You are on page 1of 69

Dziennik Ustaw z 20 czerwca 1997r.

Informacje o pniejszych zmianach przepisw w Dzienniku Ustaw z 20 czerwca 1997r. Prawa o ruchu drogowym mona uzyska - http://www.mi.gov.pl

USTAWA
z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602) DZIA I Przepisy oglne Art. 1. 1. Ustawa reguluje zasady ruchu na drogach publicznych oraz w strefach zamieszkania, warunki dopuszczenia pojazdw do tego ruchu, wymagania w stosunku do osb kierujcych pojazdami i innych uczestnikw ruchu oraz zasady kontroli ruchu drogowego. 2. Przepisy ustawy stosuje si rwnie do ruchu odbywajcego si poza drogami publicznymi, jeeli jest to konieczne dla uniknicia zagroenia bezpieczestwa uczestnikw tego ruchu. Art. 2. Uyte w ustawie okrelenia oznaczaj: 1) droga - wydzielony pas terenu skadajcy si z jezdni, pobocza, chodnika, drogi (cieki) dla pieszych lub drogi (cieki) dla rowerw, cznie z torowiskiem pojazdw szynowych znajdujcym si w obrbie tego pasa, przeznaczony do ruchu lub postoju pojazdw, ruchu pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt, 2) droga twarda - drog z jezdni o nawierzchni bitumicznej, betonowej, kostkowej, klinkierowej, brukowcowej, tuczniowej lub wirowej oraz z pyt betonowych lub kamiennobetonowych, jeeli dugo nawierzchni przekracza 20 m; inne drogi s drogami gruntowymi, 3) autostrada - drog dwujezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej nie dopuszcza si ruchu poprzecznego, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych, ktre na rwnej, poziomej jezdni mog rozwin prdko, co najmniej 40 km/h, w tym rwnie w razie cignicia przyczep, 4) droga ekspresowa - drog dwu- lub jednojezdniow, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, na ktrej skrzyowania wystpuj wyjtkowo, przeznaczon tylko do ruchu pojazdw samochodowych, 5) droga (cieka) dla rowerw - drog przeznaczon do ruchu rowerw, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, 6) jezdnia - cz drogi przeznaczon do ruchu pojazdw, 7) pas ruchu - kady z podunych pasw jezdni wystarczajcy do ruchu jednego rzdu pojazdw wieloladowych, oznaczony lub nieoznaczony znakami drogowymi, 8) pobocze - cz drogi przyleg do jezdni, ktra moe by przeznaczona do ruchu pieszych lub niektrych pojazdw, postoju pojazdw, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt,

9) chodnik - cz drogi przeznaczon do ruchu pieszych, 10) skrzyowanie - przecicie si w jednym poziomie drg majcych jezdni, ich poczenie lub rozwidlenie, cznie z powierzchniami utworzonymi przez takie przecicia, poczenia lub rozwidlenia; okrelenie to nie dotyczy przecicia, poczenia lub rozwidlenia drogi twardej z drog gruntow lub stanowic dojazd do obiektu znajdujcego si przy drodze, 11) przejcie dla pieszych - powierzchni jezdni lub torowiska przeznaczon do przechodzenia przez pieszych, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, 12) przejazd dla rowerzystw - powierzchni jezdni lub torowiska przeznaczon do przejedania przez rowerzystw, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, 13) przystanek - miejsce zatrzymywania si pojazdw transportu publicznego, oznaczone odpowiednimi znakami drogowymi, 14) tunel - budowl na drodze, oznaczon odpowiednimi znakami drogowymi, 15) obszar zabudowany - obszar oznaczony odpowiednimi znakami drogowymi, 16) strefa zamieszkania - obszar obejmujcy drogi publiczne lub inne drogi, na ktrym obowizuj szczeglne zasady ruchu drogowego, a wjazdy i wyjazdy oznaczone s odpowiednimi znakami drogowymi, 17) uczestnik ruchu - pieszego, kierujcego, a take inne osoby przebywajce w pojedzie lub na pojedzie znajdujcym si na drodze, 18) pieszy - osob znajdujc si poza pojazdem na drodze i niewykonujc na niej robt lub czynnoci przewidzianych odrbnymi przepisami; za pieszego uwaa si rwnie osob prowadzc, cignc lub pchajc rower, motorower, motocykl, wzek dziecicy, podrczny lub inwalidzki, osob poruszajc si w wzku inwalidzkim, a take osob w wieku do 10 lat kierujc rowerem pod opiek osoby dorosej, 19) kolumna pieszych - zorganizowan grup pieszych prowadzon przez kierownika lub dowdc, 20) kierujcy - osob, ktra kieruje pojazdem lub zespoem pojazdw, a take osob, ktra prowadzi kolumn pieszych, jedzie wierzchem albo pdzi zwierzta pojedynczo lub w stadzie, 21) kierowca - osob uprawnion do kierowania pojazdem silnikowym, 22) szczeglna ostrono - ostrono polegajc na zwikszeniu uwagi i dostosowaniu zachowania uczestnika ruchu do warunkw i sytuacji zmieniajcych si na drodze, w stopniu umoliwiajcym odpowiednio szybkie reagowanie, 23) ustpienie pierwszestwa przez kierujcego pojazdem lub pieszego - powstrzymanie si od ruchu, jeeli ruch mgby zmusi kierujcego innym pojazdem do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prdkoci jazdy, a pieszego - do zatrzymania si, zwolnienia lub przyspieszenia kroku, 24) ruch kierowany - ruch otwierany i zamykany za pomoc sygnalizacji wietlnej albo przez uprawnion osob, 25) niedostateczna widoczno - widoczno wystpujc od zmierzchu do witu, a take w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza od witu do zmierzchu,

26) wymijanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w przeciwnym kierunku, 27) omijanie - przejedanie (przechodzenie) obok nieporuszajcego si pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, 28) wyprzedzanie - przejedanie (przechodzenie) obok pojazdu lub uczestnika ruchu poruszajcego si w tym samym kierunku, 29) zatrzymanie pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce nie duej ni 1 minut, oraz kade unieruchomienie pojazdu wynikajce z tych warunkw lub przepisw, 30) postj pojazdu - unieruchomienie pojazdu niewynikajce z warunkw lub przepisw ruchu drogowego, trwajce duej ni 1 minut, 31) pojazd - rodek transportu przeznaczony do poruszania si po drodze oraz maszyn lub urzdzenie do tego przystosowane, 32) pojazd silnikowy - pojazd wyposaony w silnik, z wyjtkiem motoroweru i pojazdu szynowego, 33) pojazd samochodowy - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja umoliwia jazd z prdkoci przekraczajc 25 km/h; okrelenie to nie obejmuje cignika rolniczego, 34) pojazd wolnobieny - pojazd silnikowy, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 25 km/h, z wyczeniem cignika rolniczego, 35) pojazd czonowy - zesp pojazdw skadajcy si z pojazdu silnikowego zczonego z naczep, 36) pojazd specjalny - pojazd samochodowy lub przyczep, konstrukcyjnie nieprzeznaczone do przewozu osb lub adunkw, 37) pojazd uywany do celw specjalnych - pojazd samochodowy przystosowany w sposb szczeglny do przewozu osb lub adunkw, uywany przez Siy Zbrojne, Policj, Urzd Ochrony Pastwa, Stra Graniczn, stra poarn i Sub Wizienn, 38) pojazd uprzywilejowany - pojazd wysyajcy sygnay wietlne w postaci niebieskich wiate byskowych i jednoczenie sygnay dwikowe o zmiennym tonie, jadcy z wczonymi wiatami mijania lub drogowymi; okrelenie to obejmuje rwnie pojazdy jadce w kolumnie, na ktrej pocztku i na kocu znajduj si pojazdy uprzywilejowane wysyajce dodatkowo sygnay wietlne w postaci czerwonego wiata byskowego, 39) pojazd zabytkowy - pojazd, ktry na podstawie odrbnych przepisw zosta wpisany do rejestru zabytkw lub ujty w centralnej ewidencji dbr kultury, 40) samochd osobowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu nie wicej ni 9 osb cznie z kierowc oraz ich bagau, 41) autobus - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu wicej ni 9 osb cznie z kierowc,

42) samochd ciarowy - pojazd samochodowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw; okrelenie to obejmuje rwnie samochd ciarowo-osobowy przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu adunkw i osb w liczbie od 4 do 9 cznie z kierowc, 43) takswka - pojazd samochodowy odpowiednio wyposaony i oznaczony, przeznaczony do przewozu za ustalon na podstawie taksometru opat: a) osb w liczbie nie wikszej ni 9 cznie z kierowc oraz ich bagau podrcznego (takswka osobowa), b) adunkw o masie nie przekraczajcej 2,5 t (takswka bagaowa), 44) cignik rolniczy - pojazd silnikowy skonstruowany do uywania cznie ze sprztem do prac rolnych, lenych lub ogrodniczych; cignik taki moe by rwnie przystosowany do cignicia przyczep oraz do prac ziemnych, 45) motocykl - pojazd samochodowy jednoladowy lub z bocznym wzkiem - wieloladowy, 46) motorower - pojazd jednoladowy lub, dwuladowy zaopatrzony w silnik spalinowy o pojemnoci skokowej nieprzekraczajcej 50 cm3, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 45 km/h, 47) rower - pojazd jednoladowy lub wieloladowy poruszany si mini osoby jadcej tym pojazdem, 48) wzek inwalidzki - pojazd konstrukcyjnie przeznaczony do poruszania si osoby niepenosprawnej, napdzany si mini lub za pomoc silnika, ktrego konstrukcja ogranicza prdko jazdy do prdkoci pieszego, 49) zesp pojazdw - pojazdy zczone ze sob w celu poruszania si po drodze jako cao; nie dotyczy to pojazdw zczonych w celu holowania, 50) przyczepa - pojazd bez silnika, przystosowany do czenia go z innym pojazdem, 51) przyczepa lekka - przyczep, ktrej dopuszczalna masa cakowita nie przekracza 750 kg, 52) naczepa - przyczep, ktrej cz spoczywa na pojedzie silnikowym i obcia ten pojazd, 53) masa wasna - mas pojazdu z jego normalnym wyposaeniem, paliwem, olejami, smarami i cieczami w ilociach nominalnych, bez kierujcego, 54) dopuszczalna masa cakowita - sum masy wasnej i dopuszczalnej adownoci, 55) rzeczywista masa cakowita - mas pojazdu cznie z mas znajdujcych si na nim rzeczy i osb, 56) dopuszczalna adowno - najwiksz mas adunku i osb, jak moe przewozi pojazd po drodze, 57) nacisk osi - sum naciskw, jak na drog wywieraj koa znajdujce si na jednej osi. DZIA II Ruch drogowy Rozdzia 1

Zasady oglne Art. 3. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani zachowa ostrono albo, gdy ustawa tego wymaga - szczegln ostrono, unika wszelkiego dziaania, ktre mogoby spowodowa zagroenie bezpieczestwa lub porzdku ruchu drogowego, ruch ten utrudni albo w zwizku z ruchem zakci spokj lub porzdek publiczny oraz narazi kogokolwiek na szkod. Przez dziaanie rozumie si rwnie zaniechanie. 2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do osoby znajdujcej si w pobliu drogi, jeeli jej zachowanie mogoby pocign za sob skutki, o ktrych mowa w tym przepisie. 3. Jeeli uczestnik ruchu lub inna osoba spowodowaa jednak zagroenie bezpieczestwa ruchu drogowego, jest obowizana przedsiwzi niezbdne rodki w celu niezwocznego usunicia zagroenia, a gdyby nie moga tego uczyni, powinna o zagroeniu uprzedzi innych uczestnikw ruchu. Art. 4. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze maj prawo liczy, e inni uczestnicy tego ruchu przestrzegaj przepisw ruchu drogowego, chyba e okolicznoci wskazuj na moliwo odmiennego ich zachowania. Art. 5. 1. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani stosowa si do polece i sygnaw dawanych przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli, sygnaw wietlnych oraz znakw drogowych, nawet wwczas, gdy z przepisw ustawy wynika inny sposb zachowania ni nakazany przez te osoby, sygnay wietlne lub znaki drogowe. 2. Polecenia i sygnay dawane przez osoby kierujce ruchem lub uprawnione do jego kontroli maj pierwszestwo przed sygnaami wietlnymi i znakami drogowymi. 3. Sygnay wietlne maj pierwszestwo przed znakami drogowymi regulujcymi pierwszestwo przejazdu. Art. 6. 1. Polecenia lub sygnay moe dawa uczestnikowi ruchu lub innej osobie znajdujcej si na drodze: 1) policjant, 2) onierz wojskowego organu porzdkowego, zabezpieczajcy przemarsz lub przejazd kolumny wojskowej albo w razie akcji zwizanej z ratowaniem ycia lub mienia, 3) onierz Stray Granicznej w strefie nadgranicznej, 4) pracownik kolejowy na przejedzie kolejowym, 5) pracownik zarzdu drogi lub inna osoba wykonujca roboty na drodze na zlecenie lub za zgod zarzdu drogi, 6) osoba nadzorujca bezpieczne przejcie dzieci przez jezdni, w wyznaczonym miejscu. 2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 i ust. 4 pkt 2, powinny by atwo rozpoznawalne i widoczne z dostatecznej odlegoci, zarwno w dzie, jak i w nocy. 3. Przepis ust. 2, w zakresie wymogu atwej rozpoznawalnoci, dotyczy osoby wymienionej w ust. 1 pkt 1 tylko poza obszarem zabudowanym.

4. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej: 1) okreli, w drodze rozporzdzenia, organizacj i sposb kierowania ruchem drogowym, 2) moe upowani, w drodze rozporzdzenia, inne osoby do wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1, oraz okreli okolicznoci, szczegowe warunki i sposb wykonywania tych czynnoci. Art. 7. 1. Znaki i sygnay drogowe wyraaj ostrzeenia, zakazy, nakazy lub informacje. 2. Ministrowie Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, okrel, w drodze rozporzdzenia, znaki i sygnay obowizujce w ruchu drogowym, ich znaczenie i zakres obowizywania. 3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewntrznych i Administracji okreli, w drodze zarzdzenia, szczegowe warunki techniczne dla znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze bezpieczestwa ruchu drogowego, a take warunki ich umieszczania na drogach. Art. 8. Osoba niepenosprawna, posiadajca wymagane uprawnienie do kierowania pojazdem, moe nie stosowa si do niektrych znakw drogowych dotyczcych zakazu ruchu lub postoju, w zakresie okrelonym przepisami, o ktrych mowa w art. 7 ust. 2. Przepis ten stosuje si rwnie do kierowcy przewocego osob niepenosprawn majc trudnoci w poruszaniu si. Art. 9. Uczestnik ruchu i inna osoba znajdujca si na drodze s obowizani uatwi przejazd pojazdu uprzywilejowanego, w szczeglnoci przez niezwoczne usunicie si z jego drogi, a w razie potrzeby zatrzymanie si. Art. 10. 1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej sprawuje nadzr nad zarzdzaniem ruchem na drogach publicznych oraz zarzdza ruchem na autostradach i drogach ekspresowych. 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewntrznych i Administracji moe przekaza, w drodze rozporzdzenia, kompetencje w zakresie zarzdzania ruchem na autostradach i drogach ekspresowych wojewodzie lub pastwowej jednostce organizacyjnej. 3. Wojewoda zarzdza ruchem na drogach publicznych innych ni okrelone w ust. 1. 4. Zarzdzanie ruchem na drogach w strefie zamieszkania, z wyjtkiem drg publicznych, naley do podmiotw zarzdzajcych tymi drogami. 5. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewntrznych i Administracji moe w uzasadnionych przypadkach wprowadzi, w drodze rozporzdzenia, okresowe ograniczenia ruchu pojazdw na drogach lub zakazy ruchu niektrych ich rodzajw. 6. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej, okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki zarzdzania ruchem na drogach. Rozdzia 2

Ruch pieszych Art. 11. 1. Pieszy jest obowizany korzysta z chodnika lub drogi (cieki) dla pieszych, a w razie ich braku - z pobocza. Jeeli nie ma pobocza lub czasowo nie mona z niego korzysta, pieszy moe korzysta z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliej jej krawdzi i ustpowania pierwszestwa nadjedajcemu pojazdowi. 2. Pieszy idcy po poboczu lub jezdni jest obowizany i lew stron drogi. 3. Piesi idcy jezdni s obowizani i jeden za drugim. Na drodze o maym ruchu, w warunkach dobrej widocznoci, dwch pieszych moe i obok siebie. 4. Korzystanie przez pieszego z drogi (cieki) dla rowerw jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemonoci korzystania z nich. Pieszy, z wyjtkiem osoby niepenosprawnej, korzystajc z tej drogi jest obowizany ustpi pierwszestwa rowerowi. 5. Przepisw ust. 1-4 nie stosuje si w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z caej szerokoci drogi i ma pierwszestwo przed pojazdem. Art. 12. 1. Kolumna pieszych, z wyjtkiem pieszych w wieku do 10 lat, moe si porusza tylko praw stron jezdni. 2. Do kolumny pieszych w wieku do 10 lat stosuje si odpowiednio przepisy art. 11 ust. 1 i 2. 3. Liczba pieszych idcych jezdni w kolumnie obok siebie nie moe przekracza 4, a w kolumnie wojskowej - 6, pod warunkiem, e kolumna nie zajmuje wicej ni poowy szerokoci jezdni. 4. Piesi w wieku do lat 10 mog i w kolumnie tylko dwjkami pod nadzorem, co najmniej jednej osoby penoletniej. 5. Dugo kolumny pieszych nie moe przekracza 50 m. Odlego midzy kolumnami nie moe by mniejsza ni 100 m. 6. Jeeli przemarsz kolumny pieszych odbywa si w warunkach niedostatecznej widocznoci: 1) pierwszy i ostatni z idcych z lewej strony s obowizani nie latarki: a) pierwszy - ze wiatem biaym, skierowanym do przodu, b) ostatni - ze wiatem czerwonym, skierowanym do tyu, 2) w kolumnie o dugoci przekraczajcej 20 m idcy po lewej stronie z przodu i z tyu s obowizani uywa elementw odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym, a ponadto idcy po lewej stronie s obowizani nie dodatkowe latarki ze wiatem biaym, rozmieszczone w taki sposb, aby odlego midzy nimi nie przekraczaa 10 m, 3) wiato latarek powinno by widoczne z odlegoci, co najmniej 150 m. 7. Zabrania si: 1) ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mgy; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub policyjnej,

2) ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widocznoci, 3) prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osob w wieku poniej 18 lat. Art. 13. 1. Pieszy, przechodzc przez jezdni lub torowisko, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, korzysta z przejcia dla pieszych. Pieszy znajdujcy si na tym przejciu ma pierwszestwo przed pojazdem. 2. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych jest dozwolone, gdy odlego od przejcia przekracza 100m., Jeeli jednak skrzyowanie znajduje si w odlegoci mniejszej ni 100 m od wyznaczonego przejcia, przechodzenie jest dozwolone rwnie na tym skrzyowaniu. 3. Przechodzenie przez jezdni poza przejciem dla pieszych, o ktrym mowa w ust. 2, jest dozwolone tylko pod warunkiem, e nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub utrudnienia ruchu pojazdw. Pieszy jest obowizany ustpi pierwszestwa pojazdom i do przeciwlegej krawdzi jezdni i drog najkrtsz, prostopadle do osi jezdni. 4. Jeeli na drodze znajduje si przejcie nadziemne lub podziemne dla pieszych, pieszy jest obowizany korzysta z niego, z zastrzeeniem ust. 2 i 3. 5. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub po ktrej kursuj tramwaje po torowisku wyodrbnionym z jezdni, pieszy przechodzc przez jezdni lub torowisko jest obowizany korzysta tylko z przejcia dla pieszych. 6. Przechodzenie przez torowisko wyodrbnione z jezdni jest dozwolone tylko w miejscu do tego przeznaczonym. 7. Jeeli wysepka dla pasaerw na przystanku komunikacji publicznej czy si z przejciem dla pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejciu. 8. Jeeli przejcie dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejcie na kadej jezdni uwaa si za przejcie odrbne. Przepis ten stosuje si odpowiednio do przejcia dla pieszych w miejscu, w ktrym ruch pojazdw jest rozdzielony wysepk lub za pomoc innych urzdze na jezdni. Art. 14. Zabrania si: 1) wchodzenia na jezdni: a) bezporednio przed jadcy pojazd, w tym rwnie na przejciu dla pieszych, b) spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczajcej widoczno drogi, 2) przechodzenia przez jezdni w miejscu o ograniczonej widocznoci drogi, 3) zwalniania kroku lub zatrzymywania si bez uzasadnionej potrzeby podczas przechodzenia przez jezdni lub torowisko, 4) przebiegania przez jezdni, 5) chodzenia po torowisku,

6) wchodzenia na torowisko, gdy zapory lub pzapory s opuszczone lub opuszczanie ich rozpoczto, 7) przechodzenia przez jezdni w miejscu, w ktrym urzdzenie zabezpieczajce lub przeszkoda oddzielaj drog (ciek) dla pieszych albo chodnik od jezdni, bez wzgldu na to, po ktrej stronie jezdni one si znajduj. Art. 15. Przepisw art. 11-14 nie stosuje si w razie zamknicia ruchu pojazdw na drodze. Rozdzia 3 Ruch pojazdw Oddzia 1 Zasady oglne Art. 16. 1. Kierujcego pojazdem obowizuje ruch prawostronny. 2. Kierujcy pojazdem, korzystajc z drogi dwujezdniowej, jest obowizany jecha po prawej jezdni; do jezdni tych nie wlicza si jezdni przeznaczonej do dojazdu do nieruchomoci pooonej przy drodze. 3. Kierujcy pojazdem, korzystajc z jezdni dwukierunkowej, co najmniej o czterech pasach ruchu, jest obowizany zajmowa pas ruchu znajdujcy si na prawej poowie jezdni. 4. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha moliwie blisko prawej krawdzi jezdni. Jeeli pasy ruchu na jezdni s wyznaczone, nie moe zajmowa wicej ni jednego pasa. 5. Kierujcy pojazdem zaprzgowym, rowerem, wzkiem rcznym oraz osoba prowadzca pojazd napdzany silnikiem, idca obok takiego pojazdu, s obowizani porusza si po poboczu chyba, e nie nadaje si ono do jazdy lub ruch pojazdu utrudniaby ruch pieszych. 6. Jeeli tory pojazdw szynowych znajduj si w jezdni, kierujcy pojazdem znajdujcym si na czci jezdni, po ktrej jed pojazdy szynowe, jest obowizany ustpi pierwszestwa nadjedajcemu pojazdowi szynowemu. Oddzia 2 Wczanie si do ruchu Art. 17. 1. Wczanie si do ruchu nastpuje przy rozpoczynaniu jazdy po postoju lub zatrzymaniu si niewynikajcym z warunkw lub przepisw ruchu drogowego oraz przy wjedaniu: 1) na drog z nieruchomoci, z obiektu przydronego lub dojazdu do takiego obiektu, z drogi niebdcej drog publiczn oraz ze strefy zamieszkania, 2) na drog z pola lub na drog tward z drogi gruntowej, 3) na jezdni z pobocza lub innej czci drogi, z pasa ruchu dla pojazdw powolnych lub z drogi (cieki) dla rowerw, 4) pojazdem szynowym - na drog z zajezdni lub na jezdni z ptli.

2. Kierujcy pojazdem, wczajc si do ruchu, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz ustpi pierwszestwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu. Art. 18. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do oznaczonego przystanku autobusowego (trolejbusowego) na obszarze zabudowanym, jest obowizany zmniejszy prdko, a w razie potrzeby zatrzyma si, aby umoliwi kierujcemu autobusem (trolejbusem) wczenie si do ruchu, jeeli kierujcy takim pojazdem sygnalizuje kierunkowskazem zamiar zmiany pasa ruchu lub wjechania z zatoki na jezdni. 2. Kierujcy autobusem (trolejbusem), o ktrym mowa w ust. 1, moe wjecha na ssiedni pas ruchu lub na jezdni dopiero po upewnieniu si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego. Oddzia 3 Prdko i hamowanie Art. 19. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany jecha z prdkoci zapewniajc panowanie nad pojazdem, z uwzgldnieniem warunkw, w jakich ruch si odbywa, a w szczeglnoci: rzeby terenu, stanu i widocznoci drogi, stanu i adunku pojazdu, warunkw atmosferycznych i natenia ruchu. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany: 1) jecha z prdkoci nieutrudniajc jazdy innym kierujcym, 2) hamowa w sposb niepowodujcy zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia, 3) utrzymywa odstp niezbdny do uniknicia zderzenia w razie hamowania lub zatrzymania si poprzedzajcego pojazdu. 3. Poza obszarem zabudowanym, na jezdniach dwukierunkowych o dwch pasach ruchu, kierujcy pojazdem objtym indywidualnym ograniczeniem prdkoci albo pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 7 m jest obowizany utrzymywa taki odstp od pojazdu silnikowego znajdujcego si przed nim, aby inne wyprzedzajce pojazdy mogy bezpiecznie wjecha w luk utrzymywan midzy tymi pojazdami. Przepisu tego nie stosuje si, jeeli kierujcy pojazdem przystpuje do wyprzedzania lub gdy wyprzedzanie jest zabronione. Art. 20. 1. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw na obszarze zabudowanym wynosi 60 km/h, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Prdko dopuszczalna pojazdu lub zespou pojazdw w strefie zamieszkania wynosi 20 km/h. 3. Prdko dopuszczalna poza obszarem zabudowanym, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, wynosi w przypadku: 1) samochodu osobowego, motocykla lub samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t: a) na autostradzie - 130 km/h, b) na drodze ekspresowej dwujezdniowej - 110 km/h,

c) na drodze ekspresowej jednojezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego kierunku ruchu - 100 km/h, d) na pozostaych drogach - 90 km/h, 2) zespou pojazdw lub pojazdu niewymienionego, w pkt 1: a) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego kierunku ruchu - 80 km/h, b) na pozostaych drogach - 70 km/h. 4. Dopuszczalna prdko autobusu speniajcego dodatkowe warunki techniczne okrelone w przepisach, o ktrych mowa w art. 66 ust. 5, na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h. 5. Prdko dopuszczalna pojazdu przewocego materiay niebezpieczne, oznakowanego odpowiednimi tablicami, poza obszarem zabudowanym wynosi: 1) na autostradzie, drodze ekspresowej lub drodze dwujezdniowej, co najmniej o dwch pasach przeznaczonych dla kadego kierunku ruchu - 80 km/h, 2) na pozostaych drogach - 70 km/h. 6. Prdko dopuszczalna niektrych pojazdw, z zastrzeeniem ust. 2, wynosi: 1) cignika rolniczego (rwnie z przyczep) - 30 km/h, 2) pojazdu z urzdzeniem wystajcym do przodu wicej ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego - 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza obszarem zabudowanym, 3) motocykla (rwnie z przyczep) i motoroweru, ktrymi przewozi si dziecko w wieku do 7 lat - 40 km/h. Art. 21. 1. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy lub zwikszy, za pomoc znakw drogowych, prdko dopuszczaln pojazdw obowizujc na obszarze zabudowanym. 2. Prdko dopuszczalna, o ktrej mowa w ust. 1, moe by: 1) zmniejszona - jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiaj, 2) zwikszona - jeeli warunki ruchu na drodze lub jej odcinku zapewniaj zachowanie bezpieczestwa ruchu. 3. Organ zarzdzajcy ruchem na drogach moe zmniejszy, za pomoc znakw drogowych, prdko dopuszczaln pojazdw obowizujc poza obszarem zabudowanym, jeeli warunki bezpieczestwa ruchu na drodze lub jej odcinku za tym przemawiaj. 4. Organ rejestrujcy pojazd moe ustali dla indywidualnego pojazdu dopuszczaln prdko nisz ni okrelona w art. 20, jeeli jest to uzasadnione konstrukcj lub stanem technicznym pojazdu. Ograniczenie prdkoci naley uwidoczni na znaku umieszczonym z tyu pojazdu. Oddzia 4

Zmiana kierunku jazdy lub pasa ruchu Art. 22. 1. Kierujcy pojazdem moe zmieni kierunek jazdy lub zajmowany pas ruchu tylko z zachowaniem szczeglnej ostronoci. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany zbliy si: 1) do prawej krawdzi jezdni - jeeli zamierza skrci w prawo, 2) do rodka jezdni lub na jezdni o ruchu jednokierunkowym do lewej jej krawdzi - jeeli zamierza skrci w lewo. 3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si, jeeli wymiary pojazdu uniemoliwiaj skrcenie zgodnie z zasad okrelon w tym przepisie lub dopuszczalna jest jazda wycznie w jednym kierunku. 4. Kierujcy pojazdem, zmieniajc poza skrzyowaniem zajmowany pas ruchu, jest obowizany ustpi pierwszestwa pojazdowi jadcemu po pasie ruchu, na ktry zamierza wjecha, oraz wjedajcemu na ten pas z prawej strony. 5. Kierujcy pojazdem jest obowizany zawczasu i wyranie sygnalizowa zamiar zmiany kierunku jazdy lub pasa ruchu oraz zaprzesta sygnalizowania niezwocznie po wykonaniu manewru. 6. Zabrania si zawracania: 1) w tunelu, na mocie, wiadukcie lub drodze jednokierunkowej, 2) na autostradzie, 3) na drodze ekspresowej, z wyjtkiem skrzyowania lub miejsca do tego przeznaczonego, 4) w warunkach, w ktrych mogoby to zagrozi bezpieczestwu ruchu na drodze lub ruch ten utrudni. Oddzia 5 Wymijanie, omijanie i cofanie Art. 23. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany: 1) przy wymijaniu zachowa bezpieczny odstp od wymijanego pojazdu lub uczestnika ruchu, a w razie potrzeby zjecha na prawo i zmniejszy prdko lub zatrzyma si, 2) przy omijaniu zachowa bezpieczny odstp od omijanego pojazdu, uczestnika ruchu lub przeszkody, a w razie potrzeby zmniejszy prdko; omijanie pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia w lewo moe odbywa si tylko z jego prawej strony, 3) przy cofaniu ustpi pierwszestwa innemu pojazdowi lub uczestnikowi ruchu i zachowa szczegln ostrono, a w szczeglnoci: a) sprawdzi, czy wykonywany manewr nie spowoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia, b) upewni si, czy za pojazdem nie znajduje si przeszkoda; w razie trudnoci w osobistym upewnieniu si kierujcy jest obowizany zapewni sobie pomoc innej osoby.

2. Zabrania si cofania pojazdem w tunelu, na mocie, wiadukcie, autostradzie lub drodze ekspresowej. Oddzia 6 Wyprzedzanie Art. 24. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany przed wyprzedzaniem upewni si w szczeglnoci, czy: 1) ma odpowiedni widoczno i dostateczne miejsce do wyprzedzania bez utrudnienia komukolwiek ruchu, 2) kierujcy, jadcy za nim, nie rozpocz wyprzedzania, 3) kierujcy, jadcy przed nim na tym samym pasie ruchu, nie zasygnalizowa zamiaru wyprzedzania innego pojazdu, zmiany kierunku jazdy lub zmiany pasa ruchu. 2. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu zachowa szczegln ostrono, a zwaszcza bezpieczny odstp od wyprzedzanego pojazdu lub uczestnika ruchu. W razie wyprzedzania pojazdu jednoladowego lub kolumny pieszych odstp ten nie moe by mniejszy ni 1 m. 3. Kierujcy pojazdem jest obowizany przy wyprzedzaniu przejeda z lewej strony wyprzedzanego pojazdu, z zastrzeeniem ust. 4, 5 i 10. 4. Pojazd szynowy moe by wyprzedzany tylko z prawej strony, chyba e pooenie torw uniemoliwia takie wyprzedzanie lub wyprzedzanie odbywa si na jezdni jednokierunkowej. 5. Wyprzedzanie pojazdu lub uczestnika ruchu, ktry sygnalizuje zamiar skrcenia w lewo, moe odbywa si tylko z jego prawej strony. 6. Kierujcemu pojazdem wyprzedzanym zabrania si w czasie wyprzedzania i bezporednio po nim zwikszania prdkoci. Kierujcy pojazdem wolnobienym, cignikiem rolniczym lub pojazdem bez silnika jest obowizany zjecha jak najbardziej na prawo i - w razie potrzeby zatrzyma si w celu uatwienia wyprzedzania. 7. Zabrania si wyprzedzania pojazdu silnikowego jadcego po jezdni: 1) przy dojedaniu do wierzchoka wzniesienia, 2) na zakrcie oznaczonym znakami ostrzegawczymi, 3) na skrzyowaniu, z wyjtkiem skrzyowania o ruchu okrnym lub, na ktrym ruch jest kierowany. 8. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscach, o ktrych mowa w ust. 7 pkt 1 i 2, na jezdni: 1) jednokierunkowej, 2) dwukierunkowej na odcinku z wyznaczonymi pasami ruchu, pod warunkiem, e kierujcy nie wjeda na cz jezdni przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym - w miejscu, gdzie jest to zabronione znakami na jezdni.

9. Dopuszcza si wyprzedzanie w miejscu, o ktrym mowa w ust. 7 pkt 3, pojazdu sygnalizujcego zamiar skrcenia, pod warunkiem e kierujcy nie wjeda na cz jezdni przeznaczon do ruchu w kierunku przeciwnym. 10. Dopuszcza si wyprzedzanie z prawej strony na odcinku drogi z wyznaczonymi pasami ruchu, przy zachowaniu warunkw okrelonych w ust. 1 i 7: 1) na jezdni jednokierunkowej, 2) na jezdni dwukierunkowej, jeeli co najmniej dwa pasy ruchu na obszarze zabudowanym lub trzy pasy ruchu poza obszarem zabudowanym przeznaczone s do jazdy w tym samym kierunku. 11. Zabrania si wyprzedzania pojazdu uprzywilejowanego na obszarze zabudowanym. Oddzia 7 Przecinanie si kierunkw ruchu Art. 25. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do skrzyowania, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi pierwszestwa pojazdowi nadjedajcemu z prawej strony, a jeeli skrca w lewo - take jadcemu z kierunku przeciwnego na wprost lub skrcajcemu w prawo. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do pojazdu szynowego, ktry ma pierwszestwo w stosunku do innych pojazdw, bez wzgldu na to, z ktrej strony nadjeda. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si rwnie w razie przecinania si kierunkw ruchu poza skrzyowaniem. 4. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) wjedania na skrzyowanie, jeeli na skrzyowaniu lub za nim nie ma miejsca do kontynuowania jazdy, 2) rozdzielania kolumny pieszych. Art. 26. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejcia dla pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono i ustpi pierwszestwa pieszemu znajdujcemu si na przejciu. 2. Kierujcy pojazdem, ktry skrca w drog poprzeczn, jest obowizany ustpi pierwszestwa pieszemu przechodzcemu na skrzyowaniu przez jezdni drogi, na ktr wjeda. 3. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) wyprzedzania pojazdu na przejciu dla pieszych i bezporednio przed nim, z wyjtkiem przejcia, na ktrym ruch jest kierowany, 2) omijania pojazdu, ktry jecha w tym samym kierunku, lecz zatrzyma si w celu ustpienia pierwszestwa pieszemu, 3) jazdy wzdu po chodniku lub przejciu dla pieszych.

4. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez chodnik lub drog (ciek) dla pieszych, jest obowizany jecha powoli i ustpi pierwszestwa pieszemu. 5. Przepis ust. 4 stosuje si odpowiednio podczas jazdy po placu, na ktrym ze wzgldu na brak wyodrbnienia jezdni i chodnikw ruch pieszych i pojazdw odbywa si po tej samej powierzchni. 6. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono przy przejedaniu obok oznaczonego przystanku tramwajowego nie znajdujcego si przy chodniku. Jeeli przystanek nie jest wyposaony w wysepk dla pasaerw, a na przystanek wjeda tramwaj lub stoi na nim, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewni pieszemu swobodne dojcie do tramwaju lub na chodnik. Przepisy te stosuje si odpowiednio przy ruchu innych pojazdw komunikacji publicznej. 7. W razie przechodzenia przez jezdni osoby niepenosprawnej, uywajcej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawnoci ruchowej, kierujcy jest obowizany zatrzyma pojazd w celu umoliwienia jej przejcia. Art. 27. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu dla rowerzystw, jest obowizany ustpi pierwszestwa rowerowi znajdujcemu si na przejedzie. 2. Kierujcy pojazdem, ktry skrca w drog poprzeczn, jest obowizany ustpi pierwszestwa rowerowi jadcemu po drodze (ciece) dla rowerw, przebiegajcej przez jezdni drogi, na ktr wjeda. 3. Kierujcy pojazdem, przejedajc przez drog (ciek) dla rowerw poza jezdni, jest obowizany ustpi pierwszestwa rowerowi. 4. Kierujcemu pojazdem zabrania si wyprzedzania pojazdu na przejedzie dla rowerzystw i bezporednio przed nim, z wyjtkiem przejazdu, na ktrym ruch jest kierowany. Art. 28. 1. Kierujcy pojazdem, zbliajc si do przejazdu kolejowego oraz przejedajc przez przejazd, jest obowizany zachowa szczegln ostrono. Przed wjechaniem na tory jest on obowizany upewni si, czy nie zblia si pojazd szynowy, oraz przedsiwzi odpowiednie rodki ostronoci, zwaszcza jeeli wskutek mgy lub z innych powodw przejrzysto powietrza jest zmniejszona. 2. Kierujcy jest obowizany prowadzi pojazd z tak prdkoci, aby mg go zatrzyma w bezpiecznym miejscu, gdy nadjeda pojazd szynowy lub gdy urzdzenie zabezpieczajce albo dawany sygna zabrania wjazdu na przejazd. 3. Kierujcemu pojazdem zabrania si: 1) objedania opuszczonych zapr lub pzapr oraz wjedania na przejazd, jeeli opuszczanie ich zostao rozpoczte lub podnoszenie nie zostao zakoczone, 2) wjedania na przejazd, jeeli po drugiej stronie przejazdu nie ma miejsca do kontynuowania jazdy, 3) wyprzedzania pojazdu na przejedzie kolejowym i bezporednio przed nim, 4) omijania pojazdu oczekujcego na otwarcie ruchu przez przejazd, jeeli wymagaoby to wjechania na cz jezdni przeznaczon dla przeciwnego kierunku ruchu.

4. W razie unieruchomienia pojazdu na przejedzie kolejowym, kierujcy jest obowizany niezwocznie usun go z przejazdu, a jeeli nie jest to moliwe, ostrzec kierujcego pojazdem szynowym o niebezpieczestwie. 5. Kierujcy pojazdem lub zespoem pojazdw o dugoci przekraczajcej 10 m, ktry nie moe rozwin prdkoci wikszej ni 6 km/h, przed wjazdem na przejazd kolejowy jest obowizany upewni si, czy w czasie potrzebnym na przejechanie przez ten przejazd nie nadjedzie pojazd szynowy, lub uzgodni czas tego przejazdu z drnikiem kolejowym. 6. Przepisy ust. 1-4 stosuje si odpowiednio przy przejedaniu przez tory tramwajowe; przepis ust. 3 pkt 3 nie dotyczy skrzyowania lub przejazdu tramwajowego, na ktrym ruch jest kierowany. Oddzia 8 Ostrzeganie oraz jazda w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza Art. 29. 1. Kierujcy pojazdem moe uywa sygnau dwikowego lub wietlnego, w razie, gdy zachodzi konieczno ostrzeenia o niebezpieczestwie. 2. Zabrania si: 1) naduywania sygnau dwikowego lub wietlnego, 2) uywania sygnau dwikowego na obszarze zabudowanym, chyba e jest to konieczne w zwizku z bezporednim niebezpieczestwem, 3) ostrzegania wiatami drogowymi w warunkach, w ktrych moe to spowodowa olepienie innych kierujcych. Art. 30. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany zachowa szczegln ostrono w czasie jazdy w warunkach zmniejszonej przejrzystoci powietrza, spowodowanej mg, opadami atmosferycznymi lub innymi przyczynami, a ponadto: 1) kierujcy pojazdem silnikowym jest obowizany: a) wczy wiata mijania lub przeciwmgowe przednie albo oba te wiata jednoczenie, b) poza obszarem zabudowanym podczas mgy dawa krtkotrwae sygnay dwikowe w czasie wyprzedzania lub omijania, 2) kierujcy innym pojazdem ni pojazd, o ktrym mowa w pkt 1, jest obowizany: a) wczy wiata, w ktre pojazd jest wyposaony, b) korzysta z pobocza drogi, a jeeli nie jest to moliwe, jecha jak najbliej krawdzi jezdni i nie wyprzedza innego pojazdu. 2. Obowizek uywania wiate, o ktrym mowa w ust. 1, dotyczy kierujcego pojazdem take podczas zatrzymania wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. 3. Kierujcy pojazdem moe uywa tylnych wiate przeciwmgowych, jeeli zmniejszona przejrzysto powietrza ogranicza widoczno na odlego mniejsz ni 50 m. W razie poprawy widocznoci kierujcy pojazdem jest obowizany niezwocznie wyczy te wiata. Oddzia 9

Holowanie Art. 31. 1. Kierujcy moe holowa pojazd silnikowy tylko pod warunkiem, e: 1) prdko pojazdu holujcego nie przekracza 30 km/h na obszarze zabudowanym i 60 km/h poza tym obszarem, 2) pojazd holujcy ma wczone wiata mijania rwnie w okresie dostatecznej widocznoci, 3) w pojedzie holowanym znajduje si kierujcy majcy uprawnienie do kierowania tym pojazdem, chyba e pojazd jest holowany w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim, 4) pojazd holowany jest poczony z pojazdem holujcym w sposb wykluczajcy odczepienie si w czasie jazdy; nie dotyczy to holowania motocykla, ktry powinien by poczony z pojazdem holujcym poczeniem gitkim w sposb umoliwiajcy atwe odczepienie, 5) pojazd holowany, z wyjtkiem motocykla, jest oznaczony z tyu po lewej stronie ostrzegawczym trjktem odblaskowym, a w okresie niedostatecznej widocznoci ma ponadto wczone wiata pozycyjne; zamiast oznaczenia trjktem odblaskowym pojazd holowany moe wysya te sygnay byskowe w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu, 6) w pojedzie holowanym na poczeniu sztywnym jest sprawny co najmniej jeden ukad hamulcw, a w pojedzie holowanym na poczeniu gitkim - dwa ukady, 7) odlego midzy pojazdami wynosi nie wicej ni 3 m przy poczeniu sztywnym, a od 4 do 6 m przy poczeniu gitkim, przy czym poczenie jest oznakowane na przemian pasami biaymi i czerwonymi albo zaopatrzone w chorgiewk barwy tej lub czerwonej; przepisu tego nie stosuje si w razie holowania pojazdw jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrom Obrony Narodowej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji. 2. Zabrania si holowania: 1) pojazdu o niesprawnym ukadzie kierowniczym lub o niesprawnych hamulcach, chyba e sposb holowania wyklucza potrzeb ich uycia, 2) pojazdu za pomoc poczenia gitkiego, jeeli w pojedzie tym dziaanie ukadu hamulcowego uzalenione jest od pracy silnika, a silnik jest unieruchomiony, 3) wicej ni jednego pojazdu, z wyjtkiem pojazdu czonowego, 4) pojazdem z przyczep (naczep), 5) na autostradzie, z wyjtkiem holowania przez pojazdy przeznaczone do holowania do najbliszego wyjazdu lub miejsca obsugi podrnych. 3. W razie holowania pojazdu w sposb wykluczajcy potrzeb kierowania nim lub uycia hamulcw, rzeczywista masa cakowita pojazdu holowanego nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej pojazdu holujcego. Oddzia 10 Ruch pojazdw w kolumnie

Art. 32. 1. Liczba pojazdw jadcych w zorganizowanej kolumnie nie moe przekracza: 1) samochodw osobowych, motorowerw lub motocykli - 10, 2) rowerw jednoladowych - 15, 3) pozostaych pojazdw - 5. 2. Odlego midzy jadcymi kolumnami nie moe by mniejsza ni 500 m dla kolumn pojazdw samochodowych oraz 200 m dla kolumn pozostaych pojazdw. 3. Odlego midzy rowerami poruszajcymi si w kolumnie rowerw jednoladowych nie moe przekroczy 5 m. 4. Jazda w kolumnie nie zwalnia kierujcego pojazdem od przestrzegania obowizujcych przepisw ruchu drogowego. 5. Przepisw ust. 1 i 2 nie stosuje si do pojazdw uprzywilejowanych oraz do pojazdw jednostek podporzdkowanych Ministrom Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej. 6. Zabrania si wjedania midzy jadce w kolumnie rowery jednoladowe oraz pojazdy, o ktrych mowa w ust. 5. 7. Ministrowie Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej, w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej, okrel, w drodze zarzdzenia, sposb organizacji i oznakowania kolumn pojazdw jednostek podporzdkowanych Ministrom Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej. Oddzia 11 Przepisy dodatkowe o ruchu rowerw, motorowerw oraz pojazdw zaprzgowych Art. 33. 1. Kierujcy rowerem, korzystajc z drogi (cieki) dla rowerw i pieszych, jest obowizany zachowa szczegln ostrono wobec pieszego idcego tak drog i ustpowa mu pierwszestwa. 2. Dziecko w wieku do lat 7 moe by przewoone na rowerze, pod warunkiem, e jest ono umieszczone na dodatkowym siodeku zapewniajcym bezpieczn jazd. 3. Kierujcemu rowerem lub motorowerem zabrania si: 1) jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, 2) jazdy bez trzymania, co najmniej jednej rki na kierownicy oraz ng na pedaach lub podnkach, 3) czepiania si pojazdw. 4. Na przejedzie dla rowerzystw, kierujcemu rowerem zabrania si: 1) wjedania bezporednio przed jadcy pojazd, 2) zwalniania lub zatrzymywania si bez uzasadnionej przyczyny.

5. Korzystanie z chodnika przez kierujcego rowerem jest dozwolone jedynie w razie braku drogi (cieki) dla rowerw i niemonoci korzystania z jezdni, jeeli dozwolony jest na niej ruch pojazdw samochodowych z prdkoci wiksz ni okrelona w art. 20 ust. 1. Kierujcy rowerem, korzystajc z chodnika, jest obowizany zachowa szczegln ostrono oraz ustpowa pierwszestwa pieszemu. Art. 34. 1. Do zaprzgu moe by uywane tylko zwierz niepochliwe, odpowiednio sprawne fizycznie i dajce sob kierowa. 2. Kierujcy pojazdem zaprzgowym jest obowizany utrzymywa pojazd i zaprzg w takim stanie, aby mg nad nimi panowa. 3. Bezporednio jeden za drugim moe jecha nie wicej ni 5 pojazdw zaprzgowych. Odlego midzy pitym pojazdem a nastpnym nie moe by mniejsza ni 200 m. 4. Kierujcy pojazdem zaprzgowym przy wjedaniu na drog tward w miejscu, gdzie nie ma dostatecznej widocznoci drogi, jest obowizany prowadzi zwierz za uzd. 5. Kierujcemu pojazdem zaprzgowym zabrania si: 1) przeciania zwierzcia, 2) jazdy obok innego uczestnika ruchu na jezdni, 3) pozostawiania pojazdu niezabezpieczonego przed ruszeniem, 4) jazdy pojazdem na pozach bez dzwonkw lub grzechotek. Rozdzia 4 Ruch zwierzt Art. 35. 1. Jazda wierzchem i pdzenie zwierzt powinny si odbywa po drodze przeznaczonej do pdzenia zwierzt. W razie braku takiej drogi jazda wierzchem i pdzenie zwierzt mog odbywa si po poboczu, a jeeli brak jest pobocza - po jezdni. 2. Do jazdy wierzchem i pdzenia zwierzt stosuje si odpowiednio przepisy art. 34 ust. 1 i 2 oraz przepisy o ruchu pojazdw. Art. 36. 1. Zabrania si jazdy wierzchem: 1) bez uzdy, 2) obok innego uczestnika ruchu na jezdni, 3) po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej oraz po drodze, na ktrej obowizuje zakaz ruchu pojazdw zaprzgowych, 4) po drodze twardej w okresie niedostatecznej widocznoci, 5) po drodze twardej osobie w wieku poniej 17 lat. 2. Jedziec moe prowadzi luzem tylko jedno zwierz po swojej prawej stronie. Art. 37. 1. Zwierzta w stadzie mog by pdzone po drodze tylko pod odpowiednim nadzorem. Zwierz pojedyncze moe by prowadzone tylko na uwizi.

2. Poganiacz zwierzt jest obowizany: 1) i po lewej stronie pdzonych zwierzt, 2) w okresie niedostatecznej widocznoci nie latark z widocznym z odlegoci, co najmniej 150 m wiatem biaym. 3. Zwierzta mog by prowadzone luzem przy pojedzie zaprzgowym z jego prawej strony, w liczbie nie wikszej ni 2 sztuki. 4. Zabrania si: 1) pdzenia zwierzt po drodze oznaczonej znakami z numerem drogi midzynarodowej, a po innej drodze twardej - w okresie od zmierzchu do witu, 2) pdzenia zwierzt po drodze twardej osobie w wieku poniej 13 lat, 3) pdzenia zwierzt w poprzek drogi w miejscu niewidocznym na dostateczn odlego, 4) zatrzymywania zwierzt na jezdni, 5) zajmowania przez zwierzta wicej ni prawej poowy jezdni albo drogi (cieki) dla pieszych lub rowerw. 5. Wojewoda moe wprowadzi zakaz pdzenia zwierzt na okrelonych drogach lub obszarach oraz w okrelonym czasie. Rozdzia 5 Porzdek i bezpieczestwo ruchu na drogach Oddzia 1 Przepisy porzdkowe Art. 38. Kierujcy pojazdem jest obowizany mie przy sobie i okazywa na danie uprawnionego organu wymagane dla danego rodzaju pojazdu lub kierujcego: 1) dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem, 2) dokument stwierdzajcy dopuszczenie pojazdu do ruchu, 3) dokument stwierdzajcy zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcy opacenie skadki tego ubezpieczenia, 4) wiadectwo kwalifikacji, 5) inne dokumenty, jeeli obowizek taki wynika z odrbnej ustawy. Art. 39. 1. Kierujcy pojazdem samochodowym oraz osoba przewoona takim pojazdem wyposaonym w pasy bezpieczestwa s obowizani korzysta z tych pasw podczas jazdy, z zastrzeeniem ust. 3. 2. Obowizek korzystania z pasw bezpieczestwa nie dotyczy:

1) osoby majcej zawiadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do uywania pasw bezpieczestwa, 2) kobiety o widocznej ciy, 3) kierujcego takswk osobow podczas przewoenia pasaera, 4) instruktora lub egzaminatora podczas szkolenia lub egzaminowania, 5) policjanta, funkcjonariusza Urzdu Ochrony Pastwa, Stray Granicznej i Suby Wiziennej, onierza Si Zbrojnych oraz onierza jednostki wojskowej podporzdkowanej Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji - podczas przewoenia osb zatrzymanych, 6) funkcjonariusza Biura Ochrony Rzdu podczas wykonywania czynnoci subowych, 7) zespou medycznego w czasie udzielania pomocy medycznej, 8) konwojenta podczas przewoenia wartoci pieninych, 9) osoby chorej lub niepenosprawnej przewoonej na noszach lub w wzku inwalidzkim. 3. Dziecko przewozi si w pojedzie samochodowym wyposaonym w pasy bezpieczestwa w foteliku ochronnym lub innym urzdzeniu do przewoenia dzieci odpowiadajcym waciwym warunkom technicznym, jeeli ze wzgldu na wag lub wzrost dziecka nie jest moliwe bezporednie wykorzystanie tych pasw. 4. Przepis ust. 3 nie dotyczy przewozu dziecka takswk osobow, pojazdem pogotowia ratunkowego lub Policji. Art. 40. Kierujcy motocyklem lub motorowerem oraz osoba przewoona takimi pojazdami s obowizani uywa w czasie jazdy hemw ochronnych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym. Art. 41. Osoba wykonujca roboty lub inne czynnoci na drodze jest obowizana uywa w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu elementw odblaskowych odpowiadajcych waciwym warunkom technicznym. Art. 42. Niewidomy podczas samodzielnego poruszania si po drodze jest obowizany nie bia lask w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu. Art. 43. 1. Dziecko w wieku do 7 lat moe korzysta z drogi tylko pod opiek osoby, ktra osigna wiek, co najmniej 10 lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania. 2. Dziecko w wieku do 15 lat, poruszajce si po drodze po zmierzchu poza obszarem zabudowanym, jest obowizane uywa elementw odblaskowych w sposb widoczny dla innych uczestnikw ruchu. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz drogi przeznaczonej wycznie dla pieszych. Art. 44. 1. Kierujcy pojazdem w razie uczestniczenia w wypadku drogowym jest obowizany: 1) zatrzyma pojazd, nie powodujc przy tym zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego,

2) przedsiwzi odpowiednie rodki w celu zapewnienia bezpieczestwa ruchu w miejscu wypadku, 3) niezwocznie usun pojazd z miejsca wypadku, aby nie powodowa zagroenia lub tamowania ruchu, jeeli nie ma zabitego lub rannego, 4) poda swoje dane personalne, dane personalne waciciela lub posiadacza pojazdu oraz dane dotyczce zakadu ubezpiecze, z ktrym zawarta jest umowa obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej, na danie osoby uczestniczcej w wypadku. 2. Jeeli w wypadku jest zabity lub ranny, kierujcy pojazdem jest obowizany ponadto: 1) udzieli niezbdnej pomocy ofiarom wypadku oraz wezwa pogotowie ratunkowe i Policj, 2) nie podejmowa czynnoci, ktre mogyby utrudni ustalenie przebiegu wypadku, 3) pozosta na miejscu wypadku, a jeeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia si - niezwocznie powrci na to miejsce. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si odpowiednio do innych osb uczestniczcych w wypadku. Art. 45. 1. Zabrania si: 1) kierowania pojazdem, prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt osobie w stanie nietrzewoci, w stanie po uyciu alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, 2) holowania pojazdu kierowanego przez osob, o ktrej mowa w pkt 1, 3) otwierania drzwi pojazdu, pozostawiania otwartych drzwi lub wysiadania bez upewnienia si, e nie spowoduje to zagroenia bezpieczestwa ruchu lub jego utrudnienia, 4) wykorzystywania drogi lub poszczeglnych jej czci w sposb niezgodny z przeznaczeniem chyba, e przepisy szczegowe stanowi inaczej, 5) wjedania na pas midzy jezdniami, 6) pozostawiania na drodze przedmiotw, ktre mogyby zagrozi bezpieczestwu ruchu; jeeli jednak usunicie ich nie jest moliwe, naley je oznaczy w sposb widoczny w dzie i w nocy, 7) umieszczania na drodze lub w jej pobliu urzdze wysyajcych lub odbijajcych wiato w sposb powodujcy olepienie albo wprowadzajcych w bd uczestnikw ruchu, 8) samowolnego umieszczania lub wczania albo usuwania lub wyczania znakw i sygnaw drogowych oraz urzdze ostrzegawczo-zabezpieczajcych lub kontrolnych na drodze, jak rwnie zmiany ich pooenia lub ich zasaniania, 9) zamiecania lub zanieczyszczania drogi, 10) samowolnego umieszczania na drodze jakichkolwiek znakw, napisw lub symboli. 2. Kierujcemu pojazdem zabrania si:

1) korzystania podczas jazdy z telefonu komrkowego chyba, e korzysta z urzdzenia gono mwicego, 2) przewoenia osoby, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1, na rowerze lub motorowerze albo motocyklu, chyba e jest przewoona w bocznym wzku, 3) przewoenia pasaera w sposb niezgodny z art. 39, 40 lub 63 ust. 1, 4) przewoenia w foteliku ochronnym dziecka siedzcego tyem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego wyposaonego w poduszk powietrzn dla pasaera, 5) przewoenia poza specjalnym fotelikiem ochronnym dziecka w wieku do 10 lat na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego. Oddzia 2 Zatrzymanie i postj Art. 46. 1. Zatrzymanie i postj pojazdu s dozwolone tylko w miejscu i w warunkach, w ktrych jest on z dostatecznej odlegoci widoczny dla innych kierujcych i nie powoduje zagroenia bezpieczestwa ruchu drogowego lub jego utrudnienia. 2. Kierujcy pojazdem, zatrzymujc pojazd na jezdni, jest obowizany ustawi go jak najbliej jej krawdzi oraz rwnolegle do niej. 3. W czasie postoju na drodze poza obszarem zabudowanym pojazd powinien znajdowa si, jeeli to tylko moliwe, poza jezdni. 4. Kierujcy pojazdem jest obowizany stosowa sposb zatrzymania lub postoju wskazany znakami drogowymi. 5. Kierujcy pojazdem jest obowizany w czasie postoju zabezpieczy pojazd przed moliwoci jego uruchomienia przez osob niepowoan oraz zachowa inne rodki ostronoci niezbdne do uniknicia wypadku. Art. 47. 1. Dopuszcza si zatrzymanie lub postj na chodniku koami jednego boku lub przedniej osi pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5 t, pod warunkiem, e: 1) na danym odcinku jezdni nie obowizuje zakaz zatrzymania lub postoju, 2) szeroko chodnika pozostawionego dla pieszych jest taka, e nie utrudni im ruchu i jest nie mniejsza ni 1,5 m, 3) pojazd umieszczony przedni osi na chodniku nie tamuje ruchu pojazdw na jezdni. 2. Dopuszcza si, przy zachowaniu warunkw okrelonych w ust. 1 pkt 2, zatrzymanie lub postj na chodniku przy krawdzi jezdni caego samochodu osobowego, motocykla, motoroweru lub roweru. Inny pojazd o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 2,5t moe by w caoci umieszczony na chodniku tylko w miejscu wyznaczonym odpowiednimi znakami drogowymi. Art. 48. 1. Pojazd moe by usunity z drogi na koszt waciciela, jeeli pozostawiono go w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub zagraa jego bezpieczestwu.

2. Pojazd moe by unieruchomiony na koszt waciciela przez zastosowanie urzdzenia technicznego do blokady k, jeeli pozostawiono go w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nie utrudnia ruchu lub nie zagraa jego bezpieczestwu. Art. 49. 1. Zabrania si zatrzymania pojazdu: 1) na przejedzie kolejowym, na przejedzie tramwajowym, na skrzyowaniu oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m od przejazdu lub skrzyowania, 2) na przejciu dla pieszych, na przejedzie dla rowerzystw oraz w odlegoci mniejszej ni 10 m przed tym przejciem lub przejazdem; na drodze dwukierunkowej o dwch pasach ruchu zakaz ten obowizuje take za tym przejciem lub przejazdem, 3) w tunelu, na mocie lub na wiadukcie, 4) na jezdni wzdu linii cigej oraz w pobliu jej punktw kracowych, jeeli zmusioby to innych kierujcych pojazdami wieloladowymi do najedania na t lini, 5) na jezdni obok linii przerywanej wyznaczajcej krawd jezdni oraz na jezdni i na poboczu obok linii cigej wyznaczajcej krawd jezdni, 6) w odlegoci mniejszej ni 10 m od przedniej strony znaku lub sygnau drogowego, jeeli zostayby one zasonite przez pojazd, 7) na jezdni przy jej lewej krawdzi, z wyjtkiem zatrzymania lub postoju pojazdu na obszarze zabudowanym na drodze jednokierunkowej lub na jezdni dwukierunkowej o maym ruchu, 8) na pasie midzy jezdniami, 9) w odlegoci mniejszej ni 15 m od supka lub tablicy oznaczajcej przystanek, a na przystanku z zatok - na caej jej dugoci, 10) w odlegoci mniejszej ni 15 m od punktw kracowych wysepki, jeeli jezdnia z prawej jej strony ma tylko jeden pas ruchu, 11) na drodze (ciece) dla rowerw. 2. Zabrania si postoju: 1) w miejscu utrudniajcym wjazd lub wyjazd, w szczeglnoci do i z bramy, garau, parkingu lub wnki postojowej, 2) w miejscu utrudniajcym dostp do innego prawidowo zaparkowanego pojazdu lub wyjazd tego pojazdu, 3) przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do supka wskanikowego z jedn kresk, 4) w strefie zamieszkania w innym miejscu ni wyznaczone w tym celu, 5) na obszarze zabudowanym, pojazdu lub zespou pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 16 t lub o dugoci przekraczajcej 12 m, poza wyznaczonymi w tym celu parkingami.

3. Zabrania si zatrzymania lub postoju pojazdu na autostradzie lub drodze ekspresowej w innym miejscu ni wyznaczone w tym celu. Jeeli unieruchomienie pojazdu nastpio z przyczyn technicznych, kierujcy pojazdem jest obowizany usun pojazd z jezdni oraz ostrzec innych uczestnikw ruchu. 4. Zakaz zatrzymania lub postoju pojazdu nie dotyczy unieruchomienia pojazdu wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. Art. 50. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany sygnalizowa postj pojazdu silnikowego lub przyczepy z powodu uszkodzenia lub wypadku: 1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - w kadym przypadku, 2) na pozostaych drogach twardych: a) poza obszarem zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym jest to zabronione, a na poboczu, jeeli pojazd nie jest widoczny z dostatecznej odlegoci, b) na obszarze zabudowanym - w razie postoju na jezdni w miejscu, w ktrym zatrzymanie jest zabronione. 2. Postj pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, naley sygnalizowa w sposb nastpujcy: 1) na autostradzie lub drodze ekspresowej - przez: a) wczenie wiate awaryjnych pojazdu, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy wiata pozycyjne, b) umieszczenie ostrzegawczego trjkta odblaskowego w odlegoci 100 m za pojazdem; trjkt ten umieszcza si na jezdni lub poboczu, odpowiednio do miejsca unieruchomienia pojazdu, 2) na pozostaych drogach: a) poza obszarem zabudowanym - przez umieszczenie w odlegoci 30-50 m za pojazdem ostrzegawczego trjkta odblaskowego i wczenie wiate awaryjnych; w razie gdy pojazd nie jest wyposaony w wiata awaryjne, naley wczy wiata pozycyjne, b) na obszarze zabudowanym - przez wczenie wiate awaryjnych, a jeeli pojazd nie jest w nie wyposaony, naley wczy wiata pozycyjne i umieci ostrzegawczy trjkt odblaskowy za pojazdem lub na nim, na wysokoci nie wikszej ni 1 metr. 3. Sygnalizowanie, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, obowizuje przez cay czas postoju pojazdu. Oddzia 3 Uywanie wiate zewntrznych Art. 51. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany uywa wiate mijania podczas jazdy w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza: 1) w czasie od zmierzchu do witu, 2) w okresie od 1 padziernika do ostatniego dnia lutego - przez ca dob, 3) w tunelu.

2. W czasie od witu do zmierzchu w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza, zamiast wiate mijania, kierujcy pojazdem moe uywa wiate do jazdy dziennej. 3. W czasie od zmierzchu do witu, na nieowietlonych drogach, zamiast wiate mijania lub cznie z nimi, kierujcy pojazdem moe uywa wiate drogowych, o ile nie olepi innych kierujcych albo pieszych poruszajcych si w kolumnie. Kierujcy pojazdem, uywajc wiate drogowych, jest obowizany przeczy je na wiata mijania w razie zbliania si: 1) pojazdu nadjedajcego z przeciwka, przy czym jeeli jeden z kierujcych wyczy wiata drogowe - drugi jest obowizany uczyni to samo, 2) do pojazdu poprzedzajcego, jeeli kierujcy moe by olepiony, 3) pojazdu szynowego lub komunikacji wodnej, jeeli poruszaj si w takiej odlegoci, e istnieje moliwo olepienia kierujcych tymi pojazdami. 4. Kierujcy motocyklem, motorowerem lub pojazdem szynowym jest obowizany uywa podczas jazdy wiate mijania, z zastrzeeniem ust. 3. 5. Na drodze krtej, oznaczonej odpowiednimi znakami drogowymi, kierujcy pojazdem moe uywa przednich wiate przeciwmgowych od zmierzchu do witu, rwnie w warunkach normalnej przejrzystoci powietrza. 6. Przepisw ust. 1-4 nie stosuje si do kierujcych pojazdami, ktre nie s wyposaone w wiata mijania, drogowe lub wiata do jazdy dziennej. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 1 i 3 zamiast tych wiate naley uywa wiate stanowicych obowizkowe wyposaenie pojazdw. 7. Przepisy ust. 1-5 stosuje si odpowiednio podczas zatrzymania pojazdu, wynikajcego z warunkw lub przepisw ruchu drogowego. Jeeli zatrzymanie trwa ponad 1 minut, dopuszcza si wyczenie wiate zewntrznych pojazdu, o ile na tym samym pasie ruchu, przed tym pojazdem i za nim, stoj inne pojazdy. Art. 52. 1. Kierujcy pojazdem silnikowym lub szynowym jest obowizany, podczas zatrzymania lub postoju w warunkach niedostatecznej widocznoci, uywa wiate pozycyjnych przednich i tylnych lub wiate postojowych. Dopuszcza si wczenie wiate postojowych jedynie od strony rodka jezdni w pojedzie nie zczonym z przyczep oraz w zespole pojazdw o dugoci nie przekraczajcej 6 m. 2. Podczas zatrzymania lub postoju, w miejscu owietlonym w stopniu zapewniajcym widoczno pojazdu lub znajdujcym si poza jezdni i poboczem, wszystkie wiata pojazdu mog by wyczone. Przepis ten nie dotyczy pojazdu szynowego oraz pojazdu, na ktrym znajduje si urzdzenie lub adunek, wystajce poza pojazd i wymagajce oznaczenia odrbnymi wiatami. 3. wiato owietlajce przedmioty przydrone (szperacz) moe by wczone tylko podczas zatrzymania lub postoju, pod warunkiem, e nie olepi innych uczestnikw ruchu. Ograniczenie to nie dotyczy pojazdu uprzywilejowanego. Oddzia 4 Warunki uywania pojazdw w ruchu drogowym Art. 53. 1. Pojazdem uprzywilejowanym w ruchu drogowym moe by pojazd samochodowy:

1) stray poarnej, 2) pogotowia ratunkowego, 3) Policji, 4) jednostki ratownictwa chemicznego, 5) Stray Granicznej, 6) Urzdu Ochrony Pastwa, 7) andarmerii Wojskowej i Wojskowych Sub Informacyjnych, 8) Suby Wiziennej, 9) jednostki niewymienionej w, pkt 1-8, jeeli jest uywany w zwizku z ratowaniem ycia lub zdrowia ludzkiego - na podstawie zezwolenia Ministra Spraw Wewntrznych i Administracji. 2. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa si do przepisw o ruchu pojazdw, zatrzymaniu i postoju oraz do znakw i sygnaw drogowych tylko w razie, gdy: 1) uczestniczy: a) w akcji zwizanej z ratowaniem ycia, zdrowia ludzkiego lub mienia albo koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa lub porzdku publicznego albo b) w przejedzie kolumny pojazdw uprzywilejowanych, 2) pojazd wysya jednoczenie sygnay wietlny i dwikowy; po zatrzymaniu pojazdu nie wymaga si uywania sygnau dwikowego, 3) w pojedzie wczone s wiata drogowe lub mijania. 3. Kierujcy pojazdem uprzywilejowanym jest obowizany stosowa si do polece i sygnaw dawanych przez osoby kierujce ruchem lub upowanione do jego kontroli. 4. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji okreli, w drodze rozporzdzenia, okolicznoci, w jakich uywane s pojazdy uprzywilejowane w kolumnach. Art. 54. 1. Pojazd wykonujcy na drodze prace porzdkowe, remontowe lub modernizacyjne powinien wysya te sygnay byskowe. 2. Kierujcy pojazdem, o ktrym mowa w ust. 1, moe, pod warunkiem zachowania szczeglnej ostronoci, nie stosowa si do przepisw o obowizku jazdy na jezdni lub przy jej prawej krawdzi oraz o zatrzymaniu i postoju, z tym e: 1) na jezdni jednokierunkowej oraz poza obszarem zabudowanym, podczas oczyszczania drogi ze niegu, dopuszcza si rwnie jazd przy lewej krawdzi jezdni, 2) jazd po chodniku dopuszcza si tylko przy zachowaniu bezpieczestwa pieszych. 3. Pojazd, ktry ze wzgldu na konstrukcj, adunek lub nietypowe zachowanie na drodze moe zagraa bezpieczestwu w ruchu drogowym, powinien wysya te sygnay byskowe.

4. Zabrania si, z zastrzeeniem art. 31 ust. 1 pkt 5, uywania tych sygnaw byskowych do innych celw ni okrelone w ust. 1 i 3. Art. 55. 1. Pojazd do nauki jazdy lub przeprowadzania egzaminu pastwowego oznacza si tablic kwadratow barwy niebieskiej z bia liter "L", umieszczon na pojedzie. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablica umieszczona na pojedzie, z wyczeniem tablicy na motocyklu, powinna by owietlona. Tablica, ktr oznaczony jest motocykl, powinna by wykonana z materiau odblaskowego. 2. Podczas kierowania pojazdem do nauki jazdy przez osob inn ni osoba ubiegajca si o uprawnienie do kierowania pojazdem tablica, o ktrej mowa w ust. 1, powinna by zasonita lub zoona. 3. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok pojazdu, o ktrym mowa w ust. 1, lub jadc za nim, jest obowizany zachowa szczegln ostrono. Art. 56. 1. Przewz materiaw niebezpiecznych moe odbywa si tylko pojazdem do tego przystosowanym i oznaczonym, stosownie do potrzeb wynikajcych z waciwoci chemicznych, fizycznych lub biologicznych przewoonego materiau. 2. Pojazd przewocy materiay niebezpieczne okrelone w przepisach, o ktrych mowa w ust. 4 pkt 1, oznacza si z przodu i z tyu tablicami ostrzegawczymi barwy pomaraczowej. Pojazd Si Zbrojnych lub jednostki wojskowej podporzdkowanej Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji moe by oznaczony tarczami okrgymi barwy tej i czerwonej, umieszczonymi odpowiednio z przodu i z tyu pojazdu. W tarcz powinien by wpisany trjkt o barwie czarnej. 3. Kierujcy pojazdem, przejedajc obok pojazdu, o ktrym mowa w ust. 2, lub jadc za nim albo zatrzymujc si w jego pobliu, jest obowizany zachowa szczegln ostrono w celu uniknicia niebezpieczestwa, a zwaszcza poaru, wybuchu lub skaenia rodowiska. Obowizek ten dotyczy rwnie pieszego przechodzcego obok tego pojazdu. 4. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Obrony Narodowej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) materiay niebezpieczne dopuszczone do przewozu drogowego oraz zasady ich klasyfikacji, 2) warunki i sposb przewozu drogowego materiaw niebezpiecznych, 3) dodatkowe wymagania dotyczce pojazdu przewocego okrelone materiay niebezpieczne, jego wyposaenia i adunku, 4) wymagania odnoszce si do urzdze technicznych sucych do tego przewozu, 5) dokumenty wymagane przy przewozie materiaw niebezpiecznych, ich wzory oraz tryb ich wydawania, 6) szczegowy sposb oznakowania pojazdu przewocego materiay niebezpieczne. 5. Materiay, o ktrych mowa w ust. 4 pkt 1, uwaa si za materiay niebezpieczne w rozumieniu ustawy.

Art. 57. 1. Pojazd przewocy zorganizowan grup dzieci lub modziey w wieku do 18 lat oznacza si z przodu i z tyu kwadratowymi tablicami barwy tej z symbolem dzieci barwy czarnej. W warunkach niedostatecznej widocznoci tablice powinny by owietlone chyba, e s wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany wczy wiata awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania dzieci lub modziey. 2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania dzieci lub modziey zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si. 3. Zabrania si oznaczania pojazdu tablicami, o ktrych mowa w ust. 1, w czasie, gdy dzieci lub modzie nie s przewoone. Art. 58. 1. Pojazd przeznaczony konstrukcyjnie do przewozu osb niepenosprawnych oznacza si z przodu i z tyu kwadratowymi tablicami barwy niebieskiej z midzynarodowym symbolem wzka inwalidzkiego barwy biaej. Tablice te powinny by wykonane z materiau odblaskowego. Kierujcy tym pojazdem jest obowizany wczy wiata awaryjne podczas wsiadania lub wysiadania osoby niepenosprawnej. 2. Kierujcy pojazdem, omijajc pojazd, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany w czasie wsiadania lub wysiadania osoby niepenosprawnej zachowa szczegln ostrono i w razie potrzeby zatrzyma si. Art. 59. 1. Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej, ktry ma by uywany w ruchu midzynarodowym, powinien by oznaczony znakiem z literami "PL". 2. Pojazd zarejestrowany za granic uczestniczcy w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien by oznaczony znakiem okrelajcym pastwo, w ktrym jest zarejestrowany. Art. 60. 1. Zabrania si: 1) uywania pojazdu w sposb zagraajcy bezpieczestwu osoby znajdujcej si w pojedzie lub poza nim, 2) zakrywania wiate oraz urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych wymaganych tablic albo znakw, ktre powinny by widoczne, 3) ozdabiania tablic rejestracyjnych oraz umieszczania z przodu lub z tyu pojazdu znakw, napisw lub przedmiotw, ktre ograniczaj czytelno tych tablic, 4) umieszczania na pojedzie znaku okrelajcego inne pastwo ni to, w ktrym pojazd zosta zarejestrowany. 2. Zabrania si kierujcemu: 1) oddalania si od pojazdu, gdy silnik jest w ruchu, 2) uywania pojazdu w sposb powodujcy uciliwoci zwizane z nadmiern emisj spalin do rodowiska lub nadmiernym haasem, 3) pozostawiania pracujcego silnika podczas postoju na obszarze zabudowanym; nie dotyczy to pojazdu wykonujcego czynnoci na drodze,

4) cignicia za pojazdem osoby na nartach, sankach, wrotkach lub innym podobnym urzdzeniu, 5) uywania opon z umieszczonymi w nich na trwae elementami przeciwlizgowymi. 3. Uywanie acuchw przeciwlizgowych na oponach jest dozwolone tylko na drodze pokrytej niegiem. Art. 61. 1. adunek nie moe powodowa przekroczenia dopuszczalnej masy cakowitej lub dopuszczalnej adownoci pojazdu. 2. adunek na pojedzie umieszcza si w taki sposb, aby: 1) nie powodowa przekroczenia dopuszczalnych naciskw osi pojazdu na drog, 2) nie narusza statecznoci pojazdu, 3) nie utrudnia kierowania pojazdem, 4) nie ogranicza widocznoci drogi lub nie zasania wiate, urzdze sygnalizacyjnych, tablic rejestracyjnych lub innych tablic albo znakw, w ktre pojazd jest wyposaony. 3. adunek umieszczony na pojedzie powinien by zabezpieczony przed zmian pooenia lub wywoywaniem nadmiernego haasu. Nie moe on mie odraajcego wygldu lub wydziela odraajcej woni. 4. Urzdzenia suce do mocowania adunku powinny by zabezpieczone przed rozlunieniem si, swobodnym zwisaniem lub spadniciem podczas jazdy. 5. adunek sypki moe by umieszczony tylko w szczelnej skrzyni adunkowej, zabezpieczonej dodatkowo odpowiednimi zasonami uniemoliwiajcymi wysypywanie si adunku na drog. 6. adunek wystajcy poza paszczyzny obrysu pojazdu moe by na nim umieszczony tylko przy zachowaniu nastpujcych warunkw: 1) adunek wystajcy poza boczne paszczyzny obrysu pojazdu moe by umieszczony tylko w taki sposb, aby cakowita szeroko pojazdu z adunkiem nie przekraczaa 2,55 m, a przy szerokoci pojazdu 2,55 m nie przekraczaa 3 m, jednak pod warunkiem umieszczenia adunku tak, aby z jednej strony nie wystawa na odlego wiksz ni 23 cm, 2) adunek nie moe wystawa z tyu pojazdu na odlego wiksz ni 2 m od tylnej paszczyzny obrysu pojazdu lub zespou pojazdw; w przypadku przyczepy konicowej odlego t liczy si od osi przyczepy, 3) adunek nie moe wystawa z przodu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m od przedniej paszczyzny obrysu i wiksz ni 1,5 m od siedzenia dla kierujcego. 7. Przy przewozie drewna dugiego dopuszcza si wystawanie adunku z tyu za przyczep konicow na odlego nie wiksz ni 5 m. 8. adunek wystajcy poza przedni lub boczne paszczyzny obrysu pojazdu powinien by oznaczony. Dotyczy to rwnie adunku wystajcego poza tyln paszczyzn obrysu pojazdu na odlego wiksz ni 0,5 m. 9. Ustala si nastpujce oznakowanie adunku:

1) adunek wystajcy z przodu pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej lub dwoma biaymi i dwoma czerwonymi pasami, tak aby byy widoczne z bokw i z przodu pojazdu, a w okresie niedostatecznej widocznoci ponadto wiatem biaym umieszczonym na najbardziej wystajcej do przodu czci adunku, 2) adunek wystajcy z boku pojazdu oznacza si chorgiewk barwy pomaraczowej o wymiarach, co najmniej 50 x 50 cm, umieszczon przy najbardziej wystajcej krawdzi adunku, a ponadto w okresie niedostatecznej widocznoci biaym wiatem odblaskowym skierowanym do przodu oraz czerwonym wiatem i czerwonym wiatem odblaskowym skierowanym do tyu; wiata te nie powinny znajdowa si w odlegoci wikszej ni 40 cm od najbardziej wystajcej krawdzi adunku; jeeli dugo wystajcego z boku adunku, mierzona wzdu pojazdu, przekracza 3 m, to chorgiewk i wiata umieszcza si odpowiednio przy przedniej i tylnej czci adunku, 3) adunek wystajcy z tyu pojazdu oznacza si pasami biaymi i czerwonymi umieszczonymi bezporednio na adunku lub na tarczy na jego tylnej paszczynie albo na zawieszonej na kocu adunku bryle geometrycznej (np. stoku, ostrosupie); widoczna od tyu czna powierzchnia pasw powinna wynosi, co najmniej 1000 cm2, przy czym nie moe by mniej ni po dwa pasy kadej barwy; ponadto w okresie niedostatecznej widocznoci na najbardziej wystajcej do tyu krawdzi adunku umieszcza si czerwone wiato i czerwone wiato odblaskowe; przy przewozie drewna dugiego zamiast oznakowania pasami biaymi i czerwonymi dopuszcza si oznakowanie koca adunku chorgiewk lub tarcz barwy pomaraczowej, 4) adunek wystajcy z tyu samochodu osobowego lub przyczepy cignitej przez samochd osobowy moe by oznaczony chorgiewk barwy czerwonej o wymiarach, co najmniej 50 x 50 cm, umieszczon przy najbardziej wystajcej krawdzi adunku. 10. Wysoko pojazdu z adunkiem nie moe przekracza 4 m. 11. Jeeli masa, naciski osi lub wymiary pojazdu wraz z adunkiem lub bez adunku s wiksze od dopuszczalnych, przewidzianych dla danej drogi w przepisach okrelajcych warunki techniczne pojazdw oraz okrelonych w ust. 6, 8 i 10, przejazd pojazdu jest dozwolony tylko pod warunkiem uzyskania zezwolenia. 12. Zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 11, wydaje na przejazd: 1) w granicach pastwa - naczelny dyrektor okrgu drg publicznych waciwy ze wzgldu na miejsce rozpoczcia przejazdu, 2) w granicach miasta lub ssiadujcych ze sob miast - organ zarzdzajcy drog waciwy ze wzgldu na miejsce rozpoczcia przejazdu, 3) ktrego trasa przekracza granice pastwa - Generalny Dyrektor Drg Publicznych lub upowaniona przez niego pastwowa jednostka organizacyjna. 13. Przepis ust. 11 nie dotyczy pojazdw specjalnych Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Stray Granicznej oraz stray poarnej biorcych udzia w akcjach ratowniczych. 14. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wydawania zezwole, o ktrych mowa w ust. 11. Art. 62. 1. Rzeczywista masa cakowita przyczepy cignitej przez:

1) samochd osobowy, samochd ciarowy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t lub autobus - nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej pojazdu cigncego, 2) samochd ciarowy o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t - nie moe przekracza rzeczywistej masy cakowitej tego samochodu powikszonej o 40%, 3) motocykl lub motorower - nie moe przekracza masy wasnej motocykla lub motoroweru, jednak nie moe przekracza 100 kg. 2. Przepis ust. 1 nie dotyczy naczep. 3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotycz pojazdw Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Stray Granicznej oraz stray poarnej. 4. Zesp pojazdw moe skada si najwyej z 3 pojazdw, a zesp cignity przez pojazd silnikowy inny ni cignik rolniczy lub pojazd wolnobieny - z 2 pojazdw. Dugo zespou 2 pojazdw nie moe przekracza 18,75 m, a 3 pojazdw - 22 m. Dugo zespou zoonego z motocykla, motoroweru lub roweru i przyczepy nie moe przekracza 4 m. Przejazd zespou pojazdw o dugoci wikszej ni okrelona w tym przepisie wymaga zezwolenia, o ktrym mowa w art. 61 ust. 11. 5. Dugoci zespow pojazdw okrelone w ust. 4 nie dotycz tramwajw. Art. 63. 1. Przewz osb moe odbywa si tylko pojazdem do tego przeznaczonym lub przystosowanym. Liczba przewoonych osb nie moe przekracza liczby miejsc okrelonych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeeniem ust. 4. W pojedzie niepodlegajcym rejestracji liczba przewoonych osb wynika z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu. 2. Dopuszcza si przewz osb samochodem ciarowym poza kabin kierowcy, pod warunkiem, e: 1) pojazd odpowiada wymaganym warunkom technicznym do przewozu osb, 2) osoby nie znajduj si midzy adunkiem a kabin kierowcy, 3) osoby przewoone s na miejscach siedzcych, 4) pojazd nie przekracza prdkoci 50 km/h. 3. Zabrania si przewozu osb w przyczepie z tym, e dopuszcza si przewz: 1) dzieci do szk lub przedszkoli i z powrotem w przyczepie dostosowanej do przewozu osb, cignitej przez cignik rolniczy, 2) konwojentw, druyn roboczych i osb wykonujcych czynnoci adunkowe w przyczepie cignitej przez cignik rolniczy pod warunkiem, e: a) liczba przewoonych osb nie przekracza 5, b) osoby stojce trzymaj si uchwytw, c) osoby nie znajduj si pomidzy adunkiem a przedni cian przyczepy,

d) prdko zespou pojazdw nie przekracza 20 km/h. 4. Przepisw ust. 1-3 nie stosuje si do przewozu pojazdami Si Zbrojnych, Policji, Stray Granicznej, Suby Wiziennej oraz stray poarnej. 5. Kierujcemu pojazdem silnikowym, ktry przewozi osob, zabrania si palenia tytoniu lub spoywania pokarmw w czasie jazdy. Nie dotyczy to kierujcego samochodem ciarowym, ktry przewozi osob w kabinie kierowcy, i kierujcego samochodem osobowym, z wyjtkiem takswki. Art. 64. Ministrowie Obrony Narodowej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Sprawiedliwoci okrel, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki poruszania si po drogach pojazdw, o ktrych mowa w art. 61 ust. 13, 2) warunki przewozu osb, o ktrych mowa w art. 63 ust. 4. Oddzia 5 Wykorzystanie drg w sposb szczeglny Art. 65. 1. Zawody sportowe, rajdy, wycigi, zgromadzenia i inne imprezy, ktre powoduj utrudnienie ruchu lub wymagaj korzystania z drogi w sposb szczeglny, mog odbywa si pod warunkiem uzyskania zezwolenia. Zezwolenie wydaje: 1) Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, jeeli impreza ma odby si na autostradzie lub drodze ekspresowej, 2) wojewoda waciwy ze wzgldu na miejsce, w ktrym rozpoczyna si impreza, jeeli ma ona odby si na drodze innej ni okrelona w pkt 1. 2. Zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1, wydaje si po zasigniciu opinii Komendanta Gwnego Policji, a zezwolenie, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 2, po zasigniciu opinii wojewodw waciwych ze wzgldu na miejsce odbywania si imprezy. 3. W zakresie okrelonym w ust. 1 pkt 2 i ust. 2 wojewoda dziaa po zasigniciu opinii komendanta wojewdzkiego Policji. 4. Organ wydajcy zezwolenie moe: 1) odmwi wydania zezwolenia: a) w razie uzyskania negatywnej opinii organw, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, b) jeeli impreza zagraa bezpieczestwu ruchu, c) jeeli impreza utrudni ruch drogowy na znacznym obszarze, 2) cofn wydane zezwolenie, jeeli: a) impreza zagraa bezpieczestwu ruchu drogowego, b) warunki ruchu, przy uwzgldnieniu ktrych zezwolenie zostao wydane, ulegy zmianie. 5. Organ kontroli ruchu drogowego moe przerwa imprez, jeeli: 1) jest prowadzona bez zezwolenia,

2) miejsce, trasa lub czas jej trwania wykraczaj poza warunki okrelone w zezwoleniu, 3) jej przebieg w bezporedni sposb zagraa bezpieczestwu. 6. Przepisy okrelone w ust. 1-5 nie dotycz procesji, pielgrzymek i konduktw pogrzebowych, ktre poruszaj si po drogach na zasadach okrelonych w odrbnych przepisach. 7. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb zapewnienia bezpieczestwa i porzdku publicznego podczas trwania imprez na drogach, warunki ich odbywania oraz tryb postpowania w tych sprawach. DZIA III Pojazdy Rozdzia 1 Warunki techniczne pojazdw Art. 66. 1. Pojazd uczestniczcy w ruchu ma by tak zbudowany, wyposaony i utrzymany, aby korzystanie z niego: 1) nie zagraao bezpieczestwu osb nim jadcych lub innych uczestnikw ruchu, nie naruszao porzdku ruchu na drodze i nie naraao kogokolwiek na szkod, 2) nie zakcao spokoju publicznego przez powodowanie haasu przekraczajcego poziom okrelony w przepisach szczegowych, 3) nie powodowao wydzielania szkodliwych substancji w stopniu przekraczajcym wielkoci okrelone w przepisach szczegowych, 4) nie powodowao niszczenia drogi, 5) zapewniao dostateczne pole widzenia kierowcy oraz atwe, wygodne i pewne posugiwanie si urzdzeniami do kierowania, hamowania, sygnalizacji i owietlenia drogi przy rwnoczesnym jej obserwowaniu, 6) nie powodowao zakce radioelektrycznych w stopniu przekraczajcym wielkoci okrelone w przepisach szczegowych. 2. Urzdzenia i wyposaenie pojazdu, w szczeglnoci zapewniajce bezpieczestwo ruchu i ochron rodowiska przed ujemnymi skutkami uywania pojazdu, powinny by utrzymane w naleytym stanie oraz dziaa sprawnie i skutecznie. 3. Urzdzenia suce do czenia pojazdu cigncego z przyczep powinny zapewni bezpieczne cignicie przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej przewidzianej do cignicia przez ten pojazd, uniemoliwi samoczynne odczenie si przyczepy oraz zapewni prawidowe dziaanie wiate i hamulcw, o ile przyczepa jest w niewyposaona. 4. Zabrania si: 1) umieszczania wewntrz i zewntrz pojazdu wystajcych spiczastych albo ostrych czci lub przedmiotw, ktre mog spowodowa uszkodzenie ciaa osb jadcych w pojedzie lub innych uczestnikw ruchu,

2) stosowania w pojedzie przedmiotw wyposaenia i czci nieodpowiadajcych warunkom okrelonym w przepisach szczegowych, 3) umieszczania w pojedzie lub na nim urzdze stanowicych obowizkowe wyposaenie pojazdu uprzywilejowanego, wysyajcych sygnay wietlne w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygna dwikowy o zmiennym tonie, 4) wyposaania pojazdu w urzdzenie informujce o dziaaniu sprztu kontrolnopomiarowego uywanego przez organy kontroli ruchu drogowego lub dziaanie to zakcajce albo przewoenia w pojedzie takiego urzdzenia w stanie wskazujcym na gotowo jego uycia; nie dotyczy to pojazdw specjalnych Si Zbrojnych, Policji, Urzdu Ochrony Pastwa i Stray Granicznej. 5. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw oraz zakres ich niezbdnego wyposaenia. 6. Ministrowie Obrony Narodowej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okrel, w drodze rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw specjalnych i uywanych do celw specjalnych Si Zbrojnych i jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji. 7. Ministrowie Spraw Wewntrznych i Administracji, Obrony Narodowej oraz Sprawiedliwoci w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okrel, w drodze rozporzdzenia, warunki techniczne pojazdw specjalnych i uywanych do celw specjalnych Policji, Urzdu Ochrony Pastwa, Stray Granicznej, Suby Wiziennej i stray poarnej. Art. 67. 1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej moe w indywidualnych, uzasadnionych przypadkach zezwoli na odstpstwo od warunkw technicznych, jakim powinny odpowiada pojazdy. 2. Wojewoda moe wprowadzi, w drodze rozporzdzenia, obowizek wyposaenia pojazdw zaprzgowych w hamulec uruchamiany z miejsca zajmowanego przez kierujcego. Art. 68. 1. Producent lub importer nowego typu pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru, tramwaju lub przyczepy oraz przedmiotw ich wyposaenia lub czci jest obowizany uzyska na nie wiadectwo homologacji typu, wydane przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej. 2. Za producenta, o ktrym mowa w ust. 1, uwaa si rwnie podmiot dokonujcy montau lub zabudowy pojazdw. 3. Przepis ust. 1 dotyczy rwnie instalacji przystosowujcej dany typ pojazdu do zasilania gazem oraz sposobu jej montau przez rne podmioty. 4. wiadectwo homologacji wydaje si na podstawie wynikw bada homologacyjnych polegajcych na sprawdzeniu, czy dany typ pojazdu, przedmiot jego wyposaenia lub cz odpowiadaj warunkom okrelonym w: 1) przepisach art. 66, 2) regulaminach stanowicych zaczniki do Porozumienia dotyczcego przyjcia jednolitych warunkw homologacji i wzajemnego uznawania homologacji wyposaenia i czci pojazdw samochodowych, sporzdzonego w Genewie dnia 20 marca 1958 r. (Dz. U.

z 1979 r. Nr 16, poz. 98), przyjtych do stosowania przez Rzeczpospolit Polsk wraz ze zmianami obowizujcymi od daty wejcia ich w ycie, 3) polskich normach przyjtych do obowizkowego stosowania. 5. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej lub jednostka przez niego upowaniona moe przeprowadza kontrol produkcji pojazdw, przedmiotw ich wyposaenia lub czci objtych homologacj typu, co do ich zgodnoci z warunkami okrelonymi w wiadectwie homologacji. 6. Badania homologacyjne i kontrola zgodnoci produkcji s przeprowadzane na koszt producenta, importera lub podmiotu dokonujcego montau instalacji gazowej. 7. W przypadku produkcji danego typu pojazdu przez rne podmioty, badania homologacyjne przeprowadza si odrbnie dla kadej wersji typu pojazdu. 8. W razie zmiany warunkw stanowicych podstaw wydania wiadectwa homologacji, producent lub importer jest obowizany uzyska nowe wiadectwo homologacji na dany typ pojazdu, przedmiot wyposaenia lub cz. 9. W razie wprowadzenia zmian w typie pojazdu, przedmiocie wyposaenia lub czci wpywajcych na zmian warunkw stanowicych podstaw wydania wiadectwa homologacji, producent lub importer jest obowizany uzyska nowe wiadectwo homologacji na dany typ pojazdu, przedmiot wyposaenia lub cz. 10. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej cofa wiadectwo homologacji w razie stwierdzenia, e pojazd, przedmiot wyposaenia lub cz nie odpowiadaj warunkom okrelonym w wiadectwie homologacji. 11. Przepisy ust. 1-10 nie dotycz pojazdu: 1) zabytkowego, 2) zbudowanego przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji wasnej, ktrego mark okrela si jako "SAM", 3) specjalnego lub uywanego do celw specjalnych Si Zbrojnych, jednostki wojskowej podporzdkowanej Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Stray Granicznej, Suby Wiziennej oraz stray poarnej. 12. Pojazdy, o ktrych mowa w ust. 11 pkt 1 i 2, podlegaj badaniu, co do zgodnoci z warunkami technicznymi, ktre przeprowadza si na koszt wnioskodawcy. 13. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wydawania lub cofania wiadectw homologacji, zakres i sposb przeprowadzania bada homologacyjnych, kontroli zgodnoci produkcji lub montau z warunkami homologacji, wzory dokumentw zwizanych z homologacj oraz jednostki upowanione do przeprowadzania bada homologacyjnych, kontroli zgodnoci produkcji lub montau z warunkami homologacji. 14. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres i sposb przeprowadzania bada, co do zgodnoci pojazdw z warunkami technicznymi, o ktrych mowa w ust. 12, wzory dokumentw zwizanych z tymi badaniami oraz jednostki upowanione do przeprowadzania tych bada.

Art. 69. 1. Producent i importer nowych pojazdw s obowizani wyda wycig ze wiadectwa homologacji do kadego pojazdu, na ktrego typ wydano wiadectwo homologacji lub odpis decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji. 2. Wycig ze wiadectwa homologacji lub odpis decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji przekazuje si wacicielowi pojazdu. Art. 70. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej moe zwolni producenta lub importera okrelonego typu pojazdu, przedmiotu wyposaenia lub czci z obowizku, o ktrym mowa w art. 68 ust. 1. Rozdzia 2 Warunki dopuszczenia pojazdw do ruchu Art. 71. 1. Dokumentem stwierdzajcym dopuszczenie do ruchu pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest dowd rejestracyjny albo pozwolenie czasowe. Przepis ten nie dotyczy pojazdw, o ktrych mowa w ust. 3. 2. Pojazdy okrelone w ust. 1 s dopuszczone do ruchu, jeeli odpowiadaj warunkom okrelonym w art. 66 i s zarejestrowane. 3. Pojazd niewymieniony w ust. 1, przyczepa motocyklowa oraz przyczepa specjalna przeznaczona do cignicia przez cignik rolniczy lub pojazd wolnobieny jest dopuszczony do ruchu, jeeli odpowiada warunkom okrelonym w art. 66. 4. Zesp pojazdw skadajcy si z pojazdu samochodowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t i przyczepy albo autobusu i przyczepy moe by dopuszczony do ruchu po uzyskaniu odpowiedniej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym pojazdu silnikowego, dokonanej na podstawie przeprowadzonego badania technicznego. Przepis ten nie dotyczy motocykla. 5. Pojazd zarejestrowany za granic dopuszcza si do ruchu, jeeli odpowiada wymaganym warunkom technicznym i jest zaopatrzony w tablice rejestracyjne z numerem rejestracyjnym skadajcym si z liter alfabetu aciskiego i cyfr arabskich oraz w znak wyrniajcy pastwo, w ktrym dokonano rejestracji, a kierujcy pojazdem ma przy sobie dokument stwierdzajcy dokonanie rejestracji. Pojazd taki, po dokonaniu ostatecznej odprawy celnej przywozowej, dopuszcza si do ruchu na okres nieprzekraczajcy 30 dni. Art. 72. 1. Rejestracji dokonuje si na podstawie: 1) dowodu wasnoci pojazdu, 2) karty pojazdu, jeeli bya wydana, 3) wycigu ze wiadectwa homologacji albo odpisu decyzji zwalniajcej pojazd z homologacji lub zawiadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeeli s wymagane, 4) dowodu rejestracyjnego, jeeli pojazd by zarejestrowany, 5) dowodu odprawy celnej przywozowej, jeeli pojazd zosta sprowadzony z zagranicy i jest rejestrowany po raz pierwszy.

2. Przepis ust. 1 pkt 3 nie dotyczy pojazdu zabytkowego lub pojazdu marki "SAM". Rejestracja tych pojazdw dokonywana jest na podstawie zawiadczenia potwierdzajcego pozytywny wynik badania, o ktrym mowa w art. 68 ust. 12. 3. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej moe okreli, w drodze rozporzdzenia, dodatkowe dokumenty, na podstawie, ktrych rejestruje si pojazd, lub moe zwolni z obowizku przedstawienia niektrych dokumentw okrelonych w ust. 1. Art. 73. 1. Rejestracji pojazdu dokonuje na wniosek waciciela kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej waciwy ze wzgldu na miejsce jego zamieszkania (siedzib), wydajc dowd rejestracyjny oraz tablice (tablic) rejestracyjne, z zastrzeeniem ust. 2-5. 2. Rejestracji pojazdu, ktrego wacicielem jest przedsibiorstwo wielozakadowe lub inny podmiot, w skad, ktrego wchodz wydzielone jednostki organizacyjne, moe dokona kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej waciwy ze wzgldu na siedzib zakadu lub jednostki, na wniosek kierownika zakadu lub wydzielonej jednostki organizacyjnej upowanionego przez waciciela. 3. Rejestracji pojazdw Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Urzdu Ochrony Pastwa i Stray Granicznej dokonuj waciwe organy tych jednostek. Organy te wydaj dowody rejestracyjne i tablice (tablic) rejestracyjne chyba, e tablice takie nie s dla danego pojazdu wymagane, a numer rejestracyjny umieszcza si bezporednio na pojedzie. 4. Rejestracji pojazdu nalecego do przedstawicielstwa dyplomatycznego, urzdu konsularnego i misji specjalnej pastw obcych lub organizacji midzynarodowej, a take ich personelu korzystajcego z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, dokonuje Wojewoda Warszawski na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych. 5. W razie powierzenia pojazdu przez zagraniczn osob fizyczn lub prawn podmiotowi polskiemu, pojazd ten jest rejestrowany przez okrelony w ust. 1 organ waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania (siedzib) podmiotu polskiego. Art. 74. 1. Czasowej rejestracji pojazdu dokonuje, w przypadkach okrelonych w ust. 2, kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania (siedzib) waciciela pojazdu, wydajc pozwolenie czasowe i tymczasowe tablice (tablic) rejestracyjne. 2. Czasowej rejestracji dokonuje si: 1) z urzdu - w razie koniecznoci sprawdzenia lub uzupenienia dokumentw wymaganych do rejestracji pojazdu, 2) na wniosek waciciela pojazdu - w celu umoliwienia: a) wywozu pojazdu za granic, b) przejazdu z miejsca zakupu lub odbioru pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, c) przejazdu zwizanego z koniecznoci dokonania badania homologacyjnego, badania technicznego lub naprawy.

3. Czasowej rejestracji dokonuje si na okres nieprzekraczajcy 30 dni. Osoba ubiegajca si o rejestracj pojazdu moe ubiega si o jednorazowe przeduenie terminu czasowej rejestracji pojazdu o 14 dni w celu wyjanienia spraw zwizanych z rejestracj pojazdu. 4. Po upywie terminu czasowej rejestracji pozwolenie czasowe i tymczasowe tablice rejestracyjne zwraca si do organu, ktry je wyda, z wyjtkiem przypadku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a). Art. 75. 1. Jeeli uywanie pojazdu uzalenione jest od szczeglnych warunkw okrelonych przepisami, kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej wpisuje w dowodzie rejestracyjnym lub pozwoleniu czasowym odpowiednie zastrzeenie. 2. Dowd rejestracyjny, pozwolenie czasowe i tablice (tablica) rejestracyjne wydawane s za opat. Opat pobiera organ dokonujcy rejestracji. 3. Zabrania si rejestracji pojazdu zoonego poza wytwrni, z wyjtkiem pojazdu marki "SAM" oraz pojazdu zabytkowego. Art. 76. 1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej: 1) w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb rejestracji pojazdw oraz wzory dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego, tablic rejestracyjnych oraz innych tablic i oznacze, w ktre zaopatruje si pojazd, a take ich opis, 2) okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opat za wydanie dowodu rejestracyjnego, pozwolenia czasowego i tablic (tablicy) rejestracyjnych, 3) okreli, w drodze zarzdzenia, szczegowe czynnoci organw w sprawach zwizanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzory dokumentw w tych sprawach. 2. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb rejestracji oraz wzory dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych pojazdw Si Zbrojnych, a take jednostki organizacyjne waciwe w tych sprawach. 3. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej, Obrony Narodowej oraz Szefem Urzdu Ochrony Pastwa okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb rejestracji oraz wzory dowodu rejestracyjnego i tablic rejestracyjnych pojazdw jednostek wojskowych podlegych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Urzdu Ochrony Pastwa i Stray Granicznej, a take jednostki organizacyjne waciwe w tych sprawach. 4. Ministrowie Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Szefem Urzdu Ochrony Pastwa mog okreli, w drodze zarzdzenia, odrbny tryb rejestracji niektrych pojazdw resortu spraw wewntrznych i administracji, obrony narodowej oraz Urzdu Ochrony Pastwa. Art. 77. 1. Producent lub importer nowych pojazdw jest obowizany wyda kart pojazdu dla kadego pojazdu samochodowego wprowadzonego do obrotu handlowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Karta pojazdu jest przekazywana wacicielowi pojazdu.

3. Kart pojazdu dla pojazdu sprowadzonego z zagranicy i tam zarejestrowanego wydaje waciwy w sprawach rejestracji kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej przy pierwszej rejestracji pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej: 1) w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wydawania kart pojazdw oraz wzr karty pojazdu, a take jej opis, 2) okreli, w drodze rozporzdzenia, wysoko opat za kart pojazdu, 3) okreli, w drodze rozporzdzenia, dokumenty stanowice podstaw wpisu danych do karty pojazdu oraz czynnoci jednostek zajmujcych si dystrybucj, przechowywaniem i wydawaniem kart pojazdw. Art. 78. 1. W razie przeniesienia na inn osob wasnoci pojazdu zarejestrowanego, dotychczasowy waciciel przekazuje nowemu wacicielowi dowd rejestracyjny i kart pojazdu, jeeli bya wydana. 2. Waciciel pojazdu zarejestrowanego jest obowizany zawiadomi w terminie nieprzekraczajcym 30 dni kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej o: 1) nabyciu lub zbyciu pojazdu, 2) zmianie stanu faktycznego wymagajcej zmiany danych zamieszczonych w dowodzie rejestracyjnym. 3. Zdarzenia, o ktrych mowa w ust. 2, s dokumentowane w karcie pojazdu; odpowiednich wpisw dokonuje kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. 4. Waciciel lub posiadacz pojazdu jest obowizany wskaza na danie uprawnionego organu, komu powierzy pojazd do kierowania lub uywania w oznaczonym czasie, chyba e pojazd zosta uyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznan osob, czemu nie mg zapobiec. Art. 79. 1. Pojazd podlega wyrejestrowaniu, na wniosek jego waciciela, w przypadku: 1) zniszczenia (kasacji) pojazdu, jeeli jego waciciel przedstawi zawiadczenie o przekazaniu pojazdu do skadnicy zomu wyznaczonej przez wojewod, 2) kradziey pojazdu, jeeli jego waciciel zoy stosowne owiadczenie pod odpowiedzialnoci karn za faszywe zeznania, 3) wywozu pojazdu z kraju, jeeli pojazd zosta zarejestrowany lub zbyty za granic. 2. Pojazd wyrejestrowany z powodu zniszczenia (kasacji) nie podlega powtrnej rejestracji. Art. 80. 1. Tworzy si centraln ewidencj pojazdw oraz wacicieli i posiadaczy pojazdw. Ewidencj prowadzi jednostka podlega Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji. 2. W ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1: 1) wpisuje si dane o pojedzie podlegajcym rejestracji, jego kolejnych wacicielach i posiadaczach,

2) mog by wpisywane dane o zawartych przez te osoby umowach obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego za szkody powstae w zwizku z ruchem tego pojazdu. 3. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Finansw okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) zakres, warunki i sposb prowadzenia ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1, oraz warunki wspdziaania pastwowych jednostek organizacyjnych w tym zakresie, 2) warunki i sposb korzystania z informacji zawartych w ewidencji, 3) warunki odpatnoci za korzystanie z informacji zawartych w ewidencji oraz podmioty zwolnione od opat. Rozdzia 3 Badania techniczne pojazdw Art. 81. 1. Waciciel pojazdu samochodowego, cignika rolniczego, motoroweru lub przyczepy jest obowizany przedstawia go do badania technicznego. 2. Pierwsze badanie techniczne jest przeprowadzane przed pierwsz rejestracj. Badaniu temu nie podlega nowy pojazd, na ktrego typ zostao wydane wiadectwo homologacji lub decyzja zwalniajca z obowizku homologacji, z wyjtkiem pojazdu przeznaczonego do przewozu materiaw niebezpiecznych, takswki osobowej lub pojazdu uprzywilejowanego. 3. Okresowe badanie techniczne pojazdu jest przeprowadzane corocznie, z zastrzeeniem ust. 46. 4. Okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t, cignika rolniczego, motocykla lub przyczepy przeprowadza si przed upywem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a nastpnie przed upywem 2 lat od dnia przeprowadzenia badania i nastpnie corocznie. Nie dotyczy to pojazdu uywanego do przewozu materiaw niebezpiecznych, takswki osobowej, pojazdu samochodowego marki "SAM", pojazdu zasilanego gazem lub pojazdu uprzywilejowanego, ktre podlegaj corocznym badaniom technicznym. 5. Przepis ust. 4 dotyczy rwnie samochodu osobowego, samochodu ciarowego o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 3,5 t, cignika rolniczego, motocykla lub przyczepy, zarejestrowanych po raz pierwszy za granic. W tym przypadku za dzie pierwszej rejestracji, o ktrej mowa w ust. 4, przyjmuje si dzie pierwszej rejestracji za granic. 6. Okresowe badanie techniczne autobusu o liczbie miejsc powyej 15 cznie z miejscem kierowcy oraz pojazdu uywanego do nauki jazdy lub egzaminu pastwowego przeprowadza si przed upywem 1 roku od dnia pierwszej rejestracji i nastpnie, co 6 miesicy. 7. Motorower i przyczepa lekka nie podlegaj okresowym badaniom technicznym. 8. Niezalenie od bada, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega rwnie pojazd:

1) skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego lub kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej w razie uzasadnionego przypuszczenia, e zagraa bezpieczestwu ruchu lub narusza wymagania ochrony rodowiska, 2) w ktrym dokonano montau instalacji do zasilania gazem, 3) ktry ma by uywany jako takswka osobowa lub bagaowa, pojazd uprzywilejowany lub pojazd przewocy materiay niebezpieczne. 9. Badanie techniczne pojazdu z zamontowanym urzdzeniem technicznym podlegajcym dozorowi technicznemu moe by przeprowadzone po przedstawieniu dokumentu wydanego przez organ dozoru technicznego, stwierdzajcego sprawno urzdzenia technicznego. 10. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres i sposb przeprowadzania bada technicznych oraz wzory dokumentw przy tym stosowanych. Art. 82. 1. Organ dokonujcy rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania technicznego pojazdu. 2. Jeeli pojazd jest zarejestrowany, kolejny termin badania technicznego wpisuje do dowodu rejestracyjnego uprawniony diagnosta po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania. Art. 83. 1. Badanie techniczne przeprowadza si na koszt waciciela pojazdu w upowanionej przez wojewod stacji kontroli pojazdw, pooonej na terenie wojewdztwa, w ktrym pojazd jest zarejestrowany, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Badanie techniczne pojazdu moe by przeprowadzone rwnie w stacji kontroli pojazdw pooonej na terenie wojewdztwa, w ktrym: 1) pojazd zosta skierowany na badania techniczne przez organ kontroli ruchu drogowego, 2) waciciel pojazdu mieszka czasowo przez okres, co najmniej 1 roku, 3) podmiot uywajcy pojazdu na podstawie umowy, zawartej na okres, co najmniej 1 roku, ma miejsce zamieszkania lub siedzib. Art. 84. 1. Nadzr nad stacjami kontroli pojazdw sprawuje wojewoda. 2. Wojewoda wydaje upowanienie do przeprowadzania bada technicznych, jeeli stacja kontroli pojazdw posiada wymagane warunki lokalowe, wyposaenie kontrolno-pomiarowe i techniczne oraz zatrudnia uprawnionego diagnost. 3. Wojewoda przeprowadza, co najmniej raz w roku, kontrol stacji kontroli pojazdw w zakresie zgodnoci z wymaganiami, o ktrych mowa w ust. 2, oraz prawidowoci wykonywania bada technicznych pojazdw. 4. W razie stwierdzenia, e stacja kontroli pojazdw przestaa spenia wymagane warunki lub badania techniczne s przeprowadzane niezgodnie z przepisami, wojewoda moe: 1) zada usunicia nieprawidowoci w wyznaczonym terminie, 2) ograniczy zakres bada technicznych, 3) cofn wydane upowanienie.

5. Badanie techniczne przeprowadza uprawniony diagnosta. 6. Wojewoda wydaje uprawnienie diagnosty do wykonywania bada technicznych, jeeli osoba ubiegajca si o jego wydanie posiada wymagane wyksztacenie techniczne i praktyk oraz odbya szkolenie zakoczone egzaminem z pozytywnym wynikiem, w jednostce wyznaczonej przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej. 7. Wojewoda cofa diagnocie uprawnienie do wykonywania bada technicznych, jeeli stwierdzono: 1) przeprowadzenie przez niego badania technicznego niezgodnie z okrelonym zakresem i sposobem wykonania, 2) wydanie przez niego zawiadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. 8. W przypadku cofnicia diagnocie uprawnienia do wykonywania bada technicznych, ponowne uprawnienie nie moe by wydane wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o cofniciu staa si ostateczna. 9. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowe wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdw przeprowadzajcych badania techniczne w okrelonym zakresie, wzory dokumentw zwizanych z uzyskaniem upowanie do ich przeprowadzania oraz wzr upowanienia, 2) szczegowe wymagania w stosunku do diagnostw, program szkolenia i wzory dokumentw zwizanych z uzyskaniem uprawnie do wykonywania bada technicznych, 3) wysoko opat za przeprowadzenie bada technicznych. Art. 85. 1. Tramwaj i trolejbus podlegaj odrbnym badaniom technicznym. 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres, warunki, terminy i sposb przeprowadzania bada technicznych tramwajw i trolejbusw oraz jednostki wykonujce te badania. Art. 86. 1. Do pojazdw Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji, Urzdu Ochrony Pastwa i Stray Granicznej, ktrych dotycz warunki i tryb rejestracji okrelone w art. 73 ust. 3, a take do pojazdw Pastwowej Stray Poarnej, maj zastosowanie przepisy art. 81 ust. 1-9 i art. 84 ust. 5-7 i 9 pkt 2, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Ministrowie Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Szefem Urzdu Ochrony Pastwa okrel, w drodze rozporzdzenia: 1) jednostki organizacyjne sprawujce nadzr nad stacjami kontroli pojazdw oraz wydajce upowanienia do przeprowadzania bada technicznych, wzory dokumentw zwizanych z uzyskaniem upowanie do wykonywania bada oraz wzr upowanienia do ich przeprowadzania, 2) wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdw upowanionych do przeprowadzania bada technicznych pojazdw,

3) wzory dokumentw stosowanych przy badaniach technicznych pojazdw, 4) warunki i terminy przeprowadzania bada technicznych pojazdw specjalnych Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji i innych pojazdw uytkowanych w sposb szczeglny, 5) warunki przeprowadzania bada technicznych niektrych pojazdw w stacjach kontroli pojazdw wymienionych w art. 83, 6) jednostki organizacyjne prowadzce szkolenie diagnostw, 7) warunki wspdziaania jednostek organizacyjnych sprawujcych nadzr nad stacjami kontroli pojazdw z wojewodami. DZIA IV Kierujcy Rozdzia 1 Uprawnienia do kierowania Art. 87. 1. Kierujcym moe by osoba, ktra osigna wymagany wiek i jest sprawna pod wzgldem fizycznym i psychicznym oraz spenia jeden z warunkw okrelonych w pkt 1-3: 1) posiada wymagane umiejtnoci do kierowania w sposb nie zagraajcy bezpieczestwu ruchu drogowego i nie naraajcy kogokolwiek na szkod oraz wymagany dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem, 2) odbywa, w ramach szkolenia, nauk jazdy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem instruktora, 3) zdaje egzamin pastwowy odpowiednio przystosowanym pojazdem pod nadzorem egzaminatora. 2. Osoba niepenosprawna pod wzgldem fizycznym moe by kierujcym, jeeli w wyniku badania lekarskiego nie stwierdzono przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem. 3. Nie wymaga si uprawnienia do: 1) kierowania rowerem, motorowerem lub pojazdem zaprzgowym od osoby, ktra ukoczya 18 lat, 2) prowadzenia kolumny pieszych, jazdy wierzchem lub pdzenia zwierzt. Art. 88. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym jest prawo jazdy okrelonej kategorii. 2. Prawo jazdy uprawnia do kierowania: 1) kategorii A - motocyklem, 2) kategorii A1 - motocyklem o pojemnoci skokowej silnika nieprzekraczajcej 125 cm3 i mocy nie przekraczajcej 11 kW, 3) kategorii B:

a) pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej nie przekraczajcej 3,5 t, z wyjtkiem autobusu lub motocykla, b) pojazdem, o ktrym mowa w lit. a), z przyczep o dopuszczalnej masie cakowitej nie przekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego, o ile czna dopuszczalna masa cakowita zespou tych pojazdw nie przekracza 3,5 t, c) cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym, 4) kategorii B1 - trjkoowym lub czterokoowym pojazdem samochodowym o masie wasnej nieprzekraczajcej 550 kg, z wyjtkiem motocykla, 5) kategorii C - pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t, z wyjtkiem autobusu, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym, 6) kategorii C1 - pojazdem samochodowym o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 3,5 t i nieprzekraczajcej 7,5 t, z wyjtkiem autobusu, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym, 7) kategorii D - autobusem, cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym, 8) kategorii D1 - autobusem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu nie wicej ni 17 osb cznie z kierowc, a take cignikiem rolniczym lub pojazdem wolnobienym, 9) kategorii T - cignikiem rolniczym z przyczep (przyczepami) lub pojazdem wolnobienym, 10) kategorii B+E, C+E lub D+E - pojazdem okrelonym odpowiednio w kategorii B, C lub D, cznie z przyczep, 11) kategorii C1+E - zespoem pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 12 t, skadajcym si z pojazdu cigncego okrelonego w kategorii C1 i przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego, 12) kategorii D1+E - zespoem pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej 12 t, skadajcym si z pojazdu cigncego okrelonego w kategorii D1 i przyczepy o dopuszczalnej masie cakowitej nieprzekraczajcej masy wasnej pojazdu cigncego. 3. Prawo jazdy: 1) kategorii B i C+E lub B i D+E - uprawnia do kierowania zespoem pojazdw okrelonych w kategorii B+E, 2) kategorii C+E i D - uprawnia do kierowania zespoem pojazdw okrelonych w kategorii D+E, 3) kategorii A, B, B1, C, C1, D lub D1 - uprawnia do kierowania pojazdem w nich wymienionym z przyczep lekk, 4) kategorii B+E, C+E, C1+E, D+E lub D1+E - uprawnia do kierowania cignikiem rolniczym z przyczep (przyczepami).

4. Warunkiem uzyskania prawa jazdy kategorii C, C1, D lub D1 jest posiadanie prawa jazdy kategorii B. 5. Warunkiem uzyskania prawa jazdy kategorii B+E, C+E, C1+E, D+E lub D1+E jest posiadanie odpowiednio prawa jazdy kategorii B, C, C1, D lub D1. 6. Ministrowie Obrony Narodowej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej mog okreli, w drodze rozporzdzenia, w sposb odmienny od przepisw ust. 2 i 3, wymagane uprawnienia do kierowania przez onierzy zasadniczej suby wojskowej pojazdami specjalnymi Si Zbrojnych lub jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji. Art. 89. 1. Do kierowania: 1) samochodem ciarowym lub zespoem pojazdw o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 24 t, pojazdem uprzywilejowanym oraz takswk osobow - jest uprawniona osoba posiadajca prawo jazdy odpowiedniej kategorii przez okres, co najmniej 3 lat; kierujcy takswk osobow powinien rwnie zna topografi miejscowoci, w ktrej prowadzi lub zamierza prowadzi dziaalno, 2) cignikiem rolniczym przewocym dzieci w cignitej przyczepie - jest uprawniona osoba posiadajca prawo jazdy odpowiedniej kategorii przez okres, co najmniej 2 lat, 3) pojazdem lub zespoem pojazdw przewocym materiay niebezpieczne - jest uprawniona osoba posiadajca prawo jazdy odpowiedniej kategorii przez okres, co najmniej 3 lat oraz ukoczony kurs doksztacajcy kierowcw pojazdw przewocych materiay niebezpieczne. 2. Znajomo topografii sprawdza komisja powoana przez kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. 3. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 oraz w art. 106 ust. 2, art. 111 ust. 2, art. 122 ust. 2 i art. 124 ust. 1 pkt 1 i 2, s obowizane uzyska wiadectwo kwalifikacji potwierdzajce spenienie dodatkowych wymaga okrelonych w tych przepisach. wiadectwo kwalifikacji wydaje za opat kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej na okres wynikajcy z art. 122 ust. 2. 4. W odniesieniu do kierujcych pojazdami Si Zbrojnych, jednostek wojskowych podporzdkowanych Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji, Policji i Stray Granicznej, wymagane jest posiadanie prawa jazdy, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, przez okres, co najmniej 1 roku. 5. Kurs doksztacajcy, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, jest prowadzony w jednostce upowanionej przez wojewod. 6. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewntrznych i Administracji okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki udzielania i cofania upowanie do prowadzenia kursw doksztacajcych kierowcw pojazdw przewocych materiay niebezpieczne, 2) zakres i warunki prowadzenia kursw doksztacajcych, 3) ramowy program kursu doksztacajcego,

4) wzory dokumentw stosowanych w zwizku z doksztacaniem kierowcw przewocych materiay niebezpieczne. Art. 90. 1. Prawo jazdy otrzymuje osoba, jeeli: 1) osigna wymagany dla danej kategorii wiek, 2) uzyskaa orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem, 3) odbya wymagane szkolenie, 4) zdaa z wynikiem pozytywnym egzamin pastwowy. 2. Wymagany dla danej kategorii wiek wynosi: 1) 16 lat - dla kategorii A1, B1 lub T, 2) 17 lat - dla kategorii A lub B, 3) 18 lat - dla kategorii B+E, C, C+E, C1 lub C1+E, 4) 21 lat - dla kategorii D, D+E, D1 lub D1+E, z zastrzeeniem ust. 4. 3. Osoba, ktra nie ukoczya 18 lat, moe uzyska prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1 lub T za zgod rodzicw lub opiekuna. 4. Wymagany wiek do uzyskania prawa jazdy kategorii D lub D1 przez onierza zasadniczej suby wojskowej posiadajcego prawo jazdy kategorii B wynosi 19 lat. Art. 91. Prawo jazdy nie moe by wydane osobie: 1) u ktrej w wyniku badania lekarskiego stwierdzono aktywn form uzalenienia od alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, 2) w stosunku, do ktrej orzeczony zosta - prawomocnym wyrokiem sdu, orzeczeniem kolegium do spraw wykrocze lub orzeczeniem innego organu uprawnionego do orzekania w sprawach o wykroczenia w trybie dyscyplinarnym - zakaz prowadzenia pojazdw mechanicznych - w okresie obowizywania tego zakazu. Art. 92. Prawo jazdy moe zawiera ograniczenie wynikajce ze stanu zdrowia kierowcy lub moliwoci prowadzenia okrelonego pojazdu. Art. 93. 1. Prawo jazdy, z wyjtkiem prawa jazdy kategorii T, uprawnia do kierowania okrelonym w nim pojazdem w ruchu midzynarodowym chyba, e wadze danego pastwa wymagaj, aby kierowca posiada midzynarodowe prawo jazdy. 2. Midzynarodowe prawo jazdy jest wydawane za opat przez kadego kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. Midzynarodowe prawo jazdy jest wydawane na podstawie krajowego prawa jazdy na okres 3 lat. Okres jego wanoci nie moe jednak przekracza terminu wanoci krajowego prawa jazdy. Art. 94. 1. Osoba posiadajca krajowe prawo jazdy wydane za granic, okrelone w konwencjach o ruchu drogowym, moe kierowa odpowiednim pojazdem silnikowym na

terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie 6 miesicy od daty rozpoczcia staego lub czasowego pobytu. 2. Osoba posiadajca krajowe prawo jazdy wydane za granic moe otrzyma prawo jazdy odpowiedniej kategorii po oddaniu zagranicznego dokumentu organowi wydajcemu prawo jazdy, z zastrzeeniem ust. 4. Jeeli prawo jazdy wydane za granic nie jest okrelone w konwencjach o ruchu drogowym, dodatkowym warunkiem otrzymania polskiego prawa jazdy jest zdanie czci teoretycznej egzaminu pastwowego i przedstawienie uwierzytelnionego tumaczenia zagranicznego dokumentu. 3. Jeeli prawo jazdy wydane za granic zawiera ograniczenie terminu wanoci, ograniczenie ze wzgldu na stan zdrowia lub inne, naley to ograniczenie uwzgldni w wydanym prawie jazdy. 4. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej moe okreli, w drodze rozporzdzenia, w stosunku do obywateli niektrych pastw, ze wzgldu na zasad wzajemnoci, warunki wydawania praw jazdy odmienne ni te, ktre przewiduje ust. 2. Art. 95. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania tramwajem jest pozwolenie. 2. Pozwolenie moe uzyska osoba, ktra ukoczya 20 lat, u ktrej w wyniku badania lekarskiego nie stwierdzono przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem, odbya wymagane szkolenie i zdaa egzamin pastwowy z wynikiem pozytywnym. 3. Przepis art. 91 stosuje si odpowiednio do osoby ubiegajcej si o pozwolenie. Art. 96. 1. Dokumentem stwierdzajcym uprawnienie do kierowania przez osob, ktra nie ukoczya 18 lat: 1) rowerem - jest karta rowerowa, motorowerowa lub prawo jazdy, 2) motorowerem - jest karta motorowerowa lub prawo jazdy, 3) pojazdem zaprzgowym - jest prawo jazdy, karta motorowerowa lub rowerowa, jeeli osoba uprawniona ukoczya 15 lat. 2. Kart rowerow lub motorowerow moe uzyska osoba, ktra wykazaa si niezbdnymi kwalifikacjami i osigna wymagany wiek: 10 lat w przypadku karty rowerowej i 13 lat w przypadku karty motorowerowej. 3. Kierowa rowerem wieloosobowym oraz przewozi na rowerze inn osob moe osoba, ktra ukoczya 17 lat, a kierowa po jezdni wzkiem inwalidzkim poruszanym si mini kierujcego - osoba, ktra ukoczya 13 lat. Art. 97. 1. Dokument stwierdzajcy uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje, za opat, kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej waciwy ze wzgldu na miejsce zamieszkania osoby ubiegajcej si, a w uzasadnionych przypadkach - waciwy ze wzgldu na miejsce czasowego pobytu, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Kart rowerow lub motorowerow wydaje nieodpatnie dyrektor szkoy podstawowej lub ponadpodstawowej.

3. Szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych, korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, oraz innym osobom korzystajcym z tych przywilejw i immunitetw uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje Wojewoda Warszawski na wniosek Ministra Spraw Zagranicznych. 4. Kierujcy moe posiada tylko jedno wane krajowe prawo jazdy lub pozwolenie do kierowania tramwajem. Art. 98. 1. Kierujcy pojazdem jest obowizany zawiadomi kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej w terminie nieprzekraczajcym 30 dni o zmianie stanu faktycznego wymagajcego zmiany danych zawartych w dokumencie uprawniajcym do kierowania pojazdem lub o jego utracie. 2. W razie utraty dokumentu stwierdzajcego uprawnienie do kierowania pojazdem, jego wtrnik moe by wydany, jeeli posiadacz zoy owiadczenie o utracie tego dokumentu pod rygorem odpowiedzialnoci karnej za faszywe zeznania. 3. W razie odzyskania utraconego dokumentu, o ktrym mowa w ust. 2, wtrnik zwraca si do organu, ktry go wyda. Art. 99. 1. Tworzy si centraln ewidencj osb posiadajcych uprawnienia do kierowania pojazdami. Ewidencj prowadzi jednostka podlega Ministrowi Spraw Wewntrznych i Administracji 2. W centralnej ewidencji osb posiadajcych uprawnienia do kierowania pojazdami wpisuje si informacj o uprawnieniu uzyskanym przez osob. 3. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki i sposb prowadzenia centralnej ewidencji osb posiadajcych uprawnienia do kierowania pojazdami oraz warunki wspdziaania pastwowych jednostek organizacyjnych w tym zakresie, 2) warunki i sposb korzystania z informacji zawartych w centralnej ewidencji osb posiadajcych uprawnienia do kierowania pojazdami, 3) warunki odpatnoci za korzystanie z informacji zawartych w centralnej ewidencji osb posiadajcych uprawnienia do kierowania pojazdami oraz podmioty zwolnione od opat. Art. 100. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewntrznych i Administracji okreli: 1) w drodze rozporzdzenia, wzory dokumentw stwierdzajcych uprawnienia do kierowania pojazdami oraz ich opis, 2) w drodze zarzdzenia, szczegowe czynnoci organw w sprawach zwizanych z wydawaniem uprawnie do kierowania oraz wzory dokumentw w tych sprawach. Rozdzia 2

Szkolenie i egzaminowanie Art. 101. Osoba ubiegajca si o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem moe rozpocz szkolenie najwczeniej 3 miesice przed osigniciem wieku wymaganego do uzyskania prawa jazdy albo pozwolenia, a jeeli osob t jest ucze szkoy, ktrej program nauczania obejmuje szkolenie osb ubiegajcych si o prawo jazdy, okres ten wynosi 12 miesicy. Art. 102. Szkolenie osoby ubiegajcej si o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone w jednostce albo szkole posiadajcej zezwolenie wydane przez kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. Art. 103. 1. Kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej wydaje zezwolenie na prowadzenie szkolenia, jeeli jednostka lub szkoa: 1) posiada wymagane warunki lokalowe, wyposaenie dydaktyczne, plac do wykonywania manewrw oraz co najmniej jeden pojazd przystosowany do nauki jazdy, 2) zatrudnia, co najmniej jednego instruktora, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Jeeli jednostk szkolc jest osoba fizyczna, warunek okrelony w ust. 1 pkt 2 uwaa si za speniony, gdy osoba ta jest rwnoczenie instruktorem. Art. 104. 1. Kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej cofa jednostce lub szkole zezwolenie na prowadzenie szkolenia, jeeli: 1) nie spenia wymaganych warunkw, o ktrych mowa w art. 103, 2) prowadzi szkolenie w sposb niezgodny z przepisami, 3) wydaa niezgodnie ze stanem faktycznym zawiadczenie o ukoczeniu szkolenia. 2. W przypadku cofnicia zezwolenia na prowadzenie szkolenia z przyczyn okrelonych w ust. 1 pkt 2 i 3, ponowne zezwolenie nie moe by wydane wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o cofniciu staa si ostateczna. Art. 105. 1. Szkolenie osoby ubiegajcej si o uprawnienie do kierowania pojazdem silnikowym albo tramwajem jest prowadzone przez instruktora, z zastrzeeniem ust. 3. 2. Instruktorem jest osoba, ktra: 1) ma co najmniej wyksztacenie rednie, 2) posiada, przez okres, co najmniej 3 lat, uprawnienie do kierowania pojazdami rodzaju objtego szkoleniem, 3) potwierdzia wymagany stan zdrowia i predyspozycje psychiczne odpowiednim orzeczeniem, 4) ukoczya kurs kwalifikacyjny w jednostce upowanionej przez wojewod, 5) zdaa egzamin przed komisj powoan przez wojewod, 6) nie bya karana wyrokiem sdu lub orzeczeniem kolegium do spraw wykrocze za przestpstwo lub wykroczenie przeciwko bezpieczestwu w ruchu drogowym,

7) zostaa wpisana do ewidencji instruktorw. 3. Szkolenie w zakresie udzielania pomocy przedlekarskiej jest prowadzone przez osob, ktra spenia, co najmniej jeden z warunkw okrelonych w pkt 1-3: 1) wykonuje zawd lekarza lub pielgniarki, 2) posiada kwalifikacje instruktora Polskiego Czerwonego Krzya, 3) posiada kwalifikacje ratownika medycznego. Art. 106. 1. Kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej dokonuje wpisu osoby do ewidencji instruktorw, jeeli spenia ona warunki okrelone w art. 105 ust. 2 pkt 1-6 i wydaje jej legitymacj instruktora. 2. Instruktor podlega kontrolnym badaniom lekarskim w terminach, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2, odpowiednio do rodzaju uprawnie do szkolenia. 3. Instruktor jest obowizany posiada w czasie szkolenia legitymacj instruktora i wiadectwo kwalifikacji, o ktrym mowa w art. 89 ust. 3, oraz okazywa je na danie uprawnionych organw. Art. 107. 1. Kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej skrela instruktora z ewidencji, jeeli instruktor: 1) nie spenia warunkw okrelonych w art. 105 ust. 2 pkt 1-6, 2) nie przedstawi orzeczenia lekarskiego z bada kontrolnych o braku przeciwwskaza zdrowotnych do wykonywania czynnoci instruktora, 3) nie zda egzaminu, o ktrym mowa w art. 108 ust. 2 pkt 2, w wyznaczonym terminie, 4) dopuci si racego naruszenia przepisw w zakresie szkolenia. 2. W przypadku skrelenia instruktora z ewidencji z przyczyny okrelonej w ust. 1 pkt 4, ponowny wpis do ewidencji nie moe by dokonany wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o skreleniu staa si ostateczna. Art. 108. 1. Kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej sprawuje nadzr nad szkoleniem. 2. Organ sprawujcy nadzr moe w szczeglnoci: 1) kontrolowa dokumentacj i dziaalno zwizan ze szkoleniem, 2) w uzasadnionych przypadkach skierowa instruktora na egzamin, o ktrym mowa w art. 105 ust. 2 pkt 5. Art. 109. 1. Egzamin pastwowy sprawdzajcy kwalifikacje osoby ubiegajcej si o uprawnienie do kierowania pojazdem oraz osoby, o ktrej mowa w art. 114, przeprowadza egzaminator zatrudniony przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego: 1) na podstawie umowy o prac - w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, z wyjtkiem kategorii T,

2) na podstawie umowy zlecenia - w zakresie pozwolenia do kierowania tramwajem oraz prawa jazdy kategorii T. 2. Egzamin pastwowy jest organizowany w: 1) wojewdzkim orodku ruchu drogowego - w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, z wyjtkiem kategorii T, 2) przedsibiorstwie komunikacji publicznej upowanionym przez wojewod - w zakresie pozwolenia do kierowania tramwajem, 3) miejscu okrelonym przez kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej - w zakresie prawa jazdy kategorii T. 3. Egzamin pastwowy w zakresie wszystkich kategorii prawa jazdy, z wyjtkiem kategorii T, jest przeprowadzany w miecie wojewdzkim lub w zalenoci od potrzeb w miecie powyej 100 tysicy mieszkacw. 4. Sprawdzenia kwalifikacji osoby ubiegajcej si o kart rowerow lub motorowerow dokonuj: 1) nauczyciel wychowania komunikacyjnego uprawniony przez dyrektora szkoy, 2) policjant posiadajcy specjalistyczne przeszkolenie z zakresu ruchu drogowego. Art. 110. 1. Egzaminatorem moe by osoba, ktra: 1) jest obywatelem polskim, 2) posiada wyksztacenie wysze, 3) posiada prawo jazdy kategorii B przez okres co najmniej 6 lat oraz uprawnienie do kierowania pojazdami rodzaju objtego egzaminowaniem przez okres co najmniej 1 roku, 4) potwierdzia wymagany stan zdrowia i predyspozycje psychiczne odpowiednim orzeczeniem, 5) nie bya karana wyrokiem sdu lub orzeczeniem kolegium do spraw wykrocze za przestpstwo lub wykroczenie przeciwko bezpieczestwu w ruchu drogowym, 6) ukoczya kurs kwalifikacyjny w jednostce upowanionej przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej, 7) uczestniczya w 7 egzaminach pastwowych w charakterze obserwatora oraz przeprowadzia co najmniej 3 takie egzaminy pod kierunkiem egzaminatora wyznaczonego przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego i uzyskaa pozytywn opini, 8) zdaa egzamin przed komisj weryfikacyjn powoan przez: a) Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej - w zakresie sprawdzania kwalifikacji na wszystkie kategorie prawa jazdy, z wyjtkiem kategorii T, b) wojewod - w zakresie sprawdzania kwalifikacji na prawo jazdy kategorii T lub pozwolenie do kierowania tramwajem, 9) daje rkojmi naleytego wykonywania swoich obowizkw,

10) zostaa wpisana do ewidencji egzaminatorw prowadzonej przez wojewod. 2. Wymaga, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, 6 i 7, nie stosuje si do egzaminatora osoby ubiegajcej si o prawo jazdy kategorii T lub o pozwolenie do kierowania tramwajem. Art. 111. 1. Wojewoda dokonuje wpisu osoby do ewidencji egzaminatorw, jeeli spenia ona warunki okrelone w art. 110 ust. 1 pkt 1-9, i wydaje jej legitymacj egzaminatora. 2. Egzaminator podlega kontrolnym badaniom lekarskim w terminach, o ktrych mowa w art. 122 ust. 2, odpowiednio do rodzaju uprawnie do egzaminowania. 3. Egzaminator podlega corocznie szkoleniu organizowanemu przez dyrektora wojewdzkiego orodka ruchu drogowego. 4. Egzaminator jest obowizany posiada w czasie prowadzenia egzaminw legitymacj egzaminatora i wiadectwo kwalifikacji, o ktrym mowa w art. 89 ust. 3, oraz okazywa je na danie uprawnionych organw. Art. 112. 1. Nadzr nad przeprowadzaniem egzaminw pastwowych sprawuje wojewoda. 2. Organ sprawujcy nadzr moe w szczeglnoci: 1) kontrolowa dokumentacj i dziaalno zwizan z egzaminowaniem, 2) przerwa lub uniewani egzamin pastwowy prowadzony niezgodnie z przepisami, 3) w razie stwierdzenia racych uchybie zawiesi dziaalno odpowiedniej jednostki w zakresie prowadzenia egzaminw pastwowych - do czasu usunicia uchybie, 4) w uzasadnionych przypadkach skierowa egzaminatora na egzamin, o ktrym mowa w art. 110 ust. 1 pkt 8. Art. 113. 1. Wojewoda skrela egzaminatora z ewidencji, jeeli: 1) nie spenia warunkw okrelonych w art. 110 ust. 1 pkt 1-9, 2) nie odby okresowego szkolenia, 3) nie przedstawi orzeczenia lekarskiego z bada kontrolnych o braku przeciwwskaza zdrowotnych do wykonywania czynnoci egzaminatora, 4) nie zda egzaminu, o ktrym mowa w art. 110 ust. 1 pkt 8, w wyznaczonym terminie, 5) naruszy zasady egzaminowania. 2. W przypadku skrelenia egzaminatora z ewidencji z przyczyny okrelonej w ust. 1 pkt 5, ponowny wpis do ewidencji nie moe by dokonany wczeniej ni po upywie 2 lat od dnia, w ktrym decyzja o skreleniu staa si ostateczna. Art. 114. Kontrolnemu sprawdzeniu kwalifikacji podlega: 1) osoba posiadajca uprawnienie do kierowania pojazdem, skierowana decyzj kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej: a) w razie uzasadnionych zastrzee co do jej kwalifikacji,

b) na wniosek komendanta wojewdzkiego Policji, w razie przekroczenia 24 punktw otrzymanych na podstawie art. 130 ust. 1, 2) osoba ubiegajca si o: a) przywrcenie uprawnienia do kierowania pojazdem cofnitego na okres przekraczajcy 1 rok lub w zwizku z utrat kwalifikacji, b) zwrot zatrzymanego prawa jazdy lub pozwolenia do kierowania tramwajem, ktrego bya pozbawiona na okres przekraczajcy 1 rok. Art. 115. 1. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wymagania w stosunku do jednostek lub szk prowadzcych szkolenie w zakresie wyposaenia dydaktycznego, warunkw lokalowych, placu manewrowego i pojazdw przeznaczonych do szkolenia, 2) wymagania w stosunku do jednostek prowadzcych egzaminy pastwowe w zakresie wyposaenia, warunkw lokalowych, placu manewrowego i pojazdw przeznaczonych do egzaminowania, 3) program szkolenia osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi, tramwajami oraz kandydatw na instruktorw i egzaminatorw, 4) warunki i tryb: a) uzyskiwania uprawnie do kierowania pojazdami, szkolenia i egzaminowania osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami lub podlegajcych sprawdzeniu kwalifikacji oraz wzory dokumentw z tym zwizanych, b) szkolenia i egzaminowania kandydatw na instruktorw i egzaminatorw, pracy komisji egzaminacyjnych oraz wzory dokumentw z tym zwizanych. 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatw na instruktorw i instruktorw oraz wysoko wynagrodzenia czonkw komisji sprawdzajcych ich kwalifikacje, 2) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji kandydatw na egzaminatorw i egzaminatorw oraz wysoko wynagrodzenia czonkw komisji sprawdzajcych ich kwalifikacje, 3) wysoko opat za sprawdzenie kwalifikacji osb ubiegajcych si o uprawnienie do kierowania pojazdami lub podlegajcych sprawdzeniu kwalifikacji, 4) wysoko stawek wynagrodzenia dla egzaminatorw zatrudnionych na podstawie umowy zlecenia, 5) wysoko opat za wydanie prawa jazdy, pozwolenia do kierowania tramwajem, wiadectwa kwalifikacji, legitymacji instruktora i egzaminatora. Rozdzia 3 Wojewdzki orodek ruchu drogowego

Art. 116. 1. Wojewoda tworzy wojewdzki orodek ruchu drogowego dziaajcy na obszarze wojewdztwa. 2. Orodek jest pastwow osob prawn. 3. Wojewoda sprawuje nadzr nad orodkiem. Art. 117. 1. Do zada orodka naley organizowanie egzaminw pastwowych sprawdzajcych kwalifikacje osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz kierujcych pojazdami. 2. Orodek moe wykonywa inne zadania z zakresu bezpieczestwa ruchu drogowego. Art. 118. 1. Dziaalnoci orodka kieruje dyrektor. 2. Dyrektor jest powoywany i odwoywany przez wojewod. 3. Wojewoda ustala wynagrodzenie dyrektora. Art. 119. 1. Orodek prowadzi samodzieln gospodark finansow na zasadach okrelonych w niniejszej ustawie. 2. Przychodami orodka s: 1) wpywy z opat za przeprowadzanie egzaminw osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami, 2) wpywy za wykonanie innych zada z zakresu bezpieczestwa ruchu drogowego. 3. Rozchodami orodka s wydatki na: 1) biece utrzymanie orodka, 2) prowadzenie egzaminw pastwowych w zakresie prawa jazdy poszczeglnych kategorii i pozwolenia do kierowania tramwajem. 4. Osignity przez orodek zysk, po opaceniu nalenych podatkw, jest przeznaczany na: 1) inwestycje zwizane z dziaalnoci orodka, o ktrej mowa w art. 117 ust. 1, 2) popraw bezpieczestwa ruchu drogowego w wojewdztwie. 5. Orodek moe zaciga kredyty, za zgod wojewody, na zasadach oglnych. 6. Skadniki majtkowe nabyte na cele orodka tworz jego fundusz statutowy. 7. Orodek prowadzi odrbnie ewidencj przychodw egzaminowaniem i odrbnie dla kadej innej dziaalnoci. Art. 120. 1. Wojewoda nadaje orodkowi statut. 2. Statut orodka okrela w szczeglnoci jego organizacj i warunki tworzenia oddziaw terenowych. Art. 121. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia: i kosztw zwizanych z

1) w porozumieniu z Ministrem Finansw - szczegowe warunki gospodarki finansowej orodka oraz szczegowe warunki ewidencji przychodw i kosztw, o ktrych mowa w art. 119 ust. 7, 2) w porozumieniu z Ministrem Pracy i Polityki Socjalnej - warunki wynagradzania egzaminatorw. Rozdzia 4 Sprawdzanie stanu zdrowia i predyspozycji psychicznych do kierowania pojazdami Art. 122. 1. Badaniu lekarskiemu przeprowadzanemu w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem podlegaj: 1) osoba ubiegajca si o prawo jazdy, 2) osoba ubiegajca si o przywrcenie uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, cofnitego ze wzgldu na stan zdrowia, 3) kierujcy pojazdem skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego, jeeli uczestniczy w wypadku drogowym, w ktrym jest zabity lub ranny, 4) kierujcy pojazdem skierowany decyzj kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej w przypadkach nasuwajcych zastrzeenia co do stanu zdrowia, 5) kandydat na instruktora lub egzaminatora osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami. 2. Kierowca pojazdu silnikowego o dopuszczalnej masie cakowitej przekraczajcej 7,5 t, pojazdu przewocego materiay niebezpieczne, pojazdu uprzywilejowanego, autobusu lub kierowca zarobkowo przewocy osoby na wasny lub cudzy rachunek podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim przeprowadzanym w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem w nastpujcych okresach: 1) jeeli kieruje pojazdem, w stosunku do ktrego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii A, B, B+E, B1 lub T: a) w wieku do 55 lat - co 5 lat, b) w wieku od 56 do 65 lat - co 3 lata, c) w wieku powyej 65 lat - corocznie, 2) jeeli kieruje pojazdem, w stosunku do ktrego wymagane jest posiadanie prawa jazdy kategorii C, C+E, C1, C1+E, D, D+E, D1 lub D1+E: a) w wieku do 55 lat - co 3 lata, b) w wieku powyej 55 lat - corocznie. 3. Badanie lekarskie przeprowadza uprawniony lekarz. 4. Przepisy ust. 1 pkt 1-4, ust. 2 pkt 2 i ust. 3 stosuje si odpowiednio do kierujcego tramwajem.

5. Badanie lekarskie wykonywane jest na koszt osoby badanej, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. 6. Wojewoda kontroluje wykonywanie bada lekarskich i wydawanie orzecze. Art. 123. 1. Minister Zdrowia i Opieki Spoecznej w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki i tryb: a) przeprowadzania bada lekarskich w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdami u osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami silnikowymi lub tramwajami oraz osb kierujcych tymi pojazdami, b) wydawania orzecze lekarskich stwierdzajcych brak lub istnienie przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdami, c) odwoywania si od orzecze lekarskich, d) uzyskiwania uprawnie przez lekarzy przeprowadzajcych badania lekarskie, e) kontroli wykonywania i dokumentowania bada lekarskich oraz wydawanych orzecze lekarskich, 2) dodatkowe kwalifikacje lekarzy przeprowadzajcych badania lekarskie, 3) sposb postpowania z dokumentacj zwizan z badaniami lekarskimi oraz wzory stosowanych dokumentw, 4) maksymalne stawki opat za badania lekarskie. 2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Zdrowia i Opieki Spoecznej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb kierowania na badania lekarskie. Art. 124. 1. Badaniu psychologicznemu przeprowadzanemu w celu orzeczenia o predyspozycjach psychicznych do kierowania pojazdem podlega osoba: 1) o ktrej mowa w art. 122 ust. 2, przy ubieganiu si po raz pierwszy o wydanie wiadectwa kwalifikacji, 2) kandydat na instruktora lub egzaminatora osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami, 3) inna, jeeli lekarz w wyniku badania uzna za wskazane przeprowadzenie badania psychologicznego, 4) przewidziana do szkolenia na kierowc na potrzeby wojska, 5) kierujcy bdcy sprawc wypadku drogowego, w ktrym jest zabity lub ranny. 2. Badanie psychologiczne wykonuje uprawniony psycholog w jednostce upowanionej przez Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej.

3. Badanie psychologiczne jest wykonywane na koszt osoby badanej, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. 4. Przepisy ust. 1-3 stosuje si odpowiednio do kierujcego tramwajem. 5. Nadzr nad wykonywaniem bada psychologicznych sprawuje Minister Transportu i Gospodarki Morskiej lub jednostka przez niego upowaniona. Art. 125. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Zdrowia i Opieki Spoecznej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) warunki i tryb: a) kierowania osb na badania psychologiczne, b) uzyskiwania i cofania uprawnie do przeprowadzania bada psychologicznych oraz uzyskiwania i cofania zezwole jednostkom przeprowadzajcym te badania, c) odwoywania si od orzecze psychologicznych, d) kontroli przeprowadzania bada psychologicznych oraz wydawanych orzecze psychologicznych, 2) warunki i sposb przeprowadzania bada psychologicznych, 3) sposb postpowania z dokumentacj zwizan z przeprowadzanymi badaniami psychologicznymi oraz wzory stosowanych dokumentw, 4) maksymalne stawki opat za badania psychologiczne. Art. 126. 1. Badanie w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu przeprowadza si przy uyciu urzdze elektronicznych dokonujcych pomiaru stenia alkoholu w wydychanym powietrzu. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli stan osoby podlegajcej badaniu uniemoliwia jego przeprowadzenie urzdzeniem elektronicznym. W takim przypadku ustalenie zawartoci w organizmie alkoholu nastpuje na podstawie badania krwi lub moczu. 3. Badanie w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu moe by przeprowadzone rwnie w razie braku zgody kierujcego, o czym naley go uprzedzi. 4. Warunki oraz sposb przeprowadzania bada, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, okrelaj odrbne przepisy. Art. 127. 1. Badanie w celu ustalenia w organizmie obecnoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu przeprowadza si przy uyciu metod nie wymagajcych badania laboratoryjnego. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli stan osoby podlegajcej badaniu uniemoliwia jego przeprowadzenie metod nie wymagajc badania laboratoryjnego. W takim przypadku ustalenie w organizmie obecnoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu nastpuje na podstawie badania krwi lub moczu.

3. Badanie w celu ustalenia obecnoci w organizmie rodka dziaajcego podobnie do alkoholu moe by przeprowadzone rwnie w razie braku zgody kierujcego, o czym naley go uprzedzi. 4. Minister Zdrowia i Opieki Spoecznej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i sposb przeprowadzania bada na obecno w organizmie rodkw dziaajcych podobnie do alkoholu. Art. 128. 1. W razie uczestniczenia w wypadku drogowym, w ktrym jest zabity lub ranny, kierujcy pojazdem jest poddawany badaniu na zawarto w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu. 2. Badaniu, o ktrym mowa w ust. 1, mona podda take inn osob, jeeli zachodzi uzasadnione podejrzenie, e moga kierowa pojazdem uczestniczcym w wypadku drogowym, w ktrym jest zabity lub ranny. 3. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, maj prawo da od organu kontroli ruchu drogowego przeprowadzenia badania krwi lub moczu w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu. DZIA V Kontrola ruchu drogowego Rozdzia 1 Uprawnienia Policji Art. 129. 1. Czuwanie nad bezpieczestwem i porzdkiem ruchu na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie nale do zada Policji. 2. Policjant, w zwizku z wykonywaniem czynnoci okrelonych w ust. 1, jest uprawniony do: 1) legitymowania uczestnika ruchu i wydawania mu wicych polece co do sposobu korzystania z drogi lub uywania pojazdu, 2) sprawdzania dokumentw wymaganych w zwizku z kierowaniem pojazdem i jego uywaniem, wiadectwa kwalifikacji, a take dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, 3) dania poddania si przez kierujcego pojazdem lub przez inn osob, w stosunku do ktrej zachodzi uzasadnione podejrzenie, e moga kierowa pojazdem, badaniu w celu ustalenia zawartoci w organizmie alkoholu lub rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, 4) sprawdzania stanu technicznego, wyposaenia, adunku, masy lub nacisku osi pojazdu znajdujcego si na drodze, 5) sprawdzania zapisw urzdzenia rejestrujcego samoczynnie prdko jazdy, czas jazdy oraz postoju, 6) zatrzymania, w przypadkach przewidzianych w ustawie, dokumentw stwierdzajcych uprawnienie do kierowania pojazdem lub jego uywania, 7) wydawania polece:

a) osobie, ktra spowodowaa przeszkod utrudniajc ruch drogowy lub zagraajc jego bezpieczestwu, albo osobie odpowiedzialnej za utrzymanie drogi, b) kontrolowanemu uczestnikowi ruchu - co do sposobu jego zachowania, 8) uniemoliwienia: a) kierowania pojazdem osobie znajdujcej si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) korzystania z pojazdu, ktrego stan techniczny, adunek, masa lub nacisk osi zagraaj bezpieczestwu lub porzdkowi ruchu, powoduj uszkodzenie drogi albo naruszaj wymagania ochrony rodowiska, c) korzystania z pojazdu, jeeli kierujcy nim nie okaza dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, d) kierowania pojazdem przez osob nie posiadajc uprawnie, 9) uywania przyrzdw kontrolno-pomiarowych, a w szczeglnoci do badania pojazdu, okrelania jego masy, nacisku osi lub prdkoci, stwierdzania naruszenia wymaga ochrony rodowiska oraz do stwierdzania stanu trzewoci kierujcego, 10) usuwania lub przemieszczania pojazdu: a) pozostawionego w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub zagraa jego bezpieczestwu, b) kierowanego przez osob znajdujc si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdu w inny sposb, c) kierowanego przez osob nie posiadajc przy sobie wymaganych dokumentw uprawniajcych do kierowania i uywania pojazdu, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdu w inny sposb, d) jeeli kierujcy nie okaza dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, e) ktrego stan techniczny zagraa bezpieczestwu lub porzdkowi ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony rodowiska, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdu w inny sposb, f) przekraczajcego dopuszczaln mas cakowit lub nacisk osi, g) utrudniajcego prowadzenie akcji ratowniczej, 11) kontroli warunkw i sposobu przewozu materiaw niebezpiecznych oraz wymaga zwizanych z tym przewozem, 12) uywania urzdze naganiajcych, sygnalizacyjnych lub wietlnych, sucych do wydawania wicych polece uczestnikowi ruchu,

13) wystpowania w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocen stanu zdrowia kierujcego pojazdem, 14) blokowania k pojazdu pozostawionego w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nie utrudnia to ruchu lub nie zagraa bezpieczestwu. 3. Przepisw ust. 2 pkt 3, 4 i 6 nie stosuje si do szefw i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych, korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, oraz do innych osb korzystajcych z tych przywilejw i immunitetw. 4. Kontrola ruchu drogowego w stosunku do kierujcych pojazdami Si Zbrojnych oraz w stosunku do onierzy penicych czynn sub wojskow kierujcych innymi pojazdami, a take kierowanie ruchem drogowym w zwizku z pilotowaniem kolumn wojskowych naley rwnie do wojskowych organw porzdkowych. W tym zakresie wojskowym organom porzdkowym przysuguj uprawnienia policjantw okrelone w ust. 2. 5. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb oraz jednostki i warunki ich wspdziaania w zakresie: 1) zapewnienia sprawnoci ruchu, w szczeglnoci przez nadzr nad parkowaniem pojazdw i usuwaniem na koszt waciciela pojazdw: a) pozostawionych w miejscu, gdzie jest to zabronione i utrudnia ruch lub zagraa bezpieczestwu, b) kierowanych przez osoby znajdujce si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdw w inny sposb, c) kierowanych przez osoby nie posiadajce przy sobie wymaganych dokumentw uprawniajcych do kierowania i uywania pojazdu, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdw w inny sposb, d) zarejestrowanych lub czasowo dopuszczonych do ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo zarejestrowanych za granic, jeeli kierujcy nie okaza dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, e) ktrych stan techniczny zagraa bezpieczestwu lub porzdkowi ruchu drogowego, powoduje uszkodzenie drogi albo narusza wymagania ochrony rodowiska, jeeli nie ma moliwoci zabezpieczenia pojazdw w inny sposb, f) przekraczajcych dopuszczaln mas cakowit lub nacisk osi okrelone w przepisach ruchu drogowego, g) ktrych stan wskazuje na to, e nie s uywane, h) bez tablic rejestracyjnych,

2) blokowania k pojazdw w razie pozostawienia ich w miejscu, gdzie jest to zabronione, lecz nie utrudnia to ruchu lub nie zagraa bezpieczestwu, 3) pilotowania pojazdw, ktrych wymiary, masa lub nacisk osi przekraczaj okrelone wielkoci, 4) usuwania pojazdw utrudniajcych prowadzenie akcji ratowniczych. Art. 130. 1. Policja prowadzi ewidencj kierowcw naruszajcych przepisy ruchu drogowego. Okrelonemu naruszeniu przypisuje si odpowiedni liczb punktw w skali od 1 do 10 i wpisuje si do tej ewidencji. 2. Punkty za naruszenie przepisw ruchu drogowego wpisane do ewidencji usuwa si po upywie 1 roku od dnia naruszenia. 3. Kierowca wpisany do ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1, moe na wasny koszt uczestniczy w szkoleniu, ktrego odbycie spowoduje zmniejszenie liczby punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego. Nie dotyczy to kierowcy w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy. 4. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) sposb punktowania i liczb punktw odpowiadajcych naruszeniu przepisw ruchu drogowego, 2) warunki i sposb prowadzenia ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1, oraz tryb wystpowania z wnioskami o kontrolne sprawdzenie kwalifikacji, 3) program szkolenia i jednostki upowanione do prowadzenia szkolenia, o ktrym mowa w ust. 3, 4) liczb punktw odejmowanych z tytuu odbytego szkolenia, 5) podmioty uprawnione do uzyskiwania informacji zawartych w ewidencji, o ktrej mowa w ust. 1. Art. 131. 1. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) organizacj, warunki i sposb wykonywania kontroli ruchu drogowego, 2) warunki i tryb udzielania upowanie do zatrzymywania pojazdw lub wykonywania niektrych czynnoci z zakresu kontroli ruchu drogowego przez funkcjonariuszy innych organw, 3) wymagany sposb zachowania si kontrolowanego uczestnika ruchu. 2. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z Ministrami Transportu i Gospodarki Morskiej oraz Spraw Wewntrznych i Administracji okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) organizacj, warunki i sposb wykonywania czynnoci, o ktrych mowa w art. 129 ust. 4, 2) warunki i tryb wspdziaania andarmerii Wojskowej z Policj w sprawach, o ktrych mowa w art. 130 ust. 1.

Rozdzia 2 Zatrzymywanie i zwracanie dowodw rejestracyjnych Art. 132. 1. Policjant zatrzyma dowd rejestracyjny (pozwolenie czasowe) w razie: 1) stwierdzenia lub uzasadnionego przypuszczenia, e pojazd: a) zagraa bezpieczestwu, b) zagraa porzdkowi ruchu, c) narusza wymagania ochrony rodowiska, 2) stwierdzenia, e pojazd nie zosta poddany badaniu technicznemu w wyznaczonym terminie lub termin badania nie zosta wyznaczony prawidowo, 3) stwierdzenia zniszczenia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) w stopniu powodujcym jego nieczytelno, 4) uzasadnionego podejrzenia podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), 5) stwierdzenia, e badanie techniczne zostao dokonane przez jednostk do tego nieupowanion, 6) nieokazania przez kierujcego dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub nieokazania dokumentu stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia, 7) uzasadnionego przypuszczenia, e dane w nim zawarte nie odpowiadaj stanowi faktycznemu. 2. W razie zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), policjant wydaje kierowcy pokwitowanie. Moe on zezwoli na uywanie pojazdu przez czas nieprzekraczajcy 7 dni, okrelajc warunki tego uywania w pokwitowaniu. Zezwolenie nie moe by wydane w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a) i c) oraz w pkt 6. 3. Zatrzymany dokument, z wyjtkiem przypadkw okrelonych w ust. 1 pkt 4, 6 i 7, odpowiedni organ Policji przesya niezwocznie organowi, ktry go wyda, z zastrzeeniem ust. 5. 4. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 1, 3 i 4 dowd rejestracyjny (pozwolenie czasowe) zatrzyma rwnie jednostka upowaniona do przeprowadzania bada technicznych. Przepisy ust. 2 i 3 stosuje si odpowiednio. 5. Zatrzymany dokument pojazdu zarejestrowanego za granic, z wyjtkiem przypadkw okrelonych w ust. 1 pkt 4 i 6, pozostawia si w jednostce Policji przez okres 7 dni. Po upywie tego terminu dokument przekazywany jest przedstawicielstwu pastwa, w ktrym pojazd jest zarejestrowany. 6. Zwrot zatrzymanego dokumentu nastpuje niezwocznie po ustaniu przyczyny uzasadniajcej jego zatrzymanie, z zastrzeeniem art. 133.

Art. 133. 1. W przypadku okrelonym w art. 132 ust. 1 pkt 6 odpowiedni organ Policji zwraca zatrzymany dokument po przedstawieniu dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu lub stwierdzajcego opacenie skadki tego ubezpieczenia. 2. W przypadku pojazdu zarejestrowanego za granic, jeeli z przedstawionego dokumentu stwierdzajcego zawarcie umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej posiadacza pojazdu wynika, e przed zatrzymaniem dowodu rejestracyjnego umowa ta nie bya zawarta, warunkiem zwrotu zatrzymanego dokumentu jest dodatkowo wniesienie opaty za niespenienie obowizku zawarcia umowy ubezpieczenia okrelonej w odrbnych przepisach. Art. 134. W stosunku do pojazdw Si Zbrojnych oraz innych pojazdw kierowanych przez onierzy penicych czynn sub wojskow uprawnienia i obowizki policjantw okrelone w art. 132 ust. 1-3 i art. 133 ust. 1 wykonuj rwnie onierze andarmerii Wojskowej. Rozdzia 3 Zatrzymywanie praw jazdy i pozwole oraz cofanie i przywracanie uprawnie do kierowania pojazdami Art. 135. 1. Policjant: 1) zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie: a) stwierdzenia, e kierujcy pojazdem znajduje si w stanie nietrzewoci lub w stanie po uyciu alkoholu albo rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, b) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodujcym jego nieczytelno, c) podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy, d) gdy upyn termin wanoci prawa jazdy, e) gdy wobec kierujcego pojazdem wydane zostao postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy, f) gdy wobec kierujcego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdw lub wydano decyzj o cofniciu prawa jazdy, g) przekroczenia przez kierujcego pojazdem liczby 24 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego, h) przekroczenia przez kierujcego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego, 2) moe zatrzyma prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, e kierowca popeni przestpstwo lub wykroczenie, za ktre moe by orzeczony zakaz prowadzenia pojazdw. 2. Pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z przyczyn, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b)-d) oraz w pkt 2, uprawnia do kierowania pojazdem w cigu 7 dni. Art. 136. 1. Zatrzymane prawo jazdy, z wyjtkiem przypadku okrelonego w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. c), Policja przekazuje niezwocznie, nie pniej ni w cigu 7 dni, wedug waciwoci, kolegium do spraw wykrocze albo innemu organowi uprawnionemu do orzekania w sprawach

o wykroczenia w trybie dyscyplinarnym, prokuratorowi lub kierownikowi rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. 2. W razie przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzewoci lub zawartoci rodka dziaajcego podobnie do alkoholu, prawo jazdy przekazuje si wraz z wynikiem tego badania. Jeeli jednak wynik tego badania nie zosta uzyskany w cigu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, naley niezwocznie zwrci je wacicielowi. Art. 137. 1. Postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach okrelonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a) oraz pkt 2, wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy: 1) prokurator - w toku postpowania przygotowawczego, a sd - po przekazaniu sprawy do sdu, 2) przewodniczcy kolegium do spraw wykrocze, a wobec osoby niepodlegajcej orzecznictwu kolegium do spraw wykrocze - waciwy przeoony. 2. O wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia si waciwego kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. 3. Na postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy suy zaalenie. Art. 138. 1. Decyzj o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach okrelonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. d) i g), wydaje kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej. 2. Zwrot zatrzymanego prawa jazdy nastpuje po ustaniu przyczyny zatrzymania. Art. 139. 1. Przepisy art. 135-138 stosuje si odpowiednio do pozwolenia do kierowania tramwajem. 2. Przepisu art. 135 nie stosuje si do szefw i cudzoziemskiego personelu przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych pastw obcych oraz misji specjalnych i organizacji midzynarodowych korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci, a take do innych osb korzystajcych z tych przywilejw i immunitetw. 3. W stosunku do onierzy penicych czynn sub wojskow oraz innych osb kierujcych pojazdami Si Zbrojnych uprawnienia i obowizki policjantw okrelone w art. 135 ust. 1 i art. 136 ust. 1 wykonuj rwnie onierze andarmerii Wojskowej. Art. 140. 1. Decyzj o cofniciu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym wydaje kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej w razie: 1) stwierdzenia na podstawie orzeczenia lekarskiego istnienia przeciwwskaza zdrowotnych do kierowania pojazdem, 2) utraty przez kierowc kwalifikacji, co stwierdza si na podstawie wyniku egzaminu pastwowego, 3) przekroczenia, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktw za naruszenie przepisw ruchu drogowego; decyzja o cofniciu uprawnienia wydawana jest na wniosek komendanta wojewdzkiego Policji, 4) niepoddania si sprawdzeniu kwalifikacji w trybie okrelonym w art. 114 pkt 1.

2. Decyzj o przywrceniu kierowcy uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym, z wyjtkiem przypadku okrelonego w ust. 1 pkt 3, wydaje kierownik rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej po ustaniu przyczyn, ktre spowodoway jego cofnicie. 3. Przepisy ust. 1-2 stosuje si odpowiednio do pozwolenia do kierowania tramwajem. 4. Decyzj o cofniciu lub przywrceniu uprawnienia do kierowania pojazdem silnikowym szefom i cudzoziemskiemu personelowi przedstawicielstw dyplomatycznych, urzdw konsularnych i misji specjalnych pastw obcych oraz organizacji midzynarodowych korzystajcych z przywilejw i immunitetw dyplomatycznych lub konsularnych na mocy ustaw, umw bd powszechnie uznanych zwyczajw midzynarodowych lub na zasadzie wzajemnoci oraz innym osobom korzystajcym z tych przywilejw i immunitetw wydaje Wojewoda Warszawski. 5. Minister Spraw Wewntrznych i Administracji w porozumieniu z Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i tryb wnioskowania o cofnicie uprawnie do kierowania pojazdami silnikowymi osobom, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3. DZIA VI Zmiany w przepisach obowizujcych oraz przepisy przejciowe i kocowe Art. 141. W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykrocze (Dz. U. Nr 12, poz. 114, z 1981 r. Nr 24, poz. 124, z 1982 r. Nr 16, poz. 125, z 1983 r. Nr 6, poz. 35 i Nr 44, poz. 203, z 1984 r. Nr 54, poz. 275, z 1985 r. Nr 14, poz. 60 i Nr 23, poz. 100, z 1986 r. Nr 39, poz. 193, z 1988 r. Nr 20, poz. 135 i Nr 41, poz. 324, z 1989 r. Nr 34, poz. 180, z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 72, poz. 422 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 75, poz. 332 i Nr 91, poz. 408, z 1992 r. Nr 24, poz. 101, z 1994 r. Nr 123, poz. 600, z 1995 r. Nr 6, poz. 29 i Nr 60, poz. 310 oraz z 1997 r. Nr 54, poz. 349 i Nr 60, poz. 369 i Nr 85, poz. 539) dodaje si art. 96a w brzmieniu: "Art. 96a. 1. Kto, nie bdc uprawnionym, posiada w pojedzie urzdzenia stanowice obowizkowe wyposaenie pojazdu uprzywilejowanego w ruchu, wysyajce sygnay wietlne w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygna dwikowy o zmiennym tonie, a take elementy oznakowania w postaci napisw, podlega karze grzywny. 2. Kto, nie bdc do tego uprawnionym, uywa w pojedzie sygnaw wietlnych w postaci niebieskich lub czerwonych wiate byskowych albo sygnau dwikowego o zmiennym tonie, podlega karze aresztu do dwch tygodni albo grzywny. 3. Urzdzenia lub elementy oznakowania, o ktrych mowa w 1 i 2, podlegaj przepadkowi, choby nie stanowiy wasnoci sprawcy." Art. 142. W ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Przepisy wprowadzajce Kodeks postpowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. Nr 12, poz. 117, z 1985 r. Nr 23, poz. 100 i z 1991 r. Nr 73, poz. 321) skrela si art. XIV. Art. 143. W ustawie z dnia 23 grudnia 1988 r. o dziaalnoci gospodarczej (Dz. U. Nr 41, poz. 324, z 1990 r. Nr 26, poz. 149, Nr 34, poz. 198 i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 31, poz. 128, Nr 41, poz. 179, Nr 73, poz. 321, Nr 105, poz. 452, Nr 106, poz. 457 i Nr 107, poz. 460, z 1993 r. Nr 28, poz. 127, Nr 47, poz. 212 i Nr 134, poz. 646, z 1994 r. Nr 27, poz. 96 i Nr 127, poz. 627, z 1995 r. Nr 60, poz. 310, Nr 85, poz. 426, Nr 90, poz. 446, Nr 141, poz. 700 i Nr 147, poz. 713,

z 1996 r. Nr 41, poz. 177 i Nr 45, poz. 199 oraz z 1997 r. Nr 9, poz. 44, Nr 23, poz. 117, Nr 43, poz. 272, Nr 54, poz. 348, Nr 60, poz. 369, Nr 79, poz. 471 i Nr 88, poz. 554) w art. 11: 1) w ust. 1 w pkt 17 kropk zastpuje si przecinkiem i dodaje si pkt 18 w brzmieniu: "18) produkcji i dystrybucji tablic rejestracyjnych pojazdw.", 2) po ust. 2 dodaje si ust. 2a w brzmieniu: "2a. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, liczb koncesji, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 18, warunki wymagane do ich uzyskania, sposb wyboru koncesjonariuszy oraz obszary dystrybucji tablic rejestracyjnych." Art. 144. 1. Zadania wasne kierownika rejonowego urzdu rzdowej administracji oglnej, o ktrych mowa w art. 73 ust. 1 i 2, art. 74 ust. 1, art. 75, art. 77 ust. 3, art. 78 ust. 3, art. 89 ust. 2 i 3, art. 93 ust. 2, art. 97 ust. 1, art. 103, art. 104, art. 106 ust. 1, art. 107, art. 108, art. 109 ust. 2 pkt 3, art. 114 pkt 1, art. 122 ust. 1 pkt 4, art. 138 ust. 1 i art. 140 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy, nie mog by powierzone w drodze porozumienia organom samorzdu terytorialnego. 2. Porozumienia zawarte przed dniem wejcia w ycie niniejszej ustawy w zakresie, o ktrym mowa w ust. 1, trac moc z dniem 1 lipca 1998 r. 3. Do waciwoci organw gmin, o ktrych mowa w art. 1 ustawy z dnia 24 listopada 1995 r. o zmianie zakresu dziaania niektrych miast oraz o miejskich strefach usug publicznych (Dz. U. z 1997 r. Nr 36, poz. 224), przechodz jako zlecone zadania, o ktrych mowa w art. 73 ust. 1 i 2, art. 74 ust. 1, art. 75, art. 77 ust. 3, art. 78 ust. 3, art. 89 ust. 2 i 3, art. 93 ust. 2, art. 97 ust. 1, art. 114 pkt 1, art. 122 ust. 1 pkt 4, art. 138 ust. 1 i art. 140 ust. 1 i 3 niniejszej ustawy. 4. Finansowanie zada, o ktrych mowa w ust. 3, odbywa si w trybie okrelonym w art. 13 ustawy, o ktrej mowa w ust. 3. Art. 145. 1. Orodki szkolenia lub szkoy prowadzce szkolenie osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw uwaa si za speniajce wymagania okrelone w ustawie przez okres 1 roku od dnia wejcia jej w ycie. 2. Osoby wykonujce czynnoci instruktora lub wykadowcy w orodkach szkolenia lub w szkoach w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw mog prowadzi szkolenie osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami w zakresie dotychczas posiadanym, jeeli speniaj wymagania, o ktrych mowa w art. 105 ust. 2 pkt 1, 2, 6 i 7, oraz pod warunkiem zdania w okresie 6 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy egzaminu, o ktrym mowa w art. 105 ust. 2 pkt 5. 3. Orodki egzaminowania, w ktrych odbywa si sprawdzanie kwalifikacji osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierujcych pojazdami w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw, uwaa si za speniajce wymagania okrelone ustaw przez okres 6 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy. 4. Osoby wykonujce czynnoci egzaminatora w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw uwaa si za speniajce wymagania okrelone ustaw. Osoby te mog wykonywa swoje czynnoci przez okres 10 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy na podstawie umowy zlecenia.

5. Stacje kontroli pojazdw dziaajce w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw uwaa si za speniajce wymagania okrelone ustaw w terminach okrelonych w wydanych im upowanieniach. 6. Osoby wykonujce czynnoci diagnosty w dniu wejcia w ycie ustawy na podstawie dotychczasowych przepisw uwaa si za speniajce wymagania okrelone ustaw. Art. 146. 1. Wojewoda utworzy wojewdzki orodek ruchu drogowego w okresie 6 miesicy od dnia wejcia w ycie ustawy. 2. Z chwil utworzenia orodka, o ktrym mowa w ust. 1, opaty za egzaminy pastwowe na prawo jazdy i pozwolenia do kierowania tramwajem wpywaj na jego rachunek. 3. Do czasu rozpoczcia przez orodek samodzielnego prowadzania egzaminw pastwowych sprawdzajcych kwalifikacje osb ubiegajcych si o uprawnienie do kierowania pojazdami oraz kierujcych pojazdami, z wpyww z opat, o ktrych mowa w ust. 2, s finansowane koszty przeprowadzania egzaminw w orodkach, o ktrych mowa w art. 145 ust. 3. 4. Upowania si wojewod do udzielenia wojewdzkiemu orodkowi ruchu drogowego jednorazowej poyczki na cele inwestycyjne na okres nieprzekraczajcy 2 lat. Art. 147. 1. Osoby w wieku od 17 do 18 lat, ubiegajce si o prawo jazdy kategorii B+E, ktre ukoczyy wymagane szkolenie lub w nim uczestnicz w dniu 1 lipca 1998 r., uwaa si za speniajce wymagania okrelone w art. 90 ust. 2 pkt 3. 2. Osoby ubiegajce si o prawo jazdy kategorii C lub D, ktre ukoczyy wymagane szkolenie lub uczestnicz w nim w dniu 1 lipca 1998 r., uwaa si za speniajce wymagania, o ktrych mowa w art. 88 ust. 4. Art. 148. 1. Zezwolenia na wykorzystanie pojazdw jako uprzywilejowanych, wydane przed dniem wejcia w ycie ustawy, zachowuj wano do dnia 15 stycznia 1998 r. 2. Zezwolenia na wykonywanie bada instalacji przystosowujcej pojazdy do zasilania gazem i sposb jej montau, wydane przed dniem wejcia w ycie ustawy, zachowuj wano do dnia 31 marca 1998 r. 3. Zezwolenia na odstpstwo od stosowania si do niektrych znakw drogowych, wydane przed dniem wejcia w ycie ustawy, zachowuj wano do dnia 31 marca 1998 r. Art. 149. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej w porozumieniu z Ministrami Obrony Narodowej, Spraw Wewntrznych i Administracji oraz Sprawiedliwoci moe okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) obowizek uzyskania karty pojazdu przez wacicieli pojazdw zarejestrowanych przed dniem, o ktrym mowa w art. 152 pkt 1, 2) warunki, terminy i tryb uzyskiwania karty pojazdu przez osoby, o ktrych mowa w pkt 1, organy waciwe do ich wydania, wzory dokumentw stosowanych w tych sprawach oraz wysoko opaty za kart pojazdu. Art. 150. 1. Prawa jazdy i inne dokumenty uprawniajce do kierowania pojazdami lub potwierdzajce dodatkowe kwalifikacje i wymagania w stosunku do kierujcych pojazdami, wydane na podstawie dotychczasowych przepisw, zachowuj wano do czasu ich wymiany w zakresie, na jaki zostay wydane.

2. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, warunki i terminy wymiany praw jazdy i innych dokumentw uprawniajcych do kierowania pojazdami lub potwierdzajcych dodatkowe kwalifikacje kierujcych pojazdami. Art. 151. 1. Traci moc ustawa z dnia 1 lutego 1983 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 1992 r. Nr 11, poz. 41 i Nr 26, poz. 114 oraz z 1995 r. Nr 104, poz. 515), z wyjtkiem art. 6981, ktre trac moc z dniem 30 czerwca 1998 r. 2. Do czasu wydania przepisw wykonawczych przewidzianych w ustawie, nie duej jednak ni przez okres 1 roku od dnia wejcia jej w ycie, zachowuj moc przepisy wydane na podstawie ustawy, o ktrej mowa w ust. 1, jeeli nie s sprzeczne z niniejsz ustaw. Art. 152. Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 1998 r., z wyjtkiem: 1) art. 49 ust. 2 pkt 5, art. 77, 80, 87-100, 109 ust. 4 i art. 143, ktre wchodz w ycie z dniem 1 lipca 1998 r., 2) art. 39 ust. 3 i art. 85, ktre wchodz w ycie z dniem 1 stycznia 1999 r.

You might also like