Druk nr 512

Warszawa, 9 listopada 2011 r. SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja

Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. i na podstawie art. 32 ust. 2 regulaminu Sejmu niej podpisani posowie wnosz projekt ustawy:

o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza.

Do reprezentowania wnioskodawcw w pracach nad projektem ustawy upowaniamy pana posa Piotra Naimskiego. (-) Andrzej Adamczyk; (-) Waldemar Andzel; (-) Jan Krzysztof Ardanowski; (-) Iwona Ewa Arent; (-) Marek Ast; (-) Piotr Babinetz; (-) Tadeusz Dziuba; (-) Jacek Falfus; (-) Artur Grski; (-) Wiesaw Stanisaw Janczyk; (-) Wojciech Jasiski; (-) Andrzej Jaworski; (-) Krzysztof Jurgiel; (-) Tomasz Kaczmarek; (-) Mariusz Kamiski; (-) Sawomir Kosowski; (-) Leonard Krasulski; (-) Adam Kwiatkowski; (-) Krzysztof Lipiec; (-) Maciej opiski; (-) Ewa Malik; (-) Gabriela Masowska; (-) Jerzy Materna; (-) Beata Mazurek; (-) Piotr Naimski; (-) Maria Nowak; (-) Anna

Paluch; (-) Bolesaw Grzegorz Piecha; (-) Stanisaw Piotrowicz; (-) Marek Polak; (-) Adam Rogacki; (-) Jarosaw Rusiecki; (-) Bogdan Rzoca; (-) Magorzata Sadurska; (-) Jacek Sasin; (-) Jarosaw Sellin; (-) Stefan Strzakowski; (-) Pawe Szaamacha; (-) Krzysztof Szczerski; (-) Jolanta Szczypiska; (-) Andrzej Szlachta; (-) Jerzy Szmit; (-) Stanisaw Szwed; (-) Janusz niadek; (-) Jan Tomaszewski; (-) Kazimierz Micha Ujazdowski; (-) Jan Warzecha; (-) Jadwiga Winiewska; (-) Marcin Witko; (-) Micha Wojtkiewicz; (-) Grzegorz Adam Woniak; (-) ukasz Zbonikowski.

Ustawa z dnia .. o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza
Dzia I. Przepisy wstpne Art. 1. 1. Ustawa okrela: 1) zasady, na jakich Skarb Pastwa wykonuje prawo wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw; 2) zasady dysponowania wglowodorw; dokumentacj geologiczn dotyczc z

2. Ustawa tworzy Fundusz im. Ignacego ukasiewicza oraz okrela zasady jego funkcjonowania. Art. 2 1. Prawo wasnoci grniczej do z wglowodorw przysuguje Skarbowi Pastwa. 2. W sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze. Dzia II Zasady wykonywania przez Skarb Pastwa prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw Rozdzia 1 Spka celowa Art. 3 1. Minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa zawizuje spk akcyjn w celu realizacji prawa wasnoci grniczej Skarbu Pastwa o ktrym mowa w art. 2, zwan dalej Spk. 2. Skarb Pastwa obejmuje wszystkie akcje Spki. Wszystkie akcje s imienne. 3. Akcje przysugujce Skarbowi Pastwa w Spce nie mog by zbywane. 4. Kolejne emisje akcji Spki mog by obejmowane jedynie przez Skarb Pastwa. 5. Spka dziaa pod firm Staszic SA.

 Art. 4 1. Spka wykonuje prawa i obowizki akcjonariusza albo wsplnika w spkach wydobywczych bdcych stronami umw, o ktrych mowa w art. 9 ust. 2 w granicach okrelonych przez umow lub statut spki oraz przepisy prawa. Udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez Spk wynosi od 1 do 20%. 2. W spkach wydobywczych dziaajcych w formie spki z ograniczon odpowiedzialnoci uchwaa zobowizujca wsplnikw do wniesienia dopat do kapitau zakadowego nie stanowi podstawy skutecznego roszczenia wzgldem Spki. Przepisu art. 177 2 oraz Rozdziau 5 ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 r. Dz. U z 2000 r. nr 94 poz. 1037 ze zm. Kodeks spek handlowych w stosunku do Spki nie stosuje si. 3. Spce przysuguje prawo pierwokupu akcji albo udziaw w spce wydobywczej zbywanych przez pozostaych akcjonariuszy lub udziaowcw. 4. Spka wykonuje prawo pierwokupu w terminie 60 dni od dnia zawiadomienia jej o zamiarze zbycia akcji lub udziaw w spce wydobywczej. 5. Jeeli Spka nie skorzysta z przysugujcego jej prawa pierwokupu, dla wanoci umowy w sprawie zbycia udziaw lub akcji w spce wydobywczej wymagana jest zgoda ministra waciwego do spraw gospodarki wydana w formie decyzji administracyjnej. Zgoda ministra wymagana jest take dla skutecznoci uchwa walnego zgromadzenia spki, o ktrych mowa w art.27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. Dz. U. z 2005 r. nr 184 poz. 1539 ze zm. - o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych. 6. Minister waciwy do spraw gospodarki wydajc decyzj w sprawie zgody na zbycie udziaw akcji w spce wydobywczej kieruje si wzgldem na interes ekonomiczny Rzeczypospolitej Polskiej oraz koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa energetycznego. 7. W stosunku do Spki przepisu art. 418 ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 r. Dz. U z 2000 r. nr 94 poz. 1037 ze zm. Kodeks spek handlowych oraz przepisw art. 82 i art. 83 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. Dz. U. z 2005 r. nr 184 poz. 1539 ze zm. - o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych nie stosuje si. Art. 5 Minister waciwy do spraw Skarbu Pastwa zatwierdza statut Spki oraz jego zmiany. Statut okrela w szczeglnoci: a. obowizki zarzdu spki, w tym dotyczce celw dziaalnoci spki oraz zakresu spraw przedstawianych do decyzji walnego zgromadzeniu; b. rodzaje decyzji podejmowanych przez spk zarzdzajc udziaami Skarbu Pastwa jako akcjonariusz albo wsplnik w spkach wydobywczych, ktre powinny by uzgadniane z walnym zgromadzeniem, w szczeglnoci: decyzja o likwidacji spki, skorzystaniu z prawa pierwokupu; 2

 c. obowizek sporzdzania raportu rocznego zawierajcego sprawozdanie z zarzdzania udziaami w poszczeglnych spkach wydobywczych w zamknitym roku obrotowym, ze szczeglnym uwzgldnieniem iloci wydobytych wglowodorw i kosztw ich wydobycia oraz prognoz tych wartoci w okresie najbliszych piciu lat.

Art. 6 1. Koszty zwizane z utworzeniem Spki i pokryciem kapitau zakadowego Spki ponosi Skarb Pastwa. 2. Wydatki Spki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych pokrywane s ze rodkw Spki. 3. Wydatki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych mog by pokrywane w szczeglnoci z emisji obligacji, w tym przychodowych, o ktrych mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1995 r. o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. nr 120, poz. 1300 ze zm.). 4. Rachunek bankowy Spki i jej obsug bankow prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. 5. Do Spki nie stosuje si ustawy z dnia 1 grudnia1995 r. o wpatach z zysku przez jednoosobowe spki Skarbu Pastwa (Dz. U. z 1995 r. nr 154 poz. 792 ze zm.).

Rozdzia 2. Umowa o uytkowanie grnicze w zakresie wydobywania wglowodorw Art.7 1. Umowa o ustanowienie uytkowania grniczego, ktra uprawnia do wydobywania gazu ziemnego ze zoa okrela wynagrodzenie, o ktrym mowa w art. 13 ust. 3 ustawy, powoanej w art. 2 ust. 2. Cakowite wynagrodzenie nie moe by nisze ni warto 40% wydobytego i sprzedanego gazu ziemnego ze zoa objtego umow uytkowania grniczego, w okresie obowizywania tej umowy. 2. Wynagrodzenie z tytuu ustanowienia uytkowania grniczego, ktrego treci jest wydobywanie gazu ziemnego, obliczane jest raz na kwarta i patne co miesic w trzech rwnych ratach do czasu wyganicia umowy o ustanowieniu uytkowania grniczego. 3. Do momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki, sposb obliczenia wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego okrela poniszy wzr: P = Pn x I, gdzie P - warto sprzeday gazu ziemnego wyraona w PLN/1000nm3 gazu ziemnego

 I ilo wydobytego gazu ziemnego wydobytego w kwartale poprzedzajcym kwarta, dla ktrego dokonywane jest wyliczenie wynagrodzenia wyraona w normalnych metrach szeciennych (nm3) Pn okrela si poniszym wzorem: Pn = R x A x D x K gdzie, R - rednia cena notowa ropy Brent z Londyskiej Giedy Towarowej (London Metal Exchange) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty wyraona w dolarach amerykaskich (USD) za baryk A - wspczynnik wartoci dla gazu ziemnego rwny 4,2. D rednia arytmetyczna warto dolarw amerykaskich (USD) w zotych polskich w kwartale, za ktry obliczane jest wynagrodzenie, o ktrym mowa w ust. 2 ustalona na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego. K wspczynnik korygujcy 4. Wspczynnik korygujcy zaley od wartoci energetycznej wydobytego gazu ziemnego zgodnie z tabel stanowic zacznik nr 1 do ustawy. 5. W pierwszym roku dziaalnoci polegajcej na wydobywaniu gazu ziemnego przyjmuje si, ze wspczynnik I wynosi iloraz szacunkowych zasobw wydobywalnych w zou bdcym przedmiotem umowy o uytkowanie grnicze i szacowanej na podstawie zatwierdzonej dokumentacji geologicznej zoa liczby lat eksploatacji zoa. 6. Wynagrodzenie, o ktrym mowa w ust. 2, stanowi koszt uzyskania przychodw w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz.U.2011.74.397 ze zm.). 7. Od momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki warto Pn stanowi bdzie redni arytmetyczn notowa gazu ziemnego z dziewiciu miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty, z trzech najwikszych pod wzgldem wolumenu obrotu gazem ziemnym w ostatnim roku kalendarzowym gied towarowych (hubs) z siedzib na terytorium Unii Europejskiej prowadzcych obrt gazem ziemnym, wyraon w zotych polskich ustalon na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego, skorygowan wag odzwierciedlajc udzia wolumenu obrotu poszczeglnych gied w cznym obrocie wszystkich trzech. 8. Warto Pn oblicza i podaje do wiadomoci publicznej Prezes Urzdu Regulacji Energetyki w komunikacie publikowanym na stronie internetowej Urzdu Regulacji Energetyki.

Art. 8 4

 Umowa o ustanowienie uytkowania grniczego, ktra uprawnia do wydobywania ropy naftowej, okrela wynagrodzenie, o ktrym mowa w art. 13 ust. 3 ustawy powoanej w art. 2 ust. 2, w wysokoci co najmniej 40% wartoci baryki ropy naftowej Brent z Londyskiej Giedy Towarowej (London Metal Exchange) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym ropa naftowa zostaa wydobyta wyraonej w dolarach amerykaskich (USD) za baryk. Postanowienia art. 7 stosuje si odpowiednio. Art. 9 1. Ten sam przedsibiorca moe by stron tylko jednej umowy o ustanowienie uytkowania grniczego uprawniajcego do wydobywania gazu ziemnego lub ropy naftowej. 2. Stron umowy, o ktrej mowa w ust. 1 moe by przedsibiorca prowadzcy dziaalno w formie spki kapitaowej z siedzib i sprawowaniem efektywnego zarzdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej spk wydobywcz, ktry uzyska koncesj lub promes koncesji na wydobycie wglowodorw. 3. Przedmiot dziaalnoci spki wydobywczej jest ograniczony do realizacji praw i obowizkw wynikajcych z koncesji na wydobycie wglowodorw i umowy o ustanowienie uytkowania grniczego. 4. Umowy, o ktrych mowa w ust. 2 mog by zawierane ze spk wydobywcz dopiero po przeniesieniu na Spk lub objciu przez Spk akcji lub udziaw w spce wydobywczej oraz powoaniu do organu nadzoru lub zarzdu spki wydobywczej przedstawiciela Spki. Do przedstawicieli Spki w organach spek wydobywczych nie stosuje si przepisw ustawy o ograniczeniu dziaalnoci gospodarczej przez osoby penice funkcje publiczne z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U z 1997 r. nr 106, poz. 679 ze zm.). 5. W przypadku czenia lub podziau spki wydobywczej, minister waciwy do spraw gospodarki w terminie miesica od ogoszenia planu poczenia spki wydobywczej z inn spk lub planu podziau spki wydobywczej wnosi sprzeciw, jeeli w wyniku takiego zdarzenia nastpi moe przeniesienie koncesji oraz umowy uytkowania grniczego. W wypadku zgoszenia sprzeciwu, o ktrym mowa w zdaniu poprzedzajcym, do koncesji stosuje si odpowiednio przepis art. 494 5 ustawy Kodeks spek handlowych. lub art. 531 6 ustawy Kodeks spek handlowych. 6. Przy zawieraniu umowy uytkowania grniczego spka wydobywcza zobowizana jest przedstawi umow ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej z tytuu szkd mogcych powsta w zwizku z ruchem zakadu grniczego. 7. Suma ubezpieczenia nie moe by nisza ni 25% wartoci cakowitego wynagrodzenia o ktrym mowa w art. 7 ust. 1 na dzie zawarcia umowy. 8. Przedstawiciel Spki, o ktrym mowa w ustpie 4 moe by odwoany z zarzdu lub organu nadzorczego spki wydobywczej wycznie przez Spk. Wraz z odwoaniem dotychczasowego czonka zarzdu lub organu nadzorczego Spka deleguje nowego przedstawiciela do penienia funkcji czonka zarzdu lub organu nadzoru. 5

 9. Minister waciwy do spraw rodowiska w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwoci okreli w drodze rozporzdzenia istotne postanowienia umowy o ustanowienie uytkowania grniczego w zakresie wydobywania wglowodorw o ktrej mowa w art. 7 i 8.

 Rozdzia 3 Postpowanie z dokumentacj geologiczn Art. 10 Koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przedkada sporzdzon przez siebie dokumentacj geologiczn waciwemu organowi administracji geologicznej, o ktrym mowa w ustawie Prawo geologiczne i grnicze w celu uzyskania decyzji o zatwierdzeniu dokumentacji. Art. 11 1. Wraz z wytworzon dokumentacj geologiczn koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przedkada waciwemu organowi administracji geologicznej kosztorys obejmujcy wydatki poniesione na wytworzenie przedkadanej dokumentacji geologicznej. 2. Kosztorys podlega weryfikacji w trybie przewidzianym w art. 100 ustawy Prawo geologiczne i grnicze. 3. Zweryfikowana warto wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obejmujca podatek od towarw i usug zostaje podana do wiadomoci podmiotw uczestniczcych w przetargu na udzielenie koncesji na wydobywanie wglowodorw ze z. Organ koncesyjny okrela wadium w postpowaniu przetargowym o udzielenie koncesji na wydobywanie wglowodorw ze z w wysokoci dwukrotnoci zweryfikowanych wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej. 4. Obowizkowi wpaty wadium nie podlega koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw wytwrca dokumentacji - albo konsorcjum ktrego jest on uczestnikiem albo spka ktrej jest on akcjonariuszem albo wsplnikiem. Art. 12 1. Po wydaniu decyzji zatwierdzajcej dokumentacj geologiczn na obszar lub fragment obszaru objego koncesj na poszukiwanie lub rozpoznanie z wglowodorw organ koncesyjny, w rozumieniu ustawy Prawo geologiczne i grnicze, niezwocznie ogasza przetarg na przyznanie koncesji na wydobywanie wglowodorw ze z na obszarze objtym zatwierdzon dokumentacj geologiczn. W razie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej dla fragmentu obszaru objtego koncesj na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw, koncesja ta wygasa. 2. Przetarg odbywa si zgodnie z przepisami ustawy Prawo geologiczne i grnicze oraz ustawy niniejszej. Art. 13 Zainteresowani udziaem w przetargu mog korzysta z dokumentacji wytworzonej przez koncesjonariusza i udostpnionej im przez organ koncesyjny.

 Art. 14 Dokumentacja geologiczna udostpniana jest przez okres co najmniej 90 dni poprzedzajcych dzie przetargu. Art. 15 1. Koncesjonariuszowi koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przysuguje zwrot wydatkw poniesionych na wytworzenie i zatwierdzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla ktrego wydana zostaa koncesja na wydobycie wglowodorw ze z w kwocie rwnej 200% zweryfikowanej wartoci, a ktrej mowa w art. 11. 2. Zwrot dokonywany jest przez organ koncesyjny ze rodkw wpaconych przez zwycizc przetargu na przyznanie koncesji na wydobycie wglowodorw. 3. Zwrot nie przysuguje jeli koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw jest zwycizc przetargu na udzielenie koncesji na wydobywanie wglowodorw ze z albo akcjonariuszem lub udziaowcem podmiotu bdcego zwycizc tego przetargu. Art. 16 1. Koncesjonariuszowi koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przysuguje zwrot wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru w kwocie okrelonej zgodnie z art. 11 ust. 2 jeeli przetarg, o ktrym mowa w art. 12 zakoczy si bez rozstrzygnicia. 2. W przypadku, ktrym mowa ust. 1 kwota zwracana powikszana jest o odsetki rwne 50% stopy odsetek ustawowych za okres od uprawomocnienia si decyzji zatwierdzajcej dokumentacj geologiczn do dnia przetargu.

Dzia II Fundusz im. Ignacego ukasiewicza Rozdzia 1 Przepisy oglne Art. 17 1. W celu gromadzenia i inwestowania rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw, tworzy si Fundusz im. Ignacego ukasiewicza. Fundusz posiada osobowo prawn. 2. Siedzib Funduszu jest miasto stoeczne Warszawa. 3. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza podlega Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza nie podlega regulacjom ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157 poz. 1240 ze zm.). 8

 Art. 18 1. Przychodami Funduszu s: a. dywidenda nalena Skarbowi Pastwa z tytuu uczestnictwa w Spce; b. wynagrodzenie Skarbu Pastwa za ustanowienie uytkowania grniczego na podstawie umw, o ktrych mowa w art. 9 ust. 2; c. przychody z tytuu inwestowania rodkw, o ktrych mowa w pkt. a. i b. 2. rodki Funduszu mog pochodzi rwnie z: a. przychodw z inwestycji rodkw pieninych o ktrych mowa w ust. 1 b. innych rde. Art. 19 Rachunek bankowy Funduszu i jego obsug bankow prowadzi Bank Gospodarstwa Krajowego. Art. 20 1. Statut Funduszu i zasady gospodarki finansowej Funduszu okrela, na wniosek Prezesa Funduszu, Marszaek Sejmu w porozumieniu z Rad Funduszu. 2. Zarzdzenie Marszaka Sejmu w sprawie nadania statutu i okrelenia zasad gospodarki finansowej Funduszu podlega ogoszeniu w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. 3. Zarzdzenie okrela w szczeglnosci: a. szczegowy zakres zada i tryb pracy organw Funduszu; b. organizacj Biura Funduszu; c. zasady gospodarki finansowej Funduszu w tym szczegowe zasady lokowania aktyww Funduszu. Art. 21 Koszty biecego zarzdzania rodkami Funduszu finansowane s z jego rodkw. Wysoko rodkw na zarzdzanie okrelana jest corocznie w planie finansowym Funduszu o ktrym mowa w art. 26 ust. 2. Rozdzia 2 Organy Funduszu Art. 22 Organami Funduszu s: 1. Prezes; 2. Rada Funduszu.

 Art.23 1. Funduszem kieruje Prezes. 2. Prezes Funduszu jest powoywany i odwoywany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na szecioletnia kadencj, spord osb, ktre: a. posiadaj obywatelstwo polskie; b. korzystaj z peni praw publicznych;

c. posiadaj wysze wyksztacenie prawnicze lub ekonomiczne; d. posiadaj odpowiedni wiedz oraz dowiadczenie zawodowe uzyskane w trakcie pracy naukowej, pracy w podmiotach wykonujcych dziaalno na rynku finansowym bd pracy w organie nadzoru nad rynkiem finansowym; e. posiadaj co najmniej trzyletni sta pracy na stanowiskach kierowniczych; f. nie byy karane za umylne przestpstwo lub przestpstwo skarbowe;

g. ciesz si nieposzlakowan opini i daj rkojmi prawidowego wykonywania powierzonych zada. 3. Art. 24 1. Kadencja Prezesa Funduszu wygasa: a. po upywie okresu szecioletniego; b. w razie mierci; c. w razie zoenia rezygnacji; d. w razie odwoania. 2. Odwoanie Prezesa Funduszu moe nastpi, gdy: a. nie wypenia on swych obowizkw na skutek dugotrwaej choroby; Ta sama osoba nie moe by Prezesem Funduszu duej ni przez dwie kolejne kadencje.

b. zosta skazany prawomocnym wyrokiem sdu za popenione przestpstwo; c. zoy on niezgodne z prawd owiadczenie lustracyjne, stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sdu; d. Art. 25. 1. Prezes kieruje dziaalnoci Funduszu, w szczeglnoci podejmuje decyzje w sprawach zwizanych z lokowaniem aktyww Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidowo i sprawno realizacji zada Funduszu. orzeczono wobec niego zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub penienia funkcji zwizanych ze szczegln odpowiedzialnoci w organach pastwowych.

10

 2. Prezes samodzielnie dokonuje czynnoci prawnych w imieniu Funduszu i reprezentuje go na zewntrz. 3. Prezes jest odpowiedzialny za gospodark finansow Funduszu oraz za zarzdzanie i gospodarowanie majtkiem Funduszu. 4. Wynagrodzenie Prezesa wynosi 90% wynagrodzenia Prezesa NBP. Art. 26 1. Prezes Funduszu przygotowuje: 1) projekt rocznego planu finansowego Funduszu; 2) roczne sprawozdanie z dziaalnoci Funduszu; 2. W terminie do dnia 31 grudnia kadego roku Prezes przedstawia Sejmowi do zatwierdzenia pozytywnie zaopiniowany przez Rad projekt planu finansowego Funduszu na rok nastpny. 3. W terminie do dnia 31 marca roku nastpujcego po roku obrotowym Prezes skada na rce Marszalka Sejmu roczne sprawozdanie z dziaalnoci Funduszu. Do sprawozdania docza si opini Rady. Art. 27 1. Nadzr nad Funduszem sprawuje Rada Funduszu. 2. W skad Rady Funduszu wchodz Marszaek Senatu, Prezes Narodowego Banku Polskiego, przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrw albo jego przedstawiciel, Prezes Polskiej Akademii Nauk, a z gosem doradczym Gwny Geolog Kraju i Dyrektor Pastwowego Instytutu Geologicznego. 3. Do zada Rady naley: a. Opiniowanie wnioskw o wsparcie finansowe jednostek naukowych, o ktrych mowa w art.31;

b. Opiniowanie projektu planu finansowego Funduszu na rok nastpny; c. Opiniowanie rocznego sprawozdania z dziaalnoci Funduszu. d. Opiniowanie projektu ustawy, o ktrej mowa w art.36., kierujc si w szczeglnoci
jego zgodnoci z Wieloletnimi Planami Finansowymi Pastwa. 4. Czonkom Rady przysuguj diety w wysokoci 20% wynagrodzenia Prezesa NBP, a czonkom dysponujcym gosem doradczym w wysokoci 5% wynagrodzenia Prezesa NBP. 5. Opinie Rady i jej czonkw s jawne i podlegaj publikacji w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Art. 28 1. Obsug administracyjn Funduszu wykonuje Biuro Funduszu. 11

 2. Sposb dziaania Biura okrela regulamin ustanawiany przez Prezesa Funduszu.

12

 Rozdzia 3 Inwestycje Funduszu Art. 29 Fundusz lokuje swoje aktywa zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, zasadami gospodarki finansowej oraz Statutem, dc do osignicia maksymalnego dugoterminowego stopnia rentownoci uzasadnionego ponoszonym ryzykiem, z zastrzeeniem lokat, o ktrych mowa w art. 32 Art. 30 1. Po zgromadzeniu przez Fundusz rodkw wyszych ni dziesi miliardw zotych zarzdzanie rodkami Funduszu moe by powierzone przez Prezesa Funduszu uprawnionemu podmiotowi zewntrznemu na zasadach okrelonych w ustawie i umowie o zarzdzaniu. 2. Wybr zarzdzajcego rodkami Funduszu odbywa si w trybie przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogoszeniem. Przepisy o zamwieniach publicznych stosuje si odpowiednio. Art. 31 adnemu podmiotowi lub grupie podmiotw zwizanych, w rozumieniu przepisw o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, nie moe by powierzone w zarzdzanie wicej ni: a). 40% rodkw Funduszu, jeeli czna warto tych rodkw nie przekracza dwudziestu miliardw zotych; b). 15% rodkw Funduszu, jeeli warto tych rodkw przekracza dwadziecia miliardw zotych. Art. 32 1. rodki funduszu mog by lokowane w nastpujce kategorie lokat: a. w papiery wartociowe emitowane przez spki notowane na podstawowych giedach rynkw kapitaowych pastw obcych; b. w papiery skarbowe emitowane przez rzdy lub banki centralne tych pastw oraz tytuy uczestnictwa emitowane przez instytucje wsplnego inwestowania majce siedzib w tych pastwach, jeeli instytucje te oferuj publicznie tytuy uczestnictwa i umarzaj je na danie uczestnika; c. obligacje emitowane przez Spk; d. w instrumenty pochodne o ile maj na celu ograniczenie ryzyka inwestycyjnego zwizanego z lokowaniem aktyww funduszu, majc na wzgldzie typy ryzyka, ktre powinny by ograniczone, dostpno instrumentw umoliwiajcych zmniejszenie ryzyka, moliwo wyceny tych instrumentw oraz efekty ich stosowania; e. inne lokaty, zgodnie z zarzdzeniem okrelajcym zasady gospodarki finansowej Funduszu, o ktrym mowa w art. 20. 13

 2. rodki funduszu mog by rwnie wydatkowane na wsparcie finansowe bada naukowych lub prac rozwojowych w nastpujcych dziedzinach nauki i dyscyplinach naukowych: a. nauki matematyczne; b. nauki fizyczne; c. nauki chemiczne; d. nauki o ziemi (w tym w szczeglnoci geologia i geofizyka); e. nauki techniczne (w tym w szczeglnoci grnictwo i geologia inynierska). 3. rodki Funduszu, o ktrych mowa w ust. 2 przyznawane s w drodze umowy o finansowanie na podstawie wnioskw o wsparcie finansowe skadanych przez jednostki naukowe. 4. Warunkiem uzyskania finansowania jest pozytywna opinia wniosku wyraona przez Rad Funduszu.

5. W razie dokonania wynalazku, wzoru uytkowego lub wzoru przemysowego w wyniku prac finansowanych z tytuu umowy o ktrej mowa w ust. 2, prawo do uzyskania patentu na wynalazek albo prawa ochronnego na wzr uytkowy, jak rwnie prawa z rejestracji wzoru przemysowego przysuguje jednostce naukowej, bdcej stron umowy, Fundusz ma jednak prawo do 50% poytkw z wynalazku, wzoru uytkowego lub wzoru przemysowego. Art. 33 1. czna warto lokat aktyww Funduszu w kategorii lokat okrelonej w art. 32 ust. 1 lit. c. oraz rodkw wydatkowanych na wsparcie finansowe, o ktrych mowa w art.32 ust. 2 , nie moe przekroczy 10 % wartoci tych aktyww. 2. Do sumy okrelonej w ust. 1 stosuje si odpowiednio przepisy art. 149 ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych Dz. U. z 2010 r.nr. 34, poz. 189 ze zm.) . Art. 34 Fundusz nie moe: 1) zbywa swoich aktyww: a). czonkom zarzdu lub Rady Funduszu b). osobom zatrudnionym w Funduszu c). osobom pozostajcym z osobami wymienionymi w lit. a) i b) w zwizku maeskim, stosunku pokrewiestwa lub powinowactwa do drugiego stopnia wcznie, 2) nabywa za swoje aktywa aktyww od ktregokolwiek z podmiotw wymienionych w pkt. 1,

14

 3) udziela poyczek, gwarancji i porcze, za wyjtkiem poyczek papierw wartociowych dopuszczonych do publicznego obrotu zgodnie z przepisami regulujcymi publiczny obrt papierami wartociowymi. Tryb i warunki udzielania takich poyczek okrela rozporzdzenie Rady Ministrw wydane na podstawie art. 151 ust. 3 ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych. Art. 35 1. Prezes Funduszu bd podmiot ktremu powierzono zarzdzanie rodkami Funduszu przechowuje przez okres 3 lat dokumenty, na podstawie ktrych podejmowane s poszczeglne decyzje dotyczce lokat Funduszu, w sposb umoliwiajcy ustalenie kiedy i przez kogo zostay podjte. 2. Podmioty okrelone w ust. 1 dokumentuj proces inwestycyjny w sposb umoliwiajcy stwierdzenie, kto i kiedy podejmowa decyzje dotyczce strategii inwestycyjnej i lokowania aktyww funduszu. Rozdzia 4 Przeznaczenie rodkw Funduszu Art. 36 1. O przeznaczeniu rodkw Funduszu decyduje si w drodze ustawy. 2. Decyzja o przeznaczeniu rodkw Funduszu, moe dotyczy nadwyki aktyww netto Funduszu powyej 100 miliardw zotych lub rwnowartoci w zotych 20 milionw uncji zota o prbie 0,999, w zalenoci od tego ktra warto jest wiksza.

Dzia III Przepisy przejciowe i kocowe Art. 37 1. Raport, o ktrym mowa w art.5 lit. c objty jest tajemnic przedsibiorstwa w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. nr. 153, poz. 1503 ze zm.) i nie podlega ujawnieniu w trybie ustawy a dnia 6 wrzenia 2001 r. o dostpie do informacji publicznej (Dz. U. z 2001 r. nr 112, poz. 1198). 2. Zbiorcze dane raportu s dostpne publiczne. 3. Raport podlega zatwierdzeniu przez walne zgromadzenie akcjonariuszy wraz z zatwierdzeniem sprawozdania finansowego. W terminie 14 dni od zatwierdzenia raportu przez walne zgromadzenie akcjonariuszy Spki raport przekazywany jest Marszakowi Sejmu, Prezesowi Rady Ministrw oraz ministrowi waciwemu ds. finansw, Prezesowi Funduszu i Radzie Funduszu. 4. Dane z tych spek wydobywczych, ktrych rok obrachunkowy nie pokrywa si z rokiem obrachunkowym Spki s uwzgldniane w raporcie przy zastosowaniu proporcji. 15

 Art. 38 1. W zakresie uregulowanym niniejsz ustaw nie stosuje si art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 Prawo geologiczne i grnicze. 2. W zakresie uregulowanym niniejsz ustaw, nie stosuje si art. 47 ust.1 pkt.4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 Prawo geologiczne i grnicze. 3. W zakresie uregulowanym niniejsz ustaw, nie stosuje si art. 99 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 Prawo geologiczne i grnicze. 4. Do koncesji na wydobycie wglowodorw wydanych i umw na ustanowienie uytkowania grniczego zawartych po wejciu w ycie niniejszej ustawy przepisu art. 49 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 Prawo geologiczne i grnicze nie stosuje si. 5. W art.6 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz.U.2011.74.397 ze zm.) dodaje si pkt. 16 w brzmieniu: Fundusz im. Ignacego ukasiewicza.

Art. 39 1. Przepisy niniejszej ustawy stosuje si do koncesji na wydobywanie wglowodorw wydanych oraz umw o ustanowienie uytkowania grniczego zawartych po jej wejciu w ycie. Do toczcych si postpowa koncesyjnych wszcztych przed wejciem w ycie niniejszej ustawy stosuje si przepisy dotychczasowe.

2. Art. 40

Ustawa wchodzi w ycie dnia 1 stycznia 2012 r. [Zacznik - tabela] Przedzia ciepa spalania gazu ziemnego Powyej 34MJ/m3 30MJ/m3 33,5 MJ/m3 Poniej 30MJ/m3 Przedzia wartoci wspczynnika K 0,99 1,01 0,77 0,79 0,66 0,68

16

1 Uzasadnienie Projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu funduszu im. Ignacego ukasiewicza

Potrzeba regulacji

Przeprowadzone w cigu ostatnich lat badania wskazuj moliwo wystpowania na terenie Polski znacznych z gazu niekonwencjonalnego, w tym gazu upkowego. Wedug szacunkw amerykaskiej Energy Information Administration (EIA) opublikowanych w kwietniu 2011 r. wydobywalne zasoby gazu upkowego w Polsce wynosz ok. 5,3 biliona m3. W zwizku z tym w poszukiwania gazu upkowego na terenie Polski zaangaoway si liczne firmy wydobywcze, w tym najwiksi potentaci w brany. Prbne odwierty potwierdziy obecno bogatych z gazu na terenie Polski, za z wypowiedzi przedstawicieli administracji centralnej i firm poszukujcych gazu upkowego wynika, e sprzeda gazu na skal przemysow moe si rozpocz ju za dwa lata.1 Eksploatacja z gazu upkowego w Polsce na skale przemysow bdzie miaa bardzo duy, pozytywny wpyw na gospodark na wielu paszczyznach: Wiele wskazuje na to, e eksploatacja wglowodorw w Polsce bdzie wysoce dochodowym przedsiwziciem. Kraje posiadajce znaczne iloci surowcw naturalnych posiadaj rozbudowane systemy fiskalne pozwalajce na przejmowanie czci dochodw firm wydobywajcych te surowce. Dochody budetw pastw z tytuu eksploatacji surowcw naturalnych uzyskiwane s w rny sposb (opodatkowanie wglowodorw, udzia pastwa w wydobyciu, dywidenda wacicielska). Jednym ze sposobw na zapewnienie pastwu odpowiedniego udziau w przychodzie z wydobycia wglowodorw jest bezporedni udzia pastwa w licencjach/koncesjach na wydobycie wglowodorw oraz w spkach eksploatujcych konkretne zoa. Rozwizanie to jest z powodzeniem stosowane w Norwegii i Danii. Na marginesie naley wspomnie, e w przypadku Norwegii udzia dochodw Pastwa z wglowodorw wynosi w 2010 r. 26% caoci dochodw budetu pastwa, za udzia sektora wglowodorw w PKB Norwegii wynosi 21%. Wydobycie gazu upkowego na szerok skal stanowi ogromn szans rozwoju technologicznego. Polska jako pionier wydobycia gazu upkowego w Europie moe sta si regionalnym centrum technologii i know-how zwizanych z wydobyciem. Ponadto waciwy nadzr i regulacja brany wydobycia wglowodorw stanowi istotny element ksztatowania bezpieczestwa energetycznego pastwa. Obecnie Polska importuje prawie 70% zuywanego gazu ziemnego. Ceny importowanego gazu, ze wzgldu na monopol jednego dostawcy nie s konkurencyjne (por. ponisza tabela). Rozwiniecie na szerok skal

Por. wywiad z Leszkiem Karwowskim, Prezesem Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej: http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20110704/ROLNICTWO/842052067 , oraz wypowied prezesa PGNiG M.Szubskiego w Rzeczpospolitej z 12.08.2011 s.1
1

2 wydobycia gazu upkowego moe istotnie wpyn na rynek gazu w Europie rodkowej, amic monopol jednego dostawcy.

Kolejno z punktu widzenia wielkoci dostaw, rok 2010 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 **** - prognoza

Kraj

Dostawy z Rosji w mld. m 33,99 18,01 13,05 9,93 9,81 8,57 6,94 6,79 5,59 5,78 4,78 4,28 2,65 2,27

rednia cena Gazpromu za tys. m w USD 271 328 331 336 306 .320**** 348 191 304 .370**** 271 302 310 304

Niemcy Turcja Wochy Polska Francja Czechy Wgry Wlk. Brytania Austria Sowacja Finlandia Holandia Bugaria Rumunia

rdo: Agencja Interfax, data publikacji: 25 luty 2011r. www.vedomosti.ru/cgi-bin/getdocument.cgi/vedomosti 2321587384 25-02-2011.xlsx?file=2011/02/25/255601

W zwizku z wyej opisanymi szansami wynikajcymi z odkry z gazu upkowego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej naley podkreli, e obecnie brak w Polsce systemu, ktry zapewniaby skuteczn regulacj i nadzr nad funkcjonowaniem brany wydobycia wglowodorw. Regulacj tak nie jest w szczeglnoci nowelizowana pod koniec VI kadencji Sejmu ustawa Prawo geologiczne i grnicze z 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. nr. 163, poz. 981), ktra w tym zakresie co do zasady powiela dotychczasowe rozwizania nie przewidujc odpowiednich narzdzi regulacji i nadzoru. Z tego wzgldu niezbdna jest osobna ustawa regulujca systemowo kwestie zwizane z wykonywaniem prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw, w tym, w szczeglnoci gazu ze z upkowych. Ustawa taka winna obejmowa problematyk sprawowania przez Skarb Pastwa prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobycia wglowodorw, postpowania z dokumentacj geologiczn, oraz Funduszu inwestujcego rodki

3 pienine stanowice wynagrodzenie Skarbu Pastwa z tytuu umowy o uytkowanie zoa. Brak takiej regulacji moe spowodowa zaprzepaszczenie wyej wskazanych szans dla polskiej gospodarki i bezpieczestwa energetycznego. Niniejszy projekt ustawy odpowiada na wyzwania przedstawione powyej. Jednoczenie naley podkreli, e przedstawiony projekt ustawy nie uchyla ustawy Prawo geologiczne i grnicze, a jedynie stanowi jej uzupenienie w wybranych aspektach. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym projekcie stosuje si przepisy Prawa geologicznego i grniczego. Zgodno z prawem Unii Europejskiej Moliwo przyjcia takiej ustawy jest przewidziana przez prawo wsplnotowe. Kwestie dopuszczalnoci wprowadzenia do prawa krajowego mechanizmu udziau pastwa reguluje Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dziennik Urzdowy L 164/3 z dnia 30.06.1994 r. s.262-267). Dopuszcza ona ustanowienie specyficznych warunkw dotyczcych dziaalnoci wydobywczej, szczeglnie poprzez naoenie obowizkw ponoszenia wkadu finansowego, tj, specyficznych opat zwizanych z wydobyciem albo wrcz oddania udziau w wydobywanych wglowodorach. I tak, art. 6 ust. 1 Dyrektywy stanowi, e warunki i wymagania dotyczce prowadzenia i zakoczenia dziaalnoci oraz szczegowe zobowizania dotyczce wykorzystania konkretnego zezwolenia s usprawiedliwione m. in. poprzez opat finansowego wkadu lub wkad w wglowodorach. Pastwo Czonkowskie moe, w zakresie wynikajcym z m. in. bezpieczestwa pastwa, bezpieczestwa publicznego, zdrowia publicznego, bezpieczestwa transportu, ochrony rodowiska naturalnego, planowej gospodarki zasobami lub potrzeby uzyskiwania dochodw z podatkw, narzuca warunki i wymagania w zwizku z podjciem dziaa zwizanych z poszukiwaniem, badaniem i produkcj wglowodorw. Zgodnie za ust. 3 Dyrektywy, przepisy dotyczce opat wynikajcych z wkadw, o ktrych mowa w ust. 1, cznie z wymogiem uczestnictwa pastwa, s ustalane przez Pastwa Czonkowskie. Dyrektywa przewiduje nastpujce ograniczenia w zakresie ustalania tych przepisw i korzystania z praw w ramach udziau pastwa: Przepisy maj by ustalane w taki sposb, aby zapewni zachowanie niezalenoci zarzdzania podmiotami wydobywczymi. Jeeli udzielenie zezwolenia (koncesji) jest uzalenione od uczestnictwa pastwa w danej dziaalnoci i jeeli osobie prawnej powierzono kierowanie organizacj tego uczestnictwa lub jeeli samo pastwo kieruje organizacj tego uczestnictwa, ani osoba prawna, ani pastwo nie s powstrzymane od przyjcia praw i obowizkw, proporcjonalnie do znaczenia uczestnictwa, pod warunkiem, e osoba prawna lub pastwo nie maj dostpu do informacji ani nie korzystaj z przysugujcego prawa gosu w kwestii decyzji dotyczcych rde zaopatrzenia dla podmiotw, e osoba prawna lub pastwo w poczeniu z jakimkolwiek podmiotem lub podmiotami publicznymi nie korzystaj z przysugujcego prawa gosu w kwestii innych decyzji oraz e kady gos pastwa czy osoby prawnej jest oparty wycznie na

4 przejrzystych, obiektywnych i niedyskryminujcych zasadach i nie blokuje decyzji podmiotw opartych na normalnych zasadach handlowych. Jednake przytoczone postanowienia nie stanowi przeszkody dla osoby prawnej lub pastwa, aby sprzeciwi si decyzji ze strony posiadaczy zezwolenia, ktrzy nie przestrzegaj warunkw i wymaga, wymienionych w zezwoleniu, odnonie do polityki ograniczania produkcji i ochrony finansowych interesw pastwa. Moliwo sprzeciwienia si decyzji powinna by wykorzystana w sposb niedyskryminujcy, szczeglnie w odniesieniu do decyzji dotyczcych inwestycji i rde zaopatrzenia podmiotw. Jeeli organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych kieruje osoba prawna, ktra rwnie posiada zezwolenie, Pastwo Czonkowskie wprowadzi uzgodnienia wymagajce od osoby prawnej prowadzenia osobnych rozlicze dotyczcych jej roli handlowej oraz jej roli jako kierujcego organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych oraz gwarantujce, e nie ma przepywu informacji z czci osoby prawnej odpowiedzialnej za kierowanie organizacj uczestnictwa pastwa do czci osoby prawnej, ktra samodzielnie posiada zezwolenie. Jednake, jeeli cz osoby prawnej odpowiedzialna za kierowanie organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych zatrudni stron osoby prawnej, ktra posiada zezwolenie jako konsultanta, ta pierwsza moe udostpni kad informacj, ktra jest konieczna dla wykonania konsultowanego zadania. Posiadacze zezwolenia, ktrych dotyczy informacja, bd poinformowani z wyprzedzeniem o tym, jakie informacje bd przekazywane w ten sposb, oraz otrzymaj wystarczajcy czas, aby wnie zastrzeenia. Zgodnie z art. 6 ust. 4 Dyrektywy, Pastwa Czonkowskie zapewniaj, e monitorowanie podmiotw posiadajcych zezwolenia jest ograniczone w zakresie koniecznym do zapewnienia zgodnoci z warunkami, wymaganiami i zobowizaniami, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 Dyrektywy. W szczeglnoci podejmuj dziaania niezbdne do zapewnienia, e od adnego podmiotu nie jest wymagane przez przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne lub przez porozumienie lub zobowizanie, dostarczenie informacji o jej zamierzonych i aktualnych rdach zaopatrzenia, za wyjtkiem dania waciwych wadz oraz wyjtkowo ze wzgldu na cele wymienione w art. 36 Traktatu o Unii Europejskiej. Podsumowujc, Dyrektywa daje Pastwu czonkowskiemu do szerokie pole regulacji, jeli chodzi o uksztatowanie przepisw regulujcych udzia pastwa a take wykonywanie praw przez podmiot zarzdzajcy tym udziaem, zarwno w zakresie majtkowym jak i korporacyjnym. Jak ju wspomniano uprawnienia korporacyjne podmiotu zarzdzajcego udziaem pastwa w przedsibiorstwach wydobywczych, na gruncie obowizujcego polskiego prawa mog by uzupenieniem i rozszerzeniem uprawnie ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa zawartych w ustawie o szczeglnych uprawnieniach ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa oraz ich wykonywaniu w niektrych spkach kapitaowych lub grupach kapitaowych prowadzcych dziaalno w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych z dnia 18 marca 2010 r. (Dz. U. z 2010 r. nr 65, poz. 404). Przepisy powoanej ustawy umoliwiaj sprawowanie specyficznej kontroli w przedsibiorstwach nie bdcych wasnoci Skarbu Pastwa, ale dziaajcych we wraliwych sektorach przemysu, jak produkcja i wytwarzanie energii elektrycznej, produkcja wglowodorw, przesy wglowodorw itp.

5 Rozwizania szczegowe Zasady wykonywania przez Skarb Pastwa prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobycia wglowodorw Obecnie w Polsce dochody z eksploatacji z wglowodorw opodatkowane s tak samo jak dochody z kadej innej dziaalnoci gospodarczej, tzn. stosuj si do nich liniow stawk podatku dochodowego od osb prawnych w wysokoci 19%. Rozwizanie to jest ewenementem na skal wiatow. Regu w pastwach posiadajcych zoa wglowodorw jest opodatkowanie dochodw z wydobycia bd dodatkowym podatkiem dochodowym (Norwegia), bd te naoenie opaty eksploatacyjnej (royalty) na przychd firmy wydobywajcej wglowodory. Obecne przepisy Prawa geologicznego i grniczego (w brzmieniu nadanym ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r.) przewiduj wynagrodzenie dla Budetu Pastwa (z tytuu korzystania z wasnoci grniczej przysugujcej Skarbowi Pastwa) w umowie o uytkowanie zoa. Zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy Prawo geologiczne i grnicze, w umowie o ustanowieniu uytkowania grniczego okrela si wynagrodzenie z tytuu ustanowienia takiego uytkowania oraz okrela si sposb jego zapaty. Nie wyznacza si jednak adnego limitu dolnego ani grnego takiej opaty, co prowadzi moe do arbitralnoci podejmowanych decyzji, jak i do moliwego zanienia dochodw Budetu Pastwa. Dodatkowo, dzia III rozdzia 2 ustawy Prawo geologiczne i grnicze przewiduje szczegowe rozwizania dotyczce koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw oraz ich wydobywania. Tym niemniej, nie jest to regulacja wystarczajca, szczeglnie w odniesieniu do gazu ziemnego. Art. 43 ustawy Prawo geologiczne i grnicze nakazuje, aby udzielenie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie oraz wydobywanie wglowodorw ze z odbywao si poprzez przetarg, o ktrym powiadomienie nastpi w formie obwieszczenia. Jednym z elementw obwieszczenia musi by przedstawienie istotnych warunkw umowy o uytkowanie grnicze w tym minimalna wysoko wynagrodzenie z tytuu uytkowania grniczego. Taka regulacja nie okrela jednak zakresu wspomnianej opaty, a jedynie wskazuje konieczno okrelenia jej minimalnej wysokoci. Rwnie dobrze morze ona zosta okrelona kwotowo, jak i procentowo od wartoci przewidywanego do wydobycia i sprzedania wglowodoru zgromadzonego w danym zoy bdcym przedmiotem uytkowania grniczego. Takie rozwizanie nie tylko nie zapewnia minimalnego poziomu zabezpieczenia finansowego wpyww do Budetu Pastwa, ale rwnie powodowa moe niepewno inwestorw co do spodziewanego poziomu opat wynikajcych z prowadzenia dziaalnoci poszukiwawczej i wydobywczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ustawy intencjonalnie rozdziela kwestie wynagrodzenia za uytkowanie grnicze w stosunku do ropy naftowej i gazu ziemnego, wychodzc z zaoenia, zasady ustalania wartoci wydobytych wglowodorw rni si w praktyce .Rynek ropy naftowej jako pynny i nieregulowany jest w stanie skutecznie ustali poziom opacalnego dla wszystkich stron umowy wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, co projekt ustawy przewiduje w art. 8.Jednake obecnie pobierane wynagrodzenie za uytkowanie grnicze z gazu ziemnego znaczco odbiega od stawek gwarantujcych odpowiednie wpywy do Budetu Pastwa, a wci regulowany polski rynek nie ustali samoczynnie odpowiednich stawek. W zwizku z tym proponowane w projekcie rozwizania maj na celu ustalenie stabilnych warunkw inwestowania w poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce.

6 I tak, szczegowo, projekt ustawy w art. 7 okrela dolny limit wynagrodzenia z tytuu uytkowania grniczego w przypadku wydobywania gazu ziemnego w wysokoci 40% wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego dla danego zoa w okresie obowizywania umowy uytkowania grniczego, z tym, e stawka 40% dotyczy caoci surowca wydobytego i sprzedanego z danego zoa objtego umow. Oznacza to, e wynagrodzenie to moe by nisze np. na pocztku procesu wydobycia, gdy wydobywajcy ponosi wysokie nakady kapitaowe. Dostp do szczegowych danych dotyczcych przewidywanej wartoci sprzeday gazu ziemnego bdzie miaa spka Staszic SA w ramach uprawnie korporacyjnych, jako wsplnik w spce wydobywczej (por. poniej w czci dotyczcej zasad wykonywania wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa). Dodatkowo, zgodnie z art. 5 lit. c projektu ustawy, spka celowa ma obowizek sporzdzania raportu rocznego zawierajcego sprawozdanie z zarzdzania udziaami w poszczeglnych spkach wydobywczych w zamknitym roku obrotowym, ze szczeglnym uwzgldnieniem iloci wydobytych wglowodorw i kosztw ich wydobycia oraz prognoz tych wartoci w okresie najbliszych piciu lat. Takie informacje dadz organowi zawierajcemu umow o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobycia moliwo okrelenia cieki obcienia wynagrodzeniem sprzeday surowca (harmonogramu patnoci wynagrodzenia), tak, aby dla caoci wydobycia w okresie umownym wynosia ona nie mniej ni 40%. Okrelenie progu 40% wartoci sprzeday dla caoci surowca z danego zoa objtego koncesj wydobywcz bdzie moliwe na podstawie dokumentacji geologicznej danego zoa oraz danych uzyskiwanych przez spk wydobywcz w trakcie wydobycia. Sposb wyliczenia wartoci wydobytego gazu ziemnego odpowiada obecnie stosowanemu w Polsce systemowi ustalania cen w obrocie paliwami gazowymi w oparciu o system zatwierdzania cen przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki wynikajcy z przepisw ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. nr 89, poz. 625 ze zm.). Jednake, przewidujc moliw i zapowiadan zmian polegajc na odstpieniu od zatwierdzania taryf w obrocie paliwami gazowymi po zaistnieniu odpowiednich przesanek, projekt ustawy zawiera rozwizania, ktre bd miay zastosowanie w sytuacji uwolnienia cen gazu ziemnego na rynku polskim. I tak: do momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi, przewidziany w projekcie ustawy system wyliczania wartoci wydobytego gazu ziemnego stanowicego podstaw do okrelenia wynagrodzenia za uytkowanie grnicze zoa gazu ziemnego oparty jest na iloczynie wydobytej iloci i wspczynnika, ktrego warto uzaleniona jest od rednich notowa ropy BRENT z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz zosta wydobyty i wyraonym w dolarach amerykaskich za baryk. Naley stwierdzi, e notowania ropy BRENT na Londyskiej Giedzie Towarowej (London Metal Exchange) s powszechnie stosowanym wyznacznikiem cen wglowodorw na wiecie. Naley przypomnie, e ceny gazu ziemnego dostarczanego do polskich odbiorcw z kierunku wschodniego s rwnie indeksowane do cen ropy BRENT. Zgodnie z art. 7 projektu ustawy, sposb obliczenia wartoci wydobytego gazu ziemnego okrela si wzorem: P = P n x I gdzie P - warto sprzeday gazu ziemnego wyraona w PLN/1000nm3 (normalne metry szecienne) gazu ziemnego.

7 I ilo wydobytego gazu ziemnego wydobytego w kwartale poprzedzajcym kwarta, dla ktrego dokonywane jest wyliczenie wynagrodzenia wyraona w normalnych metrach szeciennych (nm3) Pn okrela si poniszym wzorem: Pn = R x A x D x K gdzie, R - rednia cena notowa ropy Brent z Londyskiej Giedy Towarowej (London Metal Exchange) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty wyraona w dolarach amerykaskich (USD) za baryk A - wspczynnik wartoci dla gazu ziemnego rwny 4,2. D rednia arytmetyczna warto dolarw amerykaskich (USD) w zotych polskich w kwartale, za ktry obliczane jest wynagrodzenie za uytkowanie grnicze ustalona na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego. K wspczynnik korygujcy zaleny od wartoci energetycznej wydobytego gazu ziemnego zgodnie z tabel stanowic zacznik nr 1 do ustawy. Istotn zmienn stosowan przy obliczaniu wartoci sprzeday gazu ziemnego jest wspczynnik wartoci (A) okrelony przez ustaw w wysokoci 4,2. Jest on narzdziem precyzyjnej regulacji poziomu wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, ktrego warto jest odpowiedzi na oglne tendencje na rynku hurtowym gazu ziemnego i inne czynniki makroekonomiczne. Poziom wspczynnika okrelony w projekcie na 4,2 jest skorelowany z danymi zawartymi w formuach cenowych najwikszych kontraktw na dostawy gazu na rynku polskim, zawartych pomidzy zagranicznymi producentami a polskimi odbiorcami hurtowymi. Istnienie wspczynnika korygujcego (K) jest powszechnie stosowan odpowiedzi na wystpujc rnic wartoci energetycznej gazu ziemnego wydobywanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Od momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki warto Pn stanowi bdzie redni arytmetyczn notowa gazu ziemnego z dziewiciu miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty, z trzech najwikszych pod wzgldem wolumenu obrotu gazem ziemnym w ostatnim roku kalendarzowym gied towarowych z siedzib na terytorium Unii Europejskiej prowadzcych obrt gazem ziemnym, wyraon w zotych polskich ustalon na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego, skorygowan wag odzwierciedlajc udzia wolumenu obrotu poszczeglnych gied w cznym obrocie wszystkich trzech gied. W chwili obecnej, w gronie najwikszych gied towarowych na ktrych odbywa si handel gazem ziemnym z siedzib terenie Unii Europejskiej, mona wymieni nastpujce rynki: 1. NBP (National Balancing Point) Wielka Brytania. Powstaa w roku 1996, stanowi punkt tzw. wirtualnego obrotu gazem (co oznacza, e fizycznie gaz podlegajcy handlowi nie musi znajdowa si w tym miejscu). Jest to dojrzay rynek, oferujcy peen dostp stron trzecich (TPA- third party acces) i stanowicy swego rodzaju wzorzec dla innych gied gazowych.

8 Wolumen rocznych obrotw na giedzie NBP wynosi ok. 1,3 biliarda m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w NBP wynosi 19. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie NBP wynosz wic ok. 68 mld m3 rocznie 2. ZEE (Zeebrugge Hub) Belgia. Powstaa w roku 2000, stanowi punkt rzeczywistego przepywu znacznych strumieni gazowych, szczeglnie z wydobycia na Morzu Pnocnym. Poziom cenowy zbliony do osiganego na giedzie NBP. Wolumen rocznych obrotw na giedzie ZEE jest zdecydowanie niszy ni przytaczany powyej i wynosi wynosi ok. 60 bilionw m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w ZEE wynosi 4. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie ZEE wynosz wic ok. 15 mld m3 rocznie. 3. TTF (Tile Transfer Facility) Holandia. Powstaa w roku 2003. Jest to dojrzay rynek, oferujcy peen dostp stron trzecich (TPA- third party acces), o obrotach stanowicych ok. 1/10 obrotw NBP 4. NCG (NetConnect Germany) Niemcy. Powstaa w 2009 r. Jest to najwikszy rynek gazu ziemnego w Niemczech o duej pynnoci. Stanowi punkt tzw. wirtualnego obrotu gazem. Wolumen rocznych obrotw na giedzie NGC jest wyszy ni na giedzie ZEE i wynosi ok. 60 bilionw m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w ZEE wynosi 2. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie NGC wynosz wic ok. 38 mld m3 rocznie. Zgodnie z projektem, Prezes Urzdu Regulacji Energetyki bazujc na najnowszych informacjach z europejskiego rynku gazu bdzie oblicza i podawa do publicznej wiadomoci warto Pn dla zliberalizowanego rynku gazu ziemnego w Polsce. Wynagrodzenie za uytkowanie grnicze stanowi bdzie koszt uzyskania przychodw w rozumieniu przepisw ustawy o podatku dochodowym od osb prawnych. Taka konstrukcja wynagrodzenia za uytkowanie zoa pozwala, przy uwzgldnieniu zakadanego przez inwestora zwrotu z inwestycji dla spki wydobywczej, na zapewnienie odpowiednich dochodw dla pastwa-waciciela zoa. Przyjmujc jako odniesienie obecne ceny zakupu importowanego gazu ziemnego (por. tabela powyej) oraz zakadajc dodatkowe roczne wydobycie na poziomie 6 mld m3, roczne dochody pastwa z wynagrodzenia za uytkowanie zoa mog wynie ok. 2,4 mld z (przy kursie 1$=3z). 6 mld m3 dodatkowego wydobycia gazu ziemnego w Polsce, to w skali szacowanych zasobw na poziomie 5,3 bln m3 ok. 0,1%. Szacunki te wydaj si wiec radykalnie zanione i przychody pastwa z tego tytuu mog by o rzd wielkoci wysze. Wynagrodzenie ma charakter cywilnoprawny, co jest skutkiem ugruntowanej kontynentalnej tradycji pastwowo-prawnej. W doktrynie wskazuje si e: najdawniejsze (regalia) wywodziy si z podstawowego regale ziemi, naleay do nich regale owieckie (), due znaczenie miao regale

9 grnicze, rozcigajce si na kopaliny rwnie na gruntach prywatnych a obejmujc e take wydobycie soli, co ze wzgldu na jej gospodarcze znaczenie ujmowano zwykle jako regale solne. System regaliw by rozbudowany ju w XI w. Jeli chodzi o wydobycie kruszcw, to tu ksita stosowali szeroko zasad wolnoci grniczej, dopuszczajc do eksploatacji grnikw, a zastrzegajc sobie dochd w postaci czci wydobywanego kruszcu (tzw. olbory)2. W odniesieniu do wynagrodzenia za uytkowanie grnicze z tytuu wydobywania ropy naftowej, projekt ustawy w art. 8 przewiduje odniesienie do redniej ceny baryki ropy BRENT zgodnie z notowaniami Londyskiej Giedy Towarowej (London Metal Exchange) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym ropa naftowa z danego zoa objtego umow zostaa wydobyta, wyraonej w dolarach amerykaskich za baryk. Wynagrodzenie powinno zosta ustalone w wysokoci co najmniej 40% wskazanej wartoci. Inne postanowienia art. 7 stosuje si odpowiednio, tzn. np. kwesti zaliczenia wynagrodzenia z uytkowanie grnicze do kosztw uzyskania przychodw w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb prawnych. Udzia Skarbu Pastwa w wykonywaniu prawa wasnoci grniczej Przewidywany w projekcie ustawy udzia Skarbu Pastwa w koncesjach na wydobycie wglowodorw oraz w spkach eksploatujcych zoa ma na celu podobnie jak opodatkowanie dziaalnoci wydobywczej zapewnienie okrelonego poziomu dochodw Budetu Pastwa. Podstawow rnic jest jednak to, e Skarb Pastwa jako aktywny inwestor uczestniczy bezporednio w projekcie tzn. zarwno w przychodach jak i w nakadach na projekt proporcjonalnie do swego udziau. W zwizku z powyszym w przypadku wprowadzenia tego typu rozwiza w Polsce naley si liczy z tym, e skumulowane przepywy netto bd przez pierwsze lata funkcjonowania mechanizmu negatywne. W Norwegii dodatnie skumulowane przepywy finansowe netto pojawiy si dopiero w dwunastym roku funkcjonowania systemu. Instytucja udziau Skarbu Pastwa w spkach eksploatujcych zoa ma te inn wielk zalet. Posiadajc udziay w spkach wydobywajcych wglowodory, w tym gaz upkowy, Skarb Pastwa uzyskuje biec wiedz dotyczc inwestycji oraz moe korzysta z wszystkich praw przysugujcych mniejszociowym udziaowcom/akcjonariuszom na podstawie kodeksu spek handlowych (k.s.h.). Taka wiedza przyczynia si rwnie do wzmocnienia bezpieczestwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej. W celu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw, projekt ustawy upowania ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa do powoania spki akcyjnej, ktra bdzie realizowa udzia Skarbu Pastwa w przyznanych koncesjach na wydobywanie wglowodorw ze z. Spka ma dziaa pod firm Staszic SA. W systemie polskim brak jest moliwoci dzielenia koncesji, co wynika z jej charakteru, jako administracyjno-prawnej zgody pastwa na wykonywanie okrelonej dziaalnoci. Aby wprowadzi do prawa polskiego mechanizm udziau pastwa nie ma jednak potrzeby zmiany prawa w celu wprowadzenia instytucji dzielonej koncesji.

Por. J. Bardach Historia ustroju i prawa polskiego Warszawa 2005, s. 72

10 Wystarczajcym rozwizaniem jest zaproponowane w art. 4.wykonywanie praw i obowizkw akcjonariusza albo wsplnika w spkach wydobywczych, bdcych stron umowy na wydobywanie wglowodorw ze z. Przepisy projektu ustawy wskazuj, jako jeden z obowizkw koncesjonariusza ustanowienie spki do eksploatacji grniczej zoa (spka wydobywcza) okrelonego w umowie wraz z procentowym udziaem spki Staszic SA. Takie rozwizanie jest dopuszczalne z punktu widzenia opisanych wyej regulacji Dyrektywy 94/22/WE, a rwnoczenie zabezpiecza interesy Skarbu Pastwa, bowiem brak realizacji przez spk wydobywcz obowizkw wynikajcych z umowy o uytkowanie zoa mgby by podstaw do odebrania przyznanej koncesji wydobywczej. Wsplnik mniejszociowy ma, co do zasady, takie same prawa jak inni wsplnicy/akcjonariusze w spce, gdy zgodnie z zasad wyraon w art. 174 1 k.s.h. (analogicznie w przypadku spki akcyjnej) jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, wsplnicy maj rwne prawa i obowizki w spce. Oprcz prawa do dywidendy posiada m.in. prawo indywidualnej kontroli (art. 212 k.s.h.), prawo zaskarania uchwa wsplnikw (art. 249 k.s.h.), prawo dania stwierdzenia niewanoci uchway (art. 251 k.s.h.), prawo dania wyczenia wsplnika (art. 266 k.s.h.). Wsplnik lub wsplnicy reprezentujcy co najmniej jedn dziesit kapitau zakadowego mog da zwoania nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw, jak rwnie umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad najbliszego zgromadzenia wsplnikw. Co wane, umowa spki moe przyzna wymienione wyej uprawnienia wsplnikom reprezentujcym mniej ni jedn dziesit kapitau zakadowego. Ponadto wsplnik moe wystpi do sdu z daniem rozwizania spki jeeli osignicie celu spki stanie si niemoliwe albo zajd inne wane przyczyny wywoane stosunkami spki. Przyj naley, e ju jeden wsplnik moe zwrci si z daniem do sdu. Co szczeglnie istotne, k.s.h. dopuszcza przyznanie akcjonariuszowi (a take nie wprost wsplnikowi) uprawnie osobistych polegajcych w szczeglnoci na prawie do mianowania czonkw organw spki art. 354 k.s.h. Ze wzgldu na powysze uwarunkowania zaproponowany w projekcie model udziau Skarbu Pastwa w wydobyciu jest oparty na udziale w kapitale zakadowym kadej ze spek wydobywczych przez spk Staszic SA ze 100% udziaem Skarbu Pastwa. Statut spki Staszic SA, zarzdzajcej udziaem Skarbu Pastwa zostanie okrelony przez organ zaoycielski tzn. ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa. Statut okrela bdzie m.in. obowizki zarzdu spki, w tym dotyczce celw dziaalnoci spki oraz zakresu spraw przedstawianych do decyzji zgromadzeniu wsplnikw (czyli ministrowi waciwemu do spraw Skarbu Pastwa). Statut powinien rwnie okrela rodzaje decyzji podejmowanych przez spk zarzdzajc udziaami Skarbu Pastwa, jako udziaowiec/wsplnik w spkach wydobywczych, ktre powinny by uzgadniane z ministrem waciwym do spraw Skarbu Pastwa (np. decyzja o likwidacji spki). Zarzd spki Staszic SA miaby rwnie obowizek sporzdzania raportu rocznego, w ktrym znalazoby si sprawozdanie z zarzdzania poszczeglnymi udziaami Skarbu Pastwa w spkach wydobywczych w poprzednim roku. Udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez Spk Staszic SA wynosi od 1 do 20%, co pozwala na korzystanie z praw korporacyjnych przewidzianych przez kodeks spek handlowych. Koszty zwizane z utworzeniem Spki Staszic SA i pokryciem kapitau zakadowego

11 Spki ponosi Skarb Pastwa, za wydatki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych mog by pokrywane w szczeglnoci z emisji obligacji, w tym przychodowych, o ktrych mowa w ustawie o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. nr 120, poz. 1300 ze zm.). W tym zakresie uprawnienia korporacyjne Skarbu Pastwa, jako wsplnika w spce z o.o. byyby analogiczne do uprawnie Ministra Skarbu Pastwa zawartych w ustawie z 18 marca 2010 r. o szczeglnych uprawnieniach ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa oraz ich wykonywaniu w niektrych spkach kapitaowych lub grupach kapitaowych prowadzcych dziaalno w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 65, poz. 404) w stosunku do tzw. infrastruktury krytycznej czyli skadnikw mienia bdcych czci systemu przesyowego paliw, energii lub nonikw energii, sucych jako skadniki infrastruktury o zasadniczym znaczeniu dla przesyu paliw, energii lub nonikw energii. Oznacza to konieczno zgody Ministra Skarbu Pastwa na dysponowanie takimi skadnikami mienia przez spk. Co istotne uprawnienia Ministra Skarbu Pastwa wynikajce z wyej wspomnianej ustawy dotycz wszystkich podmiotw, a nie tylko spek z udziaem Skarbu Pastwa. Finansowanie udziau Skarbu Pastwa Specyfika mechanizmu udziau Skarbu Pastwa polega na tym, e zarzdzanie tym udziaem oraz stosunki z innymi udziaowcami podlegaj w peni regulacjom prawa cywilnego i handlowego. Oznacza to, e na podmiocie zarzdzajcym udziaem Skarbu Pastwa ci takie same obowizki jak na kadym innym udziaowcu, w tym oczywicie obowizki majtkowe, tzn. wniesienie wkadu finansowego do spki a w pniejszym okresie ewentualnych dopat z zastrzeeniem art. 4 ust. 2 projektu. W zwizku z powyszym powstaje kwestia sposobu finansowania tych obowizkw majtkowych. Oprcz bezporedniego finansowania przez budet pastwa kapitau zakadowego spki STASZIC SA, jako rozwizanie projekt przewiduje moliwo finansowania jej przez m.in. emisj obligacji. Emitowane przez spk obligacje mogyby by dopuszczone do obrotu jednoczenie na rynku regulowanym lub poza rynkiem regulowanym (w tym na rynku midzybankowym), tzw. OTC (Over the Counter). W szczeglnoci moliwym do rozwaenia instrumentem powinny by obligacje przychodowe, pozwalaj one bowiem ograniczy odpowiedzialno emitenta do wysokoci przychodw przedsiwzicia finansowanego z uzyskanych przez spk rodkw. Dodatkowo, eby zabezpieczy interesy obligatariuszy, obligacje przychodowe mog przyznawa jej posiadaczowi prawo do zaspokojenia swoich roszcze z pierwszestwem przed innymi wierzycielami emitenta z caoci albo czci majtku przedsiwzi, ktre zostay sfinansowane ze rodkw uzyskanych z emisji obligacji. Spka Staszic SA, zgodnie z postanowieniem art. 4 projektu ustawy, spka Staszic SA jest zwolniona z ewentualnych dopat do kapitau wymaganych w przypadku udziau w spkach z ograniczon odpowiedzialnoci. Zabezpiecza to interesy Skarbu Pastwa, w przypadku koniecznoci poniesienia znacznych nakadw na wydobycie wglowodorw, a jednoczenie zapewniony jest podstawowy cel regulacji, tj. dostp do informacji o prowadzonej produkcji wglowodorw.

12 Szczeglne regulacje w zakresie postpowania z dokumentacj geologiczn Obecna konstrukcja procedury przyznawania koncesji na poszukiwanie oraz na wydobycie wglowodorw (w zwizku z prawem pierwszestwa do podpisania umowy na uytkowanie grnicze zoa w celu wydobywania wglowodorw oraz praktycznym zmonopolizowaniem dostpu do informacji geologicznej dla podmiotu posiadajcego koncesj na poszukiwanie lub rozpoznanie), powoduje, e podmiot, ktry uzyska koncesj na poszukiwanie lub rozpoznanie ma praktycznie zapewnione przyznanie koncesji na wydobywanie oraz podpisanie umowy o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobycia. Procedura przetargowa w przypadku koncesji na wydobycie jest obecnie fikcj. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwizania powoduj zerwanie zwizku pomidzy koncesj poszukiwawcz a wydobywcz i wprowadzenie do systemu odrbnego przetargu na koncesj wydobywcz. Celem tych rozwiza jest rozwinicie systemu informacji geologicznej posiadanej przez Skarb Pastwa na wzr norweski i kanadyjski oraz zapewnienie wszystkim podmiotom zainteresowanym uzyskaniem koncesji wydobywczej na danym zou rwnego dostpu do informacji geologicznej obejmujcej to zoe. Przede wszystkim projekt modyfikuje i rozszerza regulacje dotyczce dokumentacji geologicznej i kosztw jej uzyskania. Koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przedkada sporzdzon przez siebie dokumentacj geologiczn waciwemu organowi wraz z kosztorysem wydatkw poniesionych na wytworzenie przedkadanej dokumentacji. Po zatwierdzeniu dokumentacji organ niezwocznie ogasza przetarg na koncesje wydobywcz za zweryfikowana warto wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji zostaje podana do wiadomoci uczestnikw przetargu na udzielenie koncesji na wydobywczej. Wadium w przetargu jest rwne dwukrotnoci zweryfikowanych wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji. Zainteresowani udziaem w przetargu mog korzysta z dokumentacji wytworzonej przez koncesjonariusza i udostpnionej im przez organ koncesyjny. Dokumentacja geologiczna udostpniana jest przez okres co najmniej 90 dni poprzedzajcych dzie przetargu. W przypadku, gdy podmiot posiadajcy koncesj poszukiwawcz, ktry przygotowa informacj geologiczn dla danego zoa nie wygra przetargu, przysuguje mu zwrot wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla ktrego wydana zostaa koncesja wydobywcza w kwocie rwnej 200% zweryfikowanej wartoci dokumentacji. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza W celu gromadzenia i inwestowania rodkw pieninych stanowicych wynagrodzenie Skarbu Pastwa z tytuu umw o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobywania wglowodorw powouje si specjalny fundusz bdcy pastwow osob prawn. Zgodnie z projektem ustawy, rodki z wynagrodzenia za uytkowanie grnicze nie trafiaj wic do budetu pastwa ale do specjalnie stworzonego w tym celu Funduszu. Powodem takiego rozwizania jest denie do uniknicia sytuacji, w ktrej przeznaczane by one byy na biec konsumpcj. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza podlega Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej. Fundusz nie podlega regulacjom ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157, poz. 1240 ze zm.). Fundusz im.

13 Ignacego ukasiewicza nie podlega rwnie regulacjom ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz.U.2011.74.397 ze zm.). Projekt ustawy przewiduje, e przychodami Funduszu s: a. dywidenda nalena Skarbowi Pastwa z tytuu uczestnictwa w Spce Staszic SA; b. wynagrodzenie Skarbu Pastwa za ustanowienie uytkowania grniczego na podstawie umw o uytkowanie zoa; c. przychody z tytuu inwestowania rodkw, o ktrych pod lit. a. i b. rodki Funduszu mog pochodzi rwnie z przychodw z inwestycji rodkw pieninych o ktrych mowa wyej oraz z innych rde. Przepisy projektu sytuuj Fundusz poza strukturami administracji rzdowej i uniezaleniaj go od biecych decyzji politycznych poprzez oddanie nadzoru nad Funduszem w rce Marszaka Sejmu. Marszaek w porozumieniu z Rad Funduszu okrela statut Funduszu i zasady gospodarki finansowej Funduszu. Organami Funduszu s Prezes i Rada Funduszu. Prezes Funduszu jest powoywany i odwoywany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na szecioletnia kadencj. Przesanki i tryb powoania i odwoania prezesa s podobne jak w przypadku powoania i odwoania Prezesa NBP. Prezes kieruje dziaalnoci Funduszu, w szczeglnoci podejmuje decyzje w sprawach zwizanych z lokowaniem aktyww Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidowo i sprawno realizacji zada Funduszu. Przygotowuje projekt planu finansowego Funduszu na rok nastpny. Nadzr nad Funduszem sprawuje Rada Funduszu. W jej skad wchodz Marszaek Senatu, Prezes Narodowego Banku Polskiego, przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrw albo jego przedstawiciel, Prezes Polskiej Akademii Nauk, a z gosem doradczym Gwny Geolog Kraju i Dyrektor Pastwowego Instytutu Geologicznego. Rada opiniuje wnioski o wsparcie finansowe jednostek naukowych, projekt planu finansowego Funduszu na rok nastpny oraz roczne sprawozdanie z dziaalnoci Funduszu. Obsug administracyjn Funduszu wykonuje Biuro Funduszu. rodki lokowane przez Fundusz zgodnie z ustawa wykorzystywane bd kadorazowo na podstawie przyjmowanych w tym celu ustaw. Powodem takiego rozwizania jest z jednej strony ch zapobieenia tzw. bakom spekulacyjnym na stosunkowo pytkim polskim rynku kapitaowym, z drugiej strony potrzeba dywersyfikacji rodkw Funduszu rwnie w zakresie inwestycji w tzw. rynki wschodzce (w szczeglnoci charakteryzujce si tzw. dywidend demograficzn). Szczegowe procedury w zakresie inwestycji i lokowania rodkw funduszu okrela strategia dziaalnoci funduszu, ktr przyjmuje Marszalek Sejmu w drodze zarzdzenia. Przepisy przejciowe Regulacja odnosiaby si wycznie do obszarw objtych nowo wydawanymi koncesjami poszukiwawczymi.. Oznacza to, e w odniesieniu do przedsibiorstw, ktre obecnie uzyskay koncesje

14 na poszukiwanie lub rozpoznanie z na podstawie dotychczasowych rozwiza miayby zastosowanie dotychczasowe przepisy dotyczce trybu uzyskiwania koncesji wydobywczej i zawierania umw o ustanowienie uytkowania grniczego. Po uzyskaniu zatwierdzenia dokumentacji geologicznej, ktra z reguy dotyczy czci obszaru objtego koncesj poszukiwawcz, przez dotychczasowego koncesjonariusza koncesji poszukiwawczej, koncesja ta wygasa i organ moe przeprowadzi postpowanie obejmujce pozostay obszar na zasadach niniejszego projektu ustawy. Wytworzona dokumentacja geologiczna przestanie stanowi wasno koncesjonariusza koncesji poszukiwawczej, lecz udostpniona wszystkim zainteresowanym umoliwi przeprowadzenie otwartych przetargw. Ze wzgldu na wprowadzenie przez projekt ustawy nowej kategorii podmiotw, czyli spek wydobywczych i specjalnego trybu obrotu akcjami lub udziaami tyche, konieczny jest przepis regulujcy stosowanie art. 49 ust.1 ustawy Prawo geologiczne i grnicze, ktry precyzje sposb przeniesienie koncesji i co za tym idzie uytkowania grniczego. Podmioty dysponujce obecnie umowami na uytkowanie grnicze zwizanymi z koncesj wydobywcz nie maj obowizku tworzenia spek wydobywczych, std nie naley ich pozbawia moliwoci zbycia koncesji i co za tym idzie - uytkowania grniczego w sposb przewidziany w obecnym stanie prawnym. Natomiast w odniesieniu do podmiotw dziaajcych w reimie prawnym wynikajcym z projektu ustawy, przeniesienie koncesji i uytkowania grniczego nie bdzie moliwe inaczej ni poprzez zbycie akcji lub udziaw w spce wydobywczej.

OCENA SKUTKW REGULACJI

1. Podmioty, na ktre oddziauje regulacja prawna Projekt przyznaje dodatkowe kompetencje i zadania: 1. Marszakowi Sejmu w zakresie nadawania statutu i okrelania zasad gospodarki finansowej Funduszu im. Ignacego ukasiewicza oraz udziau w radzie Funduszu 2. Ministrowi Skarbu Pastwa w zakresie tworzenia oraz nadzoru nad spk Staszic S.A. 3. Ministrowi Gospodarki - do zoenia sprzeciwu w przypadku czenia lub podziau spki wydobywczej 4. Prezesowi Urzdu Regulacji Energetyki w zakresie obliczania i podawania do wiadomoci publicznej wspczynnika Pn niezbdnego do obliczenia wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego 5. Ministrowi rodowiska - do wydania rozporzdzenia istotne postanowienia umowy o ustanowienie uytkowania grniczego w zakresie wydobywania wglowodorw (w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwoci) 6. Bankowi Gospodarstwa Krajowego w zakresie prowadzenia rachunku bankowego i obsugi spki Staszic S.A. Dodatkowo projekt ustanawia dwa nowe pomioty: Fundusz im. Ignacego ukasiewicza oraz spk Staszic S.A.

2. Wpyw regulacji na sektor finansw publicznych

15

1. Przychody sektora finansw publicznych Przychody sektora finansw publicznych bd generowane przede wszystkim z wynagrodzenia w umowie o ustanowienie uytkowania grniczego zoa. Dodatkowo strumie przychodw moe by rwnie generowany z tytuu udziaw Pastwa w spkach bdcych stronami umw o uytkowanie zoa (por. art. 9 ust. 2 projektu). Jednak przychody z tego tytuu bd odoone w czasie ze wzgldu na cykl inwestycyjny spek wydobywczych (pojawi si dopiero wwczas gdy spki wydobywcze bd generowa zysk przeznaczony na dywidend), w zwizku z tym s trudne do oszacowania. Jeli chodzi o dochody z wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, ich wysoko bdzie zaleaa od skali wydobycia oraz od cen nonikw energii na rynkach. Przyjmujc jednak jako odniesienie obecne ceny zakupu importowanego gazu ziemnego (por. tabela w uzasadnieniu) oraz zakadajc dodatkowe roczne wydobycie na poziomie 6 mld m3, roczne dochody pastwa z wynagrodzenia za uytkowanie zoa mog wynie ok. 2,4 mld z (przy kursie 1$=3z). 6 mld m3 dodatkowego wydobycia gazu ziemnego w Polsce, to w skali szacowanych zasobw na poziomie 5,3 bln m3 ok. 0,1%. Szacunki te wydaj si wiec radykalnie zanione i przychody pastwa z tego tytuu mog by o rzd wielkoci wysze. Naley rwnie wspomnie, ze rodki te nie trafi do budetu pastwa ale do specjalnie stworzonego w tym celu Funduszu (szerzej na ten temat w uzasadnieniu). Rozwj wydobycia spowoduje rwnie wzrost dochodw budetu pastwa z tytuu podatku CIT. Wysoko tego wzrostu jest w chwili obecnej trudna do oszacowania Ponadto, w zwizku z wprowadzeniem obowizkowych przetargw na koncesj wydobywcz wzrosn dochody jednostek samorzdu terytorialnego, do ktrych trafiaj wpywy z koncesji. 2. Wydatki sektora finansw publicznych Zgodnie z art. 6 ust. 1 projektu koszty zwizane z utworzeniem Spki Staszic SA i pokryciem kapitau zakadowego ponosi Skarb Pastwa. Szacuje si, ze cakowite koszty wynios ok. 50 mln z w pierwszym roku funkcjonowania ustawy. W pierwszym roku wydatki wynios 20 mln z W drugim, trzecim i czwartym roku po 10 mln z Wydatki zostan pokryte z budetu Skarbu Pastwa Wydatki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych mog by pokrywane w szczeglnoci z emisji obligacji, w tym przychodowych, o ktrych mowa w ustawie o obligacjach

3. Wpyw regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo, w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Ustawa z jednej strony wprowadza ograniczenie swobody dziaalnoci gospodarczej poprzez wprowadzenie obowizku prowadzenia dziaalnoci w zakresie wydobycia wglowodorw wycznie

16 w formie tzw. spki wydobywczej okrelonej w art. 9 ust. 2 ust. 2 projektu. ustanowienie spki do eksploatacji grniczej zoa) z drugiej, zwikszy pewno prawa, poprzez dokadne okrelenie treci umowy o uytkowanie zoa.

4. Wpyw regulacji na rynek pracy Przedstawiony projekt nie spowoduje adnych ujemnych skutkw dla rynku pracy. Powstanie dwch nowych podmiotw publicznych: spki Staszic S.A. oraz Funduszu im. Ignacego ukasiewicza spowoduje potrzeb zatrudnienia kilkudziesiciu osb do obsugi tych podmiotw

5. Wpyw regulacji na sytuacj i rozwj regionw Przedstawiony projekt nie bdzie mia wpywu na sytuacj i rozwj regionw.

6. Wpyw regulacji na zdrowie ludzi i rodowisko Przedstawiony projekt nie bdzie mia wpywu na zdrowie ludzi i rodowisko.

7. Zgodno z prawem Unii Europejskiej Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dziennik Urzdowy L 164/3 z dnia 30.06.1994 r. s.262-267) daje Pastwu czonkowskiemu do szerokie pole regulacji, jeli chodzi o uksztatowanie przepisw regulujcych udzia pastwa a take wykonywanie praw przez podmiot zarzdzajcy tym udziaem, zarwno w zakresie majtkowym jak i korporacyjnym. Rozwizanie w projekcie jest wzorowane na przepisach duskich. Przyjty przez duskim parlament w dniu 11 czerwca 2002 r. Consolidated Act on the Use of the Danish Subsoil w art. 8 implementuje te przepisy Dyrektywy 94/22/WE, ktre przewiduj moliwo udziau Pastwa lub spki ktrej wacicielem jest Pastwo w wydobyciu wglowodorw. Na tej podstawie duski Minister Transportu i Energii wyda 27 kwietnia 2005 r. Bill on a Public Foundation Responsible for State Participation In Hydrocarbon Licences and a State-owned Entity to Administer the Fundation. Przepisy rozporzdzenia, z uwzgldnieniem rnic wynikajcych ze specyfiki porzdkw prawnych (brak moliwoci dzielenia decyzji administracyjnej w prawie polskim) stay si podstawa regulacji w niniejszym projekcie. Dodatkowo naley zauway, e Dyrektywa 94/22/WE ma na celu zapewnienie niedyskryminacyjnego dostpu do prowadzenia dziaalnoci zwizanej z poszukiwaniem, badaniem i produkcja wglowodorw. W tym kontekcie naley zwrci uwag na toczc si przed ETS spraw C-569/10 w ktrej Komisja podnosi szereg zarzutw uchybienia przez Rzeczpospolit Polsk postanowieniom dyrektywy

17 94/22/WE, wskazujc, e niektre z postanowie obecnie obowizujcej ustawy prawo geologiczne i grnicze nie zapewniaj niedyskryminacyjnego dostpu do prowadzenia dziaalnoci zwizanej z poszukiwaniem, badaniem i produkcja wglowodorw. Nowa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze wprowadza szereg przepisw przeciwdziaajcych dyskryminacji podmiotw ubiegajcych si o koncesj wydobywcz (m.in. art. 43 nowej ustawy wprowadza obowizkowy przetarg na koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw oraz wydobywanie wglowodorw ze z), jednak nie zmienia art. 47 ust. 3 starej ustawy, ustanawiajcego wyczne prawo do nieodpatnego korzystania przez okres 5 lat informacji geologicznych przez podmiot, ktry ponis koszt ich wykonania. Oznacza to, ze podmiot ktry uzyska informacj geologiczn w trakcie poszukiwania wglowodorw na podstawie koncesji poszukiwawczej bdzie mia uprzywilejowan pozycj przy przystpowaniu do przetargu na koncesje wydobywcz, bdc wycznym dysponentem informacji co do zawartoci zoa. A to moe by traktowane jako dyskryminacja tych podmiotw, ktre nie prowadziy wczeniej prac geologicznych na terenie objtym koncesj. Proponowana ustawa wprowadzajc szczegowy reim prawny dla poszukiwania i wydobycia wglowodorw rozwizuje ten problem. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwizania powoduj zerwanie zwizku pomidzy koncesj poszukiwawcz a wydobywcz. Celem tych rozwiza jest zapewnienie wszystkim podmiotom zainteresowanym uzyskaniem koncesji wydobywczej na danym zou rwnego dostpu do informacji geologicznej obejmujcej to zoe. Regulacja zapewnia rwnie zabezpieczenie interesw podmiotu, ktry sporzdzi dokumentacj geologiczn. W przypadku, gdy podmiot posiadajcy koncesj poszukiwawcz, ktry przygotowa informacj geologiczn dla danego zoa nie wygra przetargu, przysuguje mu zwrot wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla ktrego wydana zostaa koncesja wydobywcza w kwocie rwnej 200% zweryfikowanej wartoci dokumentacji.

Warszawa, 12 grudnia 2011 r. BASWAPEiM64/11 Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie zgodnoci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Piotr Naimski)
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchway Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2009 r. Nr 5, poz. 47, ze zm.) sporzdza si nastpujc opini:

I. Przedmiot projektu ustawy Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza przewiduje zawizanie spki akcyjnej w celu realizacji prawa wasnoci grniczej Skarbu Pastwa. Projekt reguluje umow o uytkowanie grnicze w zakresie wydobywania wglowodorw i zasady postpowania z dokumentacj geologiczn. Projekt przewiduje utworzenie Funduszu im. Ignacego ukasiewicza. Fundusz miaby mie osobowo prawn, podlega Sejmowi i suy gromadzeniu i inwestowaniu rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosowa bdzie si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). Projekt zawiera przepisy przejciowe. Ustawa ma wej w ycie 1 stycznia 2012 r. II. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objtej projektem Ze wzgldu na tre projektu ustawy naley wskaza nastpujce akty prawa Unii Europejskiej:

1. Przepis art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE). Zgodnie z tym przepisem, zapewnia si swobod przepywu pracownikw. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze wzgldu na przynaleno pastwow midzy pracownikami pastw czonkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunkw pracy. Z zastrzeeniem ogranicze uzasadnionych wzgldami porzdku publicznego i zdrowia publicznego swoboda ta obejmuje m.in. prawo ubiegania si o rzeczywicie oferowane miejsca pracy. Postanowienia art. 45 TfUE nie maj jednak zastosowania do zatrudnienia w administracji publicznej (art. 45 ust. 4 TfUE). 2. Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dz. Urz. WE z 30.6.1994 r. L 164, s. 3; dalej: dyrektywa). Zgodnie z dyrektyw, pastwa czonkowskie zachowuj prawo do ustalania w obrbie swoich terytoriw obszarw, ktre maj by dostpne dla prowadzenia dziaa zwizanych z poszukiwaniem, badaniem i produkcj wglowodorw. Dyrektywa okrela zasady udzielania zezwole na poszukiwania lub badania na rzecz produkcji wglowodorw. Dyrektywa dopuszcza rwnie udzia pastwa w podmiotach zajmujcych si poszukiwaniem lub wydobywaniem wglowodorw, a take wpyw pastwa na skad takich podmiotw. III. Analiza przepisw projektu pod ktem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej 1. Przepis art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy przewiduje, e prezesem Funduszu im. Ignacego ukasiewicza moe by wycznie osoba posiadajca obywatelstwo polskie1. Aby stwierdzi, czy art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy jest zgodny z art. 45 TfUE naley ustali, czy stanowisko prezesa Funduszu moe by objte wyczeniem z art. 45 ust. 4 TfUE. Zgodnie z art. 17 projektu, Fundusz tworzy si w celu gromadzenia i inwestowania rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Fundusz posiada osobowo prawn, podlega Sejmowi RP, nie podlega regulacjom ustawy z dnia 27 padziernika 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.). Zgodnie z art. 25 projektu, prezes Funduszu kieruje jego dziaalnoci, w szczeglnoci podejmuje decyzje w sprawach zwizanych z lokowaniem aktyww Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidowo i sprawno realizacji zada Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za gospodark finansow Funduszu oraz za zarzdzanie i gospodarowanie jego majtkiem. Bardziej
Warto zauway, e projekt ustawy jest w tym zakresie niekonsekwentny, gdy w art. 24 utrata obywatelstwa polskiego nie jest wymieniona jako przyczyna wyganicia kadencji prezesa, ani jako przesanka jego odwoania.
1

szczegowo zadania prezesa Funduszu okrela art. 26 projektu. Natomiast inwestycje Funduszu reguluj przepisy art. 29-35 projektu ustawy. Przepis art. 45 ust. 4 TfUE by wielokrotnie przedmiotem orzecznictwa Trybunau Sprawiedliwoci. W sprawie 149/79 Komisja przeciwko Belgii Trybuna orzek, e przepis ten dotyczy grupy stanowisk, ktre wi si z bezporednim lub porednim udziaem w sprawowaniu wadzy, opartym na prawie publicznym i obowizkach, ktrych celem jest ochrona oglnych interesw pastwa lub wadz publicznych. Takie stanowiska wymagaj od osb je zajmujcych istnienia szczeglnego stosunku lojalnoci wobec pastwa oraz wprowadzaj dwustronno praw i obowizkw, stanowicych podstaw wizi narodowej. W sprawie C-405/01 Colegio de Oficiales Trybuna sprecyzowa, e wyjtek z art. 45 ust. 4 TfUE moe by zastosowany wwczas, gdy wykonywanie uprawnie przyznanych przez prawo publiczne odbywa si regularnie oraz nie jest bardzo niewielk czci prowadzonej aktywnoci2. Tre art. 45 ust. 4 TfUE bya rwnie przedmiotem wykadni Komisji Europejskiej (zob. komunikat Komisji dotyczcy stosowania tego przepisu; Dz. Urz. WE C 72 z 18.3.1988 r.). Zada prezesa Funduszu zarzdzanie przyznanym Funduszowi majtkiem nie mona zaliczy do wykonywania wadzy publicznej, o ktrej mowa w przywoanych orzeczeniach Trybunau Sprawiedliwoci. Naley zatem uzna, e stanowisko prezesa Funduszu nie moe by zakwalifikowane jako zatrudnienie w administracji publicznej w rozumieniu art. 45 ust. 4 TfUE, zatem projektowany przepis narusza art. 45 TfUE. 2. Dyrektywa, co do zasady, jest implementowana do prawa polskiego przez ustaw z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, ze zm.)3. Z dniem 1 stycznia 2012 r. gwnym aktem
2

Szerzej zob. L. Mitrus [w:] A. Wrbel (red.), Traktat ustanawiajcy Wsplnot Europejsk, tom I, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2008, s. 851 i n. 3 Przedmiotem niniejszej opinii nie jest ocena zgodnoci ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze z prawem Unii Europejskiej, mona wszake zaznaczy, e przed Trybunaem Sprawiedliwoci toczy si obecnie sprawa Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (Sprawa C-569/10), w ktrej Komisja podnosi trzy zarzuty uchybienia przez Rzeczpospolit Polsk postanowieniom dyrektywy 94/22/WE. Po pierwsze, zdaniem Komisji, polska ustawa Prawo geologiczne i grnicze oraz wykonujce j rozporzdzenia przewiduj wymogi, jakie musi speni zainteresowany podmiot w momencie skadania wniosku o uzyskanie zezwolenia na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw, ktre plasuj niektre podmioty dziaajce ju na terytorium polskim w lepszej sytuacji ni pozostae podmioty, naruszajc tym samym zasad rwnego dostpu do tej dziaalnoci. Po drugie, ustawa polska nie poddaje caego postpowania prowadzcego do uzyskania zezwolenia na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw procedurze przetargu jak tego wymaga art. 3 ust.2 dyrektywy 94/22/WE. Polskie prawo uzalenia poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw od uzyskania prawa uytkowania grniczego oraz koncesji. Jedynie uzyskanie prawa do uytkowania grniczego poprzedzone jest, z reguy, procedur przetargow z zastrzeeniem jednak prawa dwuletniego pierwszestwa dla podmiotu, ktry rozpozna i udokumentowa zoe kopaliny oraz sporzdzi dokumentacj geologiczn z dokadnoci wymagan do uzyskania koncesji na wydobywanie kopaliny. Po trzecie, zdaniem Komisji, ocena ofert zoonych w celu uzyskania zezwolenia na poszukiwanie, badanie i wydobywanie wglowodorw, nie odbywa si jedynie na podstawie kryteriw okrelonych w art. 5 ust.1

implementujcym dyrektyw stanie ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981), ktra uchyli i zastpi ustaw z 1994 r. Opiniowany projekt przewiduje jedynie regulacje szczeglne w stosunku do ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze, w zakresie wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw (zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze). Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, proponowane regulacje szczeglne maj by zgodne z dyrektyw. a) Przepisy dziau I rozdziau 3 projektu ustawy (art. 10-16) su lepszej implementacji art. 2 ust. 2 dyrektywy, w szczeglnoci ustanowionemu w tym przepisie wymogowi niedyskryminacji w dostpie do dziaalnoci polegajcej na produkcji wglowodorw, oraz art. 4 lit. c dyrektywy. Wskazane przepisy projektu umoliwiaj podmiotom ubiegajcym si o koncesj na wydobywanie wglowodorw dostp do dokumentacji geologicznej sporzdzonej przez koncesjonariusza koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw. b) Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu naley oceni pod ktem zgodnoci z art. 5 pkt 1 akapity 3-5 dyrektywy. Dyrektywa w art. 5 pkt 1 akapity 3-5 stanowi m.in., e jeeli waciwe wadze ustalaj skad podmiotu, ktremu mog udzieli zezwolenia, powinny kierowa si obiektywnymi i niedyskryminujcymi kryteriami. Takimi samymi kryteriami powinny kierowa si, jeeli okrelaj kierujcego podmiotem, ktremu mog udzieli zezwolenia. Kryteria maj by okrelone i opublikowane w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej przed rozpoczciem okresu skadania wnioskw (o zezwolenie). Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy przewiduje, e umowy o ustanowienie uytkowania grniczego uprawniajce do wydobywania gazu ziemnego lub ropy naftowej mog by zawierane ze spk wydobywcz dopiero po przeniesieniu na spk Staszic S.A. (jednoosobow spk Skarbu Pastwa art. 3 projektu ustawy) lub objciu przez ni akcji lub udziaw w spce wydobywczej oraz powoaniu do organu nadzoru lub zarzdu spki wydobywczej przedstawiciela spki Staszic S.A. Zgodnie z art. 4 ust. 1 zdanie drugie projektu ustawy, udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez spk Staszic S.A. wynosi od 1 do 20%4. adne przepisy projektu nie okrelaj kryteriw, jakimi ma si kierowa spka
dyrektywy 94/22/WE. Ponadto, nie wszystkie kryteria oceny oferty s oglnie dostpne tj. opublikowane w Dz. Urz. UE. 4 Na marginesie mona doda, e nie jest jasna relacja przepisu art. 4 ust. 1 zdanie drugie projektu do art. 4 ust. 3 i n. projektu. Z przepisw tych nie wynika w sposb jednoznaczny, czy prawo pierwokupu przysuguje wycznie do osignicia 20% udziau w kapitale zakadowym spki wydobywczej, czy w stosunku do wszystkich akcji (udziaw) spki wydobywczej.

Staszic S.A. przy okrelaniu stopnia swojego zaangaowania w poszczeglne spki wydobywcze. Nie wiadomo te, jakimi kryteriami kierowa ma si spka Staszic S.A. przy decydowaniu, czy jej przedstawiciel ma wchodzi w skad organu nadzoru, zarzdu, czy obu tych organw spki wydobywczej. Brak takich kryteriw, brak obowizku ich publikacji, jak rwnie brak terminw na podjcie stosownych decyzji przez spk Staszic S.A. powoduje, e przepisy art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu naley uzna za sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3-5 dyrektywy. W szczeglnoci, przepisy projektu ustawy nie speniaj wymogu obiektywnego i niedyskryminacyjnego charakteru. Jednoczenie naley uzna, e przepisy art. 9 ust. 1-3 projektu nie s sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3-5 dyrektywy. c) Przepis art. 7 projektu ustawy, ustalajcy wynagrodzenie z tytuu zawarcia umowy uytkowania grniczego, nie jest sprzeczny z art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy. IV. Konkluzje Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej w zakresie: art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy, ktry jest sprzeczny z art. 45 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu ustawy, ktry jest sprzeczny z art. 5 pkt 1 akapity 3-5 dyrektywy 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw. W pozostaym zakresie projekt nie narusza prawa Unii Europejskiej.

Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha Krlikowski

Warszawa, 12 grudnia 2011 r. BAS-WAPEiM-65/11 Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Piotr Naimski) jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza przewiduje zawizanie spki akcyjnej w celu realizacji prawa wasnoci grniczej Skarbu Pastwa. Projekt reguluje umow o uytkowanie grnicze w zakresie wydobywania wglowodorw i zasady postpowania z dokumentacj geologiczn. Projekt przewiduje utworzenie Funduszu im. Ignacego ukasiewicza. Fundusz miaby mie osobowo prawn, podlega Sejmowi i suy gromadzeniu i inwestowaniu rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosowa bdzie si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). Projekt ustawy nie ma na celu wykonania prawa Unii Europejskiej. Projekt jest w zakresie art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 oraz w zakresie art. 23 ust. 2 lit. a sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza nie jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a Regulaminu Sejmu. Dyrektor Biura Analiz Sejmowych Micha Krlikowski

Autopoprawka do projektu ustawy z dnia .. o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza 1. Art. 4 otrzymuje brzmienie: Art. 4
1. Spka wykonuje prawa i obowizki akcjonariusza albo wsplnika w spkach wydobywczych bdcych stronami umw, o ktrych mowa w art. 9 ust. 2 w granicach okrelonych przez umow lub statut spki oraz przepisy prawa. Udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez Spk wynosi od 1 do 20%. 2. Podejmujc decyzj o poziomie zaangaowania w kapitale spki wydobywczej, Spka kieruje si kryteriami geologicznymi i produkcyjnymi przedmiotowego zoa oraz analiz ekonomiczn przedsiwzicia 3. W spkach wydobywczych dziaajcych w formie spki z ograniczon odpowiedzialnoci uchwaa zobowizujca wsplnikw do wniesienia dopat do kapitau zakadowego nie stanowi podstawy skutecznego roszczenia wzgldem Spki. Przepisu art. 177 2 oraz Rozdziau 5 ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 r. Dz. U z 2000 r. nr 94 poz. 1037 ze zm. Kodeks spek handlowych w stosunku do Spki nie stosuje si. 4. Spce przysuguje prawo pierwokupu akcji albo udziaw w spce wydobywczej zbywanych przez pozostaych akcjonariuszy lub udziaowcw. 5. Spka wykonuje prawo pierwokupu w terminie 60 dni od dnia zawiadomienia jej o zamiarze zbycia akcji lub udziaw w spce wydobywczej. 6. Jeeli Spka nie skorzysta z przysugujcego jej prawa pierwokupu, dla wanoci umowy w sprawie zbycia udziaw lub akcji w spce wydobywczej wymagana jest zgoda ministra waciwego do spraw gospodarki wydana w formie decyzji administracyjnej. Zgoda ministra wymagana jest take dla skutecznoci uchwa walnego zgromadzenia spki, o ktrych mowa w art.27 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. Dz. U. z 2005 r. nr 184 poz. 1539 ze zm. - o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych. 7. Minister waciwy do spraw gospodarki wydajc decyzj w sprawie zgody na zbycie udziaw akcji w spce wydobywczej kieruje si wzgldem na interes publiczny lub koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa energetycznego. 8. W stosunku do Spki przepisu art. 418 ustawy z dnia 15 wrzenia 2000 r. Dz. U z 2000 r. nr 94 poz. 1037 ze zm. Kodeks spek handlowych oraz przepisw art. 82 i art. 83 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. Dz. U. z 2005 r. nr 184 poz. 1539 ze zm. - o ofercie publicznej i warunkach

wprowadzania instrumentw finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych nie stosuje si.;

2. W art. 7 ust. 3 otrzymuje brzmienie: 3. Do momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki, sposb obliczenia wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego okrela poniszy wzr: P = Pn x I, gdzie P - warto sprzeday gazu ziemnego wyraona w PLN/1000nm3 gazu ziemnego I ilo wydobytego gazu ziemnego wydobytego w kwartale poprzedzajcym kwarta, dla ktrego dokonywane jest wyliczenie wynagrodzenia wyraona w normalnych metrach szeciennych (nm3) Pn okrela si poniszym wzorem: Pn = R x A x D x K gdzie, R - rednia cena notowa ropy Brent na Midzynarodowej Giedzie Paliw w Londynie (InterContinental Exchange Futures) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty wyraona w dolarach amerykaskich (USD) za baryk A - wspczynnik wartoci dla gazu ziemnego rwny 4,2. D rednia arytmetyczna warto dolarw amerykaskich (USD) w zotych polskich w kwartale, za ktry obliczane jest wynagrodzenie, o ktrym mowa w ust. 2 ustalona na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego. K wspczynnik korygujcy; 3. Art. 8 otrzymuje brzmienie: Art. 8 Umowa o ustanowienie uytkowania grniczego, ktra uprawnia do wydobywania ropy naftowej, okrela wynagrodzenie, o ktrym mowa w art. 13 ust. 3 ustawy powoanej w art. 2 ust. 2, w wysokoci co najmniej 40% wartoci baryki ropy naftowej Brent z notowa na Midzynarodowej Giedzie Paliw w Londynie (InterContinental Exchange Futures) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym ropa naftowa zostaa wydobyta wyraonej w dolarach amerykaskich (USD) za baryk. Postanowienia art. 7 stosuje si odpowiednio.;

4. Art. 9 otrzymuje brzmienie: Art. 9 1. Ten sam przedsibiorca moe by stron tylko jednej umowy o ustanowienie uytkowania grniczego uprawniajcego do wydobywania gazu ziemnego lub ropy naftowej. 2. Stron umowy moe by przedsibiorca o kapitale zakadowym nie mniejszym ni 1 milion PLN /jeden milion zotych polskich/ z siedzib lub siedzib oddziau i sprawowaniem efektywnego zarzdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej spk wydobywcz, ktry uzyska koncesj lub promes koncesji na wydobycie wglowodorw.. 3. Przedmiot dziaalnoci spki wydobywczej jest ograniczony do realizacji praw i obowizkw wynikajcych z koncesji na wydobycie wglowodorw i umowy o ustanowienie uytkowania grniczego. 4. Umowy, o ktrych mowa w ust.2 mog by zawierane ze spk wydobywcza dopiero po przeniesieniu na Spk lub objciu przez Spk akcji lub udziaw w spce wydobywczej oraz powoaniu do organu nadzoru spki wydobywczej przedstawiciela Spki. Powoanie do organu nadzoru nastpuje nie pniej ni objcie przez Spk akcji lub udziaw w spce wydobywczej. 5. Spka realizuje uprawnienia, o ktrych mowa w Art. 4 ust. 1 w terminie 30 dni od powzicia wiadomoci o zamiarze zawarcia przez spk wydobywcz umowy o ustanowieniu uytkowania grniczego. 6. W przypadku czenia lub podziau spki wydobywczej, minister waciwy do spraw gospodarki w terminie miesica od ogoszenia planu poczenia spki wydobywczej z inn spk lub planu podziau spki wydobywczej wnosi sprzeciw, jeeli w wyniku takiego zdarzenia nastpi moe przeniesienie koncesji oraz umowy uytkowania grniczego. W wypadku zgoszenia sprzeciwu, o ktrym mowa w zdaniu poprzedzajcym, do koncesji stosuje si odpowiednio przepis art. 494 5 ustawy Kodeks spek handlowych. lub art. 531 6 ustawy Kodeks spek handlowych. 7. Przy zawieraniu umowy uytkowania grniczego spka wydobywcza zobowizana jest przedstawi umow ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej z tytuu szkd mogcych powsta w zwizku z ruchem zakadu grniczego. 8. Suma ubezpieczenia nie moe by nisza ni 25% wartoci cakowitego wynagrodzenia o ktrym mowa w art. 7 ust. 1 na dzie zawarcia umowy. 9. Przedstawiciel Spki, o ktrym mowa w ustpie 4 moe by odwoany z zarzdu lub organu nadzorczego spki wydobywczej wycznie przez Spk. Wraz z odwoaniem dotychczasowego czonka zarzdu lub organu nadzorczego Spka deleguje nowego przedstawiciela do penienia funkcji czonka zarzdu lub organu nadzoru. 10. Minister waciwy do spraw rodowiska w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwoci okreli w drodze rozporzdzenia istotne postanowienia umowy o ustanowienie uytkowania grniczego w zakresie wydobywania wglowodorw o ktrej mowa w art. 7 i 8.; 5. Art. 23 otrzymuje brzmienie:

Art.23 1. Funduszem kieruje Prezes. 2. Prezes Funduszu jest powoywany i odwoywany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na szecioletnia kadencj, spord osb, ktre: a. posiadaj udowodnion znajomo jzyka polskiego; b. korzystaj z peni praw publicznych;

c. posiadaj wysze wyksztacenie prawnicze lub ekonomiczne; d. posiadaj odpowiedni wiedz oraz dowiadczenie zawodowe uzyskane w trakcie pracy naukowej, pracy w podmiotach wykonujcych dziaalno na rynku finansowym bd pracy w organie nadzoru nad rynkiem finansowym; e. posiadaj co najmniej trzyletni sta pracy na stanowiskach kierowniczych; f. nie byy karane za umylne przestpstwo lub przestpstwo skarbowe;

g. ciesz si nieposzlakowan opini i daj rkojmi prawidowego wykonywania powierzonych zada. 3. Ta sama osoba nie moe by Prezesem Funduszu duej ni przez dwie kolejne kadencje.;

6. W art. 38 po ust. 5 dodaje si ust. 6 w brzmieniu: 6. Do przedstawicieli Spki w organach spek wydobywczych nie stosuje si przepisw ustawy o ograniczeniu dziaalnoci gospodarczej przez osoby penice funkcje publiczne z dnia 21 sierpnia 1997 r. (Dz.U z 1997 r. nr 106, poz. 679 ze zm.).;

Uzasadnienie do autopoprawki do projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu funduszu im. Ignacego ukasiewicza

Niniejsze uzasadnienie do autopoprawki jest jednoczenie zaktualizowan wersj uzasadnienia projektu przedmiotowej ustawy. Zmiany wprowadzone autopoprawk do projektu jak

i te uwzgldnione w uzasadnieniu wynikaj z zastrzee jakie s zawarte w opinii Biura Analiz Sejmowych, Biura Legislacyjnego oraz opinii Ministerstwa Spraw Zagranicznych do projektu przedmiotowej ustawy, a take z dyskusji nad projektem, jaka miaa miejsce podczas posiedzenia Komisji Ustawodawczej w dniu 12 kwietnia 2012 roku. Wprowadzone autopoprawk zmiany nie maj wpywu na skutki spoeczne, gospodarcze i finansowe pierwotnego przedoenia oraz na jego zgodno z przepisami Unii Europejskiej.

Potrzeba regulacji

Przeprowadzone w cigu ostatnich lat badania wskazuj moliwo wystpowania na terenie Polski znacznych z gazu niekonwencjonalnego, w tym gazu upkowego. Wedug szacunkw amerykaskiej Energy Information Administration (EIA) opublikowanych w kwietniu 2011 r. wydobywalne zasoby gazu upkowego w Polsce wynosz ok. 5,3 biliona m3. W zwizku z tym w poszukiwania gazu upkowego na terenie Polski zaangaoway si liczne firmy wydobywcze, w tym najwiksi potentaci w brany. Prbne odwierty potwierdziy obecno bogatych z gazu na terenie Polski, za z wypowiedzi przedstawicieli administracji centralnej i firm poszukujcych gazu upkowego wynika, e sprzeda gazu na skal przemysow moe si rozpocz ju za dwa lata.1 Eksploatacja z gazu upkowego w Polsce na skale przemysow bdzie miaa bardzo duy, pozytywny wpyw na gospodark na wielu paszczyznach: Wiele wskazuje na to, e eksploatacja wglowodorw w Polsce bdzie wysoce dochodowym przedsiwziciem. Kraje posiadajce znaczne iloci surowcw naturalnych posiadaj rozbudowane systemy fiskalne pozwalajce na przejmowanie czci dochodw firm wydobywajcych te surowce. Dochody budetw pastw z tytuu eksploatacji surowcw naturalnych uzyskiwane s w rny sposb (opodatkowanie wglowodorw, udzia pastwa w wydobyciu, dywidenda wacicielska). Jednym ze sposobw na zapewnienie pastwu odpowiedniego udziau w przychodzie z wydobycia wglowodorw jest bezporedni udzia pastwa w licencjach/koncesjach na wydobycie wglowodorw oraz w spkach eksploatujcych konkretne zoa. Rozwizanie to jest z powodzeniem stosowane w Norwegii i Danii. Na marginesie naley wspomnie, e w przypadku Norwegii udzia dochodw Pastwa z wglowodorw wynosi w 2010 r. 26% caoci dochodw budetu pastwa, za udzia sektora wglowodorw w PKB Norwegii wynosi 21%.

Por. wywiad z Leszkiem Karwowskim, Prezesem Krajowego Zarzdu Gospodarki Wodnej: http://www.pomorska.pl/apps/pbcs.dll/article?AID=/20110704/ROLNICTWO/842052067 , oraz wypowied prezesa PGNiG M.Szubskiego w Rzeczpospolitej z 12.08.2011 s.1
1

Wydobycie gazu upkowego na szerok skal stanowi ogromn szans rozwoju technologicznego. Polska jako pionier wydobycia gazu upkowego w Europie moe sta si regionalnym centrum technologii i know-how zwizanych z wydobyciem. Ponadto waciwy nadzr i regulacja brany wydobycia wglowodorw stanowi istotny element ksztatowania bezpieczestwa energetycznego pastwa. Obecnie Polska importuje prawie 70% zuywanego gazu ziemnego. Ceny importowanego gazu, ze wzgldu na monopol jednego dostawcy nie s konkurencyjne (por. ponisza tabela). Rozwiniecie na szerok skal wydobycia gazu upkowego moe istotnie wpyn na rynek gazu w Europie rodkowej, amic monopol jednego dostawcy.

Kolejno z punktu widzenia wielkoci dostaw, rok 2010 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 **** - prognoza

Kraj

Dostawy z Rosji w mld. m 33,99 18,01 13,05 9,93 9,81 8,57 6,94 6,79 5,59 5,78 4,78 4,28 2,65 2,27

rednia cena Gazpromu za tys. m w USD 271 328 331 336 306 .320**** 348 191 304 .370**** 271 302 310 304

Niemcy Turcja Wochy Polska Francja Czechy Wgry Wlk. Brytania Austria Sowacja Finlandia Holandia Bugaria Rumunia

rdo: Agencja Interfax, data publikacji: 25 luty 2011r. www.vedomosti.ru/cgi-bin/getdocument.cgi/vedomosti 2321587384 25-02-2011.xlsx?file=2011/02/25/255601

W zwizku z wyej opisanymi szansami wynikajcymi z odkry z gazu upkowego na terenie Rzeczypospolitej Polskiej naley podkreli, e obecnie brak w Polsce systemu, ktry zapewniaby skuteczn regulacj i nadzr nad funkcjonowaniem brany wydobycia wglowodorw. Regulacj tak nie jest w szczeglnoci nowelizowana pod koniec VI kadencji Sejmu ustawa Prawo geologiczne i

grnicze z 9 czerwca 2011 r. (Dz. U. z 2011 r. nr. 163, poz. 981), ktra w tym zakresie co do zasady powiela dotychczasowe rozwizania nie przewidujc odpowiednich narzdzi regulacji i nadzoru. Z tego wzgldu niezbdna jest osobna ustawa regulujca systemowo kwestie zwizane z wykonywaniem prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw, w tym, w szczeglnoci gazu ze z upkowych. Ustawa taka winna obejmowa problematyk sprawowania przez Skarb Pastwa prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobycia wglowodorw, postpowania z dokumentacj geologiczn, oraz Funduszu inwestujcego rodki pienine stanowice wynagrodzenie Skarbu Pastwa z tytuu umowy o uytkowanie zoa. Brak takiej regulacji moe spowodowa zaprzepaszczenie wyej wskazanych szans dla polskiej gospodarki i bezpieczestwa energetycznego. Niniejszy projekt ustawy odpowiada na wyzwania przedstawione powyej. Jednoczenie naley podkreli, e przedstawiony projekt ustawy nie uchyla ustawy Prawo geologiczne i grnicze, a jedynie stanowi jej uzupenienie w wybranych aspektach. W sprawach nieuregulowanych w niniejszym projekcie stosuje si przepisy Prawa geologicznego i grniczego. Zgodno z prawem Unii Europejskiej Moliwo przyjcia takiej ustawy jest przewidziana przez prawo wsplnotowe. Kwestie dopuszczalnoci wprowadzenia do prawa krajowego mechanizmu udziau pastwa reguluje Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dziennik Urzdowy L 164/3 z dnia 30.06.1994 r. s.262-267). Dopuszcza ona ustanowienie specyficznych warunkw dotyczcych dziaalnoci wydobywczej, szczeglnie poprzez naoenie obowizkw ponoszenia wkadu finansowego, tj, specyficznych opat zwizanych z wydobyciem albo wrcz oddania udziau w wydobywanych wglowodorach. I tak, art. 6 ust. 1 Dyrektywy stanowi, e warunki i wymagania dotyczce prowadzenia i zakoczenia dziaalnoci oraz szczegowe zobowizania dotyczce wykorzystania konkretnego zezwolenia s usprawiedliwione m. in. poprzez opat finansowego wkadu lub wkad w wglowodorach. Pastwo Czonkowskie moe, w zakresie wynikajcym z m. in. bezpieczestwa pastwa, bezpieczestwa publicznego, zdrowia publicznego, bezpieczestwa transportu, ochrony rodowiska naturalnego, planowej gospodarki zasobami lub potrzeby uzyskiwania dochodw z podatkw, narzuca warunki i wymagania w zwizku z podjciem dziaa zwizanych z poszukiwaniem, badaniem i produkcj wglowodorw. Zgodnie za ust. 3 Dyrektywy, przepisy dotyczce opat wynikajcych z wkadw, o ktrych mowa w ust. 1, cznie z wymogiem uczestnictwa pastwa, s ustalane przez Pastwa Czonkowskie. Dyrektywa przewiduje nastpujce ograniczenia w zakresie ustalania tych przepisw i korzystania z praw w ramach udziau pastwa: Przepisy maj by ustalane w taki sposb, aby zapewni zachowanie niezalenoci zarzdzania podmiotami wydobywczymi. Jeeli udzielenie zezwolenia (koncesji) jest uzalenione od uczestnictwa pastwa w danej dziaalnoci i jeeli osobie prawnej powierzono kierowanie organizacj tego uczestnictwa lub jeeli samo pastwo kieruje organizacj tego uczestnictwa, ani osoba prawna, ani pastwo nie

s powstrzymane od przyjcia praw i obowizkw, proporcjonalnie do znaczenia uczestnictwa, pod warunkiem, e osoba prawna lub pastwo nie maj dostpu do informacji ani nie korzystaj z przysugujcego prawa gosu w kwestii decyzji dotyczcych rde zaopatrzenia dla podmiotw, e osoba prawna lub pastwo w poczeniu z jakimkolwiek podmiotem lub podmiotami publicznymi nie korzystaj z przysugujcego prawa gosu w kwestii innych decyzji oraz e kady gos pastwa czy osoby prawnej jest oparty wycznie na przejrzystych, obiektywnych i niedyskryminujcych zasadach i nie blokuje decyzji podmiotw opartych na normalnych zasadach handlowych. Jednake przytoczone postanowienia nie stanowi przeszkody dla osoby prawnej lub pastwa, aby sprzeciwi si decyzji ze strony posiadaczy zezwolenia, ktrzy nie przestrzegaj warunkw i wymaga, wymienionych w zezwoleniu, odnonie do polityki ograniczania produkcji i ochrony finansowych interesw pastwa. Moliwo sprzeciwienia si decyzji powinna by wykorzystana w sposb niedyskryminujcy, szczeglnie w odniesieniu do decyzji dotyczcych inwestycji i rde zaopatrzenia podmiotw. Jeeli organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych kieruje osoba prawna, ktra rwnie posiada zezwolenie, Pastwo Czonkowskie wprowadzi uzgodnienia wymagajce od osoby prawnej prowadzenia osobnych rozlicze dotyczcych jej roli handlowej oraz jej roli jako kierujcego organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych oraz gwarantujce, e nie ma przepywu informacji z czci osoby prawnej odpowiedzialnej za kierowanie organizacj uczestnictwa pastwa do czci osoby prawnej, ktra samodzielnie posiada zezwolenie. Jednake, jeeli cz osoby prawnej odpowiedzialna za kierowanie organizacj uczestnictwa pastwa w dziaaniach wydobywczych zatrudni stron osoby prawnej, ktra posiada zezwolenie jako konsultanta, ta pierwsza moe udostpni kad informacj, ktra jest konieczna dla wykonania konsultowanego zadania. Posiadacze zezwolenia, ktrych dotyczy informacja, bd poinformowani z wyprzedzeniem o tym, jakie informacje bd przekazywane w ten sposb, oraz otrzymaj wystarczajcy czas, aby wnie zastrzeenia. Zgodnie z art. 6 ust. 4 Dyrektywy, Pastwa Czonkowskie zapewniaj, e monitorowanie podmiotw posiadajcych zezwolenia jest ograniczone w zakresie koniecznym do zapewnienia zgodnoci z warunkami, wymaganiami i zobowizaniami, o ktrych mowa w art. 6 ust. 1 Dyrektywy. W szczeglnoci podejmuj dziaania niezbdne do zapewnienia, e od adnego podmiotu nie jest wymagane przez przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne lub przez porozumienie lub zobowizanie, dostarczenie informacji o jej zamierzonych i aktualnych rdach zaopatrzenia, za wyjtkiem dania waciwych wadz oraz wyjtkowo ze wzgldu na cele wymienione w art. 36 Traktatu o Unii Europejskiej. Podsumowujc, Dyrektywa daje Pastwu czonkowskiemu do szerokie pole regulacji, jeli chodzi o uksztatowanie przepisw regulujcych udzia pastwa a take wykonywanie praw przez podmiot zarzdzajcy tym udziaem, zarwno w zakresie majtkowym jak i korporacyjnym. Jak ju wspomniano uprawnienia korporacyjne podmiotu zarzdzajcego udziaem pastwa w przedsibiorstwach wydobywczych, na gruncie obowizujcego polskiego prawa mog by uzupenieniem i rozszerzeniem uprawnie ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa zawartych w ustawie o szczeglnych uprawnieniach ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa oraz ich wykonywaniu w niektrych spkach kapitaowych lub grupach kapitaowych prowadzcych dziaalno w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych z dnia 18 marca

2010 r. (Dz. U. z 2010 r. nr 65, poz. 404). Przepisy powoanej ustawy umoliwiaj sprawowanie specyficznej kontroli w przedsibiorstwach nie bdcych wasnoci Skarbu Pastwa, ale dziaajcych we wraliwych sektorach przemysu, jak produkcja i wytwarzanie energii elektrycznej, produkcja wglowodorw, przesy wglowodorw itp. Rozwizania szczegowe Zasady wykonywania przez Skarb Pastwa prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobycia wglowodorw Obecnie w Polsce dochody z eksploatacji z wglowodorw opodatkowane s tak samo jak dochody z kadej innej dziaalnoci gospodarczej, tzn. stosuj si do nich liniow stawk podatku dochodowego od osb prawnych w wysokoci 19%. Rozwizanie to jest ewenementem na skal wiatow. Regu w pastwach posiadajcych zoa wglowodorw jest opodatkowanie dochodw z wydobycia bd dodatkowym podatkiem dochodowym (Norwegia), bd te naoenie opaty eksploatacyjnej (royalty) na przychd firmy wydobywajcej wglowodory. Obecne przepisy Prawa geologicznego i grniczego (w brzmieniu nadanym ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r.) przewiduj wynagrodzenie dla Budetu Pastwa (z tytuu korzystania z wasnoci grniczej przysugujcej Skarbowi Pastwa) w umowie o uytkowanie zoa. Zgodnie z art. 13 ust. 3 ustawy Prawo geologiczne i grnicze, w umowie o ustanowieniu uytkowania grniczego okrela si wynagrodzenie z tytuu ustanowienia takiego uytkowania oraz okrela si sposb jego zapaty. Nie wyznacza si jednak adnego limitu dolnego ani grnego takiej opaty, co prowadzi moe do arbitralnoci podejmowanych decyzji, jak i do moliwego zanienia dochodw Budetu Pastwa. Dodatkowo, dzia III rozdzia 2 ustawy Prawo geologiczne i grnicze przewiduje szczegowe rozwizania dotyczce koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw oraz ich wydobywania. Tym niemniej, nie jest to regulacja wystarczajca, szczeglnie w odniesieniu do gazu ziemnego. Art. 43 ustawy Prawo geologiczne i grnicze nakazuje, aby udzielenie koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie oraz wydobywanie wglowodorw ze z odbywao si poprzez przetarg, o ktrym powiadomienie nastpi w formie obwieszczenia. Jednym z elementw obwieszczenia musi by przedstawienie istotnych warunkw umowy o uytkowanie grnicze w tym minimalna wysoko wynagrodzenie z tytuu uytkowania grniczego. Taka regulacja nie okrela jednak zakresu wspomnianej opaty, a jedynie wskazuje konieczno okrelenia jej minimalnej wysokoci. Rwnie dobrze morze ona zosta okrelona kwotowo, jak i procentowo od wartoci przewidywanego do wydobycia i sprzedania wglowodoru zgromadzonego w danym zoy bdcym przedmiotem uytkowania grniczego. Takie rozwizanie nie tylko nie zapewnia minimalnego poziomu zabezpieczenia finansowego wpyww do Budetu Pastwa, ale rwnie powodowa moe niepewno inwestorw co do spodziewanego poziomu opat wynikajcych z prowadzenia dziaalnoci poszukiwawczej i wydobywczej na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Projekt ustawy intencjonalnie rozdziela kwestie wynagrodzenia za uytkowanie grnicze w stosunku do ropy naftowej i gazu ziemnego, wychodzc z zaoenia, zasady ustalania wartoci wydobytych wglowodorw rni si w praktyce. Rynek ropy naftowej jako pynny i nieregulowany jest w stanie skutecznie ustali poziom opacalnego dla wszystkich stron umowy wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, co projekt ustawy przewiduje w art. 8.Jednake obecnie pobierane wynagrodzenie za uytkowanie grnicze z gazu ziemnego znaczco odbiega od stawek

gwarantujcych odpowiednie wpywy do Budetu Pastwa, a wci regulowany polski rynek nie ustali samoczynnie odpowiednich stawek. W zwizku z tym proponowane w projekcie rozwizania maj na celu ustalenie stabilnych warunkw inwestowania w poszukiwanie i wydobycie gazu ziemnego i ropy naftowej w Polsce. I tak, szczegowo, projekt ustawy w art. 7 okrela dolny limit wynagrodzenia z tytuu uytkowania grniczego w przypadku wydobywania gazu ziemnego w wysokoci 40% wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego dla danego zoa w okresie obowizywania umowy uytkowania grniczego, z tym, e stawka 40% dotyczy caoci surowca wydobytego i sprzedanego z danego zoa objtego umow. Oznacza to, e wynagrodzenie to moe by nisze np. na pocztku procesu wydobycia, gdy wydobywajcy ponosi wysokie nakady kapitaowe. Dostp do szczegowych danych dotyczcych przewidywanej wartoci sprzeday gazu ziemnego bdzie miaa spka Staszic SA w ramach uprawnie korporacyjnych, jako wsplnik w spce wydobywczej (por. poniej w czci dotyczcej zasad wykonywania wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa). Dodatkowo, zgodnie z art. 5 lit. c projektu ustawy, spka celowa ma obowizek sporzdzania raportu rocznego zawierajcego sprawozdanie z zarzdzania udziaami w poszczeglnych spkach wydobywczych w zamknitym roku obrotowym, ze szczeglnym uwzgldnieniem iloci wydobytych wglowodorw i kosztw ich wydobycia oraz prognoz tych wartoci w okresie najbliszych piciu lat. Takie informacje dadz organowi zawierajcemu umow o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobycia moliwo okrelenia cieki obcienia wynagrodzeniem sprzeday surowca (harmonogramu patnoci wynagrodzenia), tak, aby dla caoci wydobycia w okresie umownym wynosia ona nie mniej ni 40%. Okrelenie progu 40% wartoci sprzeday dla caoci surowca z danego zoa objtego koncesj wydobywcz bdzie moliwe na podstawie dokumentacji geologicznej danego zoa oraz danych uzyskiwanych przez spk wydobywcz w trakcie wydobycia. Sposb wyliczenia wartoci wydobytego gazu ziemnego odpowiada obecnie stosowanemu w Polsce systemowi ustalania cen w obrocie paliwami gazowymi w oparciu o system zatwierdzania cen przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki wynikajcy z przepisw ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. nr 89, poz. 625 ze zm.). Jednake, przewidujc moliw i zapowiadan zmian polegajc na odstpieniu od zatwierdzania taryf w obrocie paliwami gazowymi po zaistnieniu odpowiednich przesanek, projekt ustawy zawiera rozwizania, ktre bd miay zastosowanie w sytuacji uwolnienia cen gazu ziemnego na rynku polskim. I tak: do momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi, przewidziany w projekcie ustawy system wyliczania wartoci wydobytego gazu ziemnego stanowicego podstaw do okrelenia wynagrodzenia za uytkowanie grnicze zoa gazu ziemnego oparty jest na iloczynie wydobytej iloci i wspczynnika, ktrego warto uzaleniona jest od rednich notowa ropy BRENT z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz zosta wydobyty i wyraonym w dolarach amerykaskich za baryk. Naley stwierdzi, e notowania ropy BRENT na Midzynarodowej giedzie Paliw w Londynie (InterContinental Exchange Futures) s powszechnie stosowanym wyznacznikiem cen wglowodorw na wiecie. Naley przypomnie, e ceny gazu ziemnego dostarczanego do polskich odbiorcw z kierunku wschodniego s rwnie indeksowane do cen ropy BRENT.

Zgodnie z art. 7 projektu ustawy, sposb obliczenia wartoci wydobytego gazu ziemnego okrela si wzorem: P = P n x I gdzie P - warto sprzeday gazu ziemnego wyraona w PLN/1000nm3 (normalne metry szecienne) gazu ziemnego. I ilo wydobytego gazu ziemnego wydobytego w kwartale poprzedzajcym kwarta, dla ktrego dokonywane jest wyliczenie wynagrodzenia wyraona w normalnych metrach szeciennych (nm3) Pn okrela si poniszym wzorem: Pn = R x A x D x K gdzie, R - rednia cena notowa ropy Brent na Midzynarodowej giedzie Paliw w Londynie (InterContinental Exchange Futures) z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty wyraona w dolarach amerykaskich (USD) za baryk A - wspczynnik wartoci dla gazu ziemnego rwny 4,2. D rednia arytmetyczna warto dolarw amerykaskich (USD) w zotych polskich w kwartale, za ktry obliczane jest wynagrodzenie za uytkowanie grnicze ustalona na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego. K wspczynnik korygujcy zaleny od wartoci energetycznej wydobytego gazu ziemnego zgodnie z tabel stanowic zacznik nr 1 do ustawy. Istotn zmienn stosowan przy obliczaniu wartoci sprzeday gazu ziemnego jest wspczynnik wartoci (A) okrelony przez ustaw w wysokoci 4,2. Jest on narzdziem precyzyjnej regulacji poziomu wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, ktrego warto jest odpowiedzi na oglne tendencje na rynku hurtowym gazu ziemnego i inne czynniki makroekonomiczne. Poziom wspczynnika okrelony w projekcie na 4,2 jest skorelowany z danymi zawartymi w formuach cenowych najwikszych kontraktw na dostawy gazu na rynku polskim, zawartych pomidzy zagranicznymi producentami a polskimi odbiorcami hurtowymi. Istnienie wspczynnika korygujcego (K) jest powszechnie stosowan odpowiedzi na wystpujc rnic wartoci energetycznej gazu ziemnego wydobywanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Od momentu zaniechania ustalania taryf na obrt paliwami gazowymi przez Prezesa Urzdu Regulacji Energetyki warto Pn stanowi bdzie redni arytmetyczn notowa gazu ziemnego z dziewiciu miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym gaz ziemny zosta wydobyty, z trzech najwikszych pod wzgldem wolumenu obrotu gazem ziemnym w ostatnim roku kalendarzowym gied towarowych z siedzib na terytorium Unii Europejskiej prowadzcych obrt gazem ziemnym, wyraon w zotych polskich ustalon na podstawie notowa rednich Narodowego Banku Polskiego, skorygowan wag odzwierciedlajc udzia wolumenu obrotu poszczeglnych gied w cznym obrocie wszystkich trzech gied.

W chwili obecnej, w gronie najwikszych gied towarowych na ktrych odbywa si handel gazem ziemnym z siedzib terenie Unii Europejskiej, mona wymieni nastpujce rynki: 1. NBP (National Balancing Point) Wielka Brytania. Powstaa w roku 1996, stanowi punkt tzw. wirtualnego obrotu gazem (co oznacza, e fizycznie gaz podlegajcy handlowi nie musi znajdowa si w tym miejscu). Jest to dojrzay rynek, oferujcy peen dostp stron trzecich (TPA- third party acces) i stanowicy swego rodzaju wzorzec dla innych gied gazowych. Wolumen rocznych obrotw na giedzie NBP wynosi ok. 1,3 biliarda m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w NBP wynosi 19. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie NBP wynosz wic ok. 68 mld m3 rocznie 2. ZEE (Zeebrugge Hub) Belgia. Powstaa w roku 2000, stanowi punkt rzeczywistego przepywu znacznych strumieni gazowych, szczeglnie z wydobycia na Morzu Pnocnym. Poziom cenowy zbliony do osiganego na giedzie NBP. Wolumen rocznych obrotw na giedzie ZEE jest zdecydowanie niszy ni przytaczany powyej i wynosi wynosi ok. 60 bilionw m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w ZEE wynosi 4. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie ZEE wynosz wic ok. 15 mld m3 rocznie. 3. TTF (Tile Transfer Facility) Holandia. Powstaa w roku 2003. Jest to dojrzay rynek, oferujcy peen dostp stron trzecich (TPA- third party acces), o obrotach stanowicych ok. 1/10 obrotw NBP 4. NCG (NetConnect Germany) Niemcy. Powstaa w 2009 r. Jest to najwikszy rynek gazu ziemnego w Niemczech o duej pynnoci. Stanowi punkt tzw. wirtualnego obrotu gazem. Wolumen rocznych obrotw na giedzie NGC jest wyszy ni na giedzie ZEE i wynosi ok. 60 bilionw m3 gazu ziemnego. Naley jednak pamita, e tak wysoki wolumen osigany jest poprzez wielokrotne obracanie tymi samymi fizycznymi kontraktami na dostawy gazu. rednia ilo transakcji przypadajca na jeden kontrakt w ZEE wynosi 2. Faktyczne iloci gazu podlegajcego obrotom na giedzie NGC wynosz wic ok. 38 mld m3 rocznie. Zgodnie z projektem, Prezes Urzdu Regulacji Energetyki bazujc na najnowszych informacjach z europejskiego rynku gazu bdzie oblicza i podawa do publicznej wiadomoci warto Pn dla zliberalizowanego rynku gazu ziemnego w Polsce. Wynagrodzenie za uytkowanie grnicze stanowi bdzie koszt uzyskania przychodw w rozumieniu przepisw ustawy o podatku dochodowym od osb prawnych. Taka konstrukcja wynagrodzenia za uytkowanie zoa pozwala, przy uwzgldnieniu zakadanego przez inwestora zwrotu z inwestycji dla spki wydobywczej, na zapewnienie odpowiednich dochodw dla pastwa-waciciela zoa. Przyjmujc jako odniesienie obecne ceny zakupu importowanego gazu ziemnego (por. tabela powyej) oraz zakadajc dodatkowe roczne wydobycie na poziomie 6 mld m3, roczne dochody pastwa z wynagrodzenia za uytkowanie zoa mog wynie

ok. 2,4 mld z (przy kursie 1$=3z). 6 mld m3 dodatkowego wydobycia gazu ziemnego w Polsce, to w skali szacowanych zasobw na poziomie 5,3 bln m3 ok. 0,1%. Szacunki te wydaj si wiec radykalnie zanione i przychody pastwa z tego tytuu mog by o rzd wielkoci wysze. Wynagrodzenie ma charakter cywilnoprawny, co jest skutkiem ugruntowanej kontynentalnej tradycji pastwowo-prawnej. W doktrynie wskazuje si e: najdawniejsze (regalia) wywodziy si z podstawowego regale ziemi, naleay do nich regale owieckie (), due znaczenie miao regale grnicze, rozcigajce si na kopaliny rwnie na gruntach prywatnych a obejmujc e take wydobycie soli, co ze wzgldu na jej gospodarcze znaczenie ujmowano zwykle jako regale solne. System regaliw by rozbudowany ju w XI w. Jeli chodzi o wydobycie kruszcw, to tu ksita stosowali szeroko zasad wolnoci grniczej, dopuszczajc do eksploatacji grnikw, a zastrzegajc sobie dochd w postaci czci wydobywanego kruszcu (tzw. olbory)2. W odniesieniu do wynagrodzenia za uytkowanie grnicze z tytuu wydobywania ropy naftowej, projekt ustawy w art. 8 przewiduje odniesienie do redniej ceny baryki ropy BRENT zgodnie z notowaniami na Midzynarodowej giedzie Paliw w Londynie (InterContinental Exchange Futures)z 9 miesicy poprzedzajcych kwarta, w ktrym ropa naftowa z danego zoa objtego umow zostaa wydobyta, wyraonej w dolarach amerykaskich za baryk. Wynagrodzenie powinno zosta ustalone w wysokoci co najmniej 40% wskazanej wartoci. Inne postanowienia art. 7 stosuje si odpowiednio, tzn. np. kwesti zaliczenia wynagrodzenia z uytkowanie grnicze do kosztw uzyskania przychodw w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb prawnych. Udzia Skarbu Pastwa w wykonywaniu prawa wasnoci grniczej Przewidywany w projekcie ustawy udzia Skarbu Pastwa w koncesjach na wydobycie wglowodorw oraz w spkach eksploatujcych zoa ma na celu podobnie jak opodatkowanie dziaalnoci wydobywczej zapewnienie okrelonego poziomu dochodw Budetu Pastwa. Podstawow rnic jest jednak to, e Skarb Pastwa jako aktywny inwestor uczestniczy bezporednio w projekcie tzn. zarwno w przychodach jak i w nakadach na projekt proporcjonalnie do swego udziau. W zwizku z powyszym w przypadku wprowadzenia tego typu rozwiza w Polsce naley si liczy z tym, e skumulowane przepywy netto bd przez pierwsze lata funkcjonowania mechanizmu negatywne. W Norwegii dodatnie skumulowane przepywy finansowe netto pojawiy si dopiero w dwunastym roku funkcjonowania systemu. Instytucja udziau Skarbu Pastwa w spkach eksploatujcych zoa ma te inn wielk zalet. Posiadajc udziay w spkach wydobywajcych wglowodory, w tym gaz upkowy, Skarb Pastwa uzyskuje biec wiedz dotyczc inwestycji oraz moe korzysta z wszystkich praw przysugujcych mniejszociowym udziaowcom/akcjonariuszom na podstawie kodeksu spek handlowych (k.s.h.). Taka wiedza przyczynia si rwnie do wzmocnienia bezpieczestwa energetycznego Rzeczypospolitej Polskiej. W celu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw, projekt ustawy upowania ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa do powoania spki akcyjnej, ktra

Por. J. Bardach Historia ustroju i prawa polskiego Warszawa 2005, s. 72

bdzie realizowa udzia Skarbu Pastwa w przyznanych koncesjach na wydobywanie wglowodorw ze z. Spka ma dziaa pod firm Staszic SA. Przyjta w projekcie forma i zasady udziau Skarbu Pastwa w spkach eksploatujcych zoa i koncesjach na wydobycie wglowodorw s uzasadnione nadrzdn potrzeb ochrony interesu publicznego oraz koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa energetycznego pastwa. Ponadto prawo unijne umoliwia przyjcie przez pastwo czonkowskie powyszych rozwiza, poniewa wynikaj one z zakresu m.in. bezpieczestwa pastwa, bezpieczestwa publicznego oraz planowej gospodarki zasobami wglowodorw.

W systemie polskim brak jest moliwoci dzielenia koncesji, co wynika z jej charakteru, jako administracyjno-prawnej zgody pastwa na wykonywanie okrelonej dziaalnoci. Aby wprowadzi do prawa polskiego mechanizm udziau pastwa nie ma jednak potrzeby zmiany prawa w celu wprowadzenia instytucji dzielonej koncesji. Wystarczajcym rozwizaniem jest zaproponowane w art. 4.wykonywanie praw i obowizkw akcjonariusza albo wsplnika w spkach wydobywczych, bdcych stron umowy na wydobywanie wglowodorw ze z. Przepisy projektu ustawy wskazuj, jako jeden z obowizkw koncesjonariusza ustanowienie spki do eksploatacji grniczej zoa (spka wydobywcza) okrelonego w umowie wraz z procentowym udziaem spki Staszic SA. Takie rozwizanie jest dopuszczalne z punktu widzenia opisanych wyej regulacji Dyrektywy 94/22/WE, a rwnoczenie zabezpiecza interesy Skarbu Pastwa, bowiem brak realizacji przez spk wydobywcz obowizkw wynikajcych z umowy o uytkowanie zoa mgby by podstaw do odebrania przyznanej koncesji wydobywczej. Wsplnik mniejszociowy ma, co do zasady, takie same prawa jak inni wsplnicy/akcjonariusze w spce, gdy zgodnie z zasad wyraon w art. 174 1 k.s.h. (analogicznie w przypadku spki akcyjnej) jeeli umowa spki nie stanowi inaczej, wsplnicy maj rwne prawa i obowizki w spce. Oprcz prawa do dywidendy posiada m.in. prawo indywidualnej kontroli (art. 212 k.s.h.), prawo zaskarania uchwa wsplnikw (art. 249 k.s.h.), prawo dania stwierdzenia niewanoci uchway (art. 251 k.s.h.), prawo dania wyczenia wsplnika (art. 266 k.s.h.). Wsplnik lub wsplnicy reprezentujcy co najmniej jedn dziesit kapitau zakadowego mog da zwoania nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw, jak rwnie umieszczenia okrelonych spraw w porzdku obrad najbliszego zgromadzenia wsplnikw. Co wane, umowa spki moe przyzna wymienione wyej uprawnienia wsplnikom reprezentujcym mniej ni jedn dziesit kapitau zakadowego. Ponadto wsplnik moe wystpi do sdu z daniem rozwizania spki jeeli osignicie celu spki stanie si niemoliwe albo zajd inne wane przyczyny wywoane stosunkami spki. Przyj naley, e ju jeden wsplnik moe zwrci si z daniem do sdu. Co szczeglnie istotne, k.s.h. dopuszcza przyznanie akcjonariuszowi (a take nie wprost wsplnikowi) uprawnie osobistych polegajcych w szczeglnoci na prawie do mianowania czonkw organw spki art. 354 k.s.h. Ze wzgldu na powysze uwarunkowania zaproponowany w projekcie model udziau Skarbu Pastwa w wydobyciu jest oparty na udziale w kapitale zakadowym kadej ze spek wydobywczych przez spk Staszic SA ze 100% udziaem Skarbu Pastwa.

Statut spki Staszic SA, zarzdzajcej udziaem Skarbu Pastwa zostanie okrelony przez organ zaoycielski tzn. ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa. Statut okrela bdzie m.in. obowizki zarzdu spki, w tym dotyczce celw dziaalnoci spki oraz zakresu spraw przedstawianych do decyzji zgromadzeniu wsplnikw (czyli ministrowi waciwemu do spraw Skarbu Pastwa). Statut powinien rwnie okrela rodzaje decyzji podejmowanych przez spk zarzdzajc udziaami Skarbu Pastwa, jako udziaowiec/wsplnik w spkach wydobywczych, ktre powinny by uzgadniane z ministrem waciwym do spraw Skarbu Pastwa (np. decyzja o likwidacji spki). Zarzd spki Staszic SA miaby rwnie obowizek sporzdzania raportu rocznego, w ktrym znalazoby si sprawozdanie z zarzdzania poszczeglnymi udziaami Skarbu Pastwa w spkach wydobywczych w poprzednim roku. Udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez Spk Staszic SA wynosi od 1 do 20%, co pozwala na korzystanie z praw korporacyjnych przewidzianych przez kodeks spek handlowych. Koszty zwizane z utworzeniem Spki Staszic SA i pokryciem kapitau zakadowego Spki ponosi Skarb Pastwa, za wydatki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych mog by pokrywane w szczeglnoci z emisji obligacji, w tym przychodowych, o ktrych mowa w ustawie o obligacjach (Dz. U. z 2001 r. nr 120, poz. 1300 ze zm.). W tym zakresie uprawnienia korporacyjne Skarbu Pastwa, jako wsplnika w spce z o.o. byyby analogiczne do uprawnie Ministra Skarbu Pastwa zawartych w ustawie z 18 marca 2010 r. o szczeglnych uprawnieniach ministra waciwego do spraw Skarbu Pastwa oraz ich wykonywaniu w niektrych spkach kapitaowych lub grupach kapitaowych prowadzcych dziaalno w sektorach energii elektrycznej, ropy naftowej oraz paliw gazowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 65, poz. 404) w stosunku do tzw. infrastruktury krytycznej czyli skadnikw mienia bdcych czci systemu przesyowego paliw, energii lub nonikw energii, sucych jako skadniki infrastruktury o zasadniczym znaczeniu dla przesyu paliw, energii lub nonikw energii. Oznacza to konieczno zgody Ministra Skarbu Pastwa na dysponowanie takimi skadnikami mienia przez spk. Co istotne uprawnienia Ministra Skarbu Pastwa wynikajce z wyej wspomnianej ustawy dotycz wszystkich podmiotw, a nie tylko spek z udziaem Skarbu Pastwa. Finansowanie udziau Skarbu Pastwa Specyfika mechanizmu udziau Skarbu Pastwa polega na tym, e zarzdzanie tym udziaem oraz stosunki z innymi udziaowcami podlegaj w peni regulacjom prawa cywilnego i handlowego. Oznacza to, e na podmiocie zarzdzajcym udziaem Skarbu Pastwa ci takie same obowizki jak na kadym innym udziaowcu, w tym oczywicie obowizki majtkowe, tzn. wniesienie wkadu finansowego do spki a w pniejszym okresie ewentualnych dopat z zastrzeeniem art. 4 ust. 2 projektu. W zwizku z powyszym powstaje kwestia sposobu finansowania tych obowizkw majtkowych. Oprcz bezporedniego finansowania przez budet pastwa kapitau zakadowego spki STASZIC SA, jako rozwizanie projekt przewiduje moliwo finansowania jej przez m.in. emisj obligacji. Emitowane przez spk obligacje mogyby by dopuszczone do obrotu jednoczenie na rynku regulowanym lub poza rynkiem regulowanym (w tym na rynku midzybankowym), tzw. OTC (Over

the Counter). W szczeglnoci moliwym do rozwaenia instrumentem powinny by obligacje przychodowe, pozwalaj one bowiem ograniczy odpowiedzialno emitenta do wysokoci przychodw przedsiwzicia finansowanego z uzyskanych przez spk rodkw. Dodatkowo, eby zabezpieczy interesy obligatariuszy, obligacje przychodowe mog przyznawa jej posiadaczowi prawo do zaspokojenia swoich roszcze z pierwszestwem przed innymi wierzycielami emitenta z caoci albo czci majtku przedsiwzi, ktre zostay sfinansowane ze rodkw uzyskanych z emisji obligacji. Spka Staszic SA, zgodnie z postanowieniem art. 4 projektu ustawy, spka Staszic SA jest zwolniona z ewentualnych dopat do kapitau wymaganych w przypadku udziau w spkach z ograniczon odpowiedzialnoci. Zabezpiecza to interesy Skarbu Pastwa, w przypadku koniecznoci poniesienia znacznych nakadw na wydobycie wglowodorw, a jednoczenie zapewniony jest podstawowy cel regulacji, tj. dostp do informacji o prowadzonej produkcji wglowodorw. Szczeglne regulacje w zakresie postpowania z dokumentacj geologiczn Obecna konstrukcja procedury przyznawania koncesji na poszukiwanie oraz na wydobycie wglowodorw (w zwizku z prawem pierwszestwa do podpisania umowy na uytkowanie grnicze zoa w celu wydobywania wglowodorw oraz praktycznym zmonopolizowaniem dostpu do informacji geologicznej dla podmiotu posiadajcego koncesj na poszukiwanie lub rozpoznanie), powoduje, e podmiot, ktry uzyska koncesj na poszukiwanie lub rozpoznanie ma praktycznie zapewnione przyznanie koncesji na wydobywanie oraz podpisanie umowy o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobycia. Procedura przetargowa w przypadku koncesji na wydobycie jest obecnie fikcj. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwizania powoduj zerwanie zwizku pomidzy koncesj poszukiwawcz a wydobywcz i wprowadzenie do systemu odrbnego przetargu na koncesj wydobywcz. Celem tych rozwiza jest rozwinicie systemu informacji geologicznej posiadanej przez Skarb Pastwa na wzr norweski i kanadyjski oraz zapewnienie wszystkim podmiotom zainteresowanym uzyskaniem koncesji wydobywczej na danym zou rwnego dostpu do informacji geologicznej obejmujcej to zoe. Przede wszystkim projekt modyfikuje i rozszerza regulacje dotyczce dokumentacji geologicznej i kosztw jej uzyskania. Koncesjonariusz koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw przedkada sporzdzon przez siebie dokumentacj geologiczn waciwemu organowi wraz z kosztorysem wydatkw poniesionych na wytworzenie przedkadanej dokumentacji. Po zatwierdzeniu dokumentacji organ niezwocznie ogasza przetarg na koncesje wydobywcz za zweryfikowana warto wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji zostaje podana do wiadomoci uczestnikw przetargu na udzielenie koncesji na wydobywczej. Wadium w przetargu jest rwne dwukrotnoci zweryfikowanych wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji. Zainteresowani udziaem w przetargu mog korzysta z dokumentacji wytworzonej przez koncesjonariusza i udostpnionej im przez organ koncesyjny. Dokumentacja geologiczna udostpniana jest przez okres co najmniej 90 dni poprzedzajcych dzie przetargu. W przypadku, gdy podmiot posiadajcy koncesj poszukiwawcz, ktry przygotowa informacj geologiczn dla danego zoa nie wygra przetargu, przysuguje mu zwrot wydatkw poniesionych na

wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla ktrego wydana zostaa koncesja wydobywcza w kwocie rwnej 200% zweryfikowanej wartoci dokumentacji. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza W celu gromadzenia i inwestowania rodkw pieninych stanowicych wynagrodzenie Skarbu Pastwa z tytuu umw o uytkowanie grnicze zoa w celu wydobywania wglowodorw powouje si specjalny fundusz bdcy pastwow osob prawn. Zgodnie z projektem ustawy, rodki z wynagrodzenia za uytkowanie grnicze nie trafiaj wic do budetu pastwa ale do specjalnie stworzonego w tym celu Funduszu. Powodem takiego rozwizania jest denie do uniknicia sytuacji, w ktrej przeznaczane by one byy na biec konsumpcj. Fundusz im. Ignacego ukasiewicza podlega Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej. Fundusz nie podlega regulacjom ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2009 r. nr 157, poz. 1240 ze zm.). Fundusz im. Ignacego ukasiewicza nie podlega rwnie regulacjom ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osb prawnych (Dz.U.2011.74.397 ze zm.). Projekt ustawy przewiduje, e przychodami Funduszu s: a. dywidenda nalena Skarbowi Pastwa z tytuu uczestnictwa w Spce Staszic SA; b. wynagrodzenie Skarbu Pastwa za ustanowienie uytkowania grniczego na podstawie umw o uytkowanie zoa; c. przychody z tytuu inwestowania rodkw, o ktrych pod lit. a. i b. rodki Funduszu mog pochodzi rwnie z przychodw z inwestycji rodkw pieninych o ktrych mowa wyej oraz z innych rde. Przepisy projektu sytuuj Fundusz poza strukturami administracji rzdowej i uniezaleniaj go od biecych decyzji politycznych poprzez oddanie nadzoru nad Funduszem w rce Marszaka Sejmu. Marszaek w porozumieniu z Rad Funduszu okrela statut Funduszu i zasady gospodarki finansowej Funduszu. Organami Funduszu s Prezes i Rada Funduszu. Prezes Funduszu jest powoywany i odwoywany przez Sejm na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na szecioletnia kadencj. Przesanki i tryb powoania i odwoania prezesa s podobne jak w przypadku powoania i odwoania Prezesa NBP. Prezes kieruje dziaalnoci Funduszu, w szczeglnoci podejmuje decyzje w sprawach zwizanych z lokowaniem aktyww Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidowo i sprawno realizacji zada Funduszu. Przygotowuje projekt planu finansowego Funduszu na rok nastpny. Nadzr nad Funduszem sprawuje Rada Funduszu. W jej skad wchodz Marszaek Senatu, Prezes Narodowego Banku Polskiego, przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezes Rady Ministrw albo jego przedstawiciel, Prezes Polskiej Akademii Nauk, a z gosem doradczym Gwny Geolog Kraju i Dyrektor Pastwowego Instytutu Geologicznego. Rada opiniuje wnioski o wsparcie finansowe jednostek naukowych, projekt planu finansowego Funduszu na rok nastpny oraz roczne sprawozdanie z dziaalnoci Funduszu. Obsug administracyjn Funduszu wykonuje Biuro Funduszu.

rodki lokowane przez Fundusz zgodnie z ustawa wykorzystywane bd kadorazowo na podstawie przyjmowanych w tym celu ustaw. Powodem takiego rozwizania jest z jednej strony ch zapobieenia tzw. bakom spekulacyjnym na stosunkowo pytkim polskim rynku kapitaowym, z drugiej strony potrzeba dywersyfikacji rodkw Funduszu rwnie w zakresie inwestycji w tzw. rynki wschodzce (w szczeglnoci charakteryzujce si tzw. dywidend demograficzn). Szczegowe procedury w zakresie inwestycji i lokowania rodkw funduszu okrela strategia dziaalnoci funduszu, ktr przyjmuje Marszalek Sejmu w drodze zarzdzenia. Przepisy przejciowe Regulacja odnosiaby si wycznie do obszarw objtych nowo wydawanymi koncesjami poszukiwawczymi. Oznacza to, e w odniesieniu do przedsibiorstw, ktre obecnie uzyskay koncesje na poszukiwanie lub rozpoznanie z na podstawie dotychczasowych rozwiza miayby zastosowanie dotychczasowe przepisy dotyczce trybu uzyskiwania koncesji wydobywczej i zawierania umw o ustanowienie uytkowania grniczego. Po uzyskaniu zatwierdzenia dokumentacji geologicznej, ktra z reguy dotyczy czci obszaru objtego koncesj poszukiwawcz, przez dotychczasowego koncesjonariusza koncesji poszukiwawczej, koncesja ta wygasa i organ moe przeprowadzi postpowanie obejmujce pozostay obszar na zasadach niniejszego projektu ustawy. Wytworzona dokumentacja geologiczna przestanie stanowi wasno koncesjonariusza koncesji poszukiwawczej, lecz udostpniona wszystkim zainteresowanym umoliwi przeprowadzenie otwartych przetargw. Ze wzgldu na wprowadzenie przez projekt ustawy nowej kategorii podmiotw, czyli spek wydobywczych i specjalnego trybu obrotu akcjami lub udziaami tyche, konieczny jest przepis regulujcy stosowanie art. 49 ust.1 ustawy Prawo geologiczne i grnicze, ktry precyzje sposb przeniesienie koncesji i co za tym idzie uytkowania grniczego. Podmioty dysponujce obecnie umowami na uytkowanie grnicze zwizanymi z koncesj wydobywcz nie maj obowizku tworzenia spek wydobywczych, std nie naley ich pozbawia moliwoci zbycia koncesji i co za tym idzie - uytkowania grniczego w sposb przewidziany w obecnym stanie prawnym. Natomiast w odniesieniu do podmiotw dziaajcych w reimie prawnym wynikajcym z projektu ustawy, przeniesienie koncesji i uytkowania grniczego nie bdzie moliwe inaczej ni poprzez zbycie akcji lub udziaw w spce wydobywczej.

OCENA SKUTKW REGULACJI

1. Podmioty, na ktre oddziauje regulacja prawna Projekt przyznaje dodatkowe kompetencje i zadania: 1. Marszakowi Sejmu w zakresie nadawania statutu i okrelania zasad gospodarki finansowej Funduszu im. Ignacego ukasiewicza oraz udziau w radzie Funduszu 2. Ministrowi Skarbu Pastwa w zakresie tworzenia oraz nadzoru nad spk Staszic S.A. 3. Ministrowi Gospodarki - do zoenia sprzeciwu w przypadku czenia lub podziau spki wydobywczej

4. Prezesowi Urzdu Regulacji Energetyki w zakresie obliczania i podawania do wiadomoci publicznej wspczynnika Pn niezbdnego do obliczenia wartoci sprzeday wydobytego gazu ziemnego 5. Ministrowi rodowiska - do wydania rozporzdzenia istotne postanowienia umowy o ustanowienie uytkowania grniczego w zakresie wydobywania wglowodorw (w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwoci) 6. Bankowi Gospodarstwa Krajowego w zakresie prowadzenia rachunku bankowego i obsugi spki Staszic S.A. Dodatkowo projekt ustanawia dwa nowe pomioty: Fundusz im. Ignacego ukasiewicza oraz spk Staszic S.A.

2. Wpyw regulacji na sektor finansw publicznych 1. Przychody sektora finansw publicznych Przychody sektora finansw publicznych bd generowane przede wszystkim z wynagrodzenia w umowie o ustanowienie uytkowania grniczego zoa. Dodatkowo strumie przychodw moe by rwnie generowany z tytuu udziaw Pastwa w spkach bdcych stronami umw o uytkowanie zoa (por. art. 9 ust. 2 projektu). Jednak przychody z tego tytuu bd odoone w czasie ze wzgldu na cykl inwestycyjny spek wydobywczych (pojawi si dopiero wwczas gdy spki wydobywcze bd generowa zysk przeznaczony na dywidend), w zwizku z tym s trudne do oszacowania. Jeli chodzi o dochody z wynagrodzenia za uytkowanie grnicze, ich wysoko bdzie zaleaa od skali wydobycia oraz od cen nonikw energii na rynkach. Przyjmujc jednak jako odniesienie obecne ceny zakupu importowanego gazu ziemnego (por. tabela w uzasadnieniu) oraz zakadajc dodatkowe roczne wydobycie na poziomie 6 mld m3, roczne dochody pastwa z wynagrodzenia za uytkowanie zoa mog wynie ok. 2,4 mld z (przy kursie 1$=3z). 6 mld m3 dodatkowego wydobycia gazu ziemnego w Polsce, to w skali szacowanych zasobw na poziomie 5,3 bln m3 ok. 0,1%. Szacunki te wydaj si wiec radykalnie zanione i przychody pastwa z tego tytuu mog by o rzd wielkoci wysze. Naley rwnie wspomnie, ze rodki te nie trafi do budetu pastwa ale do specjalnie stworzonego w tym celu Funduszu (szerzej na ten temat w uzasadnieniu). Rozwj wydobycia spowoduje rwnie wzrost dochodw budetu pastwa z tytuu podatku CIT. Wysoko tego wzrostu jest w chwili obecnej trudna do oszacowania Ponadto, w zwizku z wprowadzeniem obowizkowych przetargw na koncesj wydobywcz wzrosn dochody jednostek samorzdu terytorialnego, do ktrych trafiaj wpywy z koncesji. 2. Wydatki sektora finansw publicznych Zgodnie z art. 6 ust. 1 projektu koszty zwizane z utworzeniem Spki Staszic SA i pokryciem kapitau zakadowego ponosi Skarb Pastwa. Szacuje si, ze cakowite koszty wynios ok. 50 mln z w pierwszym roku funkcjonowania ustawy.

W pierwszym roku wydatki wynios 20 mln z W drugim, trzecim i czwartym roku po 10 mln z Wydatki zostan pokryte z budetu Skarbu Pastwa Wydatki zwizane z wnoszeniem kapitau w zamian za obejmowane akcje lub udziay w spkach wydobywczych mog by pokrywane w szczeglnoci z emisji obligacji, w tym przychodowych, o ktrych mowa w ustawie o obligacjach

3. Wpyw regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo, w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Ustawa z jednej strony wprowadza ograniczenie swobody dziaalnoci gospodarczej poprzez wprowadzenie obowizku prowadzenia dziaalnoci w zakresie wydobycia wglowodorw wycznie w formie tzw. spki wydobywczej okrelonej w art. 9 ust. 2 ust. 2 projektu. ustanowienie spki do eksploatacji grniczej zoa) z drugiej, zwikszy pewno prawa, poprzez dokadne okrelenie treci umowy o uytkowanie zoa.

4. Wpyw regulacji na rynek pracy Przedstawiony projekt nie spowoduje adnych ujemnych skutkw dla rynku pracy. Powstanie dwch nowych podmiotw publicznych: spki Staszic S.A. oraz Funduszu im. Ignacego ukasiewicza spowoduje potrzeb zatrudnienia kilkudziesiciu osb do obsugi tych podmiotw

5. Wpyw regulacji na sytuacj i rozwj regionw Przedstawiony projekt nie bdzie mia wpywu na sytuacj i rozwj regionw.

6. Wpyw regulacji na zdrowie ludzi i rodowisko Przedstawiony projekt nie bdzie mia wpywu na zdrowie ludzi i rodowisko.

7. Zgodno z prawem Unii Europejskiej Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. Dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dziennik Urzdowy L 164/3 z dnia 30.06.1994 r. s.262-267) daje Pastwu czonkowskiemu do szerokie pole regulacji, jeli chodzi o uksztatowanie przepisw regulujcych udzia pastwa a take wykonywanie praw przez podmiot zarzdzajcy tym udziaem, zarwno w zakresie majtkowym jak i korporacyjnym. Rozwizanie w projekcie jest wzorowane na przepisach duskich. Przyjty przez duskim parlament w dniu 11 czerwca 2002 r. Consolidated Act on the Use of the Danish Subsoil w art. 8 implementuje

te przepisy Dyrektywy 94/22/WE, ktre przewiduj moliwo udziau Pastwa lub spki ktrej wacicielem jest Pastwo w wydobyciu wglowodorw. Na tej podstawie duski Minister Transportu i Energii wyda 27 kwietnia 2005 r. Bill on a Public Foundation Responsible for State Participation In Hydrocarbon Licences and a State-owned Entity to Administer the Fundation. Przepisy rozporzdzenia, z uwzgldnieniem rnic wynikajcych ze specyfiki porzdkw prawnych (brak moliwoci dzielenia decyzji administracyjnej w prawie polskim) stay si podstawa regulacji w niniejszym projekcie. Dodatkowo naley zauway, e Dyrektywa 94/22/WE ma na celu zapewnienie niedyskryminacyjnego dostpu do prowadzenia dziaalnoci zwizanej z poszukiwaniem, badaniem i produkcja wglowodorw. W tym kontekcie naley zwrci uwag na toczc si przed ETS spraw C-569/10 w ktrej Komisja podnosi szereg zarzutw uchybienia przez Rzeczpospolit Polsk postanowieniom dyrektywy 94/22/WE, wskazujc, e niektre z postanowie obecnie obowizujcej ustawy prawo geologiczne i grnicze nie zapewniaj niedyskryminacyjnego dostpu do prowadzenia dziaalnoci zwizanej z poszukiwaniem, badaniem i produkcja wglowodorw. Nowa ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze wprowadza szereg przepisw przeciwdziaajcych dyskryminacji podmiotw ubiegajcych si o koncesj wydobywcz (m.in. art. 43 nowej ustawy wprowadza obowizkowy przetarg na koncesje na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw oraz wydobywanie wglowodorw ze z), jednak nie zmienia art. 47 ust. 3 starej ustawy, ustanawiajcego wyczne prawo do nieodpatnego korzystania przez okres 5 lat informacji geologicznych przez podmiot, ktry ponis koszt ich wykonania. Oznacza to, ze podmiot ktry uzyska informacj geologiczn w trakcie poszukiwania wglowodorw na podstawie koncesji poszukiwawczej bdzie mia uprzywilejowan pozycj przy przystpowaniu do przetargu na koncesje wydobywcz, bdc wycznym dysponentem informacji co do zawartoci zoa. A to moe by traktowane jako dyskryminacja tych podmiotw, ktre nie prowadziy wczeniej prac geologicznych na terenie objtym koncesj. Proponowana ustawa wprowadzajc szczegowy reim prawny dla poszukiwania i wydobycia wglowodorw rozwizuje ten problem. Zaproponowane w projekcie ustawy rozwizania powoduj zerwanie zwizku pomidzy koncesj poszukiwawcz a wydobywcz. Celem tych rozwiza jest zapewnienie wszystkim podmiotom zainteresowanym uzyskaniem koncesji wydobywczej na danym zou rwnego dostpu do informacji geologicznej obejmujcej to zoe. Regulacja zapewnia rwnie zabezpieczenie interesw podmiotu, ktry sporzdzi dokumentacj geologiczn. W przypadku, gdy podmiot posiadajcy koncesj poszukiwawcz, ktry przygotowa informacj geologiczn dla danego zoa nie wygra przetargu, przysuguje mu zwrot wydatkw poniesionych na wytworzenie dokumentacji geologicznej obszaru, dla ktrego wydana zostaa koncesja wydobywcza w kwocie rwnej 200% zweryfikowanej wartoci dokumentacji.

Warszawa, 18 maja 2012 r. BASWAPEiM1149/12 Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Opinia prawna w sprawie zgodnoci z prawem Unii Europejskiej poselskiego projektu ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Piotr Naimski), w wersji uwzgldniajcej autopoprawk
Na podstawie art. 34 ust. 9 uchway Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (M.P. z 2012 r. poz. 32) sporzdza si nastpujc opini:

I. Przedmiot projektu ustawy Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza, w wersji uwzgldniajcej autopoprawk, przewiduje zawizanie spki akcyjnej w celu realizacji prawa wasnoci grniczej Skarbu Pastwa. Projekt reguluje umow o uytkowanie grnicze w zakresie wydobywania wglowodorw i zasady postpowania z dokumentacj geologiczn. Projekt przewiduje utworzenie Funduszu im. Ignacego ukasiewicza. Fundusz miaby mie osobowo prawn, podlega Sejmowi i suy gromadzeniu i inwestowaniu rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosowa bdzie si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). Projekt zawiera przepisy przejciowe. Zgodnie z projektem, ustawa miaa wej w ycie 1 stycznia 2012 r. II. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objtej projektem II.1. Zgodnie z art. 45 ust. 1 i 2 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TfUE), zapewnia si swobod przepywu pracownikw wewntrz

Unii. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej dyskryminacji ze wzgldu na przynaleno pastwow midzy pracownikami pastw czonkowskich w zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia i innych warunkw pracy. Rozwiniciem regulacji traktatowej jest rozporzdzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 492/2011 z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepywu pracownikw wewntrz Unii (Dz. Urz. UE L 141 z 27.5.2011 r., s. 1; dalej: rozporzdzenie 492/2011). Rozporzdzenie 492/2011 (art. 3 ust. 1) zakazuje stosowania przepisw ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych pastwa czonkowskiego, jeeli: a) ograniczaj lub uzaleniaj one od spenienia warunkw, ktre nie dotycz obywateli tego pastwa, oferowanie pracy i ubieganie si o ni, dostp do zatrudnienia i jego wykonywanie przez cudzoziemcw lub b) mimo, i maj zastosowanie bez wzgldu na przynaleno pastwow, ich wycznym lub gwnym celem lub skutkiem jest niedopuszczanie obywateli innych pastw czonkowskich do oferowanego miejsca pracy. Powysze zakazy, przewidziane w rozporzdzeniu 492/2011, nie dotycz warunkw odnoszcych si do znajomoci jzykw wymaganej ze wzgldu na charakter oferowanego miejsca pracy. II.2. Zgodnie z art. 194 ust. 2 akapit drugi TfUE, pastwa czonkowskie zachowuj prawo do okrelania warunkw wykorzystania jego zasobw energetycznych, wyboru midzy rnymi rdami energii i oglnej struktury zaopatrzenia w energi. Aktem prawa wtrnego dotyczcym eksploatacji wglowodorw jest dyrektywa 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw (Dz. Urz. WE L 164 z 30.6.1994 r., s. 3; dalej: dyrektywa 94/22). Zgodnie z dyrektyw 94/22, pastwa czonkowskie zachowuj prawo do ustalania w obrbie swoich terytoriw obszarw, ktre maj by dostpne dla prowadzenia dziaa zwizanych z poszukiwaniem, badaniem i produkcj wglowodorw. Dyrektywa 94/22 okrela zasady udzielania zezwole na poszukiwania lub badania na rzecz produkcji wglowodorw. Dopuszcza rwnie udzia pastwa w podmiotach zajmujcych si poszukiwaniem lub wydobywaniem wglowodorw, a take wpyw pastwa na skad takich podmiotw. III. Analiza przepisw projektu pod ktem ustalonego stanu prawa Unii Europejskiej III.1. Przepis art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy przewiduje, e prezesem Funduszu im. Ignacego ukasiewicza moe by wycznie osoba posiadajca udowodnion znajomo jzyka polskiego. Aby stwierdzi, czy art. 23 ust. 2 lit. a projektu ustawy jest zgodny z art. 3 ust. 1 rozporzdzenia 492/2011 naley ustali, czy stanowisko prezesa
2

Funduszu ma taki charakter, e uzasadniony jest wymg znajomoci jzyka polskiego. Zgodnie z art. 17 projektu, Fundusz tworzy si w celu gromadzenia i inwestowania rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Fundusz posiada osobowo prawn, podlega Sejmowi RP, nie podlega regulacjom ustawy z dnia 27 padziernika 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, ze zm.). Zgodnie z art. 25 projektu, prezes Funduszu kieruje jego dziaalnoci, w szczeglnoci podejmuje decyzje w sprawach zwizanych z lokowaniem aktyww Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za prawidowo i sprawno realizacji zada Funduszu. Prezes jest odpowiedzialny za gospodark finansow Funduszu oraz za zarzdzanie i gospodarowanie jego majtkiem. Bardziej szczegowo zadania prezesa Funduszu okrela art. 26 projektu. Trybuna Sprawiedliwoci w wyroku w z 28 listopada 1989 r. w sprawie C-379/87 Anita Groener przeciwko The Minister for Education and the City of Dublin Vocational Education Committee1 orzek, e powoywanie si na wymg znajomoci jzyka nie moe narusza fundamentalnej swobody przepywu pracownikw. Zatem powoywanie si na ten wymg nie moe prowadzi do stosowania rozwiza nieproporcjonalnych do zamierzonego celu, ani do stosowania ich w sposb dyskryminujcy obywateli innych pastw czonkowskich. Ponadto Trybuna uzna, e obywatele innych pastw czonkowskich powinni mie moliwo powtrzenia egzaminu ze znajomoci jzyka, gdyby w pierwszym podejciu uzyskali ocen negatywn. W wietle powyszego, sam wymg znajomoci jzyka polskiego przez kandydata na prezesa Funduszu mona uzna za uzasadniony, tym bardziej, e dotyczy on wycznie prezesa, a nie pozostaych czonkw zarzdu Funduszu2. III.2. Dyrektywa, co do zasady, jest implementowana do prawa polskiego przez ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze3. Opiniowany projekt przewiduje jedynie regulacje szczeglne w
Wyrok dotyczy rozporzdzenia Rady (EWG) Nr 1612/68 z dnia 15 padziernika 1968 r. w sprawie swobodnego przepywu pracownikw wewntrz Wsplnoty (Dz. Urz. WE L 257 z 19.10.1968 r., s. 2), ale przepis art. 3 ust. 1 rozporzdzenia 492/2011 jest odpowiednikiem art. 3 ust. 1 rozporzdzenia 1612/68. 2 Naley jednak zwrci uwag, e projekt w aden sposb nie okrela sposobu weryfikacji znajomoci jzyka polskiego. Nie wiadomo kto, i na podstawie jakich kryteriw, bdzie ocenia znajomo jzyka polskiego przez kandydata na prezesa Funduszu. Moe to prowadzi do dyskryminowania obywateli innych pastw czonkowskich w dostpie do tego stanowiska, co bdzie naruszao art. 3 ust. 1 rozporzdzenia 492/2011. 3 Przedmiotem niniejszej opinii nie jest ocena zgodnoci ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, ze zm.) z prawem Unii Europejskiej (ktra z dniem 1 stycznia 2012 r. zostaa zastpiona ustaw z dnia 9 czerwca 2011 r., mona wszake zaznaczy, e przed Trybunaem Sprawiedliwoci toczy si obecnie sprawa Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej (Sprawa C569/10) dotyczca implementacji dyrektywy 94/22 ustaw z 4 lutego 1994 r. Komisja podnosi trzy zarzuty uchybienia przez Rzeczpospolit Polsk postanowieniom dyrektywy 94/22. Po pierwsze, zdaniem Komisji, polska ustawa Prawo geologiczne i grnicze oraz wykonujce j rozporzdzenia przewiduj wymogi, jakie musi speni zainteresowany podmiot w momencie skadania wniosku o uzyskanie zezwolenia na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw, ktre plasuj niektre podmioty
1

stosunku do ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze, w zakresie wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw (zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w niniejszej ustawie stosuje si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze). Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, proponowane regulacje szczeglne maj by zgodne z dyrektyw 94/22. a) Przepisy dziau I rozdziau 3 projektu ustawy (art. 10-16) su lepszej implementacji art. 2 ust. 2 dyrektywy, w szczeglnoci ustanowionemu w tym przepisie wymogowi niedyskryminacji w dostpie do dziaalnoci polegajcej na produkcji wglowodorw, oraz art. 4 lit. c dyrektywy. Wskazane przepisy projektu umoliwiaj podmiotom ubiegajcym si o koncesj na wydobywanie wglowodorw dostp do dokumentacji geologicznej sporzdzonej przez koncesjonariusza koncesji na poszukiwanie lub rozpoznawanie z wglowodorw. b) Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu naley oceni pod ktem zgodnoci z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy. Dyrektywa w art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 stanowi m.in., e jeeli waciwe wadze ustalaj skad podmiotu, ktremu mog udzieli zezwolenia, powinny kierowa si obiektywnymi i niedyskryminujcymi kryteriami. Kryteria maj by okrelone i opublikowane w Dzienniku Urzdowym Unii Europejskiej przed rozpoczciem okresu skadania wnioskw (o zezwolenie). Przepis art. 9 ust. 4 projektu ustawy przewiduje, e umowy o ustanowienie uytkowania grniczego uprawniajce do wydobywania gazu ziemnego lub ropy naftowej mog by zawierane ze spk wydobywcz dopiero po przeniesieniu na spk Staszic S.A. (jednoosobow spk Skarbu Pastwa art. 3 projektu ustawy) lub objciu przez ni akcji lub udziaw w spce wydobywczej oraz powoaniu do organu nadzoru4 spki wydobywczej przedstawiciela spki Staszic S.A. Zgodnie z art. 4 ust. 1 zdanie drugie
dziaajce ju na terytorium polskim w lepszej sytuacji ni pozostae podmioty, naruszajc tym samym zasad rwnego dostpu do tej dziaalnoci. Po drugie, ustawa polska nie poddaje caego postpowania prowadzcego do uzyskania zezwolenia na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw procedurze przetargu, jak tego wymaga art. 3 ust. 2 dyrektywy 94/22/WE. Polskie prawo uzalenia poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw od uzyskania prawa uytkowania grniczego oraz koncesji. Jedynie uzyskanie prawa do uytkowania grniczego poprzedzone jest, z reguy, procedur przetargow, z zastrzeeniem jednak prawa dwuletniego pierwszestwa dla podmiotu, ktry rozpozna i udokumentowa zoe kopaliny oraz sporzdzi dokumentacj geologiczn z dokadnoci wymagan do uzyskania koncesji na wydobywanie kopaliny. Po trzecie, zdaniem Komisji, ocena ofert zoonych w celu uzyskania zezwolenia na poszukiwanie, badanie i wydobywanie wglowodorw, nie odbywa si jedynie na podstawie kryteriw okrelonych w art. 5 ust. 1 dyrektywy 94/22/WE. Ponadto, nie wszystkie kryteria oceny oferty s oglnie dostpne tj. opublikowane w Dz. Urz. UE. 4 Naley zwrci w tym miejscu uwag na niekonsekwencj projektu. W proponowanym art. 9 ust. 4 mowa jest o przedstawicielu spki Staszic S.A. powoywanym wycznie do organu nadzoru spki wydobywczej, natomiast w art. 9 ust. 9 rwnie o powoywaniu i odwoywaniu takiego przedstawiciela do zarzdu spki wydobywczej.

projektu ustawy, udzia w kapitale zakadowym spki wydobywczej obejmowany przez spk Staszic S.A. wynosi od 1 do 20%. Zgodnie z art. 4 ust. 2 projektu, podejmujc decyzj o poziomie zaangaowania w kapitale spki wydobywczej, Spka Staszic S.A. kieruje si kryteriami geologicznymi i produkcyjnymi przedmiotowego zoa oraz analiz ekonomiczn przedsiwzicia. Projekt okrela termin wykonania przez spk Staszic S.A. uprawnienia do objcia udziaw (akcji) w spce wydobywczej i powoania swojego przedstawiciela do organu nadzoru w spce wydobywczej (art. 9 ust. 4 i 5 w zw. z art. 4 ust. 1 projektu). Nie okrela jednak skutkw braku dziaania spki Staszic S.A. Moe to powodowa arbitralne blokowania rozpoczcia dziaalnoci spek wydobywczych5. Brak obowizku publikacji kryteriw, jak rwnie brak okrelenia skutkw nieobjcia przez spk Staszic S.A. akcji (udziaw) w spce wydobywczej i skutkw niepowoania przez spk Staszic S.A. swojego przedstawiciela do organu nadzoru w spce wydobywczej powoduje, e przepisy art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu naley uzna za sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy. Niezalenie od powyszego, naley zauway, e z projektu wynika, e ingerencja pastwa w dziaalno spek wydobywczych (udzia w nich spki Staszic S.A. i przyznane jej prawo pierwokupu akcji spek wydobywczych) uzasadniane jest ochrona interesw publicznych, w szczeglnoci koniecznoci zapewnienia bezpieczestwa energetycznego. Przepisy te stanowi wprawdzie ograniczenie zasady swobodnego przepywu kapitau (art. 63 TfUE) lecz mog zosta uznane za dopuszczalne na gruncie art. 65 ust. 1 lit. b TfUE. Trzeba jednak zaznaczy, e nie jest jasna relacja przepisu art. 4 ust. 1 zdanie drugie projektu do art. 4 ust. 4 i n. projektu. Z przepisw tych nie wynika w sposb jednoznaczny, czy prawo pierwokupu przysuguje wycznie do osignicia 20% udziau w kapitale zakadowym spki wydobywczej, czy w stosunku do wszystkich akcji (udziaw) spki wydobywczej. Gdyby przyj, e prawo pierwokupu dotyczy wszystkich akcji (udziaw), regulacja ta mogaby zosta uznana za naruszajc art. 63 w zw. z art. 65 TfUE, gdy w sposb nieproporcjonalny ograniczaaby swobod przepywu kapitau. Jednoczenie naley uzna, e przepisy art. 9 ust. 1-3 projektu nie s sprzeczne z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy. c) Przepis art. 7 projektu ustawy, ustalajcy wynagrodzenie z tytuu zawarcia umowy uytkowania grniczego, nie jest sprzeczny z art. 6 ust. 1 i 2 dyrektywy.

Dla porwnania mona zwrci uwag, e w przypadku uregulowania realizacji przez spk Staszic S.A. prawa pierwokupu (art. 4 ust. 4 projektu), projekt okrela zarwno termin na podjcie decyzji przez spk Staszic S.A. (art. 4 ust. 5) jak i skutki braku podjcia w tym terminie decyzji (art. 4 ust. 6).

IV. Konkluzje Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej w zakresie: art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 projektu ustawy, ktry jest sprzeczny z art. 5 pkt 1 akapity 3 i 5 dyrektywy 94/22/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie warunkw udzielania i korzystania z zezwole na poszukiwanie, badanie i produkcj wglowodorw. Wtpliwoci ze wzgldu na brak precyzji przepisu - co zgodnoci z art. art. 63 w zw. z art. 65 TfUE budzi proponowany przepis 4 ust. 4. W pozostaym zakresie projekt nie narusza prawa Unii Europejskiej. Szef Kancelarii Sejmu Lech Czapla

Warszawa, 18 maja 2012 r. BAS-WAPEiM-1150/12 Pani Ewa Kopacz Marszaek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna w sprawie stwierdzenia, czy poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza (przedstawiciel wnioskodawcw: pose Piotr Naimski), w wersji uwzgldniajcej autopoprawk, jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu

Poselski projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza przewiduje zawizanie spki akcyjnej w celu realizacji prawa wasnoci grniczej Skarbu Pastwa. Projekt reguluje umow o uytkowanie grnicze w zakresie wydobywania wglowodorw i zasady postpowania z dokumentacj geologiczn. Projekt przewiduje utworzenie Funduszu im. Ignacego ukasiewicza. Fundusz miaby mie osobowo prawn, podlega Sejmowi i suy gromadzeniu i inwestowaniu rodkw Skarbu Pastwa z tytuu wykonywania prawa wasnoci grniczej w zakresie wydobywania wglowodorw. Zgodnie z art. 2 ust. 2 projektu, w sprawach nieuregulowanych w ustawie stosowa bdzie si przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i grnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981). Projekt ustawy nie ma na celu wykonania prawa Unii Europejskiej. Projekt w zakresie art. 9 ust. 4 w zwizku z art. 3 i art. 4 ust. 1 jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. Projekt ustawy o zasadach wykonywania prawa wasnoci grniczej przez Skarb Pastwa w zakresie wydobywania wglowodorw oraz utworzeniu Funduszu im. Ignacego ukasiewicza, w wersji uwzgldniajcej autopoprawk,

nie jest projektem ustawy wykonujcej prawo Unii Europejskiej w rozumieniu art. 95a regulaminu Sejmu. Szef Kancelarii Sejmu Lech Czapla