Wrotny Igor ul. Lawendowa 5 ul. Wojska Polskiego 1 06-400 Ciechanw tel. 608 533 411 tel.

(023) 683 10 33 fax. (023) 683 10 32 wri-projekt@wp.pl

HALA PRODUKCYJNA ORAZ BUDYNEK ADMINISTRACYJNO - SOCJALNY PRZY ZAKADZIE MAZURSKIE PLANDEKI GROUP
INFORMACJA BEZPIECZESTWA I OCHRONY ZDROWIA " BIOZ" INWESTOR: Piotr Dzierzgowski zam. 10-661 Olsztyn, ul. Pana Tadeusza 10/13 ADRES INWESTYCJI: Klebark May, dz. nr 74/4 gm. Purda Opracowali: in. Marta Andrusiak in. Igor Wrotny mgr in. arch. Marian Tromski mgr in. Mirosaw Komorowski Sprawdzajcy: mgr in. Jadwiga Maria Tromska wrzesie 2010r. EGZ. NR 1

Informacja oglna

Przedmiotem inwestycji caego zamierzenia budowlanego jest budowa budynku administracyjno socjalny i hali produkcyjnej. Do ciany poudniowej budynku biurowo socjalnego przylega szczyt hali technologicznej. Zakres nowoprojektowanych obiektw obejmuje budynek administracyjno socjalny, hal produkcyjn, mury oporowe, wykonanie przyczy, wykonanie zagospodarowania terenu: nawierzchni utwardzonych, placw i parkingw Realizacja inwestycji odbywa si bdzie jednoetapowo.

1.1

Opis stanu istniejcego.

Projektowane budynki zlokalizowane s na dziace nr 74/4 w m. Klebark May, gm. Purda. Wacicielem dziaki jest Inwestor.

1.2

Oglny opis inwestycji

Projektuje si dwa budynki: hal produkcyjn i budynek administracyjno socjalny, niepodpiwniczone, dwukondygnacyjne o dachach paskich. Hala produkcyjna o wymiarach 37,03 x 19,55 m, budynek administracyjno - socjalny o wymiarach 13,485 x 11,095 m.

2 Zakres robt dla caego zamierzenia budowlanego oraz kolejno realizacji poszczeglnych obiektw;
Z uwagi na zoony charakter zamierzenia budowlanego zaleca si etapowanie robt budowlanych. Kolejno realizacji: 1. 2. 3. Wykonanie murw oporowych Projektowana budowa budynkw. Budowa parkingw, placw utwardzonych, chodnikw,

3 Wskazanie elementw zagospodarowania terenu budowy, docelowego zagospodarowania dziaki, ktre mog stwarza zagroenie bezpieczestwa i zdrowia ludzi
3.1 Nowe elementy zagospodarowania terenu

3.1.1 Zewntrzne obiekty kubaturowe

Hala produkcyjna i budynek administracyjno - socjalny Schody Mury oporowe wodno kanalizacyjna

3.1.2 Zewntrzne obiekty inynierskie

3.1.3 Sieci

energetyczna deszczowa sieci na czas budowy drogi na czas budowy dojcia

3.1.4 Elementy zagospodarowania placu budowy

3.1.5 Zagospodarowanie dziaki 3.1.6 Ziele i gospodarka zieleni istniejc 3.2

-

Inne elementy
warunki wodno gruntowe.

3.3
-

Istniejce obiekty budowlane

istniejce elementy zagospodarowania terenu, sieci

3.4

Zagospodarowanie placu budowy

3.4.1 Zagroenia
Na terenie budowy zagroenia dla pracownikw wypadkami wystpuj przede wszystkim wskutek: 1. spadajcych przedmiotw w czasie prac na wysokoci 2. upadku pracownika do nie zabezpieczonego wykopu lub upadku z wysokoci 3. potrcenia pracownika przez rodek transportu, urzdzenie mechaniczne lub przenoszony element (szczeglnie w strefie dziaania dwigw) 4. przygniecenia pracownika przez wadliwie skadowane materiay budowlane. 5. przygniecenia pracownika przez osuwajc si ziemi (umacnianie skarp, wykopy pod fundamenty, wykopy pod sieci, inne roboty ziemne, makroniwelacja)

3.4.2 Zakres
Zagospodarowanie terenu budowy wykonuje si, co najmniej w zakresie: 1. ogrodzenia terenu i wyznaczenia stref niebezpiecznych 2. wykonania drg, wyj i przej dla pieszych 3. doprowadzenia energii elektrycznej oraz wody, zwanych dalej "mediami", oraz odprowadzania lub utylizacji ciekw 4. urzdzenia pomieszcze higieniczno-sanitarnych i socjalnych; 5. zapewnienia owietlenia naturalnego i sztucznego; 6. zapewnienia waciwej wentylacji 7. zapewnienia cznoci telefonicznej 8. urzdzenia skadowisk materiaw i wyrobw.

3.4.3 Ogrodzenie terenu budowy lub robt

Teren budowy lub robt powinien by, w miar potrzeby, ogrodzony. Ogrodzenie powinno by wykonane tak, aby nie stwarzao zagroenia dla ludzi. Wysoko ogrodzenia powinna wynosi co najmniej 1,50 m. Jeeli ogrodzenie terenu budowy lub robt nie jest moliwe, naley oznakowa granice terenu za pomoc tablic ostrzegawczych, a w razie potrzeby zapewni stay nadzr.

3.4.4 Strefy niebezpieczne

Strefy niebezpieczne uniemoliwiajce dostp osobom postronnym wyznacza si przez ich ogrodzenie i oznakowanie. Stref niebezpieczn, w ktrej istnieje zagroenie spadania z wysokoci przedmiotw, ogradza si balustradami. W swym najmniejszym wymiarze liniowym liczonym od paszczyzny obiektu budowlanego, strefa niebezpieczna nie moe wynosi mniej ni 1/10 wysokoci, z ktrej mog spada przedmioty, lecz nie mniej ni 6 m. W zwartej zabudowie miejskiej strefa niebezpieczna moe by zmniejszona pod warunkiem zastosowania innych rozwiza technicznych lub organizacyjnych, zabezpieczajcych przed spadaniem przedmiotw. Przejcia, przejazdy i stanowiska pracy w strefie niebezpiecznej zabezpiecza si daszkami ochronnymi. Daszki ochronne powinny znajdowa si na wysokoci nie mniejszej ni 2,4 m nad terenem w najniszym miejscu i by nachylone pod ktem 45 w kierunku rda zagroenia. Pokrycie daszkw powinno by szczelne i odporne na przebicie przez spadajce przedmioty. W miejscach przej i przejazdw szeroko daszka ochronnego wynosi co najmniej o 0,5 m wicej z kadej strony ni szeroko przejcia lub przejazdu. Uywanie daszkw ochronnych jako rusztowa lub miejsc skadowania narzdzi, sprztu, materiaw jest zabronione.

3.4.5 Drogi dojazdowe

Drogi dojazdowe powinny mie utwardzon nawierzchni i by oznakowane zgodnie z przepisami o ruchu na drogach publicznych.

3.4.6 Przejcia dla pieszych

Przejcia dla pieszych powinny by wyznaczone w miejscach bezpiecznych. Szeroko drogi przeznaczonej dla ruchu pieszego jednokierunkowego powinna wynosi co najmniej 0,75 m, a dwukierunkowego - 1,2 m. Przejcia nad zagbieniami lub obok nich powinny by zaopatrzone w balustrady z porcz ochronn na wysokoci 1,10 m, desk krawnikow o wysokoci 0,15 m oraz wypenieniem przestrzeni pomidzy porcz a desk w sposb zabezpieczajcy pracownikw przed upadkiem z wysokoci.

3.4.7 Drogi komunikacyjne

Drogi komunikacyjne dla wzkw i taczek, usytuowane nad poz. terenu powyej 1 m rwnie zabezpiecza si balustrad. Nachylenie tych drg nie moe by wiksze ni: dla wzkw szynowych - 4%; dla wzkw bezszynowych - 5% i dla taczek - 10%.

3.4.8 Przejcia dla pracownikw

Przejcia dla pracownikw znajdujce si na pochyociach o pochyleniu wikszym ni 15% naley zaopatrzy w listwy umocowane poprzecznie, w odstpach nie mniejszych ni 0,4 m lub w schody o szerokoci nie mniejszej ni 0,75 m, co najmniej z jednostronnym zabezpieczeniem balustrad. Pochylnie, po ktrych dokonuje si rcznego przenoszenia ciarw, nie powinny mie spadkw wikszych ni 10%.

3.4.9 Skadowanie materiaw budowlanych

Skadowanie materiaw budowlanych powinno odbywa si tylko w wyznaczonych miejscach odpowiednio wyrwnanych do poziomu, utwardzonych i odwodnionych, w sposb

zabezpieczajcy przed przewrceniem, zsuniciem lub rozsuniciem si stosw materiaw. Niedozwolone jest opieranie skadowanych materiaw o parkany, budynki, supy linii napowietrznych. Przy skadowaniu naley zachowa co najmniej nastpujce odlegoci: 0,75 m od ogrodze lub zabudowa, 5,0 m - od staego stanowiska pracy. Substancje i preparaty niebezpieczne przechowuje si i przemieszcza na terenie budowy w opakowaniach producenta. W pomieszczeniach magazynowych umieszcza si tablice okrelajce dopuszczalne obcienie regaw magazynowych, a take dopuszczalne obcienie powierzchni stropu. Materiay sypkie, takie jak piasek i wir, powinny by przechowywane w pryzmach z zachowaniem kta stoku naturalnego tych materiaw. Materiay drobnicowe naley ukada w stosy o wysokoci nie przekraczajcej 2 m. Materiay workowane naley ukada krzyowo do wysokoci najwyej 10 warstw. Prefabrykaty powinny by ukadane zgodnie z instrukcj producenta. Opieranie skadowanych materiaw lub wyrobw o poty, supy napowietrznych linii elektroenergetycznych, konstrukcje wsporcze sieci trakcyjnej lub ciany obiektu budowlanego, jest zabronione. Wchodzenie i schodzenie ze stosu utworzonego ze skadowanych materiaw lub wyrobw jest dopuszczalne wycznie przy uyciu drabiny lub schodni. Podczas mechanicznego zaadunku lub rozadunku materiaw lub wyrobw, przemieszczanie ich nad ludmi lub kabin, w ktrej znajduje si kierowca, jest zabronione. Na czas wykonywania tych czynnoci kierowca jest obowizany opuci kabin.

3.4.10 Eksploatacja urzdze i instalacji elektroenergetycznych.

Na placach budowy urzdzenia i instalacje elektroenergetyczne s bardzo czsto eksploatowane w trudnych warunkach a ktre wynikaj z wpyww atmosferycznych, moliwoci uszkodzenia mechanicznego pracujcych maszyn budowlanych oraz przez niewaciwe postpowanie zatrudnionych pracownikw. Place budowy o duym zapotrzebowaniu mocy i energii elektrycznej, zasilane s czsto za pomoc przewonych stacji transformatorowych. Stacje transformatorowe zasilane s sieciami napowietrznymi lub kablowymi wysokiego napicia. Wykonanie sieci napowietrznych i ukadanie kabli powinno spenia wymaganie normy PrPN-E-05100-1-sieci napowietrzne i PN76/E-05125 dla sieci kablowych. Eksploatacja sieci wysokiego napicia oraz stacji transformatorowych powinna by prowadzona przez osoby posiadajce wiadectwa kwalifikacyjne "E" - eksploatacji z wpisem wysokoci napicia, a organizacja pracy zgodnie z instrukcj zawierajc m.in. rozporzdzenie Ministra Gospodarki z dnia 17.09.1999r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy przy urzdzeniach i instalacjach energetycznych. Place budowy o mniejszym zapotrzebowaniu mocy i zuyciu energii elektrycznej zasilane s z sieci elektroenergetycznej niskiego napicia zakadw energetycznych. Energia elektryczna po terenie placw budowy jest rozprowadzana liniami o napiciu 220/380V, ktra zasila rozdzielnice stae lub przenone, skrzynki rozdzielcze ( zaleca si stosowanie obudw z materiaw izolacyjnych z jednoczesn odpornoci na urazy mechaniczne. Rozdzielnice mog zawiera urzdzenia do pomiaru energii elektrycznej, cznik umoliwiajcy odczenie jej spod napicia, zabezpieczenia nadmiarowo-prdowe obwodw 1 i 3 fazowych zakoczonych gniazdami wtyczkowymi, ktre powinny by zainstalowane wewntrz rozdzielnicy lub na zewntrznych ciankach. Dla ochrony przeciwporaeniowej dodatkowej na poszczeglnych obwodach instaluje si wyczniki rnicowoprdowe o czuoci 30 mA. Jeeli jest przewidziana ochrona ludzi przed dotykiem porednim za pomoc samoczynnego odczenia zasilania, odpowiednio do rodzaju systemu ochronnego, napicie bezpieczne dotyku powinno by ograniczone do wartoci 24 V prdu przemiennego i 60V prdu staego. Instalacje elektryczne na placach budowy wykonywane s przewodami ruchomymi oponowymi przemysowymi o izolacji wzmocnionej na napicie 750 V typ OPd o odpowiedniej liczbie y

dla zasilania odbiornikw przenonych 1 i 3 fazowych. Dugo linii wykonanych przewodami ruchomymi do poszczeglnych odbiornikw nie powinna by wiksza ni 50 m. Zasilanie odbiornikw staych naley wykona instalacj sta wykonan przewodami kabelkowymi w izolacji poliwinitowej prowadz je jako napowietrzne na podporach, supach, stojakach itp. Wysoko zawieszenia przewodw powinna by taka, aby nie utrudnia prowadzenia robt budowlanych, transportu i ruchu. Eksploatacja urzdze i instalacji na placu budowy to wykonywanie okresowe ogldzin, przegldw, pomiarw i prb w terminach okrelonych przez pracownikw dozoru w instrukcji eksploatacji. Zaleca si wykonywanie ogldzin co najmniej raz w tygodniu, przegld co najmniej raz na sze miesicy oraz po kadym usuniciu uszkodze, po przeniesieniu na inne miejsce i przed wczeniem do ruchu rozdzielnicy nowo instalowanej. Zabrania si urzdzania stanowisk pracy i skadowisk materiaw lub maszyn i urzdze budowlanych bezporednio pod napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi lub w odlegoci liczonej w poziomie od skrajnych przewodw, mniejszej ni: 1. 3 m - dla linii o napiciu znamionowym nie przekraczajcym 1 kV; 2. 5 m - dla linii o napiciu znamionowym powyej 1 kV, lecz nie przekraczajcym 15 kV; 3. 10 m - dla linii o napiciu znamion. powyej 15kV, lecz nie przekraczajcym 30 kV; 4. 15 m - dla linii o napiciu znamion. powyej 30 kV, lecz nie przekraczajcym 110 kV; 5. 30 m - dla linii o napiciu znamionowym powyej 110kV. Przy wykonywaniu robt budowlanych przy uyciu maszyn lub innych urzdze technicznych, bezporednio pod lini wysokiego napicia, naley uzgodni bezpieczne warunki pracy z jej uytkownikiem. Przy uywaniu urzdze transportowych zachowanie odlegoci podanych wyej odnosi si do najdalej wysunitego punktu ruchomego lub staego elementu tego urzdzenia. Skrzynki rozdzielcze (rozdzielnice budowlane prdu elektrycznego) powinny by zabezpieczone si przed dostpem nieupowanionych osb i rozmieszczone na placu budowy tak, aby odlego od najdalszego urzdzenia zasilanego nie przekraczaa 50 m. Podczeniem i konserwacj urzdze elektrycznych mog zajmowa si wycznie osoby posiadajce wiadectwo kwalifikacyjne " E"- eksploatacja z podaniem wysokoci napicia np. do 1kV. Kontrol urzdze elektrycznych pod wzgldem bezpieczestwa naley przeprowadza co najmniej jeden raz w miesicu, natomiast kontrol stanu i opornoci izolacji tych urzdze co najmniej dwa razy do roku, w okresach najmniej korzystnych dla stanu izolacji i opornoci oraz ponadto: 1. przed uruchomieniem urzdzenia po dokonaniu zmian i napraw czci elektrycznych i mechanicznych; 2. przed uruchomieniem urzdzenia, jeeli urzdzenie byo nieczynne przez ponad miesic; 3. przed uruchomieniem urzdzenia po jego przemieszczeniu. Ogldziny i sprawdzanie poprawnoci dziaania przeciwporaeniowych wycznikw rnicowoprdowych zaleca si przeprowadza kadorazowo przed przystpieniem do pracy. Ponadto urzdzenia naley sprawdza przed kadym uruchomieniem, po naprawach, przed ponownym uruchomieniem urzdzenia, ktre nie byo uywane przez okres jednego miesica lub duej, i po jego przemieszczeniu. Elektronarzdzia naley kontrolowa co najmniej raz na 10 dni, jeeli w instrukcji producenta nie przewidziano innych terminw. Elektronarzdzia rczne powinny by wykonane w II klasie ochronnoci, narzdzia w I klasie ochronnoci naley zasila poprzez transformatory separacyjne wykonane w II klasie ochronnoci.

3.4.11

Owietlenie

Owietlenie stanowisk pracy, pomieszcze i drg komunikacyjnych powinno by, w miar moliwoci, wiatem dziennym. Jeeli wiato naturalne jest niewystarczajce do wykonywania robt oraz w porze nocnej, naley stosowa owietlenie sztuczne. W razie koniecznoci mog by stosowane przenone rda wiata sztucznego. Ich konstrukcja i obudowa oraz sposb zasilania w energi elektryczn nie mog powodowa zagroenia poraeniem prdem elektrycznym. Do owietlenia miejscowego na stanowiskach roboczych o zwikszonym zagroeniu poraenia prdem i we wszystkich przypadkach umieszczenia rde wiata w zasigu rki, powinno si uywa opraw zasilanych napiciem bezpiecznym (24 V) za pomoc transformatorw bezpieczestwa wykonanych w II klasie ochronnoci. Stojaki owietleniowe mog by zasilane napiciem 380/220V pod warunkiem e: 1. oprawy umieszczone s powyej 2,5 m od powierzchni na ktrej mog znajdowa si pracownicy, 2. maj zabezpieczenie przed dotykiem porednim osignitym przez: - ograniczenie prdu do wartoci bezpiecznej, - samoczynne odczenie zasilania w okrelonym czasie, gdy warto tego prdu moe by rwna lub wiksza od bezpiecznej. Ponadto sztuczne rda wiata nie mog powodowa w szczeglnoci: 1. wyduonych cieni 2. olnienia wzroku 3. zmiany barwy znakw lub zakce odbioru i postrzegania sygnaw oraz znakw stosowanych w transporcie zjawisk stroboskopowych.

4 Wskazanie przewidywanych zagroe wystpujcych podczas realizacji robt budowlanych, okrelajce skale i rodzaje zagroe oraz miejsce i czas ich wystpienia;
4.1 Wstp

Wykonywanie robt budowlanych wie si z naraeniem pracownikw na oddziaywanie wikszoci powyszych czynnikw, stwarza wiele potencjalnych moliwoci wystpowania gronych wypadkw przy pracy i wymaga zachowywania na co dzie szczeglnych zasad bezpieczestwa i higieny pracy, regulowanych na og stosownymi aktami prawnymi. Najwiksze zagroenie w budownictwie s prace na wysokoci, przy wykopach oraz przy mechanicznym i rcznym przenoszeniu adunkw. Na powstawanie wypadkw przy wykonywaniu robt oglnobudowlanych zwizanych ze wznoszeniem budynkw maj wpyw nastpujce czynniki: - spadajce przedmioty, np. czci maszyn, narzdzia, materiay, kamienie, odamki ska - liskie, nierwne powierzchnie - pooenie stanowiska pracy na poziomie rnym od powierzchni otoczenia - ruchome czci maszyn i ich oprzyrzdowanie, a take poruszajce si narzdzia - przemieszczajce si wyroby, pwyroby, materiay - ostre, wystajce elementy: ostre krawdzie, szorstkie powierzchnie - ograniczone, wskie przestrzenie, dojcia, przejcia - przemieszczajce si rodki transportu maszyny i urzdzenia Oprcz wymienionych istniej inne czynniki i okolicznoci powstawania wypadkw. Do nich nale midzy innymi:

wykonywanie na budowach prac bez odpowiednich rodkw ochrony zbiorowej stosowanie niezgodnych z przepisami oraz nieprzystosowanych do wykonywania prac rodkw transportu oraz maszyn i urzdze niewaciwe wykonanie i konserwacja instalacji i urzdze elektrycznych niewaciwa organizacja pracy nieodpowiednie kompetencje personelu w zakresie bhp do nadzorowania i wykonywania prac budowlanych wykonywanie prac na otwartym terenie brak porzdku na stanowiskach pracy i w ich otoczeniu wiadome podejmowanie ryzyka, wynikajcego z obserwacji innych niewaciwie pracujcych, ktrzy nie mieli dotd wypadku brak lub niestosowanie przez pracownikw ochrony indywidualnej, w tym niewaciwe rozmieszczenie lub brak urzdze do mocowania linek bezpieczestwa

4.2 Klasyfikacja oglna rodzajw zagroe 4.2.1 Czynniki niebezpieczne

Czynniki niebezpieczne, powodujce najczciej urazy, dziel si na : Czynniki mechaniczne, takie jak: ruchome, a gwnie wirujce, czci maszyn i innych urzdze oraz narzdzia poruszajce si rodki transportu ostre wystajce elementy spadajce elementy liskie, nierwne powierzchnie ograniczone przestrzenie (dojcia, przejcia, dostpy). Prd elektryczny naley rwnie zaliczy do czynnikw niebezpiecznych Wybuch urzdze cinieniowych (butli, kotw, zbiornikw) przewodw i instalacji gazowej mieszanin gazu z powietrzem Zagroenie wybuchem moe by zwizane z nieprawidow obsug urzdze i nieszczelnoci przewodw i pocze, a take niesprawnoci aparatury kontrolno-pomiarowej i urzdze zabezpieczajcych. Podstawowe wymagania i rodki ochrony zbiorowej przed potencjalnymi zagroeniami, ktre mog powodowa czynniki mechaniczne oraz prd elektryczny, omwiono w dziaach dotyczcych maszyn i urzdze oraz poszczeglnych robt budowlanych.

4.2.2 Czynniki szkodliwe

Czynniki szkodliwe, ktre mog wystpowa na budowie, dziel si na : Czynniki fizyczne haas, drgania mechaniczne, niska temperatura, wysoka wilgotno powietrza oraz nieprawidowe owietlenie Czynniki chemiczne rodki do impregnacji drewna, rozpuszczalniki, dymy asfaltw oraz pyy, w tym rakotwrczy dla czowieka azbest. W Rozporzdzeniu Ministra Pracy i Polityki Spoecznej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyszych dopuszczalnych ste i nate czynnikw szkodliwych dla zdrowia i rodowiska pracy (Dz. U. 2002, Nr 217, poz. 1833) okrelono wartoci najwyszych

dopuszczalnych ste i nate czynnikw szkodliwych dla zdrowia (NDS i NDN). Wartoci te s obowizujce dla ogu pracownikw, jeli inne szczegowe przepisy nie okrelaj wartoci mniejszych. Wartoci NDS i NDN s podstaw do realizowania planowej dziaalnoci profilaktycznej przez pracodawcw. Pracodawca jest zobowizany do przeprowadzenia na swj koszt bada i pomiarw czynnikw szkodliwych dla zdrowia oraz udostpnienia ich wynikw pracownikom. Pomiary czynnikw chemicznych i fizycznych wykonuj laboratoria: Inspekcji Sanitarnej jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy Centralnego Instytutu Ochrony Pracy laboratoria akredytowane zgodnie z przepisami o badaniach i certyfikacji lub upowanione przez wyej wymienione instancje

4.3 Czynniki niebezpieczne - zagroenie czynnikami mechanicznymi informacje oglne wsplne dla rnych czynnoci 4.3.1 Niezabezpieczone ruchome czci maszyn, urzdze i ich oprzyrzdowania oraz narzdzia i obrabiane przedmioty, mogce powodowa urazy
Posadowienie i/lub zamocowanie oraz podczenie do instalacji i utrzymywanie maszyn w stanie technicznym zgodnym z aktualnymi wymaganiami zawartymi w przepisach i normach oraz stosowanie w zakresie i w warunkach podanych w instrukcji obsugi lub dokumentacji techniczno-ruchowej (DTR). Wprowadzanie do eksploatacji wycznie maszyn, urzdze oraz narzdzi: - oznaczonych znakiem bezpieczestwa i posiadajcych aktualny certyfikat uprawniajcy do oznaczania tym znakiem - jeli znajduj si w wykazie wyrobw podlegajcych obowizkowi zgaszania do certyfikacji na znak bezpieczestwa i oznaczania tym znakiem - posiadajcych deklaracj zgodnoci z normami wprowadzonymi do obowizkowego stosowania oraz wymaganiami okrelonymi waciwymi przepisami - dla pozostaych. Podczas budowy moliwy jest dostp rk, ng lub innych czci ciaa do strefy roboczej, ruchomych elementw maszyny (przekadni i waw napdowych itp.), narzdzi lub przedmiotw obrabianych, mogcych powodowa nastpujce sytuacje i zdarzenia niebezpieczne: pochwycenie wcignicie wpltanie dotknicie uderzenie wyrzut lub wytrysk zmiadenie obcicie przecicie otarcie stuczenie zamanie Wymagane jest stosowanie pewnie mocowanych oson i innych urzdze ochronnych, uniemoliwiajcych dostp do stref niebezpiecznych i zabezpieczajcych zachowanie normalnych warunkw pracy, np.: przed wzrostem cinienia (zgodnie z instrukcj obsugi, DTR, normami lub ocen ryzyka). Wytrzymao, usytuowanie i mocowanie tych oson powinno by waciwe (kompletno, pewno mocowa, ksztat i wielkoci otworw oraz zachowane adekwatne odlegoci bezpieczestwa). Sprawdzenie i zapewnienie odlegoci bezpieczestwa uniemoliwiajcych dostp rk i ng oraz innych czci ciaa do stref niebezpiecznych. Usytuowanie i dziaanie innych urzdze ochronnych i zabezpieczajcych, a take elementw sterowniczych oraz ich oznakowanie powinno by odpowiednie. Wymagane jest sprawdzenie i zapewnienie waciwego funkcjonowania i oznakowania tych urzdze ochronnych i zabezpieczajcych oraz elementw sterowniczych.

Zabronione jest uywanie maszyn i urzdze bez oson lub ze zdjtymi osonami, np.: przekadni pasowych i zbatych, waw napdowych, stref obrbki. Przed przystpieniem do pracy wymagane jest przymocowanie zdjtych lub uzupenienie brakujcych oson maszyn i urzdze. Przestrzeganie zakazu czyszczenia i konserwacji maszyn i urzdze w czasie ich ruchu (czynnoci te naley wykonywa wycznie po unieruchomieniu) wyeliminuje powstawanie zagroenia w tych szczeglnych sytuacjach, np. podczas usuwania niesprawnoci, naprawy, czyszczenia i smarowania maszyny lub urzdzenia.

4.3.2 Ostre, wystajce elementy, ostre krawdzie i naroa, ostrza oraz chropowate, postrzpione powierzchnie narzdzi, maszyn i materiaw, mogce powodowa urazy.
Podczas budowy istnieje zagroenie urazami (przekuciem, przeciciem itp.) z powodu ostrych wystajcych elementw, ostrych krawdzi i naroy? Eliminowanie wystajcych ostrych elementw, np.: zaginanie gwodzi, stpianie (zaokrglanie, fazowanie itp.) ostrych krawdzi i naroy. Stosowanie rkawic chronicych przed urazami mechanicznymi, np. skrzano-tkaninowych lub z dzianin powlekanych gum. Uytkowane narzdzia, a przynajmniej ich ostrza (np. przecinakw, dut, siekier), winny by osonite wwczas, gdy nie s uywane. Wymagane jest zapewnienie prawidowego przechowywania i przenoszenia narzdzi, np.: w futeraach, na pkach, oraz chronienia ich ostrzy, np.: pochwami. Wystpujce postrzpione, chropowate elementy narzdzi, maszyn i materiaw naley doprowadzi do gadkiego wykoczenia i dobrego stanu (bez ci, zbi, rozklepw, tzw. grzybkw itp.), waciwego ich uywania do okrelonych czynnoci oraz wymiany lub naprawy zuytych narzdzi, a take prawidowego osadzenia narzdzi rcznych na trzonku i stosowania rkawic. Czci, ktre musz wystawa, i ze wzgldw technologicznych nie mog by osonite oraz strefy ich aktywnoci winny by oznakowane waciwymi barwami i znakami bezpieczestwa.

4.3.3 Czynniki niebezpieczne - zagroenia mechaniczne powodowane przez ruchome rodki transportu poziomego i pionowego oraz transportowane materiay :
- podnoniki uniwersalne - wcigarki, urawie - wzki napdzane widowe wzki rczne - materiay hutnicze - materiay i elementy budowlane Stosowane rodki transportu powinny by odpowiednie do wykonywanych zada. Wymagane jest stosowanie rodkw transportu, majcych odpowiedni certyfikat bezpieczestwa; dla dwignic i dwigw (wind) - decyzj Urzdu Dozoru Technicznego (UDT) o dopuszczeniu do eksploatacji po zmontowaniu przez przeszkolonych (uprawnionych) montaystw na placu budowy i dokonaniu odbioru przez inspektora UDT lub o dopuszczeniu do obrotu, zgodnie z przeznaczeniem wg instrukcji obsugi lub DTR . rodki transportu naley utrzymywa w stanie penej sprawnoci i z kompletnym wyposaeniem. Wymagane jest zapewnienie montau urzdze przez przeszkolonych (uprawnionych) montaystw, zapewnienie dokonania odbioru urzdze na placu budowy przez UDT (inspektora dozoru technicznego) oraz niedopuszczanie do eksploatacji urzdze bez odbioru. Nie wolno dopuszcza do wystpowania zagroenia zwizanych z przecieniem rodkw transportu, ich zym funkcjonowaniem

Bezwzgldnie wymagane jest : przestrzeganie dopuszczalnej nonoci i udwigu rodkw transportu. Stosowanie sprawnego technicznie sprztu z wyposaeniem zgodnym z instrukcj obsugi lub DTR. ODA Zapewnienie kwalifikowanych operatorw, majcych uprawnienia do obsugi danego rodka transportu. Podczas budowy istnieje zagroenie przygniecenia przez manewrujce rodki transportu, spowodowane: nie wyznaczeniem drg przejazdu, z widocznoci lub brakiem wyznaczenia strefy niebezpiecznej, wynikajcej z manewrowania podczas transportu? Bezwzgldnie wymagane jest prowadzenie transportu poziomego po wyznaczonych i uporzdkowanych drogach komunikacyjnych i transportu pionowego w wyznaczonych przestrzeniach; wyznaczenie stref niebezpiecznych, wynikajcych z koniecznych manewrw rodkw transportu; dowietlenie owietleniem sztucznym placu budowy w przypadku zej widocznoci. Przewoony lub podnoszony adunek nie moe ogranicza widoczno i nie moe powodowa utraty statecznoci, std wymagane jest prawidowe ukadanie i mocowanie adunku. Niedopuszczalne jest niekontrolowane przemieszczanie si materiaw i rodkw transportu, dla tego wymagane jest zapewnienie funkcjonowania ogranicznikw ruchu rodkw transportu i ich zespow. Oznakowanie drg na terenie budowy winno by zgodne z kodeksem drogowym. Naley zapewni przestrzegania ustalonych zasad ruchu rodkw transportu po drogach na terenie budowy

4.3.4 Czynniki niebezpieczne - zagroenia mechaniczne skadowaniem materiaw i urzdze budowlanych :

powodowane

- elementw stalowych - cegie - pustakw - piasku - materiaw hutniczych - butli z gazami technicznymi - innych materiaw budowlanych Dla uniknicia powyszych zagroe naley zapewni : - wyznaczenie i przygotowanie (wyrwnanie, utwardzenie itp.) miejsc skadowania materiaw. - Okrelenie dopuszczalnego obcienia stropw, posadzek, stojakw, regaw oraz innych miejsc i urzdze do skadowania materiaw; zapewnienie informacji o wartociach obcienia, np.: przez wywieszanie czytelnych napisw. - Zapewnienie, aby masa materiaw nie przekraczaa dopuszczalnego obcienia stojakw, regaw i innych urzdze do skadowania, a take podg, stropw i innych miejsc, na ktrych s skadowane materiay luzem lub na urzdzeniach (z uwzgldnieniem take masy urzdze). -. Ustalenie zasad i sposobw ukadania oraz pobierania materiaw, zapewniajcych przede wszystkim: zachowanie statecznoci stosw: przez ustalenie i przestrzeganie wysokoci stosw odpowiednio do rodzaju skadowanych materiaw i powizania midzy warstwami, zapewnienie, aby rodek cikoci pozostawa w obrysie stosu, a odlegoci midzy stosami zapewniay bezpieczestwo przy ukadaniu, pobieraniu i przemieszczaniu materiaw, zachowanie przej i przejazdw wok had z uwzgldnieniem kta zsypu naturalnego materiaw sypkich oraz bezpieczestwa przy ich przenoszeniu i pobieraniu (np.: stosowanie, w

niezbdnych przypadkach urzdze zapewniajcych bezpieczestwo i asekuracj wchodzenia na stosy materiaw grocych zasypaniem), wytrzymao zapr odpowiednich do parcia skadowanego materiau sypkiego zabezpieczenie przed samozaponem skadowanych materiaw (ograniczenie wysokoci, kominy wentylacyjne, przesypywanie) Zabezpieczenie butli z gazami technicznymi przed: przewrceniem, promieniami sonecznymi, opadami atmosferycznymi i dostpem osb nieuprawnionych zgodnie z wymaganiami bezpieczestwa dotyczce skadowania i uytkowania butli z gazami technicznymi.

4.3.5 Czynniki niebezpieczne - zagroenie poraeniem prdem elektrycznym

Zagroenia prdem elektrycznym mog by spowodowane przez : - instalacj elektryczn - przewody - osprzt (gniazda, wtyczki) - tablice (rozdzielnice) - skrzynki rozdzielcze - elektryczne maszyny i urzdzenia zasilane energi elektryczn (stacjonarne i przenone) W celu uniknicia zagroe prdem elektrycznym naley zapewni : 1. Wykonywanie przegldw okresowych (jeden raz w roku, zgodnie z ustaw Prawo budowlane) kontrole skutecznoci ochrony przeciwporaeniowej i stanu izolacji przewodw; usuwanie ewentualnych niezgodnoci. 2. Wykonywanie przegldw, napraw i podcze tylko przez elektryka posiadajcego wiadectwo kwalifikacji, z uprawnieniami odpowiednimi do stosowanych urzdze i napicia zasilania. 3. Wykonywanie napraw i konserwacji urzdze elektrycznych po wyczeniu zasilania. 4. Stosowanie zgodnie z przeznaczeniem osprztu i przewodw elektrycznych oznaczonych znakiem bezpieczestwa i posiadajcych aktualny certyfikat uprawniajcy do oznaczania takim znakiem. 5. Zapobieganie uszkodzeniom mechanicznym przewodw elektrycznych (podwieszanie, prowadzenie pod oson, np. korytka, rury itp.). 6. Podczanie urzdze energetycznych i prowadzenie przewodw na stae (unikanie prowizorycznych podcze i instalacji), 7. Zamknicie wyposaenia elektrycznego w obudowach o wystarczajcej wytrzymaoci mechanicznej i stopniu ochrony IP odpowiednim do warunkw uytkowania, (dotyczy to take opraw owietleniowych) 8. Uniemoliwienie, rodkami technicznymi i organizacyjnymi, otwierania szaf pod napiciem i skrzynek zaciskowych przez osoby nieupowanione. 9. Stosowanie przenonych urzdze elektrycznych (lamp) zasilanych napiciem bezpiecznym (24 V)* z transformatorami bezpieczestwa wykonanymi w II klasie ochronnoci 10. Nie uywanie urzdze, gdy s zawilgocone, bd gdy przewody zasilajce le w wodzie. 11. Opisywanie i oznakowanie instalacji elektrycznych 12. Na tablicach rozdzielczych, skrzynkach zaciskowych maszyn i obudowach sterowniczych powinny by umieszczone znaki ostrzegawcze i informacyjne, schematy. (kombinacja barw tej i zielonej zarezerwowana dla przewodu ochronnego i pocze wyrwnawczych, barwa niebieska - dla przewodu neutralnego). 13. Wyposaenie maszyn i urzdze w wyranie oznaczony i atwo dostpny gwny wycznik zasilania. 14. Umieszczenie schematu w rozdzielnicy

15. 16.

Stosowanie nadmiarowo - prdowych wycznikw instalacyjnych (w starych instalacjach bezpiecznikw topikowych) i rnicowoprdowych o parametrach zgodnych z projektem instalacji. Wymiana (a nie naprawianie) wkadek topikowych bezpiecznikw, ktre ulegy stopieniu.

4.3.6 Czynniki niebezpieczne - wybuch informacje oglne (wsplne dla rnych robt i czynnoci).
Zagroenie wybuchem: Wszystkie eksploatowane urzdzenia (butle) z cieczami lub gazami pod cinieniem rnym od atmosferycznego wymagaj posiadania aktualnej decyzji UDT zezwalajcej na ich eksploatacj. Moliwe jest stosowanie jedynie urzdze cinieniowych dopuszczonych decyzj UDT do produkcji, obrotu i eksploatacji. Przeprowadzenie przegldw eksploatowanych urzdze cinieniowych podlegajcych dozorowi technicznemu. Sprawdzenie wykonania zalece UDT. Urzdzenia i instalacje cinieniowe bezwzgldnie musz by poddawanie wymaganym systematycznym przegldom i konserwacjom. Analogicznie wymagane jest dokonywanie systematycznych przegldw zaworw bezpieczestwa wytwornic gazw (acetylenu, wodoru), reduktorw butli, manometrw, wy i palnikw pod wzgldem ich sprawnoci technicznej. Butle ze spronymi gazami powinny by prawidowo: magazynowane zabezpieczone przed upadkiem i nagrzaniem Magazynowanie butli ze spronymi gazami w pomieszczeniach znajdujcych si w budynkach parterowych, wyposaonych w instalacj elektryczn w wersji przeciwwybuchowej, ogrzewanie wodne, osony w oknach od nasonecznionej strony oraz lekki dach. Magazynowanie butli w skadach otwartych z zadaszeniem zabezpieczajcym przed promieniami sonecznymi oraz z rwnym podoem. Zapewnienie pewnego mocowania butli do ciany budynku w podrcznych magazynach (do 10 butli). Ustawienie butli ze stopami w pozycji pionowej; uoenie w ramach (poziomo) butli bez stp. Zabezpieczenie zaworw kopakami. Uywane, zanieczyszczone przewody gazowe i palniki winny by przedmuchiwane przed rozpoczciem spawania tlenem pod cinieniem. Zagroenia wybuchem wystpuj na skutek: ulatniania si gazu z niesprawnej instalacji gazowej na propan-butan tworzenia si mieszanek wybuchowych z powietrzem (np. benzyny, rozpuszczalnikw) Zainstalowanie czujnikw gazu. Przywrcenie penej szczelnoci instalacji cinieniowej Instalowanie urzdze elektrycznych. Instalowanie urzdze elektrycznych poza obszarem zagroe (czniki, puszki, zabezpieczenia, mierniki) Instalowanie i naprawa przeciwwybuchowych urzdze elektrycznych wykonywa moe jedynie personel odpowiednio przeszkolony, wiadomy wystpujcych zagroe, posiadajcy wiadectwo kwalifikacji E (eksploatacja) z zakresu urzdze przeciwwybuchowych Rodzaje budowy urzdze przeciwwybuchowych rozrnia si wg PN-72/E 08110 i PN-83/E 08110. Wprowadzono oznaczenia literowe rodzaju budowy i sposobu ochrony oraz symbol przeznaczenia a) dla przemysu wglowego B b) dla przemysu chemicznego i pokrewnych Ex Zasady eksploatacji urzdze w obszarach zagroonych wybuchem Zgodnie z fabryczn dokumentacj techniczno - ruchow i ustaleniami kierownika zakadu (ujtymi w instrukcji eksploatacji) w zakresie:

a) oceny stanu technicznego nie rzadziej, ni raz na 1 rok b) ogldzin nie rzadziej ni raz w miesicu c) przegldw nie rzadziej, ni raz w roku

4.3.7 Czynniki szkodliwe fizyczne, haas i drgania mechaniczne (wsplne dla rnych robt i czynnoci)
Przede wszystkim wystpuje naraenie pracownikw na haas i drgania maszyn i narzdzi : maszyn i sprztu budowlanego oraz narzdzi rcznych z napdem W celu ograniczenia szkodliwych skutkw naraania pracownikw na haas i drgania maszyn oraz narzdzi wymagane jest : -. Dokonywanie okresowych pomiarw haasu i drga dla stwierdzenia czy wystpuj przekroczenia wartoci dopuszczalnych (NDN) haasu na stanowiskach pracy. -. Informowanie pracownikw o wynikach pomiarw, czy podczas obsugi narzdzi rcznych wartoci przyspiesze drga dziaajcych na rce przekraczaj dopuszczalne wartoci (NDN). -. Kierowanie pracownikw na wstpne i okresowe badania lekarskie oraz kontrola ich przeprowadzania. Stosowane zbiorowych i indywidualnych elementw czy systemw ochrony (ochrony suchu lub rkawice antywibracyjne) oraz innych dziaa profilaktycznych : Eliminowanie haaliwych i wibroaktywnych procesw technologicznych i maszyn. Obudowanie haaliwych maszyn. Stosowanie kabin dwikoizolacyjnych dla operatorw. Stosowanie waciwie dobranych rodkw ochrony indywidualnej suchu (wkadek lub nausznikw przeciwhaasowych) oraz rkawic antywibracyjnych. Ograniczenie czasu pracy operatorw. Oznakowanie stref zagroonych haasem.

4.3.8 Czynniki szkodliwe fizyczne, mikroklimat (wsplne dla rnych robt i czynnoci) - informacje oglne.
Wystpowanie opadw atmosferycznych, niskiej lub podwyszonej temperatury przy pracach na otwartej przestrzeni Podczas wykonywania prac na otwartej przestrzeni w rnych warunkach atmosferycznych pracownicy s naraeni na: przemoczenie, zmarznicie przegrzanie. Przy wystpowaniu wysokiej temperatury wymagane jest zapewnienie: przerw na odpoczynek podczas wykonywania cikich prac napojw chodzcych stosownie do potrzeb pracownikw. Przy wystpowaniu niskiej temperatury wymagane jest zapewnienie: odpoczynku w ogrzewanym pomieszczeniu gorcych napojw ciepej odziey zimowej (obuwia, rkawic, odziey ochronnej). Przy wystpowaniu opadw atmosferycznych wymagane jest zapewnienie: odziey ochronnej (przeciwdeszczowej) moliwoci wysuszenia ubra (dostpu do suszarni odziey)

zadaszenia stanowiska pracy na placu budowy.

4.4

Czynniki uciliwe

Do czynnikw uciliwych, wystpujcych przy robotach budowlanych mona zaliczy:

4.4.1 Czynniki uciliwe - podnoszenie i przenoszenie ciarw

Praca, w ktrej podnoszenie i przenoszenie ciarw jest sta czynnoci, moe by przyczyn nadmiernego zmczenia fizycznego, przecienia mini, staww, a przede wszystkim krgosupa. Skutkami mog by: wycieczenie organizmu, zmniejszenie wydolnoci fizycznej, zwikszenie podatnoci na wypadki, powstawanie urazw cigien i krgosupa. rodkiem prowadzcym do zapobiegania niekorzystnym skutkom dwigania jest przestrzeganie norm dwigania ciarw z uwzgldnieniem rnic w wydolnoci indywidualnej lub poszczeglnych grup pracownikw (modociani, kobiety). W zapobieganiu skutkom nadmiernego wysiku wane jest okrelenie prawidowych sposobw podnoszenia i przenoszenia ciarw na poszczeglnych stanowiskach pracy oraz szkolenie pracownikw w zakresie bezpiecznej techniki dwigania. Naley dy do ograniczenia i wyeliminowania rcznego przenoszenia ciarw, np. przez stosowanie urzdze transportowych (wzkw, podnonikw). Masa podnoszonych i przenoszonych ciarw nie moe przekracza dopuszczalnych wartoci : Wiek (lata) 15+16 17+18 ponad 18 Masa (kg) kobiety mczyni praca powtarzalna praca dorywcza praca powtarzalna praca dorywcza 5 10 8 15 8 20 12 25 12 20 50 50

Naley zapewni pracownikom : Uywanie urzdze do transportu eliminujcych prac rczn, np. wzkw, podnonikw czy taczek. Stosowanie do podnoszenia i transportu urzdze pomocniczych. Stosowanie przenoszenia zespoowego przez dwch lub trzech pracownikw. Zapoznanie z normami i technikami dwigania ciarw oraz przestrzeganie ich stosowania. Zastosowanie rotacji na stanowiskach zwizanych z podnoszeniem i przenoszeniem ciarw.

4.4.2

Czynniki uciliwe - wymuszona pozycja ciaa

Wymuszona pozycja ciaa podczas wykonywania pracy powoduje szybkie zmczenie fizyczne, zmniejszenie wydajnoci pracy, obnienie tempa i jakoci pracy. Niekorzystnym elementem tej uciliwoci jest moliwo przyzwyczajenia si do zej pozycji przy pracy, co po latach moe doprowadzi do utrwalonych zmian organicznych, np. trwaego garbienia si, nierwnomiernego rozrostu pewnych grup miniowych, skrzywienia krgosupa. W skrajnych przypadkach wymuszona pozycja przy pracy uniemoliwia wykonywanie tej pracy przez duszy czas (np. praca z podniesionymi rkami).

Zapobieganie skutkom wymuszonej pozycji ciaa to przede wszystkim kontrola stanowisk pracy i ich optymalizacja za pomoc rodkw technicznych i organizacyjnych, prowadzona z aktywnym uczestnictwem samych pracownikw. Przy zagroeniu czsto wystpowania wymuszonych pozycji przy pracy, jak np.: dugie stanie bez moliwoci siedzenia pochylanie i skrcanie tuowia kucanie, klkanie z rkoma uniesionymi powyej linii gowy wynikajce z ciasnej przestrzeni (bardzo mae, niskie pomieszczenia) Naley doprowadzi do : Zapewnienie pracownikom moliwoci zmiany pozycji przy pracy. Dobieranie ustawienia wysokoci pomostw roboczych stosownie do poziomu, na ktrym jest wykonywana okrelona praca. Zapewnienie atwego dostpu do wyposaenia na stanowisku pracy.

4.4.3 Czynniki uciliwe - stres.

Stres moe powodowa zmczenie i zmniejszenie wydolnoci umysowej i psychicznej, zmniejszenie odpornoci na choroby, zmniejszenie sprawnoci wzroku, suchu oraz precyzji czynnoci manualnych. W konsekwencji prowadzi do zwikszenia iloci bdw popenianych w pracy, mylnych decyzji, zej oceny stanu bezpieczestwa oraz braku motywacji do pracy. Przyczyny powstawania stresu to: za organizacja pracy, zbyt szybkie i wymuszone tempo pracy, zwaszcza monotonnej, zbyt dua ilo pracy oraz ze stosunki midzyludzkie. rodki prowadzce do zmniejszenia stresu w pracy to: stae doskonalenie organizacji pracy, wczanie pracownikw do optymalizacji wasnych stanowisk pracy, wyrabianie postawy zaangaowania i pozytywnych motywacji do pracy, umiejtnoci pracy zespoowej oraz podnoszenie kwalifikacji kierownikw w zakresie metod ksztatowania stosunkw midzyludzkich. Wystpujce przyczyny stresu: praca na wysokociach narzucone tempo pracy praca w godzinach nadliczbowych praca zmianowa (nocna) konflikty midzy pracownikami monotonia pracy nieumiejtno pracy w zespole Sposoby na uniknicie stresu: Zbadanie sprawnoci psychofizycznej pracownikw pod ktem pracy na wysokociach. Przestrzeganie norm dziennych i tygodniowych dotyczcych czasu pracy. Rozwaenie moliwoci zatrudnienia dodatkowych pracownikw. Angaowanie pracownikw w ustalanie terminw wykonania poszczeglnych prac i ustalanie grafikw czasu wolnego. Doskonalenie metod instruktau, szkole oraz instrukcji. Ustalenie jasnych zasad wynagradzania, premiowania i kar regulaminowych. Dbao o poprawne stosunki midzyludzkie. - Optymalizacja organizacji pracy

5 Wskazanie sposobu prowadzenia instruktau pracownikw przed przystpieniem do realizacji robt szczeglnie niebezpiecznych;
5.1 Postanowienia oglne

5.1.1 Pracodawca nie moe dopuci do pracy pracownika nie posiadajcego odpowiednich kwalifikacji lub potrzebnych umiejtnoci do jej wykonania, a take znajomoci przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy. Pracodawca jest obowizany zapewni przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzi okresowe szkolenia w tym zakresie. 5.1.2 Szkolenie pracownika przed dopuszczeniem do pracy nie jest wymagane w przypadku podjcia przez niego pracy na tym samym stanowisku pracy, ktre zajmowa u danego pracodawcy bezporednio przed nawizaniem z tym pracodawc kolejnej umowy o prac. Aby waciwie instruowa pracownikw, personel dozorujcy powinien by przeszkolony. 5.1.3 Szkolenia odbywaj si w czasie pracy i na koszt pracodawcy Organizacja szkole w dziedzinie bhp wynika z obowizujcych przepisw. Podstaw prawn szczegowych zasady szkolenia w dziedzinie BHP jest Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996r. (Dz.U.Nr 62 poz.285 ) i ma dla pracownikw charakter obligatoryjny.

5.2

Rodzaje szkole

5.2.1 dla pracodawcy - dla pracownikw 5.2.2 wstpne - okresowe 5.2.3 Naley dobra waciwe szkolenie w stosunku do stanowiska pracy np.:
Szkolenie podstawowe dla pracodawcw Szkolenie podstawowe dla kierujcych pracownikami Szkolenie podstawowe dla pozostaych stanowisk Szkolenie okresowe dla pracodawcw Szkolenie okresowe dla kierujcych pracownikami Szkolenie okresowe dla pozostaych stanowisk Szkolenie wstpne ( instrukta oglny )

5.3
-

Szkolenie wstpne obejmuje

5.3.1 instrukta oglny obejmuje (przed dopuszczeniem do wykonywania pracy):

wszystkich nowo zatrudnionych pracownikw, a take studentw i uczniw odbywajcych praktyki lub praktyczn nauk zawodu, instrukta oglny powinien zapozna pracownikw z podstawowymi przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, zawartymi w kodeksie pracy oraz w regulaminie pracy, a take z przepisami i zasadami bhp obowizujcymi w danym zakadzie pracy oraz z zasadami udzielania pierwszej pomocy.

5.3.2 zakres instruktau oglnego

5.3.3 prowadzi instrukta oglny

pracodawca lub wyznaczeni przez nich pracownicy, ktrzy posiadaj ukoczone szkolenie w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy lub pracownicy suby bhp jeli ta suba u danego pracodawcy zostaa utworzona potwierdzenie (pisemne) przez pracownika odbycia instruktau oglnego

5.3.4 dokument potwierdzajcy odbycie szkolenia: 5.4

-

instrukta stanowiskowy
pracownikw zatrudnionych na stanowiskach, na ktrych wykonywanie pracy wie si z bezporednim kontaktem z produkcj i jej kontrol lub z naraeniem na czynniki niebezpieczne, szkodliwe czy uciliwe, pracownikw przenoszonych na te stanowiska i zatrudnionych na tych stanowiskach w przypadku zmiany warunkw techniczno-organizacyjnych, uczniw i studentw odbywajcych praktyki lub praktyczn nauk zawodu. instrukta stanowiskowy powinien zapozna pracownikw z zagroeniami czynnikami niebezpiecznymi, szkodliwymi i uciliwymi wystpujcymi na okrelonym stanowisku pracy, sposobami ochrony przed tymi zagroeniami oraz metodami bezpiecznego wykonania pracy na danym stanowisku wyznaczona przez pracodawc osoba kierujca pracownikami, ktra posiada odpowiednie kwalifikacje i dowiadczenie zawodowe oraz zostaa przeszkolona w zakresie metod prowadzenia instruktau. sprawdzian wiadomoci i umiejtnoci z zakresu wykonywania pracy zgodnie z przepisami bezpieczestwa i higieny pracy, potwierdzenie (pisemne) przez pracownika odbycia instruktau stanowiskowego

5.4.1 obejmuje

5.4.2 zakres

5.4.3 prowadzi:
-

5.4.4 dokument potwierdzajcy odbycie szkolenia:

-

5.5
-

szkolenie podstawowe
pracodawcw, osoby kierujce pracownikami, pracownikw zatrudnionych na stanowiskach robotniczych, pracownikw inynieryjno-technicznych pracownikw, ktrych charakter pracy wie si z naraeniem na czynniki niebezpieczne, szkodliwe i uciliwe lub z odpowiedzialnoci z zakresu bhp.

5.5.1 obejmuje:

5.5.2 zakres:
powinno zapewni pracownikom wiedz i umiejtnoci niezbdne do wykonywania lub organizowania pracy zgodnie z przepisami oraz zasadami bezpieczestwa i higieny pracy

5.5.3 prowadzi:
pracodawcy jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia szkolenia w dziedzinie bhp

5.5.4 dokument potwierdzajcy odbycie szkolenia:

egzamin sprawdzajcy zawiadczenie ukoczenia szkolenia wydane przez organizatora szkolenia Zasad ogln jest, e szkolenie podstawowe powinno by przeprowadzone w okresie nie duszym ni 6 miesicy od rozpoczcia pracy na okrelonym stanowisku. Jednak na robotniczych stanowiskach pracy, na ktrych wystpuj szczeglnie due zagroenia dla zdrowia oraz zagroenia wypadkowe (wykaz takich stanowisk okrela pracodawca), szkolenie podstawowe powinno by przeprowadzone przed rozpoczciem pracy na tych stanowiskach.

5.6

Szkolenie okresowe :

5.6.1 Szkolenie okresowe obejmuje osoby objte szkoleniem podstawowym 5.6.2 Zakres
aktualizacja i ugruntowanie wiadomoci oraz umiejtnoci pracownikw w dziedzinie bhp nabytych w czasie szkolenia wstpnego, a take zaznajomienie ich z nowymi rozwizaniami techniczno-organizacyjnymi w tym zakresie pracodawcy jednostki organizacyjne uprawnione do prowadzenia szkolenia w dziedzinie bhp egzamin sprawdzajcy zawiadczenie ukoczenia szkolenia wydane przez organizatora szkolenia

5.6.3 prowadzcy
-

5.6.4 dokument potwierdzajcy odbycie szkolenia

5.7

Pracownicy zatrudnieni na stanowiskach :

- nie rzadziej ni raz na 3 lata,

5.7.1 robotniczych przechodz szkolenie okresowe (w formie instruktau) 5.7.2 gdzie wystpuj szczeglnie due zagroenia dla zdrowia oraz wypadkowe
- nie rzadziej ni raz w roku.

5.7.3 pozostali
- nie rzadziej ni raz na 6 lat. Warunkiem dopuszczenia pracownika do pracy poza znajomoci zasad bezpiecznej pracy jest rwnie posiadanie dodatkowych uprawnie kwalifikacyjnych, ktre mog dotyczy pracownikw zatrudnionych na stanowiskach: elektryka, obsugi urzdze dwignicowych, kierowcy wzka jezdniowego z napdem silnikowym. Naley przy tym zwrci uwag na to, e niektre z wymienionych uprawnie musz by okresowo aktualizowane, np. uprawnienia w zakresie obsugi, konserwacji i napraw urzdze oraz instalacji energetycznych - co 5 lat.

5.7 Podstawa prawna odpowiedzialnoci pracodawcy za bezpieczestwo i zdrowie pracownikw. 5.7.1 Wedug Ustawy z dnia 30 padziernika 2002 r. o ubezpieczeniu spoecznym z tytuu
wypadkw przy pracy i chorb zawodowych (Dz. U. nr 199, poz. 1673) ze zm. Pracodawca ponosi odpowiedzialno za stan bezpieczestwa i higieny pracy w zakadzie Pracodawca jest obowizany chroni zdrowie i ycie pracownikw przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy, przy odpowiednim wykorzystaniu osigni nauki i techniki, w szczeglnoci organizowa prac w sposb zapewniajcy bezpieczne i higieniczne warunki pracy, uwzgldniajc:

5.7.2 wymagania

dotyczce rodzajw prac wymagajcych szczeglnej sprawnoci psychofizycznej (okrelonych w rozporzdzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r w sprawie rodzajw prac wymagajcych szczeglnej sprawnoci psychofizycznej, Dz. U. 1996 r. nr 62, poz. 287), takich np. jak: prace przy obsudze podnonikw i platform hydraulicznych prace przy obsudze urawi wieowych i samojezdnych prace operatorw samojezdnych cikich maszyn budowlanych i maszyn drogowych prace przy obsudze urzdze mechanicznych, zwizanych z czynnociami -wyburzeniowymi prace przy obsudze urzdze cinieniowych, podlegajcych penemu dozorowi -technicznemu prace przy materiaach atwo palnych, rodkach toksycznych i materiaach -biologicznie zakanych prace na wiaduktach i mostach

5.7.3 Wymagania dotyczce rodzajw prac, ktre powinny by wykonywane przez co

najmniej dwie osoby (okrelonych w rozporzdzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r w sprawie rodzajw prac, ktre powinny by wykonywane przez co najmniej dwie osoby, Dz. U. 1996 r. nr 62, poz. 288), takich np. jak: prace wykonywane wewntrz zbiornikw, kotw, silosw i urzdze technologicznych, w tym prace w zbiornikach otwartych, ktre nie pozwalaj na bezporedni kontakt wizualny co najmniej z jednym pracownikiem prace zwizane z montaem i demontaem studzienek, stacji pomp wodnych przy gbokociach wikszych od 2 m prace zwizane z konserwacj, montaem i napraw dwigw, suwnic, urawi wieowych i samojezdnych, skadnic magazynowych i schodw ruchomych prace spawalnicze, cicie gazowe i elektryczne oraz inne prace wymagajce posugiwania si otwartym rdem ognia w pomieszczeniach zamknitych albo w pomieszczeniach zagroonych poarem lub wybuchem prace wykonywane na wysokoci powyej 2 m w przypadkach, w ktrych wymagane jest zastosowanie rodkw ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokoci prace w wykopach i wyrobiskach o gbokoci wikszej od 2 m

5.7.4 Wymagania dotyczce prac na wysokoci (kada praca wykonywana powyej 1 m

od podoa jest prac na wysokoci) zapewnia przestrzeganie w zakadzie przepisw oraz zasad bezpieczestwa i higieny pracy, wydawa polecenia usunicia stwierdzonych uchybie w tym zakresie oraz

kontrolowa wykonanie tych polece zapewnia wykonanie nakazw, wystpie, decyzji i zarzdze wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy zna, w zakresie niezbdnym do wykonywania cicych na nim obowizkw, przepisy o ochronie pracy, w tym przepisy oraz zasady bezpieczestwa i higieny pracy zaznajamia pracownikw z zakresem ich obowizkw, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonych stanowiskach, w tym zapewni przeszkolenie pracownikw w zakresie bezpieczestwa i higieny pracy przed dopuszczeniem ich do pracy oraz zapewni prowadzenie okresowych szkole w tym zakresie zawiadamia na pimie, w terminie 30 dni od rozpoczcia dziaalnoci, waciwego inspektora pracy i waciwego pastwowego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzenia dziaalnoci wyznaczy koordynatora sprawujcego nadzr nad bezpieczestwem i higien, w razie gdy jednoczenie w tym samym miejscu wykonuj prac pracownicy zatrudnieni przez rnych pracodawcw

6 Wskazanie rodkw technicznych i organizacyjnych, zapobiegajcych niebezpieczestwom wynikajcym z wykonywania robt budowlanych w strefach szczeglnego zagroenia zdrowia lub w ich ssiedztwie, w tym zapewniajcych bezpieczn i sprawn komunikacj, umoliwiajc szybk ewakuacj na wypadek poaru, awarii i innych zagroe.
6.1 Roboty ziemne (wykopy, rekultywacja, melioracja) przygotowanie placu budowy,

Zasady zapewnienia bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt ziemnych reguluje Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) Do robt ziemnych zwizanych ze wznoszeniem budynku nale midzy innymi: - wykopy wykonywane w celu budowy fundamentw i podziemia, - wykopy wykonywane w celu umocnienia skarp - wykopy dla rnego rodzaju instalacji. Wystpujce najczciej zagroenia to: zasypanie pracownikw w wyniku zawalenia si cian wykopu (notowano cikie wypadki nawet w wykopach o gbokoci do 1 m - w pochyym terenie) wpadnicie do wykopu np. na skutek uderzenia przez ruchom cz maszyny budowlanej (np. yk koparki), obsunicia si ziemi z krawdzi wykopu, polizgnicia si spadanie na pracujcych w wykopie bry ziemi, kamieni itp. Jednym z podstawowych wymaga bezpieczestwa i higieny pracy jest obowizkowe zabezpieczenie cian wykopu poczwszy od 1 m gbokoci. Zabezpieczenie cian wykopu o gbokoci powyej 1 m (z wyjtkiem wykopu w skaach zwartych) zapewnia si przez: - wykonanie wykopu ze cianami (skarpami) pochylonymi - wykonanie umocnienia pionowych cian

Wykop ze skarpami wykonuje si w celu zabezpieczenia cian przed osuwaniem si gruntu. Pochylenie skarpy zaley od rodzaju gruntu, warunkw atmosferycznych i czasu utrzymania wykopu. Mona przyj, e bezpieczny kt nachylenia skarpy dla gruntw redniospoistych wynosi okoo 45. W gruntach piaszczystych nasypowych kt nachylenia skarpy powinien by nie wikszy ni kt stoku naturalnego. Wykopy o cianach pionowych musz mie umocnienia cian przez rozparcie lub podparcie. Rodzaj zastosowanego umocnienia zaley od wielkoci wykopu, rodzaju gruntu i czasu utrzymania wykopu. Umocnienia cian wykopu do gbokoci 4 m wykonuje si jako typowe, pod warunkiem, e w bezporednim ssiedztwie wykopu nie przewiduje si obcie spowodowanych przez budowle, rodki transportu, skadowany materia, urobek itp. Powyej tej gbokoci lub w razie niezachowania ww. warunkw sposb zabezpieczenia wykopw powinien by okrelony w dokumentacji technicznej. Ponadto naley przestrzega nastpujcych wymaga: w pasie terenu przylegajcego do grnej krawdzi skarpy, na szerokoci rwnej trzykrotnej gbokoci wykopu naley wykona spadki umoliwiajce odpyw wd deszczowych od wykopu sprawdza skarpy i obudow po kadym deszczu i po dugiej przerwie w pracy oraz przed kadym rozpoczciem robt likwidowa naruszenie struktury gruntu skarpy przez usunicie tego gruntu z zachowaniem bezpiecznego nachylenia wykona bezpieczne zejcia i wejcia do wykopw nie skadowa materiaw i urobku bliej ni 1 m od krawdzi wykopu, jeeli ciany s obudowane; przy skarpach bez umocnie skadowa mona poza klinem odamu gruntu zachowa bezpieczne odlegoci wykopw od istniejcych budowli kadorazowe rozpoczcie robt w wykopie wymaga sprawdzenia stanu jego obudowy lub skarp. Przy wykonywaniu wykopw sprztem mechanicznym naley wyznaczy stref niebezpieczn zwizan z prac tych maszyn. Przed rozpoczciem robt ziemnych naley zapozna si z dokumentacj techniczn tych robt. Na maych budowach, np. budownictwa jednorodzinnego, wystpuje jedynie dokumentacja ograniczona do projektu technicznego budynku i mapy sytuacyjnowysokociowej stanowicej projekt zagospodarowania dziaki. Wykonawca robt ziemnych powinien zapozna si z map, na ktrej jest oznaczona caa sie uzbrojenia technicznego, i z decyzj o pozwoleniu na budow. W razie prowadzenia robt w bezporednim ssiedztwie instalacji elektrycznej, gazowej itp., naley okreli bezpieczn odlego, w jakiej mog by prowadzone roboty - w porozumieniu z gestorem tych urzdze (np. zakadem energetycznym). Prace w wykopach i wyrobiskach o gbokoci wikszej od 2 m i prace ziemne prowadzone metod bezodkrywkow musz by wykonywane przez co najmniej dwie osoby.

6.2

Roboty murarskie i tynkarskie

Roboty dekarskie, podobnie jak murarskie, s wykonywane rcznie lub s mechanizowane. Najczciej wystpujce zagroenia to: upadki pracownikw na paszczynie, z wysokoci i do zagbie uderzenia przez spadajce materiay, narzdzia itp. (brak wygrodzenia stref niebezpiecznych i nie oznakowanie miejsc niebezpiecznych) urazy oczu: mechaniczne, chemiczne i termiczne (powszechne nie uywanie okularw ochronnych)

stuczenia i skaleczenia rk i ng przenoszonymi materiaami - oparzenia skry cementem i wapnem.

Roboty murarskie i tynkarskie powinny by wykonywane wycznie ze staych pomostw lub rusztowa. Niedozwolone jest wykonywane tych robt z drabin przystawnych. Zabronione jest jednoczesne prowadzenie robt na dwch lub wicej kondygnacjach w tym samym pionie, bez ochrony pracownikw przed spadajcymi materiaami i narzdziami. Otwory w cianach, ktrych dolna krawd znajduje si poniej 0,8 m od poziomu stropu lub pomostu, naley zabezpieczy barierami ochronnymi przed upadkiem pracownika z wysokoci. Otwory w stropach naley przykry pokrywami lub ogrodzi barierami ochronnymi. Chodzenie po wieo wykonanych murach, sklepieniach, pytach, stropach, przykryciach otworw jest zabronione. Poziom pomostu roboczego rusztowania powinien znajdowa si zawsze poniej wznoszonego muru, co najmniej o 0,3 m i nie wicej ni 1.5 m. Szeroko stanowiska pracy murarza znajdujcego si w wykopie nie moe by mniejsza ni 0,7 m, liczc od skarpy do wznoszonego muru. Pracownicy powinni schodzi do wykopw po drabinach lub pochylniach, tzw. sztagach. W czasie murowania nie wolno obcia pomostw roboczych nadmiarem cegie, a rozlan zapraw i gruz naley niezwocznie usuwa. Obsugujcy mieszarki, betoniarki i agregaty tynkarskie powinni by przeszkoleni w zakresie bezpiecznego uytkowania urzdze budowlanych. Obsuga agregatu tynkarskiego i pompy do betonu moe by powierzona tylko operatorowi posiadajcemu specjalne uprawnienia do obsugi. Poczenie maszyn i urzdze budowlanych z sieci elektryczn powinno by wykonane w sposb zapewniajcy bezpieczestwo pracy w zakresie ochrony przeciwporaeniowej oraz by zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. Wylewanie masy betonowej w deskowanie nie moe odbywa si z wysokoci wikszej ni 1 m. Naley przestrzega rwnomiernego rozprowadzania masy betonowej, aby nie dopuci do miejscowego przecienia deskowania. Przy podawaniu betonu za pomoc pompy na wysoko, naley zapewni moliwo porozumiewania si betoniarzy z operatorem pompy. Przy rcznym i mechanicznym narzucaniu zapraw tynkarskich, szczeglnie na sufit, oczy tynkarza powinny by chronione okularami ochronnymi. Zaleca si uywanie kremw ochronnych w celu ochrony skry rk przed rcym dziaaniem zapraw murarskich i betonowych. W czasie pracy murarze i ich pomocnicy powinni mie rkawice chronice przed urazami mechanicznymi (np. skrzano-tkaninowe lub z dzianin powlekanych gum).

6.3

Roboty betonowe i elbetonowe

Maszyny i stoy warsztatowe wykorzystywane podczas robt betonowych i elbetowych powinny znajdowa si w warsztatach zaplecza lub na terenie budowy pod wiatami. Do zabezpiecze stosowanych przy tych robotach nale: rusztowania, deskowania aw fundamentowych, stemplowania i deskowania stropw oraz deskowania supw i podcigw. Najczciej wystpujce zagroenia to: oparzenia materiaami budowlanymi czsto podgrzewanymi lub naparzanymi poraenia prdem elektrycznym zagroenia powodowane zerwaniem si prtw zagroenia powodowane uszkodzeniem zakotwie Sposoby bezpiecznego wykonywania robt betonowych i elbetonowych reguluje Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) Rozdzia 14

Stemplowania, jako konstrukcje none pod wszelkiego typu deskowania stropw i belek, musz by odpowiednio zamocowane i zaklinowane. Podoe, na ktrych s ustawione powinno posiada dostateczn nono, po to by uniemoliwi osiadanie stojakw. W przypadku zastosowania stojakw z okorowanych okrglakw naley je usztywni zabezpieczajc przed wygiciem lub wypaczeniem (np. poprzez zastosowanie zastrzaw z desek). Prace betonowe i elbetonowe mog by prowadzone przy wykonywaniu zrnicowanych konstrukcji budowlanych. Mog to by ciany i supy wysokich budowli elbetonowych (np. silosw, wie telewizyjnych, wie sakralnych, kominw, filarw mostowych itp.), a take elbetonowe obiekty o cianach pionowych. Rodzaj stosowanego deskowania powinien by dostosowany do rodzaju wykonywanej konstrukcji. W przypadku dodawania do masy betonowej rodkw chemicznych, roztwr naley przygotowywa w wydzielonych naczyniach i w wyznaczonym do tego miejscu, a pracownicy przy tym zatrudnieni powinni by zaopatrzeni w sprzt ochrony indywidualnej. Punkt zsypu, do ktrego dostarczana jest samochodami masa betonowa powinien posiada odbojnice, ktre zabezpieczaj samochd przed stoczeniem si. Pojemniki do transportu tej masy naley wyposay w klapy atwo otwierane i zabezpieczy przed przypadkowym wyadunkiem. Wylewanie masy betonowej w deskowanie nie moe by dokonywane z wysokoci wikszej ni 1 m i powinno odbywa si stopniowo i rwnomiernie, aby nie dopuci do przecienia deskowania. W przypadku stosowania urzdze o podwyszonym cinieniu pary, sucych do naparzania elementw prefabrykowanych, naley przestrzega przepisw dozoru technicznego, dotyczcych eksploatacji urzdze pracujcych pod cinieniem. Przy podgrzewaniu lub naparzaniu materiaw par, pracownicy powinni by zabezpieczeni przed oparzeniem. Zawory przewodw pary naley umieszcza w miejscach atwo dostpnych dla osb obsugujcych urzdzenia. Naprawy instalacji parowej lub gorcej wody naley wykonywa tylko po uprzednim wyczeniu i oprnieniu tych urzdze. Nie zabetonowane uzbrojenie elbetowej konstrukcji, majce czno z odcinkiem nagrzewanym elektrycznie musi by uziemione. Podgrzewania prdem elektrycznym takich materiaw, jak betony, zaprawy, kruszywa, naley przeprowadzi na podstawie instrukcji opracowanej przez kierownictwo zakadu pracy. Teren, na ktrym odbywa si takie podgrzewanie powinien by ogrodzony i oznakowany tablicami ostrzegawczymi, a o zmroku i w porze nocnej - owietlony. W cigu caej doby powinna tam by take zapewniona obecno fachowych pracownikw obsugujcych urzdzenia elektryczne. Pracownicy, ktrzy pracuj przy podgrzewaniu lub naparzaniu materiaw par musz by zabezpieczeni przed oparzeniem. Formy do produkcji elementw prefabrykowanych o ciarze wikszym ni 50 kg powinny by przemieszczane z uyciem urzdze mechanicznych. Przy podnoszeniu elementu prefabrykowanego z formy naley sprawdzi dynamometrem zawieszonym na haku dwignicy ciar elementu oraz stwierdzi, czy nie nastpio przyssanie lub przyczepienie si jego powierzchni do formy (stendu). Pracownik, ktry obserwuje dynamometr powinien znajdowa si w odlegoci nie mniejszej ni 1,5 m od krawdzi formy. Podnoszenie powinno zosta zatrzymane, jeli strzaka dynamometru dojdzie do granicy nominalnego udwigu urawia lub suwnicy, a element nie zostanie podniesiony.

Rozbirka stemplowania moe by wykonywana tylko przez fachowe brygady, bez udziau pracownikw niekwalifikowanych. Termin rozpoczcia rozbirki wyznacza kadorazowo kierownik budowy. Stojaki powinny by usuwane stopniowo. Nie naley usuwa ich jednoczenie spod znacznej czci zabetonowanej konstrukcji. W czasie wybijania klinw spod stojakw naley zabezpieczy ich grne czci, by nie dopuci do niespodziewanego wyskoczenia i przewrcenia si. Trzeba rwnie dopilnowa, aby podczas betonowania stropu kondygnacji powyej pooonej, pozostawione byy podstplowania deskowa eber i podcigw na kondygnacji niszej. Materia uzyskiwany z rozbirki powinien by stopniowo, ale bez zwoki usuwany ze stanowisk roboczych, a wystajce gwodzie oraz klamry i inne elementy stalowe wyjmowane. Do rozbirki deskowania stropw wolno przystpi dopiero po osigniciu przez beton dostatecznej wytrzymaoci i wycznie na pisemne polecenie kierownika budowy, akceptowane przez inspektora nadzoru, okrelajce dokadnie dat rozbirki poszczeglnych deskowa.

6.4

Roboty dachowe i dekarskie

Roboty dekarskie, podobnie jak murarskie, s wykonywane rcznie. Gwne zagroenia w trakcie tych robt wynikaj z: wykonywania pracy na znacznych wysokociach wykonywania czci robt na skraju dachu (obrbki blacharskie) poruszania si po powierzchniach stromych, o nachyleniu dochodzcym do 45 uywania materiaw z ostrymi i wystajcymi krawdziami uywania prostych, czsto prymitywnych, urzdze transportowych do podawania materiaw na dach stosowania materiaw szkodliwych i gorcych uywania otwartego ognia do podgrzewania materiaw dekarskich (mas bitumicznych) wydzielania si szkodliwych substancji chemicznych podczas ogrzewania mas bitumicznych wykonywania prac zwizanych z materiaami zawierajcymi azbest [40] olnienia spowodowanego odbiciem wiata od powierzchni blach. Roboty dachowe naley wykonywa z uyciem rusztowa pomocniczych. Bez uycia rusztowa mona wykonywa roboty zwizane z naprawami i roboty dekarskie. W czasie wykonywania pokry dachowych na dachach paskich, ale w pobliu krawdzi dachu, pracownicy musz obowizkowo uywa sprztu ochrony indywidualnej przed upadkiem z wysokoci (np. pasw ochronnych) oraz dostosowanego do tych prac obuwia, zabezpieczajcego przed przebiciem stopy pod spodem. Podobnie naley chroni pracujcych na dachach stromych, gdzie pochylenie przekracza 20, jeeli nie zastosowano rusztowa ochronnych. Na dachach krytych materiaami, ktrych wytrzymao nie zapewnia bezpiecznego przebywania na nich pracownikw (np. eternitem, dachwk), naley ukada przenone pomosty zabezpieczajce. Wszelkie otwory w dachu naley zakry pokrywami zabezpieczonymi przed przesuniciem. Przy prowadzeniu robt dekarskich na dachach paskich, nie osonitych attyk lub balustrad, naley stosowa bariery ochronne lub linowe ustawione na obwodzie dachu. Bariery linowe s powszechnie stosowane i su do ogrodzenia stref niebezpiecznych na budynku. Naley je montowa w odlegoci co najmniej 1 m od krawdzi dachu. Transportowanie materiaw dekarskich na dach jest dopuszczalne z uyciem wysignika krzyakowego, pod warunkiem, e wysignik bdzie pewnie zamocowany na dachu w sposb gwarantujcy stabilno, a zbocze ma konstrukcj zapobiegajc spadniciu liny. Pracownicy obsugujcy wysignik maj obowizek uywania rodkw ochrony indywidualnej: pracownik na dachu - sprztu chronicego przed upadkiem z wysokoci, a cigncy lin na dole hemu ochronnego. Koty i zbiorniki do podgrzewania i transportu rcznego mas bitumicznych mog by wypenione najwyej do 3/4 ich wysokoci. Pojemniki suce do transportu powinny by zamykane w sposb zabezpieczajcy przed wylewaniem si gorcej smoy, lepiku itp.

Na czas wykonywania robt dachowych, w miejscach zagroonych spadaniem przedmiotw z wysokoci, naley wyznaczy stref niebezpieczn, odpowiednio j ogrodzi i oznakowa. Strefa taka powinna mie szeroko co najmniej 1/10 wysokoci budynku (nie mniej ni 6 m). Jeli ponad dachem lub w pobliu przebiega energetyczna linia napowietrzna, naley bezwzgldnie przestrzega zakazu pracy w strefie niebezpiecznej. Odlego stanowiska pracy od linii zaley od napicia w niej wystpujcego. Najmniejsze dopuszczalne odlegoci, zgodnie z wymaganiami przepisw bhp. Wejcia do budynkw zamieszkaych lub bdcych w toku budowy naley zabezpieczy daszkami ochronnymi.

6.5

Roboty zbrojarskie

Roboty zbrojarskie obejmuj czynnoci zwizane z przygotowaniem, obrbk i stosowaniem stalowych szkieletw zbrojeniowych wykorzystywanych do konstrukcji betonowych. Gwne zagroenia zawodowe podczas wykonywania robt zbrojarskich wynikaj z: uywania materiaw z ostrymi, wystajcymi krawdziami wykonywania robt na wysokoci, na krawdziach niestabilnych konstrukcji budowlanych rcznego przenoszenia cikich, dugich przedmiotw uytkowania prostych i zmechanizowanych narzdzi rcznych Podstawowe wymagania bezpieczestwa pracy przy robotach zbrojarskich reguluj m.in: Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) - Rozdzia 14 Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie oglnych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129, poz. 844 ze zm.) Roboty zbrojarskie naley wykonywa w warsztatach lub zbrojarniach przyobiektowych na budowie. Stoy warsztatowe do przygotowania zbrojenia, a take maszyny i urzdzenia zbrojarskie powinny by instalowane w pomieszczeniach zbrojarni lub pod wiatami. W obrbie stanowisk pracy naley ograniczy do minimum transport wewntrzzakadowy. Pomieszczenia i wiaty powinny posiada dobre owietlenie naturalne, a w porze nocnej (od zmroku) naley zapewni odpowiednie owietlenie elektryczne. Stoy robocze do przygotowywania zbrojenia powinny by stabilnie przytwierdzone do podoa i nie mog by ruchome. W przypadku zlokalizowania stanowisk pracy z dwch stron stou roboczego, stanowiska te naley oddzieli siatk o wysokoci 1 m i o oczkach nie wikszych, ni 20 mm, umieszczon nad stoem. Stal zbrojeniowa powinna by skadowana na podkadach na wydzielonym i ogrodzonym stanowisku z podziaem na poszczeglne rodzaje elementw zbrojenia. Prty zbrojeniowe powinny by skadowane w wydzielonych miejscach w sposb uniemoliwiajcy przemieszanie si prtw o rnych rednicach i rnych gatunkach stali. Teren skadowiska powinien by wyrwnany i odwodniony. Zbrojarze dokonujcy rcznego czyszczenia stali, poza odzie robocz (dwuczciowe ubranie ochronne) powinni by wyposaeni w hemy, rkawice ochronne, a take okulary ochronne. Stal w krgach moe by prostowana za pomoc wcigarki. W przypadku prostowania stali metod wycigania: stanowiska pracy, miejsca zamocowania prtw oraz tras z obu stron toru wycigowego naley zabezpieczy ogrodzeniem zabezpieczajcym pracownikw w ogrodzonym terenie nie wolno skadowa jakichkolwiek materiaw, sprztu w czasie pracy wcigarki nie mog tam przebywa ludzie Przy prostowaniu stali (dostarczonej w krgach) za pomoc prociarek ustawionych w zamknitym pomieszczeniu, powstaj znaczne iloci pyw (z brudu, rdzy, opikw w czasie

cicia), ktre naley odprowadzi na zewntrz pomieszcze za pomoc wycigw wentylacyjnych. Ponadto osobom obsugujcym prociark nie wolno: przebywa w pobliu napitego prta wprowadza prtw na rolki podczas ruchu urzdze Gicia stali zbrojeniowej o rednicy do 20 mm mona dokonywa rcznie przy pomocy kluczy. Prty o wikszej rednicy powinny by gite przy pomocy gitarki mechanicznej. Zabrania si: stosowania noyc rcznych do cicia prtw zbrojeniowych o rednicy wikszej, ni 20 mm podczas przycinania mechanicznego prtw zbrojeniowych chwytania rk prtw w odlegoci mniejszej, ni 50 cm od noyc W przypadku montau i scalania elementw zbrojenia w deskowaniach wznoszonej konstrukcji o wysokoci do 3 m naley uywa drabin. Pracownicy dokonujcy montau zbrojenia na wysokoci wikszej ni 2 m powinni by zabezpieczeni przed upadkiem z wysokoci za pomoc szelek bezpieczestwa poczonych z amortyzatorami bezpieczestwa. Podczas przenoszenia elementw zbrojenia za pomoc urawi, powinny by one zawieszone stabilnie i zabezpieczone przed wysuniciem si. Zabronione jest: podchodzenie do transportowanego zbrojenia, znajdujcego si w pooeniu wyszym ni 0,5 m ponad miejscem uoenia chwytanie rkami za skrajne elementy zbrojenia ukadanego w formy; rzucanie elementw zbrojenia.

6.6

Roboty spawalnicze

Roboty spawalnicze wykonuje si w ramach realizacji stanu surowego, robt zbrojarskich i robt wykoczeniowych. Najbardziej rozpowszechnionymi rodzajami spawania s: spawanie gazowe z uyciem acetylenu gazu palnego i tlenu oraz spawanie elektryczne. Gwne zagroenia przy wykonywaniu prac spawalniczych wynikaj z uytkowania palnikw gazowych i spawarek. S to m.in.: zagroenie poparzeniem szkodliwe dziaanie dymw spawalniczych (zagroenia chemiczne i pyowe) zagroenie odpryskami spawalniczymi uszkodzenia wzroku i skry na skutek promieniowania nadfioletowego i podczerwonego zagroenie poarem lub wybuchem zagroenie poraeniem prdem elektrycznym przy spawaniu elektrycznym, z wizane z uytkowaniem spawarek i ich wyposaenia Pracownik zatrudniony przy robotach spawalniczych powinien posiada odpowiednie uprawnienia.

6.6.1 Stanowiska spawalnicze na budowie

Stae stanowiska spawalnicze, zlokalizowane na otwartej przestrzeni powinny by zabezpieczone przed dziaaniem czynnikw. Atmosferycznych. Stae stanowisko spawalnicze w pomieszczeniu powinno by wyposaone w miejscow wentylacj wycigow i ekrany izolujce przed promieniowaniem optycznym. W czasie opadw atmosferycznych spawanie lub cicie metali jest dozwolone wycznie po osoniciu stanowiska. Stanowisko spawacza powinno by wydzielone i wyposaone w sposb zabezpieczajcy jego i inne osoby przed szkodliwym dziaaniem promieniowania na wzrok.

Spawacze gazowi powinni pracowa w obuwiu skrzanym, fartuchu ochronnym, w okularach ochronnych, za spawacze elektryczni - uywa tarcz spawalniczych..

6.6.2 Spawanie gazowe

Przy wykonywaniu robt spawalniczych na budowach mona uywa wycznie butli do gazw technicznych, posiadajcych wan cech organu dozoru technicznego. Przewody do przeprowadzania tlenu i acetylenu powinny rni si midzy sob barw, barwy te s cile okrelone - przewody tlenowe - w kolorze niebieskim, acetylenowe - w czerwonym Dugo przewodw powinna wynosi co najmniej 5 m. Nie stosuje si przewodw uywanych uprzednio do innych gazw. Zamocowanie przewodw na nasadkach reduktorw, bezpiecznikw wodnych, palnikw i cznikw wykonuje si wycznie za pomoc paskich zaciskw Sposoby postpowania ze sprztem: Przewody do gazw technicznych naley zawiesza i przechowywa w sposb zabezpieczajcy przed powstaniem ostrych zaama. Rczne przemieszczanie butli o pojemnoci ponad 10 l powinno by wykonywane przez co najmniej dwie osoby. Na budowach i w czasie transportu chroni si butle przed zanieczyszczeniem tuszczem, ogrzaniem do temperatury +23oC oraz dziaaniem: promieni sonecznych, deszczu i niegu. Butle napenione gazami przechowuje si w pomieszczeniach do tego celu przeznaczonych. Gdy ustawia si je w pomieszczeniach z nie osonitymi grzejnikami c.o., butle powinny by oddalone od nich na odlego co najmniej 1,0 m, gdy za posiadaj grzejniki osonite odlego t mona zmniejszy do 0,1 m. Przechowywanie w tym samym pomieszczeniu butli z tlenem i materiaw lub gazw tworzcych w poczeniu z nim mieszanin wybuchow jest zabronione. Postpowanie podczas prac spawalniczych: W czasie pobierania gazw technicznych do spawania, butle ustawia si w pozycji pionowej lub nachylonej pod ktem nie mniejszym ni 45 stopni do poziomu. Odlego pomienia palnika od butli powinna wynosi co najmniej 1,0 m. Butl, ktra nagrzewa si od wewntrz naley usun poza stanowisko robocze, otworzy zawr oraz polewa j silnym strumieniem wody lub rodkiem ganiczym. Palniki do cicia i spawania powinny by utrzymywane w stanie technicznej sprawnoci i czystoci. Z palnikiem naley si obchodzi w taki sposb, by unika jego zanieczyszczenia: wod, wapnem, smarami itp. lub uszkodzenia mechanicznego. Przy pracach spawalniczych na wysokoci naley zapewni: Stabilno rusztowa i pomostw Zadaszenie lub wygrodzenie strefy spawania, zabezpieczajce pracownikw znajdujcych si poniej przed odpryskami spawalniczymi Pewne podwieszenie przewodw gazowych, uniemoliwiajce ich upadek rodki zabezpieczajce przed upadkiem z wysokoci Zabronione jest: Stosowanie do tlenu i acetylenu przewodw igielitowych, z tworzyw sztucznych lub o podobnych waciwociach Podczania przewodw za pomoc drutu Uywanie palnikw uszkodzonych. Smarowanie czci palnika smarem lub oliw. Przewracanie lub toczenie butli z gazami poziomo Ustawianie butli na rusztowaniach Przy spawaniu lub ciciu przedmiotw znajdujcych si na metalowych podstawach lub kozach nogi spawacza naley ochrania przed oparzeniem przez odpowiednie ustawienie blach ochronnych.

6.6.3 Spawanie elektryczne

W zakresie spawania elektrycznego wymagania bezpieczestwa dotycz: spawarek, kabli i osprztu. Spawarki prostownikowe i transformatorowe podlegaj obowizkowi certyfikacji na znak bezpieczestwa i powinny by oznakowane tym znakiem. Na obudowach powinny by umieszczone oznaczenia zaciskw ochronnych i kocwek uzwoje zgodne z dokumentacj techniczno-ruchow. Urzdzenia spawalnicze podlegaj okresowym kontrolom stanu ochrony przeciwpoarowej, stanu izolacji oraz wielkoci napicia biegu jaowego po stronie wtrnej, a take pocze staych oraz wycznikw i przecznikw Do wyposaenia zabezpieczajcego kable elektryczne przed uszkodzeniami mechanicznymi nale stojaki przenone do podwieszania i osony. Uziemienie przedmiotu spawanego powinno by zaopatrzone w zaciski zapewniajce pewne poczenie ze sob czci przewodzcych. Rkoje uchwytu elektrodowego powinna by wykonana z materiau izolacyjnego i niepalnego, bez pkni. Kada instalacja do spawania i cicia ukiem elektrycznych powinna by zaopatrzona w schemat i instrukcj, dokadnie obrazujc przeznaczenie kadego urzdzenia i zasady jego dziaania. Przed przystpieniem do pracy spawacz powinien upewni si, czy przedmiot przeznaczony do spawania lub cicia znajduje si w trwaej rwnowadze i nie ma zagroenia upadkiem lub obsuniciem si tego przedmiotu (zwaszcza przy ciciu), gdy za praca bdzie odbywaa si na rusztowaniach staych lub wiszcych, spawacz powinien sprawdzi stan tych rusztowa. Gitkie przewody elektryczne naley umieszcza w przewodach gumowych i ochrania je przed uszkodzeniami mechanicznymi. Spawanie wewntrz zbiornikw i innych przestrzeni ograniczonych wymaga zachowania szczeglnych rodkw ostronoci i moe by wykonywane wycznie przy asekuracji osb przebywajcych na zewntrz zbiornika, z zachowaniem wzajemnej cznoci oraz z moliwoci udzielenia natychmiastowej pomocy. Dodatkowo naley speni nastpujce warunki: Spawanie zbiornikw lub naczy, w ktrych byty przechowywane ciecze lub gazy atwo zapalne bd trujce, jest dozwolone wycznie po uprzednim ich oczyszczeniu z resztek gazw, cieczy i ich par oraz po starannym wymyciu lub napenieniu wod albo gazem obojtnym. Konieczne jest zapewnienie pracownikom niezbdnych rodkw ochrony zbiorowej i indywidualnej (szelki i linka ochronna, hem ochronny, odzie ochronna oraz sprzt ochronny ukadu oddechowego) Osoby znajdujce si wewntrz zbiornika powinny by wyposaone w szelki bezpieczestwa, do ktrych naley przymocowa link bezpieczestwa trzyman przez osob ubezpieczajc znajdujc si na zewntrz zbiornika. Osoby znajdujce si wewntrz zbiornika powinny mie zapewniony dopyw wieego powietrza oraz owietlenie elektryczne o bezpiecznym napiciu.

6.7

Prace na wysokoci

Prace na wysokoci nale do prac szczeglnie niebezpiecznych, upadek z wysokoci jest bardzo czst przyczyn wypadkw, na og cikich lub miertelnych. Dlatego podczas rnego rodzaju robt budowlanych, bardzo czsto wykonywanych na wysokoci, musz by zachowane wyjtkowe rodki ostronoci z uwagi na duy stopie zagroenia zdrowia i ycia pracownikw. Prac na wysokoci w rozumieniu Rozporzdzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 wrzenia 1997 r. w sprawie oglnych przepisw bezpieczestwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129,

poz. 844) ze zm. (Dz. U. 2002 r, Nr 91, poz. 811) jest praca wykonywana na powierzchni znajdujcej si na wysokoci co najmniej 1,0 m nad poziomem podogi lub ziemi. Do pracy na wysokoci nie zalicza si pracy na powierzchni, niezalenie od wysokoci, na jakiej si znajduje, jeeli powierzchnia ta: osonita jest ze wszystkich stron do wysokoci co najmniej 1,5 m penymi cianami lub cianami z oknami oszklonymi, wyposaona jest w inne stae konstrukcje lub urzdzenia chronice pracownika przed upadkiem z wysokoci. Na powierzchniach wzniesionych na wysoko powyej 1,0 m nad poziomem podogi lub ziemi, na ktrych w zwizku z wykonywan prac mog przebywa pracownicy, lub sucych jako przejcia, powinny by zainstalowane balustrady skadajce si z porczy ochronnych umieszczonych na wysokoci co najmniej 1,1 m i krawnikw o wysokoci co najmniej 0,15 m. Pomidzy porcz i krawnikiem powinna by umieszczona w poowie wysokoci poprzeczka lub przestrze ta powinna by wypeniona w sposb uniemoliwiajcy wypadnicie osb. Jeeli ze wzgldu na rodzaj i warunki wykonywania prac na wysokoci zastosowanie tego typu balustrad jest niemoliwe, naley stosowa inne skuteczne rodki ochrony pracownikw przed upadkiem z wysokoci, odpowiednie do rodzaju i warunkw wykonywania pracy. Prace na wysokoci powinny by organizowane i wykonywane w sposb nie zmuszajcy pracownika do wychylania si poza porcz balustrady lub obrys urzdzenia, na ktrym stoi. Przy pracach na: drabinach, klamrach, rusztowaniach i innych podwyszeniach nie przeznaczonych na pobyt ludzi, na wysokoci do 2 m nad poziomem podogi lub ziemi nie wymagajcych od pracownika wychylania si poza obrys urzdzenia, na ktrym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciaa grocej upadkiem z wysokoci, naley zadba aby: drabiny, klamry, rusztowania, pomosty i inne urzdzenia byy stabilne i zabezpieczone przed nie przewidywan zmian pooenia oraz posiaday odpowiedni wytrzymao na przewidywane obcienie, pomost roboczy spenia nastpujce wymagania: powierzchnia pomostu powinna by wystarczajca dla pracownikw, narzdzi i niezbdnych materiaw, podoga powinna by pozioma i rwna, trwale umocowana do elementw konstrukcyjnych pomostu, w widocznym miejscu pomostu powinny by umieszczone czytelne informacje o wielkoci dopuszczalnego obcienia. Przy pracach wykonywanych na rusztowaniach na wysokoci powyej 2 m od otaczajcego poziomu podogi lub terenu zewntrznego oraz na podestach ruchomych wiszcych naley w szczeglnoci: zapewni bezpieczestwo przy komunikacji pionowej i dojcia do stanowiska pracy, zapewni stabilno rusztowa i odpowiedni ich wytrzymao na przewidywane obcienia, przed rozpoczciem uytkowania rusztowania naley dokona odbioru technicznego w trybie okrelonym w odrbnych przepisach. Rusztowania i podesty ruchome wiszce powinny spenia wymagania okrelone odpowiednio w odrbnych przepisach oraz w Polskich Normach. Przy pracach na: supach, masztach, konstrukcjach wieowych, kominach, konstrukcjach budowlanych bez stropw, a take przy ustawianiu lub rozbirce rusztowa oraz przy pracach na drabinach i klamrach na wysokoci powyej 2 m nad poziomem terenu zewntrznego lub podogi naley w szczeglnoci: przed rozpoczciem prac sprawdzi stan techniczny konstrukcji lub urzdze, na ktrych maj by wykonywane prace, w tym ich stabilno, wytrzymao na przewidywane obcienie oraz zabezpieczenie przed nie przewidywan zmian pooenia, a take stan

techniczny staych elementw konstrukcji lub urzdze majcych suy do mocowania linek bezpieczestwa zapewni stosowanie przez pracownikw, odpowiedniego do rodzaju wykonywanych prac, sprztu chronicego przed upadkiem z wysokoci jak: szelki bezpieczestwa z link bezpieczestwa przymocowan do staych elementw konstrukcji, szelki bezpieczestwa z pasem biodrowym (do prac w podparciu - na supach, masztach itp.), zapewni stosowanie przez pracownikw hemw ochronnych przeznaczonych do prac na wysokoci. Wymagania okrelone powyej dotycz rwnie prac wykonywanych na galeriach, pomostach, podestach i innych podwyszeniach, jeeli rodzaj pracy wymaga od pracownika wychylenia si poza balustrad lub obrys urzdzenia, na ktrym stoi, albo przyjmowania innej wymuszonej pozycji ciaa grocej upadkiem z wysokoci.

6.7.1 Roboty ciesielskie (szalunki, wiby dachowe, rusztowania)

Roboty te wystpuj na budowach, gdzie s wykonywane due iloci wylewanych elementw betonowych, a take na budowach maych - przy szalunkach, wibach dachowych, rusztowaniach itp. Szczeglnie niebezpieczne s prace na duych wysokociach, zwaszcza przy dachach zabytkowo spadzistych. Wystpujce najczciej zagroenia to: upadki z wysokoci (tu notowane s rwnie przypadki wypadania pracownikw -przez nie zabezpieczone otwory podczas wyrzucania dugich elementw drewnianych) okaleczania ostrymi narzdziami i przedmiotami oraz niesprawnymi elektronarzdziami i maszynami, w szczeglnoci pilarkami tarczowymi i acuchowymi naraenie na py drewna, w tym py drewna twardego o dziaaniu rakotwrczym naraenie na czynniki chemiczne i pyy bdce przyczyn uczule.

6.8

Roboty ciesielskie

Powane zagroenie cikimi wypadkami odnotowuje si podczas pracy przy obsudze pilarek tarczowych i acuchowych. Naley bezwzgldnie przestrzega zasad bezpiecznej pracy przy obsudze tych podstawowych obrabiarek do drewna. W szczeglnoci jest zabronione: cicie drewna przed osigniciem przez pilark penych obrotw maszyny (nie rozpoczyna cicia natychmiast po wczeniu silnika) cicie bez kaptura ochronnego, osony dolnej tarczy piy i elementw napdu cicie wzdune bez klina rozszczepiajcego (zabezpieczajcego przed odrzutem drewna) uytkowanie pilarek z uszkodzonymi elementami osony bd uchwytw dopuszczanie do pracy przy pilarkach pracownikw przypadkowych, nie przeszkolonych Wymagania bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt ciesielskich reguluj m.in. nastpujce akty prawne: Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczestwa i higieny pracy podczas wykonywania robt budowlanych (Dz. U. 2003, Nr 47, poz. 401) Rozporzdzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajw prac, ktre powinny by wykonywane co najmniej przez dwie osoby (Dz. U. nr 62, poz. 288)

Roboty ciesielskie z drabin przystawnych zabezpieczonych mona wykonywa tylko do wysokoci 3 m. Rwnie do tej wysokoci jest dozwolone rczne podawanie materiaw dugich, jak deski, stemple itp. Pilarka acuchowa jest narzdziem wyjtkowo niebezpiecznym take ze wzgldu na moliwo powstawania choroby wibracyjnej podczas jej uytkowania. Przed rozpoczciem pracy z pilark acuchow przenon naley sprawdzi zgodnie z instrukcj obsugi, czy nie s uszkodzone, zuyte lub niewaciwie zamontowane jej nastpujce elementy: wychwytnik piy acuchowej uchwyt przedni i tylny tumik koo zbate napdzajce pi acuchow prowadnica pia acuchowa (pod wzgldem waciwego naostrzenia i napicia) linka rozrusznika (w pilarkach spalinowych) osona przednia i tylna elementy zczne amortyzatory tumice drgania przenoszone do rk operatora przewd przyczeniowy (w pilarkach elektrycznych). W przypadku uytkowania pilarek acuchowych przenonych naley zwrci uwag na unikanie odbicia (niekontrolowanego ruchu prowadnicy w kierunku operatora) powodowanego zetkniciem si grnej czci kocowej prowadnicy z przecinanym przedmiotem, a zwaszcza twardym obcym ciaem (np. gwodziem), miejscowym stwardnieniem drewna, skiem itd. Elementarn zasad bezpieczestwa przy obsudze wszelkich maszyn i urzdze mechanicznych jest cise przestrzeganie instrukcji obsugi tych urzdze, take w zakresie stosowania rodkw ochrony indywidualnej. Przy robotach ciesielskich zachodzi potrzeba przenoszenia dugich elementw. Naley tu przestrzega zakazu przenoszenia przez jednego pracownika przedmiotw, ktrych dugo przekracza 4 m, a masa 30 kg. Miejsca i pomieszczania przeznaczone do impregnacji drewna naley wyposay w sprzt przeciwpoarowy, dostosowany do rodzaju stosowanego rodka impregnacyjnego. Miejsca szczeglnie niebezpieczne naley zabezpieczy ogrodzeniami i zaopatrzy w odpowiednie napisy ostrzegawcze. Przed rozpoczciem prac impregnacyjnych pracownicy s zobowizani natrze odkryte czci ciaa, a zwaszcza rce i twarz, odpowiednim kremem ochronnym.

6.9

Roboty malarskie

Gwne rda zagroe przy tych pracach to: stosowanie szkodliwych substancji chemicznych stosowanie substancji mogcych powodowa alergie wykonywanie pracy na wysokoci posugiwanie si elektronarzdziami i urzdzeniami pracujcymi pod cinieniem niebezpieczestwo poaru. Prace malarskie na wysokoci mog by prowadzone z rusztowa lub drabin rozstawnych. Nie wolno pracowa na prowizorycznych pomostach wykonanych z desek, opartych na przypadkowych elementach wyposaenia budynku. Wykonywanie robt z uyciem drabin rozstawnych jest dozwolone do wysokoci 4 m od podogi. Drabiny te naley zabezpieczy przed polizgniciem i rozsuniciem si.Do prac malarskich s uywane m.in. materiay syntetyczne, materiay o waciwociach alkalicznych, takie jak: wapno, soda kaustyczna, pasty do ugowania powok oraz farby zawierajce zwizki oowiu i chromu (farby miniowe przeciwrdzewne, cienie chromowe), a take lotne rozpuszczalniki organiczne, ktre s wchaniane drog oddechow, przez skr i bony luzowe.

Podczas piaskowania i szlifowania wystpuje naraenie na py zawierajcy woln krystaliczn krzemionk powodujc pylic puc. Ochrona zdrowia pracownikw przed szkodliwym dziaaniem ugw polega na zabezpieczeniu oczu okularami ochronnymi, skry twarzy i rk kremami ochronnymi oraz rkawicami. Podczas uywania stonych ugw powinna by zastosowana odzie ochronna, np.: buty gumowe, fartuchy i rkawice. Podczas malowania metod natryskow farbami zawierajcymi krzemionk naley stosowa maski ochronne, a podczas czyszczenia powierzchni metod piaskowania - hemy ochronne z dopywem czystego powietrza. Malowanie farbami zawierajcymi toksyczne skadniki, np. zwizki oowiu i chromu, jest dozwolone tylko za pomoc pdzla, a nie natrysku. Powok zawierajcych te skadniki nie wolno szlifowa na sucho. Przy uywaniu farb zawierajcych lotne rozpuszczalnik i organiczne, uywaniu materiaw palnych, wybuchowych lub innych materiaw o podobnych waciwociach naley: usun wszystkie otwarte rda ognia na odlego co najmniej 30 m wyczy instalacj elektryczn, w razie potrzeby owietlenia stosowa wiato w szczelnej oprawie z punktem zasilania (gniazdem) znajdujcym si poza pomieszczeniem, gdzie s wykonywane roboty zapewni dostateczn wentylacj przez otwarte okna lub przy wentylacji mechanicznej zapewni co najmniej czterokrotn wymian powietrza w cigu godziny nie rzuca narzdzi metalowych przeciwdziaa moliwoci wejcia osb z zapalonym papierosem do pomieszczenia, w ktrym jest wykonywana praca. Niedozwolone jest przebywanie ludzi ponad 4 godziny w pomieszczeniu malowanym farbami zawierajcymi lotne rozpuszczalniki. W czasie robt z zastosowaniem atwo palnych materiaw naley umieci w widocznych miejscach wyrane napisy ostrzegawcze. Wszelkie uywane urzdzenia elektryczne powinny by zabezpieczone przed moliwoci poraenia prdem. Urzdzenia zmechanizowane powinny by sprawne, okresowo kontrolowane; w czasie ich uywania naley przestrzega instrukcji obsugi.

6.10 Roboty stolarskie

Roboty stolarskie obejmuj wykonywanie: ocienic okiennych i drzwiowych, okien i drzwi, progw, parapetw, okadzin ciennych, cianek dziaowych z desek, schodw oraz szaf ciennych, pek i pawlaczy. Wystpujce najczciej zagroenia to: zetknicie si rki operatora z narzdziem tncym, zwaszcza w kocowej fazie obrbki przy pracy z uyciem obrabiarki odrzut materiau w kierunku do operatora podczas skrawania zetknicie si rki operatora z ostrzem narzdzia podczas skrawania rozerwanie si, np. piy tarczowej lub elementw zamocowania urazy twarzy i oczu odpryskami drewna okaleczenia przez przekadnie napdowe poraenia prdem itp. poar spowodowany przez py drzewny przesycony powietrzem podranienia bon luzowych i schorzenia drg oddechowych moliwo wystpienia alergii Do klejenia suchej stolarki uywane s kleje syntetyczne lub stolarskie. Klejenie moe odbywa si tylko w pomieszczeniach chronicych przed wpywami atmosferycznymi.

Narzdzia rczne stosowane przy robotach stolarskich to gwnie: strugi, piy, duta, motki, pilniki itp. Strug rczny powinien by tak skonstruowany, aby nie kaleczy rk uytkownika. Obrabiarki do drewna powinny by wyposaone w urzdzenia chronice przed wypadkami. W wikszoci obrabiarek do drewna mamy do czynienia z rcznym posuwem materiau. Aby unikn zetknicia si rki operatora z narzdziem tncym materia naley uywa popychacza. Jeeli podczas skrawania narzdzie napotyka np. na ski, to wwczas opr moe tak wzrosn, e nastpi odrzut materiau w kierunku do operatora. Odrzucony materia moe uderzy w brzuch lub w gow operatora lub inn osob, ktra nawet przypadkowo znalaza si w strefie zagroenia. Odrzut materiau moe te nastpi z powodu zakleszczenia si narzdzia w przerzynanym materiale. W razie gdy narzdzie tnce trafi na cze zbutwia, opr gwatownie zmaleje, co moe by powodem tego, e rka operatora zsunie si z materiau i moe zetkn si z ostrzem narzdzia tncego. Nadmierna prdko obrotowa narzdzia (np. piy tarczowej) moe spowodowa jego rozerwanie si. Moe to nastpi wskutek dziaania si odrodkowych. Zjawisko wyrywania lub rozrywania moe nastpi, gdy sia odrodkowa przewysza wytrzymao materiau, z jakiego jest wykonane narzdzie. Przy mechanicznej obrbce drewna powstaj objtociowo due iloci wirw, co moe utrudnia poruszanie si zatrudnionych i stwarza dodatkowe zagroenia. Ponadto py drzewny tworzy z powietrzem mieszanin wybuchow, co zwiksza zagroenie powstania poaru. Py drzewny razem z powietrzem dostajc si do drg oddechowych powoduje podranienie bon luzowych (schorzenia drg oddechowych) i moe by powodem zapadania na pylic. W celu odpylenia np. szlifierek stosuje si wycigi indywidualne dla kadego urzdzenia. Su one nie tylko do odwirowania i odpylenia, ale take do wymiany powietrza wewntrz hali. Tam, gdzie nie ma koniecznoci instalowania wycigw, stosuje si wentylatory.