You are on page 1of 6

Kradzie w wietle prawa - o niektrych uprawnieniach stranikw gminnych

Emilia Biernacka

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. (Dz. U. Nr 123, poz. 779, z 2002 r. Nr 113, poz. 984 oraz z 2003 r. Nr 130, poz. 1190) stranicy gminni zostali powoani do ochrony porzdku publicznego na terenie gminy. Uzyskali status funkcjonariuszy publicznych, z czym cz si nie tylko dodatkowe przywileje jak i obowizki obowizki w zakresie przestrzegania prawa. Wyej wskazana ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. przyznaa przedmiotowym publicznym szereg funkcjonariuszom

w przepisach o ruchu drogowym, 3) wspdziaanie z waciwymi podmiotami w zakresie obywateli, ratowania pomocy w ycia i zdrowia awarii usuwaniu

technicznych i skutkw klsk ywioowych oraz innych miejscowych zagroe, 4) zabezpieczenie miejsca przestpstwa,

katastrofy lub innego podobnego zdarzenia albo miejsc zagroonych takim zdarzeniem przed dostpem osb ladw w i postronnych dowodw, moliwoci, lub zniszczeniem a take ustalenie,

uprawnie przy realizacji jej podstawowego zadania (wynikajcego z ustaw i aktw prawa miejscowego), jakim jest ochrona porzdku publicznego. I tak, na podstawie art. 11 cytowanego aktu prawnego:

do momentu przybycia waciwych sub, miar wiadkw zdarzenia, 5) ochrona obiektw komunalnych i urzdze

do

zada

stray

(gminnej)

naley

uytecznoci publicznej, 6) wspdziaanie z organizatorami i innymi subami w ochronie porzdku podczas zgromadze i imprez publicznych,

w szczeglnoci: 1) ochrona spokoju i porzdku w miejscach publicznych, 2) czuwanie nad porzdkiem i kontrola ruchu drogowego w zakresie okrelonym 7) doprowadzanie osb nietrzewych do izby Strona 42

Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009

wytrzewie lub miejsca ich zamieszkania, jeeli osoby te zachowaniem swoim daj powd do zgorszenia w miejscu publicznym, znajduj si w okolicznociach zagraajcych ich yciu lub zdrowiu albo zagraaj yciu i zdrowiu innych osb, 8) informowanie spoecznoci lokalnej o stanie i rodzajach zagroe, a take inicjowanie i uczestnictwo w dziaaniach majcych na celu zapobieganie popenianiu przestpstw i wykrocze oraz zjawiskom kryminogennym i wspdziaanie w tym zakresie z organami pastwowymi, i organizacjami spoecznymi, 9) konwojowanie dokumentw, przedmiotw wartociowych lub wartoci pieninych dla potrzeb gminy. samorzdowymi

jednostki Policji, 4) nakadania mandatowym w trybie grzywien za w postpowaniu okrelone przepisami

wykroczenia

przewidzianym

o postpowaniu w sprawach o wykroczenia, 5) dokonywania czynnoci wyjaniajcych, kierowania wnioskw o ukaranie do sdu, oskarania przed sdem i wnoszenia rodkw odwoawczych okrelonych w trybie i zakresie w Kodeksie postpowania

w sprawach o wykroczenia, 6) usuwania pojazdw i ich unieruchamiania przez blokowanie k w przypadkach, zakresie i trybie okrelonych w przepisach o ruchu drogowym, 7) wydawania polece,

Zgodnie z treci art. 12 ustawy o stranikach gminnych - stranik wykonujc zadania, o ktrych mowa w art. 10 i 11, ma prawo do: 1) udzielania poucze, 9) zwracania si, w nagych przypadkach, 2) legitymowania osb w uzasadnionych o pomoc do jednostek dziaalno publicznej oraz gospodarczych, w zakresie organizacji prowadzcych uytecznoci 3) ujcia osb stwarzajcych w sposb 8) dania niezbdnej pomocy od instytucji pastwowych i samorzdowych,

przypadkach w celu ustalenia ich tosamoci,

spoecznych, jak rwnie do kadej osoby o udzielenie doranej pomocy na zasadach okrelonych w ustawie o Policji, 10) obserwowania i rejestrowania przy uyciu

oczywisty bezporednie zagroenie dla ycia lub zdrowia ludzkiego, a take dla mienia i niezwocznego doprowadzenia do najbliszej

Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009

Strona 43

rodkw

technicznych

obrazu

zdarze

do dania; 4) odebra oraz zabezpieczy bro i inne

w miejscach publicznych. Zakres i sposb wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w art. 11 ust. 1 pkt 2, 3 i 8-10 ustawy, uwzgldniajc potrzeb zapewnienia odpowiedniej skutecznoci podejmowanych przez stranika czynnoci, a take potrzeb ochrony dbr osobistych oraz wolnoci i praw czowieka rozporzdzenie i obywatela Rady Ministrw dookrela z dnia 6) udokumentowa fakt dania i odebrania broni i innego niebezpiecznego narzdzia, o ktrych mowa w pkt 3 i 4, oraz przekaza je Policji. Zarzumy na chwil szczegowe przedstawianie i zajmijmy si uprawnie kwesti ich stranikw realizacji gminnych nadanych im przepisami prawa w praktyce. Jedn z najczstszych chyba sytuacji, w ktrych jako obywatele spotykamy si ze stranikami miejskimi, to usuwanie 2) poinformowa osob o ujciu i jego przyczynach oraz uprzedzi o obowizku zastosowania si do wydawanych polece; 3) zada od osoby ujtej dobrowolnego wydania broni lub innego niebezpiecznego narzdzia, ktre mog suy do popenienia przestpstwa lub wykroczenia albo stanowi dowody rzeczowe lub podlega przepadkowi, i sprawdzi, czy osoba ta zastosowaa si przez nich handlarzy sprzedajcych swoje towary na dziko. Praktyka postpowania z wyej wymienionymi jest dla kadego przecitnego zjadacza chleba oczywista stranik miejski (gminny) wypisuje mandat i nakazuje oczywistym natychmiastowe jest dla nas to, oprnienie i takie zajmowanego miejsca handlarzowi. Rwnie postpowanie z tego typu handlarzami nie przynosi oczekiwanego rezultatu nie ukraca nielegalnego handlu, albowiem sprzedawca Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009 Strona 44 5) wylegitymowa osob ujt w celu ustalenia jej tosamoci; niebezpieczne narzdzie, o ktrych mowa w pkt 3, w przypadku odmowy wydania broni lub innego niebezpiecznego narzdzia;

2 listopada 2004r. (Dz. U 2004, nr 247, poz. 2473). W akcie wykonawczym czytamy m. in. ( 7), i dokonujc ujcia osoby, o ktrym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 3 ustawy, stranik jest obowizany: 1) wezwa osob do zachowania zgodnego z prawem i odstpienia od wykonywania czynnoci stwarzajcych, w sposb oczywisty, bezporednie zagroenie dla ycia lub zdrowia ludzkiego, a take dla mienia;

taki przenosi si natychmiast w inne miejsce i kontynuuje swj proceder, gdy mandat wliczony jest niejako w koszty uzyskania przez niego przychodu. Jak wic skutecznie zwalcza nielegalny, uliczny handel? Odpowiedz przez przynosi stranikw targowiska jednoczenie opuszczenie np. praktyka gminni wypisuj dzikim stosowana

dokonywania Wnikliwa

zaboru lektura

mienia

handlarzy.

wzmiankowanego

zarzdzenia Prezydenta m. st. Warszawy wraz z zacznikiem takiej podstawy nie daje. Nie ustanowiono dawaby takie powyszym uprawnienie miasta czy aktem jednostkom te osobom normatywnym adnego przepisu prawa, ktry organizacyjnym

miasta stoecznego Warszawy. Funkcjonariusze wizytuj mandat, nielegalne nakazujc w asycie funkcjonariuszy Policji i nie tylko handlarzom

wykonujcym funkcje i zadania zarzdcw drg publicznych (a wic podmiotom jedynie uprawnionym legalnoci handlu takiego ktry i do dokonywania na wyej kontroli terenie wskazanym miejscy prawidowoci prowadzenia

zajmowanego przez nich miejsca, ale nadto dokonuj zaboru ich towaru powoujc si przy tym na art. 343 2 kc oraz przepisy zarzdzenia nr 1153/2008 Prezydenta m. st. Warszawy z dnia 10 stycznia 2008r. Pomys jawi si jako nienajgorszy z punktu widzenia celowoci uniemoliwiaj tym dalszy nielegalny handel, pojawia si tylko pytanie czy znajduje on swoje uzasadnienie w przepisach prawa. W ocenie autora artykuu w adnej mierze nie. W pierwszej kolejnoci nadmieni naley, i niezbyt precyzyjnym jest powoywanie si jedynie na zarzdzenie Prezydenta m. st. Warszawy o nr 1153/2008 albowiem dopiero jego zacznik w sposb szczegowy precyzuje zasady prowadzenia handlu obwonego na terenie m. st. Warszawy. Ponadto, w wystawianych przez stranikw miejskich protokoach zatrzymania rzeczy na prno prawa, szuka ktre konkretnych stanowiyby przepisw podstaw

obwonego uprawnienia powouj si

m. st. Warszawy). Idc dalej, w ocenie autora podmiotom nie daje rwnie art. 343 2 kc, na stranicy m. st. Warszawy. Wskaza bowiem naley, i zgodnie z treci cytowanego przepisu prawa: posiadacz po nieruchomoci samowolnym moe niezwocznie naruszeniu

posiadania przywrci wasnym dziaaniem stan poprzedni; nie wolno mu jednak stosowa przy tym przemocy wzgldem osb. Art. 343 2 kc dotyczy tzw. dozwolonej samopomocy. Stanowi on wyjtek od oglnej reguy, polegajcej na zakazie wszelkiej samopomocy, i ju z tego wzgldu nie moe by interpretowany rozszerzajco. Z przepisu tego wynika, e dopuszczalne jest wprawdzie przywrcenie poprzedniego, e midzy wasnym jednake dziaaniem pod stanu warunkiem, posiadania Strona 45

naruszeniem

Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009

a przywrceniem upyn krtki

do czas.

stanu

poprzedniego jest,

kodeksu wykrocze nie przewiduj moliwoci zabrania (czy te tymczasowego zajcia np. na poczet grzywny) towaru nielegalnemu handlarzowi. Milczy o tym zarwno art. 54 jak i te art. 90 kodeksu wykrocze, stosowane najczciej przy dyscyplinowaniu dzikich sprzedawcw. paradoksalna Pojawia sytuacja si wic nieco funkcjonariusz

Zrozumiaym

i wystawione przeze handlujcego na dziko stanowisko handlowe znajduje si na terenie nalecym do miasta i nie posiada taki sprzedawca zezwolenia na handel w tym miejscu. Tym jest samym cakowicie opuszczenia uprawnionym nakazanie

handlarzowi terenu stanowicego wasno miasta. W dalszym cigu jednake autor nie znajduje podstawy prawnej dokonywania zaboru towaru handlarza przez stranikw miejskich. Takie uprawnienie nie wynika z art. 343 2 kc ani tym bardziej z zarzdzenia Prezydenta m. st. Warszawy nr 1153/2008. Pojawia si wic pytanie na jakiej podstawie jest to moliwe? aden przepis ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o straach gminnych nie przyznaje jej funkcjonariuszom do dokonywania zatrzymania rzeczy (mowa jest tylko o zatrzymaniu osoby, broni, innego niebezpiecznego narzdzia, rzeczy mogcych stanowi dowody rzeczowe lub podlega przepadkowi) w sposb siowy. Przepisy rozporzdzenia wykonawczego ( 7 pkt 3) do przywoywanej powyej ustawy wyranie wskazuj na dobrowolno wydania wyej wskazanych przedmiotw i to tylko i wycznie w przypadku osoby ujtej przez stranikw gminnych, a z pewnoci nie osoby zajmujcej si obwonym handlem bez wymaganego zezwolenia, ktrej ujcia si przecie nie dokonuje. Rwnie i przepisy Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009

publiczny (dziaajc w imieniu miasta) zabiera cudz rzecz ruchom (towar) w celu przywaszczenia (na rzecz miasta) wypenia wic znamiona przestpstwa kradziey stypizowanego w art. 278 kk.- co wicej czynic to niejako pod paszczykiem prawa. Sytuacja powysza ma szans jednake na swoj legalizacj i ukrcenie kradziey w wietle prawa, jakiej w chwili obecnej dopuszczaj si stranicy gminni. Trwaj albowiem prace legislacyjne nad nowelizacj kodeksu wykrocze. Pojawi si ma wkrtce art. 603 zakadajcy, ruch lub albo i kto handluje, pojazdw miejscami utrudniajc lub pieszych, postj poza

przeznaczonymi do tego przez waciciela lub zarzdc terenu, ten dostanie grzywn bd kar ograniczenia wolnoci. Pojawi si te ma zapis, e w razie popenienia takiego wykroczenia sd bdzie mg orzec przepadek towarw przeznaczonych do sprzeday (nawet wtedy gdy nie stanowi one wasnoci handlarza). zatrzymywanie Taki zapis towaru umoliwi nielegalnych

sprzedawcw przez stranikw gminnych. Strona 46

Czy powyszy projekt legislacyjny stanie si obowizujcym prawem i czy osignie swoje cele w zakresie przeciwdziaania dzikim sprzedawcom pokae dopiero przyszo. Dopki jednake nie stanie si rzeczywistoci

mamy legalnej

gruncie kradziey

rzeczy przez

do si

czynienia pseudo gminnych

z sytuacjami

dopuszczania

funkcjonariuszy publicznych.

Wiedza Prawnicza nr 3 / 2009

Strona 47

You might also like