Resocjalizacja

Czym jest resocjalizacja? Resocjalizacja definiowana jest jako radykalna zmiana osobowoci poprzez staranne kontrolowanie rodowiska. Podstawowym zadaniem resocjalizacji jest doprowadzenie osoby spoecznie niedostosowanej do takich form zachowania si, ktre s zgodne z obowizujcymi normami spoecznymi. Dziaalnod resocjalizacyjna nie ma na celu powrotu do poprzedniego stanu zdrowia psychicznego i spoeczno-moralnego, poniewa osobowod czowieka ulega cigemu rozwojowi, stale si zmienia. Resocjalizacja jest procesem bardzo wanym w spoeczeostwie, gdy nie tylko pozwala na utrzymanie rwnowagi pomidzy osobami dostosowanymi spoecznie a nieprzystosowanymi, ale take uniemoliwia cakowit destrukcj istoty ludzkiej, jak moe wywoad dugotrway pobyt w instytucji zamknitej. Im duej trwa w yciu jednostki okres negatywnego oddziaywania rodowiska, tym trudniej i wolniej przebiega resocjalizacja, a granice jej skutecznoci s bardziej ograniczone.

Celem wszystkich instutycji resocjalizacyjnych jest zmiana osobowoci ludzi poprzez wiadome manipulowanie otoczeniem. Podzia instytucji zaley od osobowoci ludzi oraz jego spoecznego i przestpczego stopnia. Wyrnia si placwki o charakterze otwartym, zamknitym oraz o wikszym stopniu nadzoru wychowankw. Placwki dzielimy take na: Resocjalizacyjne przeznaczone dla modych, niedostosowanych spoecznie o normalnym stopniu rozwoju. Resocjalizujco - rewalidaycjne dla modych niedostosowanych i upoledzonych umysowo w stopniu lekkim. Resocjalizacyjno lecznicze przeznaczone dla niedostosowanych spoecznie z zaburzeniami nerwopsychicznymi i innymi zaburzeniami w rozwoju osobowoci.

Zasady resocjalizacji Zasady te wynikaj z zasad oglnopedagogicznych i nie rni si od nich. Chod zasady resocjalizacji d do osignicia rozwoju spoeczno moralnego jednostki oraz do jak najlepszego dostosowania do ycia spoecznego, to z drugiej strony musz one stosowad si do ograniczonych moliwoci w rozwoju jednostek z zaburzeniami. Zasada akceptacji nie uzawanie osoby za gorsz, lecz za osob, ktra potrzebuje pomocy i majc prawo do szczeglnej opieki. Zasada pomocy - pomoc ta w pedagogice resocjalizacyjnej rozumiana jest jako pomoc w rozwoju jednostkom, ktre w innym przypadku nie s w stanie funkcjonowad. Zasada indywidualizacji - powszechna zasada w wychowaniu. W resocjalizacji jest to bardzo wane w przypadku, gdy odchylenia od normy postpowania s rne pod wzgldem stopnia i jakoci. Zasada ksztatowania perspektyw t zasad opracowa szczegowo A. Makarenko. Due znaczenie przypisuje on tzw. perspektywom bliskim. Dla jednostki niedostosowanej spoecznie perspektywa przyszoci nie ma wikszego znaczenia, liczy si to, co jest tu i teraz. Zasada wsppracy ze rodowiskiem - podstawowym celem i postulatem wychowania resocjalizacyjnego jest wyrobienie w osobie niedostosowanej spoecznie umiejtnoci ycia w spoeczeostwie. Zasada systematycznoci - zasada ta podkrela koniecznod planowego, konsekwentnego i systematycznego realizowania zajd wychowawczych. Proces resocjalizacyjny musi odbywad si w etapach. Poszczeglne etapy zawsze nastpuj rwnolegle.

Etapy resocjalizacji Etap pierwszych kontaktw z opiekunem i z grup. Do zakadw przybywaj najczciej osoby pozbawione poczucia wasnej wartoci, potrzebujce pomocy. Ukrywa si w nich niepokj, nieufnod i niepewnod, dlatego wane jest, aby uzyskad oparcie u opiekuna, a take nawizanie kontaktw w grupie. Etap przystosowania i akceptacji. Jest to bardzo wany etap, gdy nastpuje tu pewien przeom - z postawy negatywnienastawionej wobec rzeczywistoci, do postawy akceptujcej normy. ycie w zakadzie zmusza do zaakceptowania regulaminu i panujcych zasad oraz przywyknicie do dyscypliny i zwyczajw w orodku. Etap korektury pojd moralnych - ksztatowaniu podlega tu wiadomod moralna i nastpuje tu ewentualna korekta treci pojd etycznych i spoecznych. W tym etapie bardzo wanym elementem jest umiejtnod korekty mylnych treci etycznych oraz ocena swego postpowania na podstawie pozytywnych kryteriw moralno- spoecznych. Etap gotowoci do realizacji przyjtych pogldw moralnych - umocnienie treci moralnych i gotowod do stosowania ich w yciu codziennym, wskazanie dalszych perspektyw, zapewnienie go o dalszej pomocy ze strony opiekuna.

Cel pedagogiki resocjalizacyjnej doprowadzenie do stanu poprawnego przystosowania spoecznego jednostki uksztatowanie takich cech jej zachowania i osobowoci, ktre bd jej gwarantowad optymalne uspoecznienie, twrcze funkcjonowanie w spoeczeostwie, respektowanie standarw aksjologicznych

Realno celw resocjalizacji celem pedagogiki rescjalizacyjnej jest przywrcenie spoeczeostwu jednostki niedostosowanej nie moe si to odbywad bez pokazania ideau, wzorca do ktrego wychowanek dy cele musz byd realne, moliwe do osignicia, idea musi byd obecny moe odwoywad si do rny wartoci, ktre naley dopasowad do okrelonego wzorca

Zadania wychowania resocjalizacyjnego postpowanie etiotropowe - likwidowanie przyczyn, wyeliminowanie czynnikw, ktre wywouj zaburzeni stanu osobowoci postpowanie ergotropowe - naprawienie stanw osobowociowych, usunicie negatywnych zmian w osobowoci utrwalenie uzyskanych w powyszych dwch zakresach rezultatw resocjalizacji

Badanie resocjalizacyjne 1. Dane o osobie badanej 2. Dane rodowiskowe a. Szkoa b. Rodzina 3. Formy pomocy dydaktyczno-wychowawczej 4. Rozmowa indywidualna 5. Skala Lesawa Pytki (autor licznych publikacji na temat pedagogiki resocjalizacyjnej) a. Nieprzystosowanie rodzinne b. Nieprzystosowanie rwienicze c. Nieprzystosowanie szkolne d. Nasilenie zachowao antyspoecznych e. Kumulacja niekorzystnych czynnikw biopsychicznych 6. Wnioski Resocjalizacja nieletnich i jej skuteczno Zjawiska agresji i przemocy staj si czym normalnym, dotkny rodowiska takie jak rodzina i szkoa. Mona temu przeciwdziaad przez proces resocjalizacji, by nieletni mieli szans na powrt do rodowiska spoecznego i normalnie w nim funkcjonowad. Jest to proces wtrnej socjalizacji, ktra zmierza do przywrcenia prawidowego kontaktu ze spoeczeostwem. Kady czowiek uczc si ycia, chce byd dobrym dla kogo. Jeeli tej osoby nie ma, brakuje motywacji. Czsto w takiej sytuacji znajduj si dzieci z rodzin patologicznych. Dzieci te bardzo czsto maj konflikty nawet z prawem, jeeli ich problem bdzie zlekcewaony przez rodzin, jak i szko, dlatego tak wane jest, aby problemem tym zaj si pedagog, ktry powinien byd autorytetem w

oczach nieletniego. Czowieka cieszcego si autorytetem, ktrego cenimy, chce nam co przekazad, zasugerowad czy czego nauczyd, za wszelk cen staramy si go nie zawied. W celu skutecznej resocjalizacji, wane jest, aby zjednad si z podopiecznym, zainteresowad go. Niestety takich ludzi jest niewiele, takich, ktrzy zaangaowaliby si i postaraliby si pomc potrzebujcym. Osoba ta musi byd rwnie wiarygodna. Bez wtpienia, wiele pedagogw nawet nie wierzy w skutecznod resocjalizacji, co powoduje, e nie s w stanie przygotowad wychowankw do przeciwstawienia si negatywnym spoecznie wartociom, ktre podopieczny dotd uznawa. W resocjalizacji wana jest chd pomocy, nie czekanie do ukooczenia penoletnoci przez nieletniego. Jest to czowiek, ktry potrzebuje pomocy i opieki, na ktr nie moe liczyd w domu ze strony rodziny. Proces musi id w parze z procesem resocjalizacji jego rodziny i otoczenia. Nieletni wychodzc z orodka wychowawczego nie moe wrcid do rodziny, ktrej nie zostaa udzielona pomoc. Sukces moe zaistnied tylko wtedy, kiedy nieletni odrzuci wartoci reprezentowe przez rodzin i rodowisko jego rwienikw. Aby resocjalizacja nieletnich bya skuteczniejsza potrzeba wyksztaconych pedagogw, mniej licznych grup wychowawczych oraz zblionych do rzeczywistych, zewntrznych warunkw w placwkach wychowawczych. Uwaam, e na przymusowy pobyt w instytucjach resocjalizacyjnych skazywani powinni byd tylko szczeglnie niebezpieczni dla otoczenia nieletni przestpcy. W stosunku do tych, ktrzy bezporednio nie zagraaj spoeczeostwu powinny byd organizowane inne formy oddziaywao, gdy pobyt w placwkach zamknitych najczciej przyczynia si do pogbienia demoralizacji. Powinno si dyd do poprawienia stosunkw jednostki resocjalizowanej z otoczeniem. Zarwno w zakadzie, jak i poza nim powinno si zadbad o stworzenie pozytywnej grupy rwieniczej dla wychowanka. Wane, by podopieczny widzia zdrowe wzorce, ktre zmobilizuj go do aktywnego uczestnictwa w rnego rodzaju przedsiwziciach zespoowych. Odpowiedni dobrany pod wzgldem moralnym i osobowociowym personel wychowawczy, ktry zadba o wyksztacenie u wychowanka szeregu zdrowych nawykw, takich jak samodyscyplina, umiejtnod bezkonfliktowego funkcjonowania w rodowisku spoecznym, tolerancja itp. , to podstawowy wyznacznik powodzenia jakiejkolwiek resocjalizacji.

Muzyka i taniec w resocjalizacji Wiele teorii mwi o tym jak muzyka i taniec wpywaj na ludzki organizm. Wystpujce u ludzi zmiany podczas suchania muzyki obejmuj ukad oddychania oraz zmian szybkoci ttna i wahanie cinienia krwi. Muzyka ma take duy wpyw na ludzk psychik i stosuje si j w psychiatrii, leczeniu ludzi z autyzmem oraz w leczeniu niedorozwoju umysowego. Stosowanie muzyki w leczeniu nazywa si muzykoterapi, ktr uznano za niezwykle cenn w resocjalizacji i pedagogice. Muzykoterapia jest bardzo przydatna w resocjalizacji, chod na dzieo dzisiejszy nie jest powszechnie stosowana. W czasie odbioru myzuki, automatycznie redukuje si czynnik racjonalny i koncentruje si na emocjach oraz psychice, wzbogacajc tym samym ycie wewntrzne. Muzyka oddziauje na czowieka bez koniecznoci duego wkadu intelektualnego z jego strony. Jest ona pomocna przy procesie przebudowy osobowoci. Na potwierdzenie skutecznoci muzykoterapii przedstawid mona badania, ktre przeprowadzi Robert Kaszczyszyn wrd modziey przebywajcej w zakadach poprawczych. Badania dotyczyy stwierdzenia czy istniej warunki sprzyjajce stosowaniu muzyki w zakadach.

Wykazay one, e wikszod badanych osb przejawiaa wraliwod na rne formy kontaktu z muzyk. Modzie jest otwarta na prac z muzyk, ktra przyciga i pasjonuje. W pracy z trudn modzie konieczne jest stosowanie takich metod, do ktrych modzie jest pozytywnie nastawiona. Jak potwierdzaj badania Roberta Kaszczyszyna, muzykoterapia moe byd bardzo ciekaw, jak rwnie skuteczn metod resocjalizacyjn. Innym przykadem przemawiajcym za skutecznoci muzykoterapii w resocjalizacji mog byd badania przeprowadzone przez Magorzat Kopacz wrocawskiego muzykoterapeut. W swych badaniach potwierdzia ona zaoenie , i muzykoterapia wpywa na obnienie poziomu agresji u dorastajcej modziey . Obnienie poziomu agresji moe wywierad korzystny wpyw na rne sfery ycia i dziaalnoci modziey, a co za tym idzie pozytywnie wpywa na psychik modziey i przyspiesza jej resocjalizacj, co przekonuje do czstszego stosowania przy resocjalizacji. Wykorzystanie taoca jako rodka terapeutycznego oddziaywania na osob nazywamy choreoterapi. Choreoterapia, podobnie jak muzykoterapia czynna najczciej stosowana jest w formie grupowej. Tworzenie wsplnych ukadw tanecznych, podporzdkowanie si wsplnemu dziaaniu znacznie wpywa na rozwj kultury wspycia z grup i uspoecznia wychowanka. Dwiczcy pracujc razem stopniowo trac zainteresowanie tylko wasn osob i wczaj si do grupy. Czuj si dowartociowani, gdy przynale do pewnej grupy, w ktrej s potrzebni, stanowi nieodzown czd sztuki, ktr razem tworz. Wynikiem takiego funkcjonowania jest radod pynca ze wsplnego dziaania, co wpywa na podniesienie nastroju uczestnikw. Choreoterapia wpywa zatem na odzyskanie rwnowagi psychicznej przez swoiste prowokowanie podanych wyadowao psychofizycznych , a jest to jedno z zadao wychowania resocjalizacyjnego . ( K. Gromek , 1984 s. 424 ). Ruch taneczny w powizaniu z muzyk angauje jednoczenie kilka analizatorw ( ruchowy , suchowy , wzrokowy , dotykowy ) i tym samym aktywizuje niemal cay organizm czowieka. U podstaw pracy wszystkich terapeutw taocem ley zawsze caociowa filozofia, ktra uznaje wzajemn zalenod duszy i ciaa. Relacja ciao dusza jest wzajemna nie tylko psychika wpywa na ciao , lecz take dowiadczenia ciaa maj wpyw na psychik. ( D. Kozieo 1997 , s.21 ) Wynika z tego, i taniec praca ciaem, moe wywierad znaczny wpyw na psychik, a co z tym si wie moe korygowad rne zaburzenia emocji i uczud . Taniec jest doskonaym sposobem na wyzbycie si owych napid miniowych, powoduje wyregulowanie oddechu i zrelaksowanie si. W terapii taocem dy si do powikszenia zdolnoci czowieka do samodowiadczania ( D. Kozieo 1997 , s.22 ). Taoczc czowiek poznaje siebie, take swoj psychik. Tumione emocje bada za pomoc ruchw, dziki czemu moe je poznad i zwerbalizowad. Terapia poprzez taniec moe byd miao stosowana w resocjalizacji, gdy jak wynika z powyszych wywodw mogaby wywierad pozytywny wpyw na nieletnich niedostosowanych spoecznie. Muzyka z pewnoci wywiera duy wpyw na psychik czowieka, ktr mona ciekawie wykorzystad do celw terapeutyczno resocjalizacyjnych . Muzyka w poczeniu z taocem dziaa na czowieka silniej i wszechstronniej ni kada z tych sztuk oddzielnie. Muzykoterapia i choreoterapia s bardzo interesujcymi formami oddziaywania na psychik czowieka. Nie tylko teoria, ale take praktyka potwierdza skutecznod tych metod w resocjalizacji. Niestety jak dotd metody te stosowane s rzadko. Spowodowane jest to zapewne tym , e wci brak podstaw naukowych pojmowania muzyki i taoca jako metod resocjalizacyjnego oddziaywania , ktre znajduj si w stadium wstpnych prac.