ZAPALENIA SWOISTE BONY LUZOWEJ JAMY USTNEJ 1. Grulica jamy ustnej (tuberculosis) 2. Kia (lues, syphilis) 1.

Grulica jamy ustnej Zakaenie prtkiem grulicy (Mycobacterium tuberculosis) Postacie:

a) Grulica pierwotna jamy ustnej b) Grulica wrzodziejca waciwa jamy ustnej c) Grulica toczniowa a) Grulica pierwotna jamy ustnej Pytkie, niebolesne owrzodzenie z nieregularnymi brzegami pokryte ziarnin lub biaym nalotem Umiejscowienie; wargi, dziso, policzki, jzyk Wzy chonne: powikszone pocztkowo twarde niebolesne, pniej rozmikaj, zrastaj si ze skr, s bolesne Ta posta jest rzadko stwierdzana w jamie ustnej

b) Grulica wrzodziejca waciwa jamy ustnej Najczciej wspistniejca u pacjentw z grulic puc Umiejscowienie: jzyk, wargi, podniebienie Na bonie luzowej owrzodzenie, pytkie z gst wydzielin i taworowymi ziarnistociami (Trelata) o duej bolesnoci

c) Grulica toczniowa Umiejscowienie: skra twarzy oraz dzisa, policzki, podniebienie Guzki toczniowe wielkoci prosa o zabarwieniu rowym, nastpnie tawym Guzki tworz ogniska (ok. 2cm) z owrzodzeniem w rodku rozszerzajcym si obwodowo Powstaj blizny, nierwne,cigajce, powodujce znieksztacenia

2. Kia a) b) c) d) Kia pierwotna Kia wtrna Kia trzeciorzdowa (pna) Kia wrodzona

a) Kia pierwotna Etiologia: krtek blady, okres wylgania 9-90 dni Objaw pierwotny w postaci: naderkowej, guzowatej, wrzodziejcej

Owrzodzenie: twarde z chrzstkowat podstaw, dno owrzodzenia byszczce barwy rowej lub czerwonomiedzianej, najczciej pojedyncze utrzymuje si ok. 68 tyg. Umiejscowienie: warga, jzyk Wzy chonne: powikszone, twarde, niebolesne

b) Kia wtrna Okres kiy wtrnej od 9 tyg. Nawrotowa osutka na skrze (plamista, grudkowa, krostkowa) Na bonie luzowej tzw. plamy mleczne biaawe zmtnienia nabonka wyniose w stosunku do otaczajcej bony luzowej, otoczone obwdk zapaln Moe wystpi kiowe zapalenie jamy ustnej (rumie bony luzowej i garda)

c) Kia trzeciorzdowa - pna Zapalenie powierzchowne jzyka twardy, pozbawiony brodawek Gbokie rdmiszowe zapalenie jzyka twardy, powikszony, pofadowany, powstaj zbliznowacenia Kilaki (na jzyku, podniebieniu twardym i mikkim)

d) Kia wrodzona Osutka skrna Promieniste bruzdy wok ust, tzw. blizny Parrota Przerostowe zapalenie warg i jzyka Triada Hutchinsona: rdmiszowe zapalenie rogwki, guchota, zby Hutchinsona CHOROBY DZISE 1. Choroby dzise zwizane z pytk nazbn a) Wywoane wycznie przez pytk b) Modyfikowane przez czynniki oglne i. Zwizane z ukadem hormonalnym (okres pokwitania, cykl menstruacyjny, cia, cukrzyca) ii. Zwizane z chorobami krwi (biaaczki, granulocytopenia) c) Modyfikowane przez leki (polekowe rozrostowe zapalenie dzise, polekowe zapalenie dzise) d) Modyfikowane zaburzeniami w odywianiu a) Wywoane wycznie przez pytk bakteryjn Cechy charakterystyczne: Obecno pytki na brzegu dzisa Zmiana zabarwienia dzisa Zmiana konturw dzisa Krwawienie przy zgbnikowaniu Brak utraty przyczepu cznotkankowego i utraty koci wyrostka zbodoowego

b) Modyfikowane przez czynniki oglne i. Zwizane z ukadem hormonalnym (a) Pokwitaniowe zapalenie dzise Relatywnie maa ilo pytki Zmiana zabarwienia dzisa Zwikszona odpowied zapalna Zmiana konturw dzisa Krwawienie przy zgbnikowaniu Brak utraty przyczepu cznotkankowego i utraty koci wyrostka zbodoowego

(a) Zapalenie zwizane z cyklem menstruacyjnym (b) Ciowe zapalenie dzise Relatywnie maa ilo pytki Zmiana zabarwienia dzisa Zwikszona odpowied zapalna Zmiana konturw dzisa Krwawienie przy zgbnikowaniu Brak utraty przyczepu cznotkankowego i utraty koci wyrostka zbodoowego Powrt do stanu pierwotnego po porodzie

Guz ciowy (nadzilak naczyniowaty) Relatywnie maa ilo pytki Wzmoona odpowied zapalna na czynniki dranice Bezbolesne wygrowanie, uszypuowane lub nie, umiejscowione na brzegu dzisa (czsto na brodawce midzyzbowej)

(c) Choroby dzise w przebiegu cukrzycy Relatywnie maa ilo pytki Zmiana zabarwienia dzisa Zwikszona odpowied zapalna Zmiana konturw dzisa Krwawienie przy zgbnikowaniu Brak utraty przyczepu cznotkankowego i utraty koci wyrostka zbodoowego Zaawansowanie zmian w zalenoci od stopnia uregulowania poziomu cukru

Wpyw cukrzycy na przyzbie: Obnia zdolnoci regeneracyjne, wydua czas gojenia Zaburza metabolizm kolagenu Obnia odporno fagocytarn Cukrzyca sprzyja procesom resorpcyjnym koci wyrostka zbodoowego poprzez hamowanie funkcji osteoblastw

ii. Zwizane z chorobami krwi Cechy charakterystyczne: Pocztkowy rozrost brodawki midzyzbowej, pniej obejmuje dziso brzene i przyczepione Krwawienie przy zgbnikowaniu Zmiana zabarwienia dzisa

c) Modyfikowane przez leki Jako objaw uboczny zwizany ze stosowaniem lekw przeciwdrgawkowych (fenytoina), immunosupresyjnych (cyklosporyna A), blokerw kanau wapniowego (leki obniajce cinienie, leki antyarytmiczne) Cechy kliniczne: Rozrost dzisa, gwnie w przednim odcinku szczki i uchwy po 3 miesicach terapii Zmiana konturw dzisa rozpoczyna si od brodawki dzisowej Zmiana zabarwienia dzisa Moe by krwawienie przy zgbnikowaniu Bez utraty przyczepu cznotkankowego

2. Choroby dzise niezwizane z pytk nazbn a) b) c) i. ii. d) Zwizane z infekcj jamy ustnej Uwarunkowane genetycznie (wkniakowato dzise) Objawy dzisowe w przebiegu chorb oglnoustrojowych Zaburzenia luzwkowo-skrne: Liszaj paski Pemfigoid Pcherzyca Rumie wielopostaciowy Tocze rumieniowaty Reakcje alergiczne Zmiany patologiczne dzise pochodzenia urazowego

a) Zwizane z infekcj jamy ustnej i. Choroby dzise pochodzenia wirusowego Spowodowane przez wirusy DNA (wirus opryszczki HSV1) i RNA (HIV) Opryszczkowe zapalenie dzise i jamy ustnej jako gingivostomatitis herpetica

ii. Choroby dzise pochodzenia grzybiczego Najczciej u osb z obnion odpornoci Dugoterminowa terapia antybiotykowa Przy leczeniu sterydami U osb ze zmniejszonym wydzielaniem liny

 U osb z cukrzyc b) Uwarunkowane genetycznie Dziedziczna wkniakowato dzise (soniowacizna dziedziczna dzise) Rozrost elementw tkanki cznej wknistej w obrbie szczki i uchwy od strony przedsionka i jamy ustnej waciwej Brak objaww blowych i zaczerwienienia. Twarda, zbita konsystencja przy badaniu palpacyjnym

c) Objawy dzisowe w przebiegu chorb oglnoustrojowych (Zuszczajce zapalenie dzise gingivitis desquamativa) Objaw dzisowy termin ten oznacza znacznie nasilon reakcj zuszczeniow powierzchownych warstw nabonka na skutek nawet drobnego urazu. Moe poprzedza wystpienie chorb oglnych (pcherzycy, pemfigoidu, liszaja paskiego, tocznia rumieniowatego, rumienia wielopostaciowego) OSTRE STANY PRZYZBIA 1. a) Martwiczo-wrzodziejce zapalenie dzise (NUG) b) Martwiczo-wrzodziejce zapalenie przyzbia (NUP) 2. Ropnie w przyzbiu 3. Zespoy endo-perio 1. Martwiczo-wrzodziejce zapalenie dzise i przyzbia NUG/NUP Wywoywane przez: Borrelia vincenti Fusobacterium Bacillus fusiformis Bacteroides melaninogenicus

Obecnie spotykane jest prawie wycznie u nosicieli HIV a) NUG Wystpuj objawy ostrej infekcji Zapalenie okolicznych wzw chonnych Piekcy bl brzegw dzise, metaliczny zapach z ust Martwica obejmuje szczyty brodawek i wolny brzeg dzisa (czasem take martwicze zapalenie bony luzowej i podluzowej jamy ustnej) Krwawienie dzise

b) NUP Wystpuj objawy ostrej infekcji Zapalenie okolicznych wzw chonnych Piekcy bl brzegw dzise, metaliczny zapach z ust Martwica obejmuje szczyty brodawek i wolny brzeg dzisa (czasem take

martwicze zapalenie bony luzowej i podluzowej jamy ustnej) Krwawienie dzise Utrata przyczepu cznotkankowego Utrata koci wyrostka zbodoowego