Pedagogika zabawy to pomocnicza metodyka pracy z grup, symboliczne okrelenie metodycznych poszukiwa.

Jej celem1 jest dostarczenie osobom, pracujcym z rnymi grupami wiekowymi, rozmaitych pomysw, umoliwiajcych wiadom, kreatywn, prowadzc do twrczych rozwiza prac z uczestnikami grupy, metod oddziaujcych na sfer emocjonaln czowieka, sprzyjajcych ujawnieniu pozytywnych uczu. Rnorodne propozycje interakcji w grupie w celu uatwienia kontaktu midzy uczestnikami, ale take kadego z samym sob, umoliwiaj odkrywanie samego siebie, swej wartoci jako czowieka, swoich zalet i predyspozycji, su akceptacji swoich moliwoci i ogranicze (take fizycznych) i sprzyjaj rozwojowi spoecznemu, wzmacniajc poczucie akceptacji i bezpieczestwa. Metody s tak dobrane, aby wyzwalay aktywno i zaangaowanie uczestnikw przy realizacji wsplnych celw, jakie przyjmuje grupa2, a take uatwiay wymian myli i odczu bez lku przed ocen ze strony innych. Ma to sprzyja m.in. uwiadomieniu sobie i zrozumieniu konkretnego problemu i wsplnemu poszukiwaniu jego rozwiza, a take przekazywaniu okrelonych treci i uczeniu si. Pedagogika zabawy rozwina si w latach 70. XX wieku w Stanach Zjednoczonych, Niemczech i Austrii. Bya wynikiem rozwoju myli pedagogicznej czerpicej z wielu rde idei i kierunkw w psychologii i pedagogice, wynikiem poszukiwa drg wspierania rozwoju czowieka, polepszania komunikacji interpersonalnej oraz integracji grupy; opieraa si na praktycznych dowiadczeniach nauczycieli i wychowawcw. Austriacki pedagog, Toni Wimmer, podaje trzy najwaniejsze wedug niego rda pedagogiki zabawy: animacja z krajw aciskich, wolna i polityczna sztuka teatralna, teatr uliczny, teatr improwizacji, komedia dellarte, animatione (Wochy) i animation culturelle (Francja); ruch New games (Bill Michaelis, USA) z zasadami: baw si fair, baw si intensywnie, nie rb nikomu przykroci, zabawa modziey i dorosych w duych grupach; terapia jednostkowa i grupowa okrelone jako moda nauka socjalna i jako droga do spoecznego samodowiadczenia3. Sama pedagogika zabawy nie jest teori, nawizuje do teorii psychologii humanistycznej
1

Por.: Z. Zaorska, Pedagogika zabawy metodyka pracy z grup (w:) Wprowadzenie do pedagogiki zabawy. Wybr tekstw drukowanych w Kropli w latach 1992 1994, wybr i redakcja E. Kdzior-Niczyporuk, Wydawnictwo KLANZA, Lublin 2003. Z. Zaorska, Sztuka zabawy, Carpe diem 1998, nr 4. Por.: T. Wimmer, Wprowadzenie do pedagogiki zabawy. Dowiadczenia osobiste, Grupa i Zabawa 1998, nr 2.
2 Por.:

i pedagogiki postaci (Gestalt). Prbuje przeoy zaoenia teoretyczne wspczesnej humanistyki na propozycje takich sytuacji, w ktrych uczestnicy mogliby rozwija swoje najlepsze cechy. Si przewodni jest tu bowiem wiara w czowieka, w potencja jego twrczych moliwoci, w jego zdolno uczenia si w oparciu o wasne dowiadczenia. Jednostka traktowana jest jako niepodzielna cao (koncepcja holistyczna), wane s jej emocje, uczucia, dotychczasowe dowiadczenia. Wikszo interakcji midzy prowadzcym a czonkami grupy (nauczycielem a uczniami) zachodzi w sposb interpersonalny. Kady jest zachcany do przyjcia odpowiedzialnoci za to, co robi. Uwaga koncentruje si na wiadomoci siebie w sytuacji tu i teraz, teraniejszoci wasnego przeycia, dowiadczenia. Uczestnicy ucz si w ten sposb, e to, czego dowiadczaj, odczuwaj, jest czym realnym, prawdziwym, e to wanie powinno by materiaem, baz do podejmowania dalszych decyzji i wyborw4 Metody pedagogiki zabawy to jeden z przykadw metod aktywizujcych w pracy z jednostk i grup.. W opisywanych metodach zabawa jest podoem, na ktrym prowadzone s rne dziaania oparte na ruchu, gecie, piewu, tacu, muzyce, ekspresji werbalnej, plastycznej i konstrukcyjnej. W tym przypadku zabawa jako dziaanie aktywne, jako metoda aktywizujca, daje rado, wiedz, umiejtno, moliwo wyraania emocji, wasnych dowiadcze, spontanicznoci, komunikowania si na rnych poziomach oraz moliwo wspdziaania w grupie, zespole. Metody pedagogiki zabawy zawieraj w sobie elementy zabawy i nauki. Dlatego te czsto mwi si, e w takich zajciach uczymy bawic i bawimy uczc. Pedagogika zabawy, jako metodyka pracy z jednostk i grup, jest metodyk dziaa aktywnych, opartych na zabawie. W zabawie uczestnik ma okazj zdoby wiedz, umiejtnoci, wartoci spoeczne i moralne, dowiadczy wrae, emocji i uczu. Nauczyciel za ma moliwo wspierania, wzmacniania, aktywizowania i stymulowani uczestnikw. Czynne oddziaywanie prowadzone w ten sposb przez nauczyciela z jednej strony pomaga czonkom grupy w penym rozwoju swojej osobowoci, z drugiej za strony moe dostarczy przyjemnych odczu i by wypenione duchem zabawy. Takie podejcie wskazuje na to, e pedagogika zabawy to dziaanie w grupie, ktre daje rado, ktre uczy, bawi i wychowuje. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym pedagogika zabawy jest kad ukierunkowan na wszechstronny rozwj dziecka form aktywnoci zabawowej. Czsto nauczyciele i pedagodzy mwi, e zabawa jest podstawow form dziaalnoci maego dziecka. Dlatego
4

Por.: Z. Zaorska, To teoretyczne pedagogiki zabawy, Grupa i Zabawa 1995, nr 1.

te metody pedagogiki zabawy tak doskonale cz w sobie zagadnienia edukacyjne i zabawowo. Warto nauki i spontanicznej przyjemnoci bycia razem z innymi osobami prezentowana w tych metodach daje nauczycielowi poczucie, e ma on wiadomo zaoonego celu oraz pewno, i waciwie prowadzi dziecko w zabawie. Nauczyciel majc t wiadomo , wie, czego dziecku trzeba do penego rozwoju. Dziecko natomiast chtnie bierze udzia w proponowanych dziaaniach i robi to co najlepiej potrafi- bawi si. Pedagogika zabawy w odniesieniu do dzieci w wieku przedszkolnym- podobnie jak i w odniesieniu do dzieci starszych, modziey i osb dorosych- zakada dostarczanie najbogatszej oferty dziaa, ktre maj wpyw na wszechstronny rozwj jednostki w aspekcie indywidualnym i grupowym. Dziaa, ktre maj wpyw na umys, ciao, dusz i emocje uczestnika. Takie zintegrowane oddziaywanie pozwala dotrze do caego czowieka, do uwiadomionych i nieuwiadomionych talentw, umiejtnoci i potencjaw, ktre kady posiada. Pozwala take pozna wasne moliwoci, a co za tym idzie- odkry w sobie poczucie wasnej wartoci. Metody pedagogiki zabawy s take dziaaniem twrczym, dlatego e wpywaj na rozwj potencjau twrczego uczestnika dziaa. Kady moe odkry w sobie nowe, niespodziewane pomysy, inspiracje, skojarzenia, refleksje zwizane z rozwizaniem danej sytuacji czy zadania postawionego w metodzie. Takich odkry w trakcie zabaw mog dokona zarwno dzieci, jak i nauczyciele. W odniesieniu do dzieci w wieku przedszkolnym metody pedagogiki zabawy mog pomc w integracji grupy, omieleniu i pozytywnym wzmocnieniu jej czonkw w podejmowaniu dziaa, we wzajemnym porozumieniu si midzy uczestnikami zaj oraz midzy nauczycielem i dziemi. Aktywne formy zabaw rozluniaj psychicznie i fizycznie, dostarczaj pozytywnych wrae i emocji oraz duo umiechu. Pozwalaj spdzi czas w przedszkolu w sposb czynny, atrakcyjny, miy i radosny. Czyli tak, jak dzieci lubi- duo rnorodnych zabaw, w ktrych bdzie zaspokojona ich ciekawo wiata, nieustanna ch ruchu i potrzeba radoci. Aby warunki zabawy i pracy mogy zaistnie naley wzi pod uwag nastpujce zasady: - Zasada dobrowolnoci uczestnictwa w zabawie ( dzieci maj czu, e to od nich samych zaley podjcie decyzji o uczestnictwie w zabawie) - Zasada uwzgldniania wszystkich poziomw komunikowania si (naley wzi pod uwag zarwno komunikowanie niewerbalne i werbalne) - Zasada uznawania przey jako wartoci (wskazuje na to, e kady ma prawo rnorodnych emocji )

- Zasada rnorodnoci rodkw wyrazu (oddziaywanie na rne zmysy, stosowanie rnych rodkw ekspresji) - Zasada wsppracy ( unika dziaa zawierajcych elementy rywalizacji, porwnania i oceniania) - Zasada tu i teraz ( naley dostosowa metody, ich charakter i tempo do aktualnej kondycji uczestnikw) Stosujc takie zasady pedagogiki zabawy, w sposb aktywny bd realizowane zaoenia wsppracy miedzy dziemi i nauczycielami. Dzieci bd mie stworzone odpowiednie warunki i sytuacje edukacyjne do nabywania wiedzy, umiejtnoci, wartoci i postaw zgodnie z przyjtym programem dydaktycznym i wychowawczym. Wsppraca jest cenna rwnie dla samego nauczyciela. Oprcz tego, e nauczyciel wspomaga dzieci, kieruje wiadomie i rozsdnie ich rozwojem- sam duo uczy si od nich . Dzieci to skarbnica pomysw, z ktrej nauczyciel moe czerpa obficie. Zalety dzieci i zalety nauczyciela w kadej grupie przedszkolnej s wzajemnym wzbogacaniem swojej wiedzy, umiejtnoci, przey i wartoci. I jake wspaniale takie cechy wpywaj na pozytywny rozwj dzieci i osb dorosych. Zapewniaj te zaspokajanie potrzeb psychicznych, co suy dobru dziecka i sprawia, e dziecko chtnie spdza czas w przedszkolu, a rodzice s zadowoleni