Nikolaj Buharin I Jewgienij Prieobrazenski - Abecadlo Komunizmu

NikoajBucharin iJewgienijPrieobraenski
Abecadokomunizmu
SamoksztacenioweKooFilozofiiMarksistowskiej WARSZAWA2008
NikoajBuchariniJewgienijPrieobraenskiAbecadokomunizmu(1919rok)
Abecadokomunizmu(Azbukakommunizma) N.Bucharina i J.Prieobraenskiego to obszerne fragmenty rozdz. III (z czci pierwszej) oraz Wprowadzenia i rozdz. VI (z czci drugiej) ksikipodtymsamymtytuem,wydanejporaz pierwszy w 1919 r. Ksika miaa charakter obszernego komentarza do Programu RKP(b) uchwalonegonaVIIIZjedzie. Podstawaniniejszegowydania:antologiatekstw Marksizm XX wieku, cz I, red. naukowa Janusz Dobieszewski i Marek J. Siemek, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa1990. Tumaczenie z jzyka rosyjskiego: Janusz Dobieszewski.
2 SamoksztacenioweKooFilozofiiMarksistowskiej www.skfm.w.pl
I.KOMUNIZMIDYKTATURAPROLETARIATU 1.Charakterystykaustrojukomunistycznego Ustrj kapitalistyczny skazanyjest nazagadz powodu dwchwaciwych mu sprzecznoci wewntrznych.Pierwszjestanarchiaprodukcji,prowadzcadokonkurencji,kryzyswiwojen,drug klasowy charakter spoeczestwa, ktrego jedna cz znajduje si i nie moe si nie znajdowa w stosunkumiertelnejwrogociwobecdrugiej(walkaklasowa).Spoeczestwokapitalistycznestanowio lezoonmaszyn,wktrejjednaczciglestawiaaoprdrugiej.Dlategotemaszynatamusiaa ulecwczeniejszemulubpniejszemuzniszczeniu. Jestrzeczoczywist,enowespoeczestwomusimiecharakterowielebardziejzespolonyni kapitalizm. Skoro sprzecznoci kapitalizmu rozsadzaj ten ustrj, to na jego gruzach musi powsta spoeczestwo nie znajce tych sprzecznoci. Komunistyczny sposb produkcji powinny wic charakteryzowa nastpujce cechy: 1) musi to by spoeczestwo zorganizowane; nie moe w nim istnieanarchiaprodukcji,konkurencjaprywatnychprzedsibiorcw,wojna,kryzysy;2)musi to by spoeczestwobezklasowe,niemoesionoskadazwieczniewalczcychzesobczci,niemoeby spoeczestwem,wktrymjednaklasawyzyskiwanajestprzezdrug.Spoeczestwemtakim,wktrym nie ma klas i caa produkcja jest zorganizowana, jest spoeczestwo wsplnej pracy, spoeczestwo komunistyczne. Przyjrzyjmysitemuspoeczestwubliej. Ujegopodstawleepowinnaspoecznawasnorodkwprodukcji.Oznaczato,emaszyny, sprzt, parowozy, statki, budynki fabryczne, skady, elewatory, kopalnie, telegraf i telefon, ziemia i inwentarzzwierzcywszystkotoznajdujesiwdyspozycjispoeczestwa.Nieposzczeglnikapitalici i nie zwizek poszczeglnych bogaczy wada tymi rodkami, ale spoeczestwo jako cao. C to jednakznaczy?Znaczyto,ewacicielemniejestjakajednaklasa,alewszyscyczonkowiedanego spoeczestwa.Wsytuacjitakiejspoeczestwoprzeobraasiwzbiorowyartelwsplnejpracy.Niema tuadnegorozdrobnieniaprodukcjiiadnejanarchii.Wrczodwrotnie,waniewtakimsystemiecaa produkcjamacharakterzorganizowany.adneprzedsibiorstwoniewalczytuiniekonkurujezdrugim, wszystkiebowiemfabryki,zakady,kopalnieiinneprzedsibiorstwastanowicowrodzajujednolitego, wielkiego warsztatu ogarniajcego ca gospodark narodow. Rozumie si samo przez si, i taka ogromnaorganizacjazakadaoglnyplanprodukcji.Jeliwszystkiefabryki,zakady,caerolnictwojest jednymogromnymartelem,tooczywistejest,ewszystkomusibyzaplanowane:to,jakrozdzielisi roboczmidzyrnegazieprzemysu,jakieproduktyiwjakiejilocinaleywyprodukowa,jaki gdziekierowamocetechniczneitp.wszystkotomusibywczeniej,chobywprzyblieniuokrelone i wedug tego planu realizowane. Na tym wanie polega zorganizowany charakter produkcji komunistycznej. Bez oglnego planu i oglnego kierownictwa, bez dokadnej ewidencji i rachunku, jakiekolwiekzorganizowaniejestniemoliwe. Samajednakorganizacjaniewystarcza.Istotarzeczypolegajeszczenatym,eorganizacjatajest wsplnorganizacjwszystkichczonkwspoeczestwa.Ustrjkomunistycznywyrniasi,oprcz zorganizowania, jeszcze tym, e likwiduje wyzysk, e likwiduje podzia spoeczestwa na klasy.
Zorganizowanie produkcji bardzoatwojestprzeciewyobrazisobiewsposbnastpujcy: garstka kapitalistwwadawszystkimi,alewadawsplnie;produkcjazorganizowanajestnatejzasadzie,e kapitalici nie rywalizuj ze sob, nie konkuruj, prac dodatkow wyciskaj ze swoich robotnikw wsplnie.Mamytudoczynieniazezorganizowaniem,aletakezwyzyskiemjednejklasyprzezdrug. Istniejewsplnawasnorodkwprodukcji,alejesttowsplnawasnotylkojednej,wyzyskujcej klasy.Dlategomimozorganizowaniaprodukcjiniejesttowcalekomunizm.Likwidacjiulegatylkojedna podstawowasprzecznoanarchiaprodukcji,natomiastsprzecznodrugapodziaspoeczestwana dwiewalczcezesobczciulegawzmocnieniu;zaostrzasiwalkaklasowa.Byobytospoeczestwo zorganizowanetylkowjednejpaszczynie,gruntowniezarozbitewpaszczyniedrugiej,paszczynie klasowej. Spoeczestwo komunistyczne nie tylko wprowadza zorganizowanie produkcji, ale take uwalnialudzioduciskuspoecznego.Jestzorganizowanewewszystkichswychaspektach. Wsplnotowycharakterprodukcjikomunistycznejprzejawiasiwewszystkichszczegachtej produkcji.Taknaprzykadniebdziewkomunizmiestaychkierownikwfabrykorazosbzajmujcych siprzezcaeyciejednitsamprac.Dzisiajwygldatotak:jeliczowiekjestszewcem,tocae ycieszyjebutyidotegoograniczasicaejegodziaanie;jelijestkucharzem,tocaeyciegotuje;jeli jestdyrektoremfabryki,tocaeyciekierujeinakazuje;jelijestzwykymrobotnikiem,tocaeycie wypenia cudze polecenia i jest podporzdkowany. Niczego takiego nie ma w spoeczestwie komunistycznym.Ludzieotrzymujtuwszechstronnewyksztacenieiprzygotowanisdornychzaj: dzisiaj zarzdzam obliczajc, ile trzeba wyprodukowa na najbliszy miesic butw lub buek; jutro pracujwfabrycemyda,zatydzie,bymoe,wogrodnictwie,azanastpnetrzydniwelektrowni. Bdzie to moliwe wtedy, gdy wszyscy czonkowie spoeczestwa otrzymywa bd odpowiednie wyksztacenie. 2.Podziawustrojukomunistycznym Komunistycznysposbprodukcjizakadaprodukcjnienarynek,aledlazaspokojeniapotrzeb ludzi.Ztym,eprodukujetunawasnepotrzebynieoddzielnypracownik,chop,alecayogromnyartel. Znaczyto,eniematutowarw,ajedynieprodukty.Produktytenieswymieniane,niekupujesiichi nie sprzedaje. S one kierowane do spoecznych magazynw, z ktrych pobieraj je ci, ktrym s potrzebne.Wynikastd,ezbdnebdrwniepienidze.Jakto?spytaktoprzeciewtedyjeden brabdziebezumiaru,adrugibardzomao;ilezamieszaniabdzieprzytakimrozdzialeproduktw. Wyjanijmy to. Ot w pierwszym okresie, by moe w cigu kilkudziesiciu lat, trzeba bdzie, oczywicie,wprowadzarnegorodzajuprzepisy:takie,naprzykad,eproduktyotrzymywabd tylkoci,ktrzyposiadajwpisywksieczkachpracylubokatalonpracy.Natomiastpniej,gdy spoeczestwokomunistyczneostatecznieokrzepnieisirozwinie,taketostaniesizbdne.Wszelkich produktwbdziebardzoduo,wszelkieranyoddawnabdzaleczoneikademupozwolisibratyle, ile mu potrzeba. Ludzienie bdmieli adnegointeresuw pobieraniu wikszej nipotrzebna iloci towarw.Przecie,naprzykad,dzisiajnikomunieprzyjdziedogowykupowabiletynatrzymiejscaw tramwaju;najednymsiedzie,adwapozostawiawolneniematakiejpotrzeby.Taksamobdzieze wszystkimiproduktami:brasibdziezmagazynwtyle,ilesipotrzebuje.Sprzedanadwyektake
bdziepozbawionasensu:wszystkoprzeciebdziedlawszystkichpowszechniedostpne;wrezultacie pienidze strac warto. A wic w pocztkach ustroju komunistycznego produkty bd, zapewne, dzielonewzalenociodpracy,pniejzapoprostuzgodniezpotrzebamiobywateli. Mwi si czsto, e w przyszym ustroju zrealizowane zostanie prawo kadego do penego produktu swej pracy; co wypracuje, to otrzyma. Jest to bdne i nigdy nie moe by w peni wprowadzone.Dlaczego?Dlatego,egdybywszyscyotrzymywalito,cowykonali,toniemoliwebyoby rozszerzenie i ulepszenie produkcji. Cz wykonanej pracy musi by zawsze przeznaczona na rozszerzenie i ulepszenieprodukcji. Gdybymy przejadali i spoywali wszystko, co wykonalimy, to niemoliwe byoby produkowanie maszyn. Kady rozumie, e ycie bdzie si polepsza wraz z rozszerzeniemiulepszeniemmaszyn,ktreprodukowabdcorazwicej.Znaczytoza,eczpracy, ktrajestwnichzawartaniepowracadotego,ktopracowa,enigdyniemoebytak,byotrzymywao sicaoproduktuswejpracy.Niejesttozresztwcalepotrzebne.Dzikimaszynomprodukcjaosignie takipoziom,eibeztegozaspokajabdziewszystkiepotrzeby. A wic razjeszcze:pocztkowopodziaproduktubdziedokonywanywzalenociod pracy (chonienazasadziepenegoproduktupracy),anastpniewedugpotrzeb:zapanujeobfitodbr. 3.Zarzdzaniewustrojukomunistycznym Wustrojukomunistycznymniebdzieklas.Znaczytorwnie,eniebdziewnimadnego pastwa.Mwilimyju,epastwojestklasoworganizacjpanowania,narzdziemuciskujednejklasy przez drug; w pastwie buruazyjnym ucisku proletariatu, w pastwie proletariackim ucisku buruazji. W ustroju komunistycznym nie ma ani obszarnikw, ani kapitalistw, ani robotnikw najemnych,yjwnimtylkorwnisobieczonkowiewsplnoty.Niemaklas,niemawalkiklasowej,nie istniejorganizacjeklasowe.Nieistniejewicipastwo,jestonozbdne,gdyniemawalkiklasowej, niemakogotrzymawryzachiniemaktotegorobi. Jakwtakimraziemonazapytabdziefunkcjonowaatakogromnaorganizacjabezadnego kierownictwa?Ktobdzieopracowywaplanprodukcji spoecznej?Ktobdzierozdziela prac? Kto bdzieprowadziewidencjspoecznychwydatkwidochodw?Ktobdzie,sowem,dbaowszelki porzdek? Odpowiedniejesttrudna.Rolgwnegokierownictwabdspeniarnegorodzajukantory rachunkowe lub biura statystyczne (obliczeniowe). Bdzie prowadzona na bieco ewidencja caej produkcji i potrzeb produkcji; bdzie okrela si tam miejsca niedoboru i nadwyki rk do pracy, wielkoprodukcji.Aponiewawszyscyoddziecistwabdprzyzwyczajenidowsplnejpracyoraz bd rozumie, e jest ona potrzebna, e zorganizowanie i plan czyni ycie lejszym, wic bd pracowazgodniezewskazaniamiowychbiurobliczeniowych.Niebdpotrzebniministrowie,policja, wizienia,prawo,dekrety.Podobniejakworkiestrzewszyscypatrznapaeczkdyrygenckinisi kieruj,takitutajwszyscybdpracowazgodnieztablicamiewidencji. Niematuwicadnegopastwa.Niematuadnejgrupyiadnejklasy,ktrastaabyponad pozostaymiklasami.Rwniewowychbiurachrachunkowychbdpracowarazte,razinneosoby. Biurokracja,staliurzdnicyznikn.Pastwoobumrze.
Bdzietakoczywiciewrozwinitym,okrzepymustrojukomunistycznym,dopieropopenym, ostatecznym zwycistwieproletariatu, i tonie natychmiast. Klasarobotnicza bowiem bdzie musiaa dugo walczy ze swoimi wrogami, pniej z pozostaociami przeszoci: prniactwem, bumelanctwem, przestpczoci, wyniosoci, ktre dugo trzeba bdzie rugowa. Dlatego potrzeba dwchtrzechpokolewyrosychwzupenienowychwarunkach,zanimstansizbdneprawainakazy, dziaalnolikwidowaniaprzezpastworobotniczewszelkichostatkwkapitalistycznejprzeszoci.Oile jednakwymagatoistnieniapastwarobotniczego,otylewustrojurozwinitym,gdyobumierajostatki kapitalizmu, obumiera rwnie wadza pastwowa proletariatu. Sam proletariat bdzie si zlewa z pozostaymiwarstwamiwmiartego,jakwszyscyzacznsiwcigawrytmwsplnejpracy;opoilu dziesitkachlatwiatstaniesiinny,inniludzie,inneobyczaje. 4.Rozwjsiwytwrczychwustrojukomunistycznym(wyszokomunizmu) Wrazzezwycistwemizaleczeniemranustrjkomunistycznyszybkopchniedoprzodurozwjsi wytwrczych. Ten przyspieszony rozwj si wytwrczych bdzie si odbywa dziki nastpujcym podstawom.Popierwsze,uwolnionazostanieogromnailoenergiiludzkiej,pochanianejdotychczas przez walk klasow. Pomylmy tylko, ile traci si obecnie nerww, si, trudu na polityk, strajki, powstania, tumienie powsta, policj, wadz pastwow, na codzienne wysiki po obu stronach barykady. Walka klasowa pochania ogromn ilo si i rodkw. Wszystkie te siy zostan uwolnione, ludzieprzestanzesobwalczy.Teuwolnionesiyzostanwykorzystanedopracyprodukcyjnej.Po drugiezostanuchronionesiyirodki,ktreulegajniszczeniulubstraciewwarunkachkonkurencji, kryzysw,wojen.Jelipoliczymytylkostratywwynikuwojen,tootrzymamyprzeogromnsum.Aile tracispoeczestwoprzezwalkmidzysprzedawcamiinabywcami.Ilemarnujesiniepotrzebniew wynikukryzysw!Ilezbdnychkosztwwynikazbrakuzorganizowania,bezaduprodukcji!Wszystkie tesiy,ktreobecniesitraci,bdwustrojukomunistycznymwyzyskane.Potrzecie,zorganizowaniei plannietylkozapobiegajniepotrzebnymstratom(wielkaprodukcjajestzawszeoszczdniejsza),lecz takepozwalajulepszyprodukcjodstronytechnicznej;produkcjabdziesiodbywawnajwikszych fabrykach,przyuyciunajlepszychrodkwtechnicznych.Wkapitalizmienawetwprowadzeniemaszyn napotykaookreloneprzeszkody.Kapitalistawprowadzamaszynydopierowtedy,gdybrakowaotanich rkdopracy.Gdynatomiast taniercedopracyatwomonabyoznale,wwczaskapitalista nie widziaadnejpotrzebywprowadzaniamaszyn:ibeznichosigaogromnezyski.Maszynastawaasi niezbdna dopiero wwczas, gdy pozwalaa zaoszczdzi na drogiej sile roboczej. A poniewa w kapitalizmiercedopracysnaogtanie,tofatalnepooenieklasyrobotniczejstanowioprzeszkodw ulepszaniutechniki.Szczeglniewyranieuwidaczniaositowrolnictwie.Rcedopracybyytam zawszetanieidlategorozwjpracymaszynowejpostpowabardzowolno.Wustrojukomunistycznym celem jest nie zysk, ale ludzie pracy. Kade ulepszenie bdzie natychmiast podchwytywane i wprowadzanewycie.Zlikwidowanezostanbariery,ktrestawiaprzednimikapitalizm.Zwikszysi takeznacznieilowynalazkwtechnicznych:wszyscybowiembdmiesolidnewyksztacenie,aci,
ktrzywwarunkachkapitalizmuginzndzy(np.utalentowanirobotnicy),bdmiepenemoliwoci rozwiniciaswychzdolnoci. W ustroju komunistycznym zniknie takepasoytnictwo, to znaczy istnienie ludzipasoytw, ktrzyniczegonierobiiyjnakosztinnych.To,cowustrojukapitalistycznymbyoprzepuszczane, przejadane,przepijaneprzezkapitalistw,zostanieprzeznaczonewustrojukomunistycznymnapotrzeby produkcyjne;wrazzkapitalistamizniknichlokajeisuba,awszyscyczonkowiespoeczestwabd zajci prac produkcyjn. Komunistyczny sposb produkcji bdzie oznacza potny rozwj si wytwrczych.Znaczyto,enakadegopracownikaspoeczestwakomunistycznegobdzieprzypada mniejpracynidawniej.Dzieroboczybdziesicigleskracailudziebdsiuwalniaodogranicze przyrodniczych.Czowiekbdzietracibardzomaoczasunazapewnieniesobieposikuiodziey,zyska natomiastogromniloczasunaswjrozwjduchowy.Kulturaludzkaosignieniebywaypoziom. Bdzie to przy tym kultura rzeczywicie oglnoludzka, anie klasowa.Wrazzlikwidacj zalenoci czowiekaodczowieka,bdzielikwidowanazalenoczowiekaodprzyrody.Ludzkozacznieporaz pierwszyprowadzirzeczywicierozumne,aniezwierzceycie. Przeciwnicy komunizmu wyobraali go sobie zawsze jako podzia zrwnujcy. Twierdzili, e komunici chc wszystko odebra i rwno podzieli: ziemi i inne rodki produkcji, a take rodki spoycia.Niemaniczegobardziejniedorzecznegoodtegopogldu.Przedewszystkimtakipowszechny nowy podzia jestniemoliwy: monapodzieli ziemi, bydorobocze,pienidze,niesposb jednak podzielikolei,maszyn,statkw,skomplikowanychurzdze.Topopierwsze.Podrugie,rozdzianie tylko nie prowadzi do niczego dobrego, ale wrcz cofa ludzko. Oznacza on tworzenie mnstwa drobnychwacicieli.Tymczasemwiemyju,ezdrobnejwasnociikonkurencjidrobnychwacicieli rodzi si wielka wasno. A wic, gdyby nawet zosta zrealizowany powszechny nowy podzia, to nastpniezaczobysitosamo,cobyodotychczasiludzkoznalazabysiwzamknitym,lepym kole. Komunizmproletariacki(lubsocjalizmproletariacki)towielkabraterskazjednoczonagospodarka. Wynikaonzcaegorozwojuspoeczestwakapitalistycznegoizpooeniawnimproletariatu.Naleyod niegoodrni: A) Socjalizm lumpenproletariacki (anarchizm). Anarchici zarzucaj komunistom jakoby komunizmzachowywawprzyszymspoeczestwiewadzpastwow.Jesttonieprawda.Rzeczywista rnicapoleganatym,eanarchiciznaczniewikszuwagzwracajnapodzianinaorganizacj produkcji; organizacj t za przedstawiaj nie jako wielkie braterskie gospodarstwo, ale jako mas drobnych,wolnych,samorzdnychkomun.Ustrjtakiniemoeuwolniludzkocioduciskuprzyrody, siywytwrczeniemogwnimbyrozwinitenawetdotegopoziomu,jakiosignywkapitalizmie. Wynikatoztego,eanarchizmniescalaprodukcji,alejrozdrabnia.Nicdziwnego,eanarchiciczsto siskaniajkurwnemupodziaowiprzedmiotwspoyciaorazwystpujprzeciworganizacjiwielkiej produkcji. Wyraaj oni interesyi denia nie klasyrobotniczej, aleprzede wszystkim tak zwanego lumpenproletariatu,proletariatuzacofanego,ktrywkapitalizmieyjewndzy,ktryjednakniezdolny jestdojakiejkolwieksamodzielnejitwrczejpracy. B)Socjalizmmieszczaski(drobnoburuazyjnymiejski).Opierasionnienaproletariacie,alena zrujnowanych rzemielnikach, drobnych mieszczanach, czsto na inteligencji. Wystpuje przeciw
wielkiemukapitaowi,alewimidrobnejprzedsibiorczoci.Wprzewaajcejczciopowiadasiza buruazyjndemokracjprzeciwrewolucjisocjalistycznej,majcnadziejnaosignicieswychideaw drogpokojow:przezrozwjspdzielczoci,arteli,zjednoczeniachaupnikwitp.Dotejformacji naleyprzewaajcacznaszychmiejskichspdzielcweserowskich.Wwarunkachkapitalizmuich przedsibiorstwaprzeradzajsizazwyczajwnormalneorganizacjekapitalistyczne,samizaspdzielcy niernisiprawieniczymodczystychburua. C) Socjalizm agrarnochopski przybiera najrniejsze formy, niekiedy bliskie wiejskiemu anarchizmowi. Charakteryzuje go przede wszystkim to, e nie przedstawia sobie socjalizmu jako wielkiegogospodarstwa.Zbliasibardzodoideirozdziauizrwnania.Odrniasiodanarchizmu przedewszystkimdaniemsilnejwadzy,ktrachroniabyprzedobszarnikiem,alejednoczenieprzed proletariatem.Socjalizmjawisiwtensposbjakoeserowskasocjalizacjaziemi,ktrazatwierdzana wieczno drobn produkcj, obawia si proletariatu i przeksztacenia caej gospodarki narodowej w wielkie braterskie zjednoczenie. Wrd niektrych warstw chopstwa wystpuj rwnie inne obrazy socjalizmu, blisze anarchizmowi, nie uznajce wadzy pastwowej, odrniajce si natomiast od anarchizmuswympokojowymcharakterem(komunizmsekciarskiitp.).Tendencjaagrarnochopskaw socjalizmie moe zosta przezwyciona tylko po duszym czasie, gdy masy chopskie zrozumiej wszystkiezaletywielkiejprodukcji. D)Takzwanykomunizmniewolniczyiwielkokapitalistyczny.Wgruncierzeczyniesposbtu mwi nawet o cieniu socjalizmu. O ile w trzech wyej wymienionych formach socjalizmu mona znalechobyjakiedoniegoaluzjeioilewyraajoneprotestprzeciwuciskowi,otyletutajmamydo czynieniatylkozesowem,ktrewykorzystujesiwpodstpnysposbwceluzagmatwaniaproblemu. Modtwprowadziliburuazyjniuczeni,azaichprzykademtakesocjalizmugodowy(poczcinawet Kautsky). Charakter taki ma rwnie, na przykad, komunizm Platona, polegajcy na tym, e organizacja wacicieli niewolnikw bratersko i wsplnie wyzyskuje masy niewolnikw pozbawionychpraw.Wrdwacicieliniewolnikwpanujepenarwnoiwsplnotadbr,niewolnicy za nie posiadaj niczego, speniaj rol zwierzt roboczych. Zrozumiae, e nie ma tu nawet ladu socjalizmu. Podobnego rodzaju socjalizm gosz take pod postaci socjalizmu pastwowego niektrzy profesorowie buruazyjni. Rnica polega na tym, e miejsce niewolnikw zajmuje wspczesnyproletariat,amiejscewacicielinajwiksikapitalici.Wistocierzeczyitutajniemaladu socjalizmu,jestnatomiastpastwowy,katorniczykapitalizm. Socjalizmmieszczaski,agrarnyilumpenproletariackimajjednwsplncech:wszystkiete postacie nieproletariackiego socjalizmu nie licz si z rzeczywistym tokiem rozwoju historycznego. Rozwjtenprowadzidokoncentracjiprodukcji,tymczasemteorieteopierajsinadrobnejprodukcji. Dlategotestanowionejedyniemarzenie,utopipozbawionjakichkolwiekszansurzeczywistnienia. 5.Dyktaturaproletariatu Urzeczywistnienieustrojukomunistycznegowymagaodproletariatuskupieniawswychrkach caejwadzyisiy.Niemoeonprzeksztacistaregowiatabezdysponowaniatsi,bezstaniasina pewienokresklaspanujc.Oczywistejest,eburuazjanieoddaswychpozycjibezwalki.Komunizm
oznaczadlaniejutratpoprzedniego,uprzywilejowanegopooenia,utratwolnociwyciskaniapotui krwi z robotnika, utrat praw do zysku, procentw, rent. Komunistyczna rewolucja proletariatu, komunistyczne przeobraenie spoeczestwa natyka si w zwizku z tym na wcieky opr i walk wyzyskiwaczy.Zadaniewadzyrobotniczejmusiwicpoleganabezwzgldnymstumieniutegooporu. Aponiewaoprtenbdziezapewnezdecydowany,rwnierobotnicza,proletariackawadzapowinna byrobotniczdyktatur.Dyktaturaoznaczazwaszczanowysposbrzdzeniaizdecydowaniewwalcez wrogiem. W sytuacji takiej nie moe by oczywicie mowy o swobodach dla wszystkich ludzi. Dyktaturaproletariatuniedajesipogodzizwolnocidlaburuazji.Jejcelemjestwaniepozbawienie buruazjiwolnoci,zwizaniejejrk,niedopuszczeniedoprowadzeniaprzezniwalkiprzeciwrewolucji proletariackiej. I im wikszy jest opr buruazji, im zacieklej mobilizuje ona swoje siy, im jest niebezpieczniejsza,tymsurowszaibezwzgldniejszabypowinnadyktaturaproletariacka,przybierajc nawet,wskrajnychprzypadkach,formterroru.Dopierowtedy,gdywyzyskiwaczezostanostatecznie pokonani, gdy przestanstawiaopr,gdypozbawienizostanjakichkolwiekmoliwociszkodzenia klasierobotniczej,dopierowtedydyktaturaproletariatubdziestopniowoagodzona;jednoczeniedawna buruazjabdziepowolizlewasizproletariatem,pastworobotniczestopniowoobumrze,caeza spoeczestwoprzeksztacisiwbezklasowespoeczestwokomunistyczne. Wwarunkachdyktaturyproletariatu,ktrajestinstytucjczasow,rodkiprodukcjinaleniedo caegospoeczestwa,ajedyniedoproletariatu,dojegoorganizacjipastwowej.Klasarobotnicza,to znaczywikszoludzi,monopolizujeczasowowszystkierodkiprodukcji.Dlategoteniematujeszcze cakowiciekomunistycznychstosunkwprodukcji.Wystpujjeszcze:podziaspoeczestwanaklasy, klasapanujca(proletariat),monopolizacjaprzeztnowklaswszystkichrodkwprodukcji,wadza pastwowa (wadza proletariatu), ktra walczy z wrogami. W miar jednak tumienia oporu byych kapitalistw,obszarnikw,bankierw,generaw,biskupw,ustrjdyktaturyproletariatuprzechodzibez jakichkolwiekrewolucjiwkomunizm.Dyktaturaproletariatujestnietylkonarzdziemwalkizwrogiem, ale take dwigni przewrotu ekonomicznego. Przewrt ten ma za zadanie przeksztaci prywatn wasno rodkw produkcji we wasno spoeczn, musi pozbawi (ekspropriowa) buruazj rodkwprodukcjiiwymiany.Ktobdzietorobiiktopowinientozrobi?Jasne,enieposzczeglne jednostki, choby nawet pochodzenia proletariackiego. Gdyby zaczy to robi jednostki czy nawet oddzielnegrupki,prowadziobytownajlepszymwypadkudopodziau,awnajgorszymprzerodzioby siwzwykgrabie.Zrozumiaewicjest,ewywaszczeniaburuazjipowinnadokonazorganizowana siaproletariatu.Takzazorganizowansijestwaniedyktatorskiepastworobotnicze. Przeciwdyktaturzeproletariatupodnoszoneszarzutyzrnychstron.Popierwsze,anarchici. Gosz, e w przeciwiestwie do bolszewikw, ktrzy opowiadaj si za wadz rad, walcz oni z wszelkwadziwszelkimpastwem.Wszelkwadzuwaajzaprzemociograniczaniewolnoci. Naleywzwizkuztymobalibolszewikwiwadzradzieck,dyktaturproletariatu.Niepotrzeba adnej dyktatury,niepotrzebaadnegopastwatwierdzanarchici.Pogldyichtylko wydaj si rewolucyjne.Wrzeczywistocianarchicistojnienalewo,alenaprawoodbolszewikw.Bopoc nam przecie dyktatura? Po to, byw sposbzorganizowany przezwyciapanowanie buruazji, by stosowaprzemoc(mwimytootwarcie)wobecwrogwproletariatu.Dyktaturaproletariatutotoprw jegorkach.Ktojestprzeciwkoniej,niejestrewolucjonist.Gdyzwyciymyburuazjostatecznie,
wwczasniepotrzebnanambdzieadnadyktaturaproletariatu.Gdyjednaktoczysiwalkanamier, wwczas witym obowizkiem klasy robotniczej jest zdecydowana walka z wrogami. Midzy kapitalizmemakomunizmemkoniecznajestepokadyktaturyproletariatu. Przeciw dyktaturze proletariatu wystpuje rwnie socjaldemokracja, zwaszcza mienszewicy. Ludzie ci zupenie zapomnieli o tym, o czym kiedy sami pisali. W naszym starym programie, wypracowanymwsplniezmienszewikami,stwierdzonoprzecie:Koniecznymwarunkiemrewolucji spoecznej jest dyktatura proletariatu, tzn. zdobycie przez proletariat takiej wadzy politycznej, ktra pozwoli mu pokona wszelki opr wyzyskiwaczy. Podpisuj si pod tym (w sowach) take mienszewicy. Gdyjednak sprawa staje naporzdkudnia, wwczas zaczynaj krzyczeo naruszaniu wolnociburuazji,ozamykaniugazetburuazyjnych,oterrorzebolszewikwitd.Tymczasemnawet Plechanowdostrzeganiegdypotrzebstosowaniabezwzgldnychrodkwprzeciwburuazji,twierdzi, emoemypozbawijprawawyborczego.Obecniemienszewicyprzeszlidoobozuburuazjiiwszystko tozostaoprzeznichzapomniane. Zarzuty przeciw dyktaturze proletariatu wysuwane s rwnie z moralnego punktu widzenia. Mwi si, e rozumujemy jak dzicy Hotentoci, ktrym przywiecaa zasada: jeli ja ukradn on ssiadowi,todobrze,jelionmiukradnieon,tole.Wyznajcnastpujczasad:Jeliburuazja stosujeprzemocwobecproletariatu,tole;jeliproletariatstosujeprzemocwobecburuazji,todobrze, bolszewicyniernilibysioddzikusw. Ci, ktrzy zgaszaj takie zarzuty, nie rozumiej w ogle sedna sprawy. Gdy mwi o Hotentotach, to chodzitamodwchrwnychsobieludzi, ktrzypodkradajsobiewzajemnie ony, opierajcsinatychsamychracjach.Tymczasemproletariatiburuazjaniesrwnymisobiepartnerami. Proletariattoklasaogromna,buruazjatogarstka.Proletariatwalczyowolnocaejludzkoci,buruazja o zachowanie ucisku, wojen, wyzysku. Proletariat walczy o komunizm, buruazja o zachowanie kapitalizmu.Gdybykapitalizmikomunizmbyyjednymitymsamym,towwczasburuazjaiproletariat przypominaybydwchHotentotw.Obecniejednaktylkoproletariatwalczyonowyustrj.Wszystko, cowspieragowtejwalcejestpoyteczne,wszystkocoprzeszkadzaszkodliwe. 6.Zdobyciewadzypolitycznej Proletariat urzeczywistnia swoj dyktatur na drodze zdobycia wadzy pastwowej. Ale co oznacza zdobycie wadzy? Niektrzy sdz, e przejcie od buruazji wadzy to co w rodzaju przeoeniapieczkizjednejkieszenidodrugiej.Przedtemwadzataznajdowaasiwrkachburuazji,a nastpnie proletariat przegoni buruazj i wadz, ktr posiadaa, wzi sobie. Nie stworzy nowej wadzy,aleprzechwycistar. Pogldtakijestcakowiciefaszywyiwystarczytylkodobrzepomyle,byzrozumie,naczym polegabd. Wadzapastwowajestorganizacj.Buruazyjnawadzapastwowajestorganizacjburuazyjn, w ktrej wszyscy ludzie dobrani s na okrelonej zasadzie: w armii najwysz pozycj zajmuj generaowiepochodzcyzwarstwnajbogatszych,wadministracjitacyministrowieitd.Przeciwkomu walczyproletariatwalczcowadz?Przedewszystkimprzeciwtejwanieburuazyjnejorganizacji.
Skorotak,znaczyto,ejegocelpoleganazadaniujejciosu,najejzburzeniu.Aponiewagwnsi pastwastanowiarmia,tozwycienieburuazjiwymagaprzedewszystkimrozoeniairozbiciaarmii buruazyjnej.KomuniciniemieccyniemogobaliwadzyScheidemannaiNoskegonierozbijajcich armii. Rewolucjaniemoezwyciy,gdyarmiaprzeciwnikajestcakowiciezwart;jelirewolucja zwycia, armia buruazji ulega demoralizacji i rozpadowi. Dlatego, na przykad, zwycistwo nad caratemoznaczaoczciowezburzeniepastwacarskiegoiczciowyrozkadarmii,zwycistwoza Rewolucji Padziernikowej oznaczao ostateczne zburzenie organizacji pastwowej Rzdu TymczasowegoiostatecznyrozkadarmiiKiereskiego. Rewolucjaburzywicstarwadzitworzynow,inn,tak,jakiejwczeniejniebyo.Wjej skadwchodzoczywicietakeniektreczcistarejwadzy,ktrejednakusytuowanezostajzupenie inaczej,nainnejzasadzie. Zdobyciewadzypastwowejniejestwicprzejciemistniejcejjuorganizacji,alestworzeniem organizacjinowej,organizacjiklasy,ktrazwyciyawwalce. Problem ten ma ogromne znaczenie praktyczne. Bolszewikw niemieckich, na przykad, przekonuj (podobnie jak w swoim czasie rosyjskich), e rozkadajc armi sprzyjaj upadkowi dyscypliny, karnoci itd. Wydawao si to niektrym i wydaje do dzisiaj strasznym oskareniem. Tymczasemnictakiegownimniema.Armia,ktrawystpujeprzeciwrobotnikomzrozkazugenerawi burua, choby byli oni nawet rodakami, powinna zosta rozbita. Jeli tak si nie stanie, bdzie to oznaczamierrewolucji.Rozkaduarmiiburuazyjnejnietrzebasiwicobawiairewolucjonista winienpoczytasobiezazasugdziaanienarzeczrozkaduaparatupastwowegoburuazji.Tamgdzie buruazyjnadyscyplinapozostajenienaruszona,buruazjajestniezwycialna.Niemonapragnjej rozbiciaijednoczenieobawiasijejskrzywdzenia. 7.Partiakomunistyczna Zwycistwoproletariatuwdowolnymkrajuwymagajegozjednoczeniaizorganizowania,wymaga istnieniapartiikomunistycznej,partii,ktrabyjasnodostrzegaadrogrozwojukapitalizmu,ktraby rozumiaarzeczywistsytuacjirzeczywisteinteresyklasyrobotniczej,ktrasytuacjtbywyjaniaa, ktra prowadziaby dowalki iwalktkierowaa.Nigdyi nigdzieadnapartia nie miaa w swych szeregachwszystkichczonkwreprezentowanejprzezniklasy;dotakiegopoziomuwiadomociadna klasanigdyniedosza.Zazwyczajorganizujsiwpartinajbardziejprzodujcyczonkowieklasy, najlepiejuwiadamiajcysobieswojeinteresyklasowe,najbardziejmiali,energiczniiuparciwwalce. Dlategotezewzgldunaliczbswoichczonkwpartiajestzawszeznaczniemniejszaodklasy,ktrej interesw broni. Poniewa jednak wanie tych, prawidowo rozumianych interesw broni, to partie odgrywajzazwyczajrolkierownicz.Partieprowadzzasobcaeklasy,walkaklasowaprzybiera postawalkiowadzpartiipolitycznych. Znaczenie istnienia zwartej i bojowej partii komunistycznej wida wyranie na przykadzie Niemiec i Rosji. W Niemczech pomimo istnienia rozwinitego proletariatu brakowao przed wojn bojowejpartiiklasyrobotniczej,takiejjakrosyjscykomunicibolszewicy.DopierowlatachwojnyKarl LiebknechtiRaLuksemburgzaczlitworzypartikomunistyczn.Dlategotewlatach19181919,
pomimowybuchuszeregupowsta,nieudaosirobotnikomniemieckimpokonaburuazji.WRosji natomiast istniaa prna partia bolszewicka. Dziki niej proletariat rosyjski posiada doskonae dowdztwo. Dlatego te, mimo wielu trudnoci, jako pierwszy mg wystpi w sposb tak zorganizowanyitakszybkozwyciy.Podtymwzgldempartianaszamoestanowiistanowiwzr dla innych partii komunistycznych. Jej prno i dyscyplina s powszechnie znane. Jest ona najwaleczniejszikierowniczpartirewolucjiproletariackiej.
II.WARUNKIBUDOWYKOMUNIZMUWROSJI 1.MidzynarodowasytuacjaRosji Koniecznoprzewrotukomunistycznego,nacowskazywalimyjuwczeniej,wynikaprzede wszystkim z nadzwyczaj silnego powizania Rosji z systemem gospodarki wiatowej, ktrego jest czci.Gdywicpadapytanieoto,wjakisposbmoeRosjakrajzacofanyprzejdoustroju komunistycznego, to odpowiada na nie naley, wskazujc na midzynarodowe znaczenie rewolucji. Rewolucjaproletariatumoebytylkorewolucjwiatow.Wtymtekierunkusirozwija.Europa nieuchronnieprzejdziedodyktaturyproletariatu,anastpniedokomunizmu.CzymoeRosjapozosta krajemkapitalistycznym,jeliNiemcy,FrancjaiAngliaprzejddodyktaturyproletariatu?Jestoczywiste, e Rosja take musi si znale w obszarze oddziaywania idei i przeksztace socjalistycznych. Jej zacofanie,sabywporwnaniuzinnymikrajamirozwjprzemysuiinnychdziawgospodarki, wszystkietebrakiprzestanmietakogromneznaczenie,jelitylkogospodarkaRosjizostaniepoczona wraz z przodujcymi krajami w midzynarodow lub przynajmniej europejsk Republik Rad. Co prawda,pozniszczeniachwojennychiporewolucjicaaEuropabdziewyczerpanaiwykrwawiona,ale potny i rozwinity proletariat zdoa w niezbyt dugim okresie odbudowa wielki przemys, ktry pomoetakezacofanejRosji.Zdrugiejstrony,Rosjajakokrajoogromnychbogactwachnaturalnych, takichjak:drewno,wgiel,nafta,rudaelaza,zboeprzydobrejorganizacjiiwwarunkachpokoju bdzie moga zapewni dostatek surowcw. A wic i my moglibymy dopomc naszym zachodnim towarzyszom.WwarunkachprzejciaEuropypodwadzproletariatuosignitypotencjaprzemysowy wystarczybydlawszystkich.Aponiewawadzaproletariatujestnieuchronna,tozrozumiaejest,e zadanieklasyrobotniczejRosjipoleganatym,bytakezeswojejstronywniemoliwienajwikszy wkadwdzieoprzejciadokomunizmu.Ztegowaniewynikazadanie,jakiestawiaprzedsobnasza partia:bezzwocznebudownictwokomunizmu. 2.WielkiprzemysRosji Naleystwierdzi,enaszprzemys,choniewielkiwporwnaniuzrolnictwem,opartybyna wielkiej organizacji kapitalistycznej. W najwaniejszych gaziach produkcji wikszo stanowiy przedsibiorstwazatrudniajcedziesiiwicejtysicyrobotnikw.Poczwszyodroku1907przemys Rosjiulegaszybkiejcentralizacji,krajpokryasiesyndykatwitrustw.Zpocztkiemwojnyburuazja
zaczanawetprzystpowadoorganizacjikapitalizmupastwowego.Potwierdzatotylkoprzekonanie, e przemys nasz mona niezalenie od najrniejszych trudnoci organizowa w skali oglnopastwowej.Interesujce,eprawicowieserowcyimienszewicy,goszcy,esocjalizmwRosji jestabsolutnieniemoliwy,samiopowiadalisizawszezapastwowymkierownictwemikontrolnad przemysem.Twierdzilijedynie,ejesttopotrzebnewtedy,gdywadzapastwowaznajdujesiwrkach buruazji,gdyregulujeikontrolujepastwoburuazyjne.Innymisowy,eserowcyimienszewicy opowiadalisi,pomimoswegopatriotyzmu,zapruskimmodelemkapitalizmupastwowego.Oczywiste jest jednak, e kto uwaa za moliwy kapitalizm pastwowy, ten uwaa musi za moliw take socjalistyczn organizacj gospodarki. I rzeczywicie, rnica polega tylko na tym, e w pierwszym przypadkugospodarkorganizujepastwoburuazyjne,wdrugimzapastwoproletariackie.Gdyby produkcja nasza byatakzacofana,eojakiejkolwiek organizacji niemogobybynawetmowy, to oczywicie nie mona by jej organizowa take na zasadach pastwowokapitalistycznych. Wiemy doskonale,eorganizacjastajesimoliwadopieronaokrelonymstopniucentralizacjikapitau.Stopie ten Rosja osigna. Przyznaj to nawet przeciwnicy komunizmu, uznajc moliwo buruazyjnego pastwowegoregulowaniaprzemysu.Zacofanierosyjskiejgospodarkiniepoleganatym,eniebyo wielkichfabryk,alenatym,ecayprzemysbywporwnaniuzrolnictwemtylkojejdrobnczci. Wniosekstdoczywisty:proletariatrosyjski,niezalenieodwszelkichtrudnoci,musipoproletariacku organizowa przemys i trzyma go mocno w swych rkach a do chwili, gdy nadejdzie pomoc od towarzyszyzZachodu.Wrolnictwienatomiastnaleyzorganizowasiepunktwoparciagospodarki uspoecznionej.Gdybdziemymoglizjednoczysizprzemysemzachodnim,wwczaszorganizowany wsplnyprzemysbdziemgprzekazywanawieduiloproduktwmiejskich.Aleprzekazywaw sposbzorganizowany.Niemoebytak,abyistniaysetkitysicyprywatnychhandlarzy,kupcwi spekulantw,ajednoczeniepastwowemagazynyprzydzielayproduktywsiom.Oczywistejest,ew zamiantakechopipowinniprzekazywazboewsposbzorganizowany;wiepowoliprzyczyniabysi dowsplnegogospodarowania.Wkocuionastaabysiczciwielkiejwsplnejrodziny.Silny i zorganizowanyprzemyswcignbydowsplnego,powszechnegoyciatakewie.Zpomocsilnego przemysumonabyatwoiwielepomcchopstwu,ktreprzekonaobysi,enoweyciejestznacznie atwiejsze. Osignicietegowszystkiegojestjednakbardzotrudne.Mindugielata,zanimwszystkotosi uksztatuje,ayciewejdziewnowkolein.
III.WADZARADZIECKA 1.Wadzaradjakoformadyktaturyproletariatu Dorewolucjirosyjskiej1917rokuwielemwiosiodyktaturzeproletariatu,alewistocienikt niepotrafiokreliformy,wjakiejdyktaturatazostanieurzeczywistniona.Rewolucjarosyjskaznalaza tformwpostaciwadzyrad.Wadzaradrealizujedyktaturproletariatu,zorganizowanegojakoklasa panujca,walczca,przypomocychopstwa,zoporemburuazjiiobszarnikw.
Partia nasza postawia jako pierwsza na porzdku dnia i jako pierwsza wprowadzia w ycie daniewadzyrad.PodhasemCaawadzawrceraddokonaasirewolucjapadziernikowa1917 roku.Przedtemhasotoniebyogoszone.Nieznaczytojednak,ezostaoonowymylonezgowy. Wrcz odwrotnie, pojawio si ono, narodzio w samym ywiole ycia. Ju w okresie rewolucji 19051906rokupowstaaklasowaorganizacjarobotnikw:RadyDelegatwRobotniczych.Wrewolucji 1917rokuorganizacjeteznacznierozszerzyyswjzasig.Powstawayniemalwszdzie,jakgrzybypo deszczu.Nietylkoradyrobotnikw,aletakeonierzy,apniejrwniechopw.Byojasne,erady te,wystpujcjakoorganywalkiowadz,niechybniestansinastpnieorganamiwadzy. 2.Demokracjaproletariackaademokracjaburuazyjna Buruazyjnarepublikademokratycznaopierasinapowszechnymgosowaniuoraznatakzwanej oglnonarodowej,powszechnoludowej,ponadklasowejwoli.Zwolennicyrepublikiburuazyjno demokratycznej,ZgromadzeniaNarodowegoitp.zarzucajnam,enaruszamypowszechnwolnarodu. Jak ogln wol moe mie buruazja i proletariat? Wola powszechnoludowa, jeli pod sowemtymrozumiesiwszystkieklasy,jestoszustwem.Tegorodzajuoglnawolanieistniejeiistnie niemoe. Oszustwo to potrzebne jest buruazji, aby uzasadni swoje panowanie. Buruazja stanowi mniejszo, ale nie moe otwarcie powiedzie, e wadz sprawuje garstka kapitalistw. Musi wic twierdzi,epanujewimieniucaegonarodu,wszystkichklas,caegoludu. Wjakisposbjednakoszustwotodokonywanejestwrepublicedemokratycznej?Gwnym rdem ujarzmienia proletariatu jest tu wyzysk ekonomiczny. W najbardziej demokratycznej nawet republice fabryki i zakady znajduj si w rkach kapitalistw, ziemia w rkach kapitalistw i obszarnikw.Robotnikniemaniczegoprczwasnychrk,biedotachopskanajwyejndznyskrawek ziemi.Zmuszenisdocikiejpracywbeznadziejnychwarunkach,snaasceswychgospodarzy.Na papierze mog wiele, w rzeczywistoci nic, poniewa wszystkie bogactwa, wadza znajduj si w rkachichwrogw.Natymwaniepolegatakzwanademokracjaburuazyjna. RepublikaburuazyjnaistniejewStanachZjednoczonych,Szwajcarii,Francji,alewewszystkich tych krajach wadzanaleydoimperialistw,krlwtrustw ibankw,najwikszychwrogw klasy robotniczej. Najdemokratyczniejsz bya republika niemiecka z roku 1919 z jej Zgromadzeniem Narodowym.ByatojednakrepublikamordercwK.Liebknechta. Wadza radstanowinowy,znaczniedoskonalszytypdemokracjidemokracji proletariackiej. Istot jej stanowi przejcie rodkw produkcji w rce ludzi pracy, czyli pozbawienie buruazj si. Uciskaneprzedtemmasyiichorganizacjestajsitutajorganamiwadzy.Organizacjerobotnikwi chopwistniay rwniewustrojukapitalistycznym,istniejwictakewrepublikachburuazyjno demokratycznych. Organizacje bogaczy odsuwaj je jednak na margines. W warunkach demokracji proletariackiej bogacze pozbawieni zostaj bogactwa, masowe za organizacje robotnikw, biedoty chopskiejitd.(rady,zwizki,komitetyfabryczne)stajsiwaciwpodstawproletariackiejwadzy pastwowej.
Demokracja radziecka nie tylko nie odsuwa organizacji robotniczych od wadzy, ale wrcz przeciwnie czyni je organami rzdzenia. A poniewa rady i inne organizacje klasy robotniczej i chopstwaskupiajmilionyludzipracy,towadzaradporazpierwszywhistoriiporywadonowych zadaogromnliczbludzi,dawniejzapomnianychiwegetujcychnadniehierarchiispoecznej.Do wsplnejpracywcigajsidzikiradom,zwizkomzawodowym,komitetomfabrycznymcorazszersze masy ludu. Zjawisko to ma charakter powszechny. W prowincjonalnych miasteczkach, na wsiach rzdzenieitworzenienowegoyciastajesisprawludzi,ktrzynigdyprzedtemniemieliztymdo czynienia.Wtensposbwadzaradzieckarealizujezasadsamorzdnociterenowejorazwciganiado tejdziaalnociszerokichmasludnoci. Oczywicie zadaniem naszej partii jest wszechstronny rozwj tego nowego, proletariackiego demokratyzmu.Musimydydotego,byworganachwadzyradzieckiejpracowaymoliwienajszersze warstwy proletariatu i biedoty wiejskiej. W jednej z broszur wydanych jeszcze przed Rewolucj PadziernikowtowarzyszLeninsuszniepisa,ezadanienaszepoleganatym,bynawetkadkuchark nauczy rzdzi pastwem. Jest to oczywicie zadanie trudne,a na drodze jego realizacji ley masa przeszkd.Gwntrudnocijestniedostatecznypoziomkulturalnymas.Przodownicystanowiwrd robotnikw stosunkowo wsk warstw. Nale do niej na przykad metalowcy. S jednak warstwy zacofane,zwaszczanawsi.Brakimzazwyczajinicjatywy,miaoci,cogrozitym,eznajdsina poboczuwydarze.Zadaniemnaszejpartiijestsystematyczne,konsekwentnewciganietychwarstwdo wsplnejpracypastwowej. 3.Materialneuwarunkowaniarealizacjiprawklasyrobotniczej Jednozgwnychoszustwdemokracjiburuazyjnejpoleganatym,edajeonatylkopozrpraw; napapierzestwierdzasi,erobotnicyuczestniczymogwwolnychwyborach,emajtakiesame prawajakwaciciele,emogorganizowasiwzwizki,zwoywazebrania,wydawa,jakiechc, gazetyiksiki.Wtymwidzisiistotdemokracjiiowiadcza,ejesttodemokracjadlawszystkich, dlacaegoludu,dlawszystkichobywateliwodrnieniuodtej,jakapanujewRepubliceRadzieckiej. Trzebaprzedewszystkimpowiedzie,ewrzeczywistocitakademokracjaburuazyjnawogle nie istnieje. Byo tak sto lat temu, ale teraz od dawna ju zostaa odmieniona przez rzdzcych kapitalistw.Alenawetgdybydemokracjatakaistniaawrzeczywistoci,toitakwporwnaniuzwadz rad, nie warta byaby zamanego grosza. Dla klasy robotniczej wane s nie prawa na papierze, ale moliwo ich realizacji. To za w warunkach panowania kapitau, w warunkach, gdy wszystkie bogactwapozostajwrkachkapitalistw,jestniemoliwe.Jelinawetnapapierzerobotnicymogsi zbiera,tomoliwejest,eniebddysponowamiejscemdotegoniezbdnym:wszyscywaciciele pomieszcze,czytozpodpuszczeniaburuazyjnychrekinw,czytozpowoduosobistejnienawicido robotnikw,odmwiwypoyczeniasaliikoniec.Alboinnyprzykad:robotnicychcwydagazet,do czego maj prawo, ale do tego potrzebne s pienidze, papier, budynki, drukarnie itd. Wszystko to znajduje si w rkach kapitalistw, od ktrych woli robotnicy s cakowicie zaleni. Efektem tego wszystkiegojestto,eburuazjaposiadamilionowegazety,dziewdziemoeoszukiwaludwedle woli,robotnicyza,chonapapierzemajtesameprawa,wrzeczywistocinieposiadajniczego.
Natympolegaistotawolnocidlarobotnikwwdemokracjiburuazyjnej.Stoswobodytylko napapierze,jaktosimwiwolnociformalne;wistociezaadnejwolnocituniema,jakoenie monajejurzeczywistni.Dokonujesitutajtosamo,cowewszystkichdziedzinachycia.Wedugteorii buruazyjnych waciciel i robotnik s w spoeczestwie kapitalistycznym rwni na mocy istnienia wolnoci umowy; waciciel ma wol naj robotnika, robotnik ma lub nie ma woli naj si. W rzeczywistocijestjednaktak,ewacicieljestsytyibogaty,robotnikzagodnyibiedny.Robotnik musisinaj.Ctowiczarwno?Midzybogatymiibiednyminiemoebyrwnoci,choby nawet przekonywa o tym papier. Dlatego te, w warunkach panowania kapitau, swobody maj charakterpapierowy. W przeciwiestwie do tego swobody dla klasy robotniczej w Republice Rad polegaj przede wszystkimnamoliwociichurzeczywistnienia.OtoodpowiedniepunktykonstytucjiRFSRR(rozdz.II, cz.V): 14.Wceluzapewnieniamasompracujcymrzeczywistejwolnociwyraaniaswychpogldw RosyjskaFederacyjnaSocjalistycznaRepublikaRadzieckaznosizalenopracyodkapitauiprzekazuje w rce klasy robotniczej i biedoty chopskiej wszystkie rodki techniczne i materialne niezbdne do wydawania gazet, broszur, ksiek i wszelkich innych wydawnictw i zapewnia im swobodne rozpowszechnianiewcaymkraju. 15. W celu zapewnienia masom pracujcym rzeczywistej wolnoci zgromadze Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, uznajc prawo obywateli Republiki Radzieckiej do swobodnegozwoywaniazgromadze,mityngw,pochodwitp.oddajedodyspozycjiklasyrobotniczeji biedotychopskiejwszystkiepomieszczeniaodpowiedniedoorganizacjizgromadzeludowychwrazz ichumeblowaniem,owietleniemiogrzewaniem. 16. W celu zapewnienia masom pracujcym rzeczywistej wolnoci zwizkw Rosyjska Federacyjna Socjalistyczna Republika Radziecka, amic ekonomiczn i polityczn wadz klas posiadajcych i likwidujc tym samym wszystkie przeszkody, ktre do tej pory przeszkadzay robotnikom i chopom korzysta w spoeczestwie buruazyjnym ze swobody organizowania si i dziaalnoci, udziela robotnikom i biedocie chopskiej wszelkiej pomocy, materialnej i innej, w ich jednoczeniusiiorganizowaniu. 17. W celu zapewnienia masom pracujcym rzeczywistego dostpu do wiedzy Rosyjska FederacyjnaSocjalistycznaRepublikaRadzieckastawiaprzedsobzadaniezapewnieniarobotnikomi biedociechopskiejpenego,wszechstronnegoibezpatnegowyksztacenia. Na tym polega ogromna rnica midzy faszywymi swobodami demokracji buruazyjnej a rzeczywistymiswobodamidemokracjiproletariackiej. 4.Kierowniczarolaproletariatu Wrewolucjimasowej,ktrajestrewolucjkomunistyczn,przodujcrol,rolwodza,odgrywa proletariat. Proletariat jest jedyn klas, ktrej warunki ycia w spoeczestwie kapitalistycznym doprowadziy do prawidowych pogldw komunistycznych, wskazay prawidowy cel i prawidowe drogi prowadzcedotegocelu. Nicwicdziwnego,eto proletariat stannaczelecaego procesu
rewolucji. Chopstwo (rednie, ale czciowo take biedota) nieraz podlegao wahaniom. Sukcesy osigno tylko wtedy, gdy podao za proletariatem. I odwrotnie gdy przeciwstawiao si proletariatowi, zawsze koczyo pod rozkazami Denikinw, Koczakw lub innych obszarnikw, kapitalistwigeneraw. 5.Biurokracjaiwadzarad Wadzaradzorganizowanazostaajakowadzanowejklasy,proletariatu,nagruzachstarejwadzy buruazyjnej. Zanim proletariat zorganizowa swoj wadz, zburzy wadz cudz, wadz swych wrogw.Przypomocywadzyradzieckiejdobijainiszczyostatkistarejmachinypastwowej,takiejak: stara policja, ochrana, andarmeria, carskoburuazyjny sd z jego prokuratorami i wynajmowanymi donosicielami,rnestareurzdy,buruazyjneministerstwazichpersonelemurzdniczymitd.Jakiby ten cel proletariatu? I jakie zadanie stano przed parti? Zadanie to polegao na zastpieniu starej warstwyurzdniczejsamymimasami,natym,bysprawamirzdzeniazajlisiwszyscyludziepracy(na niektrychstanowiskachnazasadziekrtkichzmian,nainnychwokresachduszych).Natknlimysi tujednaknaszeregpowanychtrudnoci. Popierwsze:niedostatecznypoziom,ciemnota,bojaliwozacofanychwarstwwmiecie,cow jeszcze wikszym stopniu odnosi si do wsi. Aktywni, energiczni, miali, w peni zorientowani przodownicystanowistosunkowoniewielkczspoeczestwa.Inniledwieprzebudzilisizestanu politycznego upienia.Alewielujesttakich,ktrzyjeszczebojsiruszyzmiejsca, wielu nie zna jeszcze swych prawi nieczujesijeszczegospodarzami kraju. Niejesttozresztczymdziwnym. Zahukane i uciskaneprzezwiekimasyniemogprzejodrazuodstanupdzikiegodorzdzenia krajem. Pocztkowo na czoo wysuwa si warstwa najbardziej rozwinita: stanowi j na przykad robotnicyPiotrogrodu.Spotkaichmonawszdzie:skomisarzamiwarmii,organizatoramiprzemysu, pracownikami komitetw na wsi, propagandystami, czonkami najwyszych organw radzieckich, lektorami.Szerokiemasystopniowoprzeobraajsi:rosnnowepokolenia,ktrezastpujstarszych, powoli same si ucz. Oczywiste jest jednak, e oglnie niski poziom kulturalny stanowi ogromn przeszkod. Problem drugi to brak nawykw rzdzenia. Dotyczy to take najlepszych towarzyszy. Klasa robotniczawziawswojercewadzporazpierwszywhistorii.Nigdynierzdzia,nigdynieuczya sirzdzenia.Wrczprzeciwnie,zarwnowadzecarskiewokresiedugichdziesicioleci,jakirzd GuczkowaKiereskiegowszelkimisposobamistaralisiniedopuciproletariatudosprawocharakterze oglnopastwowym. Pastwo buruazyjne i obszarnicze byo przecie w kocu nie organizacj wykonawcz,alenarzdziemuciskurobotnikw.Zrozumiaejest,edochodzcdowadzyiuczcsiw praktycerzdzenia,klasarobotniczaniejednokrotniepopeniabdy.Nabdachtychsiuczy,alemimo wszystkojepopenia. Problemtrzecistanowiburuazyjnispecjalicistarejdaty.Proletariatzmuszonyjestkorzystaz ichusug.Podporzdkowaichsobie,zmusidopracy,zamaichsabota,wkocuionidopasujsido wymaganowegospoeczestwa.Alenarazieczstodajupustswymstarymnawykomimanierom:z
wyszociodnoszsidomas,odczajsiodnich,zdajdowasnychcelw,zwikszajznacznie ponadpotrzebprackancelaryjnimitrgbiurokratyczn.Zaraajtymtakenaszychludzi. Czwarttrudnocijestskierowanienajlepszychsidoarmii.Wcikiejsytuacjiwojnydomowej armiapotrzebujeszczeglniewiernych,uczciwychimiaychbojownikw.Nafrontwysaniwicby musznajdojrzalsirobotnicyikomunici.Czynitojeszczewszwarstwprzodownikwnatyach. Uwarunkowaniateniezmiernieutrudniajnampracisprzyjajdopewnegostopniaczciowemu odradzaniusibiurokratyzmu.Jesttowielkieniebezpieczestwodlaproletariatu.Niepotoburzyon stare pastwo urzdnicze, by wyrastao teraz od dou. Partia nasza musi si stara zapobiec temu niebezpieczestwu, a zapobiec mu mona jedynie wcigajc masy do pracy. Podstaw tego jest, oczywicie,podniesieniepoziomukulturalnegomasrobotniczychichopskich,owiecenieich,zniesienie analfabetyzmuipodniesieniewyksztacenia.Niezbdnesjednaktakeinnerodki.Spordnichpartia naszaszczeglnuwagzwracananastpujce: Obowizek wyznaczania kademu czonkowi rady okrelonej pracy zwizanej z rzdzeniem pastwem.Kadyczonekradypowiniennietylkodyskutowaosprawachoglnych,aletakesamemu miedoczynieniazjakimproblememspoecznym,toznaczyzajmowastanowiskospoeczne. Kolejnzmiantychprac.Chodzioto,bypookrelonymczasiezmieniajednpracnadrugi stopniowozapoznawasizewszystkimigwnymiodcinkamizarzdzania.Nienaleyzaszywasina latawjednymmiejscu,grozitopopadniciemwrutynurzdnicz.Nauczywszysijednego,naley przechodzinanowemiejsce. Jako oglny kierunek pracy partia nasza zaleca wciganie do pracy w dziedzinie kierowania pastwemdosowniecaejludnocipracujcej.Wgruncierzeczystanowitopodstawnaszejpolityki. Pewnekrokiwtymkierunkuzostayjuwykonane.Monadonichzaliczyudziadziesitektysicy robotnikw Pitra w przeprowadzaniu rewizji, zorganizowanie przez robotnikw ochrony miasta, wcignicie kobiet do suby w Milicji Robotniczej. W radach mona by, na przykad, wprowadzi pomocnikw spoza czonkw rady, ktrzy przygldaliby si pracy komitetu wykonawczego lub oddziaw;tosamomonabyzrobiwkomitetachfabrycznychizakadach,wcigajcdopracywnich kolejnowszystkichrobotnikw(praktykawskaenajwaciwszformtychdziaa).Powinnimy i dalejdrogwytyczonprzezKomunParysk:upraszczasprawyrzdzenia,wcigadoniegomasy, likwidowawszelkibiurokratyzm.Imszerszybdzieudziamas,tymszybciejznikniepotrzebaistnienia dyktatury proletariatu. Gdywszyscydorolii zdrowiuczestniczwewadzy,znikaj wwczaslady wszelkiegobiurokratyzmu.Prowadzitodozanikuoporuburuazji,jakilikwidacjiwszelkiegopastwa; ludzie kierowa bd nie ludmi, a jedynie rzeczami: maszynami, budynkami, rodkami transportu, narzdziami.Bdzietopenyustrjkomunistyczny. Obumieraniepastwabdziesidokonywaszczeglnieszybkopoostatecznymzwycistwienad imperializmem.Obecnie,wokresiebezwzgldnejwojnydomowej,jestemyzmuszenibudowanasze organizacjewedugmodeluwojennego.Nawetorganywadzyradzieckiejzostayprzebudowanezgodnie ztzasad.Znaczniezwikszyasirolakomitetwwykonawczych. Wynika to z warunkw wojennych, w jakich znajduje si Republika Radziecka. Mamy do czynienianiepoprostuzdyktaturproletariatu, alezrepublikwojennoproletariackuzbrojonym obozem.Zrozumiaejest,ejesttosytuacjatymczasowa,wynikajcazkoniecznoci.

Nikolaj Buharin I Jewgienij Prieobrazenski - Abecadlo Komunizmu

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Nikolaj Buharin I Jewgienij Prieobrazenski - Abecadlo Komunizmu

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NikoajBucharin iJewgienijPrieobraenski

You might also like