You are on page 1of 34

UNIWERSYTET JAGIELLOOSKI, COLLEGIUM MEDICUM

WYDZIA NAUK O ZDROWIU, INSTYTUT ZDROWIA PUBLICZNEGO ZAKAD MEDYCZNYCH SYSTEMW INFORMACYJNYCH

MARIUSZ ROGOZIK

FUNKCJONOWANIE ELEKTRONICZNEJ RECEPTY NA PRZYKADZIE POLSKI I WYBRANYCH KRAJW EUROPEJSKICH

OPIEKUN PRACY: DR. HAB. WOJCIECH TRBKA

KRAKW, 2010
1|S t r o n a

CEL PRACY
Celem pracy jest przedstawienie polskiego projektu funkcjonowania elektronicznej recepty i odniesienie go do wybranych krajw europejskich.

2|S t r o n a

STRESZCZENIE
Medycyna w raz z rozwojem technik informatycznych i teleinformatycznych, poza swoim obecnym obszarem dziaao, wkracza w zdematerializowany wiat, a sektor publiczny i prywatny coraz czciej chce korzystad z moliwoci nowych technik. Do jednej z nich dziaajcych w obszarze ochrony zdrowia uznad mona elektroniczny zapis informacji przypisanego leku pacjentowi, w skrcie zwany e-recept. Serwis ten niemiao prbuje byd wdroony przez agend rzdow Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ), podleg bezporednio pod Ministerstwo Zdrowia. Jednak na pierwszej linii implementacji nowego systemu stoj prywatne przedsibiorstwa. Wartym zwrcenia szczeglnej uwagi s dwa z nich, Oglnopolski System Ochrony Zdrowia (OSOZ) dziaajcy z ramienia firmy KAMSOFT, oraz System Obiegu Elektronicznej Recepty i Skierowao (RX24) w porozumieniu partnerskim m.in. iMed24 - spka kapitaowa Comarch. Rwnie dowiadczenia niektrych krajw europejskich, ktre zaimplementoway

elektroniczny system zapisu przepisywania lekw, mog suyd niezbdn w tym zakresie wiedz i praktyk. Elektroniczna obsuga recept zostaa wdroona m.in. w krajach takich jak Niemcy, Anglia, czy Szwecja. Powstay trend midzynarodowy w caociowej informatyzacji ochrony zdrowia, w skad, do ktrej wchodzi rwnie elektroniczna recepta, mona wnosid, i wprowadzenie jej w naszym kraju, jest wycznie kwesti czasu. O ile implementacja w zakresie moliwoci technologicznych jest moliwa, o tyle zapisy litery prawa, w dalszym cigu uniemoliwiaj wykorzystanie tego potencjau. W domyle, chodzi tutaj o nieuregulowan kwesti podpisu elektronicznego.

SOWA KLUCZOWE: elektroniczna recepta, e-recepta, implementacja,


e-zdrowie, informatyzacja ochrony zdrowia.

3|S t r o n a

SPIS TRECI

CEL PRACY ......................................................................................................................................2 STRESZCZENIE .................................................................................................................................3 SOWA KLUCZOWE: .......................................................................................................................3 SPIS TRECI .....................................................................................................................................4 WPROWADZENIE............................................................................................................................5 MATERIA I METODA .....................................................................................................................6 ROZDZIA 1: SYSTEMY RECEPT ELEKTRONICZNYCH FUNKCJONUJCYCH W POLSCE ......................7 1.1 KAMSOFT OGLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA (OSOZ) RECEPTA ELEKTRONICZNA..........................................................................................................................7 1.2 iMED24 - SYSTEM OBIEGU ELEKTRONICZNEJ RECEPTY I SKIEROWAO (RX24) PROTOTYP ELEKTRONICZNEJ RECEPTY ........................................................................................................ 10 ROZDZIA 2: ELEKTRONICZNA RECEPTA W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH .....................12 2.1 NIEMCY ELEKTRONISCHE REZEPT (eREZEPT) ..................................................................... 13 2.2 ANGLIA ELECTRONIC PRESCRIPTION SERVICE (EPS) ........................................................... 15 2.2 SZWECJA ERECEPT ............................................................................................................ 19 ROZDZIA 3: PERSPEKTYWY ZINTEGROWANEGO SYSTEMU - WYMAGANIA ADMINISTRACYJNOPRAWNE .......................................................................................................................................23 3.1 STRATEGIA E-ZDROWIE POLSKA NA LATA 2009-2015........................................................ 23 3.2 STRATEGIA KIERUNKOWA ROZWOJU INFORMATYZACJI POLSKI DO ROKU 2013, ORAZ PERSPEKTYWICZNA PROGNOZA TRANSFORMACJI SPOECZEOSTWA INFORMACYJNEGO DO ROKU 2020 .............................................................................................................................. 24 3.3 OBIEG DOKUMENTW I INFROMACJI STANDARD OBIEGU I TRANSMISJI DOKUMENTACJI . 26 3.4 RZDOWY PROJEKT SYSTEMU ELEKTRONICZNEJ RECEPTY.................................................... 27 ROZDZIA 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI ...................................................................................29 PIMIENNICTWO ..........................................................................................................................32 SPIS ILUSTRACJI ............................................................................................................................34

4|S t r o n a

WPROWADZENIE
Wspczenie mamy do czynienia ze zrewolucjonizowaniem wiata telekomunikacji. Informacja staa si najbardziej podanym produktem na rynku, w tym rwnie na rynku usug medycznych. W chwili obecnej narzdzia, jakimi posuguje si wspczesna technologia teleinformatyczna, miao skaniaj nas do stwierdzenia, e implikacja nowych rozwizao w sektorze zdrowotnym to wycznie kwestia najbliszych kilku lat. Pomidzy tym wszystkim, jedn ze wspczesnych dobrodziejstw jest e-recepta. Elektroniczny zapis informacji dotyczcych zaordynowanego leku, bo tak mona explicite wyjanid ten termin, staje si uyteczny przede wszystkim dla pacjenta, a take podmiotw go obsugujcych (lekarz, farmaceuta, patnik). W Polskich aktach prawnych w chwili obecnej nie pojawia si definicja elektronicznej recepty, dlatego prba zdefiniowania tego pojcia zostaa podjta przez przeoenie jej z jzyka angielskiego, gdzie termin ten zosta ju zdefiniowany. Mona, zatem przyjd, e elektroniczna recepta, jest to:

bezporednia

lub porednia transmisja recepty, wraz z informacjami cile z ni

powizanymi, pomidzy lekarzem, aptekarzem i instytucj refundacyjn, oraz wadzami zdrowotnymi, przy uyciu mediw elektronicznych. [1]

Wdroenie elektronicznej formy zapisu leku, otwiera nowe, lecz jedno z wielu drzwi do uzyskania interoperacyjnoci w systemie ochronie zdrowia. Na poziomie makro likwiduje dotychczasowe, rdo naduyd refundacyjnych zwizanych z jej papierow wersj, umoliwia atw weryfikacj autentycznoci, zwiksza poziom bezpieczeostwa

(uniemoliwienie posugiwania si e-recept przez osoby nieupowanione). Rwnie na poziomie mikro, uytkownika (pacjent, lekarz, farmaceuta), zmiana ta w istotny sposb wpywa na odniesienie korzyci, m.in. jest to atwod w ordynacji leku, zmniejszenie wystpienia bdw w zapisie dawkowania, oszczdnod czasu, czy brak problemw z odczytaniem preskrypcji, to tylko niektre z nich.

5|S t r o n a

W Polsce po dzieo dzisiejszy, ostatecznie nie wiadomo jak serwis elektronicznej recepty ma funkcjonowad i kto zajmie si jego implementacj na szczeblu krajowym. Na chwil obecn znane s oglnie przyjte zasady, co, do ktrych naley si zastosowad podczas wdraania. Praca omawia, sposoby funkcjonowania systemu elektronicznej recepty nie tylko na przykadzie Polski, ale wybranych krajw europejskich, takich jak Niemcy, Anglia, czy Szwecja, w ktrych systemy ju funkcjonuj, lub s na bliskim etapie zakooczenia prac wdroeniowych. W rozdziale pierwszym skupiono si na przedstawieniu projektw dwch najwikszych spek telemedycznych na rynku zdrowia w Polsce. Dokonano krtkiej charakterystyki tych przedsibiorstw. Omwiono sposb obiegu elektronicznej recepty, ze zwrceniem uwagi na aspekt bezpieczeostwa wymiany danych. Rozdzia drugi zosta powicony aspektowi funkcjonowania elektronicznej recepty w wybranych krajach europejskich, takich jak Niemcy, Anglia i Szwecja. Zobrazowano w nim obieg recepty dla kadego z poszczeglnych systemw opieki zdrowotnej. W dalszej kolejnoci, w rozdziale trzecim przedstawiono polskie wymagania administracyjno prawne stawiane podczas wdroenia elektronicznej recepty. Skupiono si rwnie na przyszociowych, lecz obligatoryjnych aspektach prawnych, tak, aby implementacja staa si sukcesem polskiej ochrony zdrowia. W kolejnym podrozdziale opisano standardy i oczekiwania, jakie s stawiane podczas wdroenia krajowego systemu elektronicznej recepty. W czwartym rozdziale ostatnim, dokonano podsumowania i wycignito stosowne wnioski.

MATERIA I METODA
Praca ma charakter przegldowy i powstaa gwnie dziki wykorzystaniu dostpnych danych zamieszczonych w sieci Internet. Zapoznano si i opisano koncepcje prywatnych polskich przedsibiorstw dziaajcym na rynku telemedycznym. Dokonano analizy aktw prawnych, zapoznano si z funkcjonujcymi strategiami narodowymi paostw, Polski, Niemiec, Anglii i Szwecji. Odniesiono si do wytycznych Unii Europejskiej w oglnym aspekcie e-Zdrowia.

6|S t r o n a

ROZDZIA 1: SYSTEMY RECEPT ELEKTRONICZNYCH FUNKCJONUJCYCH W POLSCE


W drugiej poowie dziesiciolecia XXI w. w Polsce nastpia zauwaalna chd podjcia dziaao zmierzajcych w kierunku informatyzacji sektora publicznego i prywatnego, w tym obszaru ochrony zdrowia. W biecej sytuacji gospodarczej Polski, na rynku usug zdrowotnych pojawio si par prywatnych koncepcji wdroenia systemw informatycznych w dziale e-zdrowie. Jednym z podstawowych w tym obszarze jest system recept elektronicznych.

W poniszych podrozdziaach zwrcono szczegln uwag na zaproponowane koncepcje zmian wdroeniowych przez niezalene przedsibiorstwo KAMSOFT, oraz spk iMed24 dziaajc w porozumieniu partnerskim z innymi firmami rynku zdrowotnego.

Przedstawione projekty prywatnych firm, s znane pod nazw uytkow: OSOZ Rx24

1.1 KAMSOFT OGLNOPOLSKI SYSTEM OCHRONY ZDROWIA (OSOZ) RECEPTA ELEKTRONICZNA

Firma Kamsoft jest jedn z najwikszych prywatnych firm dziaajcych w Polskiej Ochronie Zdrowia. Swoj dziaalnoci obejmuje informatyzacj sektora zdrowia. W ramach interoperacyjnoci swoich dziaao, zosta stworzony system elektronicznej recepty, ktry to funkcjonuje dziki, uprzednio utworzonym systemom wspomagajcym, m.in. KS-BLOZ (bazie lekw i rodkw ochrony zdrowia).

7|S t r o n a

Placwki Ochrony Zdrowia wsppracujce z firm KAMSOFT i pracujce na systemach KS-SOMED, lub KS-PPS i podczone do Oglnopolskiego Systemu Ochrony Zdrowia (OSOZ), mog ju w obecnej sytuacji korzystad z usug elektronicznej recepty. Recepta elektroniczna w tym systemie musi speniad nastpujce kryteria: - musi byd zbiorem informacji o ordynacji lekarskiej zapisanej w formie otwartego dokumentu elektronicznego (XML) zawierajcego, co najmniej: - identyfikacj lekarza ordynujcego, - identyfikacj Konta Zdrowotnego pacjenta (w OSOZ), - identyfikacj leku (w), - dawkowanie, - podpis (elektroniczny) lekarza docelowo, - okres wanoci recepty (od przez do), - informacje zabezpieczajce przed sfaszowaniem; - zbir XML jest w razie koniecznoci bdzie czytelny dla upowanionego uytkownika przez dowolny program, oraz umoliwia wydrukowanie papierowego odpowiednika recepty na dowolnym komputerze. *2+ Poniej przedstawiono caod procesu obiegu takiego dokumentu. 1. Lekarz wypisuje przy uyciu systemu komputerowego recept. 2. W tle system komputerowy komunikuje si z OSOZ i przesya informacj o recepcie do centralnego serwera. 3. Rwnolegle pacjent dostaje tradycyjn recept papierow i moe udad si do apteki w celu wykupienia lekw. Bardzo wane jest to, e pacjent ma pen swobod wyboru apteki, a lekarz nie ma moliwoci skierowania recepty do realizacji w aptece bez wiedzy pacjenta. Oznacza to w praktyce, e jedyn aptek, ktra bdzie miaa dostp do informacji z recepty jest ta, do ktrej fizycznie przyjdzie pacjent. 4. W trakcie zapisywania lekw w systemie lekarza przeprowadzana jest kontrola interakcji z lekami wczeniej przepisanymi. W przypadku wykrycia dowolnej interakcji lekarz jest natychmiast o tym fakcie informowany. 5. W trakcie wprowadzania informacji o ordynacji do centralnego repozytorium OSOZ nastpuje dodatkowa kontrola interakcji (niemoliwa do wykonania w inny sposb). Polega ona na sprawdzeniu ordynacji ze wszystkimi lekami przepisanymi rwnie przez innych lekarzy, ktrzy przesali informacji do centralnego serwera. Mechanizm ten pozwala
8|S t r o n a

lekarzowi uniknd niewiadomego przepisania leku, ktry pacjentowi moe zaszkodzid. Funkcjonalnod ta jest dodatkiem do elektronicznych recept. Ostateczn decyzj o tym, czy zapisad lek lub nie oczywicie podejmuje profesjonalista - lekarz. System nie ingeruje w terapi, a jedynie przeprowadza analiz w oparciu o odpowiednie algorytmy. 6. Pacjent z papierow recept dociera do wybranej przez siebie apteki i przekazuje recept farmaceucie. 7. Farmaceuta korzystajc ze skanera kodw kreskowych, odczytuje z recepty jej numer. 8. System w aptece wysya do centralnego serwera numer recepty i w odpowiedzi otrzymuje informacje o jej zawartoci. Aptekarz nie musi wprowadzad rcznie do systemu lekw ani iloci. System wykona t czynnod automatycznie. W tym miejscu nastpuje operacja rozpoznania lekw na podstawie kodw z Centralnej Bazy Zdrowotnej KS-BLOZ. Prawidowe przypisanie jest kluczowe, aby rwnie ten mechanizm dziaa perfekcyjnie. 9. Rwnoczenie system sprawdza, czy numer recepty nie jest na licie zastrzeonych przez narodowy Fundusz Zdrowia numerw oraz czy nie by ju realizowany w innej aptece, (aby ochronid aptekarza przed ewentualnym odrzuceniem sprawozdania przez NFZ i utrat czci refundacji). 10. Farmaceuta oczywicie decyduje o dokonaniu ewentualnej zamiany leku lub iloci zgodnie ze swoj wiedz. Komputer niczego nie wymusza, jedynie upraszcza proces wprowadzania danych. 11. Pacjent otrzymuje leki 12. W tle system apteczny wysya informacj o realizacji do serwera centralnego. 13. System w gabinecie lekarza, ktry wypisa recept, moe otrzymad informacj o tym, e zostaa ona zrealizowana, kiedy to nastpio oraz w przypadku zamiany na jaki lek farmaceuta zamieni lek przepisany przez lekarza. 14. Pacjent korzystajc z serwisu SPC na portalu osoz.pl moe ledzid obieg elektronicznej recepty. *2+

9|S t r o n a

Ryc. 1. Schemat obiegu elektronicznej recepty w systemie OSOZ [2]

1.2 iMED24 - SYSTEM OBIEGU ELEKTRONICZNEJ RECEPTY I SKIEROWA (RX24) PROTOTYP ELEKTRONICZNEJ RECEPTY

Projekt elektronicznej recepty znany pod nazw RX24, jest autorstwa firmy iMed24 (spka kapitaowa COMARCH), oraz partnerw tej spki ILC, Eurosoft. RX24 ma byd przeomowym systemem, z ktrego korzyd maj odnied pacjenci, aptekarze, lekarze oraz porednio patnik (NFZ). Projekt RX24 jest pierwsz w Polsce cyfrow platform obsugi recept, z ktrej maj korzystad rni producenci oprogramowania dla aptek i placwek ochrony zdrowia. Na systemach wytwarzanych przez iMed24, ILC i EuroSoft pracuje ponad dwa tysice aptek i przychodni w Polsce. Tak dua liczba podmiotw sprawia, e efekty wdroenia platformy RX24 powinny byd widoczne w skali caego kraju. *3,4] RX24 jest systemem, ktry zmniejszy liczb faszywych recept realizowanych w aptekach tym samym zmniejszy obcienie finansowe aptek i NFZ wynikajce z kosztu lekw zwizanych z takimi wyudzeniami. Recepta elektroniczna zmniejszy z kolei liczb pomyek, co przyczyni si do poprawy bezpieczeostwa pacjentw. *3+
10 | S t r o n a

Dane, jakie maj si znajdowad na elektronicznej recepcie speniaj wymogi prawne. RX24 zadbano o bezpieczeostwo przesyania danych pomidzy podmiotami. Transmisja danych jest realizowana za pomoc szyfrowanego poczenia HTTPS, co uniemoliwia podsuchanie danych. Kady podmiot bdcy uytkownikiem systemu RX24 posiada: unikalny numeryczny identyfikator - login haso klucz otrzymany od RX24 [3] W kadym przesyanym komunikacie musz byd przesane wszystkie te trzy elementy, ktre musz byd zgodne z wartociami zapisanymi w danym momencie w systemie RX24. Kada akcja jest moliwa tylko, gdy autoryzacja jest poprawna, w przeciwnym razie zgaszany jest komunikat o bdzie. Poza tym komunikacja w RX24 jest synchroniczna, a wszystkie zapytania s wysyane do serwera RX24 poprzez szyfrowany kana SSL i protok HTTP i musz byd realizowane za pomoc metody POST. W systemie RX24 wraz z przesyanym komunikatem przepisywany jest do kadego dokumentu identyfikator. Dodatkowo przy receptach ma on szczeglne znaczenie *. Odpowiednio dla elektronicznej recepty, skada si on z 20-cyfr (numer recepty) z zastrzeeniem zaciemnienia fragmentu identyfikujcego pacjenta. Powodzenie wykonania tej operacji wymaga tego, aby numer by poprawny. [3]

Jeeli jakikolwiek identyfikator dokumentu zawiera nr PESEL pacjenta nie wolno go przesyad

(powinien byd zastpiony znakami ----------- (11 znakw -)

11 | S t r o n a

ROZDZIA 2: ELEKTRONICZNA RECEPTA W WYBRANYCH KRAJACH EUROPEJSKICH

Dowiadczenie to nazwa, ktr kady nadaje swoim bdom.


Oscar Wilde

Gwnym celem opisywanym w poniszym rozdziale bya chd ukazania rozwizao natury techniczno-organizacyjnej, ktre to zastosowano w wybranych krajach europejskich. Proces wdroenia elektronicznej recepty ju funkcjonuje, lub czciowo w stopniu zaawansowanym jest rozpoczty. W odniesieniu do tej koncepcji, mona odnotowad przydatne dowiadczenia w omawianym rozdziale. Stanowi one niezbdne rdo cennych informacji do poprawnego wdroenia krajowego procesu funkcjonowania elektronicznej recepty. Jednake podczas rozwaao implementowania tego procesu, naley nie zapominad o swoistej zmiennoci poszczeglnych krajw. Ta rnorakod, moe powodowad niemonod wdroenia systemu w innym kraju, ni w kraju, w ktrym funkcjonuje. Nie stanowi to jakiegokolwiek wyznacznika, lecz warto o tym pamitad.

W wyborze krajw posuono si kryterium, ktrych to wskaniki takie jak procentowy udzia wydatkw na ochron zdrowia w oglnym PKB na mieszkaoca kraju. W dalszej kolejnoci by oglnokrajowy zasig procesu wdroenia systemu. Kryterium ostatniego planu, by fakt ograniczonego dostpu do anglojzycznych rde opisujcych proces implementacji. Rozdzia powicony elektronicznej recepcie w wybranych krajach europejskich, opisuje dowiadczenia pochodzce z trzech krajw:

Niemcy Szwecja Anglia

12 | S t r o n a

2.1 NIEMCY ELEKTRONISCHE REZEPT (eREZEPT)


Recepty elektroniczne (e-recepty) s jednym z pierwszych i najwaniejszych aplikacji elektronicznej karty zdrowia, z ktrej musz korzystad wszyscy ubezpieczeni. Wraz z danymi administracyjnymi, takimi jak imi i nazwisko ubezpieczonego, adres, status ubezpieczenia, ubezpieczenie zdrowotne i daty urodzenia, s podstawowe mapy (obowizkowe funkcje lub aplikacji do pracy) Elektronicznego przepisujc do elektronicznej karty zdrowia. Zasada dziaania systemu przewiduje dostp do recepty elektronicznej i do danych medycznych pacjenta w oparciu o kart pacjenta i lekarza oraz podanie kodu PIN. Kod PIN pacjenta nie jest wymagany w przypadku dostpu do danych ratunkowych. W przypadku dostpu do recepty elektronicznej jest on tylko w trybie do odczytu. Od lipca 2007 roku prowadzone byy testy z wykorzystaniem kart pacjenta i kart lekarza. Testowane byy dane administracyjne, elektroniczny. [5] recepta elektroniczna, dane ratunkowe, autentykacja i podpis

Co roku w Niemczech wydawanych jest midzy 600 a 700 milionw papierowych recept. Z momentem wprowadzenia elektronicznej karty zdrowia ubezpieczonego, recepty nie stanowi ju papierowego problemu, gdy s one dostpne w formie elektronicznej. Bezpieczeostwo dla e-recepty przewiduje dwie moliwoci. Pierwsza z nich polega na

bezporednim zapisie zaordynowanych lekw do elektronicznej karty zdrowia przez lekarza. Druga do tego celu wykorzystuje bezpieczne poczenie sieci serwer ePrescription, gdzie zapisy recepty zostaj przeniesione. Jednake, ktra z nich zostanie wprowadzona, jeszcze ostatecznie nie wiadomo, rozmowy trwaj. Dla samego ubezpieczonego, pewne jest udogodnienie, moliwoci realizacji e-recepty z elektronicznej karty zdrowia przez siebie samego, bd zlecenie jej osobie, ktra t recept wykupi. Projekt zakada rwnie realizacj elektronicznej recepty przez Internet. Jednak ostateczna forma bezpieczeostwa

stosowanego poczenia i przesyania danych pomidzy pacjentem a eAptek, jest nieznana. Znowu par moliwoci branych jest pod uwag, nie wyklucza si przeprowadzenia testu w jednym z regionw kraju. [5]

13 | S t r o n a

Ryc. 2. Schemat obiegu elektronicznej recepty w niemieckim systemie (http://www.payer.de/arztpatient/gesundheitskarte12.gif)

Poniej przedstawiono perspektyw uytkowania systemu eRezept przez lekarzy i farmaceutw:

Lekarz: Lekarz wyposaony w legitymacj medyczn wkada j do czytnika kart, osoba ubezpieczona (pacjent) robi to samo ze swoj elektroniczn kart zdrowia. Obie karty dziaaj jak dwa klucze. Otwieraj dostp do funkcji karty i danych ubezpieczonego. Jeeli lekarz bdzie chcia przepisad pacjentowi jakie lekarstwo, wybiera je w swoim komputerze. Zamiast korzystad z papierowej wersji recepty wystawia on e-recept na swoim komputerze. Take podpis umieszcza na komputerze, podpisujc recept swoim elektronicznym podpisem, ktry uzyskiwany jest za pomoc legitymacji medycznej. Na podstawie zapisanych obok koniecznych danych informacji, lekarz sprawdza tolerancj na leki, majc na uwadze alergie i przeciwwskazania. Jednake t moliwod bdzie posiada dopiero po pewnym czasie.
14 | S t r o n a

Recepta zapisywana bdzie na elektronicznej karcie zdrowia pacjenta, albo poprzez zabezpieczone poczenie sieciowe na serwerze e-recept. Ktra z tych opcji zostanie wybrana zadecyduje przebieg testw w poszczeglnych regionach kraju. Dodatkowo lekarz moe dad ubezpieczonemu kartk informacyjn z nazw leku i wskazwkami dotyczcymi jego dawkowania i przyjmowania. Kartka ta suy wycznie informacji ubezpieczonego. *5]

Farmaceuta: Take w aptece kontakt midzy ubezpieczonym, a aptekarzem musi odbywad si za pomoc karty. Aptekarz wkada swoj legitymacj medyczn do czytnika, ubezpieczony robi to samo ze swoj kart. Tak jak u lekarza, obie karty s niezbdnymi dwoma kluczami pozwalajcymi dostad si do funkcji karty i danych ubezpieczonego. Aptekarz pobiera recept z komputera, korzystajc z elektronicznej karty zdrowia. Sprawdza on moliwe skutki uboczne i na

yczenie pacjenta uzupenia dokumentacj dotyczc przyjmowanych lekw (ta moliwod bdzie jednak dostpna dopiero po pewnym czasie). Aptekarz wrcza ubezpieczonemu lek i usuwa recept z karty lub serwera. *5]

2.2 ANGLIA ELECTRONIC PRESCRIPTION SERVICE (EPS)


Electronic Prescription Service (EPS) stanowi wsplne przedsiwzicie angielskiej Narodowej Suby Zdrowia (National Health Service, NHS) a take brytyjskiego Ministerstwa Zdrowia (Department of Health, DH), ktry to wpisuje si w oglnokrajowy program informatyzacji Anglii.

EPS to system, ktry ma za zadanie przesad drog elektroniczn zaordynowany przez lekarza lek do dowolnie wybranej apteki. Gwnym priorytetem wdroenia EPS byo zwikszenia poziomu bezpieczeostwa recepty, jak rwnie wyapanie i redukcja na poziomie preskrypcji interakcji lekowych. *6] Angielski system EPS by implementowany w dwch pynnie nastpujcych po sobie etapach. Metoda ta miaa na celu sukcesywne wdroenie systemu, ktre byoby przyjazne dla wszystkich grup kierunkowych (wiadczeniodawca, wiadczeniobiorca, patnik). *6,7]
15 | S t r o n a

ETAP 1. To pierwszy obecnie trwajcy etap wdraania systemu EPS jest niemal niezauwaalny dla pacjentw. Gdy w dalszym cigu otrzymuj oni tradycyjne recepty, ktre wycznie poszerzono o kod kreskowy. Zapis ten jest niepowtarzalny, a dziki niemu atwo zidentyfikowad kad wydan recept. Dodatkowo jest on bezpieczny, albowiem nie zawiera adnych danych personalnych, jest on wycznie swoistym zapisem liczbowy. Schemat przypisanej do realizacji elektronicznej recepty w pierwszym etapie wdroeniowym EPS prezentuj w sposb nastpujcy. [8]

1. Podczas wypisywania przez lekarza recepty, jej elektroniczna kopia (zawierajca ten sam kod kreskowy) przesyana jest do systemu EPS.

2. Pacjent ma moliwod zrealizowania recepty w aptece, ktra przystpia do pierwszej fazy programu EPS; udzia w tym programie ma charakter fakultatywny. Podczas jej sprzeday farmaceuta skanuje unikatowy kod kreskowy znajdujcy si na papierowej recepcie, dziki temu elektroniczna kopia zapisu automatycznie zostaje pobrana na twardy dysk komputera apteki. Czynnod ta skraca czas obsugi pacjenta i dziki niej wprowadzenie recepty do systemu rozliczeo jest szybsze.

3. W kolejnym etapie farmaceuta wydaje lek pacjentowi, i rwnolegle przesyana jest informacja do systemu EPS, e zaordynowany lek zosta wykupiony.

4. Opatrzony kodem kreskowym druk FP10 jest przesyany do instytucji refundacyjnej listownie.

W przypadku, gdy pacjent zdecyduje si na realizacj recepty w aptece, ktra do tej pory nie naleaa do programu EPS, to lek wydawany jest tradycyjnie, na podstawie recepty papierowej, jednake z pominiciem skanowania kodu kreskowego. [8]

16 | S t r o n a

Ryc. 3. Schemat obiegu e-recepty w pierwszej fazie implementacji systemu EPS (http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eps/staff/how/release1)

ETAP 2. W fazie obecnej drugiej fazie projektu, ktra zacza si w biecym roku tj. 2010, ma ona na celu wdroenie kart chipowych, za pomoc, ktrych dokonywana ma byd weryfikacja danych personalnych, oraz uzyskanie odpowiedniego dostpu do systemu EPS zalenego od posiadanych uprawnieo. Karty przypominaj elektroniczne dowody osobiste lub bankowe karty patnicze, na ktrych uwzgldnia si imi i nazwisko waciciela, fotografi, jak rwnie niepowtarzalny numer identyfikacyjny. [9] Wprowadzenie etapu drugiego EPS umoliwia wprowadzenie zwikszenie funkcjonalnoci o nowe elementy, m.in. o:

elektroniczne anulowanie recepty moliwod wskazania przez pacjenta apteki, w ktrej recepta zostanie zrealizowana ponownego wydania leku za pomoc e-recepty (recepty wielokrotnego wydania), dokonywanie rozliczeo z patnikiem na podstawie recepty elektronicznej.
17 | S t r o n a

Schemat preskrypcji, oraz realizacji lekw z udziaem elektronicznej recepty w fazie drugiej, w odniesieniu do fazy pierwszej nie uleg radykalnym zmianom. [9] Jednake naley pamitad, e zakaoczajcy si proces wdroenia systemu EPS, nie oznacza cakowitego wycofania papierowych form recepty. S one nadal stosowane i

wykorzystywane, gdy pacjent ma prawo nie deklarowad apteki, w ktrej chce wykupid lek. Poza tym ta stara forma, stanowi gwarancj dla nowej e-recepty, w przypadku awarii systemu. W tym momencie jest ona wydawana, jako uzupenienie do jej elektronicznej formy. [10]

Ryc. 4. Schemat obiegu e-recepty w drugiej fazie implementacji system EPS (http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eps/staff/how/release2)

W chwili obecnej elektroniczna recepta majoryzuje angielsk podstawow opiek zdrowotn, zatem wszystkie recepty wystawiane przez lekarzy oglnych (GP) s obsugiwane w systemie EPS.

18 | S t r o n a

Wartym uwagi jest fakt, e na poziomie opieki specjalistycznej tradycyjna forma recepta jest w dalszym cigu obecna i nawet jest ona czciej stosowana, anieli jej nowy elektroniczny odpowiednik. Jednake w raz z upywem czasu odnotowuj si wzrastajcy trend implementowania e-recepty w lecznictwie zamknitym. *6,7]

2.2 SZWECJA ERECEPT


Projekt eRecept j w Szwecji jest wynikiem porozumienia szwedzkich Rad Hrabstw (Country Council) i Apoteket AB, paostwowej spki majcej prawo do obrotu lekami na terenie kraju. Ze wzgldu na ustawow samorzdnod terytorialn hrabstw, rozwizania techniczne stosowane w poszczeglnych regionach kraju nie s homogeniczne. [11+ Podrozdzia charakteryzuje system elektronicznej recepty w jednym tylko Hrabstwie Sztokholm.

E-recepty generowana jest przez lekarza w elektronicznym systemie recept, a nastpnie przekazywana za porednictwem bezpiecznej sieci krajowej na elektroniczn skrzynk pocztow do Apoteket AB. Tylko przepisujcy lekarz i farmaceuci z Apoteket AB maj dostp do takiej recepty. Pacjenci mog nastpnie starad si o wydanie lekw w dogodnym dla siebie czasie, w aptekach na terenie caej Szwecji. [12,15]

Gdy pacjent otrzymuje powtrzon recept, jest ona przechowywana w narodowej skrzynce pocztowej, wana w realizacji, a zaordynowane leki wydawane s w dogodnym dla pacjenta czasie we wszystkich szwedzkich aptekach.

Do gwnych zalety e-recept naley:

zwikszenie bezpieczeostwa, atwod w zaordynowaniu waciwych lekw lepszy serwis dla pacjentw oszczdnod czasu dla wszystkich ze stron

19 | S t r o n a

Ponad 2 miliony e-recepty s przekazywane, co miesic w Szwecji. Nieco ponad 95% klientw / pacjentw, ktrzy prbowali e-recepty uznao, e jest ona atwa w obsudze i zdeklarowao chd uycia jej ponownie. Przy tym pynnod procesu, bezpieczeostwo i oszczdnod czasu nale do najbardziej cenionych. Zarwno lekarze, jak i farmaceuci, szacuj, e "wygrali" 30 minut dziennie dziki pomocy e-recepty. [13]

Realizacja e-recepty w Sztokholmie zostaa przeprowadzona poprzez cis wspprac pomidzy Rad Hrabstwa Sztokholm i Apoteket AB. Proces ten obecny jest tylko w sieci szwedzkich aptek. Wikszod placwek ochrony zdrowia w Sztokholmie uywa obecnie e-recept, przy tym ich dalsza implementacja nadal trwa. [12,15]

Ryc. 5. Proces implementacji elektronicznej recepty w Szwecji (http://www.webbhotell.sll.se/Global/Lkmcentrum/Bilder/engelsk_strategy_erecept.jpg)

Wdroenie strategii okazao si przydatne i dziki dwm czynnikom ten sukces by moliwy. Poprzez wykorzystanie narodowej skrzynki pocztowej i wdroonym strategiom realizacji, ktre to zostay przetestowane na du skal w Hrabstwie Sztokholm, a obecnie jest implementowane winnych czciach kraju. Jak ju wspomniano e-recepta moe byd transmitowane z gabinetu lekarskiego do apteki na dwa sposoby:

20 | S t r o n a

Pierwszy z nich za pomoc sieci Sjunet, A drugi przez Internet (rozwizanie stosowane znacznie rzadziej w stosunku do wyej wymienionego).

Sjunet uwaa si za jedyn z akredytowanych, przejrzyst o kontrolowanej, jakoci sied. Zapewnia ona wysokiej dostpnoci, dobre wyniki wszystkim podmiotom szwedzkiej ochrony zdrowia. Sjunet swoim zasigiem obejmuje wiele szpitali publicznych, przychodni opieki podstawowej, apteki, oraz wiele innych prywatnych instytucji opieki zdrowotnej. Dziki technologii wiatowodowej, niezalenej od sieci Internet, umoliwia w peni bezpieczn wymian danych wraliwych, w tym rwnie obrazw. W 2003 roku sied Sjunet zostaa uznana za najlepsze rozwizanie z dziedziny e-zdrowia w caej Unii Europejskiej, otrzymujc nagrod eEurope. A ju w 2004 roku sied ta swoim zasigiem obejmowaa ok. 85% populacji. [14]

Klasyczny model preskrypcji, pniej realizacji leku przedstawia si w nastpujcy sposb: 1. Pacjent przychodzi na umwion wizyt lekarsk. 2. Lekarz wystawia pacjentowi stosown diagnoz i wzgldem niej przypisuj recept (w formie papierowej). 3. Pacjent, po otrzymaniu preskrypcji, realizuje j w aptece. 4. Farmaceuta na jej podstawie wydaje zaordynowany lek z apteki.

W przypadku elektronicznej recepty sytuacja jest nieco si inna: 1. Pacjent przychodzi na umwion wizyt lekarsk. 2. Lekarz wystawia pacjentowi stosown diagnoz i wzgldem niej przypisuj elektroniczn recept. 3. Elektroniczna recepta zostaje przesyana cyfrowo od lekarza do: Narodowej Skrzynki Pocztowej (National Mailbox), lub Wskazanej przez pacjenta apteki 4. Pacjent udaje si do wskazanej przez siebie apteki w celu zrealizowania e-recepty, 5. Farmaceuta wydaje przypisany lek.

21 | S t r o n a

W przypadku, gdy pacjent decyduje si na odebranie leku w konkretnie wskazanej przez siebie aptece, lekarz uwzgldnia to na e-recepcie. Adnotacja o wyborze miejsca realizacji leku przesyana jest do apteki, dziki czemu personel farmaceutyczny z wyprzedzeniem dowiaduje si o planowanej wizycie pacjenta, pozwala to na odpowiednie przygotowanie si do niej m.in. w zaopatrzenie si w byd moe niedostpne, a zaordynowane leki. Z kolei idea Narodowej Skrzynki Pocztowej daje moliwod realizacji elektronicznej recepty w kadej aptece na terytorium Szwecji, dziki temu pacjent ma moliwod wyboru i wykupienia lekw z najdogodniejszego dla siebie miejsca pobytu.

Ryc. 6. Oglny schemat funkcjonowania systemu eRecept [15]

22 | S t r o n a

ROZDZIA 3: PERSPEKTYWY ZINTEGROWANEGO SYSTEMU - WYMAGANIA ADMINISTRACYJNO-PRAWNE


Kady system, aby mg sprawnie dziaad musi zostad prawidowo umocowany w prawie. Do tego celu su ustawy. Ten akt prawny powszechnie obowizujcy na trenie kraju, reguluje wszystkie kwestie dotyczce legalnoci i zakresu dziaania kadego systemu. Odnoszc si do regulacji w zakresie elektronicznej recepty, jest kilka kwestii, nad ktrymi warto si zastanowid.

W niniejszym rozdziel skupiono si wycznie na polskim ustawodawstwie, a take przedstawiono przyszociow kwesti zmian w zapisach prawa. W dalszych rozwaaniach nakrelono standardy, jakie musi speniad dokument elektronicznej recepty, aby mg byd powszechnie dostpny dla systemu ochrony zdrowia, niezalenie od sygnatury firmy, ktra bdzie jego podwykonawc. Takie regulacje naley bezwzgldnie wprowadzid, aby mc mwid o sukcesie w informatyzowaniu sektora ochrony zdrowia. Na koocu przedstawiono wytyczne do stworzenia krajowego dokumentu elektronicznej recepty.

3.1 STRATEGIA E-ZDROWIE POLSKA NA LATA 2009-2015


"Strategia e-Zdrowie Polska na lata 2009-2015" (zwana dalej e-Zdrowie) to dokument dedykowany polskiej ochronie zdrowia w odniesieniu do procesu wdroenia informatyzacji w tym obszarze. Projekt powsta na zlecenie Ministerstwa Zdrowia, a jego podstaw by dokument Strategia rozwj spoeczeostwa informacyjnego w Polsce do roku 2013, oraz "Strategia informatyzacji Rzeczpospolitej Polskiej ePolska na lata 2004-2006", i poszerza wczeniejsze zaoenia na kolejne lata. Z punktu widzenia tej pracy dokumenty s o tyle interesujce, e w bezporedni sposb mwi o elektronicznej recepcie. W zaoeniach tych implementacja e-recepty jest jednym z istotniejszych, o ile nie najistotniejszych elementw w strategii Polskiej Informatyzacji Ochrony Zdrowia.
23 | S t r o n a

Zgodnie z ministerialnymi zaoeniami wdroenie e-recepty jest, obok realizacji Programu Informatyzacji Ochrony Zdrowia dziaaniem kluczowym. W omawianym dokumencie zwraca si szczegln uwag na popraw obiegu elektronicznej dokumentacji, ktra to poprawa mogaby si odbywad dziki wprowadzeniu elektronicznej recepty do systemu. Wedug zaoeo strategii, nakada si obowizek na Ministra Zdrowia przygotowanie stosownych regulacji prawnych dla caego wprowadzenia systemu e-zdrowie. [16]

Strategia zakada stworzenie systemu informacji medycznej o zakresie oglnokrajowym, przez co zmniejszyd si ma czas na otrzymywanie, a nastpnie przetwarzanie informacji medycznych. [16] Proces ten jest i odgrywa kluczow rol w etapie diagnostycznoterapeutycznym dla samego pacjent. Dla Ministra Zdrowia jak i Narodowego Funduszu Zdrowia, stanowid moe rdo niezbdnej, wiarygodnej informacji. Realizacja postulatw strategii pozwoli na stworzenie oglnopolskiego systemu informacji. Caociowo

elektroniczna recepta jest jednym z gwnych elementw majcych dziaad im plus dla systemu Informatyzacji Ochrony Zdrowia w Polsce.

3.2 STRATEGIA KIERUNKOWA ROZWOJU INFORMATYZACJI POLSKI DO ROKU 2013, ORAZ PERSPEKTYWICZNA PROGNOZA TRANSFORMACJI SPOECZESTWA INFORMACYJNEGO DO ROKU 2020
W dziale powiconym Informatyzacji Sektora Publicznego ePolska, zostao stworzonych wiele dokumentw opisujcych to zagadnienie. Jednym ze sztandarowych mona uznad Proponowane kierunki rozwoju spoeczeostwa informacyjnego w Polsce do 2020 roku, autorstwa Ministerstwa Nauki i Informatyzacji. W strategii tej wiele miejsca powicono problematyce informatyzacji ochrony zdrowia. Z punktu widzenia zamierzeo wdroeniowych systemu elektronicznej recepty szczeglnie istotnymi s sformuowania dotyczce planw transformacji struktury logistycznej systemu opieki zdrowotnej, oraz racjonalizacji systemowej. [16] Z dowiadczeo implementacyjnych innych krajw jednoznacznie, bowiem
24 | S t r o n a

wynika, i e-recepta jest narzdziem w znacznym stopniu racjonalizujcym gospodark lekiem, oraz lekarsk preskrypcj na szczeblu systemowym. Biorc pod uwag w fakt, zapisy mwice o koniecznoci racjonalizacji systemu ochrony zdrowia poprzez zintegrowane zarzdzanie informacj, oraz o koniecznoci transformacji jego architektury logistycznej mona traktowad, jako zacht do wdroenia e-recepty.

Nie zapominajmy rwnie, e wiadczone usugi medyczne, musz byd o odpowiedniej wysokiej, jakod. Zapewnid j mona poprzez zmian organizacyjn struktury sektora ochrony zdrowia. Pomocne w tym celu s techniki informacyjne i komunikacyjne, a take nieustawiczny rozwj telemedycyny i systemw informacyjnych. Dlatego te, zgodnie z ministerialnymi zaoeniami powinno si pooyd najwyszy nacisk na rozwj usug zakresu e-zdrowie. [17]

Krzepica jest myl polskiego ministerstwa zdrowia w tym projekcie, zakadajca, e w roku 2020 kady pacjent bdzie wyposaony w elektroniczn kart zdrowia, a elektroniczna recepta bdzie w codziennym uytkowaniu. Zapisy projektu ju s, a zweryfikowanie powodzenia wdroonych planw okreli czas. [17] Z cel realizacji obszaru e-Zdrowie do 2020r. przyjto sobie kilka kryteriw:

1. Uatwienie dostpu obywateli do informacji z zakresu ochrony zdrowia. 2. Poprawa efektywnoci systemu ochrony zdrowia w zakresie elektronicznego obiegu dokumentacji. 3. Unowoczenienie systemu informacji medycznej w celu analizy zapotrzebowania na realizowane wiadczenia zdrowotne. 4. Praktyczna realizacja budowy rozwizao IT w ochronie zdrowia zgodnych z wytycznymi Komisji Europejskiej umoliwiajcej wczenie Rzeczpospolitej Polskiej w obszar

interoperacyjnego elektronicznego zapisu medycznego (EHR Electronic Health Record) [17]

25 | S t r o n a

3.3 OBIEG DOKUMENTW I INFROMACJI STANDARD OBIEGU I TRANSMISJI DOKUMENTACJI


Dane, jakie znajduj si na recepcie musz byd szczeglnie chronione i zabezpieczone, przed moliwociami ingerencji osb w tym celu niepodanych. Mowa jest o danych wraliwych, za ktre uwaad bdziemy, stan zdrowia chorego. W sposb szczeglny naley zadbad o to, aby bezpiecznie byy przesyane pomidzy udziaowcami w procesie obiegu elektronicznej recepty.

Celem rejestracji systemw kodowych bdzie uzyskanie jednoznacznej identyfikacji systemw kodowania w ochronie zdrowia, co przyczyni sie do wprowadzenia zasad interoperacyjnoci semantycznej. Wdroenie Elektronicznego Systemu Kodowania wynika z wytycznych normy europejskiej PN-EN 1068:2005. Okrelono procedur rejestracji systemw kodowania uywanych w ochronie zdrowia dla kadej dziedziny. Norma ta jest powizana z normami ISO/IEC 6523-1: 1999 oraz ISO/IEC 11179-6: 2005, przez co rejestracja na poziomie krajowym zapewnia jednoznacznod identyfikacji systemu kodowania na poziomie midzynarodowym, nie tylko europejskim, ale take wiatowym. *18] Stosowanie procedur zawartych w Normie ma zapewnid:

1) uatwienie przedstawiania informacji zdrowotnych w kodowanej formie; 2) zmniejszenie potencjalnej niejednoznacznoci informacji gromadzonej w kodowanej formie; 3) zmniejszenie potrzeby ingerencji ludzkiej w wymian informacji pomidzy aplikacjami; 4) skrcenie czasu niezbdnego do wprowadzenia uzgodnieo dotyczcych wymiany danych; 5) zapewnienie uniezalenienia identyfikacji sytemu kodowania od jzyka; w efekcie zmniejszenie kosztw wymiany informacji. [18]

Powysze kryteria s moliwe do spenienia dziki otwartemu systemowi wymiany informacji XML. W przeciwieostwie do zamknitego systemu, jest on w peni uniwersalnym jzykiem moe byd rozszerzany, niezalenie od systemw operacyjnych, na ktrym dana jednostka pracuje. W chwili obecnej z takiej transmisji danych korzysta Narodowy Fundusz Zdrowia,
26 | S t r o n a

ktry zobligowa podmioty z nim wsppracujce do przekazywania komunikatw w formacie XML, takie wytyczne zostay zawarte w specjalnym zarzdzeniu 1.

3.4 RZDOWY PROJEKT SYSTEMU ELEKTRONICZNEJ RECEPTY


Projekt, o ktrym mowa w tym podrozdziale powsta w ramach dziaalnoci Centrum Systemw Informacyjnych Ochrony Zdrowia (CSIOZ). By moliwy dziki ogoszonemu w 2009r. konkursowi na jego wykonanie Opracowanie koncepcji wykonania prototypu usugi elektronicznej recepty e-Recepta i jego wdroenia. Jego gwnym celem strategicznym jest poczenie celw politycznych (poprzez popraw, jakoci opieki zdrowotnej, dostpnoci i efektywnoci), oraz technologii (w tym elektronicznej recepty) z korzyci dla pacjentw. Jednake, jest on zaledwie elementem wchodzcym w skad caej platformy znanej pod nazw Elektroniczna Platforma Gromadzenia, Analizy i Udostpniania zasobw cyfrowych o zdarzeniach medycznych (Projekt P1). [19]

CSIOZ bezporednio podlegajce Ministerstwu Zdrowia, ogaszajc przetarg na wykonanie prototypu elektronicznej recepty, zawaro w nim wytyczne i standardy, jakie naley uwzgldnid. Poniej przedstawiono te elementy, ktre naley spenid, aby mc realizowad zaoenia projektu: 1. Koncepcje architektury funkcjonalnej, logicznej i technicznej prototypu usugi elektronicznej recepty e-Recepta (dalej: Prototypu), w tym okrelenie niezbdnych zmian w obowizujcym prawie warunkujcych skuteczne wdroenie zaproponowanej koncepcji,

2. Koncepcje zapewnienia wsppracy Prototypu z systemami aptecznymi i gabinetowymi usugodawcw biorcych udzia we wdroeniu Prototypu,

Zarzdzenie Nr 62/2007/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 20 wrzenia 2007 r.


27 | S t r o n a

3. Koncepcje realizacji nadawania numerw recept zgodnie z numeracja stosowana przez NFZ,

4. Koncepcje struktury, sposobu wykorzystania oraz wprowadzenia do Prototypu: a) sownika lekw, dopuszczonych do sprzeday w Polsce, b) narzdzia do automatycznego wykrywania prawdopodobnych interakcji lekw z innymi lekami przyjmowanymi przez pacjenta, na podstawie danych z wywiadu, c) elektronicznego poradnika terapeutycznego dla lekarzy, wskazujcego moliwe i zalecane terapie farmakologiczne dla poszczeglnych jednostek chorobowych,

5. Koncepcje przeprowadzenia akcji informacyjnej i promocyjnej wrd uytkownikw oraz przeszkolenia uytkownikw. Akcja informacyjna i promocyjna musi zapewnid dotarcie do wszystkich lekarzy i farmaceutw objtych wdroeniem Prototypu, oraz do co najmniej 50% mieszkaocw obszaru objtego wdroeniem. Akcja ta musi byd prowadzona zgodnie z obowizujcym prawem,

6. Koncepcje przeprowadzenia wdroenia Prototypu. *21+

28 | S t r o n a

ROZDZIA 4. PODSUMOWANIE I WNIOSKI


Praca przedstawia funkcjonowanie elektronicznej recepty w Polsce, oraz w wybranych krajach europejskich (Niemcy, Anglia, Szwecja). Powodem braku moliwoci, penej i skutecznej implementacji jest brak niezbdnych w tym celw zapisw prawnych m.in. brak ustawy o podpisie elektroniczny. Firmy na potrzeby rynku prbuj obejd przepisy prawa, o ile takie dziaanie pozwala im funkcjonowad, to o tyle s one w znacznym stopniu ograniczone.

Proces wdroenia tego systemy w innych krajach jest ju, lub wkrtce bdzie mona uznad za funkcjonujcy. Kady z nich wypracowa sobie indywidualn ciek, ktr poda. Zmiennod midzy tymi paostwami, wynika z odmiennych systemw ubezpieczeo zdrowotnych, innego pogldu w sprawy zabezpieczenia obywateli na wypadek choroby. Nie naley przy tej okazji zapominad o zwizkach porednich, ktre rwnie maj wpyw na system ochrony zdrowia. Omwione praktyki w krajach rni si, ale maj jeden zbieny cel. Na pierwszym planie jest pacjent. To do niego przede wszystkim adresowany jest projekt, w dalszej kolejnoci s podmioty odpowiedzialne za jego funkcjonowanie, lekarz, farmaceuta, czy instytucja refundacyjna. Nie bez znaczenia jest fakt atwoci w uytkowaniu elektronicznej recepty. Korzyci s widoczne, wszdzie tam, gdzie zmiany zostay wprowadzone. Zatem miao mona napisad, e rnice te zobacz rwnie beneficjenci z Polski. Zestawiajc i opisujc poszczeglne podmioty, ktrych to system elektronicznej recepty dotyczy, mona przedstawid go w sposb nastpujcy:

PACJENT zwikszenie poziomu bezpieczeostwa, poprzez zmniejszenie moliwoci wydania niewaciwie zaordynowanego leku zmniejszenie iloci wizyt lekarskich wycznie w celu uzyskania recepty (istnieje moliwod wystawiania powtrzenia e-recepty, ma to szczeglne znaczenie dla przewlekle chorych) skrcenie czasu realizacji recepty w aptece (eliminacja nieczytelnoci preskrypcji)

29 | S t r o n a

LEKARZ w istotny sposb skrcenie czasu pracy (prawie caociowe wyeliminowanie bdnej preskrypcji lekw, pod wzgldem dawkowania, uczuleo, interakcji. Moliwod zapisu recept dugoterminowych przy chorobach przewlekych) moliwod zatrzymania realizacji e-recepty do czasu wydania lekw z apteki wzrost efektywnoci i produktywnoci pracy, poprzez zmniejszenie wizyt pacjentw brak redundacji przypisywanych recept wyeliminowanie nieczytelnoci recept (zmniejszenie czasu na realizacj recept, usprawnienie procesu)

APTEKARZ wyeliminowanie nieczytelnoci recept (zmniejszenie czasu na realizacj recept, usprawnienie procesu, wzrost efektywnoci i produktywnoci) waciwa gospodarka magazynowa lekw w aptece (moliwod uprzedniego zaopatrzenia si i wyjcie na przeciw potrzeb indywidualnych klientw) eliminacja pomyek poprzez elektroniczne rozliczanie si z instytucja refundacyjn skrcenie czasu pracy poprzez efektywne dziaanie systemu.

INSTYTUCJA REFUNDACYJNA uszczelnienie systemu, poprzez redukcj faszywych recept, per saldo zmniejszy to koszty zwizane z refundacj skrcenie procesu zatwierdzania recept do refundacji

Wedug przeprowadzonych badao przez firm Gartner w 2008 roku na zlecenie rzdu Szwecji wyniko, e wprowadzenie e-recepty przyczynio si do:

83% zgodnod lekw generycznych z zaleceniami medycznymi, 84% redukcja iloci przypadkw bdnego podania leku w zwizku z nieodpowiednim dawkowaniem
30 | S t r o n a

39% zwikszenie zgodnoci z list lekw refundowanych 15% redukcja bdnie wypisanych recept 7,2% redukcja kosztw kadej recepty, zwizana ze wzrostem iloci przepisywanych lekw generycznych

7% spadek liczby wizyt u lekarza pierwszego kontaktu (zastpionych konsultacjami przez telefon)

5, 0% obnienie kosztw lekw *22]

Jak widad z powyszych danych, istniej wymierne korzyci zwizane wprowadzeniem do systemu ochrony zdrowia elektronicznego zapisu recept.

Idc dalej, w lad za nowelizacj rozporzdzenia Ministra Zdrowia w sprawie recept lekarskich [20], istnieje potrzeba przygotowania dodatkowych aktw prawnych, m.in. tych, ktre bd okrelay przepyw informacji w ramach system, oraz taki umoliwiajcych integracj e-recepty z Elektronicznym Rekordem Pacjenta (ERP). Nastpnie w drugiej czci powinno nastpid cakowite wycofanie si tradycyjnych-papierowych recept z obrotu. Jak rwnie, zadaniem wysokiego priorytetu bdzie nowelizacja tych aktw prawnych, ktre odnosz si do ubezpieczenia zdrowotnego, oraz funkcjonowania Narodowego Funduszu Zdrowia. W tym znaczeniu, aby to instytucja refundacyjna miaa moc prawn prowadzid dziaania refundacji lekw na podstawie przesanej recepty elektronicznej. Zbudowanie takiego systemu w Polskiej Ochronie Zdrowia jest rzecz moliw i konieczn, jednake jak wikszod projektw o zasigu oglnokrajowym wymaga zintegrowania dziaao wielu instytucji rzdowych, NFZ, a take rodowisk, gwnie lekarskiego i farmaceutycznego.

31 | S t r o n a

PIMIENNICTWO
1. Dean Health System, (2009), [dok. elektr.] http://www.pswi.org/government/eprescrib_mdincent.pdf (21.06.2010) 2. Mrd G. Recepty Elektroniczne, OSOZ 11/2007, Wyd. KAMSOFT S.A, s. 13-14, 17. 3. IMed24 SA. Specyfikacja formatu komunikatw uywanych w systemie RX24. (2009), [dok. elektr.] ss. 39 http://www.rx24.pl/blog/wpcontent/uploads/2010/02/rx24_ogolna_struktura_komunikatow_2009_02_01.pdf (22.06.2010) 4. Rynek Zdrowia. Informatyka. (2009) [dok. elektr.] http://www.rynekaptek.pl/informatyka/bedzie-recepta-rx24-przybedzie-aptekom-infz,71.html (22.06.2010) 5. Informationen zur elektronischen Gesundheitskarte. Das elektronische Rezept (eRezept). (2007), [dok. elektr.], ss. 2; http://www.gkv.info/gkv/fileadmin/user_upload/Projekte/Telematik_im_Gesundheitswesen /2.1.7_das_elektronische_rezept.pdf (22.06.2010) 6. Report commissioned by NHS Connecting for Health (NHS CFH). Electronic prescribing in hospitals challenges and lessons learned. (2009), [dok. elektr.] http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eprescribing/challenges/Fi nal_report.pdf (22.06.2010) 7. http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eps/staff/implementation 8. http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eps/staff/how/release1 9. http://www.connectingforhealth.nhs.uk/systemsandservices/eps/staff/how/release2 10. E-health Insider. Special raport; e-prescribing. (2009) [dok. elektr.], ss. 2; http://www.jac-pharmacy.co.uk/files/091022-E-HealthInsider__E-prescribing.pdf (22.06.2010) 11. Stroetmann A.K, Jones T., Dobrev A., Stroetmann V. N., (European Commission, Information Society and Media). eHealth is Worth it The economic benefits of implemented eHealth solutions at ten European sites. (2006), [dok. elektr.], s. 35-36; http://www.ehealth-impact.org/download/documents/ehealthimpactsept2006.pdf (22.06.2010) 12. Zetterman I. E-prescriptions in Sweden. (2009), [dok.elektr.] http://www.webbhotell.sll.se/sv/etjansterlakemedel/E-recept/In-English/ (22.06.2010)

32 | S t r o n a

13. Landberg C. Descriptive report on site study results: Apoteket and Stockholm County Council, Sweden eRecept, an ePrescribing application. (2006), [dok. elektr.], s. 1-17; http://www.ehealthimpact.org/case_tool/data/binary/d9448cc8ce8d4b44ab01f211908dd02f.pdf (22.06.2010) 14. http://www.inera.se/Infrastrukturtjanster/Sjunet/ (22.06.2010) 15. eHealth Impact. Apoteket and Stockholm County Council,Sweden eRecept,an ePrescribing application. (2006), [dok. elektr.], ss. 2 http://ec.europa.eu/information_society/activities/health/docs/events/opendays2006/eheal th-impact-7-2.pdf (22.06.2010) 16. Ministerstwo Nauki i Informatyzacji. Strategia kierunkowa rozwoju informatyzacji Polski w latach 20072013 oraz perspektywiczna prognoza transformacji spoeczeostwa informacyjnego do roku 2020, Warszawa 2005, ss.55 [dok. elektr.] http://www.ukie.gov.pl/HLP/files.nsf/0/61B9E65B9496C453C125721F003DCC0E/$file/Strate gia_kierunkowa_rozwoju_informatyzacji_Polski_do_roku_2013.pdf (21.06.2010) 17. Ministerstwo Zdrowia. Projekt. Strategia e-Zdrowie Polska na lata 2009-2015. (2009) [dok. elektr.] http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/projekt_sezdrowie_16042009.pdf (22.06.2010) 18. http://www.mz.gov.pl/wwwfiles/ma_struktura/docs/1649_22_04062009.pdf (22.06.2010) 19. Sikorski L. Linia wsppracy CSIOZ - Regiony w ramach Projektu Elektroniczna Platforma Gromadzenia ,Analizy i Udostpniania zasobw cyfrowych o Zdarzeniach Medycznych. (2010), [dok. elektr.] http://beta.csioz.gov.pl/pliki/wydarzenia/dyr-sikorski.pdf (22.06.2010) 20. Rozporzdzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 wrzenia 2004 r. o receptach lekarskich. Dz.U.04.213.2164 21. CSIOZ ogoszenie *dok.elektr.+, (2009); http://www.csioz.gov.pl/zamowienie.php?id=10 (22.06.2010) 22. Frczkowski K., Systemy informacyjne oraz usugi w ochronie zdrowia oparte na technologiach SOA (Service Oriented Architecture) (2010), *dok.elektr.+ http://www.csioz.gov.pl/file.php?s=cD80Nw== (21.06.2010)

33 | S t r o n a

SPIS ILUSTRACJI
Ryc. 1. Schemat obiegu elektronicznej recepty w systemie OSOZ ...................................................... 10 Ryc. 2. Schemat obiegu elektronicznej recepty w niemieckim systemie ............................................. 14 Ryc. 3. Schemat obiegu e-recepty w pierwszej fazie implementacji systemu EPS ............................... 17 Ryc. 4. Schemat obiegu e-recepty w drugiej fazie implementacji system EPS ..................................... 18 Ryc. 5. Proces implementacji elektronicznej recepty w Szwecji ......................................................... 20 Ryc. 6. Oglny schemat funkcjonowania systemu eRecept *15+ ......................................................... 22

34 | S t r o n a

You might also like