KONSTRUKTYWIZM ROSYJSKI

Izabela Krawczyk, HS, III rok, zaoczne. Na rozlegym obszarze opanowanym przez rozmaite formacje spod znaku awangardy, malarstwo zwizane z konstruktywizmem zajmuje pozycj szczegln i prawd mwic, troch trudn do zdefiniowania. Z pozoru zdawaoby si bowiem, e chodzi tu po prostu o konstruowanie, o wyeliminowanie z procesu twrczego () czynnika emocji na rzecz czysto intelektualnej rozgrywki z paszczyzn, opartej na niekwestionowanej wartoci miar. Ujcie takie byoby do bliskie prawdy, lecz dla wyjanienia terminu okrelajcego to malarstwo w dalszym cigu nieprzydatne. W rachubach twrcw konstruktywizmu malarstwo nie odegrao bowiem roli ani wiodcej, ani nawet specjalnie wakiej. Inaczej mwic: z ogln ide konstruktywizmu sprzgnicia sztuki z yciem w jego wszelakich przejawach nie pozostawao ono w zwizkach, ktre mona by okreli jako konieczne, nie dokumentowao samej zasady wyoonej w programach i enuncjacjach, lecz raczej si do nich dostosowywao, tworzc swj wasny, wewntrzny program w powizaniu z dowiadczeniami prowadzonymi rwnolegle i wczeniej na linii rozwojowej wiodcej od kubizmu i futuryzmu po neoplastycyzm i suprematyzm. Stanisaw Stopczyk Pod znakiem konstruktywizmu

Po zwycistwie rewolucji padziernikowej 1917 r., caa awangarda artystyczna wczya si w tworzenie podstaw nowego ustroju, pojmujc rewolucyjnie rwnie funkcje sztuki, widzc konieczno rewolucyjnych przemian przede wszystkim w jej formie. W modym radzieckim pastwie przystpiono do reorganizacji owiaty i kultury, stworzono podstawy dla nowego szkolnictwa artystycznego. Wielk wag przywizywano od pocztku do propagandy i dziaa agitacyjnych i t funkcj przeja take sztuka. Artyci zaangaowali si w wykonywanie plakatw, ulotek, grafiki ilustracyjnej, dekoracji sal zebra i gmachw publicznych. Aleksander Rodczenko pisa: My pierwsi robilimy radzieckie plakaty, hasa, dekorowalimy place, domy. To my wnielimy idee socjalizmu do uczelni artystycznych. My, lewicowi artyci, pierwsi zaczlimy organizowa radziecki przemys artystyczny. Buntowalimy si przeciwko przyjtym kanonom, gustom i wartociom. Opowiadamy si za now epok przemysu, techniki i nauki. Bylimy wynalazcami i pragnlimy przeksztaci wiat (...). Tworzylimy nowe pojcia pikna i rozszerzalimy sam tre sztuki. Pocztkowo konstruktywici zbliyli si do abstrakcji geometrycznej (wywodzcej si z kubizmu), aby nastpnie ewoluowa w stron sztuki uytkowej i ostatecznie sta si niemal ideologi mwic o roli sztuki w ksztatowaniu nowej organizacji ycia spoecznego komunistycznej Rosji. Konstruktywizm obj wzornictwo przemysowe, architektur, mod (prt--porter - gotowe do woenia), grafik uytkow, nowoczesn typografi i projektowanie mebli.
1

1915- 1918 faza reistyczna (laboratoryjna)

Nazwa wywodzi sie od podejcia to obrazu (reifikacja = urzeczowienie). Dzieo sztuki miao by tylko przedmiotem, powierzchni pokryt farbami, bez adnych odniesie mistycznych, metafizycznych. Nie ma peni innych funkcji poza tym, e jest przedmiotem do ogldania. Nazwa konstruktywizm laboratoryjny wskazuje take na inny aspekt tych prac - miay one by traktowane jako studia przygotowawcze do konkretnych realizacji. Ta faza jest wsplna z dokonaniami konstruktywizmu polskiego, ktry rozwija sie w tym samym czasie. Strzemiski powiedzia: obraz jest przedmiotem pord innych przedmiotw. Konstruktywici odeszli bardzo wyranie od sztuki mimetycznej, jak rwnie modernistycznego subiektywizmu. Nurt ten oparty na racjonalnych, naukowych podstawach i koncepcyjnym myleniu, mia do spenienia znacznie powaniejsz misj. Punktem wyjcia konstruktywizmu bya twrczo Wadimira Tatlina i Aleksandra Rodczenki. Ten ostatni stworzy w latach 1915-16 rysunki abstrakcyjne, wykrelane wycznie za pomoc cyrkla i linijki. Nie chodzio o indywidualizm twrczy czy ekspresj, tylko o badawcze, naukowe podejcie do sztuki - poznawanie wzajemnego oddziaywania na siebie rnych form. Bada, jak zestawione ze sob linie i inne ksztaty geometryczne oddziaywuj nawzajem na siebie. Gwne cechy tej fazy konstruktywizmu to: analiza elementw budowy plastycznej (linia, barwa, masa, ruch, rytm, ciar), analiza jakoci materiaw (metali, szka, drewna), geometryzacja ksztatw, konstrukcja, aktywizacja powierzchni bry i paszczyzn.

1918- 1923 faza utylitarna

Okoo 1920 roku do ugrupowania konstruktywistw doczaj Lubow Popowa, Naum Gabo i Antoine Pevsner. Podobnie jak to miao miejsce w przypadku twrcw literatury, malarze rozpoczynaj badania nad struktur dziea sztuki, staraj si dotrze do jej istoty i osign czysto. Powstae midzy 1917 a 1922 r. prace Popowej, z serii Architektoniki malarskie i Konstrukcje przestrze sia to kompozycje oszczdne w wyrazie, skadajce si z naoonych na siebie form, tworzcych nierozerwaln cao. Architektoniki malarskie cechuje denie do monumentalnoci i jednoczenie do oszczdnoci kompozycji, a take wraenie zagszczenia, koncentracji i stabilnoci. Natomiast ostatnie obrazy sztalugowe z cyklu Konstrukcja przestrze sia s wspaniaym zwieczeniem twrczoci artystki w dziedzinie malarstwa. Dominuj w nich motywy geometryczne: koa i siatki pasm tworzcych rodzaj kraty pooonej na paszczynie malarskiej. Formy koliste ksztatuj i wywaaj kompozycje, a elementy paskie w biaym i czarnym kolorze przypominaj gr pozytywu i negatywu. Popowa pisaa wtedy, e wszystkie zaprezentowane struktury winny by traktowane jako studia przygotowawcze do konkretnych konstrukcji. Konstruktywici realizowali haso caa sztuka dla caego narodu" - upastwawiajc muzea, reorganizujc uczelnie, dc do przepojenia now sztuk ycia codziennego, wychodzc naprzeciw potrzebom proletariuszy. Wszyscy wymienieni artyci, a take ci, ktrzy do nich
2

doczyli, chcieli uwolni czyst form od dodatkowych warstw", naleciaoci zwizanych z tradycj, epok i od wszelkiego subiektywizmu. Chcieli zracjonalizowa sztuk, odrze j z wszelkich funkcji poza ni sam, tworzy na paszczynie lub w przestrzeni cakowicie nowe wiaty", now rzeczywisto, pozbawion odpowiednika w naturze i jej osobistym przeywaniu. Paszczyzna stawaa si w konsekwencji now jakoci, niezalenym istnieniem, a akt twrczy rozumiany by bardziej kreacyjnie. Celem ostatecznym bya jednak nie paszczyzna, a dzieo czce cechy architektury, rzeby i malarstwa lub sama architektura, ktrej pozostae dziedziny sztuk miay by podporzdkowane. Zasadnicz rol w konstruktywizmie odgrywaa architektura. Jako gatunek sztuki z istoty swej spoeczny miaa wiza wszystkie pozostae rodzaje sztuk. Wiele koncepcji malarskich i rzebiarskich powstawao z myl o powizaniach formalnych z architektur. Takie byy rysunki Prounw El Lissitzky'ego, takie byy te Architektony Kazimierza Malewicza. El Lissitzky projektowa dla Moskwy drapacze chmur w ksztacie stojcych na trzonku motw (Wygadzacz chmur). Projekty architektoniczne byy jednak, albo utopijne (pomnik III Midzynarodwki), albo nie daway si zrealizowa w wczesnych warunkach. Nawet gdy ju zacz rozwija si przemys, trzeba byo myle o iloci, nie za o jakoci produkcji. Dziea konstruktywistw radzieckich to przede wszystkim polityczne plakaty agitacyjne, jak El Lissitzky'ego Czerwonym klinem uderz w biaych (1919), fotomontae, odgrywajce podobn rol, wykorzystywane rwnie jako ilustracje ksikowe, grafika, ksiki i ukady typograficzne na najwyszym poziomie. Przykadami mog by ilustracje i typografia do wydania wierszy Majakowskiego, zaprojektowane przez El Lissitz-ky'ego, fotomontae Aleksandra Rodczenki (1923) do innego wydania wierszy Majakowskiego, fotomonta Sport Gustawa Klucisa, projekt okadki czasopisma Nowyj Lef (1923) Aleksandra Rodczenki. Prace te charakteryzuj si uporzdkowan struktur kompozycji, zbudowanej z geometrycznych form wspdziaajcych z liternictwem. Ubstwo rodkw i bezporednio przekazu okazay si bardzo przydatne w procesie inynierii spoecznej, niewiadomi niczego artyci pozwolili wykorzysta swj entuzjazm dla doranych celw politycznych. Wydawao si, i dominujc rol odgrywa przyjdzie architekturze elaza, szka i rewolucji jak mwi El Lissitzky - przez ksztatowanie nowych form budownictwa wzi udzia w stawaniu si nowego ycia. Bez wzgldu na przeznaczenie, uderzajc cech wszystkich dzie jest maksymalna prostota geometrycznych ksztatw, ogooconych z wszelkiej dekoracyjnoci; skrajny funkcjonalizm. A w malarstwie i rzebie obserwujemy dziaanie czyst form w jej zewntrznej warstwie wizualnej, bez jakichkolwiek symboli, podtekstw czy treci literackich. Artyci pracowali w Ludowym Komisariacie Owiaty, w Akademiach Sztuki, np. Witebskiej. Jednak najwaniejsz rol w ruchu konstruktywistycznym odegray dwie uczelnie moskiewskie zaoone w 1920 roku: Instytut Kultury Artystycznej (Inchuk) z wykadowcami: Kandinskym, Malewiczem, Ginsburgiem, Popow, Udalcow i Kliunem oraz Moskiewski Zakad Artystyczno-Techniczny (Wchutemas), gdzie pracowali: Malewicz, Tatlin, Kandinsky, El Lissitzky, Pevsner, Popowa, Udalcowa. Nazwiska wykadowcw powtarzay si, ale obie uczelnie miay odmienne cele. Program dla Inchuku opracowa
3

Wassilij Kandinsky. Bya to uczelnia-laboratorium" sztuki czystej, gdzie wypracowywano podstawowy jzyk plastyczny dla wielkiej, nadrzdnej sztuki monumentalnej, scalajcej wszystkie inne dziedziny. Inchuk stwarza teoretyczne podstawy dla sztuki uytkowej, interesowa si take wypracowaniem najskuteczniejszych metod nauczania dla caego szkolnictwa artystycznego. Wchutemas natomiast nastawiony by na ksztacenie w dziedzinach sztuki utylitarnej: gwnie architektury i podporzdkowanych jej sztuk uytkowych. Opierano si na formalnych i teoretycznych zaoeniach wypracowanych w Inchuku. Po kursie wstpnym, obejmujcym oglne zasady wiedzy plastycznej, rozpoczynaa si dla studentw nauka w warsztatach, gdzie poznawano praktycznie obrbk drewna, metalu, ceramiki, tkaniny itp. Na najwyszym, projektanckim kursie wybierano jedn z tych dyscyplin. Nowoci w programie uczelni byy przedmioty cise: matematyka i logika. Ostatecznym celem byo wyksztacenie architekta lub plastyka, projektujcego dla przemysu. Programy obydwu uczelni wspieray si wzajemnie, lecz z czasem powstay midzy wykadowcami spory o zasadnicze cele i koncepcj nauczania. Po jednej stronie znaleli si zwolennicy: Nahum Gabo, Antoine Pevsner, Kazimierz Malewicz, Wassily Kandinsky zwolennicy sztuki czystej, niepenicej funkcji utylitarnych. Wierzyli oni, e sztuka nieprzedstawiajca (abstrakcja geometryczna) stanowi najwyszy przejaw w ewolucji form sztuki. W przeciwnym obozie znaleli si Tatlin, Rodczenko, El Lissitzky i Popowa - to oni w roku 1923 rozpoczli trzeci faz konstruktywizmu faz produktywistyczn, ktra stawiaa sztuk w subie funkcji uytkowych.

1923- 1929 faza produktywistyczna

We wrzeniu 1921 r. odbya si w Moskwie wystawa, zatytuowana 5 x 5 = 25, na ktrej piciu artystw konstruktywistw Rodczenko, Stiepanowa, Wesnin, Exter i Popowa przedstawio po pi swoich prac. Rodczenko, ktry zaprezentowa Tryptyk w trzech kolorach podstawowych, tak skomentowa swj udzia: Zredukowaem malarstwo do jego logicznej konkluzji i wystawiem trzy ptna: czerwone, niebieskie i te. Ogosiem: wszystko skoczone. Podstawowe kolory. Paskie jest paskim i nie ma by adnej reprezentacji. Przy tej okazji artyci zapewnili, e rezygnuj z malarstwa sztalugowego i opuszczaj powierzchni dla przestrzeni. Jednoczenie na pierwszym planie pojawio si zagadnienie powizania sztuki z produkcj przemysow. W tej atmosferze Popowa i Rodczenko, a take jego ona Wawra Stiepanowa projektowali plakaty, przedmioty codziennego uytku oraz ubiory i tkaniny. Rodczenko, zajmujc si reklam i plakatem, z upodobaniem uywa aparatu fotograficznego, by efektywnie sportretowa powstawanie nowego pastwa Zwizku Radzieckiego i kluczowych postaci ruchu komunistycznego. Popowa, przekonana o znaczeniu sztuki dla przemysu pisaa w 1922 r.: Epoka, w ktr wkroczya obecnie ludzko jest epok rozwoju przemysu, zatem organizacja twrczoci artystycznej winna by skierowana na ksztatowanie materialnych elementw ycia, czyli na przemys, na to, co zwie si produkcj. Przedwczesna mier Popowej w 1924 r. pooya kres jej udziaowi w ostatniej fazie konstruktywizmu. Od 1925 r. gwnym medium konstruktywistw staa si fotografia i dokumentacja ycia
4

rosyjskiego spoeczestwa. Produktywici chcieli zerwa ze spekulacjami teoretycznymi, tworzy sztuk dostpn szerokim masom. Sztuka przestaje prowadzi badania nad form, a podejmuje zadanie przeksztacania wiadomoci spoecznej. Artysta to zaledwie organizator produkcji dziea sztuki. Wci preferowane s formy geometryczne, teraz jednak sztuka zostaa jednak cilej zwizana z funkcj ideologiczn, z propagand nowego ustroju, z walk klasow. Przedmioty projektowane przez produktywistw byy przede wszystkim funkcjonalne i z tego postulatu wynikao ich pikno - pikno prostoty. Wiele uwagi powicali samemu materiaowi, jego moliwociom i konstrukcji. Tego rodzaju dziaalno, w powizaniu z podbudow ideologiczn, doprowadzia do stworzenia artysty - robotnika formy. Przesta on nalee do elity ducha, z drugiej strony zosta naraony na pewne ograniczenia rozwoju artystycznego i zbyt zawonego traktowania funkcji sztuki. Tego rodzaju pogldy szerzyy si w latach 1919-1922 i z czasem stay si podstaw do narodzin ideologii realizmu socjalistycznego. Na ksztat i cele sztuki konstruktywistw zoyo si wiele czynnikw: denie do odrodzenia rzemiosa i powizania sztuki z przemysem oraz przewrt, jakiego dokona kubizm analityczny oraz futuryzm. Futuryci postulowali zerwanie z przeszoci, gloryfikowanie techniki i jej produktu - maszyny, ukazywanie ycia w jego dynamice i przemianach. Projekty i realizacje konstruktywistw trafiay jednak na niezbyt podatny grunt. Kraj by wyniszczony wojn domow, panowa gd, potencja przemysowy waciwie nie istnia. Artyci nie liczyli si z poziomem wyksztacenia mas, do ktrych ich abstrakcja geometryczna po prostu nie trafiaa. Powsta wic tragiczny paradoks: sztuka konstruktywistw, majca suy masom, stawaa si coraz bardziej hermetyczna i oderwana od codziennoci i jej potrzeb. Jedynie plakaty propagandowe, dekoracje sal i gmachw, grafika ilustracyjna speniay swe ideologiczne zadania. Z czasem te wanie funkcje zdominoway cele sztuki radzieckiej, narzucajc jej orientacj ku realizmowi socjalistycznemu. Rosyjski konstruktywizm okaza si jednym z najistotniejszych nurtw dwudziestowiecznej sztuki awangardowej, odbijajc si szerokim echem w sztuce wiatowej lat 20. i 30. stanowic np. punkt wyjcia w nauczaniu Bauhausu. W Polsce wywar wpyw na czonkw grup: a.r., Blok, Praesens.

Biografi i prace:
Wadimir Tatlin (1885-1953) poszed drog ujawniania materialnej jakoci, jak sam powiedzia, kultury materiaw", skupiajc ca uwag na sprawach wynikajcych z uytej techniki, materiaw, narzdzi i jzyka plastycznego w sensie skadnikw paszczyzny: barwy, waloru, ksztatu, wielkoci, faktury i liczby w ich wzajemnym ustosunkowaniu. Stwarza kompozycje o formach geometrycznych, demonstrujc dyscyplin adu i porzdku. Zagadnienia te rozwizywa w przestrzennych abstrakcyjnych kompozycjach powstaych w 1911 roku, a zatytuowanych Reliefy. W latach 1914-1915 nadal rozwija ide kultury materiaw" w reliefach naronych zwanych te kontr-reliefami (z blachy, drewna, metalowych prtw), ktre otrzymay nazw od sposobu zawieszania ich w rogach sal wystawowych, bowiem w tym czasie Tatlin dy do penej autonomii niewyraajcej
5

niczego formy, do uniezalenienia jej nawet od miejsca. Zapocztkowa w ten sposb czenie cech malarstwa, rzeby i architektury, zwrci uwag na wynikajce std konsekwencje dla sztuki uytkowej. W 1915 roku krystalizowa sw teori konstruktywizmu. W czasie rewolucji bolszewickiej organizowa szkolnictwo artystyczne, w roku 1920 zaprojektowa pomnik III Midzynarodwki, ktry przynis mu wiatow saw. Od 1927 roku by profesorem Wchutemasu w Moskwie. Potem przenis si do Leningradu, gdzie zaprojektowa Letatlin" - maszyn poruszan si mini, przypominajc dzisiejsze lotnie. Uwaa, e jako forma dynamiczna winna ona sta si powszechnie uywanym rodkiem komunikacji we wspczesnym spoeczestwie. Po 1935 roku powici si scenografii. Aleksander Rodczenko (1891-1956) w 1914 roku wykona swe pierwsze kompozycje nieprzedstawiajce; zafascynowany matematyk, geometri - rysowa je wycznie za pomoc cyrkla i linijki. Wspzaoyciel Inchuku, odkd w 1920 roku zosta profesorem Wchutemasu, zainteresowa si sztuk uytkow: fotomontaem, plakatem, typografi, projektowaniem przemysowym, scenografi, ktre stay si jego domen. Wsppracowa z Majakowskim i twrc nowoczesnego teatru Wsiewoodem Meyerholdem. Przykady prac artysty: kompozycja przestrzenna Konstrukcja (1918), Czarne na czarnym (1918), Rysunki linii (1919 i 1920), Konstrukcja wiszca z przenikajcych si kwadratowych ram, okadka czasopisma Nowyj Lef, fotomontae do wierszy Majakowskiego, wntrze robotniczego klubu czytelni w pawilonie radzieckim na wystawie w Paryu w 1925 roku. Eliezer Markowicz Lisickij - El Lissitzky (1890-1941) ukoczy techniczne studia w Darmstadcie, ale od pocztku zainteresowany by rwnie malarstwem. Powrci do kraju w 1915 roku, a od 1919 datuje si jego kontakt ze rodowiskiem konstruktywistw, m. in. wsppracowa z Malewiczem i Chagallem w Witebsku, by profesorem Wchutemasu. W 1919 roku zostaa zapocztkowana seria obrazw i rysunkw abstrakcyjnych zatytuowanych Proun, co byo skrtem okrelenia Projekt utwierdzenia nowego". Byy to kompozycje stanowice poczenie paskich form geometrycznych z iluzjonistycznie rysowanymi bryami. Artysta nazywa te prace stacj przesiadkow z malarstwa do architektury" i rzeczywicie byy one rdem projektw architektonicznych, ktrych wiele wykonywa. Najbardziej znane s wieowce w ksztacie motw postawionych na trzonku, projektowane dla Moskwy, i mwnica na placu publicznym Lenin trybuna (1924), pochya, 12-metrowa konstrukcja z elaza, szka i eternitu, zaopatrzona w wind wynoszc mwcw na szczyt. Przeciwwag kierunkow do osi wiey stanowi ekran umieszczony u gry - do wywietlania propagandowych hase i filmw. Wedug projektw Lissitzky'ego realizowano te pawilony na midzynarodowych wystawach w Kolonii, Drenie, Lipsku, Stuttgarcie, Paryu i Nowym Jorku. El Lissitzky zajmowa si plakatem (Czerwonym klinem uderz w biaych, 1919), fotomontaem, typografi (opracowanie Wierszy Majakowskiego). W 1920 roku wydal ilustrowan ksieczk dla dzieci Historia dwch kwadratw. Wsppracowa z Chagallem w dziedzinie ilustrowanych ksiek dla dzieci. Lata 1922-1928 spdzi w Niemczech i Szwajcarii. W tym czasie nawiza kontakt z grup De Stijl i jej animatorem van
6

Doesburgiem, z niemieck szkol Bauhaus i jej przedstawicielem Laszlo Moholy-Nagy. Dziki tej wsppracy przenis idee konstruktywizmu na teren zachodniej Europy. Pojcie rzeby jako bryy w przestrzeni zostao zakwestionowane przez dwch Rosjan, braci: Nahuma Gabo i Antoine'a Pevsnera. Naleeli oni do grupy konstruktywistw i reprezentowali nurt abstrakcyjny w swych kompozycjach wykonanych ze szka, metali, mas plastycznych. Byy to niejednokrotnie cienkie prty z metalu lub plastiku napite na rusztowaniach o przenikajcych si, linearnych, pynnych ksztatach - w taki sposb, e tworzyy skrcone w przestrzeni paszczyzny przenikajce si z sob i z powietrzem (Gabo). Przestrzenie puste i zabudowane staway si jednako tworzywem komponujcym. Pevsner wola paszczyzny z metalu, cho i on stosowa rnorodne tworzywa. Antoine Pevsner (1886-1962) studiowa w kraju, odby podr do Parya i Oslo. W 1917 roku wraz z bratem opracowa w Moskwie Manifest realistyczny. By profesorem Wchutemasu. Od 1923 roku tworzy za granic. Przykady prac: Popiersie (1924-1926), Kolumna zwycistwa (1946), Dynamiczna projekcja o 30 (1950-1951). Nahum Gabo (1890-1977) odby studia matematyczno-fizyczne w Monachium. Wraz z bratem dziaa we Wchutemasie. Wyemigrowa w 1922 roku i osiad w Stanach Zjednoczonych (1946). Prace: Gowa (1916), Konstrukcja w przestrzeni (1953), Linearna konstrukcja przestrzenna VII. W swym Manifecie realistycznym bracia pisali: Da wyraz naszemu odczuwaniu wiata w kategoriach Przestrzeni i Czasu - oto jedyny cel naszej twrczoci plastycznej (...). Odrzucamy w rzebie mas jako element rzebiarski (...), my posugujemy si czterema paszczyznami i z nich tworzymy tak sam objto, jak posiada masa czteropudowa. W ten sposb przywracamy rzebie zabran jej wskutek wiekowych przesdw lini jako kierunek. W ten sposb stwierdzamy w niej GBI jako jedyn form przestrzeni (...). Uznajemy za nowy element sztuki RYTMY KINETYCZNE, jako gwne formy naszego odczucia rzeczywistego czasu. Popowa Ljubow Siergiejewna (z d. Eding) (1889-1924), rosyjska artystka i projektantka. W 1912 studiowaa malarstwo w Paryu, a w 1914 powrcia do Francji i Woch. Po rewolucji 1917, podobnie jak Rodczenko i Stiepanowa, nauczaa sztuki i projektowania. Do 1921 porzucia malarstwo sztalugowe na rzecz sztuki produktywistycznej. Pod wpywem futuryzmu i konstruktywizmu Popowa zacza w 1916 projektowa tkaniny i dywany, a w 1917 wsppracowaa z Wadymirem Tatlinem, tworzc wystrj Caf Pittoresque dla pierwszej pastwowej moskiewskiej fabryki drukowania tkanin. W 1922 zaprojektowaa surowe i funkcjonalne dekoracje i kostiumy dla produkcji Wsiewooda Meyerholda - The Magnanimous Cuckold.