Krzysztof Trekiel 149644 V MiBM - KiEM Mechanika materiaw typu SMART referat Wysokocinieniowe zbiorniki kompozytowe - wprowadzanie Rozwj

kompozytowych zbiornikw cinieniowych spowodowany jest korzystnymi charakterystykami wytrzymaoci-do-masy oraz sztywnoci-do-masy w porwnaniu ze stalowymi odpowiednikami. Atrakcyjne s rwnie inne cechy tych zbiornikw np. odporno na korozj i wytrzymao zmczeniowa. Pocztkowo znajdoway zastosowanie jako zbiorniki paliwa CNG do samochodw oraz rone zbiorniki w 4 polimerowy liner cakowicie opleciony kompozytem [Ilustracja 1] (cae obcienie przenosi kompozytowy oplot, bardzo lekki aktualnie cena nie pozwala na szerokie zastosowanie) Warto zaznaczy, e 4 generacja nie pozwala na zastosowanie wkien szklanych, ze wzgldu na wymagane cinienia oraz o poow mniejsz mas, stosuje si tylko wkna wglowe. O ile zbiorniki 3 generacji s ju masowo produkowane dowiadcze z ich wytwarzania nie mona przenie na nowsze rozwizania. Znacznym problemem jest dobr algorytmu nawijania, bd rzdu kilku setnych milimetra skutkuje zaburzeniem struktury, zmian wytrzymaoci zbiornika (szczeglnie zmczeniowej).
Ilustracja 1: Przekrj kasety zbiornikw typu 4

samolotach i pojazdach kosmicznych. Otworzyy te drog dla wodoru w aplikacjach pojazdowych oraz jako mae i lekkie zbiorniki dla sub ratowniczych. Kompozytowe zbiorniki cinieniowe powstaj przez nawijanie na tzw. liner warstw wewntrzn zbiornika setek metrw oplotu z wkna (szklanego, aramidowego lub wglowego) oraz zespajanie oplotw ywic epoksydow. 4 podstawowe generacje wysokocinieniowych 1 cay metalowy (tani zbiornikw ale ciki)

Do zastosowa samochodowych zbiorniki ocenia szereg kryteriw, ktrych spenianie badamy w w testach. Materia kompozytowy jest niejednorodny i modelowanie jego zachowania metod elementw skoczonych (FEM) jest mao wiarygodne i nastrcza wielkie trudnoci matematyczne i obliczeniowe mimo moliwoci wspczesnych komputerw. Podstawowe testy: Obcianie cykliczne cinieniem hydraulicznym czynnikiem roboczym jest woda (odgazowana) taki czynnik uatwia wytworzenie pulsacji cinienia i pozwala przyspieszy badanie Uszkodzeniem powinien by wyciek a nie rozerwanie. [ilustracja 2]

2 kompozytowy oplot czci cylindrycznej (kompozytowy oplot przenosi 50% obcienia; lejszy, ale wiksze koszty) 3 metalowy liner cakowicie opleciony kompozytem (liner przenosi nieznaczne obcienie; lekki lecz drogi)

jaka ilo CNG przenika przez polimerowy liner dotyczy 4-tej generacji Przestrzeliwanie zbiornika Crash test hydrauliczny miadenie napenionego zbiornika na prasie Test upadku na zbiornik 2ton adunku. Test drga mechanicznych symulowanych na drgania pojazdu podczas eksploatacji

Ilustracja 2: Wyciek z uszkodzonego zbiornika

Obcienie cykliczne w temp -40C nastpnie kontynuacja po ogrzaniu do 65C Upadek na beton pusty zbiornik pod okrelonym ktem. [Ilustracja 3] Obcienie cykliczne w zbiornika po upadku a do uszkodzenia Ekspozycja w ognisku (zbiorniki na wodr) gaz musi ulecie ze zbiornika, natychmiastowa eksplozja zbiornika niedopuszczalna Testy na dziaanie substancji aktywnych, soli itd. w czasie testu zbiornik jet poddawany cyklicznemu obcianiu symulujcemu napenianie i oprnianie zbiornika Test przenikania CNG sprawdzenie

Zbiorniki kompozytowe s naraone na wiele innych czynnikw, mona tu wymieni, korozj dtki, pkanie przy obejmach mocujcych [Ilustracja 5]

Ilustracja 5: Uszkodzenie wkien szklanych spowodowane stalow opask mocujc.

Ilustracja 3: lady po upadku pod ktem 45 - wkno wglowe 4 generacja zbiornika

Jedn z trudnoci w uywaniu zbiornikw kompozytowych jest istnienie wielu mechanizmw zniszcze i awarii. Wiele oznak, i zapowiedzi zniszczenia jest niewykrywalne metodami optycznymi. Aby diagnozowa stan naley uy metod nieinwazyjnych jak emisja akustyczna, ultradwiki, tensometria oporowa lub wiatowodowa. Tylko ta ostatnia metoda daje moliwoci aplikacji na stae w zbiorniku i nie jest wraliwa na trudne warunki eksploatacji. Jest wic przyszoci zbiornikw kompotowych.
rda informacji i ilustracji: http://www.cleanvehicle.org/technology/CNGCylinder DesignandSafety.pdf http://www.immt.pwr.wroc.pl/~gasior/ITS/3wJednymZ biorniki_JK_WB_PG%20-%20z%20rysunkami.pdf http://www.immt.pwr.wroc.pl/~gasior/ITS/Embadded %20fiber%20optic%20sensor%20arrays%20for %20structural%20health%20monitoring%20of %20filament%20wound%20composite%20vessels.pdf

Ilustracja 4: Uszkodzenie z cyklicznej prby cinieniowej zbiornika po upadku