych obiektw budowlanych o powierzchni zabudowy do 35 m2, przy rozpitoci konstrukcji nie wikszej ni 4,80 m, przeznaczonych wycznie na cele gospodarki lenej i pooonych na gruntach lenych Skarbu Pastwa; 14) obiektw budowlanych pitrzcych wod i upustowych o wysokoci pitrzenia poniej 1 m poza rzekami eglownymi oraz poza obszarem parkw narodowych, rezerwatw przyrody i parkw krajobrazowych oraz ich otulin; 15) przydomowych basenw i oczek wodnych o powierzchni do 30 m2; 16) pomostw o dugoci cakowitej do 25 m i wysokoci, liczonej od korony pomostu do dna akwenu, do 2,50 m, sucych do: a) cumowania niewielkich jednostek pywajcych, jak odzie, kajaki, jachty, b) uprawiania wdkarstwa, c) rekreacji; 17) opasek brzegowych oraz innych sztucznych, powierzchniowych lub liniowych umocnie brzegw rzek i potokw grskich oraz brzegu morskiego, brzegu morskich wd

wewntrznych, niestanowicych konstrukcji oporowych; 18) pochylni przeznaczonych dla osb niepenosprawnych; 19) instalacji zbiornikowych na gaz pynny z pojedynczym zbiornikiem o pojemnoci do 7 m3, przeznaczonych do zasilania instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych jednorodzinnych; 20) przyczy: elektroenergetycznych, wodocigowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych; 20a) telekomunikacyjnych linii kablowych; 20b) kanalizacji kablowej; 21) urzdze pomiarowych, wraz z ogrodzeniami i drogami wewntrznymi, pastwowej suby hydrologiczno-meteorologicznej i pastwowej suby hydrogeologicznej: a) posterunkw: wodowskazowych, meteorologicznych, opadowych oraz wd podziemnych, b) punktw: obserwacyjnych stanw wd podziemnych oraz monitoringu jakoci wd podziemnych, c) piezometrw obserwacyjnych i obudowanych rde; 22) obiektw maej architektury; 23) ogrodze; 24) obiektw przeznaczonych do czasowego uytkowania w trakcie realizacji robt budowlanych, pooonych na terenie budowy, oraz ustawianie barakowozw uywanych przy wykonywaniu robt budowlanych, badaniach geologicznych i pomiarach geodezyjnych; 25) tymczasowych obiektw budowlanych stanowicych wycznie eksponaty wystawowe, niepenicych jakichkolwiek funkcji uytkowych, usytuowanych na terenach przeznaczonych na ten cel; 26) znakw geodezyjnych, a take obiektw triangulacyjnych, poza obszarem parkw narodowych i rezerwatw przyrody; 27) instalacji telekomunikacyjnych w obrbie budynkw bdcych w uytkowaniu. 2. Pozwolenia na budow nie wymaga wykonywanie robt budowlanych polegajcych na: 1) remoncie istniejcych obiektw budowlanych i urzdze budowlanych, z wyjtkiem obiektw wpisanych do rejestru zabytkw; 2) (uchylony); 3) (uchylony); 4) dociepleniu budynkw o wysokoci do 12 m; 5) utwardzeniu powierzchni gruntu na dziakach budowlanych; 6) instalowaniu tablic i urzdze reklamowych, z wyjtkiem usytuowanych na obiektach wpisanych do rejestru zabytkw w rozumieniu przepisw o ochronie zabytkw i opiece nad zabytkami oraz z wyjtkiem reklam wietlnych i podwietlanych usytuowanych poza obszarem zabudowanym w rozumieniu przepisw o ruchu drogowym; 7) (uchylony); 8) (uchylony); 9) wykonywaniu urzdze melioracji wodnych szczegowych, z wyjtkiem: a) ziemnych staww hodowlanych, b) urzdze melioracji wodnych szczegowych usytuowanych w granicach parkw narodowych, rezerwatw przyrody i parkw krajobrazowych oraz ich otulin; 10) wykonywaniu uj wd rdldowych powierzchniowych o wydajnoci poniej 50 m3/h oraz obudowy uj wd podziemnych; 11) przebudowie sieci elektroenergetycznych, wodocigowych, kanalizacyjnych, gazowych, cieplnych i telekomunikacyjnych;

12) przebudowie drg, torw i urzdze kolejowych; 13) wykonywaniu podczyszczeniowych robt czerpalnych polegajcych na usuniciu spyce dna, powstaych w czasie uytkowania basenw i kanaw portowych oraz torw wodnych, w stosunku do gbokoci technicznych (eksploatacyjnych) i nachyle skarp podwodnych akwenu; 14) instalowaniu krat na obiektach budowlanych; 15) instalowaniu urzdze, w tym antenowych konstrukcji wsporczych i instalacji radiokomunikacyjnych, na obiektach budowlanych; 16) montau wolno stojcych kolektorw sonecznych; 17) instalowaniu kabli telekomunikacyjnych w kanalizacji kablowej. 3. Pozwolenia na budow wymagaj przedsiwzicia, ktre wymagaj przeprowadzenia oceny oddziaywania na rodowisko, oraz przedsiwzicia wymagajce przeprowadzenia oceny oddziaywania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko. Art. 29a. 1. Budowa przyczy, o ktrych mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, wymaga sporzdzenia planu sytuacyjnego na kopii aktualnej mapy zasadniczej lub mapy jednostkowej przyjtej do pastwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. 2. Do budowy, o ktrej mowa w ust. 1, stosuje si przepisy prawa energetycznego albo o zbiorowym zaopatrzeniu w wod i zbiorowym odprowadzaniu ciekw. 3. Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si, jeeli inwestor dokona zgoszenia, o ktrym mowa w art. 30. 1) 1a) 2) 3) Art. 30. 1. Zgoszenia waciwemu organowi wymaga, z zastrzeeniem art. 29 ust. 3: budowa, o ktrej mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5-19 i 20a-21; budowa, o ktrej mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20 - z zastrzeeniem art. 29a; wykonywanie robt budowlanych, o ktrych mowa w art. 29 ust. 2 pkt 1, 4-6 oraz 9-13; budowa ogrodze od strony drg, ulic, placw, torw kolejowych i innych miejsc publicznych oraz ogrodze o wysokoci powyej 2,20 m i wykonywanie robt budowlanych polegajcych na instalowaniu: a) krat na budynkach mieszkalnych wielorodzinnych, uytecznoci publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytkw, b) urzdze o wysokoci powyej 3 m na obiektach budowlanych, c) (uchylona); 4) budowa obiektw maej architektury w miejscach publicznych. 2. W zgoszeniu naley okreli rodzaj, zakres i sposb wykonywania robt budowlanych oraz termin ich rozpoczcia. Do zgoszenia naley doczy owiadczenie, o ktrym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2, oraz, w zalenoci od potrzeb, odpowiednie szkice lub rysunki, a take pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrbnymi przepisami. W razie koniecznoci uzupenienia zgoszenia waciwy organ nakada, w drodze postanowienia, na zgaszajcego obowizek uzupenienia, w okrelonym terminie, brakujcych dokumentw, a w przypadku ich nieuzupenienia - wnosi sprzeciw, w drodze decyzji. 3. Do zgoszenia budowy, o ktrej mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19 i 20, naley ponadto doczy projekt zagospodarowania dziaki lub terenu wraz z opisem technicznym instalacji, wykonany przez projektanta posiadajcego odpowiednie uprawnienia budowlane. Projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, w przypadku budowy instalacji gazowej, o ktrej mowa w

art. 29 ust. 1 pkt 19, powinien by uzgodniony z podmiotem waciwym do spraw zabezpiecze przeciwpoarowych. 4. W zgoszeniu budowy, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 4, naley ponadto przedstawi projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, wykonany przez projektanta posiadajcego wymagane uprawnienia budowlane. 5. Zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 1, naley dokona przed terminem zamierzonego rozpoczcia robt budowlanych. Do wykonywania robt budowlanych mona przystpi, jeeli w terminie 30 dni od dnia dorczenia zgoszenia waciwy organ nie wniesie, w drodze decyzji, sprzeciwu i nie pniej ni po upywie 2 lat od okrelonego w zgoszeniu terminu ich rozpoczcia. 5a. (uchylony). 6. Waciwy organ wnosi sprzeciw, jeeli: 1) zgoszenie dotyczy budowy lub wykonywania robt budowlanych objtych obowizkiem uzyskania pozwolenia na budow; 2) budowa lub wykonywanie robt budowlanych objtych zgoszeniem narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub inne przepisy; 3) zgoszenie dotyczy budowy tymczasowego obiektu budowlanego, o ktrym mowa w art. 29 ust. 1 pkt 12, w miejscu, w ktrym taki obiekt istnieje. 7. Waciwy organ moe naoy, w drodze decyzji, o ktrej mowa w ust. 5, obowizek uzyskania pozwolenia na wykonanie okrelonego obiektu lub robt budowlanych objtych obowizkiem zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 1, jeeli ich realizacja moe narusza ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub spowodowa: 1) zagroenie bezpieczestwa ludzi lub mienia; 2) pogorszenie stanu rodowiska lub stanu zachowania zabytkw; 3) pogorszenie warunkw zdrowotno-sanitarnych; 4) wprowadzenie, utrwalenie bd zwikszenie ogranicze lub uciliwoci dla terenw ssiednich. Art. 31. 1. Pozwolenia nie wymaga rozbirka: 1) budynkw i budowli - niewpisanych do rejestru zabytkw oraz nieobjtych ochron konserwatorsk - o wysokoci poniej 8 m, jeeli ich odlego od granicy dziaki jest nie mniejsza ni poowa wysokoci; 2) obiektw i urzdze budowlanych, na budow ktrych nie jest wymagane pozwolenie na budow, jeeli nie podlegaj ochronie jako zabytki. 2. Rozbirka obiektw budowlanych, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, wymaga uprzedniego zgoszenia waciwemu organowi, w ktrym naley okreli rodzaj, zakres i sposb wykonywania tych robt. Przepis art. 30 ust. 5 stosuje si odpowiednio. 3. Waciwy organ moe naoy obowizek uzyskania pozwolenia na rozbirk obiektw, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, jeeli rozbirka tych obiektw: 1) moe wpyn na pogorszenie stosunkw wodnych, warunkw sanitarnych oraz stanu rodowiska lub 2) wymaga zachowania warunkw, od ktrych spenienia moe by uzalenione prowadzenie robt zwizanych z rozbirk. 4. Waciwy organ moe da, ze wzgldu na bezpieczestwo ludzi lub mienia, przedstawienia danych o obiekcie budowlanym lub dotyczcych prowadzenia robt rozbirkowych. 5. Roboty zabezpieczajce i rozbirkowe mona rozpocz przed uzyskaniem pozwolenia na

rozbirk lub przed ich zgoszeniem, jeeli maj one na celu usunicie bezporedniego zagroenia bezpieczestwa ludzi lub mienia. Rozpoczcie takich robt nie zwalnia od obowizku bezzwocznego uzyskania pozwolenia na rozbirk lub zgoszenia o zamierzonej rozbirce obiektu budowlanego. Art. 32. 1. Pozwolenie na budow lub rozbirk obiektu budowlanego moe by wydane po uprzednim: 1) przeprowadzeniu oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000, jeeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko; 2) uzyskaniu przez inwestora, wymaganych przepisami szczeglnymi, pozwole, uzgodnie lub opinii innych organw; 3) wyraeniu zgody przez ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej - w przypadku budowy gazocigw o zasigu krajowym lub jeeli budowa ta wynika z umw midzynarodowych. 2. Uzgodnienie, wyraenie zgody lub opinii, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, powinny nastpi w terminie 14 dni od dnia przedstawienia proponowanych rozwiza. Niezajcie przez organ stanowiska w tym terminie uznaje si jako brak zastrzee do przedstawionych rozwiza. 3. Przepis ust. 2 nie dotyczy przypadkw, w ktrych stanowisko powinno by wyraone w drodze decyzji, oraz uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000. 4. Pozwolenie na budow moe by wydane wycznie temu, kto: 1) zoy wniosek w tej sprawie w okresie wanoci decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; 1a) zoy wniosek w tej sprawie w okresie wanoci pozwolenia, o ktrym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeeli jest ono wymagane; 2) zoy owiadczenie, pod rygorem odpowiedzialnoci karnej, o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomoci na cele budowlane. 4a. Nie wydaje si pozwolenia na budow w przypadku rozpoczcia robt budowlanych z naruszeniem przepisu art. 28 ust. 1. 5. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzory: wniosku o pozwolenie na budow, owiadczenia o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomoci na cele budowlane i decyzji o pozwoleniu na budow. 6. Wzory wniosku i owiadczenia, o ktrych mowa w ust. 5, powinny obejmowa w szczeglnoci dane osobowe lub nazw inwestora oraz inne informacje niezbdne do podjcia rozstrzygnicia w prowadzonym postpowaniu. Wzr decyzji o pozwoleniu na budow powinien obejmowa w szczeglnoci okrelenie organu wydajcego decyzj, dane osobowe lub nazw inwestora i innych stron postpowania oraz inne informacje niezbdne inwestorowi do legalnego wykonywania robt budowlanych. Art. 33. 1. Pozwolenie na budow dotyczy caego zamierzenia budowlanego. W przypadku

zamierzenia budowlanego obejmujcego wicej ni jeden obiekt, pozwolenie na budow moe, na wniosek inwestora, dotyczy wybranych obiektw lub zespou obiektw, mogcych samodzielnie funkcjonowa zgodnie z przeznaczeniem. Jeeli pozwolenie na budow dotyczy wybranych obiektw lub zespou obiektw, inwestor jest obowizany przedstawi projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, o ktrym mowa w art. 34 ust. 3 pkt 1, dla caego zamierzenia budowlanego. 2. Do wniosku o pozwolenie na budow naley doczy: 1) cztery egzemplarze projektu budowlanego wraz z opiniami, uzgodnieniami, pozwoleniami i innymi dokumentami wymaganymi przepisami szczeglnymi oraz zawiadczeniem, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7, aktualnym na dzie opracowania projektu; nie dotyczy to uzgodnienia i opiniowania przeprowadzanego w ramach oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000; 2) owiadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomoci na cele budowlane; 3) decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym; 3a) pozwolenie, o ktrym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeeli jest ono wymagane; 4) w przypadku obiektw zakadw grniczych oraz obiektw usytuowanych na terenach zamknitych i terenach, o ktrych mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1, postanowienie o uzgodnieniu z organem administracji architektoniczno-budowlanej, o ktrym mowa w art. 82 ust. 2, projektowanych rozwiza w zakresie: a) linii zabudowy oraz elewacji obiektw budowlanych projektowanych od strony drg, ulic, placw i innych miejsc publicznych, b) przebiegu i charakterystyki technicznej drg, linii komunikacyjnych oraz sieci uzbrojenia terenu, wyprowadzonych poza granice terenu zamknitego, portw morskich i przystani morskich, a take podcze tych obiektw do sieci uytku publicznego; 5) w przypadku obiektw handlowych zezwolenie, o ktrym mowa w art. 3 ustawy z dnia 11 maja 2007 r. o tworzeniu i dziaaniu wielkopowierzchniowych obiektw handlowych (Dz. U. Nr 127, poz. 880); 6)4 w przypadku obiektw budowlanych, do ktrych ciepo bdzie dostarczane z indywidualnego rda ciepa niebdcego odnawialnym rdem energii, rdem ciepa uytkowego w kogeneracji lub rdem ciepa odpadowego z instalacji przemysowych, dla ktrych to obiektw przewidywana szczytowa moc cieplna instalacji i urzdze do ogrzewania tych obiektw wynosi nie mniej ni 50 kW i zlokalizowanych na terenie, na ktrym istniej techniczne warunki dostarczania ciepa z sieci ciepowniczej, w ktrej nie mniej ni 75% ciepa w skali roku kalendarzowego stanowi ciepo wytwarzane w odnawialnych rdach energii, ciepo uytkowe w kogeneracji lub ciepo odpadowe z instalacji przemysowych, a ceny ciepa stosowane przez przedsibiorstwo energetyczne zajmujce si wytwarzaniem ciepa i dostarczajce ciepo do tej sieci ciepowniczej, s nisze od obowizujcej redniej ceny sprzeday ciepa, o ktrej mowa w art. 23 ust. 2 pkt 18 lit. c ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne, dla rda ciepa zuywajcego tego samego rodzaju paliwo: a) odmow wydania warunkw przyczenia do sieci przez przedsibiorstwo energetyczne
Art. 33 ust. 2 pkt 6 dodany przez art. 38 pkt 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w ycie z dniem 1 lipca 2012 r.
4

zajmujce si przesyem lub dystrybucj ciepa albo b) audyt, o ktrym mowa w art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 15 kwietnia z 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wskazujcy, e dostarczanie ciepa do tego obiektu z sieci ciepowniczej zapewnia nisz efektywno energetyczn, anieli z innego indywidualnego rda ciepa, ktre moe by wykorzystane do dostarczania ciepa do tego obiektu. 2a. Na postanowienie, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 4, nie przysuguje zaalenie. 3. Do wniosku o pozwolenie na budow obiektw budowlanych: 1) ktrych wykonanie lub uytkowanie moe stwarza powane zagroenie dla uytkownikw, takich jak: obiekty energetyki jdrowej, rafinerie, zakady chemiczne, zapory wodne lub 2) ktrych projekty budowlane zawieraj nowe, niesprawdzone w krajowej praktyce, rozwizania techniczne, nieznajdujce podstaw w przepisach i Polskich Normach, naley doczy specjalistyczn opini wydan przez osob fizyczn lub jednostk organizacyjn wskazan przez waciwego ministra. 4. Do wniosku o pozwolenie na rozbirk naley doczy: 1) zgod waciciela obiektu; 2) szkic usytuowania obiektu budowlanego; 3) opis zakresu i sposobu prowadzenia robt rozbirkowych; 4) opis sposobu zapewnienia bezpieczestwa ludzi i mienia; 5) pozwolenia, uzgodnienia lub opinie innych organw, a take inne dokumenty, wymagane przepisami szczeglnymi; nie dotyczy to uzgodnienia i opinii uzyskiwanych w ramach oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000; 6) w zalenoci od potrzeb, projekt rozbirki obiektu. 5. Projekt budowlany i inne dokumenty, o ktrych mowa w ust. 2-4, zawierajce informacje niejawne mog by za zgod waciwego organu przechowywane przez inwestora. Art. 34. 1. Projekt budowlany powinien spenia wymagania okrelone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, lub w pozwoleniu, o ktrym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, jeeli jest ono wymagane. 2. Zakres i tre projektu budowlanego powinny by dostosowane do specyfiki i charakteru obiektu oraz stopnia skomplikowania robt budowlanych. 3. Projekt budowlany powinien zawiera: 1) projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, sporzdzony na aktualnej mapie, obejmujcy: okrelenie granic dziaki lub terenu, usytuowanie, obrys i ukady istniejcych i projektowanych obiektw budowlanych, sieci uzbrojenia terenu, sposb odprowadzania lub oczyszczania ciekw, ukad komunikacyjny i ukad zieleni, ze wskazaniem charakterystycznych elementw, wymiarw, rzdnych i wzajemnych odlegoci obiektw, w nawizaniu do istniejcej i projektowanej zabudowy terenw ssiednich; 2) projekt architektoniczno-budowlany, okrelajcy funkcj, form i konstrukcj obiektu budowlanego, jego charakterystyk energetyczn i ekologiczn oraz proponowane niezbdne rozwizania techniczne, a take materiaowe, ukazujce zasady nawizania do otoczenia, a w stosunku do obiektw budowlanych, o ktrych mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4 - rwnie opis dostpnoci dla osb niepenosprawnych;

3) stosownie do potrzeb: a) owiadczenia waciwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepa i gazu, odbioru ciekw oraz o warunkach przyczenia obiektu do sieci wodocigowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz drg ldowych, a)5 z zastrzeeniem art. 33 ust. 2 pkt 6, owiadczenia waciwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepa i gazu, odbioru ciekw oraz o warunkach przyczenia obiektu do sieci wodocigowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz drg ldowych, b) owiadczenie waciwego zarzdcy drogi o moliwoci poczenia dziaki z drog publiczn zgodnie z przepisami o drogach publicznych; 4) w zalenoci od potrzeb, wyniki bada geologiczno-inynierskich oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektw budowlanych. 3a. Przepisu ust. 3 pkt 1 nie stosuje si do projektu budowlanego przebudowy lub montau obiektu budowlanego, jeeli, zgodnie z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym, nie jest wymagane ustalenie warunkw zabudowy i zagospodarowania terenu. 3b. Przepisu ust. 3 pkt 2 nie stosuje si do projektu budowlanego budowy lub przebudowy urzdze budowlanych bd podziemnych sieci uzbrojenia terenu, jeeli cao problematyki moe by przedstawiona w projekcie zagospodarowania dziaki lub terenu. 4. Projekt budowlany podlega zatwierdzeniu w decyzji o pozwoleniu na budow. 5. Inwestor, speniajcy warunki do uzyskania pozwolenia na budow, moe da wydania odrbnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego, poprzedzajcej wydanie decyzji o pozwoleniu na budow. Decyzja jest wana przez czas w niej oznaczony, jednak nie duej ni rok. 6. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowy zakres i form projektu budowlanego; 2) szczegowe zasady ustalania geotechnicznych warunkw posadawiania obiektw budowlanych. Art. 35. 1. Przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow lub odrbnej decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego waciwy organ sprawdza: 1) zgodno projektu budowlanego z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu w przypadku braku miejscowego planu, a take wymaganiami ochrony rodowiska, w szczeglnoci okrelonymi w decyzji o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko; 2) zgodno projektu zagospodarowania dziaki lub terenu z przepisami, w tym technicznobudowlanymi; 3) kompletno projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnie, pozwole i sprawdze oraz informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia, o ktrej mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, a take zawiadczenia, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7;
Art. 34 ust. 3 pkt 3 lit. a zmieniony przez art. 38 pkt 3 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w ycie z dniem 1 lipca 2012 r.
5

3)6 kompletno projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnie, pozwole i sprawdze oraz informacji dotyczcej bezpieczestwa i ochrony zdrowia, o ktrej mowa w art. 20 ust. 1 pkt 1b, zawiadczenia, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7, oraz dokumentw, o ktrych mowa w art. 33 ust. 2 pkt 6; 4) wykonanie - w przypadku obowizku sprawdzenia projektu, o ktrym mowa w art. 20 ust. 2, take sprawdzenie projektu - przez osob posiadajc wymagane uprawnienia budowlane i legitymujc si aktualnym na dzie opracowania projektu - lub jego sprawdzenia zawiadczeniem, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7. 2. (uchylony). 3. W razie stwierdzenia narusze, w zakresie okrelonym w ust. 1, waciwy organ nakada postanowieniem obowizek usunicia wskazanych nieprawidowoci, okrelajc termin ich usunicia, a po jego bezskutecznym upywie wydaje decyzj o odmowie zatwierdzenia projektu i udzielenia pozwolenia na budow. 4. W razie spenienia wymaga okrelonych w ust. 1 oraz w art. 32 ust. 4, waciwy organ nie moe odmwi wydania decyzji o pozwoleniu na budow. 5. Waciwy organ wydaje decyzj o odmowie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budow, jeeli na terenie, ktrego dotyczy projekt zagospodarowania dziaki lub terenu, znajduje si obiekt budowlany, w stosunku do ktrego orzeczono nakaz rozbirki. 6. W przypadku gdy waciwy organ nie wyda decyzji w sprawie pozwolenia na budow w terminie 65 dni od dnia zoenia wniosku o wydanie takiej decyzji, organ wyszego stopnia wymierza temu organowi, w drodze postanowienia, na ktre przysuguje zaalenie, kar w wysokoci 500 z za kady dzie zwoki. Wpywy z kar stanowi dochd budetu pastwa. 6a. Przepisu ust. 6 nie stosuje si do pozwolenia na budow wydawanego dla przedsiwzicia podlegajcego ocenie oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo ocenie oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000. 7. Kar uiszcza si w terminie 14 dni od dnia dorczenia postanowienia, o ktrym mowa w ust. 6. W przypadku nieuiszczenia kary, o ktrej mowa w ust. 6, podlega ona cigniciu w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. 8. Do terminu, o ktrym mowa w ust. 6, nie wlicza si terminw przewidzianych w przepisach prawa do dokonania okrelonych czynnoci, okresw zawieszenia postpowania oraz okresw opnie spowodowanych z winy strony, albo z przyczyn niezalenych od organu. Art. 35a. 1. W przypadku wniesienia skargi do sdu administracyjnego na decyzj o pozwoleniu na budow wstrzymanie wykonania tej decyzji na wniosek skarcego sd moe uzaleni od zoenia przez skarcego kaucji na zabezpieczenie roszcze inwestora z powodu wstrzymania wykonania decyzji. 2. W przypadku uznania skargi za suszn w caoci lub w czci kaucja podlega zwrotowi. 3. W przypadku oddalenia skargi kaucj przeznacza si na zaspokojenie roszcze inwestora. 4. W sprawach kaucji stosuje si odpowiednio przepisy Kodeksu postpowania cywilnego o zabezpieczeniu roszcze. Art. 36. 1. W decyzji o pozwoleniu na budow waciwy organ, w razie potrzeby: 1) okrela szczeglne warunki zabezpieczenia terenu budowy i prowadzenia robt
6

Art. 35 ust. 1 pkt 3 zmieniony przez art. 38 pkt 4 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywnoci energetycznej (Dz. U. Nr 94, poz. 551), wejdzie w ycie z dniem 1 lipca 2012 r.

2) 3)

4) 5) 6)

budowlanych; okrela czas uytkowania tymczasowych obiektw budowlanych; okrela terminy rozbirki: a) istniejcych obiektw budowlanych nieprzewidzianych do dalszego uytkowania, b) tymczasowych obiektw budowlanych; okrela szczegowe wymagania dotyczce nadzoru na budowie; zamieszcza informacj o obowizkach i warunkach, wynikajcych z art. 54 lub art. 55; (uchylony). 2. (uchylony).

Art. 36a. 1. Istotne odstpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunkw pozwolenia na budow jest dopuszczalne jedynie po uzyskaniu decyzji o zmianie pozwolenia na budow. 2. Waciwy organ uchyla decyzje o pozwoleniu na budow, w przypadku wydania decyzji, o ktrej mowa w art. 51 ust. 1 pkt 3. 3. W postpowaniu w sprawie zmiany decyzji o pozwoleniu na budow, przepisy art. 32-35 stosuje si odpowiednio do zakresu tej zmiany. 4. (uchylony). 5. Nieistotne odstpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunkw pozwolenia na budow nie wymaga uzyskania decyzji o zmianie pozwolenia na budow i jest dopuszczalne, o ile nie dotyczy: 1) zakresu objtego projektem zagospodarowania dziaki lub terenu, 2) charakterystycznych parametrw obiektu budowlanego: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokoci, dugoci, szerokoci i liczby kondygnacji, 3) (uchylony), 4) (uchylony), 5) zapewnienia warunkw niezbdnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepenosprawne, 6) zmiany zamierzonego sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci, 7) ustale miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie wymaga uzyskania opinii, uzgodnie, pozwole i innych dokumentw, wymaganych przepisami szczeglnymi. 6. Projektant dokonuje kwalifikacji zamierzonego odstpienia oraz jest obowizany zamieci w projekcie budowlanym odpowiednie informacje (rysunek i opis) dotyczce odstpienia, o ktrym mowa w ust. 5. Art. 37. 1. Decyzja o pozwoleniu na budow wygasa, jeeli budowa nie zostaa rozpoczta przed upywem 3 lat od dnia, w ktrym decyzja ta staa si ostateczna lub budowa zostaa przerwana na czas duszy ni 3 lata. 2. Rozpoczcie albo wznowienie budowy, w przypadkach okrelonych w ust. 1, art. 36a ust. 2 albo w razie stwierdzenia niewanoci bd uchylenia decyzji o pozwoleniu na budow, moe nastpi po wydaniu nowej decyzji o pozwoleniu na budow, o ktrej mowa w art. 28, albo decyzji o pozwoleniu na wznowienie robt budowlanych, o ktrej mowa w art. 51 ust. 4. Art. 38. 1. Decyzj o pozwoleniu na budow waciwy organ przesya niezwocznie wjtowi, burmistrzowi, prezydentowi miasta albo organowi, ktry wyda decyzj o warunkach

zabudowy i zagospodarowania terenu, decyzj o rodowiskowych uwarunkowaniach, o ktrej mowa w art. 71 ust. 1 ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko, lub pozwolenie, o ktrym mowa w art. 23 i 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. 2. Waciwy organ prowadzi rejestr decyzji o pozwoleniu na budow oraz przechowuje zatwierdzone projekty budowlane, a take inne dokumenty objte pozwoleniem na budow, co najmniej przez okres istnienia obiektu budowlanego, z zastrzeeniem ust. 3. 3. Waciwy organ w decyzji o pozwoleniu na budow obiektu budowlanego na terenie zamknitym niezbdnym na cele obronnoci lub bezpieczestwa pastwa moe wyrazi zgod, aby zatwierdzony projekt budowlany, a take inne dokumenty objte pozwoleniem na budow zawierajce informacje niejawne przechowywane byy przez uytkownika obiektu budowlanego. 4. Przepisy ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko wskazuj przypadki, gdy informacje o wydanych decyzjach o pozwoleniu na budow podaje si do publicznej wiadomoci oraz gdy dane o tych decyzjach zamieszcza si w publicznie dostpnych wykazach. Art. 39. 1. Prowadzenie robt budowlanych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytkw lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytkw wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow, uzyskania pozwolenia na prowadzenie tych robt, wydanego przez waciwego wojewdzkiego konserwatora zabytkw. 2. Pozwolenie na rozbirk obiektu budowlanego wpisanego do rejestru zabytkw moe by wydane po uzyskaniu decyzji Generalnego Konserwatora Zabytkw dziaajcego w imieniu ministra waciwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego o skreleniu tego obiektu z rejestru zabytkw. 3. W stosunku do obiektw budowlanych oraz obszarw niewpisanych do rejestru zabytkw, a ujtych w gminnej ewidencji zabytkw, pozwolenie na budow lub rozbirk obiektu budowlanego wydaje waciwy organ w uzgodnieniu z wojewdzkim konserwatorem zabytkw. 4. Wojewdzki konserwator zabytkw jest obowizany zaj stanowisko w sprawie wniosku o pozwolenie na budow lub rozbirk obiektw budowlanych, o ktrych mowa w ust. 3, w terminie 30 dni od dnia jego dorczenia. Niezajcie stanowiska w tym terminie uznaje si jako brak zastrzee do przedstawionych we wniosku rozwiza projektowych. Art. 39a. Budowa obiektu budowlanego, tymczasowego obiektu budowlanego i urzdzenia budowlanego na obszarze Pomnika Zagady lub jego strefy ochronnej w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenw byych hitlerowskich obozw zagady (Dz. U. Nr 41, poz. 412, z pn. zm.6)) wymaga, przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budow, uzyskania zgody waciwego wojewody. Art. 40. 1. Organ, ktry wyda decyzj okrelon w art. 28, jest obowizany, za zgod strony, na rzecz ktrej decyzja zostaa wydana, do przeniesienia tej decyzji na rzecz innego podmiotu, jeeli przyjmuje on wszystkie warunki zawarte w tej decyzji oraz zoy owiadczenie, o ktrym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2. 2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do decyzji o pozwoleniu na wznowienie robt budowlanych, o ktrej mowa w art. 51 ust. 4. 3. Stronami w postpowaniu o przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budow lub o

pozwoleniu na wznowienie robt budowlanych s jedynie podmioty, midzy ktrymi ma by dokonane przeniesienie decyzji. Art. 40a. Ilekro w przepisach niniejszego rozdziau jest mowa o decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, rozumie si przez to take decyzj o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej w rozumieniu ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z pn. zm.7)). Rozdzia 5 Budowa i oddawanie do uytku obiektw budowlanych Art. 41. 1. Rozpoczcie budowy nastpuje z chwil podjcia prac przygotowawczych na terenie budowy. 2. Pracami przygotowawczymi s: 1) wytyczenie geodezyjne obiektw w terenie; 2) wykonanie niwelacji terenu; 3) zagospodarowanie terenu budowy wraz z budow tymczasowych obiektw; 4) wykonanie przyczy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy. 3. Prace przygotowawcze mog by wykonywane tylko na terenie objtym pozwoleniem na budow lub zgoszeniem. 4. Inwestor jest obowizany zawiadomi o zamierzonym terminie rozpoczcia robt budowlanych, na ktre jest wymagane pozwolenie na budow, waciwy organ oraz projektanta sprawujcego nadzr nad zgodnoci realizacji budowy z projektem, co najmniej na 7 dni przed ich rozpoczciem, doczajc na pimie: 1) owiadczenie kierownika budowy (robt), stwierdzajce sporzdzenie planu bezpieczestwa i ochrony zdrowia oraz przyjcie obowizku kierowania budow (robotami budowlanymi), a take zawiadczenie, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7; 2) w przypadku ustanowienia nadzoru inwestorskiego - owiadczenie inspektora nadzoru inwestorskiego, stwierdzajce przyjcie obowizku penienia nadzoru inwestorskiego nad danymi robotami budowlanymi, a take zawiadczenie, o ktrym mowa w art. 12 ust. 7; 3) informacj zawierajc dane zamieszczone w ogoszeniu, o ktrym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2. 5. Rozpoczcie dostaw energii, wody, ciepa lub gazu na potrzeby budowy moe nastpi jedynie po okazaniu wymaganego pozwolenia na budow lub zgoszenia. Art. 42. 1. Inwestor jest obowizany zapewni: objcie kierownictwa budowy (rozbirki) lub okrelonych robt budowlanych oraz nadzr nad robotami przez osob posiadajc uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalnoci. 2. Kierownik budowy (robt) jest obowizany: 1) prowadzi dziennik budowy lub rozbirki; 2) umieci na budowie lub rozbirce, w widocznym miejscu, tablic informacyjn oraz ogoszenie zawierajce dane dotyczce bezpieczestwa pracy i ochrony zdrowia; nie dotyczy to budowy obiektw sucych obronnoci i bezpieczestwu pastwa oraz obiektw liniowych; 3) odpowiednio zabezpieczy teren budowy (rozbirki). 3. Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si do budowy lub rozbirki obiektw, dla ktrych nie jest

wymagane pozwolenie na budow, z wyjtkiem budowy, o ktrej mowa w art. 29 ust. 1 pkt 19. Waciwy organ moe wyczy, w drodze decyzji, stosowanie tych przepisw rwnie w stosunku do innych obiektw, jeeli jest to uzasadnione nieznacznym stopniem skomplikowania robt budowlanych lub innymi wanymi wzgldami. 3a. Ogoszenie, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2, stosuje si do budowy lub rozbirki, na ktrej przewiduje si prowadzenie robt budowlanych trwajcych duej ni 30 dni roboczych i jednoczesne zatrudnienie co najmniej 20 pracownikw albo na ktrych planowany zakres robt przekracza 500 osobodni. 4. Przy prowadzeniu robt budowlanych, do kierowania ktrymi jest wymagane przygotowanie zawodowe w specjalnoci techniczno-budowlanej innej ni posiada kierownik budowy, inwestor jest obowizany zapewni ustanowienie kierownika robt w danej specjalnoci. Art. 43. 1. Obiekty budowlane wymagajce pozwolenia na budow oraz obiekty, o ktrych mowa w art. 29 ust. 1 pkt 20, podlegaj geodezyjnemu wyznaczeniu w terenie, a po ich wybudowaniu - geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej, obejmujcej pooenie ich na gruncie. 2. Waciwy organ moe naoy obowizek stosowania przepisu ust. 1 rwnie w stosunku do obiektw budowlanych wymagajcych zgoszenia. 3. Obiekty lub elementy obiektw budowlanych, ulegajce zakryciu, wymagajce inwentaryzacji, o ktrej mowa w ust. 1, podlegaj inwentaryzacji przed ich zakryciem. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje i zakres opracowa geodezyjno-kartograficznych oraz czynnoci geodezyjnych obowizujcych w budownictwie. Art. 44. 1. Inwestor jest obowizany bezzwocznie zawiadomi waciwy organ o zmianie: 1) kierownika budowy lub robt, 2) inspektora nadzoru inwestorskiego, 3) projektanta sprawujcego nadzr autorski, podajc, od kiedy nastpia zmiana. 2. Do zawiadomienia naley doczy owiadczenia osb, wymienionych w ust. 1, o przejciu obowizkw. Art. 45. 1. Dziennik budowy stanowi urzdowy dokument przebiegu robt budowlanych oraz zdarze i okolicznoci zachodzcych w toku wykonywania robt i jest wydawany odpatnie przez waciwy organ. 2. Przed rozpoczciem robt budowlanych naley dokona w dzienniku budowy wpisu osb, ktrym zostao powierzone kierownictwo, nadzr i kontrola techniczna robt budowlanych. Osoby te s obowizane potwierdzi podpisem przyjcie powierzonych im funkcji. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si odpowiednio do prowadzenia dziennikw: montau i rozbirki. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb prowadzenia dziennikw budowy, montau i rozbirki oraz osoby upowanione do dokonywania w nich wpisw, a take dane, jakie powinna zawiera tablica informacyjna oraz ogoszenie zawierajce dane dotyczce bezpieczestwa i ochrony zdrowia. 5. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 4, okrela si w szczeglnoci:

1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8)

ksztat i wymiary tablicy informacyjnej oraz napisw na niej umieszczonych; form ogoszenia; miejsce umieszczenia tablicy informacyjnej oraz ogoszenia; zakres danych osobowych uczestnikw procesu budowlanego i penionych przez nich funkcji w dziedzinie bezpieczestwa pracy i ochrony zdrowia; informacje dotyczce decyzji o pozwoleniu na budow; informacje dotyczce podmiotw wykonujcych roboty budowlane, w tym imi lub imiona i nazwisko lub nazw i adres; przewidywane terminy rozpoczcia i zakoczenia wykonywania robt budowlanych oraz maksymaln liczb pracownikw zatrudnionych na budowie; informacje dotyczce telefonw alarmowych.

Art. 46. Kierownik budowy (rozbirki), a jeeli jego ustanowienie nie jest wymagane inwestor, jest obowizany przez okres wykonywania robt budowlanych przechowywa dokumenty stanowice podstaw ich wykonania, a take owiadczenie dotyczce wyrobw budowlanych jednostkowo zastosowanych w obiekcie budowlanym, o ktrych mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o wyrobach budowlanych, oraz udostpnia te dokumenty przedstawicielom uprawnionych organw. Art. 47. 1. Jeeli do wykonania prac przygotowawczych lub robt budowlanych jest niezbdne wejcie do ssiedniego budynku, lokalu lub na teren ssiedniej nieruchomoci, inwestor jest obowizany przed rozpoczciem robt uzyska zgod waciciela ssiedniej nieruchomoci, budynku lub lokalu (najemcy) na wejcie oraz uzgodni z nim przewidywany sposb, zakres i terminy korzystania z tych obiektw, a take ewentualn rekompensat z tego tytuu. 2. W razie nieuzgodnienia warunkw, o ktrych mowa w ust. 1, waciwy organ - na wniosek inwestora - w terminie 14 dni od dnia zoenia wniosku, rozstrzyga, w drodze decyzji, o niezbdnoci wejcia do ssiedniego budynku, lokalu lub na teren ssiedniej nieruchomoci. W przypadku uznania zasadnoci wniosku inwestora, waciwy organ okrela jednoczenie granice niezbdnej potrzeby oraz warunki korzystania z ssiedniego budynku, lokalu lub nieruchomoci. 3. Inwestor, po zakoczeniu robt, o ktrych mowa w ust. 1, jest obowizany naprawi szkody powstae w wyniku korzystania z ssiedniej nieruchomoci, budynku lub lokalu - na zasadach okrelonych w Kodeksie cywilnym. 4. Zajcie, na potrzeby budowy, pasa drogowego lub jego czci moe nastpi po spenieniu wymaga okrelonych w odrbnych przepisach. Art. 48. 1. Waciwy organ nakazuje, z zastrzeeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbirk obiektu budowlanego, lub jego czci, bdcego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego pozwolenia na budow. 2. Jeeli budowa, o ktrej mowa w ust. 1: 1) jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczeglnoci: a) ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo b) ustaleniami ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, 2) nie narusza przepisw, w tym techniczno-budowlanych, w zakresie uniemoliwiajcym doprowadzenie obiektu budowlanego lub jego czci do stanu zgodnego z prawem

- waciwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robt budowlanych. 3. W postanowieniu, o ktrym mowa w ust. 2, ustala si wymagania dotyczce niezbdnych zabezpiecze budowy oraz nakada obowizek przedstawienia, w wyznaczonym terminie: 1) zawiadczenia wjta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodnoci budowy z ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowizujcego planu zagospodarowania przestrzennego; 2) dokumentw, o ktrych mowa w art. 33 ust. 2 pkt 1, 2 i 4 oraz ust. 3; do projektu architektoniczno-budowlanego nie stosuje si przepisu art. 20 ust. 3 pkt 2. 4. W przypadku niespenienia w wyznaczonym terminie obowizkw, o ktrych mowa w ust. 3, stosuje si przepis ust. 1. 5. Przedoenie w wyznaczonym terminie dokumentw, o ktrych mowa w ust. 3, traktuje si jak wniosek o zatwierdzenie projektu budowlanego i pozwolenie na wznowienie robt budowlanych, jeeli budowa nie zostaa zakoczona. Art. 49. 1. Waciwy organ, przed wydaniem decyzji w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na wznowienie robt budowlanych, bada: 1) zgodno projektu zagospodarowania dziaki lub terenu z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczeglnoci z ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, 2) kompletno projektu budowlanego i posiadanie wymaganych opinii, uzgodnie, pozwole i sprawdze, 3) wykonanie projektu budowlanego przez osob posiadajc wymagane uprawnienia budowlane - oraz, w drodze postanowienia, ustala wysoko opaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysuguje zaalenie. 2. Do opaty legalizacyjnej stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce kar, o ktrych mowa w art. 59f ust. 1, z tym e stawka opaty podlega pidziesiciokrotnemu podwyszeniu. 3. W przypadku stwierdzenia narusze, w zakresie okrelonym w ust. 1, waciwy organ nakada postanowieniem obowizek usunicia wskazanych nieprawidowoci, w okrelonym terminie, a po jego bezskutecznym upywie wydaje decyzj, o ktrej mowa w art. 48 ust. 1. Decyzj t wydaje si rwnie w przypadku nieuiszczenia w terminie opaty legalizacyjnej. 4. W razie spenienia wymaga, okrelonych w ust. 1, waciwy organ wydaje decyzj: 1) o zatwierdzeniu projektu budowlanego i pozwoleniu na wznowienie robt; 2) o zatwierdzeniu projektu budowlanego, jeeli budowa zostaa zakoczona. 4a. Decyzje, o ktrych mowa w ust. 4, mog by wydane po uprzednim przeprowadzeniu oceny oddziaywania przedsiwzicia na rodowisko albo oceny oddziaywania przedsiwzicia na obszar Natura 2000, jeeli jest ona wymagana przepisami ustawy z dnia 3 padziernika 2008 r. o udostpnianiu informacji o rodowisku i jego ochronie, udziale spoeczestwa w ochronie rodowiska oraz o ocenach oddziaywania na rodowisko. 5. W decyzji, o ktrej mowa w ust. 4, nakada si obowizek uzyskania decyzji o pozwoleniu na uytkowanie. Art. 49a. 1. W przypadku uchylenia w postpowaniu odwoawczym decyzji, o ktrej mowa w art. 49 ust. 4, i wydania decyzji, o ktrej mowa w art. 48 ust. 1, opata legalizacyjna podlega zwrotowi, z zastrzeeniem ust. 2, w terminie 30 dni od dnia stwierdzenia wykonania rozbirki. 2. Jeeli wykonanie decyzji o nakazie rozbirki obiektu budowlanego odbywa si w trybie

wykonania zastpczego, o ktrym mowa w przepisach o postpowaniu egzekucyjnym w administracji, opat legalizacyjn zalicza si w poczet kosztw wykonania zastpczego. Art. 49b. 1. Waciwy organ nakazuje, z zastrzeeniem ust. 2, w drodze decyzji, rozbirk obiektu budowlanego, lub jego czci, bdcego w budowie albo wybudowanego bez wymaganego zgoszenia bd pomimo wniesienia sprzeciwu przez waciwy organ. 2. Jeeli budowa, o ktrej mowa w ust. 1, jest zgodna z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, a w szczeglnoci ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo, w przypadku jego braku, ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz nie narusza przepisw, w tym technicznobudowlanych, waciwy organ wstrzymuje postanowieniem - gdy budowa nie zostaa zakoczona - prowadzenie robt budowlanych oraz nakada na inwestora obowizek przedoenia w terminie 30 dni: 1) dokumentw, o ktrych mowa w art. 30 ust. 2 albo art. 30 ust. 2 i 3, albo art. 30 ust. 2 i 4; 2) projektu zagospodarowania dziaki lub terenu; 3) zawiadczenia wjta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodnoci budowy z ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostatecznej decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowizujcego planu zagospodarowania przestrzennego. 3. W przypadku niespenienia obowizku, o ktrym mowa w ust. 2, stosuje si przepis ust. 1. 4. Jeeli zachodz okolicznoci, o ktrych mowa w ust. 2, waciwy organ, w drodze postanowienia, ustala wysoko opaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysuguje zaalenie. 5. Do opaty legalizacyjnej stosuje si odpowiednio przepisy art. 59g, z tym e wysoko opaty w przypadku budowy, o ktrej mowa w: 1) art. 29 ust. 1 pkt 7-11, 14, 15, 17 i 18 oraz w art. 30 ust. 1 pkt 3 i 4 - wynosi 2.500 z; 2) art. 29 ust. 1 pkt 1-3, 5, 6, 12, 13, 16 i 19-21 - wynosi 5.000 z. 6. Waciwy organ, w przypadku gdy budowa nie zostaa zakoczona, po wniesieniu opaty, o ktrej mowa w ust. 5, zezwala, w drodze postanowienia, na dokoczenie budowy. 7. W przypadku nieuiszczenia w terminie opaty legalizacyjnej waciwy organ wydaje decyzj, o ktrej mowa w ust. 1. Art. 50. 1. W przypadkach innych ni okrelone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 waciwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robt budowlanych wykonywanych: 1) bez wymaganego pozwolenia na budow albo zgoszenia lub 2) w sposb mogcy spowodowa zagroenie bezpieczestwa ludzi lub mienia bd zagroenie rodowiska, lub 3) na podstawie zgoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub 4) w sposb istotnie odbiegajcy od ustale i warunkw okrelonych w pozwoleniu na budow bd w przepisach. 2. W postanowieniu o wstrzymaniu robt budowlanych naley: 1) poda przyczyn wstrzymania robt; 2) ustali wymagania dotyczce niezbdnych zabezpiecze. 3. W postanowieniu o wstrzymaniu robt budowlanych mona naoy obowizek przedstawienia, w terminie 30 dni od dnia dorczenia postanowienia, inwentaryzacji wykonanych robt budowlanych lub odpowiednich ocen technicznych bd ekspertyz. 4. Postanowienie o wstrzymaniu robt budowlanych traci wano po upywie 2 miesicy od dnia dorczenia, chyba e w tym terminie zostanie wydana decyzja, o ktrej mowa w art. 50a pkt

2 albo w art. 51 ust. 1. 5. Na postanowienie o wstrzymaniu robt budowlanych suy zaalenie. Art. 50a. Waciwy organ w przypadku wykonywania robt budowlanych - pomimo wstrzymania ich wykonywania postanowieniem: 1) o ktrym mowa w art. 48 ust. 2 oraz w art. 49b ust. 2 - nakazuje, w drodze decyzji, rozbirk obiektu budowlanego lub jego czci; 2) o ktrym mowa w art. 50 ust. 1 - nakazuje, w drodze decyzji, rozbirk czci obiektu budowlanego wykonanego po dorczeniu postanowienia albo doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu poprzedniego. Art. 51. 1. Przed upywem 2 miesicy od dnia wydania postanowienia, o ktrym mowa w art. 50 ust. 1, waciwy organ w drodze decyzji: 1) nakazuje zaniechanie dalszych robt budowlanych bd rozbirk obiektu budowlanego lub jego czci, bd doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo 2) nakada obowizek wykonania okrelonych czynnoci lub robt budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robt budowlanych do stanu zgodnego z prawem, okrelajc termin ich wykonania, albo 3) w przypadku istotnego odstpienia od zatwierdzonego projektu budowlanego lub innych warunkw pozwolenia na budow - nakada, okrelajc termin wykonania, obowizek sporzdzenia i przedstawienia projektu budowlanego zamiennego, uwzgldniajcego zmiany wynikajce z dotychczas wykonanych robt budowlanych oraz - w razie potrzeby wykonania okrelonych czynnoci lub robt budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robt budowlanych do stanu zgodnego z prawem; przepisy dotyczce projektu budowlanego stosuje si odpowiednio do zakresu tych zmian. 2. W przypadku wydania nakazu, o ktrym mowa w art. 50a pkt 2, decyzje, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2 lub 3, wydaje si po wykonaniu obowizku okrelonego w tym nakazie. 3. Po upywie terminu lub na wniosek inwestora, waciwy organ sprawdza wykonanie obowizku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, i wydaje decyzj: 1) o stwierdzeniu wykonania obowizku albo 2) w przypadku niewykonania obowizku - nakazujc zaniechanie dalszych robt budowlanych bd rozbirk obiektu lub jego czci, bd doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. 4. Po upywie terminu lub na wniosek inwestora, waciwy organ sprawdza wykonanie obowizku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, i wydaje decyzj w sprawie zatwierdzenia projektu budowlanego i pozwolenia na wznowienie robt budowlanych albo - jeeli budowa zostaa zakoczona - o zatwierdzeniu projektu budowlanego zamiennego. W decyzji tej nakada si obowizek uzyskania decyzji o pozwoleniu na uytkowanie. 5. W przypadku niewykonania w terminie obowizku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, waciwy organ wydaje decyzj nakazujc zaniechanie dalszych robt budowlanych bd rozbirk obiektu lub jego czci, bd doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego. 6. Przepisw ust. 4 i 5 dotyczcych pozwolenia na uytkowanie nie stosuje si do robt budowlanych innych ni budowa bd przebudowa obiektu budowlanego lub jego czci. 7. Przepisy ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 stosuje si odpowiednio, jeeli roboty budowlane, w przypadkach innych ni okrelone w art. 48 albo w art. 49b, zostay wykonane w sposb, o ktrym mowa w art. 50 ust. 1.

Art. 52. Inwestor, waciciel lub zarzdca obiektu budowlanego jest obowizany na swj koszt dokona czynnoci nakazanych w decyzji, o ktrej mowa w art. 48, art. 49b, art. 50a oraz art. 51. Art. 53. Przepis art. 52 stosuje si rwnie do obiektw budowlanych, podlegajcych rozbirce w terminach, o ktrych mowa w art. 36 ust. 1 pkt 3. Art. 54. Do uytkowania obiektu budowlanego, na ktrego wzniesienie jest wymagane pozwolenie na budow, mona przystpi, z zastrzeeniem art. 55 i 57, po zawiadomieniu waciwego organu o zakoczeniu budowy, jeeli organ ten, w terminie 21 dni od dnia dorczenia zawiadomienia, nie zgosi sprzeciwu w drodze decyzji. Art. 55. Przed przystpieniem do uytkowania obiektu budowlanego naley uzyska ostateczn decyzj o pozwoleniu na uytkowanie, jeeli: 1) na wzniesienie obiektu budowlanego jest wymagane pozwolenie na budow i jest on zaliczony do kategorii V, IX-XVIII, XX, XXII, XXIV, XXVII-XXX, o ktrych mowa w zaczniku do ustawy; 2) zachodz okolicznoci, o ktrych mowa w art. 49 ust. 5 albo art. 51 ust. 4; 3) przystpienie do uytkowania obiektu budowlanego ma nastpi przed wykonaniem wszystkich robt budowlanych. Art. 55a. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, metodologie obliczania charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego lub czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow, o ktrym mowa w art. 5 ust. 3 oraz sposb sporzdzania i wzr wiadectw ich charakterystyki energetycznej uwzgldniajc w szczeglnoci: dane ilociowe i wskaniki charakterystyki energetycznej budynku i lokalu mieszkalnego, dane osoby wykonujcej wiadectwo charakterystyki energetycznej oraz niezbdne dane osobowe waciciela budynku lub lokalu mieszkalnego, majc na uwadze poprawno wykonywania wiadectw charakterystyki energetycznej. Art. 56. 1. Inwestor, w stosunku do ktrego naoono obowizek uzyskania pozwolenia na uytkowanie obiektu budowlanego, jest obowizany zawiadomi, zgodnie z waciwoci wynikajc z przepisw szczeglnych, organy: 1) (uchylony), 2) Pastwowej Inspekcji Sanitarnej, 3)7 (uchylony) 3) Pastwowej Inspekcji Pracy, 4) Pastwowej Stray Poarnej - o zakoczeniu budowy obiektu budowlanego i zamiarze przystpienia do jego uytkowania. Organy zajmuj stanowisko w sprawie zgodnoci wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym. 2. Niezajcie stanowiska przez organy, wymienione w ust. 1, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, traktuje si jak niezgoszenie sprzeciwu lub uwag.
7

Art. 56 ust. 1 pkt 3 uchylony przez art. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o zmianie ustawy o Pastwowej Inspekcji Pracy oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 142, poz. 829), wejdzie w ycie z dniem 8 sierpnia 2011 r.

Art. 57. 1. Do zawiadomienia o zakoczeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku o udzielenie pozwolenia na uytkowanie inwestor jest obowizany doczy: 1) orygina dziennika budowy; 2) owiadczenie kierownika budowy: a) o zgodnoci wykonania obiektu budowlanego z projektem budowlanym i warunkami pozwolenia na budow oraz przepisami, b) o doprowadzeniu do naleytego stanu i porzdku terenu budowy, a take - w razie korzystania - drogi, ulicy, ssiedniej nieruchomoci, budynku lub lokalu; 3) owiadczenie o waciwym zagospodarowaniu terenw przylegych, jeeli eksploatacja wybudowanego obiektu jest uzaleniona od ich odpowiedniego zagospodarowania; 4) protokoy bada i sprawdze; 5) inwentaryzacj geodezyjn powykonawcz; 6) potwierdzenie, zgodnie z odrbnymi przepisami, odbioru wykonanych przyczy; 7) kopi wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku, z zastrzeeniem art. 5 ust. 7. 2. W razie zmian nieodstpujcych w sposb istotny od zatwierdzonego projektu lub warunkw pozwolenia na budow, dokonanych podczas wykonywania robt, do zawiadomienia, o ktrym mowa w ust. 1, naley doczy kopie rysunkw wchodzcych w skad zatwierdzonego projektu budowlanego, z naniesionymi zmianami, a w razie potrzeby take uzupeniajcy opis. W takim przypadku owiadczenie, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2 lit. a, powinno by potwierdzone przez projektanta i inspektora nadzoru inwestorskiego, jeeli zosta ustanowiony. 3. Inwestor jest obowizany doczy do wniosku, o ktrym mowa w ust. 1, owiadczenia o braku sprzeciwu lub uwag ze strony organw wymienionych w art. 56. 4. Inwestor jest obowizany uzupeni dokumenty wymienione w ust. 1-3, jeeli, w wyniku ich sprawdzenia przez waciwy organ, okae si, e s one niekompletne lub posiadaj braki i niecisoci. 5. (uchylony). 6. Wniosek o udzielenie pozwolenia na uytkowanie stanowi wezwanie waciwego organu do przeprowadzenia obowizkowej kontroli, o ktrej mowa w art. 59a. 7. W przypadku stwierdzenia przystpienia do uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci z naruszeniem przepisw art. 54 i 55, waciwy organ wymierza kar z tytuu nielegalnego uytkowania obiektu budowlanego. Do kary tej stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce kar, o ktrych mowa w art. 59f ust. 1, z tym e stawka opaty podlega dziesiciokrotnemu podwyszeniu. 8. Po zakoczeniu postpowania w sprawie zawiadomienia o zakoczeniu budowy obiektu budowlanego albo udzieleniu pozwolenia na uytkowanie, waciwy organ zwraca bezzwocznie inwestorowi dokumenty, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, 4 i 5. Art. 58. (uchylony). Art. 59. 1. Waciwy organ wydaje decyzj w sprawie pozwolenia na uytkowanie obiektu budowlanego po przeprowadzeniu obowizkowej kontroli, o ktrej mowa w art. 59a. 2. Waciwy organ moe w pozwoleniu na uytkowanie obiektu budowlanego okreli warunki uytkowania tego obiektu albo uzaleni jego uytkowanie od wykonania, w oznaczonym terminie, okrelonych robt budowlanych. 3. Jeeli waciwy organ stwierdzi, e obiekt budowlany spenia warunki, okrelone w ust. 1, pomimo niewykonania czci robt wykoczeniowych lub innych robt budowlanych zwizanych z obiektem, w wydanym pozwoleniu na uytkowanie moe okreli termin

wykonania tych robt. 4. Przepisu ust. 3 nie stosuje si do instalacji i urzdze sucych ochronie rodowiska. 4a. Inwestor jest obowizany zawiadomi waciwy organ o zakoczeniu robt budowlanych prowadzonych, po przystpieniu do uytkowania obiektu budowlanego, na podstawie pozwolenia na uytkowanie. 5. Waciwy organ, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, odmawia wydania pozwolenia na uytkowanie obiektu budowlanego w przypadku niespenienia wymaga okrelonych w ust. 1 i w art. 57 ust. 1-4. Przepisy art. 51 stosuje si odpowiednio. 6. Decyzj o pozwoleniu na uytkowanie obiektu budowlanego waciwy organ przesya niezwocznie organowi, ktry wyda decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu lub pozwolenie, o ktrym mowa w art. 23 i art. 23a ustawy z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej. 7. Stron w postpowaniu w sprawie pozwolenia na uytkowanie jest wycznie inwestor. Art. 59a. 1. Waciwy organ przeprowadza, na wezwanie inwestora, obowizkow kontrol budowy w celu stwierdzenia prowadzenia jej zgodnie z ustaleniami i warunkami okrelonymi w pozwoleniu na budow. 2. Kontrola, o ktrej mowa w ust. 1, obejmuje sprawdzenie: 1) zgodnoci obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania dziaki lub terenu; 2) zgodnoci obiektu budowlanego z projektem architektoniczno-budowlanym, w zakresie: a) charakterystycznych parametrw technicznych: kubatury, powierzchni zabudowy, wysokoci, dugoci, szerokoci i liczby kondygnacji, b) wykonania widocznych elementw nonych ukadu konstrukcyjnego obiektu budowlanego, c) geometrii dachu (kt nachylenia, wysoko kalenicy i ukad poaci dachowych), d) wykonania urzdze budowlanych, e) zasadniczych elementw wyposaenia budowlano-instalacyjnego, zapewniajcych uytkowanie obiektu zgodnie z przeznaczeniem, f) zapewnienia warunkw niezbdnych do korzystania z tego obiektu przez osoby niepenosprawne, w szczeglnoci poruszajce si na wzkach inwalidzkich - w stosunku do obiektu uytecznoci publicznej i budynku mieszkalnego wielorodzinnego; 3) wyrobw budowlanych szczeglnie istotnych dla bezpieczestwa konstrukcji i bezpieczestwa poarowego; 4) w przypadku naoenia w pozwoleniu na budow obowizku rozbirki istniejcych obiektw budowlanych nieprzewidzianych do dalszego uytkowania lub tymczasowych obiektw budowlanych - wykonania tego obowizku, jeeli upyn termin rozbirki okrelony w pozwoleniu; 5) uporzdkowania terenu budowy. Art. 59b. (uchylony). Art. 59c. 1. Waciwy organ przeprowadza obowizkow kontrol przed upywem 21 dni od dnia dorczenia wezwania inwestora. O terminie obowizkowej kontroli organ zawiadamia inwestora w terminie 7 dni od dnia dorczenia wezwania. 2. Inwestor jest obowizany uczestniczy w obowizkowej kontroli w wyznaczonym terminie.

Art. 59d. 1. Waciwy organ, po przeprowadzeniu obowizkowej kontroli, sporzdza protok w trzech egzemplarzach. Jeden egzemplarz protokou dorcza si inwestorowi bezzwocznie po przeprowadzeniu kontroli, drugi egzemplarz przekazuje si organowi wyszego stopnia, a trzeci pozostaje we waciwym organie. 1a. Dopuszcza si przekazanie protokou organowi wyszego stopnia w formie elektronicznej. W takim przypadku sporzdza si dwa egzemplarze protokou. 2. Protok, o ktrym mowa w ust. 1, przechowuje si przez okres istnienia obiektu budowlanego. 3. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr protokou obowizkowej kontroli. 4. Wzr protokou powinien obejmowa w szczeglnoci informacje dotyczce danych osobowych osb uczestniczcych w kontroli oraz informacje niezbdne do ustalenia przebiegu i wyniku przeprowadzonej kontroli, w tym: adres i kategori obiektu budowlanego, ustalenia dotyczce zgodnoci wykonania obiektu budowlanego z zatwierdzonym projektem budowlanym i innymi warunkami okrelonymi w pozwoleniu na budow. Art. 59e. Obowizkow kontrol budowy lub obiektu budowlanego moe przeprowadza, z upowanienia waciwego organu nadzoru budowlanego, wycznie osoba zatrudniona w tym organie i posiadajca uprawnienia budowlane. Art. 59f. 1. W przypadku stwierdzenia w trakcie obowizkowej kontroli nieprawidowoci w zakresie, o ktrym mowa w art. 59a ust. 2, wymierza si kar stanowic iloczyn stawki opaty (s), wspczynnika kategorii obiektu budowlanego (k) i wspczynnika wielkoci obiektu budowlanego (w). 2. Stawka opaty (s) wynosi 500 z. 3. Kategorie obiektw, wspczynnik kategorii obiektu oraz wspczynnik wielkoci obiektu okrela zacznik do ustawy. 4. W przypadku gdy w skad obiektu budowlanego, z wyjtkiem budynku mieszkalnego jednorodzinnego, wchodz czci odpowiadajce rnym kategoriom, kar stanowi suma kar obliczonych dla rnych kategorii. 5. W przypadku stwierdzenia nieprawidowoci w zakresie, o ktrym mowa w art. 59a ust. 2, kar oblicza si odrbnie za kad stwierdzon nieprawidowo. Kar stanowi suma tak obliczonych kar. 6. W przypadku wymierzenia kary waciwy organ, w drodze decyzji, odmawia wydania pozwolenia na uytkowanie i przeprowadza, w odpowiednim zakresie, postpowanie, o ktrym mowa w art. 51. Art. 59g. 1. Kar, o ktrej mowa w art. 59f ust. 1, waciwy organ wymierza w drodze postanowienia, na ktre przysuguje zaalenie. Wpywy z kar stanowi dochd budetu pastwa. 2. Wymierzon kar wnosi si w terminie 7 dni od dnia dorczenia postanowienia, o ktrym mowa w ust. 1, w kasie waciwego urzdu wojewdzkiego lub na rachunek bankowy tego urzdu. 3. W przypadku nieuiszczenia kary w terminie podlega ona cigniciu w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. 4. Uprawnionym do dania wykonania w drodze egzekucji administracyjnej obowizkw, o ktrych mowa w ust. 3, jest wojewoda. 5. Do kar, o ktrych mowa w ust. 1, stosuje si odpowiednio przepisy dziau III ustawy z

dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, z pn. zm.8)), z tym e uprawnienia organu podatkowego, z wyjtkiem okrelonego w ust. 1, przysuguj wojewodzie. 6. Organ waciwy do wydania, zmiany, uchylenia lub stwierdzenia niewanoci postanowienia niezwocznie przesya kopi wydanego postanowienia waciwemu wojewodzie. Art. 60. Inwestor, oddajc do uytkowania obiekt budowlany, przekazuje wacicielowi lub zarzdcy obiektu dokumentacj budowy i dokumentacj powykonawcz. Przekazaniu podlegaj rwnie inne dokumenty i decyzje dotyczce obiektu, a take, w razie potrzeby, instrukcje obsugi i eksploatacji: obiektu, instalacji i urzdze zwizanych z tym obiektem. Rozdzia 6 Utrzymanie obiektw budowlanych Art. 61. Waciciel lub zarzdca obiektu budowlanego jest obowizany: 1) utrzymywa i uytkowa obiekt zgodnie z zasadami, o ktrych mowa w art. 5 ust. 2; 2) zapewni, dochowujc naleytej starannoci, bezpieczne uytkowanie obiektu w razie wystpienia czynnikw zewntrznych odziaywujcych na obiekt, zwizanych z dziaaniem czowieka lub si natury, takich jak: wyadowania atmosferyczne, wstrzsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, osuwiska ziemi, zjawiska lodowe na rzekach i morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, poary lub powodzie, w wyniku ktrych nastpuje uszkodzenie obiektu budowlanego lub bezporednie zagroenie takim uszkodzeniem, mogce spowodowa zagroenie ycia lub zdrowia ludzi, bezpieczestwa mienia lub rodowiska. Art. 62. 1. Obiekty budowlane powinny by w czasie ich uytkowania poddawane przez waciciela lub zarzdc kontroli: 1) okresowej, co najmniej raz w roku, polegajcej na sprawdzeniu stanu technicznego: a) elementw budynku, budowli i instalacji naraonych na szkodliwe wpywy atmosferyczne i niszczce dziaania czynnikw wystpujcych podczas uytkowania obiektu, b) instalacji i urzdze sucych ochronie rodowiska, c) instalacji gazowych oraz przewodw kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych); 2) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegajcej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatnoci do uytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrol t powinno by objte rwnie badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawnoci pocze, osprztu, zabezpiecze i rodkw ochrony od porae, opornoci izolacji przewodw oraz uziemie instalacji i aparatw; 3) okresowej w zakresie, o ktrym mowa w pkt 1, co najmniej dwa razy w roku, w terminach do 31 maja oraz do 30 listopada, w przypadku budynkw o powierzchni zabudowy przekraczajcej 2 000 m2 oraz innych obiektw budowlanych o powierzchni dachu przekraczajcej 1 000 m2; osoba dokonujca kontroli jest obowizana bezzwocznie pisemnie zawiadomi waciwy organ o przeprowadzonej kontroli; 4) bezpiecznego uytkowania obiektu kadorazowo w przypadku wystpienia okolicznoci, o ktrych mowa w art. 61 pkt 2; 5) okresowej, polegajcej na sprawdzeniu stanu technicznego kotw, z uwzgldnieniem

efektywnoci energetycznej kotw oraz ich wielkoci do potrzeb uytkowych: a) co najmniej raz na 2 lata - opalanych nieodnawialnym paliwem ciekym lub staym o efektywnej nominalnej wydajnoci ponad 100 kW, b) co najmniej raz na 4 lata - opalanych nieodnawialnym paliwem ciekym lub staym o efektywnej nominalnej wydajnoci 20 kW do 100 kW oraz kotw opalanych gazem; 6) okresowej, co najmniej raz na 5 lat, polegajcej na ocenie efektywnoci energetycznej zastosowanych urzdze chodniczych w systemach klimatyzacji, ich wielkoci w stosunku do wymaga uytkowych o mocy chodniczej nominalnej wikszej ni 12 kW. 1a. W trakcie kontroli, o ktrej mowa w ust. 1, naley dokona sprawdzenia wykonania zalece z poprzedniej kontroli. 1b. Instalacje ogrzewcze z kotami o efektywnej nominalnej wydajnoci powyej 20 kW uytkowanymi co najmniej 15 lat, liczc od daty zamieszczonej na tabliczce znamionowej kota, powinny by poddane przez waciciela lub zarzdc obiektu budowlanego jednorazowej kontroli obejmujcej ocen efektywnoci energetycznej i doboru wielkoci kota, a take ocen parametrw instalacji oraz dostosowania do funkcji, jak ma ona spenia. Kontrol t przeprowadza si w roku nastpnym po roku, w ktrym upyno 15 lat uytkowania kota, a kontrol kotw, ktre z dniem 31 grudnia 2009 r. uytkowane s ju ponad 15 lat, przeprowadza si do dnia 31 grudnia 2010 r. 2. Obowizek kontroli, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, nie obejmuje wacicieli i zarzdcw: 1) budynkw mieszkalnych jednorodzinnych; 2) obiektw budowlanych: a) budownictwa zagrodowego i letniskowego, b) wymienionych w art. 29 ust. 1. 3. Waciwy organ - w razie stwierdzenia nieodpowiedniego stanu technicznego obiektu budowlanego lub jego czci, mogcego spowodowa zagroenie: ycia lub zdrowia ludzi, bezpieczestwa mienia bd rodowiska - nakazuje przeprowadzenie kontroli, o ktrej mowa w ust. 1, a take moe da przedstawienia ekspertyzy stanu technicznego obiektu lub jego czci. 4.8 Kontrole, o ktrych mowa w ust. 1, z zastrzeeniem ust. 5-6a, przeprowadzaj osoby posiadajce uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalnoci. 5. Kontrole stanu technicznego instalacji elektrycznych, piorunochronnych, gazowych i urzdze chodniczych, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, pkt 2 i pkt 6 oraz ust. 1b, mog przeprowadza osoby posiadajce kwalifikacje wymagane przy wykonywaniu dozoru nad eksploatacj urzdze, instalacji oraz sieci energetycznych i gazowych. 6. Kontrol stanu technicznego przewodw kominowych, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1 lit. c, powinny przeprowadza: 1) osoby posiadajce kwalifikacje mistrza w rzemiole kominiarskim - w odniesieniu do przewodw dymowych oraz grawitacyjnych przewodw spalinowych i wentylacyjnych; 2) osoby posiadajce uprawnienia budowlane odpowiedniej specjalnoci - w odniesieniu do przewodw kominowych, o ktrych mowa w pkt 1, oraz do kominw przemysowych, kominw wolno stojcych oraz kominw lub przewodw kominowych, w ktrych cig kominowy jest wymuszony prac urzdze mechanicznych.

Art. 62 ust. 4 zmieniony przez art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159), wszed w ycie z dniem 18 marca 2011 r.

6a.9 Kontrol stanu technicznego i stanu bezpieczestwa budowli pitrzcych mog przeprowadza take upowanieni pracownicy pastwowej suby do spraw bezpieczestwa budowli pitrzcych. 7. Szczegowy zakres kontroli niektrych budowli oraz obowizek przeprowadzania ich czciej, ni zostao to ustalone w ust. 1, moe by okrelony w rozporzdzeniu, o ktrym mowa w art. 7 ust. 3 pkt 2. Art. 63. 1. Waciciel lub zarzdca obiektu budowlanego jest obowizany przechowywa przez okres istnienia obiektu dokumenty, o ktrych mowa w art. 60, oraz opracowania projektowe i dokumenty techniczne robt budowlanych wykonywanych w obiekcie w toku jego uytkowania. 2. W przypadku opracowania wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku o powierzchni uytkowej przekraczajcej 1 000 m2, ktry jest zajmowany przez organy administracji publicznej lub w ktrym wiadczone s usugi znacznej liczbie osb, jak dworce, lotniska, muzea, hale wystawiennicze, wiadectwo charakterystyki energetycznej powinno by umieszczone w widocznym miejscu w budynku. 3. Waciciel budynku, z zastrzeeniem art. 5 ust. 7, jest obowizany zapewni sporzdzenie wiadectwa charakterystyki energetycznej budynku, jeeli: 1) upyn termin wanoci wiadectwa charakterystyki energetycznego budynku; 2) w wyniku przebudowy lub remontu budynku, ulega zmianie jego charakterystyka energetyczna. Art. 63a. (uchylony). Art. 64. 1. Waciciel lub zarzdca jest obowizany prowadzi dla kadego budynku oraz obiektu budowlanego niebdcego budynkiem, ktrego projekt jest objty obowizkiem sprawdzenia, o ktrym mowa w art. 20 ust. 2, ksik obiektu budowlanego, stanowic dokument przeznaczony do zapisw dotyczcych przeprowadzanych bada i kontroli stanu technicznego, remontw i przebudowy, w okresie uytkowania obiektu budowlanego. 2. Obowizek prowadzenia ksiki obiektu budowlanego, o ktrym mowa w ust. 1, nie obejmuje wacicieli i zarzdcw: 1) budynkw mieszkalnych jednorodzinnych; 2) obiektw budowlanych: a) budownictwa zagrodowego i letniskowego, b) wymienionych w art. 29 ust. 1; 3) drg lub obiektw mostowych, jeeli prowadz ksik drogi lub ksik obiektu mostowego na podstawie przepisw o drogach publicznych. 3. Protokoy z kontroli obiektu budowlanego, oceny i ekspertyzy dotyczce jego stanu technicznego, wiadectwo charakterystyki energetycznej oraz dokumenty, o ktrych mowa w art. 63, powinny by doczone do ksiki obiektu budowlanego. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr ksiki obiektu budowlanego i sposb jej prowadzenia. Art. 65. Waciciel lub zarzdca obiektu budowlanego jest obowizany udostpnia dokumenty, o ktrych mowa w art. 64 ust. 3, przedstawicielom waciwego organu oraz innych
Art. 62 ust. 6a dodany przez art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. o zmianie ustawy - Prawo wodne oraz niektrych innych ustaw (Dz. U. Nr 32, poz. 159), wszed w ycie z dniem 18 marca 2011 r.
9

jednostek organizacyjnych i organw upowanionych do kontroli utrzymania obiektw budowlanych we waciwym stanie technicznym oraz do kontroli przestrzegania przepisw obowizujcych w budownictwie. Art. 66. 1. W przypadku stwierdzenia, e obiekt budowlany: 1) moe zagraa yciu lub zdrowiu ludzi, bezpieczestwu mienia bd rodowiska albo 2) jest uytkowany w sposb zagraajcy yciu lub zdrowiu ludzi, bezpieczestwu mienia lub rodowisku, albo 3) jest w nieodpowiednim stanie technicznym, albo 4) powoduje swym wygldem oszpecenie otoczenia - waciwy organ nakazuje, w drodze decyzji, usunicie stwierdzonych nieprawidowoci, okrelajc termin wykonania tego obowizku. 2. W decyzji, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1-3, waciwy organ moe zakaza uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci do czasu usunicia stwierdzonych nieprawidowoci. Decyzja o zakazie uytkowania obiektu, jeeli wystpuj okolicznoci, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, podlega natychmiastowemu wykonaniu i moe by ogoszona ustnie. Art. 67. 1. Jeeli nieuytkowany lub niewykoczony obiekt budowlany nie nadaje si do remontu, odbudowy lub wykoczenia, waciwy organ wydaje decyzj nakazujc wacicielowi lub zarzdcy rozbirk tego obiektu i uporzdkowanie terenu oraz okrelajc terminy przystpienia do tych robt i ich zakoczenia. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do obiektw budowlanych wpisanych do rejestru zabytkw. 3. W stosunku do obiektw budowlanych niewpisanych do rejestru zabytkw, a objtych ochron konserwatorsk na podstawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, decyzj, o ktrej mowa w ust. 1, waciwy organ wydaje po uzgodnieniu z wojewdzkim konserwatorem zabytkw. 4. Wojewdzki konserwator zabytkw jest obowizany zaj stanowisko w terminie 30 dni. Niezajcie stanowiska w tym terminie uznaje si za uzgodnienie. Art. 68. W razie stwierdzenia potrzeby oprnienia w caoci lub w czci budynku przeznaczonego na pobyt ludzi, bezporednio grocego zawaleniem, waciwy organ jest obowizany: 1) nakaza, w drodze decyzji, na podstawie protokou ogldzin, wacicielowi lub zarzdcy obiektu budowlanego oprnienie bd wyczenie w okrelonym terminie caoci lub czci budynku z uytkowania; 2) przesa decyzj, o ktrej mowa w pkt 1, obowizanemu do zapewnienia lokali zamiennych na podstawie odrbnych przepisw; 3) zarzdzi: a) umieszczenie na budynku zawiadomienia o stanie zagroenia bezpieczestwa ludzi lub mienia oraz o zakazie jego uytkowania, b) wykonanie doranych zabezpiecze i usunicie zagroenia bezpieczestwa ludzi lub mienia, z okreleniem, technicznie uzasadnionych, terminw ich wykonania. Art. 69. 1. W razie koniecznoci niezwocznego podjcia dziaa majcych na celu usunicie niebezpieczestwa dla ludzi lub mienia, waciwy organ zapewni, na koszt waciciela lub zarzdcy obiektu budowlanego, zastosowanie niezbdnych rodkw zabezpieczajcych. 2. Do zastosowania, na koszt waciciela lub zarzdcy, rodkw przewidzianych w ust. 1 s

upowanione rwnie organy Policji i Pastwowej Stray Poarnej. O podjtych dziaaniach organy te powinny niezwocznie zawiadomi waciwy organ. Art. 70. 1. Waciciel, zarzdca lub uytkownik obiektu budowlanego, na ktrych spoczywaj obowizki w zakresie napraw, okrelone w przepisach odrbnych bd umowach, s obowizani w czasie lub bezporednio po przeprowadzonej kontroli, o ktrej mowa w art. 62 ust. 1, usun stwierdzone uszkodzenia oraz uzupeni braki, ktre mogyby spowodowa zagroenie ycia lub zdrowia ludzi, bezpieczestwa mienia bd rodowiska, a w szczeglnoci katastrof budowlan, poar, wybuch, poraenie prdem elektrycznym albo zatrucie gazem. 2. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1, powinien by potwierdzony w protokole z kontroli obiektu budowlanego. Osoba dokonujca kontroli jest obowizana bezzwocznie przesa kopi tego protokou do waciwego organu. Waciwy organ, po otrzymaniu kopii protokou, przeprowadza bezzwocznie kontrol obiektu budowlanego w celu potwierdzenia usunicia stwierdzonych uszkodze oraz uzupenienia brakw, o ktrych mowa w ust. 1. Art. 71. 1. Przez zmian sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci rozumie si w szczeglnoci: 1) (uchylony); 2) podjcie bd zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego czci dziaalnoci zmieniajcej warunki: bezpieczestwa poarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higienicznosanitarne, ochrony rodowiska bd wielko lub ukad obcie. 2. Zmiana sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci wymaga zgoszenia waciwemu organowi. W zgoszeniu naley okreli dotychczasowy i zamierzony sposb uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci. Do zgoszenia naley doczy: 1) opis i rysunek okrelajcy usytuowanie obiektu budowlanego w stosunku do granic nieruchomoci i innych obiektw budowlanych istniejcych lub budowanych na tej i ssiednich nieruchomociach, z oznaczeniem czci obiektu budowlanego, w ktrej zamierza si dokona zmiany sposobu uytkowania; 2) zwizy opis techniczny, okrelajcy rodzaj i charakterystyk obiektu budowlanego oraz jego konstrukcj, wraz z danymi techniczno-uytkowymi, w tym wielkociami i rozkadem obcie, a w razie potrzeby, rwnie danymi technologicznymi; 3) owiadczenie, o ktrym mowa w art. 32 ust. 4 pkt 2; 4) zawiadczenie wjta, burmistrza albo prezydenta miasta o zgodnoci zamierzonego sposobu uytkowania obiektu budowlanego z ustaleniami obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo ostateczn decyzj o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; 5) w przypadku zmiany sposobu uytkowania, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2 - ekspertyz techniczn, wykonan przez osob posiadajc uprawnienia budowlane bez ogranicze w odpowiedniej specjalnoci; 6) w zalenoci od potrzeb - pozwolenia, uzgodnienia lub opinie wymagane odrbnymi przepisami. 3. W razie koniecznoci uzupenienia zgoszenia waciwy organ nakada na zgaszajcego, w drodze postanowienia, obowizek uzupenienia, w okrelonym terminie, brakujcych dokumentw, a w przypadku ich nieuzupenienia, wnosi sprzeciw w drodze decyzji. 4. Zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 2, naley dokona przed dokonaniem zmiany sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci. Zmiana sposobu uytkowania moe nastpi,

jeeli w terminie 30 dni, od dnia dorczenia zgoszenia, waciwy organ, nie wniesie sprzeciwu w drodze decyzji i nie pniej ni po upywie 2 lat od dorczenia zgoszenia. 4a. (uchylony). 5. Waciwy organ wnosi sprzeciw, jeeli zamierzona zmiana sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci: 1) wymaga wykonania robt budowlanych, objtych obowizkiem uzyskania pozwolenia na budow; 2) narusza ustalenia obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego albo decyzji o warunkach budowy i zagospodarowania terenu, w przypadku braku obowizujcego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego; 3) moe spowodowa niedopuszczalne: a) zagroenia bezpieczestwa ludzi lub mienia, b) pogorszenie stanu rodowiska lub stanu zachowania zabytkw, c) pogorszenie warunkw zdrowotno-sanitarnych, d) wprowadzenie, utrwalenie bd zwikszenie ogranicze lub uciliwoci dla terenw ssiednich. 6. Jeeli zamierzona zmiana sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci wymaga wykonania robt budowlanych: 1) objtych obowizkiem uzyskania pozwolenia na budow - rozstrzygnicie w sprawie zmiany sposobu uytkowania nastpuje w decyzji o pozwoleniu na budow; 2) objtych obowizkiem zgoszenia - do zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 2, stosuje si odpowiednio przepisy art. 30 ust. 2-4. 7. Dokonanie zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 2, po zmianie sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci nie wywouje skutkw prawnych. Art. 71a. 1. W razie zmiany sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci bez wymaganego zgoszenia, waciwy organ, w drodze postanowienia: 1) wstrzymuje uytkowanie obiektu budowlanego lub jego czci; 2) nakada obowizek przedstawienia w wyznaczonym terminie dokumentw, o ktrych mowa w art. 71 ust. 2. 2. Po upywie terminu lub na wniosek zobowizanego, waciwy organ sprawdza wykonanie obowizku, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, i - w przypadku stwierdzenia jego wykonania - w drodze postanowienia ustala wysoko opaty legalizacyjnej. Na postanowienie przysuguje zaalenie. 3. Do opaty legalizacyjnej stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce kar, o ktrych mowa w art. 59f ust. 1, z tym e stawka opaty podlega dziesiciokrotnemu podwyszeniu. 4. W przypadku niewykonania w terminie obowizku, o ktrym mowa w ust. 1, albo dalszego uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci, pomimo jego wstrzymania, albo zmiany sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci, pomimo wniesienia sprzeciwu, o ktrym mowa w art. 71 ust. 3-5, waciwy organ, w drodze decyzji, nakazuje przywrcenie poprzedniego sposobu uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci. Art. 72. 1. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb postpowania w sprawach rozbirek, o ktrych mowa w art. 67. 2. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb i warunki przeprowadzania oraz tryb postpowania w

sprawach rozbirek obiektw budowlanych, wykonywanych metod wybuchow. 3. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley okreli czynnoci waciwego organu prowadzcego postpowanie w sprawie rozbirki oraz obowizki nakadane na waciciela lub zarzdc obiektu budowlanego oraz warunki ich wykonania, majc na uwadze, e obowizki te powinny by technicznie uzasadnione i nie powodowa nadmiernego obcienia waciciela lub zarzdcy. Rozdzia 7 Katastrofa budowlana Art. 73. 1. Katastrof budowlan jest niezamierzone, gwatowne zniszczenie obiektu budowlanego lub jego czci, a take konstrukcyjnych elementw rusztowa, elementw urzdze formujcych, cianek szczelnych i obudowy wykopw. 2. Nie jest katastrof budowlan: 1) uszkodzenie elementu wbudowanego w obiekt budowlany, nadajcego si do naprawy lub wymiany; 2) uszkodzenie lub zniszczenie urzdze budowlanych zwizanych z budynkami; 3) awaria instalacji. Art. 74. Postpowanie wyjaniajce w sprawie przyczyn katastrofy budowlanej prowadzi waciwy organ nadzoru budowlanego. Art. 75. 1. W razie katastrofy budowlanej w budowanym, rozbieranym lub uytkowanym obiekcie budowlanym, kierownik budowy (robt), waciciel, zarzdca lub uytkownik jest obowizany: 1) zorganizowa doran pomoc poszkodowanym i przeciwdziaa rozszerzaniu si skutkw katastrofy; 2) zabezpieczy miejsce katastrofy przed zmianami uniemoliwiajcymi prowadzenie postpowania, o ktrym mowa w art. 74; 3) niezwocznie zawiadomi o katastrofie: a) waciwy organ, b) waciwego miejscowo prokuratora i Policj, c) inwestora, inspektora nadzoru inwestorskiego i projektanta obiektu budowlanego, jeeli katastrofa nastpia w trakcie budowy, d) inne organy lub jednostki organizacyjne zainteresowane przyczynami lub skutkami katastrofy z mocy szczeglnych przepisw. 2. Przepisu ust. 1 pkt 2 nie stosuje si do czynnoci majcych na celu ratowanie ycia lub zabezpieczenie przed rozszerzaniem si skutkw katastrofy. W tych przypadkach naley szczegowo opisa stan po katastrofie oraz zmiany w nim wprowadzone, z oznaczeniem miejsc ich wprowadzenia na szkicach i, w miar moliwoci, na fotografiach. Art. 76. 1. Organ, o ktrym mowa w art. 74, po otrzymaniu zawiadomienia o katastrofie budowlanej jest obowizany: 1) niezwocznie powoa komisj w celu ustalenia przyczyn i okolicznoci katastrofy oraz zakresu czynnoci niezbdnych do likwidacji zagroenia bezpieczestwa ludzi lub mienia; 2) niezwocznie zawiadomi o katastrofie budowlanej waciwy organ nadzoru budowlanego

wyszego stopnia oraz Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 2. W skad komisji, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, wchodz: przedstawiciel waciwego organu jako przewodniczcy, przedstawiciele innych zainteresowanych lub waciwych rzeczowo organw administracji rzdowej, przedstawiciele samorzdu terytorialnego, a take, w miar potrzeby, rzeczoznawcy lub inne osoby posiadajce wymagane kwalifikacje zawodowe. 3. Do udziau w czynnociach komisji mog by wezwani: 1) inwestor, waciciel lub zarzdca oraz uytkownik obiektu budowlanego; 2) projektant, przedstawiciel wykonawcy i producenta wyrobw budowlanych; 3) osoby odpowiedzialne za nadzr nad wykonywanymi robotami budowlanymi. 4. Organ, o ktrym mowa w art. 74, moe nakaza wacicielowi lub zarzdcy, w drodze decyzji, zabezpieczenie miejsca katastrofy oraz obiektu budowlanego, ktry uleg katastrofie, uporzdkowanie terenu lub wykonanie innych niezbdnych czynnoci i robt budowlanych. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i moe by ogoszona ustnie. W razie niewykonania lub nadmiernej zwoki w wykonaniu decyzji przez waciciela lub zarzdc obiektu budowlanego, organ zapewni jej wykonanie na koszt i ryzyko zobowizanego. Art. 77. Organy, o ktrych mowa w art. 76 ust. 1 pkt 2, mog przej prowadzenie postpowania wyjaniajcego przyczyny i okolicznoci powstania katastrofy budowlanej. Art. 78. 1. Po zakoczeniu prac komisji waciwy organ niezwocznie wydaje decyzj okrelajc zakres i termin wykonania niezbdnych robt w celu uporzdkowania terenu katastrofy i zabezpieczenia obiektu budowlanego do czasu wykonania robt doprowadzajcych obiekt do stanu waciwego. 2. Organ, o ktrym mowa w ust. 1, moe zleci na koszt inwestora, waciciela lub zarzdcy obiektu budowlanego sporzdzenie ekspertyzy, jeeli jest to niezbdne do wydania decyzji lub do ustalenia przyczyn katastrofy. Art. 79. Inwestor, waciciel lub zarzdca obiektu budowlanego po zakoczeniu postpowania, o ktrym mowa w art. 78, jest obowizany podj niezwocznie dziaania niezbdne do usunicia skutkw katastrofy budowlanej. Rozdzia 8 Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego Art. 80. 1. Zadania administracji architektoniczno-budowlanej wykonuj, z zastrzeeniem ust. 3 i 4, nastpujce organy: 1) starosta; 2) wojewoda; 3) Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego. 2. Zadania nadzoru budowlanego wykonuj, z zastrzeeniem ust. 3 i 4, nastpujce organy: 1) powiatowy inspektor nadzoru budowlanego; 2) wojewoda przy pomocy wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako kierownika wojewdzkiego nadzoru budowlanego, wchodzcego w skad zespolonej administracji wojewdzkiej; 3) Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego. 3. (uchylony).

4. Administracj architektoniczno-budowlan i nadzr budowlany w dziedzinie grnictwa sprawuj organy okrelone w odrbnych przepisach. Art. 81. 1. Do podstawowych obowizkw organw administracji architektonicznobudowlanej i nadzoru budowlanego naley: 1) nadzr i kontrola nad przestrzeganiem przepisw prawa budowlanego, a w szczeglnoci: a) zgodnoci zagospodarowania terenu z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony rodowiska, b) warunkw bezpieczestwa ludzi i mienia w rozwizaniach przyjtych w projektach budowlanych, przy wykonywaniu robt budowlanych oraz utrzymywaniu obiektw budowlanych, c) zgodnoci rozwiza architektoniczno-budowlanych z przepisami technicznobudowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej, d) waciwego wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, e) stosowania wyrobw budowlanych; 2) wydawanie decyzji administracyjnych w sprawach okrelonych ustaw; 3) (uchylony). 2. Przepisu ust. 1 pkt 1 lit. b, c i e nie stosuje si do budownictwa dowiadczalnego, wykonywanego na zamknitych terenach badawczych. 3. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego kontroluj posiadanie przez osoby wykonujce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie uprawnie do penienia tych funkcji. 4. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego przy wykonywaniu obowizkw okrelonych przepisami prawa budowlanego mog dokonywa czynnoci kontrolnych. Protokolarne ustalenia dokonane w toku tych czynnoci stanowi podstaw do wydania decyzji oraz podejmowania innych rodkw przewidzianych w przepisach prawa budowlanego. Art. 81a. 1. Organy nadzoru budowlanego lub osoby dziaajce z ich upowanienia maj prawo wstpu: 1) do obiektu budowlanego; 2) na teren: a) budowy, b) zakadu pracy, c) (uchylona). 2. Czynnoci kontrolne, zwizane z wykonywaniem uprawnie organw nadzoru budowlanego, przeprowadza si w obecnoci inwestora, kierownika budowy lub robt, kierownika zakadu pracy lub wyznaczonego pracownika, bd osb przez nich upowanionych albo w obecnoci waciciela lub zarzdcy obiektu, a w lokalu mieszkalnym - w obecnoci penoletniego domownika i przedstawiciela administracji lub zarzdcy budynku. 3. W przypadku kontroli podmiotu niebdcego przedsibiorc, w razie nieobecnoci osb, o ktrych mowa w ust. 2, w uzasadnionych przypadkach, czynnoci kontrolne mog by dokonywane w obecnoci przywoanego penoletniego wiadka. 4. Czynnoci kontrolne dotyczce obiektw budowlanych, ktre s w zarzdzie pastw obcych albo s uytkowane przez przedstawicieli dyplomatycznych i konsularnych tych pastw lub przez inne osoby zrwnane z nimi na podstawie ustaw, umw lub powszechnie ustalonych zwyczajw midzynarodowych, mog by wykonywane za zgod tych przedstawicieli lub osb.

Art. 81b. (uchylony). Art. 81c. 1. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego przy wykonywaniu zada okrelonych przepisami prawa budowlanego mog da od uczestnikw procesu budowlanego, waciciela lub zarzdcy obiektu budowlanego, informacji lub udostpnienia dokumentw: 1) zwizanych z prowadzeniem robt, przekazywaniem obiektu budowlanego do uytkowania, utrzymaniem i uytkowaniem obiektu budowlanego; 2) wiadczcych o dopuszczeniu wyrobu budowlanego do obrotu albo jednostkowego zastosowania w obiekcie budowlanym. 2. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego, w razie powstania uzasadnionych wtpliwoci co do jakoci wyrobw budowlanych lub robt budowlanych, a take stanu technicznego obiektu budowlanego, mog naoy, w drodze postanowienia, na osoby, o ktrych mowa w ust. 1, obowizek dostarczenia w okrelonym terminie odpowiednich ocen technicznych lub ekspertyz. Koszty ocen i ekspertyz ponosi osoba zobowizana do ich dostarczenia. 3. Na postanowienie, o ktrym mowa w ust. 2, przysuguje zaalenie. 4. W razie niedostarczenia w wyznaczonym terminie danych ocen lub ekspertyz albo w razie dostarczenia ocen lub ekspertyz, ktre niedostatecznie wyjaniaj spraw bdc ich przedmiotem, organ administracji architektoniczno-budowlanej lub nadzoru budowlanego moe zleci wykonanie tych ocen lub ekspertyz albo wykonanie dodatkowych ocen lub ekspertyz na koszt osoby zobowizanej do ich dostarczenia. Art. 82. 1. Do waciwoci organw administracji architektoniczno-budowlanej nale sprawy okrelone w ustawie i niezastrzeone do waciwoci innych organw. 2. Organem administracji architektoniczno-budowlanej pierwszej instancji, z zastrzeeniem ust. 3 i 4, jest starosta. 3. Wojewoda jest organem administracji architektoniczno-budowlanej wyszego stopnia w stosunku do starosty oraz organem pierwszej instancji w sprawach obiektw i robt budowlanych: 1) usytuowanych na terenie pasa technicznego, portw i przystani morskich, morskich wd wewntrznych, morza terytorialnego i wycznej strefy ekonomicznej, a take na innych terenach przeznaczonych do utrzymania ruchu i transportu morskiego; 2) hydrotechnicznych pitrzcych, upustowych, regulacyjnych, melioracji podstawowych oraz kanaw i innych obiektw sucych ksztatowaniu zasobw wodnych i korzystaniu z nich, wraz z obiektami towarzyszcymi; 3) drg publicznych krajowych i wojewdzkich wraz z obiektami i urzdzeniami sucymi do utrzymania tych drg i transportu drogowego oraz sytuowanymi w granicach pasa drogowego sieciami uzbrojenia terenu - niezwizanymi z uytkowaniem drogi, a w odniesieniu do drg ekspresowych i autostrad - wraz z obiektami i urzdzeniami obsugi podrnych, pojazdw i przesyek; 3a) usytuowanych na obszarze kolejowym; 4) lotnisk cywilnych wraz z obiektami i urzdzeniami towarzyszcymi; 5) usytuowanych na terenach zamknitych, 6) (uchylony). 4. Rada Ministrw moe okreli, w drodze rozporzdzenia, take inne ni wymienione w ust. 3 obiekty i roboty budowlane, w sprawach ktrych organem pierwszej instancji jest

wojewoda. Art. 82a. Starosta nie moe powierzy gminom, w drodze porozumienia, sprawy z zakresu swojej waciwoci jako organu administracji architektoniczno-budowlanej. Przepisu art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorzdzie powiatowym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592, z pn. zm.9)) nie stosuje si. Art. 82b. 1. Organy administracji architektoniczno-budowlanej: 1) prowadz rejestr wnioskw o pozwolenie na budow i decyzji o pozwoleniu na budow i przekazuj do organu wyszego stopnia wprowadzone do niego dane, z zastrzeeniem pkt 1a; 1a) prowadz odrbny rejestr wnioskw o pozwolenie na budow i decyzji o pozwoleniu na budow dotyczcych terenw zamknitych; 2) przekazuj bezzwocznie organom nadzoru budowlanego: a) kopie ostatecznych decyzji o pozwoleniu na budow wraz z zatwierdzonym projektem budowlanym, b) kopie ostatecznych odrbnych decyzji o zatwierdzeniu projektu budowlanego wraz z tym projektem, c) kopie innych decyzji, postanowie i zgosze wynikajcych z przepisw prawa budowlanego; 3) uczestnicz, na wezwanie organw nadzoru budowlanego, w czynnociach inspekcyjnych i kontrolnych oraz udostpniaj wszelkie dokumenty i informacje zwizane z tymi czynnociami. 2. Rejestr, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1, prowadzony jest w formie elektronicznej. Dane wprowadza si do rejestru i przesya drog elektroniczn do organu wyszego stopnia na bieco. 3. Dopuszcza si prowadzenie rejestru w innej formie ni okrelona w ust. 2. W takim przypadku uwierzytelnion kopi rejestru przekazuje si do organu wyszego stopnia do pitego dnia kadego miesica lub, jeeli dzie ten jest dniem wolnym od pracy, pierwszego dnia roboczego po tym terminie. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzory rejestrw wnioskw o pozwolenie na budow i decyzji o pozwoleniu na budow, sposb ich prowadzenia oraz organy, ktre mog prowadzi rejestr w formie, o ktrej mowa w ust. 3, uwzgldniajc dane i informacje podlegajce wpisowi do rejestru. 5. Rejestr wnioskw o pozwolenie na budow i decyzji o pozwoleniu na budow powinien zawiera nastpujce dane: 1) identyfikujce organ prowadzcy rejestr; 2) pochodzce ze zoonych wnioskw i wydanych decyzji, w tym dane osobowe inwestora oraz dane adresowe zamierzenia budowlanego; 3) w przypadku terenw zamknitych - dotyczce przepisu prawnego, na podstawie ktrego teren zosta uznany za zamknity. 6. Rejestry wnioskw o pozwolenie na budow i decyzji o pozwoleniu na budow powinny by prowadzone w sposb uniemoliwiajcy zmian dokonanych wpisw. Art. 83. 1. Do waciwoci powiatowego inspektora nadzoru budowlanego jako organu pierwszej instancji nale zadania i kompetencje, o ktrych mowa w art. 40 ust. 2, art. 41 ust. 4, art. 44 ust. 1, art. 48-51, art. 54, art. 55, art. 57 ust. 4, 7 i 8, art. 59, art. 59a, art. 59c ust. 1, art.

59d ust. 1, art. 59g ust. 1, art. 62 ust. 1 pkt 3 i ust. 3, art. 65, art. 66, art. 67 ust. 1 i 3, art. 68, art. 69, art. 70 ust. 2, art. 71a, art. 74, art. 75 ust. 1 pkt 3 lit. a, art. 76, art. 78 oraz art. 97 ust. 1. 2. Organem wyszego stopnia w stosunku do powiatowego inspektora nadzoru budowlanego jest wojewdzki inspektor nadzoru budowlanego. 3. Do waciwoci wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego jako organu pierwszej instancji nale zadania i kompetencje okrelone w ust. 1, w sprawach, o ktrych mowa w art. 82 ust. 3 i 4. Art. 83a. (uchylony). Art. 84. 1. Do zada organw nadzoru budowlanego naley: kontrola przestrzegania i stosowania przepisw prawa budowlanego; kontrola dziaania organw administracji architektoniczno-budowlanej; badanie przyczyn powstawania katastrof budowlanych; wspdziaanie z organami kontroli pastwowej. 2. Organy nadzoru budowlanego s obowizane do: 1) bezzwocznego przesyania organom administracji architektoniczno-budowlanej kopii decyzji i postanowie wynikajcych z przepisw prawa budowlanego; 2) prowadzenia ewidencji decyzji, postanowie i zgosze, o ktrych mowa w art. 82b ust. 1 pkt 2; 3) prowadzenia ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do uytkowania obiektw budowlanych; 4) prowadzenia ewidencji zawiadomie o kontrolach, o ktrych mowa w art. 62 ust. 1 pkt 3. 3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr i sposb prowadzenia ewidencji rozpoczynanych i oddawanych do uytkowania obiektw budowlanych. 6. Ewidencja rozpoczynanych i oddawanych do uytkowania obiektw budowlanych powinna zawiera w szczeglnoci: okrelenie organu prowadzcego ewidencj, dane osobowe lub nazw inwestora oraz inne niezbdne dane pochodzce ze skadanych zawiadomie i decyzji. 1) 2) 3) 4) 1) 2) 3) 1) 2) Art. 84a. 1. Kontrola przestrzegania i stosowania przepisw prawa budowlanego obejmuje: kontrol zgodnoci wykonywania robt budowlanych z przepisami prawa budowlanego, projektem budowlanym i warunkami okrelonymi w decyzji o pozwoleniu na budow; sprawdzanie posiadania przez osoby penice samodzielne funkcje techniczne w budownictwie waciwych uprawnie do penienia tych funkcji; sprawdzanie dopuszczenia do stosowania w budownictwie wyrobw budowlanych. 2. Organy nadzoru budowlanego, kontrolujc stosowanie przepisw prawa budowlanego: badaj prawidowo postpowania administracyjnego przed organami administracji architektoniczno-budowlanej oraz wydawanych w jego toku decyzji i postanowie; sprawdzaj wykonywanie obowizkw wynikajcych z decyzji i postanowie wydanych na podstawie przepisw prawa budowlanego.

Art. 84b. 1. Kontrol dziaalnoci organw administracji architektoniczno-budowlanej wykonuj Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego oraz wojewdzki inspektor nadzoru budowlanego, ktry wykonuje t kontrol w stosunku do starosty.

2. Organy nadzoru budowlanego, w wyniku kontroli dziaania organw administracji architektoniczno-budowlanej, mog kierowa do waciwych organw zalecenia pokontrolne, z wyznaczeniem terminu ich wykonania. O wykonaniu zalece oraz o innych dziaaniach podjtych w zwizku z ujawnionymi nieprawidowociami organy te zawiadamiaj niezwocznie waciwe organy nadzoru budowlanego. 3. W przypadku ustalenia przez organy nadzoru budowlanego, e zachodz okolicznoci uzasadniajce wznowienie postpowania albo stwierdzenie niewanoci decyzji wydanej przez organ administracji architektoniczno-budowlanej, waciwy organ administracji architektonicznobudowlanej wznawia lub wszczyna z urzdu postpowanie. 4. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy tryb przeprowadzania kontroli dziaania organw administracji architektoniczno-budowlanej oraz wzory protokow kontrolnych i sposb ich sporzdzania. Art. 85. Wspdziaanie organw nadzoru budowlanego z organami administracji architektoniczno-budowlanej i organami kontroli pastwowej obejmuje w szczeglnoci: 1) uzgadnianie w miar potrzeb planw kontroli i prowadzenie wsplnych dziaa kontrolnych; 2) przekazywanie i wymian informacji o wynikach kontroli. Art. 85a. Do kontroli dziaalnoci gospodarczej przedsibiorcy stosuje si przepisy rozdziau 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 i Nr 239, poz. 1593). Art. 86. 1. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego jest powoywany przez starost spord co najmniej trzech kandydatw wskazanych przez wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego. Jeeli starosta nie powoa powiatowego inspektora nadzoru budowlanego w terminie 30 dni od dnia przedstawienia kandydatw, wojewdzki inspektor nadzoru budowlanego wskazuje spord nich kandydata, ktrego starosta powouje na stanowisko powiatowego inspektora nadzoru budowlanego. 2. Starosta odwouje powiatowego inspektora nadzoru budowlanego: 1) w uzgodnieniu z wojewdzkim inspektorem nadzoru budowlanego albo 2) na wniosek wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego. 3. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocy powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego. 3a. W uzasadnionych przypadkach zakres dziaania powiatowego inspektora nadzoru budowlanego moe obejmowa wicej ni jeden powiat. 3b. Wojewoda, na wniosek waciwych starostw, moe rozszerzy zakres dziaania powiatowego inspektora nadzoru budowlanego na wicej ni jeden powiat. 4. Organizacj wewntrzn i szczegowy zakres zada powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego okrela powiatowy inspektor nadzoru budowlanego w regulaminie organizacyjnym. Art. 87. 1. Wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego powouje i odwouje wojewoda, za zgod Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 2. (uchylony). 3. Wojewdzki inspektor nadzoru budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocy wojewdzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego.

4. Organizacj wojewdzkiego inspektoratu nadzoru budowlanego okrela regulamin ustalony przez wojewdzkiego inspektora nadzoru budowlanego i zatwierdzony przez wojewod. Art. 88. 1. Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest centralnym organem administracji rzdowej w sprawach administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. 2. Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest organem waciwym w sprawach indywidualnych, rozstrzyganych w drodze postpowania administracyjnego, w zakresie wynikajcym z przepisw prawa budowlanego. 3. Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego jest powoywany przez Prezesa Rady Ministrw, spord osb wyonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Prezes Rady Ministrw odwouje Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 3a. Stanowisko Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego moe zajmowa osoba, ktra: 1) posiada tytu zawodowy magistra lub rwnorzdny; 2) jest obywatelem polskim; 3) korzysta z peni praw publicznych; 4) nie bya skazana prawomocnym wyrokiem za umylne przestpstwo lub umylne przestpstwo skarbowe; 5) posiada kompetencje kierownicze; 6) ma co najmniej 6-letni sta pracy, w tym co najmniej 3-letni sta pracy na stanowisku kierowniczym; 7) posiada wyksztacenie i wiedz z zakresu spraw nalecych do waciwoci Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 3b. Informacj o naborze na stanowisko Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego ogasza si przez umieszczenie ogoszenia w miejscu powszechnie dostpnym w siedzibie urzdu oraz w Biuletynie Informacji Publicznej urzdu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrw. Ogoszenie powinno zawiera: 1) nazw i adres urzdu; 2) okrelenie stanowiska; 3) wymagania zwizane ze stanowiskiem wynikajce z przepisw prawa; 4) zakres zada wykonywanych na stanowisku; 5) wskazanie wymaganych dokumentw; 6) termin i miejsce skadania dokumentw; 7) informacj o metodach i technikach naboru. 3c. Termin, o ktrym mowa w ust. 3b pkt 6, nie moe by krtszy ni 10 dni od dnia opublikowania ogoszenia w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrw. 3d. Nabr na stanowisko Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego przeprowadza zesp, powoany przez ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, liczcy co najmniej 3 osoby, ktrych wiedza i dowiadczenie daj rkojmi wyonienia najlepszych kandydatw. W toku naboru ocenia si dowiadczenie zawodowe kandydata, wiedz niezbdn do wykonywania zada na stanowisku, na ktre jest przeprowadzany nabr, oraz kompetencje kierownicze. 3e. Ocena wiedzy i kompetencji kierowniczych, o ktrych mowa w ust. 3d, moe by dokonana na zlecenie zespou przez osob niebdc czonkiem zespou, ktra posiada odpowiednie kwalifikacje do dokonania tej oceny. 3f. Czonek zespou oraz osoba, o ktrej mowa w ust. 3e, maj obowizek zachowania w

tajemnicy informacji dotyczcych osb ubiegajcych si o stanowisko, uzyskanych w trakcie naboru. 3g. W toku naboru zesp wyania nie wicej ni 3 kandydatw, ktrych przedstawia ministrowi waciwemu do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. 3h. Z przeprowadzonego naboru zesp sporzdza protok zawierajcy: 1) nazw i adres urzdu; 2) okrelenie stanowiska, na ktre by prowadzony nabr, oraz liczb kandydatw; 3) imiona, nazwiska i adresy nie wicej ni 3 najlepszych kandydatw uszeregowanych wedug poziomu speniania przez nich wymaga okrelonych w ogoszeniu o naborze; 4) informacj o zastosowanych metodach i technikach naboru; 5) uzasadnienie dokonanego wyboru albo powody niewyonienia kandydata; 6) skad zespou. 3i. Wynik naboru ogasza si niezwocznie przez umieszczenie informacji w Biuletynie Informacji Publicznej urzdu i Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrw. Informacja o wyniku naboru zawiera: 1) nazw i adres urzdu; 2) okrelenie stanowiska, na ktre by prowadzony nabr; 3) imiona, nazwiska wybranych kandydatw oraz ich miejsca zamieszkania w rozumieniu przepisw Kodeksu cywilnego albo informacj o niewyonieniu kandydata. 3j. Umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrw ogoszenia o naborze oraz o wyniku tego naboru jest bezpatne. 4. (uchylony). 5. (uchylony). 6. (uchylony). 7. (uchylony). 8. (uchylony). 9. Zastpcy Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego s powoywani przez ministra waciwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, spord osb wyonionych w drodze otwartego i konkurencyjnego naboru, na wniosek Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej odwouje zastpcw Gwnego Inspektora Nadzoru Budowlanego. 10. Zesp przeprowadzajcy nabr na stanowiska, o ktrych mowa w ust. 9, powouje Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego. 11. Do sposobu przeprowadzania naboru na stanowiska, o ktrych mowa w ust. 9, stosuje si odpowiednio ust. 3a-3j. Art. 88a. 1. Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje zadania okrelone przepisami prawa budowlanego, a w szczeglnoci: 1) peni funkcj organu wyszego stopnia w rozumieniu Kodeksu postpowania administracyjnego w stosunku do wojewodw i wojewdzkich inspektorw nadzoru budowlanego oraz sprawuje nadzr nad ich dziaalnoci; 2) kontroluje dziaanie organw administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego; 3) prowadzi w formie elektronicznej centralne rejestry: a) osb posiadajcych uprawnienia budowlane, b) rzeczoznawcw budowlanych, c) ukaranych z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej.

2. W rejestrach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3, zamieszcza si nastpujce dane: 1) imiona i nazwisko; 2) adres; 3) numer PESEL - w stosunku do osb posiadajcych obywatelstwo polskie, albo numer paszportu lub innego dokumentu potwierdzajcego tosamo - w stosunku do osb nieposiadajcych obywatelstwa polskiego; 4) informacj o wyksztaceniu i tytuach naukowych; 5) numer, dat i miejsce wydania decyzji; 6) organ wydajcy decyzj; 7) podstaw prawn wydania decyzji; 8) numer, specjalno i zakres uprawnie budowlanych; 9) informacj o przynalenoci do waciwej okrgowej izby samorzdu zawodowego; 10) okrelenie zakresu rzeczoznawstwa - w rejestrze rzeczoznawcw budowlanych; 11) informacj o naoonej karze z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie - w rejestrze ukaranych z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej; 12) numer kancelaryjny; 13) pozycj rejestru; 14) dat wpisu do rejestru. 3. Zakres informacji o naoonej karze z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie obejmuje dane identyfikujce decyzj o naoeniu kary oraz dane dotyczce naoonej kary. 4. Zakres, o ktrym mowa w ust. 3, obejmuje nastpujce dane: 1) numer decyzji o nadaniu uprawnie lub tytuu rzeczoznawcy; 2) dat i miejsce wydania decyzji o naoeniu kary; 3) wskazanie organu wydajcego decyzj; 4) podstaw prawn; 5) funkcj uczestnika; 6) dat, miejsce i kwalifikacj prawn popenionego czynu; 7) rodzaj kary; 8) terminy egzaminw; 9) dat upywu kary; 10) status kary; 11) inne uwagi dotyczce kary. 5. Udostpnieniu podlegaj dane wymienione w ust. 2 pkt 1, 8-11 i w ust. 4 pkt 2, 3, 5-7, 9 i 10, a dane osb wpisanych do rejestrw przed dniem 1 stycznia 2007 r. - na ich wniosek zoony w formie pisemnej. 6. Minister waciwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzory i sposb prowadzenia rejestrw, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3, oraz dokumenty doczane do wniosku o wpis do rejestrw, stanowice podstaw dokonania wpisu, uwzgldniajc dane i informacje podlegajce wpisowi do rejestru. Art. 88b. 1. Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego wykonuje swoje zadania przy pomocy Gwnego Urzdu Nadzoru Budowlanego. 2. Organizacj Gwnego Urzdu Nadzoru Budowlanego okrela statut nadany, w drodze rozporzdzenia, przez Prezesa Rady Ministrw. 3. Organizacj wewntrzn i szczegowy zakres zada Gwnego Urzdu Nadzoru Budowlanego okrela Gwny Inspektor Nadzoru Budowlanego w regulaminie organizacyjnym.

Art. 89. (uchylony). Art. 89a. Do waciwoci organw administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego w dziedzinie grnictwa nale sprawy i zwizane z nimi rodki dziaania okrelone w ustawie, dotyczce obiektw i robt budowlanych zakadw grniczych. Art. 89b. Wojewoda w sprawach, o ktrych mowa w art. 82 ust. 3 pkt 1 i 5, oraz waciwe organy administracji architektoniczno-budowlanej w dziedzinie grnictwa przy wydawaniu pozwolenia na budow s obowizani do sprawdzenia posiadania przez inwestora postanowienia o uzgodnieniu, o ktrym mowa w art. 33 ust. 2 pkt 4. Art. 89c. 1. W przypadkach bezporedniego zagroenia ycia lub zdrowia ludzi zwizanych z budow, utrzymaniem lub rozbirk obiektw budowlanych starosta, wjt, burmistrz i prezydent miasta mog wyda waciwemu powiatowemu inspektorowi nadzoru budowlanego polecenie podjcia dziaa zmierzajcych do usunicia tego zagroenia. Przepisy art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klski ywioowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558, z pn. zm.10)) stosuje si odpowiednio. 2. Starosta, wjt, burmistrz i prezydent miasta ponosz wyczn odpowiedzialno za tre polecenia, o ktrym mowa w ust. 1. 3. Polecenie przekazane ustnie wymaga potwierdzenia na pimie. 4. Polecenie podlega niezwocznemu wykonaniu. Powiatowy inspektor nadzoru budowlanego przedkada bezzwocznie spraw wojewdzkiemu inspektorowi nadzoru budowlanego, jeeli nie jest w stanie wykona polecenia albo jeeli polecenie narusza prawo. 5. Polecenie naruszajce prawo jest niewane. O niewanoci polecenia rozstrzyga wojewoda. Rozdzia 9 Przepisy karne Art. 90. Kto, w przypadkach okrelonych w art. 48, art. 49b, art. 50 ust. 1 pkt 1 lub art. 50 ust. 1 pkt 2, wykonuje roboty budowlane, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do lat 2. Art. 91. 1. Kto: 1) udaremnia okrelone ustaw czynnoci waciwych organw, 2) wykonuje samodzieln funkcj techniczn w budownictwie, nie posiadajc odpowiednich uprawnie budowlanych lub prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku. 2. (uchylony). Art. 91a. Kto nie spenia, okrelonego w art. 61, obowizku utrzymania obiektu budowlanego w naleytym stanie technicznym, uytkuje obiekt w sposb niezgodny z przepisami lub nie zapewnia bezpieczestwa uytkowania obiektu budowlanego, podlega grzywnie nie mniejszej ni 100 stawek dziennych, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku.

Art. 92. 1. Kto: 1) w razie katastrofy budowlanej nie dopenia obowizkw okrelonych w art. 75 lub art. 79, 2) nie spenia, okrelonego w art. 70 ust. 1, obowizku usunicia stwierdzonych uszkodze lub uzupenienia brakw, mogcych spowodowa niebezpieczestwo dla ludzi lub mienia bd zagroenie rodowiska, 3) utrudnia, okrelone ustaw, czynnoci waciwych organw, podlega karze aresztu albo karze ograniczenia wolnoci, albo karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega kto, pomimo zastosowania rodkw egzekucji administracyjnej: 1) nie stosuje si do wydanych, na podstawie ustawy, decyzji waciwych organw; 2) (uchylony). Art. 93. Kto: 1) przy projektowaniu lub wykonywaniu robt budowlanych w sposb racy nie przestrzega przepisw art. 5, 1a) przy wykonywaniu robt budowlanych stosuje wyroby, naruszajc przepis art. 10, 2) (uchylony), 3) dokonuje rozbirki obiektu budowlanego lub jego czci, naruszajc przepisy art. 28 lub art. 31 ust. 2, 4) przystpuje do budowy lub prowadzi roboty budowlane bez dopenienia wymaga okrelonych w art. 41 ust. 4, art. 42, art. 44, art. 45, 5) dostarcza lub umoliwia dostarczenie energii, wody, ciepa lub gazu, naruszajc przepis art. 41 ust. 5, 6) wykonuje roboty budowlane w sposb odbiegajcy od ustale i warunkw okrelonych w przepisach, pozwoleniu na budow lub rozbirk bd w zgoszeniu budowy lub rozbirki, bd istotnie odbiegajcy od zatwierdzonego projektu, 7) (uchylony), 8) nie spenia obowizku, o ktrym mowa w art. 62 ust. 1, 9) nie spenia, okrelonych w art. 63 lub art. 64 ust. 1 i 3, obowizkw przechowywania dokumentw, zwizanych z obiektem budowlanym lub prowadzenia ksiki obiektu budowlanego, 9a) nie spenia obowizku przesania protokou, o ktrym mowa w art. 70 ust. 2, 9b) zmienia sposb uytkowania obiektu budowlanego lub jego czci bez wymaganego zgoszenia, o ktrym mowa w art. 71 ust. 2, albo pomimo wniesienia sprzeciwu, o ktrym mowa w art. 71 ust. 3-5, 10) nie udziela informacji lub nie udostpnia dokumentw, o ktrych mowa w art. 81c ust. 1, danych przez waciwy organ, zwizanych z prowadzeniem robt budowlanych, przekazaniem obiektu budowlanego do uytkowania lub jego utrzymaniem, 11) sporzdza i przekazuje do obrotu prawnego wiadectwo charakterystyki energetycznej budynku, lokalu lub bdcej nieruchomoci czci budynku stanowicej samodzieln cao techniczno-uytkow nie posiadajc uprawnie, o ktrych mowa w art. 5 ust. 8, podlega karze grzywny. Art. 94. Orzekanie w sprawach o czyny, okrelone w art. 92 i art. 93, nastpuje na podstawie przepisw Kodeksu postpowania w sprawach o wykroczenia. Rozdzia 10

Odpowiedzialno zawodowa w budownictwie Art. 95. Odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie podlegaj osoby wykonujce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie, ktre: 1) dopuciy si wystpkw lub wykrocze, okrelonych ustaw; 2) zostay ukarane w zwizku z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie; 3) wskutek racych bdw lub zaniedba, spowodoway zagroenie ycia lub zdrowia ludzi, bezpieczestwa mienia lub rodowiska albo znaczne szkody materialne; 4) nie speniaj lub speniaj niedbale swoje obowizki; 5) uchylaj si od podjcia nadzoru autorskiego lub wykonuj niedbale obowizki wynikajce z penienia tego nadzoru. Art. 96. 1. Popenienie czynw powodujcych odpowiedzialno zawodow w budownictwie jest zagroone nastpujcymi karami: 1) upomnieniem; 2) upomnieniem z jednoczesnym naoeniem obowizku zoenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o ktrym mowa w art. 12 ust. 3; 3) zakazem wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie, na okres od roku do 5 lat, poczonym z obowizkiem zoenia, w wyznaczonym terminie, egzaminu, o ktrym mowa w art. 12 ust. 3. 2. Przy nakadaniu kary naley uwzgldni dotychczasow karalno z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie. 3. O zakazie wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie orzeka si w przypadku znacznego spoecznego niebezpieczestwa czynu. 4. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie moe by orzeczony rwnie w stosunku do osoby, ktra: 1) pomimo dwukrotnego upomnienia ponownie dopucia si czynu, powodujcego odpowiedzialno zawodow; 2) uchyla si od zoenia nakazanego egzaminu. 5. Zakaz wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie okrela si w latach i miesicach. Kara biegnie od dnia, w ktrym decyzja o ukaraniu staa si ostateczna. 6. Osobie ukaranej z jednoczesnym naoeniem obowizku zoenia egzaminu, ktra w wyznaczonym terminie egzaminu nie zdaa, wyznacza si termin dodatkowy, nie krtszy ni 3 miesice i nie duszy ni 6 miesicy. W przypadku nieuzyskania oceny pozytywnej w terminie dodatkowym, stwierdza si utrat uprawnie do penienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie. Art. 97. 1. Postpowanie w sprawie odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie wszczyna si na wniosek organu nadzoru budowlanego, waciwego dla miejsca popenienia czynu lub stwierdzajcego popenienie czynu, zoony po przeprowadzeniu postpowania wyjaniajcego. 2. Wniosek, o ktrym mowa w ust. 1, powinien zawiera okrelenie zarzucanego czynu, uzasadnienie faktyczne i prawne oraz wskazanie dowodw. 3. Wniosek, o ktrym mowa w ust. 1, moe zoy w zakresie swojej waciwoci organ samorzdu zawodowego.

Art. 98. 1. W sprawach odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie orzekaj organy samorzdu zawodowego. 2. Waciwo organw samorzdu zawodowego w sprawach odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie reguluj odrbne przepisy. Art. 99. 1. Ostateczn decyzj o ukaraniu, w trybie odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie, przesya si do wiadomoci: 1) jednostce organizacyjnej zatrudniajcej osob ukaran; 2) waciwemu stowarzyszeniu; 3) organowi, ktry wyda ukaranemu uprawnienia do penienia samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie; 4) Gwnemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego. 2. Informacja o karze z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej, orzeczonej decyzj, o ktrej mowa w ust. 1, podlega wpisowi do centralnego rejestru ukaranych. Art. 100. Nie mona wszcz postpowania z tytuu odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie po upywie 6 miesicy od dnia powzicia przez organy nadzoru budowlanego wiadomoci o popenieniu czynu, powodujcego t odpowiedzialno i nie pniej ni po upywie 3 lat od dnia zakoczenia robt budowlanych albo zawiadomienia o zakoczeniu budowy lub wydania decyzji o pozwoleniu na uytkowanie obiektu budowlanego. Art. 101. 1. Organ, ktry orzeka w I instancji o odpowiedzialnoci zawodowej w budownictwie, na wniosek ukaranego, orzeka o zatarciu kary, jeeli ukarany: 1) wykonywa samodzieln funkcj techniczn w budownictwie przez okres: a) 2 lat - w przypadku kary okrelonej w art. 96 ust. 1 pkt 1, b) 3 lat - od zoenia egzaminu - w przypadku kary okrelonej w art. 96 ust. 1 pkt 2, c) 5 lat - po przywrceniu prawa wykonywania samodzielnej funkcji technicznej w budownictwie - w przypadku kary okrelonej w art. 96 ust. 1 pkt 3; 2) w okresach, o ktrych mowa w pkt 1, nie by ponownie ukarany jedn z kar okrelonych w art. 96 ust. 1. 2. Informacj o zatarciu kary organ, o ktrym mowa w ust. 1, przesya do wiadomoci zainteresowanemu oraz jednostkom organizacyjnym, stowarzyszeniom i organom, o ktrych mowa w art. 99 ust. 1. 3. Zatarcie kary podlega odnotowaniu w centralnym rejestrze ukaranych. Art. 102. (uchylony). Rozdzia 11 Przepisy przejciowe i kocowe Art. 103. 1. Do spraw wszcztych przed dniem wejcia w ycie ustawy, a niezakoczonych decyzj ostateczn, stosuje si przepisy ustawy, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Przepisu art. 48 nie stosuje si do obiektw, ktrych budowa zostaa zakoczona przed dniem wejcia w ycie ustawy lub w stosunku do ktrych przed tym dniem zostao wszczte postpowanie administracyjne. Do takich obiektw stosuje si przepisy dotychczasowe. 3. Waciwo organw do zaatwiania spraw, o ktrych mowa w ust. 1, okrela si na podstawie przepisw ustawy.

Art. 104. Osoby, ktre, przed dniem wejcia w ycie ustawy, uzyskay uprawnienia budowlane lub stwierdzenie posiadania przygotowania zawodowego do penienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, zachowuj uprawnienia do penienia tych funkcji w dotychczasowym zakresie. Art. 105. 1. Decyzje o dopuszczeniu do powszechnego stosowania w budownictwie nowych materiaw budowlanych, wydane przed dniem wejcia w ycie ustawy, pozostaj w mocy w dotychczasowym zakresie. 2. Do dnia 30 czerwca 1996 r. za dopuszczone do obrotu i stosowania w budownictwie uznaje si, oprcz wyrobw, na ktre wydano certyfikat zgodnoci, zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 2 lit. a), take wyroby, na ktre wydano certyfikat zgodnoci lub deklaracj zgodnoci z norm branow. Art. 106. W ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpoarowej (Dz. U. Nr 81, poz. 351 i z 1994 r. Nr 27, poz. 96) w art. 6 w ust. 2 dodaje si zdanie drugie w brzmieniu: "Minister Spraw Wewntrznych okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres, tryb i zasady uzgadniania projektu budowlanego pod wzgldem ochrony przeciwpoarowej." Art. 107. 1. Traci moc ustawa z dnia 24 padziernika 1974 r. - Prawo budowlane (Dz. U. Nr 38, poz. 229, z 1981 r. Nr 12, poz. 57, z 1983 r. Nr 44, poz. 200 i 201, z 1984 r. Nr 35, poz. 185 i 186, z 1987 r. Nr 21, poz. 124, z 1988 r. Nr 41, poz. 324 oraz z 1990 r. Nr 34, poz. 198), z zastrzeeniem art. 103 ust. 2. 2. Do czasu wydania przepisw wykonawczych, przewidzianych w ustawie, nie duej jednak ni przez okres 3 miesicy od dnia jej wejcia w ycie, zachowuj moc przepisy dotychczasowe, jeeli nie s z ni sprzeczne. Art. 108. Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 1995 r. ______ 1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji transpozycji dyrektywy Rady 92/57/EWG z dnia 24 czerwca 1992 r. w sprawie wdroenia minimalnych wymaga bezpieczestwa i ochrony zdrowia na tymczasowych lub ruchomych budowach (sma szczegowa dyrektywa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) (Dz. Urz. WE L 245 z 26.08.1992, str. 6; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 2, str. 71). 2) Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 221, Nr 153, poz. 1271 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 124, poz. 1152 i Nr 190, poz. 1864, z 2004 r. Nr 141, poz. 1492, z 2005 r. Nr 150, poz. 1247, z 2008 r. Nr 210, poz. 1321 oraz z 2010 r. Nr 200, poz. 1326. 3) Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1971 r. Nr 27, poz. 252, z 1976 r. Nr 19, poz. 122, z 1982 r. Nr 11, poz. 81, Nr 19, poz. 147 i Nr 30, poz. 210, z 1984 r. Nr 45, poz. 242, z 1985 r. Nr 22, poz. 99, z 1989 r. Nr 3, poz. 11, z 1990 r. Nr 34, poz. 198, Nr 55, poz. 321 i Nr 79, poz. 464, z 1991 r. Nr 107, poz. 464 i Nr 115, poz. 496, z 1993 r. Nr 17, poz. 78, z 1994 r. Nr 27, poz. 96, Nr 85, poz. 388 i Nr 105, poz. 509, z 1995 r. Nr 83, poz. 417, z 1996 r. Nr 114, poz. 542, Nr 139, poz. 646 i Nr 149, poz. 703, z 1997 r. Nr 43, poz. 272, Nr 115, poz. 741, Nr 117, poz. 751 i Nr 157, poz. 1040, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 758, z 1999 r. Nr 52, poz. 532, z 2000 r. Nr 22, poz. 271, Nr 74, poz. 855 i 857, Nr 88, poz. 983 i Nr 114, poz. 1191, z 2001 r. Nr 11, poz. 91, Nr 71, poz. 733, Nr 130, poz.

4)

5)

6)

7)

8)

9)

10)

1450 i Nr 145, poz. 1638, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 141, poz. 1176, z 2003 r. Nr 49, poz. 408, Nr 60, poz. 535, Nr 64, poz. 592 i Nr 124, poz. 1151, z 2004 r. Nr 91, poz. 870, Nr 96, poz. 959, Nr 162, poz. 1692, Nr 172, poz. 1804 i Nr 281, poz. 2783, z 2005 r. Nr 48, poz. 462, Nr 157, poz. 1316 i Nr 172, poz. 1438, z 2006 r. Nr 133, poz. 935 i Nr 164, poz. 1166, z 2007 r. Nr 80, poz. 538, Nr 82, poz. 557 i Nr 181, poz. 1287, z 2008 r. Nr 116, poz. 731, Nr 163, poz. 1012, Nr 220, poz. 1425 i 1431 i Nr 228, poz. 1506, z 2009 r. Nr 42, poz. 341, Nr 79, poz. 662 i Nr 131, poz. 1075 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 222 i Nr 155, poz. 1037. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2008 r. Nr 227, poz. 1505, z 2009 r. Nr 42, poz. 340, Nr 84, poz. 700 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 145, Nr 106, poz. 675, Nr 119, poz. 804, Nr 143, poz. 963 i Nr 182, poz. 1228. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 170, poz. 1652, z 2004 r. Nr 6, poz. 41, Nr 93, poz. 895 i Nr 273, poz. 2703, z 2005 r. Nr 203, poz. 1683, z 2006 r. Nr 220, poz. 1600 i Nr 249, poz. 1834, z 2007 r. Nr 21, poz. 125, z 2008 r. Nr 171, poz. 1055 oraz z 2009 r. Nr 92, poz. 753 i Nr 98, poz. 817. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 oraz z 2006 r. Nr 220, poz. 1600. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1238 i Nr 191, poz. 1374, z 2008 r. Nr 59, poz. 359, Nr 144, poz. 902, Nr 206, poz. 1289 i Nr 227, poz. 1505 oraz z 2009 r. Nr 1, poz. 3, Nr 18, poz. 97, Nr 19, poz. 100, Nr 98, poz. 817, Nr 115, poz. 966, Nr 157, poz. 1241 i Nr 214, poz. 1658. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199, z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031, Nr 217, poz. 1590 i Nr 225, poz. 1635, z 2007 r. Nr 112, poz. 769, Nr 120, poz. 818, Nr 192, poz. 1378 i Nr 225, poz. 1671, z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 180, poz. 1109 i Nr 209, poz. 1316, 1318 i 1320, z 2009 r. Nr 18, poz. 97, Nr 44, poz. 362, Nr 57, poz. 466, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1652 i Nr 216, poz. 1676 oraz z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57, poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228 i Nr 197, poz. 1306. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 200, poz. 1688 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055 i Nr 167, poz. 1759, z 2007 r. Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111 i Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 92, poz. 753 i Nr 157, poz. 1241 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2006 r. Nr 50, poz. 360 i Nr 191, poz. 1410, z 2007 r. Nr 89, poz. 590 oraz z 2009 r. Nr 11, poz. 59.

ZACZNIK Kategorie obiektw budowlanych Wspczynnik kategorii obiektu (k) 1 Kategoria I budynki mieszkalne 2 2,0 3 1,0 Wspczynnik wielkoci obiektu (w)

jednorodzinne Kategoria II budynki suce gospodarce rolnej, jak: produkcyjne, gospodarcze, inwentarsko-skadowe Kategoria III inne niewielkie budynki, jak: domy letniskowe, budynki gospodarcze, garae do dwch stanowisk wcznie Kategoria IV elementy drg publicznych i kolejowych drg szynowych, jak: skrzyowania i wzy, wjazdy, zjazdy, przejazdy, perony, rampy Kategoria V - obiekty sportu i rekreacji, jak: stadiony, amfiteatry, skocznie i wycigi narciarskie, kolejki linowe, odkryte baseny, zjedalnie Kategoria VI - cmentarze Kategoria VII - obiekty suce nawigacji wodnej, jak: dalby, wysepki cumownicze Kategoria VIII - inne budowle 1,0 1,0

1,0

1,0

5,0

1,0

10,0

1,0

8,0 7,0

1,0 1,0

5,0

1,0 Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (kubatura w m3) 2 500 > 2 5005 000 1,5 > 5 00010 000 2,0 > 10 000

Kategoria IX - budynki kultury, nauki i owiaty, jak: teatry, opery, kina, muzea, galerie sztuki, biblioteki, archiwa, domy kultury, budynki szkolne i przedszkolne, obki, kluby dziecice, internaty, bursy i domy studenckie, laboratoria i placwki badawcze, stacje meteorologiczne i hydrologiczne,

4,0

1,0

2,5

obserwatoria, budynki ogrodw zoologicznych i botanicznych10 Kategoria X - budynki kultu religijnego, jak: kocioy, kaplice, klasztory, cerkwie, zbory, synagogi, meczety oraz domy pogrzebowe, krematoria Kategoria XI - budynki suby zdrowia, opieki spoecznej i socjalnej, jak: szpitale, sanatoria, hospicja, przychodnie, poradnie, stacje krwiodawstwa, lecznice weterynaryjne, domy pomocy i opieki spoecznej, domy dziecka, domy rencisty, schroniska dla bezdomnych oraz hotele robotnicze11 Kategoria XII - budynki administracji publicznej, budynki Sejmu, Senatu, Kancelarii Prezydenta, ministerstw i urzdw centralnych, terenowej administracji rzdowej i samorzdowej, sdw i trybunaw, wizie i domw poprawczych, zakadw dla nieletnich, zakadw karnych, aresztw ledczych oraz obiekty budowlane Si Zbrojnych Kategoria XIII - pozostae budynki mieszkalne Kategoria XIV - budynki zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego, jak: hotele, motele, pensjonaty, domy wypoczynkowe, schroniska turystyczne Kategoria XV - budynki sportu i rekreacji, jak: hale sportowe i widowiskowe, kryte baseny
10

6,0

1,0

1,5

2,0

2,5

4,0

1,0

1,5

2,0

2,5

5,0

1,0

1,5

2,0

2,5

4,0

1,0

1,5

2,0

2,5

15,0

1,0

1,5

2,0

2,5

9,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Kategoria IX zmieniona przez art. 68 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziemi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235), wszed w ycie z dniem 4 kwietnia 2011 r. 11 Kategoria XI zmieniona przez art. 68 pkt 2 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziemi w wieku do lat 3 (Dz. U. Nr 45, poz. 235), wszed w ycie z dniem 4 kwietnia 2011 r.

Kategoria XVI - budynki biurowe i konferencyjne Kategoria XVII - budynki handlu, gastronomii i usug, jak: sklepy, centra handlowe, domy towarowe, hale targowe, restauracje, bary, kasyna, dyskoteki, warsztaty rzemielnicze, stacje obsugi pojazdw, myjnie samochodowe, garae powyej dwch stanowisk, budynki dworcowe Kategoria XVIII - budynki przemysowe, jak: budynki produkcyjne, suce energetyce, montownie, wytwrnie, rzenie oraz obiekty magazynowe, jak: budynki skadowe, chodnie, hangary, wiaty, a take budynki kolejowe, jak: nastawnie, podstacje trakcyjne, lokomotywownie, wagonownie, stranice przejazdowe, myjnie taboru kolejowego Kategoria XIX - zbiorniki przemysowe, jak: silosy, elewatory, bunkry do magazynowania paliw i gazw oraz innych produktw chemicznych

12,0

1,0

1,5

2,0

2,5

15,0

1,0

1,5

2,0

2,5

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

10,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (powierzchnia w m2) 1 000 > 1 0005 000 1,5 1,5 > 5 00010 000 2,0 2,0 > 10 000

Kategoria XX - stacje paliw Kategoria XXI - obiekty zwizane z transportem wodnym, jak: porty, przystanie, sztuczne wyspy, baseny, doki, falochrony, nabrzea, mola, pirsy, pomosty, pochylnie

15,0 10,0

1,0 1,0

2,5 2,5

Kategoria XXII - place skadowe, postojowe, skadowiska odpadw, parkingi

8,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (powierzchnia w ha) 1 Kategoria XXIII - obiekty lotniskowe, jak: pasy startowe, drogi koowania, pyty lotniskowe, place postojowe i manewrowe, ldowiska Kategoria XXIV - obiekty gospodarki wodnej, jak: zbiorniki wodne i nadpoziomowe, stawy rybne 10,0 1,0 > 1-10 1,5 > 10-20 2,0 > 20 2,5

9,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (dugo w km) 1 Kategoria XXV - drogi i kolejowe drogi szynowe Kategoria XXVI - sieci, jak: elektroenergetyczne, telekomunikacyjne, gazowe, ciepownicze, wodocigowe, kanalizacyjne oraz rurocigi przesyowe 1,0 1,0 > 1-10 1,5 > 10-20 2,0 > 20 2,5

8,0

1,0

1,5

2,0

2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (dugo w m) 20 > 20100 1,5 > 100500 2,0 > 500

Kategoria XXVII - budowle hydrotechniczne pitrzce, upustowe i regulacyjne, jak: zapory, progi i stopnie wodne, jazy, bramy przeciwpowodziowe, luzy waowe, syfony, way przeciwpowodziowe, kanay, luzy eglowne, opaski i

9,0

1,0

2,5

ostrogi brzegowe, rowy melioracyjne Kategoria XXVIII - drogowe i kolejowe obiekty mostowe, jak: mosty, estakady, kadki, przejcia podziemne, wiadukty, przepusty, tunele 5,0 1,0 1,5 2,0 2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (wysoko w m) 20 > 20-50 > 50100 2,0 > 100

Kategoria XXIX - wolno stojce kominy i maszty

10,0

1,0

1,5

2,5

Wspczynnik wielkoci obiektu (w) (wydajno w m3/h) 50 > 50100 1,5 > 100500 2,0 > 500

Kategoria XXX - obiekty suce do korzystania z zasobw wodnych, jak: ujcia wd morskich i rdldowych, budowle zrzutw wd i ciekw, pompownie, stacje strefowe, stacje uzdatniania wody, oczyszczalnie ciekw

8,0

1,0

2,5