akademia automatyki

Odpowietrzanie i odwadnianie Dobr odwadniaczy w systemach dystrybucji pary

Zastosowanie odpowiednich odwadniaczy stanowi jeden z kluczowych warunkw uzyskania wysokiej wydajnoci systemw parowych, ktre odgrywaj istotna rol w dziesitkach rnych procesw. Aby dokona waciwego wyboru urzdzenia odpowiedzialnego za minimalizacj kosztw zwizanych z niewaciwym odwadnianiem i odpowietrzaniem systemu, naley wzi pod uwag zarwno warunki pracy jak i parametry techniczne. W artykule postaram si przedstawi pokrtce podstawowe typy odwadniaczy, odsaniajc ich wady jak i pokazujc zalety.
Rodzaje odwadniaczy i zasady ich dziaania
Odwadniacze pywakowe z odpowietrzeniem termostatycznym s odwadniaczami mechaniczno-termostatycznymi, ktrych dziaanie oparte jest na rnicy gstoci medium i temperatury. Dziki cigej regulacji nie dochodzi w nich do spitrzenia kondensatu w warunkach gdy cinienie i ilo kondensatu ulega cigym zmianom. Gwnymi zaletami tych odwadniaczy s wysoka wydajno odwadniania, bardzo dobre odprowadzenie powietrza przy rozruchu, gdy system jest zapowietrzony, odporno na cinienie zwrotne oraz skuteczne odwadnianie przy maych rnicach cinienia. Niestety s one praktycznie nieodporne na zabrudzenia (zawr na dole) oraz na uderzenia hydrauliczne. Wie si to czsto z koniecznoci wymiany kuli pywaka, dlatego trzeba stosowa obejcia. Dodatkowo, element termostatyczny przy cigej pracy systemu parowego nie odprowadza powietrza i gazw niekondensujcych, co powoduje korozje na korpusie. Odwadniacze termodynamiczne s czasowo opnionymi urzdzeniami, ktrych dziaanie wykorzystuje rnice prdkoci pomidzy par, a kondensatem. Ze wzgldu na niewielkie gabaryty stosuje si je w ukadach gdzie jest bardzo niewiele miejsca, na odwodnieniu rurocigw przesyowych. Gwn wad tych odwadniaczy jest brak zdolnoci do odpowietrzania systemu i maa odporno na zanieczyszczenia, czego konsekwencj s znaczne straty pary. Odwadniacz termodynamiczny jest tani w zakupie, ale kosztowny w eksploatacji. Odwadniacze termostatyczne swoj zasad dziaania opieraj na rnicy temperatur. Znajduj zastosowanie w systemach gdzie cinienie pary jest zmien ne. Ze wzgldu na element termostatyczny dzielimy je na: bimetaliczne wykorzystuj efekt rnicy rozszerzalnoci cieplnej dwu metali elementu bimetalicznego mieszkowe opieraj si na zmianie objtoci mieszka membranowe dziaanie pytki termostatycznej jest bardzo zblione do dziaania mieszka, jednake element sterujcy przepywem jest bardziej odporny na uderzenia hydrauliczne Wszystkie te typy odwaniaczy termostatycznych doskonale radz sobie z odpowietrzaniem systemu. Poniewa pracuj na przechodzonym kondensacie, naley wzi pod uwag konieczno budowy odstojnika. Odwadniacze termostatyczne s mao odporne na zanieczyszczenia, co skutkuje podobnie jak w przypadku odwadniaczy termodynamicznych stratami pary i krtsz ywotnoci urzdzenia. Odwadniacze dzwonowe s urzdzeniami mechanicznymi, dziaajcymi na zasadzie rnicy gstoci pomidzy par, a kondensatem (rys 1). Para wpywajc do odwadniacza powoduje podniesienie dzwonu (pywaka otwartego) i zamknicie zaworu wylotowego. Napyw kondensatu powoduje opadnicie dzwonu pod wasnym ciarem, otwarcie zaworu i wypyw kondensatu. W tym typie odwadniaczy, powietrze i CO2 s odprowadzane w sposb cigy (w temperaturze pary), co zapobiega korozji korpusu oraz rurocigu kondensatu. Te proste zasady usuwania kondensatu zostay wprowadzone przez rm Armstrong w 1911 roku. Dzisiejsze odwadniacze, chocia doskonalsze pod wzgldem technologicznym i materiaowym, nadal wykorzystuj te zasady. Efektem tego jest urzdzenie skuteczne, niezawodne i dugotrwae.

Nr 1 dzwonowe
Niezawodno dziaania odwadniaczy dzwonowych i ich duga ywotno wynikaj z kilku zasadniczych zalet:

Rysunek 1. Cykliczna praca odwadniacza dzwonowego

Zawr cakowicie otwarty Zawr zamknity

START
Miejsce rozdrabniania zanieczyszcze

Napyw pary

kondensat odwadniacz otwarty

Zawr zamknity

para odwadniacz zamknity

Zawr cakowicie otwarty

Kondensat

Przepyw samooczyszczajacy

para kondensuje

dzwon opada odwadniacz otwarty

Kondensat

Para

Powietrze

Kondensat wtrny

10

akademia automatyki

prosta zasada dziaania i budowa odwadniacz skada si z korpusu, dzwonu i systemu dwigni. Posiada tylko dwie ruchome czci mechanizm zamykajcy otwr oraz dzwon. Brak jest jakichkolwiek mocowa, wiza oraz zamkni odporno na cieranie i korozj luny mechanizm zaworu pozwala na beztarciowe i niezawodne dziaanie. Wszystkie pracujce czci wykonane s ze stal nierdzewnej. Zawr i gniazdo s indywidualnie dobierane, szlifowane, a podczas pracy stale si docieraj, powodujc coraz lepsz wspprac odporno na cinienie wsteczne odporno na zanieczyszczenia dziki cyklicznej pracy dzwonu, jego ruch

powoduje rozdrobnienie ewentualnych zanieczyszczeni i utrzymanie ich w zawieszeniu, a nastpnie usunicie razem z kondensatem. Oczywicie fakt, i otwr zaworowy jest umieszczony w grnej czci, ma rwnie due znaczenie. W zwizku z powyszym, nie ma potrzeby w przeciwiestwie do innych odwadniaczy instalowania dodatkowych ltrw odprowadzanie powietrza i CO2 w temperaturze pary, czyli oszczdno pary. Strata pary ulatujacej wraz z powietrzem i dwutlenkiem wgla przez otwr w dzwonie jest pomijalnie maa odporno na uszkodzenie wywoane uderzeniem wodnym. Jeli silne i dugotrwae uderzenia wodne w kocu

Znajc zasady dziaania poszczeglnych odwaniaczy moemy przystpi do analizy podstawowych waciwoci, ktre decyduj o efektywnoci ich pracy (skala: 1-niedostateczny, 5 bardzo dobry). Rodzaj odwadniacza Cechy, ktre powinien termostatyczny termopywakowy dzwospenia dobry odwadniacz dynabimetamiesz- membra- termonowy miczny statyczny liczny kowy nowy Zdolno odpowietrzania zwaszcza przy rozruchu gdy 12) 53) 53) 53) 53) 3 / 5 1) system jest zapowietrzony Odporno 5 5 5 1 3 1 / 34) na uderzenia hydrauliczne Odporno 5 1 1 3 1 3 na zanieczyszczenia 5) 6) Odporno na zamarzanie 1/5 5 5 5 5 1 Odporno na nastpstwa cinienia zwrotnego i rnicy 5 1 3 5 3/5 5 cinie Diagnostyka 5 5 3 3 3 3 Czci zamienne 1 / 57) 1/5 5 5 2 1 2 bar 14 lat 6 lat 8 lat 6 lat 3 lata 14 bar ywotno8) 5 lat 1 rok 3 lata 0,5-1 roku 0,5-1 roku 45 bar 2 lata 1 rok 1 rok 1. Odpowietrza ale bardzo powoli (3). Jeli w instalacji jest duo powietrza, mona wykona specjalne wykonanie BVSW (5) 2. Za jako odpowietrzania jest spowodowana przez cinienie powietrza, ktre zamyka dysk. Dodatkowo, aby zapewni cho w minimalnym stopniu odprowadzenie powietrza, wykonuje si nacicie (szczelin) w dysku, ktr take ucieka para 3. Wysoka jako odpowietrzania jest zapewniona tylko wwczas gdy w systemie panuje niska temperatura 4. Rozrzut oceny odpornoci na uderzenia jest zwizany z rodzajem pywaka 5. Odwadniacze dzwonowe w zalenoci od materiau, z ktrego wykonany jest korpus wykazuj zrnicowan odporno na zamarzanie i warunki otoczenia. I tak odporno odwadniaczy o korpusie eliwnym jest maa (1), a z kolei odwadniaczy wykonanych ze stali nierdzewnej bardzo dua (5). 6. Odwadniacze mieszkowe s odporne na zamarzanie pod warunkiem, e instalacja jest pionowa gdy w przypadku instalacji poziomych maj tendencje do gromadzenia si w nich wody. 7. Odwadniacze dzwonowe wykonane ze stali nierdzewnej s spawane, bezobsugowe, a wic pozbawione dostpu do czci wewntrznych. Natomiast odwadniacze w innym wykonaniu materiaowym mog mie bezproblemowo wymieniane czci wewntrzne. 8. Dane na podstawie bada przeprowadzonych przez ICI Engineer w maju 1991 r. Sposb wykonania zaworw odwadniajcych w odwadniaczach dzwonowych rmy Armstrong Gniazda zaworw/ Zawory kulowe Charakterystyka zuycia zaworw

zniszcz pywak, to nie trzeba stosowa obej, gdy pywak opada i zawr zostaje otwarty, straty na otworze odwadniajcym s zdecydowanie mniejsze ni na otwartej (od 1/2) rednicy obejcia odporno na warunki atmosferyczne. Moemy dobra odwadniacze dzwonowe pracujce przy dodatniej, niewielkiej rnicy cinie, a do 186 bar, oraz temperaturze od -90C a do 454C. Dostpne s takie wykonania materiaowe jak: eliwne, stalowe, nierdzewne, stal kuta. Odwadniacze dzwonowe mona wykorzysta rwnie do odzyskiwania pary wtrnej oraz wspomagania podnoszenia kondensatu, a nawet do odwodnienia (najczciej zabrudzonego) powietrza. Po dokadnej analizie powyszych informacji moemy miao stwierdzi, e wrd dostpnych na rynku odwadniaczy, prym wiod odwadniacze dzwonowe. Wanie ten typ spenia najlepiej wikszo wymaga jakie stawiaj przed nimi aplikacje parowe. Na zakoczenie naley doda, i nie istnieje pojcie odwadniacza uniwersalnego. Niemniej jednak, okrelajc waciwe parametry pracy i wymagania jakim ma sprosta mona dobra odpowiedni odwadniacz, ktry pozwoli osign wysokie efekty pracy systemw parowych. Innymi sowy, optymalnie dobrany odwadniacz pozwoli na zminimalizowanie strat pary, ktre determinuj przecie znaczne koszty. Mam nadzieje, e informacje zawarte w artykule przydadz si naszym Czytelnikom w dokonywaniu waciwego wyboru odwadniacza, a tym samym ograniczeniu kosztw zakupu, wydueniu okresu uytkowania, zmniejszeniu nakadw na serwis i konserwacj oraz uzyskaniu maksymalnych parametrw systemw parowych.

Autor artykuu Beata Waszek

W 2005 roku skoczya Politechnik lsk, Wydzia Zarzdzania i Inynierii Produkcji. Od 2007 roku pracuje w Introlu, na stanowisku Specjalisty do spraw sprzeday w dziale Armatury przemysowej. Do jej gwnych zada naley dobr armatury (w tym odwadniaczy) do okrelonych wymaga obiektowych.
tel. 032/7890103 e-mail: armatura@introl.pl

11