Untitled

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII
Sprawozdanie Stenograficzne
z 17. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej
w dniu 28 czerwca 2012 r. (trzeci dzie obrad)
Wa r s z a w a
2012
str.
str.
TRE 17. posiedzenia Sejmu (Obrady w dniu 28 czerwca 2012 r.) str. Wznowienie posiedzenia Komunikaty Sekretarz Pose Renata Zaremba . . . . . . . . . 209 Zmiana porzdku dziennego Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Punkt 11. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o komisyjnym projekcie uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego Pose Sprawozdawca Ireneusz Ra . . . . . . . . 210 Sprawy formalne Pose Krystyna ybacka . . . . . . . . . . . . . . . . 210 Punkt 1. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewntrznych oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach (cd.) Pose Sprawozdawca Marek Biernacki. . . . . 210 Pose Krystyna Pawowicz. . . . . . . . . . . . . . . 211 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Pose Jarosaw Zieliski . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Pose Andrzej Duda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Pose Jacek Sasin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Pose Robert Biedro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Sprawy formalne Pose Zbigniew Girzyski . . . . . . . . . . . . . . . 213 Punkt 2. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Modziey o rzdowym projekcie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej im. Piastw lskich we Wrocawiu nazwy Uniwersytet Medyczny im. Piastw lskich we Wrocawiu (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Punkt 3. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu str. osb niepenosprawnych oraz niektrych innych ustaw (cd.) Pose Sprawozdawca Marek Plura . . . . . . . . 214 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Punkt 7. porzdku dziennego: Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku wraz z informacj o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2011 roku oraz komisyjnym projektem uchway (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Pose Elbieta Kruk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Pose Andrzej Duda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Punkt 8. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami nansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 Sprawy formalne Pose Mariusz Orion Jdrysek . . . . . . . . . . . 216 Punkt 9. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorzdu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu w ksigach wieczystych prawa wasnoci nieruchomoci Skarbu Pastwa oraz jednostek samorzdu terytorialnego (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Punkt 10. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie usunicia niezgodnoci w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych (cd.) Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
str. Punkt 12. porzdku dziennego: Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie informacji ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegw morskich w 2011 r. Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Punkt 16. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy w sprawie spaty niezaspokojonych nalenoci przedsibiorcw za niektre prace, wynikajcych z realizacji udzielonych zamwie publicznych (cd.) Pose Sprawozdawca Stanisaw mijan . . . . . . 218 Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Pose Jerzy Szmit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski . . . . . . . . . . . . . . 218 Pose Bogdan Rzoca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski . . . . . . . . . . . . . . 219 Pose Bogdan Rzoca. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak . . . 220 Pose Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . 220 Pose Jerzy Szmit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski . . . . . . . . . . . . . . 221 Pose Jerzy Szmit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Pose Andrzej Romanek . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Pose Arkadiusz Mularczyk. . . . . . . . . . . . . . 223 Pose Krzysztof Tchrzewski . . . . . . . . . . . . 223 Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak . . . 223 Pose Stanisaw mijan . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 Pose Krzysztof Tchrzewski . . . . . . . . . . . . 224 Sprawy formalne Pose Bartomiej Bodio . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Punkt 17. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie rezolucji wzywajcej ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej do podjcia zdecydowanych dziaa w kierunku zapewnienia bezpieczestwa funkcjonowania rm bdcych podwykonawcami przedsibiorstw zajmujcych si realizacj zamwie publicznych, w szczeglnoci w zakresie budowy drg i autostrad (cd.) Pose Andrzej Adamczyk . . . . . . . . . . . . . . . . 225
str. Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Punkt 6. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach (cd.) Pose Jan Krzysztof Ardanowski . . . . . . . . . 226 Pose Jarosaw aczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 Pose Stanisaw Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . 227 Pose Cezary Olejniczak . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Pose Artur Dunin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 Pose Jan Krzysztof Ardanowski . . . . . . . . . 228 Pose Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 Pose Stanisaw Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . 229 Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 Pose Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Pose Jan Krzysztof Ardanowski . . . . . . . . . 230 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Punkt 6. porzdku dziennego (cd.) Pose Jan Krzysztof Ardanowski . . . . . . . . . 230 Pose Anna Nem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Pose Anna Grodzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Pose Stanisaw Kalemba . . . . . . . . . . . . . . . 232 Pose Cezary Olejniczak . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Pose Jarosaw aczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Pose Artur Dunin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Punkt 13. porzdku dziennego: Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych Gosowanie Marszaek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 (Przerwa w posiedzeniu) Wznowienie posiedzenia Punkt 14. porzdku dziennego: Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 Pose Micha Szczerba . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Pose Zoa Czernow. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Pose Andrzej Jaworski . . . . . . . . . . . . . . . . . 254 Pose Anna Grodzka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 Pose Jzef Zych. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256 Pose Magorzata Sekua-Szmajdziska. . . . 258 Pose Marian Cyco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 Pose John Abraham Godson . . . . . . . . . . . . 259 Pose Romuald Ajchler . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 Pose Grzegorz Adam Woniak . . . . . . . . . . . 260 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 261
str. Pose Lidia Gdek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 Pose Marcin wicicki . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 Pose Piotr Zgorzelski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 Pose Magdalena Kochan. . . . . . . . . . . . . . . . 262 Pose Krzysztof Michakiewicz . . . . . . . . . . . 262 Pose Krystyna Ozga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Pose Barbara Bartu . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Pose Tadeusz Woniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Pose Anna Paluch . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Punkt 15. porzdku dziennego: Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Modziey oraz Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak . . . 269 Pose Magdalena Kochan . . . . . . . . . . . . . . . 277 Pose Domicela Kopaczewska . . . . . . . . . . . . 278 Pose Leszek Dobrzyski. . . . . . . . . . . . . . . . 278 Pose Artur Bramora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Pose Piotr Walkowski . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 282 Pose Tadeusz Woniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Pose Lidia Gdek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Pose Grzegorz Adam Woniak . . . . . . . . . . . 287 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 287 Pose Elbieta Witek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 Pose Tadeusz Woniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 Pose Artur Grczyski . . . . . . . . . . . . . . . . . 288
str. Pose Anna Fotyga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Pose Krystyna Ozga . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Pose Sawomir Kosowski . . . . . . . . . . . . . . 289 Pose Jzef Lassota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 Pose Ewa Malik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 Pose Artur Grski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak 291 Owiadczenia Pose Artur Grski. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Pose Grzegorz Adam Woniak . . . . . . . . . . . 296 Pose Jan Cedzyski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 Pose Tadeusz Tomaszewski . . . . . . . . . . . . . 298 Pose Tadeusz Woniak . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 Pose Artur Grczyski . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 Zamknicie posiedzenia Zacznik nr 1 Teksty wystpie niewygoszonych Pose Henryk Siedlaczek . . . . . . . . . . . . . . . . 303 Pose Waldemar Andzel . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 Pose Piotr Chmielowski . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Pose Marian Cyco . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Pose Boena Kamiska . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Pose Andrzej Lewandowski . . . . . . . . . . . . . 305 Pose Anna Nem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Pose Jzef Rojek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Pose Krystyna Sibiska . . . . . . . . . . . . . . . . 307 Pose Marek Stolarski . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Pose Andrzej Szlachta . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Pose Jan Warzecha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Pose Jan Ziobro. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 Pose Jarosaw aczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 Porzdek dzienny
(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 02)
(Na posiedzeniu przewodnicz marszaek Sejmu Ewa Kopacz oraz wicemarszakowie Cezary Grabarczyk, Wanda Nowicka, Eugeniusz Tomasz Grzeszczak i Marek Kuchciski)
Marszaek:
Wznawiam posiedzenie. Bardzo prosz o zajmowanie miejsc. Na sekretarzy dzisiejszych obrad powouj pani pose Renat Zaremb oraz pana posa Marcina Mastalerka. Protok i list mwcw prowadzi bdzie pan pose Marcin Mastalerek. Prosz pose sekretarz o odczytanie komunikatw.
Sekretarz Pose Renata Zaremba:

Informuj, e w dniu dzisiejszym odbd si posiedzenia Komisji: do Spraw Kontroli Pastwowej bezporednio po gosowaniach, Ochrony rodowiska, Zasobw Naturalnych i Lenictwa bezporednio po gosowaniach, Zdrowia bezporednio po gosowaniach, Finansw Publicznych o godz. 10.15, Etyki Poselskiej o godz. 10.30, Administracji i Spraw Wewntrznych o godz. 11, do Spraw Unii Europejskiej o godz. 11, Ustawodawczej o godz. 11.30, Rolnictwa i Rozwoju Wsi o godz. 12. Dzikuj.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Prezydium Sejmu, po zasigniciu opinii Konwentu Seniorw, przedoyo wniosek w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Wniosek ten zosta paniom i panom posom dorczony w druku nr 529.
W zwizku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorw, podjam decyzj o uzupenieniu porzdku dziennego o punkt obejmujcy rozpatrzenie tego wniosku. Komisja Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki przedoya sprawozdanie o projekcie uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego. (Gwar na sali) Bardzo prosz o zajcie miejsc i zachowanie ciszy. Sprawozdanie to zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 506. W zwizku z tym, po uzyskaniu jednolitej opinii Konwentu Seniorw, podjam decyzj o uzupenieniu porzdku dziennego o punkt obejmujcy rozpatrzenie tego sprawozdania. Proponuj, aby w tym przypadku Sejm wyrazi zgod na zastosowanie art. 44 ust. 3 regulaminu Sejmu. Jeeli nie usysz sprzeciwu, bd uwaaa, e Sejm propozycj przyj. Sprzeciwu nie sysz. Szanowni Pastwo! Bardzo serdecznie witam przybyego na nasze obrady (Gwar na sali) (Gos z sali: Ciii) Bardzo serdecznie witam przybyego na nasze obrady pana Andrzeja Szarmacha, wybitnego pikarza druyny Kazimierza Grskiego (Burzliwe oklaski), ambasadora Euro 2012. Rwnie serdecznie witam znakomitych pikarzy tej druyny, panw Henryka Kasperczaka i Lesawa mikiewicza. (Oklaski) Bardzo gorco witam take (Gos z sali: Nie ma Tomaszewskiego?) Witam rwnie bardzo gorco syna pana Kazimierza Grskiego, pana Dariusza Grskiego (Oklaski), oraz wszystkich pozostaych przedstawicieli Fundacji im. Kazimierza Grskiego. (Gos z sali: Nie ma Tomaszewskiego?) Pan pose jest tu z obowizku. Bardzo si cieszymy, e jest tak obowizkowym posem. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 11. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o komisyjnym projekcie uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego (druki nr 488 i 506).
210 Marszaek
Projekt uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.
Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pana posa Ireneusza Rasia. Bardzo prosz, panie pole.
z tego punktu atrapy i nie umniejszali roli Sejmu w demokratycznym pastwie prawa. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Gosy z sali: Brawo!)
Pose Sprawozdawca Ireneusz Ra:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Panie i Panowie Posowie! W imieniu Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki mam zaszczyt przedstawi sprawozdanie o komisyjnym projekcie uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego, druk nr 488. W zwizku z tym, e tre uchway, ktr pastwo na pewno przeczytalicie, jest oczywista i nie trzeba jej uzasadnia, chc tylko stwierdzi, e ten dzie, kiedy bdzie rozgrywany ostatni mecz Euro 2012 na terenie Rzeczypospolitej, jest dobrym czasem, aby to wito i ten sukces organizacyjny Polski poczy z uhonorowaniem najwybitniejszego polskiego trenera w historii. (Oklaski) W zwizku z powyszym komisja wnosi do Wysokiej Izby o to, aby Sejm przyj raczy uchwa o nadaniu Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego. Dzikuj. (Burzliwe oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Powracamy do rozpatrzenia punktu 1. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewntrznych oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Marka Biernackiego oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej zgoszono wniosek o odrzucenie w caoci projektu ustawy oraz poprawki. W zwizku z tym Sejm ponownie skierowa projekt ustawy do komisji w celu ich rozpatrzenia. Dodatkowe sprawozdanie zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 434-A. Przystpujemy do trzeciego czytania. Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pana posa Marka Biernackiego.
Marszaek:
Dzikuj bardzo panu posowi. Proponuj, aby Sejm podj uchwa w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego. (Zebrani wstaj, burzliwe oklaski) Dzikuj. Stwierdzam, e Sejm podj uchwa w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego. O gos celem zoenia wniosku formalnego poprosia pani minister Krystyna ybacka. Bardzo prosz.
Pose Sprawozdawca Marek Biernacki:

Dzikuj. Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Podczas drugiego czytania klub SLD zgosi cztery poprawki, za kluby Prawo i Sprawiedliwo oraz Ruch Palikota zoyy dwa wnioski o odrzucenie projektu ustawy. Na wsplnym posiedzeniu Komisji Administracji i Spraw Wewntrznych oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka komisje negatywnie zarekomendoway i poprawki, i wnioski zgoszone przez kluby. (Oklaski)
Pose Krystyna ybacka:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Skadam wniosek formalny na podstawie art. 184 ust. 2 w zwizku z art. 10 ust. 1 pkt 1 i art. 169 ust. 2 pkt 17. Nikt nie ma wtpliwoci, e jednym z larw naszego demokratycznego pastwa prawa jest Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Sejm ma podwjn rol: ustawodawcz, ale take kontroln wobec organu wykonawczego, jakim jest rzd. Bardzo prosz pani marszaek, aby podczas najbliszego posiedzenia Prezydium Sejmu zechciaa zwrci uwag wszystkim, ktrzy s zobligowani na podstawie art. 169 ust. 2 pkt 17 do udzielania odpowiedzi na interpelacje i zapytania, aby nie czynili
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Przechodzimy do gosowania. Komisje wnosz o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 434. (Pose Krystyna Pawowicz: Pani pose, czy mona?) (Gos z sali: Chyba: pani marszaek.) Za moment, pani pose, za moment. Komisje w dodatkowym sprawozdaniu przedstawiaj rwnie wniosek o odrzucenie w caoci projektu ustawy oraz poprawki, nad ktrymi gosowa bdziemy w pierwszej kolejnoci.

Punkt 1. porzdku dziennego gosowanie
211
Marszaek W pierwszej kolejnoci poddam pod gosowanie wniosek o odrzucenie projektu ustawy. Jego przyjcie spowoduje bezprzedmiotowo pozostaych propozycji. Komisje wnosz o odrzucenie tego wniosku. O gos poprosia pani pose Krystyna Pawowicz. Bardzo prosz. Ustalam czas 1 minuta. Rozumiem, e to jest pytanie?
Pose Krystyna Pawowicz:

Dlaczego pan ogranicza nasze wolnoci, a adnym przepisem nie poszerzy tej wolnoci? (Oklaski, poruszenie na sali)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem o odrzuceniem w caoci projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach, zawartego w druku nr 434, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? (Gos z sali: Mao.) Gosowao 431 posw. Za wnioskiem oddao gos 207 posw, przeciwnego zdania byo 222 posw, przy 2 gosach wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci. Wszystkie poprawki zgoszone zostay do art. 1 projektu ustawy zawierajcego zmiany do ustawy Prawo o zgromadzeniach. W 1. poprawce do art. 6 wnioskodawcy proponuj skreli dodawany ust. 2b dotyczcy organizowania zgromadzenia przez dwch lub wiksz liczb organizatorw. Z poprawk t cz si poprawki od 2. do 4. Nad tymi poprawkami bdziemy gosowa cznie. Komisje wnosz o ich odrzucenie. O gos celem zadania pytania poprosi pan pose Jarosaw Zieliski, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz. Przypominam o limicie czasowym 1 minuta.

Tak. Dzikuj. Wysoka Izbo! Mam pytanie do pana prezydenta. Dlaczego swymi restrykcyjnymi propozycjami zmiany prawa o zgromadzeniach cofa nas pan prezydent w kierunku PRL, Biaorusi i Rosji? (Poruszenie na sali) Jestem wspautorem obecnie obowizujcej ustawy o zgromadzeniach z 1990 r. Jej celem byo przywrcenie wolnoci zgromadze odebranej Polakom w PRL wanie. Pan za pod pretekstem incydentw sprowokowanych przez rodowiska lewackie... (Poruszenie na sali) (Gosy z sali: Ooo...) (Gos z sali: O nie.) ...przeciwko uczestnikom marszu 11 listopada... (Poruszenie na sali) (Gos z sali: Nie kam.)
Marszaek:
Prosz o cisz.
Pose Jarosaw Zieliski:

Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! Szkoda, e pan pose sprawozdawca nie powiedzia, i nad poprawkami gosowano w komisji w taki sposb, e by remis w gosowaniu, czyli zapisy, ktre s proponowane, s bardzo kontrowersyjne i caa ustawa jest bardzo kontrowersyjna. Chciabym zada pytanie kieruj je do prezydenta jako wnioskodawcy i do rzdu o to, jak prezydent i rzd wyobraaj sobie funkcjonowanie przepisu, ktry polega na tym, e kto pierwszy, ten bdzie lepszy. To s takie wycigi: kto pierwszy zoy wniosek, ten otrzyma zgod na zgromadzenie, a kto drugi nie. To jest przepis bardzo nieostry. Bardzo trudno bdzie ten przepis stosowa, mog by rne manipulacje i kombinacje z tym zwizane, w zwizku z tym uwaamy, e to jest przepis fatalny. Wobec tego prosz o odpowied na pytanie, jak w praktyce wyobraacie sobie pastwo pan prezydent i rzd stosowanie tego przepisu, eby on by stosowany uczciwie, bo i co do tego, ktrymi drzwiami wejdzie wnioskodawca i w ktrym pokoju zoy, i jak to urzdnik zinterpretuje, mog by bardzo rozbiene interpretacje. Prosz o odpowied.

...niezadowolonych z comiesicznych procesji pamici o oarach Smoleska pod Paac Prezydencki oraz pod pretekstem incydentw sprowokowanych przez suby rosyjskie na pocztku Euro 2012 da obecnie istotnych ogranicze wolnoci zgromadze, tj. podstawowej wolnoci politycznej. Posuguje si pan najbardziej dolegliwym rodkiem, tj. odbierajcym ch do korzystania z tej wolnoci, czyli zaporowymi, bardzo wysokimi karami nansowymi za wszystko, nawet za to, za co organizator zgromadzenia nie odpowiada. (Dzwonek)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, pani pose. Bardzo dzikuj.
212

Marszaek:
Dzikuj bardzo. Rozumiem, e pan pose z wnioskiem formalnym, bo drugiego pytania w imieniu klubu zada nie mona. Bardzo prosz.
Pose Jacek Sasin:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Co prawda, nie ma nikogo, kto mgby odpowiedzie na pytanie, ktre zadam, ale mimo to zadam je, eby usyszaa je opinia publiczna. Dlaczego pan prezydent Rzeczypospolitej zdecydowa si sprzeniewierzy si swojej przysidze, ktr skada przed t Izb? A w tej przysidze przysiga, e bdzie sta na stray wolnoci obywatelskiej. Dlaczego sprzeniewierza si swoim obowizkom wynikajcym z Konstytucji Rzeczypospolitej, gdzie jest napisane, e jest gwarantem i stoi na stray Konstytucji Rzeczypospolitej? Dlaczego kieruje taki antydemokratyczny, antyobywatelski i antykonstytucyjny projekt do parlamentu, nie suchajc gosu opinii publicznej, 32 stowarzysze i organizacji pozarzdowych, ktre oprotestoway ten projekt jako godzcy w podstawowe konstytucyjne prawa obywatelskie? Dlaczego nie sucha prokuratora generalnego, ktry napisa w swojej opinii o tym projekcie, e budzi on duy wtpliwoci pod wzgldem konstytucyjnym i powinien by bardzo powanie jeszcze raz przemylany i przepracowany? Czy pan prezydent Bronisaw Komorowski nie jest w stanie oderwa si od swoich korzeni partyjnych (Dzwonek) i przesta rzuca koa ratunkowe premierowi(Poruszenie na sali)
Pose Andrzej Duda:

Szanowna Pani Marszaek! Padaj w Wysokiej Izbie pytania skierowane do przedstawiciela prezydenta. Prosz zwrci uwag, e nie ma ani pana prezydenta, ani nikogo z jego przedstawicieli, a zatem nikt z tamtej strony nie jest w stanie odpowiedzie na pytania. Uwaam, e w tym momencie, kiedy nie ma odpowiedzi na pytania, nie powinnimy w ogle gosowa nad t ustaw. Powinna zosta zarzdzona przerwa do czasu przyjechania przedstawiciela prezydenta. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Ale wniosku formalnego jako takiego nie byo. Przepraszam, panie pole, czy by w zwizku z tym wniosek o przerw? (Pose Andrzej Duda: To jest wniosek o przerw do czasu, a zjawi si przedstawiciel prezydenta.) Dzikuj bardzo. Poniewa zosta zgoszony wniosek o zarzdzenie przerwy, poddam go pod gosowanie. Bardzo prosz. Kto z pa i panw posw jest za ogoszeniem przerwy, prosz podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 430 posw. Za oddao gos 206 posw, przeciwnego zdania byo 222 posw, przy 2 gosach wstrzymujcych si. Wniosek zosta oddalony. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawek od 1. do 4., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Za oddao gos 212 posw, przeciwnego zdania byo 218 posw, 1 pose wstrzyma si od gosu. Stwierdzam, e Sejm poprawki odrzuci. Przystpimy zaraz do gosowania nad projektem ustawy, ale zgosio si dwch posw do zadania pyta. Bardzo prosz, pan pose Jacek Sasin, Prawo i Sprawiedliwo.
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Bardzo dzikuj.
Pose Jacek Sasin:

Donaldowi Tuskowi? Korzeni partyjnych w Platformie Antyobywatelskiej? (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj, panie pole. Prosz o zabranie gosu pana posa Roberta Biedronia z klubu Ruch Palikota.
Pose Robert Biedro:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Niestety, nie ma pana prezydenta, ale chciabym zapyta: W jakim kierunku zmierza polska demokracja? W jakim kierunku zmierza prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, demokratycznie wybrana rzdzca koalicja? Czy w kierunku Biaorusi, Korei Pnocnej, czy w kierunku demokratycznego, rozwijajcego si pastwa? (Oklaski) Kto chce zaoy dzisiaj kaganiec demokracji? Protestuj organizacje pozarzdowe, protestuje OBWE, protestuje koalicja, a wy co? To wy w PRL walczylicie o wolno, to wam ograniczano t wolno, a dzisiaj wy ograniczacie innym. Nawet PiS

Punkty 1. i 2. porzdku dziennego gosowanie
213
Pose Robert Biedro w czasie sprawowania rzdw nie mia takich pomysw. Nawet on nie podnis rki na demokracj. A wy dzisiaj to robicie. (Wesoo na sali, oklaski) Zakadacie kaganiec demokracji, zakadacie kajdanki demokracji. Wstydcie si! (Oklaski) (Pose Krystyna Pawowicz: Dziki nam macie demokracj.) (Gos z sali: Brawo!)
Jeeli kto postpuje w ten sposb, to jak rozumiem, bierze przykad z postawy prezydenta Biaorusi. (Pose Krystyna Skowroska: Obraa pan prezydenta.) Jest w zwyczaju, e gowom pastw przyznaje si Order Ora Biaego za szczeglne zasugi dla Polski. Jak rozumiem, takie wzorce to zasuga. (Gos z sali: To obraza.) (Gos z sali: W gowie ci si pomieszao.)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Administracji i Spraw Wewntrznych oraz Komisj Sprawiedliwoci i Praw Czowieka, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za oddao gos 224 posw, przeciwnego zdania byo 209 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach. Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porzdku dziennego Z wnioskiem formalnym, panie pole? Bardzo prosz.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Kilka minut temu Wysoka Izba zdecydowaa, e chce kontynuowa prace bez przerwy, a nie ma mojej woli, jako marszaka, co do zwoania Konwentu Seniorw. W zwizku z tym kontynuujemy obrady. Powracamy do rozpatrzenia punktu 2. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Modziey o rzdowym projekcie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej im. Piastw lskich we Wrocawiu nazwy Uniwersytet Medyczny im. Piastw lskich we Wrocawiu. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pani pose Ew Wolak oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji nie zgoszono poprawek. Przystpujemy do trzeciego czytania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy w brzmieniu przedoenia zawartego w druku nr 430. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o nadaniu Akademii Medycznej im. Piastw lskich we Wrocawiu nazwy Uniwersytet Medyczny im. Piastw lskich we Wrocawiu, w brzmieniu przedoenia zawartego w druku nr 430, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 432 posw. Za oddao gos 429 posw, przy braku gosw przeciwnych i 3 gosach wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o nadaniu Akademii Medycznej im. Piastw lskich we Wrocawiu nazwy Uniwersytet Medyczny im. Piastw lskich we Wrocawiu. Powracamy do rozpatrzenia punktu 3. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych oraz niektrych innych ustaw. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Marka Plur oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej zgoszono poprawk. W zwizku z tym Sejm ponownie skierowa projekt ustawy do komisji w celu jej rozpatrzenia.
Pose Zbigniew Girzyski:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Chciabym zgosi wniosek formalny o przerw i, jeeli bdzie taka wola pani marszaek, zwoanie Konwentu Seniorw w celu rozwaenia propozycji, aby Wysoka Izba zwrcia si do pana prezydenta Bronisawa Komorowskiego w zwizku z ustaw, ktr przed chwileczk przegosowalimy, ktra czerpie wzorce z Biaorusi (Gos z sali: Ojej) aby, by moe, pan prezydent Komorowski, ktry tak umiowa wzorce biaoruskie (Gos z sali: Poluje.) rozway przyznanie prezydentowi ukaszence Orderu Ora Biaego. (Pose Cezary Grabarczyk: To jest skandal.) To jest naturalna, logiczna konsekwencja takiego stawiania sprawy. Rzeczywicie to jest najwikszy skandal, eby w Polsce po 22 latach funkcjonowania demokracji cofa nas do rozwiza rodem z PRL. (Pose Stefan Niesioowski: Skandalem to ty jeste.)
214 Marszaek

Dodatkowe sprawozdanie zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 478-A. Przystpujemy do trzeciego czytania. Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pana posa Marka Plur.
Pose Sprawozdawca Marek Plura:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! W toku drugiego czytania rzeczonego projektu zoona zostaa jedna poprawka, ktr Komisja Polityki Spoecznej i Rodziny zaakceptowaa i zaopiniowaa pozytywnie. Wobec tego wnosz, aby Wysoki Sejm raczy przyj t poprawk. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 478. Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawk, nad ktr gosowa bdziemy w pierwszej kolejnoci. W jedynej poprawce do art. 26a ust. 1a1 pkt 2 ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych wnioskodawcy proponuj, aby miesiczne donansowanie nie przysugiwao, jeeli miesiczne wynagrodzenie pracownika niepenosprawnego nie zostao przekazane m.in. na rachunek w spdzielczej kasie oszczdnociowo-kredytowej albo na adres zamieszkania tego pracownika, za porednictwem osb prawnych prowadzcych dziaalno w zakresie dorczania kwot pieninych. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za oddao gos 428 posw, przeciwnego zdania byo 4 posw, 1 pose wstrzyma si od gosu. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych oraz niektrych innych ustaw, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Polityki Spoecznej i Rodziny, wraz z przyjt poprawk, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma?
Gosowao 423 posw. Za oddao gos 423 posw, przy braku gosw przeciwnych i wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych oraz niektrych innych ustaw. Powracamy do rozpatrzenia punktu 7. porzdku dziennego: Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku wraz z informacj o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2011 roku oraz komisyjnym projektem uchway. Sejm wysucha wystpie przewodniczcego Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji pana Jana Dworaka oraz przedstawiciela Komisji Kultury i rodkw Przekazu pani pose Zoi awrynowicz, przeprowadzi pierwsze czytanie oraz podj decyzj o przystpieniu do drugiego czytania projektu uchway. W trakcie drugiego czytania zgoszono poprawk do projektu uchway. Wobec propozycji skierowania tego projektu uchway do Komisji Kultury i rodkw Przekazu zgoszono sprzeciw. Pod gosowanie poddam wniosek o skierowanie tego projektu uchway ponownie do Komisji Kultury i rodkw Przekazu. Jego odrzucenie bdzie oznaczao, e Sejm przystpi do gosowania bez odsyania projektu uchway do komisji. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o skierowanie projektu uchway ponownie do Komisji Kultury i rodkw Przekazu w celu rozpatrzenia zgoszonej poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Za wnioskiem oddao gos 145 posw, przeciwnego zdania byo 286 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci, a tym samym podj decyzj o przystpieniu do gosowania bez odsyania do komisji. Przystpujemy (Pose Elbieta Kruk: Pani marszaek) Pytanie? (Pose Elbieta Kruk: Tak.) Jak bdziemy przy poprawce, dobrze? Przystpujemy do gosowania. W przedstawionym projekcie uchway komisja wnosi o przyjcie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku. W jedynej poprawce wnioskodawcy proponuj nastpujce brzmienie projektu uchway: Sejm Rzeczypospolitej odrzuca sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji. O zabranie gosu w celu zadania pytania poprosia pani pose Elbieta Kruk. Bardzo prosz.

215
Pose Elbieta Kruk:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Wysoka Izba gosami posw koalicji rzdzcej odmwia nam kontynuowania debaty nad jake istotnym dla funkcjonowania pastwa tematem, jakim jest rynek mediw elektronicznych. Chciaabym te przypomnie, e w tej chwili w trakcie procedowania w Najwyszej Izbie jest poselski projekt uchway Sejmu, zoony przez posw Prawa i Sprawiedliwoci, w sprawie zlecenia Najwyszej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli w Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji w przedmiocie prawidowoci udzielenia koncesji na nadawanie naziemnej telewizji cyfrowej. Na posiedzeniu poczonych Komisji Kultury i rodkw Przekazu oraz komisji kontroli pastwowej w dniu 14 marca tego roku zakoczyo si pierwsze czytanie. To ju 3,5 miesica temu. Pani marszaek, komisja gosami Platformy Obywatelskiej rekomenduje (Dzwonek) Sejmowi gosowanie przeciwko przyjciu tej uchway. Jednoczenie to bdzie pierwszy w historii parlamentaryzmu taki przypadek, e Sejm odmwi zlecenia Najwyszej Izbie Kontroli kontroli wanego tematu narzdzia kontrolnego, narzdzia koniecznego do naszej pracy. Chciaabym zapyta: Pani marszaek, kiedy przystpimy
Pose Andrzej Duda:

Szanowna Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Mam pytanie skierowane do pani marszaek. Pani marszaek, kilka miesicy temu posowie Prawa i Sprawiedliwoci zoyli do pani marszaek wniosek o postawienie przed Trybunaem Stanu czonkw Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w zwizku z naruszeniem konstytucji i ustaw w postpowaniu dotyczcym przyznania koncesji na nadawanie na platformie cyfrowej. W zwizku z powyszym, poniewa pani marszaek zwrcia ten wniosek wnioskodawcom w celu jego uzupenienia, wniosek zosta uzupeniony i przekazany pani marszaek kilka tygodni temu, a nie ma adnej informacji, jaka jest pani decyzja w tej sprawie. Pytam pani marszaek, jaka jest pani decyzja co do tego wniosku. Wyglda to tak, e pani marszaek blokuje moliwo procedowania wniosku o postawienie przed Trybunaem Stanu czonkw Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a tym samym chroni ich pani przed odpowiedzialnoci przed Trybunaem Stanu. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Bdzie pan na bieco informowany o wynikach opinii prawnych tych, do ktrych skierowany zosta ten projekt. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu uchway. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu uchway w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku, w brzmieniu proponowanym w druku nr 522, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za oddao gos 282 posw, przeciwnego zdania byo 151 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm podj uchwa w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku (Oklaski) Powracamy do rozpatrzenia punktu 8. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami nansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Sawomira Neumanna oraz przeprowadzi dyskusj. Przechodzimy do gosowania.
Marszaek:
Czas min, pani pose.
Pose Elbieta Kruk:

do drugiego czytania? Dlaczego pani marszaek blokuje prace nad t uchwa ju od 3,5 miesica? Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za oddao gos 153 posw, przeciwnego zdania byo 280 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. Przystpujemy do gosowania nad caoci. O moliwo zadania pytania poprosi pan pose Andrzej Duda. Bardzo prosz. Czas 1 minuta.
216 Marszaek

Przypominam, e Sejm odrzuca poprawk Senatu bezwzgldn wikszoci gosw w obecnoci co najmniej poowy ustawowej liczby posw. Jeeli Sejm nie odrzuci poprawki Senatu bezwzgldn wikszoci gosw, uwaa si j za przyjt. Gosowa bdziemy nad wnioskami o odrzucenie poprawek Senatu. Wszystkie poprawki Senat zgosi do art. 1 ustawy nowelizujcej zawierajcego zmiany do ustawy o obrocie instrumentami nansowymi. W poprawce 1. do art. 45g ust. 1 ustawy nowelizowanej Senat proponuje, aby wyraz zobowizania zastpi wyrazami prawa lub obowizki. W poprawce 2. do art. 45g ust. 4 Senat proponuje, aby wyraz obowizkw zastpi wyrazami praw lub obowizkw. Nad tymi poprawkami gosowa bdziemy cznie. Komisja wnosi o ich przyjcie. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem poprawek Senatu 1. i 2., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Wikszo bezwzgldna wynosi 216. Byo 431 gosw przeciwnych, przy braku gosw za i wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawki Senatu przyj. W poprawce 3. do art. 45g ust. 4 Senat proponuje, aby przepis ten dotyczy umowy o uczestnictwo w podmiocie rozliczajcym. Komisja wnosi o jej przyjcie. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem 3. poprawki Senatu, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 432 posw. Wikszo bezwzgldna wynosi 217. Byy 432 gosy przeciwne, przy braku gosw wstrzymujcych si i gosw za. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawk Senatu przyj. W poprawce 4. do art. 45h ust. 2 Senat proponuje zmian redakcyjno-legislacyjn. Komisja wnosi o jej przyjcie. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem 4. poprawki Senatu, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 434 posw. Wikszo bezwzgldna wynosi 218. Byy 434 gosy przeciwne, przy braku gosw za i wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawk Senatu przyj.
W poprawce 5. do art. 45h Senat proponuje zmian o charakterze redakcyjnym. Komisja wnosi o jej przyjcie. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem 5. poprawki Senatu, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 432 posw. Wikszo bezwzgldna wynosi 217. Byy 432 gosy przeciwne, przy braku gosw za i wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawk Senatu przyj. Na tym zakoczylimy rozpatrywanie uchway Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami nansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych. Powracamy do rozpatrzenia punktu 9. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Samorzdu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu w ksigach wieczystych prawa wasnoci nieruchomoci Skarbu Pastwa oraz jednostek samorzdu terytorialnego. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pani pose Ligi Krajewsk oraz przeprowadzi dyskusj. Pan pose z wnioskiem formalnym, bardzo prosz.
Pose Mariusz Orion Jdrysek:

Nie chciabym tego robi, ale sprawa jest wana i pilna, tak e prosz o przerw i zwoanie Konwentu Seniorw celem wprowadzenia punktu dotyczcego moratorium na wydawanie koncesji i handel koncesjami w Polsce w zakresie surowcw strategicznych. Ot ExxonMobil, najwaniejsza rma na wiecie, ostatnio zrezygnowa z poszukiwa w Polsce. Powstaje pytanie, co si stanie z tymi koncesjami. Mog pj za tym inne podmioty. Sprawa jest o tyle krytyczna, e dzieje si to poza wszelk kontrol Skarbu Pastwa i Sejmu. Zoone zostay w tej sprawie trzy projekty uchwa i projekt ustawy. Nic do tego czasu nie zostao zrobione. Pani marszaek, to wielka odpowiedzialno za najwiksze zasoby, jakie ma Polska. Bardzo prosz o wprowadzenie tego punktu, tak aby nowo powoana komisja surowcw i energii moga przez jaki czas kontrolowa handel koncesjami i wydawanie tych koncesji. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Informuj pana posa, e wniosek formalny moe dotyczy punktu, ktry jest zatwierdzony w porzdku. To nie jest punkt, ktry by w porzdku naszych obrad w cigu tego 3-dniowego posiedzenia. Prosz

Punkty 9., 10. i 12. porzdku dziennego gosowanie
217
Marszaek nastpnym razem nie wprowadza w bd, wykorzystujc okazj do wystpienia przez 2 minuty, twierdzc, e si zgasza wniosek formalny. Powinien pan zna zasady, ktre s zapisane w regulaminie. Przechodzimy do gosowania. Gosowa bdziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porzdku dziennego. Poprawki 1. i 2. Senat zgosi do art. 1 ustawy nowelizujcej zawierajcego zmiany do ustawy o ujawnieniu w ksigach wieczystych prawa wasnoci nieruchomoci Skarbu Pastwa oraz jednostek samorzdu terytorialnego. W 1. poprawce do art. 1a ust. 1 i 4 Senat proponuje, aby w przypadkach okrelonych w tych przepisach wykorzystywano infrastruktur teleinformatyczn zintegrowanego systemu informacji o nieruchomociach, o ktrym mowa w art. 24b ustawy Prawo geodezyjne i kartograczne. Z poprawk t cz si poprawki 2. do art. 4a ust. 2 oraz 3. do art. 3 ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy nowelizujcej. Nad tymi poprawkami gosowa bdziemy cznie. Komisje wnosz o ich przyjcie. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem poprawek Senatu od 1. do 3., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Wikszo bezwzgldna 216. Nikt nie by za, 285 gosw byo przeciw, 146 posw wstrzymao si od gosu. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawki Senatu przyj. Na tym zakoczylimy rozpatrywanie uchway Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu w ksigach wieczystych prawa wasnoci nieruchomoci Skarbu Pastwa oraz jednostek samorzdu terytorialnego. Powracamy do rozpatrzenia punktu 10. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie usunicia niezgodnoci w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Zbigniewa Konwiskiego oraz przeprowadzi dyskusj. Przechodzimy do gosowania. Gosowa bdziemy zgodnie z zasadami stosowanymi w poprzednim punkcie porzdku dziennego. W 1. poprawce polegajcej na nadaniu nowego brzmienia art. 17 ustawy o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych Senat proponuje, aby organami kas byy walne zgromadzenie, rada nadzorcza oraz zarzd, a take aby statut kasy mg przewidywa zastpienie walnego zgromadzenia zebraniem przedstawicieli.
Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem 1. poprawki Senatu, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 435 posw. Wikszo bezwzgldna 218. Za oddao gos 150 posw, przeciwnego zdania byo 284 posw, przy 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawk Senatu przyj. W 2. poprawce zawierajcej zmiany do art. 91 ustawy o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych Senat proponuje, aby utrzyma ust. 2 oraz aby w ust. 1 wskaza 24-miesiczny termin na nansowanie wydatkw, o ktrych mowa w tym przepisie. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem 2. poprawki Senatu, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 432 posw. Wikszo bezwzgldna 217. Za oddao gos 138 posw, przeciwnego zdania byo 294 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wobec nieuzyskania bezwzgldnej wikszoci gosw poprawk Senatu przyj. Na tym zakoczylimy rozpatrywanie uchway Senatu w sprawie usunicia niezgodnoci w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 12. porzdku dziennego: Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie informacji ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegw morskich w 2011 r. (druki nr 305 i 359). Na poprzednim posiedzeniu Sejm wysucha informacji przedstawionej przez podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej pani Ann Wypych-Namiotko i sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Stanisawa Lamczyka oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie informacji. Poddam ten wniosek pod gosowanie. Odrzucenie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm przyj informacj do wiadomoci. Przypominam, e komisja wnosi o przyjcie tej informacji. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie informacji ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegw morskich w 2011 r., za-
218 Marszaek

wartej w druku nr 305, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 427 posw. Za oddao gos 185 posw, przeciwnego zdania byo 221 posw, wstrzymao si od gosu 21 posw. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci, a tym samym przyj informacj do wiadomoci. Powracamy do rozpatrzenia punktu 16. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy w sprawie spaty niezaspokojonych nalenoci przedsibiorcw za niektre prace, wynikajcych z realizacji udzielonych zamwie publicznych. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Stanisawa mijana oraz przeprowadzi dyskusj, w trakcie ktrej zgoszono poprawki. W zwizku z tym Sejm skierowa przedoony projekt ustawy ponownie do komisji w celu ich rozpatrzenia. Dodatkowe sprawozdanie komisji zostao paniom i panom posom dorczone w druku nr 521-A. Przystpujemy do trzeciego czytania. Prosz pana posa Stanisawa mijana o zabranie gosu w celu przedstawienia dodatkowego sprawozdania komisji.
Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 1., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 430 posw. Za poprawk oddao gos 206 posw, przeciwnego zdania byo 224 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. W poprawce 2. do art. 1 projektu ustawy wnioskodawcy proponuj dodanie ust. 2. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. O gos poprosi pan pose Jerzy Szmit. Bardzo prosz. Przypominam, czas na zadanie pytania 1 minuta.
Pose Jerzy Szmit:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Przystpujc kilka miesicy temu do pracy nad t niezwykle wan ustaw, chcielimy obj ni jak najszersze grono osb, ktre wykonywao prace na autostradach. Niestety, poprawka ta w sposb drastyczny ogranicza zasig tej ustawy w stosunku do osb, ktre mog skorzysta z tej ustawy. Przypomn, e pan minister Nowak w swoim pierwszym przedoeniu przedstawi projekt, ktry mia dotyczy wszystkich. Niestety, kolejne ograniczenia zasigu tej ustawy doprowadziy do tego, e z tej ustawy bd mogli skorzysta tylko ci, ktrzy maj bezporednie umowy z Generaln Dyrekcj Drg Krajowych i Autostrad. Niestety, wobec takiej poprawki nie moemy si na to zgodzi. Dlaczego rzd ogranicza zasig pomocy, ktrej mamy udzieli przedsibiorcom? (Oklaski)
Pose Sprawozdawca Stanisaw mijan:

Dzikuj. Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! W trakcie drugiego czytania projektu ustawy zgoszonych zostao siedem poprawek. Komisja Infrastruktury na posiedzeniu w dniu wczorajszym poprawki rozpatrzya i rekomenduje przyjcie piciu i odrzucenie pozostaych dwch. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Gos z sali: Brawo!)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej pan minister Maciej Jankowski.
Marszaek:
Dzikuj bardzo panu posowi. Przechodzimy do gosowania. Komisja wnosi o uchwalenie projektu ustawy zawartego w sprawozdaniu w druku nr 521. Komisja w dodatkowym sprawozdaniu przedstawia poprawki, nad ktrymi gosowa bdziemy w pierwszej kolejnoci. W poprawce 1. do art. 1 projektu ustawy wnioskodawcy proponuj, aby niezaspokojone przez wykonawc nalenoci gwne przedsibiorcy w rozumieniu art. 4 pkt 1 niniejszej ustawy byy spacane przez generalnego dyrektora drg krajowych i autostrad. Konsekwencj przyjcia tej poprawki bdzie bezprzedmiotowo poprawki 2.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Pole! Poprawka, nad ktr ma by teraz gosowanie, dotyczy zupenie innej materii. Mianowicie przed wprowadzeniem tej poprawki mona powiedzie, e w grupie przedsibiorcw, ktrzy mog skorzysta z dobrodziejstw tej regulacji, mona wyrni dwie grupy: pierwsz, ktra ma wybr, czyli mogaby skorzysta z regulacji przewidzianej w tym projekcie bd z moliwoci zaspokojenia dziki odpowiedzialnoci solidarnej, przewidzianej w Kodeksie cywilnym, i drug,

219
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski ktra mogaby skorzysta tylko z dobrodziejstw tego projektu. Gdybymy nie przegosowali pozytywnie tej poprawki, to mona by byo powiedzie, e jedna grupa ma wybr: skorzysta z dawnej bd nowej drogi, a druga grupa go nie ma. Dziki tej poprawce ci, ktrzy mog uzyska zaspokojenie w inny sposb, czyli dziki odpowiedzialnoci solidarnej, nie mogliby korzysta z dobrodziejstw tego projektu i w ten sposb byoby wicej rodkw dla przedsibiorcw, ktrzy nie maj alternatywnej drogi do pozyskania nalenoci. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Panie pole, czas min.
Pose Bogdan Rzoca:

projekt ustawy nie gwarantuje wszystkim podwykonawcom nalenych rodkw za wykonanie prac przy autostradach? Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej pan minister Maciej Jankowski. Bardzo prosz, panie ministrze.
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie ministrze. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 2., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 430 posw. Za oddao gos 246 posw, przeciwnego zdania byo 182 posw, przy 2 gosach wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W poprawce 3. do art. 4 pkt 1 wnioskodawcy proponuj nowe brzmienie uytego w projekcie ustawy okrelenia przedsibiorcy. Komisja wnosi o odrzucenie tej poprawki. Bardzo prosz o zabranie gosu pana posa Bogdana Rzoc. Czas na zadanie pytania 1 minuta.

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Pole! Wszyscy mamy wiadomo, e projekt tej ustawy ma charakter legislacji nadzwyczajnej, interwencyjnej, przewidujcej rozwizania nietypowe, ingerujce w istniejce stosunki prawne i istniejce ju relacje gospodarcze. Przewidujc jednak nadzwyczajn pomoc ze strony pastwa, musimy mie wiadomo, e ta nadzwyczajna pomoc ze strony pastwa zwizana z wypacaniem publicznych pienidzy, pienidzy podatnikw, musi by oparta na waciwej dokumentacji. Nie moemy pozwoli sobie na to, aby za dokonanie tej samej czynnoci wielokrotnie wypaca rodki nansowe z budetu, co wicej, bez moliwoci waciwej werykacji, oceny przedstawionych dokumentw. Nawiasem mwic, poprawka zaproponowana przez pana posa burzy ca konstrukcj tego projektu ustawy, w wyniku czego wykonanie ustawy staje si niemoliwe. Zastanawiam si wic, czy pan pose, zgaszajc t poprawk, rzeczywicie chcia realnie rozszerzy moliwo stosowania tego o jakie dodatkowe podmioty, czy raczej uniemoliwi wykonanie ustawy, poniewa przyjcie tej poprawki zburzyoby ca konstrukcj tej ustawy i oznaczaoby konieczno przebudowania take wszystkich kolejnych artykuw. Dzikuj bardzo.
Pose Bogdan Rzoca:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Ta caa ustawa to taki gniot prawny, ktry ma charakter wycznie wizerunkowy. To jest ustawa przygotowana tylko po to, eby powiedzie, e nieliczni dostan pienidze, bo podwykonawcy oszukani przy budowie autostrad zostali podzieleni na tych, ktrzy dostan pienidze, i na tych, ktrzy tych pienidzy nie dostan. I ta ustawa to gwarantuje. Wobec tego mona by byo powiedzie tak: wasze bajoro, wasze aby, ale jako opozycja chcielimy uczestniczy w pracach nad projektem tej ustawy i zgosilimy moim zdaniem bardzo suszn poprawk, ktr pocztkowo popierali praktycznie wszyscy. Pniej, na skutek rnych gier okazao si, e w komisji nie uzyskalimy wikszoci. Wobec tego mamy tak oto sytuacj: dzi prawdopodobnie wikszo przegosuje ustaw, ktra nielicznym, dobrze poinformowanym zagwarantuje pienidze za prac przy autostradach, a bardzo wielu mikro-, maym i rednim przedsibiorstwom tego nie zagwarantuje. (Dzwonek) Wobec tego pytam pana ministra: Dlaczego
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie ministrze. Pan pose w trybie sprostowania. Bardzo prosz.
220

Pose Bogdan Rzoca:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Pan minister nie mwi prawdy. Poprawka zgoszona przez klub Prawo i Sprawiedliwo wcale nie ma charakteru niekonstytucyjnego. Pan minister wprost to przyzna na posiedzeniu komisji. Jest to po prostu tylko niech do zrealizowania przez koalicj tych obietnic, ktre paday w mediach. Przecie to wanie pan minister Nowak, pan minister na posiedzeniach komisji, mwilicie pastwo...
Dodawanie dodatkowych podmiotw spowoduje, e ustawa bdzie niemoliwa do wykonania. Tym ludziom, ktrym mona pomc, nie bdzie mona pomc. Jeeli chcecie tak zrobi, to przegosujcie t poprawk. Ale powiedzcie tym podwykonawcom, e to przez was ustawa nie bdzie moliwa do zrealizowania. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Wniosek formalny? Bardzo prosz.
Marszaek:
Panie pole, zwracam panu uwag: do rzeczy. To jest tryb sprostowania, a nie owiadczenie, nie polemika. Prosz wic prostowa.
Pose Andrzej Adamczyk:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Zwracam si z wnioskiem formalnym o ogoszenie 5-minutowej przerwy, jeeli pani marszaek bdzie tak askawa, i zwoanie Konwentu Seniorw, aby przywoa do porzdku pana ministra Nowaka, poniewa po raz kolejny w sprawie, o ktrej mwimy, mija si z prawd. (Oklaski) (Pose Grzegorz Tobiszowski: To ju jest regu.) Panie ministrze, podczas pierwszego czytania tego projektu ustawy, zawartego w druku nr 451, to nie Prawo i Sprawiedliwo zgosio pierwsz poprawk, albo inaczej: to nie Prawo i Sprawiedliwo wpierw uznao za konieczne poszerzenie krgu benecjentw tej ustawy, tylko przedstawiciel waszego koalicjanta. I niech pan o tym pamita. Wwczas, kiedy pan by obecny, panie ministrze, podczas pierwszego czytania (Poruszenie na sali), na takie dictum przedstawiciela waszego koalicjanta odpowiedzia pan krtko: Dodajcie, odejmijcie, ale niech ta ustawa zostanie przyjta. Prosz dzisiaj nie odwraca kota ogonem. Pan ma do tego jakie szczeglne skonnoci. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Bogdan Rzoca:

Wanie w tej chwili prostuj. Chodzi tylko o t poprawk. Chcecie pastwo znowu powiedzie w mediach, e rzd zaatwi ca spraw, a to jest po prostu ewidentna nieprawda. (Oklaski)
Marszaek:
O gos poprosi pan minister Sawomir Nowak. Bardzo prosz, panie ministrze. (Gwar na sali) Prosz o cisz.
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak:

Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Apelowaem ju z tej mwnicy do opozycji o rozsdek i umiar. Okazuje si, e bezskutecznie. Chc bardzo wyranie pastwu powiedzie, e przyjcie poprawki, ktr proponuje PiS, spowoduje niemoliwo wykonania tej ustawy. W zwizku z tym wemiecie pastwo pen polityczn odpowiedzialno za to, e nie bdzie mona poszkodowanym podwykonawcom szybko pomc. (Gwar na sali) Przestacie, prosz, pokrzykiwa, bo nie wiadczy to o kulturze, tylko o braku otwartoci na argumentacj. (Pose Magorzata Sadurska: Minister bez krawata.) Staram si pastwu dosy racjonalnie i spokojnie przedstawi nasz punkt widzenia. Ten projekt ustawy, ktry przedstawiamy, umoliwi poszkodowanym podwykonawcom szybko, w trybie uproszczonym odzyska nalene im pienidze. (Gos z sali: Pierwszy budowniczy.)
Marszaek:
Dzikuj. Poniewa pad wniosek formalny o ogoszenie przerwy, poddam ten wniosek pod gosowanie. Kto z pa i panw posw jest za ogoszeniem przerwy, prosz nacisn przycisk i podnie rk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 430 posw. Za wnioskiem oddao gos 207 posw, przeciwnego zdania byo 222 posw, przy 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm wniosek oddali. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 3., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma?

221
Marszaek Gosowao 426 posw. Za oddao gos 205 posw, przeciwnego zdania byo 220 posw, przy 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm poprawk odrzuci. W poprawce 4. do art. 5 ust 2. projektu ustawy wnioskodawcy proponuj, aby do zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 1, doczao si take pisemne owiadczenie wykonawcy o uznanie nalenoci przedsibiorcy. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Pan pose Jerzy Szmit prosi o gos celem zadania pytania. Bardzo prosz.
rozszerzajc krg osb, ktre mog wczeniej wystpi o zaliczenie ich do grupy przedsibiorcw chccych z tego skorzysta. Mog oni liczy na pomoc ze strony pastwa. Natomiast ostateczne rozliczenie oparte bdzie na dokumentach sdowych bd dokumentach postpowania upadociowego. Tak e ta poprawka jest odpowiedzi na postulat przedsibiorcw i ma uatwi im skorzystanie z tego na wczesnym etapie postpowania, ale ostatecznie mechanizm gwarantuje tutaj pen spjno przepisw i odpowiedzialno ze strony wypacajcych rodki. Dzikuj bardzo.
Marszaek:
Panie pole, pan w jakim trybie? Sprostowania? Przypominam, eby w tym trybie rzeczywicie prostowa le zrozumian wypowied, a nie uprawia polemik. Bardzo prosz.
Pose Jerzy Szmit:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Szanowni Pastwo! Zostalicie pastwo wprowadzeni w bd, bo ta poprawka wprowadza alternatyw: mona dostarczy albo stosowne dokumenty, albo owiadczenie owiadczenie, ktre wykonawca bdzie mg uzyska od tego, ktry mu zleci prac. Czy nie bdzie tak, e rozpoczn si tutaj targi: moe ci podpisz to owiadczenie, e wykonae zadanie, ale pod pewnymi warunkami? Mielimy tworzy jasne prawo. (Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak: Nie musi z tego korzysta, pjdzie do sdu i dostanie nakaz.) To jest alternatywa, ale cz wykonawcw moe by do tego zmuszona, a szczeglnie ci, ktrzy nie maj formalnych umw, panie ministrze, a pan dobrze wie, e takich, ktrzy nie maj tych umw na wykonywanie prac, jest bardzo wiele, s ich setki. Przede wszystkim o ich interesy zabiegamy. Dlaczego rzd nie myli o tych ludziach? Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Jerzy Szmit:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Chciabym jasno i wyranie powiedzie ta poprawka tworzy alternatyw: albo albo. Nie jest uzupenieniem, ale jest alternatyw: albo tak, albo tak. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 4., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za oddao gos 269 posw, przeciwnego zdania byo 163 posw, przy 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W poprawce 5. do art. 6 projektu ustawy wnioskodawcy proponuj, aby przedsibiorcom, o ktrych mowa w tym przepisie, wypacana bya zaliczka, w wysokoci nie wikszej jednak ni 50% kwoty nalenoci lub kwoty ustalonej zgodnie z art. 5 ust. 4. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 5., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 427 posw. Za poprawk oddao gos 277 posw, przeciwnego zdania byo 150 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Odpowiedzi udzieli podsekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej pan minister Maciej Jankowski. Bardzo prosz, panie ministrze.

Pani Marszaek! Panie Premierze! Wysoka Izbo! Panie Pole! Mwimy o wczesnym etapie, kiedy nastpuje zgaszanie si przedsibiorcw chccych skorzysta z prawa, jakie daje ustawa, a ta poprawka wprowadza pewn dodatkow moliwo formaln,
222 Marszaek

Pose Andrzej Romanek:

Panie ministrze...
W poprawce 6. do art. 7 projektu ustawy wnioskodawcy proponuj nowe brzmienie ust. 1 i dodanie ust. 1a. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 6., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za poprawk oddao gos 288 posw, przeciwnego zdania byo 144 posw, przy 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. W poprawce 7. w dodawanym art. 13a wnioskodawcy proponuj, aby przepisy ustawy stosowano take do wykonawcw, w stosunku do ktrych przesanki okrelone w art. 5 ust. 1 nastpiy przed dniem wejcia w ycie ustawy. Komisja wnosi o przyjcie tej poprawki. Pan pose Andrzej Romanek, Solidarna Polska, poprosi o gos celem zadania pytania. Przypominam limit czasowy 1 minuta.
Marszaek:
Panie pole...

Panie ministrze...
Marszaek:
Panie pole, nawet media to podaj: pan premier jest na szczycie w Brukseli. Warto to wiedzie. (Wesoo na sali, oklaski)

Do pana ministra Nowaka. Ot, panie ministrze, z tej mwnicy pady nikczemne sowa. Pan zarzuci opozycji torpedowanie tej ustawy i parlamentarn obstrukcj. I pan to dzisiaj potwierdzi. Pytam pana: Czy pan te sowa odwoa z tej mwnicy? (Gos z sali: Nie odwoa.) Dlaczego, panie ministrze? Solidarna Polska wstrzyma si od gosowania nad caoci projektu tej ustawy... (Poruszenie na sali) ...z tego powodu... (Gos z sali: Pinokio, nochal.) ...panie ministrze... (Gos z sali: Kamczuszek.) ...e ta ustawa nie obejmuje wszystkich, ktrych obj powinna. (Dzwonek) Wielka szkoda...

Pani Marszaek! Panie Premierze! Panie i Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Ot wielka szkoda, e w awach rzdowych nie ma penej obsady. Nie wiem, czy to jaki pomr; widz ministra zdrowia. Chyba ten stan rzeczy odzwierciedla stan naszej suby zdrowia, a by moe pan premier, zamiast siedzie w awach rzdowych, grzeje aw na stadionie narodowym. A my debatujemy o niezwykle istotnych, wanych sprawach. (Poruszenie na sali) (Pose Rafa Grupiski: Jest w Brukseli.) (Pose Pawe Gra: Przeprosiny.) (Pose Krystyna Skowroska: Odwoaj i przepro premiera.)
Marszaek:
Dzikuj, panie pole...
Marszaek:
Nie, panie pole...

...wielka szkoda...

A teraz sowo do pana ministra.
Marszaek:
...czas min.
Marszaek:
Panie pole...

To pan jest czowiekiem...

223
Marszaek:
Dzikuj serdecznie, panie pole...

...ktry odpowiada za ten stan rzeczy, jaki jest w ministerstwie, i za to, e...
nie daje im szans na wypat nalenoci. Rwnie chodzi o pracownikw, ktrzy wykonywali prace zyczne na tych autostradach. Panie ministrze, czy ma pan wiadomo (Dzwonek), jak wielu podwykonawcw z A4 i A2 nie dostanie zapaty za wykonan prac? Dzikuj bardzo.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Bardzo prosz o zadanie pytania pana posa Krzysztofa Tchrzewskiego.
Marszaek:
...czas min.

...nie wszyscy otrzymaj suszne...
Pose Krzysztof Tchrzewski:

Pan minister Nowak by uprzejmy stwierdzi kilka minut temu, powtarzajc swoj poprzedni wypowied, e poprawki PiS detonuj ustaw. Dlaczego pan, panie ministrze, sucha leniwych i niekompetentnych podpowiadaczy, a Platforma i PSL cichutko w lad za panem ministrem? Ot ta ustawa w tej formie, w jakiej zostaa przyjta, daje zapat kilkudziesiciu duym wykonawcom. Nie dostan pienidzy ci podwykonawcy i setki ich pracownikw, ktrych wykonawcy, wanie ci, o ktrych pan minister powiedzia, ogosili upado. Ci nie maj prawa zgosi si o te pienidze. Ich jest wielu. W zwizku z tym kilkaset drobnych przedsibiorstw nie otrzyma wynagrodzenia. Pastwo Platformy Obywatelskiej i PSL zawinio, wic winno wypaci wszystkim. Pan, panie ministrze, w swojej wypowiedzi stwierdzi, e ta ustawa w innym przypadku nie wyjdzie, to znaczy, e potna Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad, ktra nas wszystkich rocznie kosztuje okoo 700 mln z, nie jest w stanie obsuy ok. 250 przedsibiorcw. Wstyd, panie ministrze. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj. Odbieram panu gos. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem poprawki 7., zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 424 posw. Za oddao gos 421 posw, przy 2 gosach przeciwnych i 1 gosie wstrzymujcym si. Stwierdzam, e Sejm poprawk przyj. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy. O gos poprosi pan przewodniczcy Arkadiusz Mularczyk. Bardzo prosz. (Gos z sali: Ooo...) Limit czasu na zadanie pytania 1 minuta.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do... Bardzo prosz, panie ministrze. Gos zabierze pan minister Sawomir Nowak.
Pose Arkadiusz Mularczyk:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! W ubiegym tygodniu, gdy toczyy si prace nad t ustaw w podkomisji, przed budynkiem G, gdzie obradowano, pojawio si bardzo wielu przedsibiorcw, ktrzy budowali A4, take A2. Nie zostali oni wpuszczeni ku mojemu zdumieniu na sal obrad komisji. Rwnie przewodniczcy komisji chcia pierwotnie wyprosi, po czym z tego si wycofa, przedstawicieli mediw. To jest za praktyka rmy, ktre straciy setki tysicy, miliony zotych na tej inwestycji, nie zostay wpuszczone na sal obrad komisji. Do czego zmierzam? Do tego, e na posiedzeniu tej komisji de facto byli w gwnej mierze zwolennicy tej ustawy. Przeciwnicy byli za drzwiami, nie zostali wpuszczeni. Bardzo wielu z nich podnosi to, e wykonywali te prace, a ustawa, ktra zostanie przyjta,
Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Miaem wraenie, e wczoraj w czasie Konwentu Seniorw, na ktrym dyskutowalimy o tym, panu posowi Tchrzewskiemu wytumaczyem, na czym polega ten problem, ale najwyraniej bez zrozumienia. auj. Natomiast przed tym nalnym gosowaniem chciabym bardzo podzikowa Wysokiej Izbie za prace nad t ustaw. Ustawa rzeczywicie jest przyjmowana w trybie pil-
224

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak nym, nadzwyczajnym, jest incydentalna. Pomoe w trybie szybkim, uproszczonym wielu poszkodowanym podwykonawcom, poszkodowanym wskutek nierzetelnoci wykonawcw. Czujemy si wspodpowiedzialni, jako strona publiczna, za to, eby tym ludziom pomc jak najszybciej odzyska nalene pienidze. Wskutek tej ustawy rwnie strona publiczna przejmuje na siebie ciar wspnansowania tych nalenoci, ktre nie zostay tym ludziom zapacone. Strona publiczna bdzie miaa z tego tytuu stosowne roszczenie do nierzetelnych wykonawcw i sprawy zawsze bd koczyy si w sdzie. Ta ustawa bya wypracowana rwnie przy bardzo aktywnym udziale podwykonawcw. Ustawa ta jest wspierana bardzo mocno i te wszystkie regulacje, ktre przyjmowalimy dzisiaj, wspierane s przez podwykonawcw. To jest naprawd bardzo skuteczne narzdzie, aby post factum, tam, gdzie zdarzyo si to nieszczcie, gdzie doszo do nierzetelnoci w patnociach midzy wykonawc a podwykonawc, strona publiczna, pastwo polskie, szybko moga tym ludziom nansowo pomc. Jeszcze raz dzikuj wszystkim podwykonawcom, ktrzy bardzo aktywnie nad t ustaw pracowali, ktrzy nas wspierali, z ktrymi spotykaem si wielokrotnie i wypracowywalimy te zapisy. Dzikuj panu przewodniczcemu Rynasiewiczowi i panu przewodniczcemu mijanowi za prowadzenie tej ustawy w komisji i dzikuj za wszystkie konstruktywne wnioski rwnie opozycji. Cae szczcie, e nie udao si tej ustawy przewrci. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
(Gos z sali: Protestoway na korytarzu.) A jeeli chodzi o drugie posiedzenie, to mwiem, e owszem, ekspresja jest zrozumiaa (Poruszenie na sali), nawet akceptowalna w czasie prac nad projektami, ale fajerwerki, panowie posowie, panie pole Mularczyk i panie pole Adamczyk, polityczne niestety szkodz. Dzikuj bardzo. (Poruszenie na sali, oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Pan pose Tchrzewski, w trybie sprostowania, rozumiem.
Pose Krzysztof Tchrzewski:

Panie ministrze, jest pan czowiekiem modym i, wydaje si, bystrym, a jednak nie zrozumia pan mego pytania. (Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak: Nie ma pan o tym zielonego pojcia.) Zapytaem, dlaczego zatrudniajca kilkaset osb Generalna Dyrekcja Drg Krajowych i Autostrad nie jest w stanie obsuy tych 250 przedsibiorcw, nie jest w stanie sprawdzi w dokumentach, czy im si naley zapata, czy nie. Chce pan zapaci tylko kilkudziesiciu przedsibiorcom, a setki pracownikw przez to nie dostan pienidzy. I pan si do tego nawet nie jest w stanie odnie, tylko mwi, e to wytumaczy, a wytumaczenie pana jest takie: detonujecie ustaw, a w uzasadnieniu nic nie ma. Dzikuj. (Oklaski)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. O gos poprosi sprawozdawca komisji pan pose Stanisaw mijan. Bardzo prosz.
Marszaek:
Dzikuj. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu (Pose Andrzej Adamczyk: W trybie sprostowania.) Pan pose by wymieniany? (Gos z sali: Nie pado pana nazwisko.) (Gos z sali: Nie zabiera pan gosu.) Nie zabiera pan gosu, panie pole. Dzikuj uprzejmie. Przystpujemy do gosowania nad caoci projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem w caoci projektu ustawy w sprawie spaty niezaspokojonych nalenoci przedsibiorcw za niektre prace, wynikajcych z realizacji udzielonych zamwie publicznych, w brzmieniu proponowanym przez Komisj Infrastruktury, wraz z przyjtymi poprawkami, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw?
Pose Stanisaw mijan:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Ot pan pose Mularczyk rozmin si zupenie z prawd. Po pierwsze, reprezentacja strony spoecznej bya pena. W tej sprawie zoone byy stosowne owiadczenia, ktre take mia moliwo sysze pan pose Mularczyk. (Pose Arkadiusz Mularczyk: Za drzwiami.) Takie owiadczenia zostay zoone. W kadym razie nie podkomisja ustalaa skad strony spoecznej w celu prac w podkomisji. Po drugie, jako przewodniczcy podkomisji nie wypraszaem mediw, a bardzo prosiem, apelowaem o umoliwienie merytorycznej pracy. I tak stao si na pierwszym posiedzeniu. Media zgodnie zrozumiay nasz prob, mj apel (Wesoo na sali), zostawiy podkomisj sam.

225
Marszaek Kto si wstrzyma? Gosowao 434 posw. Za oddao gos 282 posw, gosw przeciwnych nie byo, wstrzymao si od gosu 152 posw. Stwierdzam, e Sejm uchwali ustaw o spacie niektrych niezaspokojonych nalenoci przedsibiorcw, wynikajcych z realizacji udzielonych zamwie publicznych. Powracamy do rozpatrzenia punktu 17. porzdku dziennego Bardzo prosz.
Pose Bartomiej Bodio:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! Panie Ministrze Transportu! Skoro ju pan pomg podwykonawcom, zwracam si do pana rwnie o pomoc dla tysicy polskich dzieci, ktre nie wyjad na wakacje. Jutro jest pierwszy dzie wakacji, a Polskie Koleje Pastwowe odmwiy kilkunastu tysicom dzieci, m.in. 5 tys. harcerzy ze Zwizku Harcerstwa Polskiego, miejsca w wagonach w pocigach dotowanych przez polskie pastwo. 800 wnioskw zostao odmownie zaatwionych przez PKP.
Kto z pa i panw posw jest za ogoszeniem przerwy, prosz o podniesienie rki i nacinicie przycisku. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 433 posw. Za wnioskiem oddao gos 196 posw, przeciwnego zdania byo 230 posw, wstrzymao si od gosu 7 posw. Stwierdzam, e Wysoka Izba zdecydowaa, e wniosek upad. Powracamy do rozpatrzenia punktu 17. porzdku dziennego: Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie rezolucji wzywajcej ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej do podjcia zdecydowanych dziaa w kierunku zapewnienia bezpieczestwa funkcjonowania rm bdcych podwykonawcami przedsibiorstw zajmujcych si realizacj zamwie publicznych, w szczeglnoci w zakresie budowy drg i autostrad. Sejm wysucha sprawozdania komisji przedstawionego przez pana posa Henryka Kmiecika oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wniosek o odrzucenie projektu rezolucji. Poddam ten wniosek pod gosowanie. O gos poprosi pan pose Andrzej Adamczyk.
Marszaek:
Panie pole, do rzeczy. To nie jest wniosek formalny.
Pose Andrzej Adamczyk:

Dzikuj. Pani Marszaek! Panie i Panowie Posowie! Pragn zwrci si z pytaniem do pani marszaek. Pani marszaek, czy pani bdzie askawa wytumaczy, jak to si stao, e projekt rezolucji zoony 24 kwietnia przez klub Prawa i Sprawiedliwoci, rezolucji wzywajcej ministra transportu i budownictwa do podjcia dziaa, ktrych celem bdzie zabezpieczenie losu polskich przedsibiorcw poszkodowanych przy budowie autostrad, dopiero dzisiaj poddawany jest pod gosowanie w Wysokiej Izbie? Dziwi fakt, e po pierwszym czytaniu w Komisji Infrastruktury w dniu 10 maja powoano podkomisj nadzwyczajn, aby ta podkomisja zaja si tak obszernym tekstem tak obszernym tekstem, pani marszaek. (Pose Andrzej Adamczyk pokazuje kartk papieru) Rozumiem, e pad strach na rzdzcych i trzeba si byo pozbiera, nie bardzo byo wiadomo (Dzwonek), co zrobi. Ale nie rozumiem... Pani marszaek, prosz mi pozwoli, pytanie kieruj do pani. ...dlaczego kiedy podkomisja nadzwyczajna skoczya swoj prac i Komisja Infrastruktury w dniu 23 maja przyja sprawozdanie podkomisji z poprawkami i przyja je jednogonie powtarzam: jednogonie na posiedzeniu Sejmu w tym samym czasie, pod koniec maja, czy na kolejnym posiedzeniu ta rezolucja nie bya poddana pod gosowanie, dopiero
Pose Bartomiej Bodio:

Skadam wniosek formalny o zarzdzenie 5-minutowej przerwy, aby pan minister transportu mg zareagowa w tej sprawie i pomg dzieciom, ktre jutro nie wyjad na kolonie. Podobno mielimy pocigi na Euro, a nagle dzisiaj ich nie mamy. Nikt nie potra zorganizowa miejsc. Tu nie chodzi o miejsca za darmo, zostay wniesione przedpaty, Zwizek Harcerstwa Polskiego dokona wpaty, a dzieci nie mog jecha, bo nie ma miejsca w pocigach. Takie jest ocjalne stanowisko PKP InterCity. Panie ministrze, jak ju pan jest w takim cigu, niech pan pomoe jeszcze tysicom polskich dzieci. (Wesoo na sali, oklaski) Polscy rodzice ciko pracuj, pac podatki, chc zapaci, wysa dzieci na kolonie, a polskie pastwo nie ma dla nich miejsc w wagonach. Dzikuj bardzo. (Oklaski) (Gos z sali: Pocigi dla dzieci!)
Marszaek:
Dzikuj. Poddaj wniosek o przerw pod gosowanie.
226
Punkt 17. porzdku dziennego gosowanie. Punkt 6. porzdku dziennego
Pose Andrzej Adamczyk dzisiaj poddaje pani t rezolucj pod gosowanie. Mam pytanie: Co by si stao, pani marszaek, gdyby rezolucja liczya 4 strony? Czy to by miao oznacza, e mniej wicej za 2 lata podeszlibymy do gosowania nad t rezolucj? Czy strach i interesy polityczne musz kadorazowo rzdzi decyzjami w sprawie wanych, wakich decyzji gospodarczych? Pani marszaek, prosz o odpowied. Dzikuj. (Oklaski)
Pose Jan Krzysztof Ardanowski:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Zgoda na import corocznie ok. 2 mln t soi modykowanej genetycznie, a tego dotyczy ta ustawa, niesie szereg daleko posunitych konsekwencji dla zdrowia spoeczestwa i spoeczestwo chyba to rozumie, bo wikszo jest przeciwna GMO ale rwnie powane implikacje natury gospodarczej dla polskiego rolnictwa. Zamiast wspiera produkcj komponentw paszowych, w tym biakowych, ktra jest moliwa w Polsce, i o tym specjalici wiedz, to jest wiedza z podrcznika do technikum rolniczego, uzaleniamy polsk produkcj misa i jaj od importu soi modykowanej przez kilka amerykaskich rm, ktre zmonopolizoway ten rynek. Sprawa jest szalenie powana i oczekiwalimy, e polski rzd, majc na to 4 lata, przedstawi propozycje, ktre bd poprawiay produkcj w Polsce i poprawiay suwerenno ywnociow i bezpieczestwo ywnociowe. (Dzwonek) Nie doczekalimy si. Natomiast jest projekt poselski, zapewne przygotowany z dobrej woli, ale nie rozwizuje on problemu. Dlaczego polski rzd nie przedstawi kompleksowych rozwiza, majc 4 lata na rozwizanie tego problemu? (Oklaski) (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszaek Sejmu Cezary Grabarczyk)
Marszaek:
Bardzo prosz. Jak pan wie, zgodnie z regulaminem nie upyn czas 4 miesicy, ktry by dyskredytowa ten wniosek. Procedowany by razem z ustaw, a wic mielicie pastwo dyskusj na ten sam temat tu, na tej sali. Sdz, e pan zabiera gos w tej dyskusji i mg pan wtedy argumentowa wszystko to, co byo zawarte rwnie w rezolucji. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za odrzuceniem poselskiego projektu rezolucji wzywajcej ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej do podjcia zdecydowanych dziaa w kierunku zapewnienia bezpieczestwa funkcjonowania rm bdcych podwykonawcami przedsibiorstw zajmujcych si realizacj zamwie publicznych, w szczeglnoci w zakresie budowy drg i autostrad, zawartego w druku nr 420, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 434 posw. Za oddao gos 224 posw, przeciwnego zdania byo 210 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek przyj. Powracamy do rozpatrzenia punktu 6. porzdku dziennego: Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach. Sejm wysucha uzasadnienia projektu ustawy przedstawionego przez pana posa Artura Dunina oraz przeprowadzi dyskusj. W dyskusji zgoszono wnioski: o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy, o niezwoczne przejcie do drugiego czytania projektu oraz o skierowanie projektu ustawy do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia. W pierwszej kolejnoci pod gosowanie poddam wniosek o odrzucenie w pierwszym czytaniu projektu ustawy. W przypadku jego odrzucenia pod gosowanie poddam wniosek o niezwoczne przejcie do drugiego czytania. Odrzucenie tego wniosku bdzie oznaczao, e Sejm skierowa ten projekt do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu rozpatrzenia. O gos poprosi pan pose Krzysztof Ardanowski. Bardzo prosz. Rozumiem, e pan pose bdzie zadawa pytanie. Czas na zadanie pytania 1 minuta.
Wicemarszaek Cezary Grabarczyk:

Dzikuj. Kolejne pytanie zada pan pose Jarosaw aczek, Solidarna Polska.
Pose Jarosaw aczek:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Obecnie w Polsce, ale take w wielu krajach europejskich, stale ronie popyt na produkty pochodzce od zwierzt ywionych paszami wolnymi od GMO. Konsumenci domagaj si obowizkowego znakowania produktw pochodzcych od zwierzt ywionych GMO. Cz spoeczestwa nie akceptuje takiej ywnoci i deklaruje ch kupowania produktw rolnych wolnych od GMO. Rwnie w Polsce trwa bardzo szeroka debata nad GMO. Wszystkie decyzje podejmowane w tej kwestii przez rzd i parlament musz by bardzo rozwane, musz suy zabezpieczaniu interesw polskich rolnikw i konsumentw oraz trosce o dalekosiny interes Polski jako eksportera ywnoci wysokiej jakoci. Solidarna Polska stoi na stanowisku, e zaproponowane zmiany w ustawie o paszach s bardzo niekorzystne dla rolnikw i konsumentw. Dlatego te prosz Wysok Izb (Dzwonek) o odrzucenie tej ustawy. Dzikuj bardzo. (Przewodnictwo w obradach obejmuje marszaek Sejmu Ewa Kopacz)

Punkt 6. porzdku dziennego
227
Marszaek:
Bardzo prosz o zabranie gosu pana posa Stanisawa Kalemb.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Odpowiedzi udzieli przedstawiciel Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podsekretarz stanu Pan minister Sawicki, bardzo prosz. (Pose Ryszard Kalisz: Ciekawe, czy tak samo si znasz jak Olejniczak.) Prosz o cisz.
Pose Stanisaw Kalemba:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Mam pytanie do pana ministra rolnictwa, a take do posa wnioskodawcy. Czy nieprzyjcie tego rozwizania, tej nowelizacji pogorszy w sposb znaczcy funkcjonowanie setek tysicy polskich gospodarstw rolnych, rodzin rolniczych, zakadw przetwrczych i konsumentw? Obecnie Polska ma rocznie ponad 500 tys. nadwyki, jeeli chodzi o wymian handlow, 500 tys. ton misa i przetworw. Pytanie, czy nieprzyjcie tego rozwizania nie spowoduje decytu wanie w przetworach i misie? Wtedy dojdziemy do takiej sytuacji, e bdziemy sprowadzali do Polski miso i przetwory wyprodukowane wanie (Dzwonek) z pasz genetycznych w caej Unii Europejskiej i poza ni. Jaki jest w tym interes polskich rolnikw i konsumentw? Dzikuj. (Oklaski)
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! (Pose Ryszard Kalisz: Pani marszaek.) Jeli chodzi o stanowisko rzdu polskiego w kwestii GMO, chc wyranie owiadczy, e rzd jest zdecydowanie przeciw. Jestemy przeciwni rozprzestrzenianiu upraw rolin genetycznie modykowanych, jak rwnie stosowaniu ich w paszach i importowi ywnoci genetycznie modykowanej. Jednak dopki adne z pastw unijnych nie zabroni u siebie stosowania pasz genetycznie modykowanych a takiego zakazu w adnym pastwie nie ma nie moemy naszych rolnikw, naszego rolnictwa skazywa na niekonkurencyjne warunki na jednolitym rynku europejskim. Chc take odpowiedzie bo stwierdziem to ze zdumieniem, kto jak kto, ale wieloletni sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa pan Krzysztof Ardanowski powinien wiedzie, e w roku 2010 wprowadzilimy program wsparcia upraw rolin motylkowych strczkowych i drobnonasiennych... (Gosy z sali: Nasiennych.) W roku 2010 na ten cel z Programu Rozwoju Obszarw Wiejskich przeznaczylimy 10,7 mln euro. (Gosy z sali: 10,8.) Jednak 10,7 mln euro, pozostaj przy swoim. (Wesoo na sali) Dao to moliwo uprawy z dopatami ponad 200 tys. ha rolin motylkowatych. Na rok 2012 zwikszylimy t kwot z 10 do 30 mln euro i wysoko dopaty do 1 ha uprawy rolin motylkowatych wzronie w roku biecym z 219 z tyle byo w roku poprzednim do ponad 500 z. (Gos z sali: Motylkowych.) Ponadto kady z rolnikw, ktry sieje roliny strczkowe, ma prawo do dopaty do materiau kwalikowanego w wysokoci 160 z do 1 ha. Take w roku 2011 cztery instytuty rozpoczy program badawczy dotyczcy poprawy plennoci i jakoci rolin motylkowatych, na ktry przeznaczylimy z budetu ponad 35 mln z. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Marszaek:
Prosz o zabranie gosu pana posa Olejniczaka.
Pose Cezary Olejniczak:

Dzikuj. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Panie Ministrze! Kwestia GMO jest bardzo wraliwa i nie da si tego tutaj, na tej sali, rozwiza. To dotyczy caej Unii Europejskiej. Bez wsparcia rzdu, bez wsparcia naszych parlamentarzystw do Parlamentu Europejskiego tego problemu na tej sali nie rozwiemy. Jeli chodzi o to, co pose Kalemba powiedzia w swoim wystpieniu, e wprowadzenie zakazu uywania pasz z rolinami genetycznie zmodykowanymi spowoduje, e nasi rolnicy od 1 stycznia 2013 r. nie bd mieli rwnego dostpu do paszy, do ywienia byda mlecznego, trzody chlewnej, drobiu itd., pytam wnioskodawcw, jak rwnie pana ministra, dlaczego 4 lata, czy nie warto pokusi si o 2 lata? Dlatego klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej prosi o skierowanie tego poselskiego projektu do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. (Dzwonek) Nastpna kwestia. Co z programem rolin motylkowych drobno- i grubonasiennych? Bo 100 euro do hektara to jest zbyt mao, eby rolnicy zaczli uprawia roliny strczkowe i motylkowate. Dzikuj. (Oklaski) (Pose Ryszard Kalisz: Brawo!)
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Prosz o zabranie gosu sprawozdawc komisji pana posa Artura Dunina.
228

Pose Artur Dunin:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Premierze! Do wypowiedzi pana ministra Sawickiego nie mam co dodawa, zostaa udzielona odpowied na to, co rzd zrobi przez te 4 lata za co bardzo serdecznie dzikuj jak rwnie zostao powiedziane, e ta zmiana ustawy jest potrzebna, poniewa daje czas na to, aby przebada dokadnie wszystko, co jest zwizane z paszami genetycznie modykowanymi. Badania odbywaj si w instytutach w Krakowie i w Puawach. Zatem, panie pole, ten 4-letni okres jest potrzebny, eby faktycznie wszystko dobrze przebada, a rolnicy, hodowcy bardzo mnie prosili, aby tak zmian wprowadzi. (Gosy z sali: Fundusze.) Dlatego e w to interesie ich i tak naprawd naszym, konsumentw ley to, eby polska ywno bya konkurencyjna i eby Polacy kupowali polsk dobr ywno. (Oklaski)
rne moliwoci, ktre s wykorzystywane w stopniu niewystarczajcym. Dobrze, e rzd taki program przygotowa, zreszt na skutek naciskw opozycji, ale chc pastwu wytumaczy, e import soi do Polski, od ktrego uzalenilimy w Polsce produkcj misa i jaj, kosztuje polskie rolnictwo od 3 do 4 mld z. Tyle pienidzy mogoby zarobi polskie rolnictwo, produkujc surowce moliwe do zastosowania w paszach, a tyle musimy wyda na import. Trzeba si zastanowi, czy wyduanie terminu importu i uzalenianie polskiego rolnictwa, rwnie polskiej hodowli drobiu i trzody chlewnej, od importowanej soi suy polskiemu rolnictwu i polskim konsumentom. Naszym zdaniem nie suy. (Oklaski)
Marszaek:
Bardzo prosz o zabranie gosu pana posa Romualda Ajchlera. Bardzo prosz.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem o odrzucenie. Jestemy w trakcie gosowania nad wnioskiem o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach, zawartego w druku nr 457. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o odrzucenie w pierwszym czytaniu poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach, zawartego w druku nr 457, zechce podnie rk i nacisn przycisk. (Pose Stefan Niesioowski: Jak gosujemy?) Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Za oddao gos 187 posw, przeciwnego zdania byo 235 posw, wstrzymao si od gosu 9 posw. Stwierdzam, e Sejm wniosek odrzuci. Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem o niezwoczne przejcie do drugiego czytania projektu ustawy. Kto z pa i panw posw... (Gos z sali: Pani marszaek...) Pan pose Jan Krzysztof Ardanowski celem zadania pytania. Bardzo prosz.
Pose Romuald Ajchler:

Dzikuj bardzo. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! (Pose Ryszard Kalisz: Pani marszaek.) (Gosy z sali: Pani marszaek.) Pani marszaek, przepraszam bardzo. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ot wracajc do pana wypowiedzi odnonie do wprowadzenia programu uprawy rolin motylkowych drobno- i gruboziarnistych, chciabym przypomnie, e mwi pan o wprowadzeniu go od 2010 r. Tak wic de facto wprowadzacie pastwo program o trzy lata za pno. A cztery lata temu klub Sojusz Lewicy Demokratycznej przypomina o rozwizaniu problemu, przypomina, e bdzie taki czas, w ktrym Wysoka Izba bdzie musiaa podj decyzj o wydueniu abolicji na stosowanie do produkcji pasz komponentw z GMO. Nie wierzylicie wtedy, panie ministrze. Wprowadzajc ten program, proponowalimy i mwilimy to, co powiedzia przed chwil pan pose Olejniczak, e 100 euro do hektara uprawy nie zaatwia problemu. Rolnik musi by przekonany, e (Dzwonek) kwota, ktr przeznaczycie na hektar, bdzie mu pozwalaa i zabezpieczaa opacalno produkcji. Nie zrobilicie tego. Dzisiaj podwyszacie ju kocz, pani marszaek t kwot o 50 euro. Panie ministrze, to te nie zaatwia sprawy. Trzeba byo sucha wnikliwie opozycji, ktra w tamtym czasie dawaa wam gotowy program.

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Pan minister zarzuci mi niewiedz na temat programw rzdowych. Nasze poprawki miay wanie na celu sugesti, chodzi o to, eby rozwin te programy rzdowe, eby wzmocni produkcj biaka krajowego, wykorzysta
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole.

229

Wprowadzilicie tylko 80 tys. ha, nie 200 tys., panie ministrze...
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole.

...jeli chodzi o ten program...
Marszaek:
Dzikuj.
kowych, strczkowych jest wdroony. To nie jest tylko program. Kto jedzi po Polsce, to widzi, e tych ubinw jest coraz wicej. To jest jedno z moliwych rozwiza. Powinnimy zwikszy, doj do nawet 500 tys. ton tego ziarna. Natomiast, panie ministrze, mam pytanie. W Unii Europejskiej pracuje si nad przywrceniem wykorzystania mczki misno-kostnej, czyli biaka zwierzcego, kontrolowanego, jeli chodzi o sposb krzyowy. To rozwizaoby nam problem, eby co najmniej gdzie w 1/4 to biako zastpi mczkami misno-kostnymi. Panie ministrze, mam pytanie. Jak wyglda poziom tych prac w Unii Europejskiej? Kiedy jest szansa, eby to przywrci? Natomiast wane jest to, e w perspektywie lat 20142020 dalej bdzie si proponowao rozwj upraw rolin strczkowych, motylkowych, tych strukturotwrczych. Dzikuj.

...o ktrym przed chwil mwiem.
Marszaek:
Dzikuj bardzo, panie pole. Odpowiedzi udzieli pan minister Marek Sawicki. Bardzo prosz.
Marszaek:
Dzikuj bardzo.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marek Sawicki:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Na pocztku chc bardzo serdecznie podzikowa opozycji za trosk o program dotyczcy rolin motylkowatych, wysokobiakowych w Polsce. Tylko tym rnimy si od was, e rzdzia zarwno lewa, jak i prawa strona, i adna z nich nie wprowadzia tego programu, a my go wprowadzilimy. (Oklaski) Ponadto, panie pole Ardanowski, chc zwrci panu uwag na to, e rzeczywicie podaje pan prawdziwe liczby, jeli chodzi o poziom importu soi genetycznie modykowanej, ale jednoczenie zapomina pan, e jeli chodzi o warto eksportu polskiego rolnictwa, to za ubiegy rok produkty, take produkowane w oparciu o te pasze, sprzedalimy za kwot ponad 15,1 mld euro przy dodatnim bilansie handlowym sigajcym prawie 3 mld euro. Pytam, czy nie warto poprzez t produkcj, poprzez to przetwrstwo tworzy miejsca pracy. W mojej ocenie w liczbie ok. 300 tys. moe zapewni je sektor rolno-spoywczy dziki nadwyce eksportowej.

Ju kocz. Niech si pan uderzy, panie ministrze, w piersi i powie...
Marszaek:
Panie pole, dzikuj bardzo.

...e popenilicie bd i e mielimy w tej sprawie racj.
Marszaek:
Prosz o zabranie gosu pana posa Stanisawa Kalemb.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem (Gos z sali: Pani marszaek) Pana posa pan minister nie wymieni z nazwiska. (Gos z sali: Wymieni.) (Gos z sali: Nie wymieni.) Wymieni czy nie wymieni?

Dzikuj. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Polska ma by krajem wolnym od GMO. Program uprawy rolin motyl-
230 Marszaek

Jeli jest jakakolwiek wtpliwo, udzielam gosu obydwu panom. Prosz bardzo. (Poruszenie na sali)

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie ministrze, o jednym szczegle pan zapomnia. Wtedy kiedy rzdzi Sojusz Lewicy Demokratycznej, o ile dobrze pamitam, PSL rzdzi rolnictwem.
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Bardzo prosz, panie pole. Przypominam, e to jest tryb sprostowania.
Przystpujemy do drugiego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach, zawartego w druku nr 457. Proponuj, aby Sejm w dyskusji wysucha 3-minutowych owiadcze w imieniu klubw. Jeeli nie usysz sprzeciwu, bd uwaaa, e Sejm propozycj przyj. Sprzeciwu nie sysz. (Pose Barbara Bubula: Sprzeciw.) Jest sprzeciw. W takim razie gosujemy. Kto z pa i panw posw jest za 3-minutowym wystpieniem w imieniu klubu, bardzo prosz o nacinicie przycisku i podniesienie rki. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 417 posw. Za byo 264, przeciwnego zdania byo 150 posw, wstrzymao si od gosu 3 posw. Otwieram wic dyskusj. Informuj, e czas na owiadczenia w imieniu klubw wynosi 3 minuty. Bardzo prosz o zabranie gosu pana posa Ardanowskiego.

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Pan minister bardzo czsto podkrela rol polskiego eksportu. Cieszymy si, e polskie rolnictwo i jego produkty s doceniane na wiecie, e moemy chwali si polsk ywnoci, ale ten eksport w duej mierze pochodzi z reeksportu, z przetwarzania surowcw sprowadzanych do Polski choby z Danii czy Niemiec i przetwarzanych w Polsce, natomiast wyniki spisu powszechnego, spisu rolnego z 2010 r. pokazuj, e w wielu dziedzinach polskie rolnictwo po prostu stagnuje albo upada. Produkcja trzody chlewnej w Polsce osigna poziom okresu tupowojennego, lat 50., kiedy odbudowywalimy pogowie zniszczone w czasie drugiej wojny wiatowej. Tak wic z tym chwaleniem si eksportem, panie ministrze, to jest troch tak: kumie, chwal nas, wy mnie, a ja was. (Pose Rafa Grupiski: To nie byo sprostowanie.)

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwoci pragn jeszcze raz podnie argumenty, ktre przemawiaj za tym, eby nie procedowa nad t ustaw w taki sposb. (Gwar na sali) Pani marszaek, czy mona prosi o chwil przerwy? (Dzwonek)
Marszaek:
Informuj, e posiedzenie jeszcze si nie zakoczyo, drodzy pastwo. Bardzo prosz o zajcie miejsc i skupienie uwagi na osobie, ktra w tej chwili do pastwa mwi. Tych, ktrzy nie maj ochoty sucha, a maj zamiar opuci sal, prosz, eby zrobili to w cigu minuty, bo na czas 1 minuty ogaszam przerw. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 9 min 40 do godz. 9 min 42)
Marszaek:
Przystpujemy do gosowania nad wnioskiem o niezwoczne przejcie do drugiego czytania projektu ustawy. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku o niezwoczne przejcie do drugiego czytania poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach, zawartego w druku nr 457, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 431 posw. Za oddao gos 225 posw, przeciwnego zdania byo 206 posw, przy braku gosw wstrzymujcych si. Stwierdzam, e Sejm wniosek przyj.
Marszaek:
Wznawiam obrady. Kontynuujemy rozpatrywanie punktu 6. porzdku dziennego. Bardzo prosz kontynuowa, panie pole.

Pani Marszaek! Pragn w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwo jeszcze raz przedstawi argumenty, ktre jednoznacznie przemawiaj za tym, eby nie procedowa nad t tak wan ustaw.

231
Pose Jan Krzysztof Ardanowski Przypomn pastwu, e uzalenilimy produkcj misa i jaj w Polsce, czyli zaopatrzenie polskiego spoeczestwa, od dostarczania komponentw paszowych, w szczeglnoci biakowych mwi tu o soi modykowanej genetycznie ze rde lecych poza Polsk, rde niepewnych, rde chimerycznych, na dodatek kosztujcych nas ogromne pienidze, poniewa, jak mwiem w pytaniu, import soi do Polski ma warto 34 mld z. Tyle rodkw trzeba wyda, by prowadzi w Polsce produkcj misa i jaj. Jednoczenie dysponujemy w Polsce znakomitymi warunkami, ktre pozwalaj zdecydowan wikszo importowanej soi zastpi komponentami, ktre mog by wytwarzane w Polsce. Jeszcze raz przypomn moliwoci, ktre daje polskie rolnictwo. Jest to produkcja rolin motylkowatych grubo- i drobnonasiennych. Ogromn nadziej wiemy rwnie z upraw soi w Polsce. Jest w tej chwili w uprawie na kilku tysicach hektarw ukraiska odmiana Anuszka, ktra na terenie caej Polski znakomicie plonuje, lepiej ni w Stanach Zjednoczonych. To jest szersze wykorzystanie rut poekstrakcyjnych i makuchw rolin oleistych. To jest przywrcenie skarmiania krzyowego mczek misno-kostnych w paszach dla trzody chlewnej i drobiu. To jest rwnie import soi niemodykowanej, a takie oferty skaday Polsce rne kraje, m.in. Rosja i Ukraina. Moemy to, co wydajemy na import soi modykowanej, przeznaczy przede wszystkim dla polskich rolnikw, ktrzy w zdecydowanej wikszoci s w stanie zastpi soj importowan swoimi produktami. Niestety przez cztery lata nic nie zrobiono w tym kierunku. Program, o ktrym pan minister wspomina, nie da efektw, bo nie mg da tych efektw. Skala wsparcia dla programu biakowego w Polsce jest zdecydowanie niewystarczajca, o czym zreszt mwili posowie z rnych opcji politycznych. Chc rwnie powiedzie, e bardzo czsto dopuszcza si szantau, mwic spoeczestwu o tym, e jeeli wstrzymamy import soi modykowanej genetycznie, w Polsce drastycznie podroeje ywno. Mwi si o wzrocie cen misa czy te jaj o 3040%. Na podstawie jakich danych ten szanta, to informowanie nastpuje? Kto przedstawi wiarygodne wyliczenia? Chc zreszt pastwu powiedzie, e ceny ywnoci s ksztatowane przez szereg innych elementw rynkowych na rynku wiatowym, a nie akurat przez cen soi, ktra w cigu roku wzrosa prawie o 100%. Cena soi w Polsce w tej chwili osigna prawie 2000 z za ton. Wydaje si, e naleao oczekiwa propozycji rzdu rozwizania tego problemu, a nie zgasza to grupie posw, ktrzy w dobrej wierze chc wyrczy rzd z jego konstytucyjnych obowizkw. (Dzwonek) (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszaek Sejmu Wanda Nowicka)
Pani marszaek, w imieniu klubu Prawa i Sprawiedliwoci zgaszam poprawk do projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach. Proponujemy, by w art. 1 projektu ustawy wyrazy 1 stycznia 2017 r. zastpi wyrazami 31 stycznia 2013 r.. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Wicemarszaek Wanda Nowicka:

Dzikuj bardzo, panie pole. Prosz o zabranie gosu pani posank Ann Nem z Klubu Parlamentarnego Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, pani posanko.
Pose Anna Nem:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Projekt ustawy o zmianie ustawy o paszach ma na celu zmian art. 65 i przesuwa dat wejcia w ycie zakazu wytwarzania, wprowadzania do obrotu i stosowania w ywieniu zwierzt pasz GMO z roku 2013 na rok 2017. Naley doda, i projekt jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej, z rozporzdzeniem 1829. Rozporzdzenie to bardzo precyzyjnie okrela zasady udzielania zezwole na dopuszczenie pasz GMO do obrotu. Na szczeblu Unii Europejskiej opinie w sprawie bezpieczestwa produktw opracowuje Europejski Urzd do Spraw Bezpieczestwa ywnoci. Pasze uznane za bezpieczne zostaj wpisane do wsplnotowego rejestru i automatycznie dopuszczone do obrotu we wszystkich pastwach Unii Europejskiej. aden z krajw Unii Europejskiej nie wprowadzi zakazu stosowania w ywieniu zwierzt pasz GMO. Komisja Europejska w czerwcu 2011 r. zoya przeciwko Polsce skarg do Europejskiego Trybunau Sprawiedliwoci. Zdaniem Komisji Europejskiej Polska nie uszanowaa procedur przewidzianych w rozporzdzeniu 1829/2003. Polska nie jest uprawniona do wprowadzania w sposb jednostronny zakazu obrotu paszami GMO w obawie o ryzyko wystpienia negatywnych skutkw stosowania pasz GMO, a jednoczenie dbajc o konkurencyjno polskich producentw, o ktrych tutaj ju wczeniej mwili moi przedmwcy. Dla nich wprowadzona zmiana, od 2013 r., miaaby ogromne znaczenie. W imieniu klubu twierdz, e jest to zasadne i projektowana ustawa nie bdzie miaa wpywu na sektor nansw publicznych. Opinie pozytywne do tego projektu wystosowaa Krajowa Rada Izb Rolniczych oraz Krajowa Izba Producentw Drobiu, popierajc ten projekt. Klub Platformy Obywatelskiej rwnie prosi o poparcie tego projektu. Dzikuj. (Oklaski)
232


Dzikuj bardzo, pani posanko. Gos zabierze pani posanka Anna Grodzka z Klubu Poselskiego Ruch Palikota. Bardzo prosz, pani posanko.
Pose Anna Grodzka:

Pani Marszakini! Wysoka Izbo! W imieniu Ruchu Palikota skadam wniosek o odrzucenie tej ustawy, dlatego e zbyt wiele jest dochodzcych z rnych stron wiadomoci, wynikw niezalenych bada o szkodliwoci pasz modykowanych, GMO, zarwno dla zwierzt, jak i dla ludzi. To ryzyko jest zbyt due, ebymy je jako pastwo polskie ponosili. Bdziemy odpowiedzialni za stan zdrowia Polakw, jeli tak decyzj podejmiemy. Konkurencyjno polskiej ywnoci na tle ywnoci produkowanej z pasz naturalnych wzronie to te trzeba wzi pod uwag. Spoeczestwa Europy, dla ktrych jestemy gwnym eksporterem, a take nasze spoeczestwo oczekuj zdrowej ywnoci. Przeduanie o nastpne cztery lata stanu, ktry jest wynikiem nieudolnej polityki prowadzonej przez ten rzd od wielu lat, wiadczy o nieudolnoci tego rzdu. To potwierdza po prostu, e nie moemy przyj takiej ustawy, ktra bdzie pozwalaa dalej prowadzi polityk niekorzystn dla pastwa polskiego w tym zakresie. Jeszcze raz powtarzam: Kto wemie odpowiedzialno za zdrowie Polakw? Bdziemy za odrzuceniem. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, pani posanko. Gos zabierze pan pose Stanisaw Kalemba reprezentujcy Polskie Stronnictwo Ludowe. Bardzo prosz, panie pole.
produkowana ze zwierzt wanie tak ywionych, wanie z uyciem pasz genetycznie modykowanych, nie tylko w Unii Europejskiej, ale i poza ni. W takim razie jaki jest sens takiego rozwizania? Tu nie ma adnego zdrowego rozsdku. Dlaczego przeciwnicy tego rozwizania nie zaproponuj, eby zakaza sprowadzania do Polski z jednolitego rynku produktw pochodzcych z tak ywionych zwierzt? Druga sprawa dotyczy rolin motylkowatych. Nikt nie zrobi rewolucji w rolnictwie od 1 stycznia danego roku, nie wyda rozkazu, do ktrego rolnicy si dostosuj. Dobrze, e ten program jest realizowany i jest dua szansa. W cigu kilku lat powinnimy doj do produkcji ok. 500 tys. ton ziarna wanie z tych rolin motylkowatych, strczkowych, gruboi drobnonasiennych. Wtedy byby powany udzia w bilansie paszowym tego biaka zwierzcego. Kolejna sprawa. Chodzi o przywrcenie jako rda biaka w paszach do ywienia zwierzt mczki miso-kostnej, czyli pochodzenia zwierzcego. Nad tym pracuje Unia, to trzeba przyspieszy. Moemy ok. 1/4 bilansu biaka zabezpieczy w ten sposb z naszych krajowych rde. Natomiast na pewno ju dzisiaj Polakom naley si to, eby mogli korzysta z ywnoci, ktra pochodzi ze zwierzt ywionych paszami niemodykowanymi genetycznie. Uwaam, e powinnimy pj w tym kierunku. Natomiast nie obciajmy si wzajemnie, kto jest winny, jeli chodzi o spadek stanu trzody. Zgosiem do planu prac komisji temat zwizany z rzdowym programem odbudowy stanu pogowia trzody. To si Polakom naley. (Dzwonek) Powiedzmy sobie, e jedn z przyczyn obnienia tego stanu byo zablokowanie handlu ze Wschodem, z Rosj, Biaorusi, Ukrain. Miao to miejsce za czasw tamtego rzdu. Dzisiaj to odblokowalimy i ten handel cakiem niele si rozwija. Trzeba te widzie swj udzia w pewnych niepowodzeniach. Dzikuj za uwag. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie pole. Gos zabierze pan pose Cezary Olejniczak z Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz, panie pole.

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Trzeba wzi pod uwag, w jakich warunkach rozpatrujemy t nowelizacj. Jestemy w Unii Europejskiej, to ponad 500-milionowy rynek. adne pastwo w Unii Europejskiej nie ma takiego zakazu stosowania pasz genetycznie modykowanych. Uwaamy, e w obecnych warunkach, mwi o tych konkretnych warunkach, to rozwizanie jest zdroworozsdkowe, korzystne dla Polski ze wzgldw gospodarczych i spoecznych. Co jest istotne, na to stanowisko i na to rozstrzygnicie oczekuj rolnicy, moi wielkopolscy te. Prosz zwrci uwag, e jeli wprowadzimy taki zakaz, spadnie produkcja. Wtedy do Polski bdzie sprowadzana ywno, w tym miso i przetwory, wy-
Pose Cezary Olejniczak:

Dzikuj. Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Wczoraj na tej sali odbyo si pierwsze czytanie. Niektre kluby, ktre wczoraj mwiy o cakowitym odrzuceniu i zakazie wprowadzania pasz GMO, dzisiaj mwi ju, e moe wyduy termin o rok. Ruch Palikota by w ogle przeciwko, natomiast PiS w tej chwili powiedzia, eby do koca przyszego roku bya moliwo uywania pasz z rolinami genetycz-

233
Pose Cezary Olejniczak nie modykowanymi, czyli ze rut sojow pochodzc z Ameryki Pnocnej i Ameryki Poudniowej. Pose Kalemba rwnie przed chwil powiedzia, e nie da si momentalnie zastpi ruty sojowej, ktra traa do nas i do caej Unii Europejskiej. Do nas traa ok. 2 mln ton, a do Unii Europejskiej 35 mln ton tej ruty. Dobrze, e ten program jest, panie ministrze. Dobrze, e pan o nim przypomnia, ale prosz nie mwi, e za czasw SLD tego programu i zapisw tego programu nie byo, szczeglnie za czasw SLD. Sojusz Lewicy Demokratycznej, kiedy rzdzi, wprowadza Polsk do Unii Europejskiej, wic musia zrealizowa wtedy inne programy, dokoczy SAPARD, wprowadzi Program Rozwoju Obszarw Wiejskich, co udao si zrobi z sukcesem, a pastwo i kolejne rzdy to kontynuuj. Zreszt w ostatnim czasie, w czasie Euro, byo pokazane, e jest ogromny sukces, ale nie w tym rzecz. Jeszcze raz apeluj do rzdu, do pana ministra, eby rozway zwikszenie tych stawek dopat do jednego hektara, aby rolnicy byli bardziej zachcani do siania tyche rolin strczkowych i motylkowych. Mao tego, proponujemy rwnie, eby orodki doradztwa rolniczego pooyy wikszy nacisk na edukacj rolnikw, bo przez ostatnie lata tej transformacji wielu rolnikw zapomniao, co to jest podozmian i jaki jest wpyw rolin strczkowych i motylkowych na struktur gleby. To s nie tylko ekonomiczne korzyci, ale rwnie glebowe i przyrodnicze mam tu na myli ochron naszego klimatu. I jeszcze raz ponawiam swj wniosek i apel do posa wnioskodawcy: Dlaczego 4 lata? Klub Sojuszu Lewicy Demokratycznej proponuje 2 lata, eby taki zapis znalaz si w projekcie tej ustawy, czyli do 31 grudnia 2014 r. I rzd wtedy ma 2 lata ten rzd, bo nie wiemy, jaki bdzie rzd za 3 lata i kolejn szans, eby ten program uprawy rolin strczkowych i motylkowych wprowadzi naleycie, tak aby po 2014 r. nikt z przedsibiorcw ani rolnikw nie musia uywa ruty genetycznie modykowanej, tylko rodzimych gatunkw, ktre w tej stree klimatycznej od setek lat rosn. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo, panie pole. Teraz gos zabierze pan pose Jarosaw aczek z Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska. Bardzo prosz, panie pole.
pa posw Platformy Obywatelskiej. Wydaje si, e projekt tej grupy posw doskonale wpisuje si w postulaty lobby paszowego, ktre od szeregu lat skutecznie opnia wprowadzenie ustawowego zakazu zapisanego w ustawie. Naley przypomnie, e zapis ten zosta wprowadzony przede wszystkim w trosce o ochron zdrowia Polakw, na podstawie doniesie naukowych o szkodliwoci pasz zawierajcych komponenty rolin genetycznie zmodykowanych. Dopki nie zostanie udowodnione, e pasze te s cakowicie bezpieczne, powinno zosta zakazane ich uywanie w interesie spoeczestwa i zdrowia zwierzt. Potwierdzaj te obawy liczne opinie ekspertw. Faktem jest, e do Polski przywoone jest rocznie okoo 2 mln ton ruty sojowej genetycznie zmodykowanej. To s oczywicie ogromne pienidze, a wic i ogromna sia nacisku. To szczeglnie grone w sytuacji, kiedy na skutek niewaciwej prywatyzacji sektora zaopatrzenia i produkcji pasz organy pastwa cakowicie pozbawiy si kontroli nad prawidowoci jego dziaania. Trzeba rwnie powiedzie, e w cigu 3 lat od przeduenia zakazu brana paszowa nie dokonaa adnych zmian dostosowawczych dla zlikwidowania decytu biaka i pozyskania alternatywnego rda zaopatrzenia w rut sojow woln od GMO. Dotychczasowe przesuwanie terminu wejcia w ycie zakazu, stosowanie w paszach skadnikw genetycznie zmodykowanych w aden sposb nie zmotywowao wytwrcw pasz do jakichkolwiek prb zastpienia soi i kukurydzy GMO innymi surowcami. Polska staa si wic cakowicie uzaleniona od dostaw komponentw modykowanych genetycznie, tracc samowystarczalno w dziedzinie biaka paszowego. Naszym zdaniem zdecydowanie lepszym rozwizaniem moe by stopniowe zmniejszanie udziau w rynku pasz GMO przy jednoczesnym rozwijaniu programu zwikszania udziau pasz z surowcw rodzimej produkcji. Zapewni to dochody polskim rolnikom, uatwi im produkcj bez GMO i, co najwaniejsze, bdzie stopniowo uniezalenia nasz kraj od importowanych surowcw paszowych. Dziaania te bd zgodne z oczekiwaniami polskiego konsumenta, ktry chce kupowa ywno niemodykowan genetycznie, i bd gwarantem dobrej jakoci polskich produktw. Nie ma podstaw, aby przesuwa termin zakazu, tak wic bdziemy konsekwentni i bdziemy gosowa przeciwko tej ustawie. Dzikuj bardzo. (Przewodnictwo w obradach obejmuje marszaek Sejmu Ewa Kopacz)
Pose Jarosaw aczek:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Z inicjatyw zmian w tej ustawie wystpio ministerstwo rolnictwa. Projekt ten tra do konsultacji spoecznych, ale resort wycofa si z dalszych prac i inicjatyw przeja gru-
Marszaek:
Dzikuj bardzo. Prosz o zabranie gosu przedstawiciela wnioskodawcw pana posa Artura Dunina.
234
Punkt 13. porzdku dziennego gosowanie. Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela
Pose Artur Dunin:

Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Ja chciabym podzikowa za t dyskusj i wszystkie uwagi do tej ustawy. Natomiast szanowni pastwo, nie oszukujmy si. Jeeli polski rolnik ma mie moliwo korzystania z nansowania, moliwo bycia konkurencyjnym na rynkach europejskich i wiatowych, to szanowni pastwo, nie oszukujmy. Gosujmy za przyjciem tego projektu ustawy. O to was bardzo prosz. Natomiast do pana posa pana Jana Krzysztofa Ardanowskiego, ktry by wiceministrem, mam wielk prob. Panie pole, prosz w takim razie doradzi polskim rolnikom, czym maj karmi zwierzta z polskich hodowli, jeeli maj by konkurencyjni. Jest pan osob z duym dowiadczeniem, moe udzieli nam pan porady, jakie zwierzta czym naley karmi, eby by konkurencyjnym na rynku w Polsce, na rynku europejskim i wiatowym. Szanowni Pastwo! Mwi to w imieniu konsumentw, czyli nas wszystkich. Jeeli nie wprowadzimy do projektu ustawy tej zmiany, to nasza ywno bdzie niekonkurencyjna i bdziemy sprowadza konkurencyjn ywno z Zachodu, a tego chyba wszyscy nie chcemy. Dzikuj bardzo.
Stwierdzam, e Sejm podj uchwa w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Ogaszam 5 minut przerwy. (Przerwa w posiedzeniu od godz. 11 min 03 do godz. 11 min 08)

Wznawiam obrady. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 14. porzdku dziennego: Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela (druk nr 385) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka (druk nr 473). Prosz o zabranie gosu rzecznika praw obywatelskich pani Iren Lipowicz w celu przedstawienia informacji.
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Skadana corocznie Wysokiej Izbie informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich jest dla mnie zawsze okazj do reeksji zarwno nad stanem obowizujcego prawa, jak i nad prawidowoci jego stosowania przez organy wadzy publicznej. Do rzecznika praw obywatelskich si rzeczy nie zwracaj si osoby, ktre s zadowolone z istniejcego stanu prawnego i z obecnej sytuacji, tylko te, ktre nie s zadowolone z zaatwienia ich sprawy przez wadze publiczne. Std te spojrzenie rzecznika na te obszary to spojrzenie gwnie przez pryzmat krzywdy ludzkiej, oczyma ludzi, ktrzy dowiadczyli w swoim yciu biurokratycznego, bezdusznego traktowania albo te ktrych spotkaa niesprawiedliwo. To nietypowe wystpienie w tej Izbie. Pastwo, Wysoka Izba, jestecie odpowiedzialni za stanowienie prawa. Rzecznik praw obywatelskich jest jedynym organem, w ktrego zadania wpisane jest dbanie o sprawiedliwo spoeczn. Rzecznik zajmuje si wic z reguy patologi prawa i jego wynaturzeniami, a wynikiem tego jest si rzeczy krytyczne postrzeganie rzeczywistoci prawnej, co znalazo swj wyraz take w dzisiejszej informacji przedkadanej Wysokiej Izbie. W myl art. 80 naszej konstytucji kady ma prawo wystpienia na zasadach okrelonych w ustawie do rzecznika praw obywatelskich z wnioskiem o pomoc. Skargi stanowi ogromny rejestr krzywd ludzkich, wyraz rozpaczy, niezadowolenia. Byo ich w roku ubiegym 58 tys. Cz z tych skarg, o czym bd mwia pniej, jest w istocie ukrytym woaniem o pomoc prawn. Brak bezpatnego systemu pomocy prawnej
Marszaek:
Bardzo dzikuj, panie pole. Zamykam dyskusj. W zwizku z tym, e w czasie drugiego czytania zgoszono do przedoonego projektu ustawy poprawk, informuj, e Sejm przystpi do trzeciego czytania na nastpnym posiedzeniu Sejmu, po dorczeniu tekstu poprawki i opinii MSZ o jej zgodnoci z prawem Unii Europejskiej. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 13. porzdku dziennego: Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych (druk nr 529). Prezydium Sejmu na podstawie art. 20 ust. 1 regulaminu Sejmu, po zasigniciu opinii Konwentu Seniorw, przedoyo wniosek w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych. Czy kto z pa i panw posw pragnie zabra gos w sprawie przedstawionych propozycji? Nikt si nie zgasza. Przystpujemy do gosowania. Kto z pa i panw posw jest za przyjciem wniosku w sprawie zmian w skadach osobowych komisji sejmowych, w brzmieniu proponowanym w druku nr 529, zechce podnie rk i nacisn przycisk. Kto jest przeciw? Kto si wstrzyma? Gosowao 376 posw. Za oddao gos 367 posw, przeciwnego zdania by 1 pose, 8 posw wstrzymao si od gosu.
Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela
235
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz to jeden z wynikw zaniedba naszego pastwa utrzymujcych si od wielu ju kadencji, ale to staje si ju dla nas problematyczne, jeli porwnamy to z rzeczywistoci spoeczn innych pastw, i wymaga jak najszybszego rozwizania. Rzecznik moe podejmowa dziaania z wasnej inicjatywy, ale fakt, e wnioski obywateli s wolne od opat i nie wymagaj zachowania szczeglnej formy, bardzo pomaga w podjciu decyzji o zwrceniu si do rzecznika. W roku 2011 spord tych 58 277 wnioskw, o ktrych mwiam, byo 27 491 wnioskw w nowych sprawach. Najwicej wnioskw dotyczy problematyki prawa karnego, ale s rwnie wnioski dotyczce prawa cywilnego oraz prawa administracyjnego i gospodarczego: odpowiednio 20,9 i 18,9%. Nie zamierzam obcia Wysokiej Izby statystykami. S one dostpne w przedstawionym pisemnie sprawozdaniu. W dzisiejszym wystpieniu chciaabym skupi si na problemach. Spord spraw, ktre podjlimy z wasnej inicjatywy, byo 596 dotyczcych np. informacji otrzymywanych z zakadw karnych, aresztw ledczych, informacji o tzw. wypadkach nadzwyczajnych, a wic zabjstwach, gwatach i bjkach w zakadach karnych. Wwczas rzecznik nie czeka na skarg, zwraca si do odpowiednich organw z wasnej inicjatywy. Zadania wykonujemy wsplnie z moimi wsppracownikami, z dwoma moimi zastpcami panem Stanisawem Trociukiem i panem Ryszardem Czerniawskim, przy pomocy Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Mamy 3 jednostki terenowe. To s biura penomocnikw terenowych we Wrocawiu, Gdasku i Katowicach. Dla porwnania np. w Kolumbii takie biura rzecznikw praw obywatelskich, ombudsmanw, s w kadym miecie. Po objciu stanowiska stwierdziam, e nie mamy biur ani nawet punktw kontaktowych w takich miejscach, jak Wabrzych czy Olsztyn, gdzie kwestie bezrobocia i problemy spoeczne s szczeglnie bolesne. A przecie tam wanie naleaoby uatwi obywatelom dostp do rzecznika praw obywatelskich. Z powodw budetowych nie mog otworzy nowych jednostek terenowych. W porozumieniu z wojewodami, ktrym chc w tym miejscu podzikowa, oraz z jednostkami samorzdu terytorialnego staram si w miejscach, w ktrych, jak po analizie i na podstawie wstpnego przyjmowania interesantw widzimy, taka potrzeba jest najwiksza, otwiera punkty przyjcia wnioskw. To si sprawdza. Dla Biura Rzecznika Praw Obywatelskich s to niewielkie koszty, praktycznie s to tylko koszty delegacji, a osoby w miejscach mocno dotknitych bezrobociem czy ze szczeglnymi problemami spoecznymi ostatnio taki punkt udao si stworzy w Bydgoszczy maj wtedy krtk drog do naszych wsppracownikw. W ponad 20 tys. spraw wnioskodawcw pouczono o przysugujcych im rodkach dziaania. Co to oznacza? To oznacza, e 20 tys. osb naprawd potrzebo-
wao bezpatnej pomocy prawnej. Problem braku pomocy prawnej nie zostanie rozwizany przez uzupenienie prawa do petycji, skdind bardzo potrzebnego. Ta kwestia staje si coraz bardziej palca. Polska musi wywiza si rwnie w tym zakresie ze zobowiza midzynarodowych. Mam nadziej, e po naszej debacie uwag parlamentu zdoam skupi rwnie na tej kwestii. Kwestia edukacji prawnej to rzecz, o ktrej mwimy od lat, ale robimy zbyt mao jako pastwo i jako spoeczestwo w tej kwestii. Biuro rzecznika na podstawie niepisanych zasad i bez dodatkowych rodkw peni wic funkcj organu udzielajcego pomocy i informacji prawnej. Chc te powiedzie, e dziki dobrej wsppracy z parlamentem i podjciu przez niego wniosku, ktry sformuowaam podczas skadania poprzedniej informacji, udao si po przeszkoleniu pracownikw biur poselskich i senatorskich poprawi sprawno przepywu wnioskw, ktre, skadane w biurach poselskich i senatorskich, byy w istocie wnioskami do rzecznika praw obywatelskich. Skoro nie bylimy w stanie przez tyle lat zbudowa powszechnego systemu pomocy i informacji prawnej dla osb uboszych, wniosek moe by tylko jeden moe nie prbujmy budowa od podstaw zupenie nowego systemu. T prni przez lata z powiceniem wypeniay uniwersyteckie poradnie prawne, fundacje, stowarzyszenia, jednostki zrzeszajce ludzi dobrej woli. By moe do czasu poprawienia sytuacji budetowej system grantw i wykorzystanie tego, co ju mamy, oraz zdiagnozowanie luk pozwoliyby przynajmniej doranie uzupeni ten brak, ktry zaczyna by dla naszego pastwa wstydliwy. Ludzie, ktrzy szukaj pomocy u rzecznika praw obywatelskich, spragnieni s take bezporednich rozmw. Pracownicy biura przeprowadzili 6323 takie rozmowy, ktre trway czsto wiele minut lub nawet godzin. Chciaabym moim wsppracownikom za t empati, cierpliwo, wyrozumiao dla naszych obywateli podzikowa, bo czsto dopiero po wielu minutach mona dotrze do istoty dania, roszczenia lub krzywdy, ktra spotkaa konkretne osoby. Osoby, ktre si do nas zgaszaj, s czsto obarczone tak zymi dowiadczeniami w kontaktach z organami ochrony prawnej czy organami pastwowymi, e najpierw wylewaj cay swj al i ca gorycz, a dopiero potem przechodzimy do kwestii zasadniczych. Wspomniaam ju o punktach przyj. S to punkty w Wabrzychu, Czstochowie, Krakowie, Olsztynie, Lublinie i Kielcach. To rwnie efekt wielkiego wysiku pracownikw biur. Chc te powiedzie, e wielk spraw dla nas jest prowadzenie rozmw telefonicznych. Barier dla osb uboszych byo dotychczas to, e za rozmow telefoniczn spoza Warszawy trzeba paci. Uruchomienie infolinii, ktra jest bezpatna, to ju jest sukces tego roku, ale i bez bezpatnej infolinii w roku 2011 byo ponad 22 tys. rozmw telefonicznych. To wskazuje, jaka jest luka midzy pastwem a obywatelami, w ilu
236
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz przypadkach ludzie czuj si pokrzywdzeni i osamotnieni. Dobrze, e u nas szukaj pomocy. Tysice skarg skada si, Wysoka Izbo i panie marszaku, na pewne wnioski oglne. One znajduj swj wyraz w wystpieniach generalnych, tzw. wystpieniach problemowych. Byy 204 wystpienia, ktre wskazyway, e utrwala si praktyka stosowania prawa w taki sposb, e prowadzi to do jego narusze. Wystpienia byy te kierowane wtedy, gdy analiza skarg wskazywaa, e rdem narusze praw jednostki jest samo prawo i jego jako. Takie przypadki s szczeglnie alarmujce dla Wysokiej Izby, poniewa parlament powinien chroni i broni obywateli. Jeeli stanowione przez parlament prawo staje si rdem narusze praw czowieka, wymaga ono pilnie zmian. Zawsze sygnalizowaam takie przypadki zarwno parlamentowi, jak i rzdowi, ktrego reprezentantw by moe myl si nie widz na tej sali. Pan marszaek zechce mnie upewni w moim przekonaniu.

Potwierdzam.

Dzikuj. Z przykroci pod nieobecno przedstawicieli rzdu a miaam nadziej, e zechc wysucha raportu o stanie praw i wolnoci obywatelskich, a wic raportu, ktry dla rzdu jest raportem o szczeglnej doniosoci chciaabym dziki moliwociom rodkw spoecznej komunikacji przedstawi podstawowe argumenty. Musz te powiedzie, e o ile w zeszym roku miaam poczucie dobrej wsppracy z przedstawicielami rzdu i mogam temu, mimo konkretnej krytyki konkretnych resortw, da wyraz, to w tym roku, co z przykroci mwi, zaczyna si pojawia w przypadku kilku resortw styl odpowiedzi, ktry ma charakter oglnikowy, niejasny, niezborny, ktry abstrahuje od uytej przeze mnie argumentacji. Mwi to z prawdziw przykroci. Naprawd staram si, aby wystpienia kierowane do resortw byy bardzo rzetelnie podbudowane prawnicz argumentacj. Nie ograniczam si do krytyki, wskazuj drogi wyjcia z sytuacji. W zamian otrzymuj od niektrych ministrw podkrelam: niektrych, nie dotyczy to wszystkich ministrw, np. dobrze ukada si wsppraca z ministrem obrony czy ministrem spraw zagranicznych coraz czciej odpowiedzi nie tylko oglnikowe, ale i takie, w ktrych pracowicie resort zestawia dla mnie obowizujce przepisy prawne, chciaabym wic z tego miejsca zapewni pana marszaka i Wysok Izb, e jestemy w stanie ustali
stan prawny obowizujcy w naszym kraju i nie musz tego otrzymywa w formie odpowiedzi od odpowiedniego resortu. Nie jest to jednak polityka rzdu, bo, co podkrelam, s ministrowie, ktrzy z szacunkiem i rzeczowo odpowiadaj na moje pisma, potra wycign z nich korzyci w postaci poddania kontroli wasnych pracownikw i zmiany prawa. S jednak resorty musz z przykroci tu powiedzie o resorcie edukacji, takie przypadki dotycz te resortu nauki i szkolnictwa wyszego, takie odpowiedzi otrzymujemy od resortu zdrowia w przypadku ktrych nie mog liczy na konkretn odpowied. To oznacza rwnie, co chciaabym z szacunkiem przedoy Wysokiej Izbie, podwaenie konstytucyjnych uprawnie rzecznika praw obywatelskich. Brakuje dialogu, na ktry bardzo liczyam i ktry przedstawiam jako element swojej nowej polityki, polegajcej na tym, e nie zaczynam od skadania wniosku do Trybunau Konstytucyjnego, przeciwnie d najpierw do zorganizowania debaty publicznej, przedstawiam argumenty resortowi, aby sam w ramach inicjatywy rzdowej mg dokona odpowiedniej zmiany. Fakt, e coraz czciej ta wsppraca ulega pewnemu zakceniu, sprawia, e jedynym wyjciem dla mnie s wnioski do Trybunau Konstytucyjnego. W roku 2011 byo 14 wnioskw o stwierdzenie niezgodnoci aktw normatywnych z przepisami wyszego rzdu lub z konstytucj, a w 12 sprawach przystpiam do postpowania przed trybunaem wszcztego w wyniku zoenia skargi konstytucyjnej. Przy czym za najistotniejsze uwaam wnioski do trybunau w sprawach dotyczcych uprawnie poszczeglnych sub do niejawnego pozyskiwania danych telekomunikacyjnych. O tym problemie bd mwia szerzej w dalszej czci mojego wystpienia przed Wysok Izb. Podsumowujc fragment dotyczcy wspdziaania z organami pastwowymi, chc z przyjemnoci podkreli, e zakcenia nie dotycz wsppracy z Sejmem i Senatem. Na posiedzeniach zrnicowanych przecie politycznie zarwno komisji sejmowych, jak i senackich mog zawsze liczy na bardzo merytoryczn debat oraz na podejmowanie poszczeglnych inicjatyw. Zaledwie wczoraj odbya si w Senacie konferencja dotyczca skadania przez obywateli petycji zorganizowana przez Senat przy wspudziale Instytutu Spraw Publicznych. To jest dla mnie przykad dobrej wsppracy. Szkolenia dla asystentw poselskich, na ktre uzyskaam zgod marszaka Sejmu, byy te takim tego pozytywnym przykadem. Rwnie posiedzenie komisji senackiej, na ktrym przedstawialimy sytuacj przedsibiorcw pokrzywdzonych dziaaniem organw pastwa, ich sytuacj wobec organw pastwa, w tym organw skarbowych i organw wymiaru sprawiedliwoci, pomogo naszym pracownikom pogbi nasze wnioski i ulepszy nasze sposoby dziaania w tym zakresie. W relacjach z wymiarem sprawiedliwoci, a powiedzielimy ju o relacjach z parlamentem i rzdem, szczegln rol odgrywaj z kolei pytania prawne
237
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz rzecznika kierowane do powikszonych skadw orzekajcych. Czemu su takie pytania? Su one ujednoliceniu orzecznictwa sdowego, stanowi wic rodek prawny majcy na celu ochron zasady rwnoci wobec prawa. Niejednolita wykadnia sdw prowadzi bowiem w praktyce do rozbienoci w orzecznictwie, powoduje wic u obywateli, ktrzy do mnie docieraj i to do nich zwracam si, jeeli sysz moje wystpienie silne poczucie niesprawiedliwoci. Obywatele bowiem maj poczucie, e pod rzdami tego samego prawa te same sytuacje, zwane uczenie stanami faktycznymi, s odmiennie traktowane przez wymiar sprawiedliwoci. Skierowaam 7 pyta prawnych do rozstrzygnicia przez powikszone skady Sdu Najwyszego. To zawsze bardzo istotne sprawy dla obywateli. Rozbienoci w orzecznictwie sdw administracyjnych spowodoway skierowanie 3 pyta prawnych do rozstrzygnicia przez powikszone skady NSA. Chc te podkreli, e rzecznik praw obywatelskich otrzymuje ogromn ilo prb o skargi kasacyjne. Mamy tu do czynienia z sytuacj, ktra wymaga komentarza w sprawie moich relacji z samorzdem prawniczym, samorzdem adwokackim i radcowskim. Wpywa po 200300 takich wnioskw czy prb miesicznie. Ich ocena wymaga ogromnej pracy, cignicia akt, analizy prawniczej, a jak wiemy, to jest najwyszej jakoci praca prawnicza. Jestem bardzo rozczarowana, jeeli okazuje si, e penomocnik danego klienta, a tu jest wymagana profesjonalna pomoc prawna, udzi go mam niekiedy wrcz takie wraenie moliwoci zoenia kasacji, a pamitajmy, e za sporzdzenie wniosku w tej sprawie pobiera wynagrodzenie. Czsto konsultowaam to z Naczelnym Sdem Administracyjnym, ktry potwierdzi, e bywaj przypadki, e adwokat czy radca od 10 lat nie wygra adnej sprawy kasacyjnej, a to rodzi podejrzenie, e wiedzc, e sprawa jest oczywicie bezzasadna, naraa niezamonego czsto, wyczerpanego procesem czowieka na dodatkowe koszty, daje mu nadziej, ktra speni si nie moe. Za szczeglnie perdn a mamy takie osoby, ktre wielokrotnie takie wnioski skadaj uwaam sytuacj, w ktrej jakby przerzuca si to na rzecznika praw obywatelskich. Adwokat nie tumaczy swojemu klientowi, e nie ma najmniejszych szans na kasacj z powodw prawnych, tylko mwi: zoymy prob do rzecznika praw obywatelskich, i pobiera za to z zimn krwi wynagrodzenie. Samorzd radcw prawnych zobowiza si, e bdzie wszczyna w takich przypadkach po naszej sygnalizacji postpowania dyscyplinarne. Oczekuj jeszcze na tak deklaracj ze strony samorzdu adwokackiego. Chc przypomnie, e w historii Polski byy przypadki, e jeeli udowodniono, e jaki adwokat robi takie rzeczy z zimn krwi, z rozmysem, udzc biednego czowieka, ktry nie ma szans na kasacj mona byo na kilka lat straci w ogle pra-
wo do skadania kasacji. I skaniam si do przedstawienia proby do Wysokiej Izby, by rozwaya, jeeli mechanizmy samorzdowe nie zadziaaj w cigu najbliszego roku, czy czego nie musimy z t spraw zrobi. W sprawach indywidualnych rozstrzyganych przez sdy wniosam 80 skarg kasacyjnych, w wikszoci w sprawach karnych, i w ogromnej wikszoci z sukcesem. Byy to sprawy wygrane przez rzecznika praw obywatelskich. Ale jeeli pastwo porwnacie to z t lawin prb o skargi, ktra do nas dociera, to wydaje si to iloci nieznaczn. Czasami, jak w przypadku wielu zainteresowanych, w tym obecnych na galerii zaproszonych przedsibiorcw, w ktrych sprawie nie mogam wiele uczyni, czy rolnikw, droga do kasacji jest w sposb prawny zamknita, tak jak w przypadku pana Knurowskiego, o czym bd mwia dalej. Zamknita jest z powodw prawnych, czasami bowiem ze wzgldu na brak bezpatnej pomocy prawnej do czego powracam strona nie jest w stanie odpowiednio fachowo przygotowa wniosku o kasacj i sama zamyka sobie drog w sposb niewiadomy, taki, ktry uniemoliwia nam udzielenie pomocy. Mam jeszcze cigle nadziej, panie marszaku, e kto z przedstawicieli rzdu przybdzie i bd moga przekaza wiele spraw przynajmniej jednemu z reprezentantw rzdu.

Pani rzecznik, czonkowie rzdu studiuj stenogramy sejmowe i na pewno moe pani liczy na ich reakcj. (Pose Andrzej Jaworski: Panie marszaku...) (Gosy z sali: Ooo...)

Dzikuj bardzo za to zapewnienie. Rok 2011 by kolejnym rokiem naszego dziaania w zakresie Krajowego Mechanizmu Prewencji. Oznacza to wizytacj wszystkich miejsc w Polsce, w ktrych przebywaj osoby pozbawione wolnoci. Jest tych miejsc w Polsce 1800. Regularna wizytacja tych miejsc, zgodnie ze standardami ONZ i przyjt przez Polsk Konwencj o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniajcemu traktowania albo karaniu, wymaga pracy 38 osb i 38 etatw, bo moemy nawet troszk to rozkada. W roku 2011 miaam 7 osb, ktrych zadaniem byy wizytacje. To oznacza, e nie bylimy w stanie wykonywa w stopniu wystarczajcym naszych obowizkw z powodu niedostatecznego zaopatrzenia budetowego. Pocieszajco mog powiedzie, e po naszej argumentacji zwikszono mi w tym roku liczb etatw o 4. Mam nadziej, e co roku ta sytuacja bdzie si poprawiaa, bo
238
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz liczba etatw jest tak maa, e mog wizytowa zakady karne i areszty ledcze, ale ju na wizytacj zakadw psychiatrycznych i domw pomocy spoecznej nie starcza si i rodkw. Wizytacje te przeprowadzane s zgodnie z konwencjami. Konwencj atwo jest ratykowa moe czasami nieatwo ale potem trzeba j bardzo konsekwentnie realizowa, a organy midzynarodowe sprawdzaj t realizacj. Polska przyja chwalebnie konwencj OPCAT, ale obecnie jestemy rozliczani midzynarodowo z tego, czy te obowizki wykonujemy. Natomiast te 7 osb, zgodnie z zatrudnieniem z 2011 r., pozwalao mi dziaa losowo. Przypominam, e to jest wizytacja niezapowiedziana, naga, stosowana w taki sposb, aby nie mona byo przygotowa si do niej. Szansa na wizytacj jest raz na 20 lat przy liczbie 1800 jednostek. Obecnie ten procent si poprawi w zwizku z moliwoci zatrudnienia wikszej liczby osb. Chc z przyjemnoci powiedzie, e w roku 2011 w wyniku wizytacji nie stwierdzilimy tortur w polskich zakadach karnych, w miejscach pozbawienia wolnoci, ale zdarzay si przypadki nieludzkiego i poniajcego traktowania, ktrym byo ju blisko do tego, co okrelamy w prawie midzynarodowym jako tortury. Moe to si zdarzy rwnie w izbie wytrzewie, jeeli osoba zostanie skrpowana pasami na 12 godzin, jeli nie zostanie jej dostarczona woda i jeeli nie uwolni si jej z tych pasw, co sprawdzamy dziki monitoringowi po dwch lub trzech godzinach, kiedy osoba przestaje by agresywna. A wic nie musi to by cikie wizienie, ciki zakad karny, eby czowieka traktowa nieludzko. To moe by szpital psychiatryczny, a nawet dom pomocy spoecznej, w ktrym osoba starsza, umieszczona tam przymusowo, na przykad chora na Alzheimera, moe by nieludzko traktowana. Musimy zatem zachowa sta czujno. To, jak kraj wywizuje si z konwencji OPCAT, podlega staej obserwacji midzynarodowej. Mog powiedzie, e o ile merytorycznie nie podlegalimy potpieniu midzynarodowemu, to z punktu widzenia zrealizowania ilociowego wizytacji nie mogam powiedzie, e w roku 2011 wywizaam si w peni ze zobowizania dotyczcego zapewnienia niezbdnych rodkw na dziaanie tego mechanizmu. Natomiast dzikuj parlamentowi za zrozumienie. Rozpoczynaj si prace nad budetem i bardzo prosz pamita o tych 38 etatach docelowych, ktre pozwoliyby mi w skali midzynarodowej spokojnie wypenia t funkcj. Mj poprzednik, zmary ju, doktor Kochanowski, przyj kiedy zadania w ramach mechanizmu wizytacji zakadw karnych, zakadw psychiatrycznych, domw pomocy spoecznej, opierajc si na zapewnieniu parlamentu, na dobrej woli i na tym, e zawierzy, i bd temu towarzyszyy odpowiednie rodki nansowe. Przedstawiaam, jak to potem wyglda w praktyce. Mona powiedzie, e zrobiam to samo:
zawierzyam parlamentowi, zakadajc, e skoro powierza mi wykonanie mechanizmu rwnego traktowania, to rwnie wyposay mnie w odpowiednie rodki nansowe na realizacj tych zada. Tymczasem zaskoczenie byo kompletne, poniewa naoono bardzo konkretne obowizki na organ pastwa i nie przekazano mu jakichkolwiek rodkw nansowych lub etatowych na realizacj tych zada. A zadania s ogromne, bo wi si z kontrol stanu dyskryminacji w naszym kraju, dyskryminacji ze wzgldu na wiek, pochodzenie etniczne, niepenosprawno, pe, orientacj seksualn i wiele innych przyczyn, ktre mog sta si podoem dyskryminacji. Stanam wobec sytuacji, w ktrej ustawodawca, czyli Wysoka Izba, przegosowa ustaw, a nastpnie przegosowa ustaw budetow, wiedzc, e nie ma tam najmniejszej zotwki na realizacj tych zada, oczywicie ze szkod dla innych obowizkw. Nie mogam jednak przesta rozpatrywa skarg ludzi, nie mogam przesta wizytowa wizie. Wobec tego ze szkod pewn dla innych dziaa podjam te pierwsze dziaania. Przygotowaam, oczywicie, natychmiast struktury, korzystajc z pomocy ekspertw zorganizowanych w trzech komisjach ekspertw do spraw: imigrantw, osb niepenosprawnych i osb starszych, a take dziki regularnym spotkaniom ze rodowiskiem LGBT, organizacji zrzeszajcych gejw, lesbijki, osoby transseksualne. W wyniku spotka i konferencji oraz dziaalnoci komisji ekspertw bylimy w stanie podj jakiekolwiek dziaania. Chc bardzo podzikowa, bo, podkrelam, wspaniali eksperci, ktrych udao mi si zgromadzi, pracowali w peni spoecznie, powicali swj czas, przyjedali na kad moj prob i yczenie. Ale zapobieganie dyskryminacji w Polsce nie jest dziaaniem, ktre mona wykona siami spoecznymi. Mam nadziej, e ju w tym roku sytuacja si zmieni. 4 etaty plus etat do koordynacji pracy komisji ekspertw. Dziki ustawie budetowej w roku 2012 mogam zatrudni pierwsze osoby do kontroli w zakresie kwestii dyskryminacyjnej. Przedkadam to rwnie parlamentowi, bo wie si to z naruszeniem zasady przyzwoitej legislacji. Wsppracujemy intensywnie ze stowarzyszeniami, z ruchami obywatelskimi i fundacjami. To jest pewien nowy rys naszej dziaalnoci. Jestem bardzo wdziczna moim wsppracownikom, ktrzy w tym roku poprzez ogromn ilo konferencji i spotka pozwolili nam odczu puls oburzenia czy puls spoeczestwa w sprawach szczeglnie dla ludzi dolegliwych, jak rwnie pozwoliy wycign wnioski z aktywnoci spoecznej. Czsto stowarzyszenia czy fundacje maj ju gotowe rekomendacje, ktre wymagaj tylko przekazania odpowiednim organom pastwowym. Z przyjemnoci bior to na siebie i staram si, aby kada z naszych wikszych konferencji nie koczya si po prostu wnioskami oglnymi, ale eby byy to konkretne rekomendacje, w tym rekomendacje dla parlamentu.
239
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz Wielkim dla nas wzmocnieniem jest dziaalno Rady Spoecznej przy RPO. Czasami syszymy skargi na to, e nie ma dzisiaj autorytetw. Cay skad Rady Spoecznej przy RPO zosta powoany z tego punktu widzenia. S tam osoby bardzo dowiadczone w sprawach spoecznych, takie, ktre wiele ju dokonay w swoim yciu. S wrcz osoby o znaczeniu historycznym dla Polski. Najstarszy czonek Rady Spoecznej przy RPO, pan Wadysaw Zachariasiewicz, ktry jest rwnoczenie przewodniczcym Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy marszaku Senatu, liczy obecnie 101 lat i aktywnie przedstawia mi swoje opinie. Najmodszym czonkiem Rady Spoecznej przy RPO jest pani Porowska, ktra, majc lat 29, bya ju dyrektorem orodka pomocy dla 100 bezdomnych mczyzn i prowadzia t jednostk. Bya to grupa bezdomnych z dworca centralnego. Prowadzia i prowadzi t jednostk z najwyszym powiceniem i ze znajomoci rzeczy. Taka jest rozpito wieku, natomiast rozpito w zakresie dowiadczenia dotyczy praktycznie wszystkich obszarw spoecznych w naszym kraju. Wszystkim czonkom Rady Spoecznej przy RPO chciaabym bardzo podzikowa. W kadej dziaalnoci trzeba wyznacza priorytety. Moim priorytetem byy przez te 2 lata midzy innymi prawa osb starszych, osb niepenosprawnych oraz imigrantw, jak mwiam przy komisjach. Pod naszymi auspicjami zainaugurowalimy Forum Inicjatyw Senioralnych jako paszczyzn porozumienia i wsppracy instytucji publicznych, organizacji spoecznych i rodowisk aktywizacji osb starszych. To jest bardzo wana dziaalno. Bardzo cenne s uniwersytety trzeciego wieku. Ciesz si i musz z wdzicznoci skomentowa zamiar rzdu wzmocnienia nansowego dziaalnoci uniwersytetw trzeciego wieku, jednak nie kady musi w zaawansowanym wieku uczszcza na uniwersytet. Powinno by wicej inicjatyw dla ludzi o rnych zainteresowaniach. Takim przykadem jest Parkowa Akademia Wolontariatu oraz wspomaganie wolontariatu osb starszych. Chciaabym wszystkich wolontariuszy, ktrzy z nami wsppracuj i przygotowuj si do jesiennego kongresu osb starszych w Chorzowie, serdecznie z tego miejsca pozdrowi. Nasza dziaalno zostaa te doceniona w skali midzynarodowej. Prowadzimy program w ramach Partnerstwa Wschodniego. Chciaabym te powiedzie o tym, e jestem czonkiem bardzo wskiego prezydium organizacji ombudsmanw europejskich. To, e Polska zostaa wybrana do tej organizacji, stanowi dla mnie dowd szacunku dla instytucji polskiego rzecznika praw obywatelskich. Staram si wywizywa z tych obowizkw. Chc poda przykad dwch debat, ktre spowodoway wspdziaanie ze spoeczestwem. W jednym przypadku bya to kwestia blokowania stron internetowych jako metoda walki z pedoli i molestowaniem seksualnym. Ta sprawa budzi wielkie emocje, rozbiene zdania wrd
prawnikw i dziaaczy odpowiednich fundacji, ale konferencja pozwolia moim wsppracownikom dokadnie ustali, co powinnimy w tej sprawie robi. Dotyczyo to praw dzieci. Jeeli chodzi o osoby starsze, zorganizowano w Krakowie konferencj dotyczc odwrconej hipoteki. Mamy coraz wicej sytuacji, kiedy do osb starszych zgaszaj si rmy czy instytucje parabankowe, proponujc oddanie mieszkania w zamian za miesiczn rent. To jest szansa, ale czai si w tym wiele puapek. Std podczas tej konferencji staralimy si przedstawi za i przeciw w odniesieniu do kadego rozwizania dla konkretnej osoby starszej. Dotyczy to rwnie praw rodzin, spadkobiercw. Zapraszam na stron rzecznika praw obywatelskich. Prbujemy nie tylko transmitowa nasze wystpienia przez Internet, na przykad w kwestii spdzielni socjalnych wystpienia byy dostpne dla pracownikw pomocy spoecznej w caym kraju, ale take umieszczamy na naszej stronie internetowej wyniki, aby mona byo zasign tam informacji. Takie instytucje i hasa jak Koalicja Sprawna Demokracja, wiateko wyborcze czy acuch solidarnoci przebiy si do opinii publicznej. Zwaszcza zaangaowanie na rzecz udziau w wyborach osb niepenosprawnych wydaje mi si waciwe. Po podzikowaniach pod adresem Wysokiej Izby z punktu widzenia jakoci naszej wsppracy musz przej do gorzkich konstatacji i uwag, nie tyle pod adresem naszej wsppracy, ile ze wzgldu na jako stanowionego prawa. Mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej musz powiedzie z ca powag, e nie nastpia w roku 2011 poprawa w zakresie procesu stanowienia prawa, a zasada przyzwoitej legislacji bya wielokrotnie naruszana. Stanowienie przepisw niejasnych, wieloznacznych, ktre nie pozwalaj obywatelowi na przewidzenie konsekwencji prawnej jego zachowa, jest naruszeniem konstytucji. Obecny tu pan marszaek Zych jest w stanie spojrze na ca demokratyczn przeszo naszego parlamentu od roku 1990, roku 1991. Musz powiedzie, e negatywne postrzeganie spoeczne parlamentu, jakie mamy obecnie i ktre odbija si w skargach obywateli, nie miao precedensu od odzyskania niepodlegoci. Wydaje mi si, e Wysoka Izba zbyt spokojnie przyjmuje te sygnay. Dla obywateli staje si widoczne, e s reprezentowani z punktu widzenia koniktu politycznego. Ta funkcja parlamentu jest czasami realizowana nawet z naddatkiem. Ale oczekiwania obywateli, e bd si tu cieray racje polityczne, s zaspokojone. Jednak z punktu widzenia jakoci prawa mamy do czynienia z takim pogorszeniem postrzegania spoecznego i z takimi alarmujcymi faktami, e chciaabym ten fragment wystpienia przedoy panu marszakowi i Wysokiej Izbie. Spdziam w tych salach 8 lat jako pose. Jestem bardzo przywizana do dobrej opinii parlamentu w spoeczestwie. Tak zej jeszcze nigdy nie byo, szanowni pastwo. To jest dla mnie strasznie bolesne i dla nas wszystkich powinno stanowi sygna alar-
240
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz mowy. Nie chc zadowoli si oglnikami. Sama procedura od strony formalnej bliska jest standardom europejskim. Mamy do czynienia z ywioowoci procesu stanowienia prawa, rozchwianiem systemowych rozwiza prawnych, inacj przepisw tworzonych przez wiele orodkw decyzyjnych oraz brakiem koordynacji. Rwnie w zakresie wykonywania aktw wykonawczych nie jest dobrze. Preferujemy rozwizania dorane kosztem rozwiza systemowych. Co najgorsze, to dotyczy te kodeksw. Kodeks to co bardzo stabilnego, tymczasem w 2011 r., Wysoka Izbo, Kodeks postpowania karnego i Kodeks karny zostay znowelizowane 11 razy, a Kodeks postpowania cywilnego 12 razy. Kiedy wic pytam podczas wizytacji, czemu w bibliotece nie ma dostpnego dla winiw aktualnego Kodeksu karnego i to wytykamy, bo taki jest standard midzynarodowy to kierownictwo wizienia mi mwi: ale my nie nadamy kupowa aktualnych kodeksw, bo one dezaktualizuj si tak szybko, e powinnimy je kupowa 12 razy w roku. Ciesz si, e jest jakie wiateko w tunelu, jeeli chodzi o Kodeks karny, bo komisja kodykacyjna z udziaem pana profesora Zolla, zreszt rwnie byego rzecznika praw obywatelskich, koczy prace. Mam usiln nadziej, e w tym zakresie sytuacja si poprawi. S jednak sprawy, ktre przedkadam Wysokiej Izbie. W skali midzynarodowej musz si tumaczy z tego, e w Polsce wystpuje wielokrotne nowelizowanie ustaw jeszcze przed ich wejciem w ycie. Kodeks wyborczy przed wejciem w ycie zosta poddany 4-krotnej nowelizacji. To jest bardzo smutna informacja. Prawo nie moe by uchwalane na prb, z zaoeniem, e jak si nie sprawdzi, to je szybko zmienimy. Kosztw tego eksperymentu nie ponosz jakie abstrakcyjne byty, ponosz obywatele i organy pastwowe. Jest jaki kryzys, zupenie niewytumaczalny, w zakresie adaptacyjnej roli przepisw przejciowych. Ustawa potrzebuje przepisw przejciowych. S niezakoczone procedury, obywatele poczynili pewne plany. Vacatio legis, a wic okres przejciowy, powinno by traktowane jak wito, z ogromnym szacunkiem. Tylko w niewielkim procencie przypadkw moglibymy odchodzi od tej zasady, tymczasem dzieje si tu co niedobrego. Zdolno regulacyjna pastwa przybierajca posta zmiany przepisw nie powinna dezorganizowa ycia jednostek i ycia spoecznego. Obywatele musz mie czas, aby przygotowa si do nowych obowizkw. Mamy do czynienia ze zjawiskiem opnienia w wykonaniu obligatoryjnych upowanie ustawowych. Na 11 lutego 2011 r. byo niezrealizowanych 170 upowanie ustawowych. Oznacza to, e liczba niewydanych aktw wykonawczych utrzymuje si w dalszym cigu na niedopuszczalnym poziomie, nawet jeeli na koniec roku byo
ich 130. Trzeba pochwali rzd za to, e zmniejsza t liczb. Godzimy si od lat i to nie tylko od tej kadencji na co niewyobraalnego: parlament zgadza si na deprecjonowanie swojej roli. Parlament uchwala ustaw. W tej ustawie jest obowizek dla organw wykonawczych wydania rozporzdzenia. Moe to trwa miesic, trzy miesice. Mog sobie wyobrazi, e w sprawach niezwykle skomplikowanych nawet cztery miesice. Ale nie lata. Oznacza to podwaenie roli parlamentu, a gniew spoeczny spada na pastwa. Mam nadziej, e ten proces nadrabiania zalegoci, ktry powoduje takie deprecjonowanie roli prawa i parlamentu, bdzie si zmniejsza. Myl, e pomogoby w tym ustalenie, kto konkretnie nie tylko oglnie, jaki minister nie wykona obowizku. Dam przykad. Istnienie w wojewdztwie lskim elektronicznej karty ubezpieczenia zdrowotnego obniyo koszty ochrony zdrowia, pozwala obywatelom wygodnie udowodni swoje prawo do ubezpieczenia i okazao si systemem bardzo efektywnym. Tymczasem w skali oglnopastwowej ju od 10 lat jest speniony obowizek parlamentu, istnieje upowanienie ustawowe od 10 lat, prosz zobaczy, jakie to rzdy, policzy, ile to rzdw w ktrym miao by tylko okrelenie wzoru elektronicznej karty ubezpieczenia zdrowotnego. Czy jest to takie zadanie, ktre przerasta cay nasz aparat pastwowy? Nie zostao to wykonane i uniemoliwio to jednoznaczn identykacj osb uprawnionych do wiadcze zdrowotnych nansowanych ze rde publicznych. Jakie byy skutki spoeczne, ktre trzeba by byo policzy? Protesty spoeczne, protesty pacjentw, lekarzy, poczucie krzywdy pacjentw, a ze wzgldu na niezdolno wykazania swoich uprawnie by moe nawet przypadki mierci czy pogorszenia stanu zdrowia. Bez okrelenia tego wzoru nie mona byo podj prac nad kart, nie mona byo jej wyda. Upowanienie ustawowe sprzed 10 lat? Wzr karty? Trudno znale sowa na okrelenie uczu, ktre towarzysz czowiekowi przy czytaniu takich rzeczy, dlatego ogranicz si do stwierdzenia, e jest to oczywiste naruszenie konstytucji. Brak odpowiedniego vacatio legis powoduje zaskoczenie adresatw norm prawnych nowymi regulacjami prawnymi. Przeanalizujmy to krtko na przykadzie ustawy o refundacji lekw, rodkw spoywczych specjalnego przeznaczenia ywieniowego oraz wyrobw medycznych. Ustawa z dnia 13 czerwca 2011 r. nie mog tu mie pretensji do Wysokiej Izby zostaa ogoszona p roku przed wejciem w ycie. Jest to akurat przykad pozytywny. Natomiast kluczowe akty wykonawcze zostay wydane w taki sposb, e adresaci norm byli skazani na spdzenie wieczoru wigilijnego lub sylwestra niektre zmiany zostay wprowadzone krtko przed pnoc przy komputerze, w oczekiwaniu na konkretne uregulowania. Obecnemu ministrowi zdrowia, ale rwnie pani marszaek, poprzedniej minister zdrowia, chciaabym zadedykowa ten fragment wystpienia, ponie-
241
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz wa mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej tumaczenie, ktre otrzymaam z resortu zdrowia, byo takie, e trzeba byo negocjowa z producentami lekw do ostatniej chwili. Nasze analizy wskazuj, e nie jest to prawdziwe wyjanienie, bo trzeba byo negocjowa, ale cz tych aktw wykonawczych moga by wykonana i przygotowana wczeniej. I niekoniecznie musia to by sylwester czy Wigilia, ktre w naszym kraju nie s zwyczajowo spdzane na ledzeniu zmian przepisw prawnych. Prosz wybaczy emocjonalny ton w tej kwestii, ale nie doczekaam si odpowiedniego merytorycznego wyjanienia ze strony resortu zdrowia. Zawiadamianie mnie w odpowiedzi o tym, jakie obowizuj akty normatywne, trudno uzna za tumaczenie. Podkrelam: prawo nie moe by puapk, ktr pastwo zastawia na obywateli. Dzisiaj waciwie najwaniejszy ze spoecznego punktu widzenia jest ten fragment, ktry dotyczy zaniecha legislacyjnych ze strony Wysokiej Izby. Chc to podda Wysokiej Izbie pod rozwag. Od lat mamy do czynienia z zaniechaniem regulacji szeroko pojtej reprywatyzacji. Co si dzieje, kiedy taka luka powstaje? Mona powiedzie: nie ma woli politycznej, parlament i rne rzdy przymierzay si do tego, ale odstpiy od ustawowego uregulowania. ycie nie znosi prni. Mamy do czynienia z ma reprywatyzacj, ktra jest prowadzona wedug takich kryteriw, e w postpowaniu administracyjnym nastpuje wzruszanie decyzji z przeszoci decyzji o wywaszczeniu, nacjonalizacji oraz w procesach cywilnych. Sd wykonuje swoje zadania, ale te procesy s dugotrwae i kosztowne. Podczas dyuru w Bydgoszczy rozmawiaam ze zdesperowan osob, ktra od 20 lat ubiega si o tak reprywatyzacj, co oznacza, e czasami jest to dostpne dla osb zamoniejszych, ktre mog sobie pozwoli na 20-letni proces, a i one s czsto doprowadzane do kresu wytrzymaoci. Pastwo stawia rwnie samorzdy w sytuacji, w ktrej nie ma gdzie przekwaterowa lokatorw tych reprywatyzowanych budynkw. Nie ma tu jasnych regu. Nie ma mieszka, do ktrych te osoby mogyby si przeprowadzi. To powoduje gniew spoeczny, to jest te puapka zastawiona na obywateli. Jest waciciel, ktry si domaga swoich praw, i s ludzie, ktrzy przychodz ze skargami do rzecznika, e zostali po latach pozbawieni mieszkania. Oni tego nie rozumiej. Odkadanie regulacji spowoduje w krtkim czasie, na przykad w Warszawie, naruszenie stabilnoci nansowej miasta. S ju miejscowoci, w ktrych sumy odszkodowa przekraczaj moliwoci nansowe miast. Samorzdy broniy si czsto, stosujc swoist obstrukcj, czyli przewlekay dziaania do ostatniej chwili albo naruszay prawo, doprowadzajc do desperacji i duego poczucia krzywdy osoby, ktre miay ju prawomocne orzeczenie, ale samorzd
opnia wszystkie czynnoci zwizane z wydaniem nieruchomoci albo nie zawiera odpowiednich umw. To jest dziaanie, ktre powoduje u obywateli gniew, frustracj i podwaa autorytet sdw. Jeli chodzi o funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwoci, mamy do czynienia z przewlekoci postpowa sdowych. Czsto bywa tak, e rozstrzygnicie sdowe uzyskuje si po wielu latach i wielkim kosztem, co nie satysfakcjonuje obywateli, a brak rozpoznania sprawy w rozsdnym terminie podwaa ich zaufanie do pastwa. To oznacza, e nasze pastwo nie wywizuje si cigle z jednego ze swoich podstawowych zada. Postrzegane jest wtedy jako nieefektywne i le zorganizowane. To dotyczy i wydania wyroku, i jego wykonania. Jeeli mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej modociany, przebywajc w nieodpowiednim towarzystwie, wszed w konikt z prawem i jeszcze jako bardzo moda osoba dokona przestpstwa, drobnej kradziey czy wamania do kiosku, ma orzeczon kar pozbawienia wolnoci, ale ta kara nie zostaa wykonana przez 10 lat, to po tych 10 latach, kiedy on jest ju innym czowiekiem w peni zreedukowanym, posiadajcym rodzin, stabiln prac, nagle, jak grom z jasnego nieba, dosiga go kara pozbawienia wolnoci sprzed 10 lat. Jaki jest spoeczny cel wykonania wtedy tej kary? Mamy niewystarczajc ilo zakadw karnych i niesprawne sdownictwo. Moe musimy si zastanowi, patrzc z punktu widzenia praw czowieka, czy powinien by wyznaczony jaki okres, po ktrym ten czowiek nie musiaby si ju spodziewa wykonania na nim kary, jeeli pastwo orzeczonej kary na przykad przez 10 lat nie potrao wykona, ale nie dlatego, e skazany si ukrywa lub uchyla, bo to jest zupenie inna sytuacja, ale dlatego, e pastwo nie miao miejsca w zakadzie karnym. Wwczas postuluj, aby bya jaka granica w takich sprawach. Mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej rwnie w tym zakresie jest zwikszone zapotrzebowanie na pomoc prawn z urzdu. Czy s potrzebne jakie zmiany w procedurze karnej? Nie ma tu miejsca na szczegowe zreferowanie pasjonujcych problemw, dlatego dokonam bardzo duego skrtu. Powiem tylko o dwch bardzo wanych rzeczach. Wydaje si niezbdne ustalenie ustawowych kryteriw ograniczania prawa zatrzymanego do kontaktu z adwokatem oraz obrocy z podejrzanym. Musi by zasada wyraona w ustawie, kiedy podejrzany nie moe kontaktowa si z obroc. Zasad jest bowiem to, e moe swobodnie kontaktowa si ze swoim obrocom, ale mog by wyjtkowe sytuacje. To jednak musi by ustalone w ustawie, a nie w praktyce zakadw karnych. Mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej nie ma w ogle obowizku wysuchania oskaronego czy podejrzanego na posiedzeniu podczas przeduenia stosowania tymczasowego aresztowania. To jest szczeglnie palcy problem. Przypominam, e s przypadki, i od 10 lat kto jest tymczasowo aresztowany na skutek uchylenia wyroku w sdzie
242
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz pierwszej instancji i kiedy po raz kolejny przedua si mu to bardzo tymczasowe, 10-letnie, aresztowanie, nawet si go nie wysuchuje, czyli w ogle nie dokonuje si wgldu w jego sytuacj, nie przyjmuje jego argumentw. Prosz sobie wyobrazi, jak to jest odczuwane, biorc pod uwag punkt widzenia praw czowieka. Rwnie sytuacja przeduenia tymczasowego aresztowania po uchyleniu wyroku sdu w pierwszej instancji powinna mie jakie limity. Trzeba ten problem rozwiza, bo inaczej bdziemy mieli problem take z Europejskim Trybunaem Praw Czowieka. S takie przypadki, Wysoki Sejmie, kiedy pastwo macie obowizek konstytucyjny szybko zapeni jak luk prawn. Z tak sytuacj mamy do czynienia na przykad w Prawie prasowym. W orzeczeniu Trybunau Konstytucyjnego przepisy karne dotyczce braku autoryzacji oraz sprostowa zostay uznane za niezgodne ze standardami wolnoci wypowiedzi. Trzeba zastanowi si, jaka jest rola prawa karnego w sprawach objtych ow wolnoci. Tylko w nadzwyczajnych sytuacjach mona siga po instrumenty prawnokarne. Wane byoby, eby wypeni t luk po orzeczeniu trybunau i spowodowa przerzucenie ciaru z postpowania prawnokarnego w przypadku Prawa prasowego na postpowanie cywilne z odpowiednim odszkodowaniem, podkrelam, i zadouczynieniem. Trzeba rwnie zmieni przepisy dotyczce stosowania rodkw przymusu bezporedniego w celu wyegzekwowania od podejrzanego czy oskaronego obowizku poddania si badaniom i ogldzinom. Sposb stosowania tych rodkw zosta okrelony w rozporzdzeniu, a jest to materia ustawowa. Oglnie chc powiedzie, e mamy popraw w przypadku przewlekoci stosowania tymczasowego aresztowania, jednak te przypadki, o ktrych mwiam wczeniej, wymagaj regulacji. Chc te podkreli, e wedug Sdu Najwyszego sama surowo grocej kary nie powinna stanowi wycznej podstawy stosowania tymczasowego aresztowania. To jest bardzo czste w przypadku zrozpaczonych interesantw naszego urzdu, jeeli chodzi o wypadek drogowy ze skutkiem miertelnym. Gro bardzo surowe kary, a osoby nie uchylaj si od poddania si wymiarowi sprawiedliwoci. Wtedy trzeba rozway, czy rzeczywicie stosowanie tymczasowego aresztowania jest niezbdne. Jeli chodzi o prawo do prywatnoci jednostki, rwnie w odniesieniu do raportu w zakresie przestrzegania praw i wolnoci obywatelskich, nie mamy wystarczajcej poprawy. Skierowaam jednak do Trybunau Konstytucyjnego wnioski, kwestionujc zawarte w ustawach rozwizanie jako naruszajce prawo do prywatnoci oraz wolno i tajemnic komunikowania si. Wnioski te dotycz pozyskiwania przez suby, m.in. przez Policj, danych telekomu-
nikacyjnych oraz stosowania kontroli operacyjnej przez te suby. Na czym polega problem? To nie suby przekroczyy swoje uprawnienia. To parlament zbyt szczodrze je w te uprawnienia wyposay, nie okrelajc kategorii osb, wobec ktrych niezbdne jest respektowanie lub nierespektowanie ich tajemnicy zawodowej, ani przypadkw przestpstw, w odniesieniu do ktrych niezbdne jest pozyskiwanie danych. Obecna regulacja jest zbyt szeroka. Oczywicie jeeli parlament ureguluje te kwestie, jestem gotowa rozway wycofanie wniosku. Nie moe by jednak tak, e pozyskiwanie danych nie podlega adnej kontroli zewntrznej, a istotna cz tych danych nie podlega zniszczeniu take wtedy, gdy nie s ju one przydatne. To byo przedmiotem dobrej debaty, w ktrej bra udzia rwnie minister spraw wewntrznych. Miaam nadziej na konkretne regulacje, ktre by sprawiy, e mj wniosek do Trybunau Konstytucyjnego byby zbdny. Niestety ze wzgldu na zmian rzdu, zasad dyskontynuacji nie mamy do czynienia w tej chwili z zadowalajc regulacj. Pomin szereg przykadw, ktre ilustruj wanie t kwesti, poniewa dziki dziaalnoci mediw zostao to do mocno wyeksponowane i omwione. Chc tylko na koniec podkreli, e standardy waciwe dla pastwa prawa wymagaj rwnie, aby zniszczeniu podlegay zgromadzone przez sub materiay, jeeli nie s one przydatne dla prowadzonego postpowania. Niezbdny jest te zakaz wykorzystywania materiaw uzyskanych niejawnie w innym celu ni ten, dla ktrego zostay zgromadzone. I wreszcie ex post naley powiadamia osob inwigilowan, e bya przedmiotem zainteresowania sub. To byby wysoki i waciwy standard pastwa prawnego. W innym przypadku ta osoba nie moe skorzysta ze rodkw prawnych, bo nie ma pojcia, e prawa te mogy zosta naruszone. Pomin ju kwesti wykorzystywania materiaw z monitoringu i przejd do przedostatniego bloku zagadnie, ktre chc przedstawi Wysokiej Izbie. Zaniepokojenie budzi narastajca fala przestpstw popenianych z pobudek rasistowskich i ksenofobicznych, polegajcych na dewastacji pomnikw, cmentarzy, wznoszeniu okrzykw o charakterze rasistowskim lub antysemickim. Po ostatnich wydarzeniach podczas Euro nie musz szerzej przedstawia tego, jak bardzo taka dziaalno szkodzi Polsce jako krajowi, naszemu wizerunkowi, ale przede wszystkim szkodzi osobom. Czsto s to przestpstwa, w ktrych przypadku stopie nienawici jest kuriozalny, tak jak przywoywane ostatnio przeze mnie przypadki groenia mierci 11-miesicznemu niemowlciu z powodu jego pochodzenia etnicznego. Mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej pastwo musi reagowa stanowczo. Co do tego na szczcie zgadza si opinia publiczna i zgadzacie si pastwo jako Wysoka Izba. Tymczasem istotna cz postpowa w sprawach koczy si umorzeniem z powodu niewykrycia sprawcw. Organy pastwa chtniej te skupiaj uwag na kon-
243
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz kretnym, znanym im od dawna przestpstwie, ktre byo czci przestpstwa z nienawici, zamiast ciga przestpstwo z nienawici. Mamy do czynienia ze saboci ekspertyz i z niepewnoci sdziw, ktrzy nawet w tak oczywistych sprawach, jak faszystowskie pozdrowienie czy swastyka, wystpuj, prosz o ekspertyzy, ktre miayby im wyjani, czym bya ideologia hitlerowska. W porozumieniu z prokuratorem generalnym, ze stowarzyszeniem sdziw Iustitia d do tego, abymy wprowadzili w Krajowej Szkole Sdownictwa i Prokuratury tu dzikuj kierownictwu tej szkoy za przyjcie tej inicjatyw y szereg przedmiotw czy godzin w wikszym zakresie ni dotychczas i aby rwnie w ramach szkole dla sdziw i prokuratorw porusza te wanie kwestie. Ale zbyt czsto mamy do czynienia z umorzeniem w tych sprawach dziaa prokuratury. Prawidowo postpowa przygotowawczych prowadzonych w sprawach o przestpstwa przeciwko bezpieczestwu w komunikacji, w wyniku ktrych pokrzywdzony ponis mier bd dozna cikiego uszczerbku na zdrowiu, bya w 2011 r. przedmiotem mojego zainteresowania, analizy, rozmw i pewnego sporu z prokuratorem generalnym. Ilo skarg, poczucia krzywdy i tragedii ludzi, ktrzy na przykad stracili swoje dzieci w wypadku drogowym, wskazuje, e czasami postpowania te s prowadzone w taki sposb, e ekspertyzy nie s wystarczajce, a dziaania prokuratury budz pewne wtpliwoci. Zwrciam si do prokuratora generalnego, aby w sposb systematyczny podda lustracji akta tej grupy postpowa i zintensykowa dozwolone mu prawem oddziaywania w tym zakresie. Prokurator generalny podzieli w czci moje argumenty, zobowizujc si do zintensykowania dziaa, jednak nie przyj ich w caoci. Pozostajemy tu w oywionym dialogu. Rwnie skargi potwierdzaj, e ochrona praw osb niepenosprawnych wymaga zdecydowanych zmian na rzecz poprawy ich sytuacji. Chodzi tu w szczeglnoci o pokrywanie przez gminy kosztw dowozu do szk niepenosprawnych uczniw i innych kosztw. To rwnie problem, ktry przedkadam panu marszakowi i Wysokiej Izbie. Brak nowelizacji Karty Nauczyciela nie tylko potguje konikt spoeczny dostosowanie do odmiennej sytuacji demogracznej ale powoduje rwnie sytuacj, w ktrej rodzice dzieci niepenosprawnych przychodz do mnie ze skargami, e pienidze, ktre ich dzieciom nale si z mocy ustawy, s, w cudzysowie, zabierane przez samorzdy, ktre z kolei tumacz si, e w ten sposb ratuj szkoy przed likwidacj, e musz wypaca wiadczenia z wynikajce Karty Nauczyciela i e to s jedyne dostpne im rodki. Nic nie usprawiedliwia sprzeniewierzania rodkw przeznaczonych dla dzieci niepenosprawnych. Chc w tym miejscu zwrci si rwnie do samorzdw. (Pose Tadeusz Tomaszewski: Nie sprzeniewierzanie przeznaczanie na inne cele.)
Tak jest. Przepraszam, ale wydaje mi si, e... Nie jest to sprzeniewierzenie, powiedziaam to w cudzysowie, panie pole. To nie jest sprzeniewierzenie w rozumieniu Kodeksu karnego samorzd nie ukrad tych pienidzy ale w odczuciu rodzicw, ktrzy do mnie docieraj, matki, ktra ma dziecko autystyczne i mwi: jeeli ta zwikszona liczba godzin nie bdzie zastosowana w tym roku i w przyszym, to moje dziecko bezpowrotnie straci szanse rozwojowe. Panie pole, jeeli wtedy mam powiedzie tej matce, e samorzd ma swoje racje i to nie jest adne sprzeniewierzenie, i nic zego si nie dzieje, to prosz postawi si na moim miejscu. Moment, kiedy samorzd bdzie mia pienidze, to bdzie ju moment, kiedy w przypadku tego dziecka nie bdziemy w stanie nadrobi tych dwch lat. Ja wyranie powiedziaam, prosz zwrci uwag, na kim spoczywa odpowiedzialno na panu pole jako czonku parlamentu. Ustaw trzeba zmieni. (Pose Tadeusz Tomaszewski: Minister odpowiada, e nie potrzeba. Takie same wnioski ma rzecznik praw dziecka.)

Prosz nie prowadzi w tej chwili polemiki.

Pan marszaek mwi, eby nie prowadzi polemiki. Pozwol sobie jednak z caym szacunkiem wskaza, e istniej projekty poselskie, ktre pan pose w kadej chwili moe zoy. Ja z przyjemnoci zapoznam si z takim projektem. Przepraszam, panie marszaku, nie bd wicej wdawa si w polemik. Pomijam kwestie inne, ale rwnie jest potrzeba zmiany terminu do zoenia wniosku o ponowne ustalenie niepenosprawnoci lub stopnia niepenosprawnoci. Obowizujce obecnie przepisy ograniczaj ten termin do 30 dni przed upywem wanoci posiadanego ju orzeczenia wydanego na czas okrelony, co powoduje, e znowu rodzice dzieci niepenosprawnych staj przed sytuacj, w ktrej midzy utrat wanoci jednego orzeczenia a uzyskaniem kolejnego dzieci pozbawione s wiadcze. O tym, e budynki uytecznoci publicznej nie s dostosowane do potrzeb osb niepenosprawnych, nie tylko mwiam, lecz rwnie zawaram to w raporcie o dostpie infrastruktury publicznej dla osb niepenosprawnych w ramach zasady rwnego traktowania. Nieprawidowoci dotycz te przeprowadzania egzaminu na prawo jazdy, pewnych uwarunkowa dla osb niepenosprawnych, podry lotniczych i innych kwestii, ktre przedstawiaam w swoich wystpieniach.
244
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz Skutecznie natomiast udao si interweniowa w sprawie ograniczenia praw osb guchych i powanie niedosyszcych w zakresie ubiegania si o prawo jazdy. Musz powiedzie o tym, e istnieje rwnie dyskryminacja w zakresie usug bankowych wobec osb niepenosprawnych. Rwnie w tym zakresie staramy si dziaa. Daleki od rozwizania jest problem dostpu obywateli do wiadcze zdrowotnych nansowanych ze rodkw publicznych. Skargi od pacjentw, lekarzy i farmaceutw wskazuj, e system udzielania wiadcze zdrowotnych jest niewydolny. Chodzi tu w szczeglnoci o dostp i dugotrwae oczekiwanie, ale czasami trzeba rwnie zmieni przepisy. Dostrzegam sytuacj, w ktrej brak dostpu do dokumentacji medycznych zmarych czonkw rodziny przy koniecznoci poszanowania ochrony danych osobowych w obecnej regulacji pozwala na ukrycie czci bdw w sztuce lekarskiej przez zablokowanie informacji rodzinie zmarego pacjenta, ktry np. zosta nagle przywieziony do szpitala w stanie nieprzytomnym i nie zdy dokona owiadczenia co do dostpu do jego dokumentacji. Zrozpaczeni czonkowie rodzin docieraj do mnie i wskazuj, e w aden sposb nie mog uzyska dostpu do dokumentacji. Chciaabym prosi Wysok Izb o dokonanie zmiany tego przepisu. O karcie zdrowotnej ju mwiam, nie bd wic powraca do tego problemu, chocia w tym miejscu chciaam to scharakteryzowa z punktu widzenia zasady rwnego traktowania. Chc jednak powiedzie, e rwnie alarmujca jak negatywna ocena parlamentu w spoeczestwie jest negatywna ocena samorzdu zawodowego lekarzy, bo z takim niezadowoleniem spotyka si funkcjonujcy system odpowiedzialnoci zawodowej lekarzy. W bezporednim kontakcie z samorzdem lekarskim i z samorzdem farmaceutw wskazywaam, jak wane jest egzekwowanie odpowiedzialnoci zawodowej, poniewa w moim przekonaniu moe to zakoczy si tym, e wanie parlament ograniczy w przyszoci prawa samorzdu. Trzeba wic pracowa nad tym, aby skuteczne byo dochodzenie w przypadku oczywistych bdw w sztuce lekarskiej lub zaniedba. Nie mamy rwnie dostosowania sytemu opieki zdrowotnej do potrzeb starzejcego si spoeczestwa. Jeeli szukalibymy oczywistej dyskryminacji w naszym kraju, to przy rosncej liczbie osb starszych nie mamy odpowiedniej liczby specjalistw z zakresu geriatrii, brak nowych poradni geriatrycznych, nie ma odpowiedniej liczby ek geriatrycznych, a nawet likwiduje si dotychczasowe oddziay, a przede wszystkim system nansowania nie jest dostosowany do specyki geriatrii. Jest to jeden z tych obszarw, ktre przedstawiam Wysokiej Izbie. W przyszym roku szczeglnie chc si pochyli nad sytuacj pacjentw zakadw psychiatrycznych,
bo w wielu przypadkach ta sytuacja wymaga zasadniczej poprawy, zarwno w sferze warunkw bytowych, opieki medycznej, przestrzegania praw przez wadze i personel szpitali, jak rwnie, co przedkadam Wysokiej Izbie, w sferze niewystarczajcych regulacji prawnych. Brak jest obligatoryjnego przyznawania penomocnika z urzdu osobie, wobec ktrej toczy si postpowanie o przymusowe umieszczenie w zakadzie psychiatrycznym. Braam udzia w postpowaniu, w ktrym wrcz jaka lokalna intryga doprowadzia do umieszczenia osoby samotnej w zakadzie psychiatrycznym. Dopiero po duszym czasie zdrow osob, ale pozbawion rodziny, ktra mogaby upomnie si o jej prawa, udao si z tego zakadu wydoby. Nie mona dopuszcza do tych przypadkw. Z drugiej strony docieraj skargi osb, ktre jako czonkowie rodzin nie s informowane o zwolnieniu danej osoby w stanie np. cikiej depresji ze szpitala psychiatrycznego. Odbieranie sobie ycia przez czonkw ich rodzin jest odbierane przez pozosta rodzin jako naruszenie przez zakad psychiatryczny jego obowizkw. Pilne jest uzupenienie polityki wobec osb bezdomnych. Polska takiej zintegrowanej polityki nie ma. To zadanie rzdu i do rzdu kieruj w tym miejscu i rwnie w pozostaych przypadkach moje dezyderaty. Konieczne s nowe, pozaubezpieczeniowe wiadczenia wspierajce rodziny w realizacji ich funkcji. Obecny ustalony prg dochodowy warunkujcy wsparcie rodziny nie by od dawna waloryzowany, nawizuje wic ju obecnie do minimum egzystencji, a nie do minimum socjalnego. Coraz wicej rodzin nie uzyskuje wsparcia. Parlament wprowadzi rozwizanie polegajce na okreleniu grnej granicy wysokoci dodatku do zasiku rodzinnego z tytuu samotnego wychowania dziecka, ktre w sposb sprzeczny z celem ustawy blokuje przyznanie takiego wiadczenia dla wicej ni dwojga dzieci. Wtpliwoci konstytucyjne budzi take przepis, ktry odmawia uprawnionemu prawa do wiadczenia pielgnacyjnego, jeeli inna osoba w rodzinie ma ju ustalone prawo do dodatku lub zasiku. W przypadku rodziny dotknitej niepenosprawnoci kilkorga dzieci to prawdziwy dramat. Ustawodawca, a wic Wysoka Izba rwnie, nie dostrzega by moe w tym przypadku potrzeby odmiennego uregulowania prawa do wiadczenia w sytuacji rodzin opiekujcych si wicej ni jednym dzieckiem niepenosprawnym. Tutaj cel wiadczenia to czciowe pokrycie wydatkw ponoszonych przez rodzin, a nie jakie osobiste wiadczenia. Z punktu widzenia emerytw i rencistw najbardziej palcym problemem, jeeli chodzi o stan praw czowieka, jest trwao decyzji Zakadu Ubezpiecze Spoecznych przyznajcych prawo do wiadczenia. Przedkadam to nowym wadzom Zakadu Ubezpiecze Spoecznych. Sytuacja, e nawet po wielu latach moliwe jest uchylenie takiej decyzji nie dlatego, e pojawiy si nowe dowody lub zostay ujawnione nowe
245
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz okolicznoci, ale dlatego e ZUS przyj odmienn ocen istniejcych dowodw, powoduje ogromne uczucie niepewnoci i zagroenia co do trwaoci wiadczenia. Prawomocno decyzji przestaje by wtedy gwarantem stabilizacji sytuacji prawnej i yciowej jednostki, skoro organ w kadym czasie i tylko na podstawie odmiennej oceny dowodw moe pozbawi jednostk przysugujcych jej praw. Mog z przyjemnoci powiedzie, e po mojej interwencji Trybuna Konstytucyjny zakwestionowa moliwo wzruszania w takich przypadkach decyzji emerytalno-rentowych, ale dalej nie rozwizany jest problem bezterminowego wzruszania decyzji emerytalnych ze wzgldu na ujawnienie nowych dowodw i okolicznoci. Jest to sprawa budzca ywy sprzeciw z punktu widzenia praw czowieka. Jeeli chodzi o prawa emerytw i rencistw w naszym kraju uwaam to za najpilniejsz do rozwizania spraw i bd wdziczna parlamentowi za podjcie tej kwestii. Rwnie wane s oczywicie zmiany praktyki postpowania organw rentowych, ktre wyczaj okresy przebywania na urlopie wychowawczym z okresu ubezpieczenia. Zgodnie z uchwa Sdu Najwyszego te okresy w rozumieniu przepisw ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych podlegaj ubezpieczeniu spoecznemu z tytuu pozostawania w stosunku pracy. Nie mamy postpu w ochronie konsumenckiej mimo istnienia wielu organw wyspecjalizowanych w tej ochronie. To rwnie problem poradnictwa i sytuacji, w ktrej cigle przyjmujemy kcj klasycznej cywilistycznej zasady swobody umw, a rola konsumenta coraz bardziej ogranicza si do zaakceptowania bd odrzucenia zaproponowanego mu wzorca umownego. W dodatku jest on przygotowany przez profesjonalistw i zredagowany jzykiem niezrozumiaym dla konsumenta. To cz szerszej akcji spoecznej, ktr zaczynam ju w tym roku, dotyczcej jzyka urzdowego i jego zrozumiaoci. Konsument w warunkach wspczesnego rynku traci praktycznie zdolno negocjacyjn. To pastwo jako regulator powinno intensywniej chroni konsumentw. Liczne zastrzeenia budzi dziaalno rm windykacyjnych. Sprawy te ujawniaj bezradno obywateli wobec stosowanych pozasdowych form dochodzenia nalenoci. W dalszym cigu mamy do czynienia z dyskryminacj z powodu wieku przy korzystaniu z usug nansowych. Punkty obsugi klienta nie s dostosowane do potrzeb osb starszych i niepenosprawnych, a jzyk umw bankowych i informacji o produktach bankowych pozostaj niezrozumiae. Dostp do bankowoci elektronicznej dla osb starszych dalej pozostaje kwesti otwart. Moe na koniec powiem o rzeczach, ktre si poprawiy. Poprawa nastpia, jeli chodzi o przeludnienie w zakadach karnych, w tym sensie, e to przeludnienie jest mniejsze, cho zostao zlikwidowane
czsto kosztem przeznaczenia wietlic czy izb chorych na cele, co ogranicza inne funkcje zakadu karnego. Ale trzeba doceni ten wysiek. Wczorajsza konferencja dotyczca krajowego mechanizmu prewencji pokazaa, jak wiele dobrego moe przynie konstruktywna wsppraca z siami spoecznymi. Jest to obserwacja i kontrola ze strony ONZ, tu chc wspomnie pana prof. Lasocika, wsppraca z koalicj na rzecz OPCAT i Centralnym Zarzdem Suby Wiziennej. Mimo rnych problemw, pewnych kwestii spornych, nasza wsppraca zarwno z nim, jak i z Policj ukada si pozytywnie. To nie znaczy, e nie wskazujemy na szereg zaniedba. Komendant gwny Policji wiele naszych wnioskw potraktowa serio i uwzgldni, m.in. ostatnio odbya si konferencja, na ktrej bya mowa o pracy nad Poradnikiem antydyskryminacyjnym dla policjantw, ktry powstaje dziki wsppracy z organizacjami pozarzdowymi. Cigle jeszcze daleko jest do idylli. Sytuacja, w ktrej w 16-osobowej celi mamy czasem niezabudowany kcik higieniczny, wymaga jak najszybszej zmiany. Doceniam wysiek dyrektorw zakadw karnych, ktrzy d do jak najszybszych zmian, jeli chodzi o kwestie higieniczne. Moemy powiedzie, e Polska jest nadmiernie rygorystyczna, jeli chodzi o kontakty osadzonych z ich rodzinami i osobami bliskimi, a tymczasem zapewnia im to powrt do normalnego ycia. Polska w skali midzynarodowej naley do pastw nadmiernie rygorystycznych w zakresie udzielania przepustek losowych, zezwalania na kontakty telefoniczne, a take w kwestii dotyczcej warunkw korzystania z wizyt. To krtkowzroczna polityka. Skuteczne odseparowanie winia od rodziny jest tylko gwarancj na przyszo szybkiego powrotu na drog przestpstwa. Integracja z rodzin, wsparcie osb bliskich pozwala mu na powrt w przyszoci do rodowiska. Problemy, takie jak zgony, pobicia, bjki czy zncanie si w zakadach karnych, nadal istniej, ale to pastwo ponosi odpowiedzialno za zapewnienie osobom osadzonym bezpieczestwa osobistego. Trzeba wnikliwie wyjania wszystkie przypadki nadzwyczajne. O ile widz tu starania i konkretne dziaania ze strony centralnego zarzdu wiziennictwa, to musz powiedzie, e prokuratura nie zawsze dostatecznie intensywnie prowadzi postpowania przygotowawcze w tych sprawach. Bardzo palc kwesti s opnienia w implementacji prawa wsplnotowego do krajowego porzdku prawnego. Wedug raportu Komisji Europejskiej jestemy w czowce pastw, w ktrych notuje si najwicej opnie i narusze, jeli chodzi o prawo unijne. Staram si to monitorowa. Na przykad w zakresie ratykowania przez Polsk umw midzynarodowych dotyczcych ochrony praw i wolnoci obywateli dopiero teraz dochodzimy do ratykowania Konwencji o prawach osb niepenosprawnych, nie ratykowalimy Konwencji o ochronie praw czowieka i godnoci istoty ludzkiej w dziedzinie zastosowania
246
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz biologii i medycyny, zwan konwencj bioetyczn, nie ratykowalimy konwencji dotyczcej cakowitego zakazu mierci, protokou dodatkowego Konwencji o ochronie praw czowieka i podstawowych wolnoci, ktrym jest protok nr 12. Monitorujemy orzecznictwo Trybunau, wskazujemy, e trzeba zrobi wicej na rzecz wykonania wyrokw Europejskiego Trybunau Praw Czowieka w zakresie organizowania w szkoach publicznych lekcji religii i etyki czy braku moliwoci odwoania od orzeczenia lekarskiego w sprawie dopuszczalnoci przerywania ciy. Podjto interwencj w sprawie wykonania wyroku dotyczcego gwarancji prawa wasnoci w kontekcie ochrony zabytkw czy programu Natura 2000. Sposb wykonania powyszych wyrokw jest dalej niezadowalajcy. Wysoka Izbo! Przedstawiam sprawy najbardziej palce, wane, gorzkie i trudne z punktu widzenia stanu praw czowieka i obywatela. To nie oznacza, e jako rzecznik praw obywatelskich nie doceniam cikiej pracy i dorobku Wysokiej Izby. Moja rola konstytucyjna to jednak system wczesnego ostrzegania. Wskazania na sprawy, ktre s dla obywateli szczeglnie alarmujce i bolesne. Tak wic zapewniam pastwa o szacunku dla Wysokiej Izby i chciaabym, aby te wskazania zostay uwzgldnione. Zbyt czsto administracja publiczna i wymiar sprawiedliwoci o krytycznych uwagach wobec parlamentu ju mwiam jawi si jako struktury nieprzyjazne obywatelom i komunikujce si niezrozumiale. Co wicej, to, co stwierdzam odnonie do roku 2011, to nasilenie narusze praw czowieka poza sektorem publicznym. Wielkie korporacje ponadnarodowe, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, przedsibiorstwa energetyczne czsto nie s zainteresowane rygorystycznym przestrzeganiem standardw z punktu widzenia ochrony praw jednostki. Rzecznikowi praw obywatelskich nie zabraknie pracy, o czym wiadczy wzrost liczby skarg. Na zakoczenie chc powiedzie, e wanie w roku 2011, ale jak widzimy, te w roku 2012 byo wiele takich przypadkw, w ktrym moliwoci prawne rzecznika praw obywatelskich nie przekaday si na konkretne moliwoci. Jedn z takich osb, ktrych to dotyczy, jest pan Wodzimierz Knurowski, tutaj obecny. Poprosiam t osob, aby obserwowaa nasz debat w imieniu innych przedsibiorcw i rolnikw, aby pokaza, e rwnie nasze dziaania s ograniczone. W tej sprawie chodzi o to, e gospodarstwo obecnego tutaj przedsibiorcy czy rolnika zostao zalane z powodu nieoczekiwanego spitrzenia wd, zosta on dowiadczony w ten sposb, e utraci zasiewy, ponis szkody w wysokoci ponad 2 mln z i nie doczeka si zrozumienia ze strony organw pastwa, np. w postaci umorzenia podatku rolnego. Nie doczeka si pomocy, wtedy kiedy to byo jeszcze moliwe, aby uchroni czy uratowa dane przedsi-
biorstwo. Mamy przecie innych przedsibiorcw, wspomn pana Bolka i innych, ktrzy zgaszali si w tej sprawie do mojego biura. Wtedy jeszcze mona uratowa przedsibiorstwo rolne czy przemysowe. Potem postpowania si spitrzaj. Mimo e rozwaamy wszystkie dziaania prawne, w tym dziaania, ktre byy przedmiotem postpowania karnego dotyczcego brutalnego, w przekonaniu zainteresowanego, przeprowadzenia egzekucji i naruszenia prawa w tym zakresie, nawet jeeli mogam wszcz w tej sprawie postpowanie, a byo szereg wystpie do prokuratury w tej sprawie, to prokuratura nie podzielia mojego pogldu. W dalszym cigu prowadzi postpowanie w zakresie jednego z fragmentw tej sprawy, dotyczcego sprawy karnej. Ale w istocie mamy do czynienia z sytuacj, w ktrej moliwo zoenia kasacji zostaa z rnych przyczyn wykluczona. Wnioski do prokuratora kocz si uprzejmym, ale stanowczym stwierdzeniem, e prokuratura nie podziela argumentacji rzecznika. Jestem czsto konfrontowana z rozpacz czowieka, tego czy innego. Przypominam, e to jest 58 tys. ludzi, ktrzy maj poczucie, e pastwo ich nie rozumie i e pastwo nie otacza ich opiek. rdem caego problemu byo waciwe utrzymanie rzeki Uszwicy, nad ktr byy pooone grunty, a utrzymanie tej rzeki to jest jeden z obowizkw organw pastwowych. Ustalenie, kto ostatecznie ponis za to odpowiedzialno, dla ostatecznej sytuacji yciowej tej osoby nie miao ju znaczenia. Co si potem dzieje i dlaczego postanowiam przedstawi pastwu ten przykad? Ot dlatego, eby pokaza, e moje kompetencje s ograniczone, ale te dlatego, eby pokaza, e pastwo potem otacza tak osob opiek spoeczn. Tak si stao rwnie w pana przypadku. Nie jest tak, e ta osoba nie otrzymuje adnego wiadczenia. Jednak pastwo, nie inwestujc w osob zagroon utrat warsztatu pracy czy gospodarstwa rolnego odpowiednio wczenie, nie przeprowadzajc odpowiednio postpowania egzekucyjnego, nie dbajc o prawa tej osoby, oy nastpnie z funduszw pomocy spoecznej na utrzymanie tej osoby czy rodziny, kiedy staje si ona bezradna. W tym przypadku podkarpacka Solidarno, jak wiem, zoya si na t sum, ktrej bank rwnie nie umorzy czy nie rozoy na raty. To przykad modelowy. Mamy do czynienia z poczuciem krzywdy, z wyczerpaniem moliwoci pomocy prawnej ze strony rzecznika praw obywatelskich, chocia jedno z postpowa prokuratorskich nadal si toczy. Mamy te sytuacj, ktra dotyczya zncania si nad zwierztami gospodarskimi, ale rwnie w tym zakresie prokurator nie podzieli mojej argumentacji. Potem wielu tych przedsibiorcw, zamiast by osobami aktywnymi, paccymi podatki, staje si osobami pozostajcymi na utrzymaniu pastwa i korzystajcymi z pomocy pastwa. Byabym bardzo wdziczna, gdyby splot tych problemw sta si rwnie przedmiotem troski Wysokiej Izby. Oprcz przykadw, ktre dziki panu posowi
247
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz miaam zaplanowane do omwienia, ale ju udao si je omwi, dotyczcych ogromnych protestw rodzicw dzieci niepenosprawnych, widzcych, e umykaj im szanse, jest jeszcze trzeci splot. To rodzice, ktrzy utracili dzieci w wypadkach drogowych. Docieraj oni do mnie z wielk rozpacz i rwnie tu, tak jak w poprzednim przypadku, moliwo pomocy z mojej strony jest bardzo ograniczona. Przykady takich sytuacji, zwaszcza dotyczce ekspertyz zwizanych z wypadkami drogowymi ze skutkiem miertelnym, przedkadam Wysokiej Izbie. Serdecznie dzikuj panu marszakowi i Wysokiej Izbie za wysuchanie sprawozdania. W tym roku postanowiam nie wykorzystywa mojego czasu na przytaczanie statystyk. S one bowiem dostpne dla wszystkim posw na stronie internetowej rzecznika praw obywatelskich. Myl, e stan praw i wolnoci obywatelskich jest tym, nad czym wsplnie powinnimy si pochyli. Dzikuj wszystkim posankom i posom, ktrzy docieraj do mnie czsto w sprawach indywidualnych krzywd wida, e zaley im na sytuacji wyborcw i swoich rodowisk i tym, ktrzy ciko pracuj w komisjach, ktrzy uchwalaj lepsze prawo. By moe byaby ju potrzebna komisja, ktra zajmowaaby si tylko usuwaniem zego prawa. Tym pracownikom i ekspertom Kancelarii Sejmu i Senatu, ktrzy uniemoliwiaj uchwalanie zego prawa ale i oni wymagaj wzmocnienia, poniewa brakuje nam bardzo gbokiej oceny ekonomicznych skutkw regulacji w imieniu obywateli, ktrych mam reprezentowa, chciaabym bardzo serdecznie podzikowa. (Oklaski) (Przewodnictwo w obradach obejmuje wicemarszaek Sejmu Eugeniusz Tomasz Grzeszczak)
Wicemarszaek Eugeniusz Tomasz Grzeszczak:

Dzikuj bardzo pani rzecznik za przedstawion informacj. Prosz o zabranie gosu pana posa Michaa Szczerb w celu przedstawienia stanowiska komisji. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Micha Szczerba:

Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Mam zaszczyt przedstawi sprawozdanie Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka w sprawie informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich, zawartej w druku nr 385. Komisja Sprawiedliwoci i Praw Czowieka na posiedzeniu w dniu 13 czerwca 2012 r. w obecnoci pani rzecznik zapoznaa si z informacj o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w roku 2011. Jed-
noczenie komisja upowania mnie do przedstawienia sprawozdania komisji na posiedzeniu Sejmu. Nie jest to atwe, informacja jest wydana w formie ksikowej, liczy 362 strony. Chciabym zatem rozpocz od przypomnienia regulacji prawnej dotyczcej instytucji rzecznika praw obywatelskich. Na postawie art. 80 Konstytucji RP kady ma prawo wystpienia, na zasadach okrelonych w ustawie, do rzecznika praw obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolnoci lub praw naruszonych przez organy wadzy publicznej. Zgodnie z art. 208 ust. 1 konstytucji rzecznik praw obywatelskich stoi na stray wolnoci i praw czowieka i obywatela okrelonych w konstytucji oraz w innych aktach normatywnych. Ust. 2 wskazuje, e zakres i sposb dziaania rzecznika praw obywatelskich okrela ustawa. Ustawa z dnia 15 lipca 1987 r. o rzeczniku praw obywatelskich mwi, e stoi on na stray wolnoci i praw czowieka i obywatela okrelonych w konstytucji oraz w innych aktach normatywnych, w tym rwnie na stray realizacji zasady rwnego traktowania. Ponadto w sprawach dotyczcych dzieci rzecznik wsppracuje z rzecznikiem praw dziecka. W sprawach dotyczcych ochrony wolnoci i praw czowieka i obywatela rzecznik bada, czy wskutek dziaania lub zaniechania organw, organizacji, instytucji zobowizanych do przestrzegania i realizacji tych wolnoci i praw nie nastpio naruszenie prawa, a take zasad wspycia i sprawiedliwoci spoecznej. Rzecznik wykonuje funkcj organu wizytujcego do spraw zapobiegania torturom i innemu okrutnemu, nieludzkiemu lub poniajcemu traktowaniu albo karaniu chodzi tu o Krajowy Mechanizm Prewencji w rozumieniu Protokou fakultatywnego do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniajcego traktowania albo karania, przyjtego przez Zgromadzenie Oglne Narodw Zjednoczonych w Nowym Jorku dnia 18 grudnia 2002 r. Rzecznik podejmuje czynnoci przewidziane w ustawie, jeli powemie wiadomo wskazujc na naruszenie wolnoci i praw czowieka i obywatela, w tym zasady rwnego traktowania. Ponadto rzecznik regularnie sprawdza sposb traktowania osb pozbawionych wolnoci. Art. 16 ust. 1 ustawy przewiduje, e w zwizku z rozpatrywanymi sprawami rzecznik moe przedstawi waciwym organom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzajce do zapewnienia skutecznej ochrony wolnoci i praw czowieka i obywatela i usprawnienia trybu zaatwiania ich spraw. Rzecznik moe rwnie wystpowa do waciwych organw z wnioskami o podjcie inicjatywy ustawodawczej bd o wydanie lub zmian innych aktw prawnych w sprawach dotyczcych wolnoci i praw czowieka i obywatela; wystpowa do Trybunau Konstytucyjnego z wnioskami w sprawach, o ktrych mowa w art. 188 konstytucji; zgosi udzia w postpowaniu przed Trybunaem Konstytucyjnym
248
Pose Micha Szczerba w sprawach skarg konstytucyjnych i bra udzia w tym postpowaniu; wystpowa z wnioskami do Sdu Najwyszego o podjcie uchway majcej na celu wyjanienie przepisw prawnych budzcych wtpliwoci w praktyce lub ktrych stosowanie wywoao rozbienoci w orzecznictwie. Rzecznik wsppracuje ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi i innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami oraz zagranicznymi i midzynarodowymi organami i organizacjami na rzecz ochrony wolnoci i praw czowieka i obywatela, take w zakresie rwnego traktowania. Ustawa przewiduje, e do zakresu dziaania rzecznika naley rwnie analizowanie, monitorowanie i wspieranie rwnego traktowania wszystkich osb, prowadzenie niezalenych bada dotyczcych dyskryminacji, opracowywanie i wydawanie niezalenych sprawozda oraz wydawanie zalece odnonie do problemw zwizanych z dyskryminacj. Corocznie rzecznik informuje Sejm i Senat o swojej dziaalnoci oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela, w tym przekazuje informacje o prowadzonej dziaalnoci, informacje o przestrzeganiu zasady rwnego traktowania w Rzeczypospolitej oraz przedstawia wnioski i rekomendacje dotyczce dziaa, ktre naley podj w celu zapewnienia przestrzegania zasady rwnego traktowania. Informacja rzecznika jest przekazywana do wiadomoci publicznej. Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Przyjrzyjmy si zatem dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w roku 2011. Wedug informacji zawartych w druku sejmowych nr 385, w roku 2011 do rzecznika praw obywatelskich wpyno 58 277 wnioskw skadanych na podstawie art. 80 Konstytucji RP. Dotyczyy one prawa karnego, cywilnego, administracyjnego i gospodarczego. Rzecznik podejmowa te dziaania z wasnej inicjatywy w wyniku analizy informacji zamieszczonych w mediach oraz w zwizku z uzyskaniem innych informacji. Chodzi tutaj o 596 spraw, mwia o tym pani rzecznik. Rzecznik wykonywa swoje zadania przy pomocy biura rzecznika w Warszawie oraz biur penomocnikw terenowych we Wrocawiu, Gdasku i Katowicach. W roku 2011 rozpatrzono 32 343 sprawy, z ktrych 9572 zostay podjte do prowadzenia w trybie ustawy o rzeczniku praw obywatelskich. Co to oznacza? To oznacza, e tych spraw byo bardzo duo, ale spord tych 32 343 przypadkw a w 20 875 pouczono wnioskodawcw o przysugujcych im rodkach dziaania. Oznacza to potrzeb lepszej edukacji i podnoszenia stanu wiadomoci prawnej obywateli oraz brak dobrze funkcjonujcego powszechnego systemu pomocy i informacji prawnej. Pilne wydaje si zatem stworzenie systemu udziela-
nia pomocy prawnej pozasdowej niezamonym obywatelom i osobom niesamodzielnym. W roku 2011 rzecznik praw obywatelskich skierowaa 204 wystpienia problemowe w sytuacji, gdy badane sprawy indywidualne wskazyway na utrwalajc si praktyk stosowania prawa w sposb prowadzcy do owych narusze oraz gdy rdem narusze byo samo prawo. W zwizku z powyszym pani rzecznik skierowaa 92 wystpienia z wnioskiem o podjcie inicjatywy prawodawczej oraz 14 wnioskw do Trybunau Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodnoci aktw normatywnych z przepisami wyszego rzdu lub z konstytucj. W relacjach z wymiarem sprawiedliwoci istotn rol odgrywaj pytania prawne rzecznika kierowane do powikszonych skadw orzekajcych, ktre maj na celu ujednolicenie orzecznictwa sdowego. W roku 2011 rzecznik skierowaa 7 pyta prawnych do rozstrzygnicia przez powikszone skady Sdu Najwyszego oraz 3 pytania do Naczelnego Sdu Administracyjnego. W sprawach indywidualnych rozstrzyganych przez sdy rzecznik wniosa do Sdu Najwyszego 80 skarg kasacyjnych od prawomocnych orzecze sdw powszechnych, 10 skarg do wojewdzkich sdw administracyjnych oraz dwie skargi kasacyjne do Naczelnego Sdu Administracyjnego. W roku 2011 istotnym elementem dziaalnoci rzecznika byy organizacja i funkcjonowanie Krajowego Mechanizmu Prewencji organu wizytujcego miejsca, gdzie przebywaj osoby pozbawione wolnoci. W celu realizacji tego zadania w biurze rzecznika zostaa utworzona zgodnie z midzynarodowymi standardami odrbna jednostka organizacyjna, tj. Zesp Krajowego Mechanizmu Prewencji. Z uwagi na funkcjonowanie w Polsce 1800 jednostek podlegajcych wizytacjom oraz na to, e zadanie to wykonywane byo jedynie przez 7 osb z powodu ogranicze spowodowanych przez brak zabezpieczenia w budecie wystarczajcych rodkw na ten cel, przeprowadzonych zostao 89 wizytacji, co nie odpowiada zaoonym wymogom. Rok 2011 by pierwszym rokiem wykonywania przez rzecznika zada powierzonych mu na podstawie ustawy o wdroeniu niektrych przepisw Unii Europejskiej w zakresie rwnego traktowania. Do nowych zada nale m.in. analizowanie, monitorowanie i wspieranie rwnego traktowania, prowadzenie niezalenych bada dotyczcych dyskryminacji, opracowywanie i wydawanie niezalenych sprawozda dotyczcych dyskryminacji. Naley podkreli mwiem ju o tym wczeniej e powierzenie rzecznikowi tych zada w roku 2011 nastpio bez zabezpieczenia na ten cel rodkw nansowych. W zakresie tego zadania przeprowadzono badania i kontrole dotyczce realizacji praw wyborczych przez osoby niepenosprawne i osoby starsze, opracowano dwa raporty rzecznika dotyczce dostpnoci infrastruktury publicznej dla osb niepenosprawnych oraz przeciwdziaania przemocy motywowanej ras, pochodzeniem etnicznym i narodowoci.
249
Pose Micha Szczerba Rzecznik wsppracuje ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, zrzeszeniami i fundacjami dziaajcymi na rzecz ochrony wolnoci praw czowieka i obywatela. Ponadto rzecznik prowadzi w szerokim zakresie dziaania spoeczne i edukacyjne. Chciabym zwrci uwag na wybrane obszary dziaalnoci rzecznika dotyczce przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela. Mwiem ju o Krajowym Mechanizmie Prewencji, ktry polega na wizytacjach miejsc, gdzie przebywaj osoby pozbawione wolnoci. W tych jednostkach, w jednostkach penitencjarnych w szczeglnoci, mielimy do czynienia, i byy takie przypadki stwierdzone przez rzecznika, z przeludnieniem, z brakiem poczucia intymnoci, natomiast w jednostkach Policji z nieinformowaniem zatrzymanych o przysugujcych im prawach, a w izbach wytrzewie stwierdzono przypadki niezgodnego z prawem stosowania rodkw przymusu bezporedniego. Pani rzecznik rwnie mwia o prawie do dobrej legislacji. Mog powtrzy, e rzeczywicie nieprawidowoci pojawiay si przede wszystkim w zakresie nierealizowania upowanie do wydawania aktw wykonawczych przez organy administracji rzdowej oraz wizay si z opnieniami w implementacji prawa Unii Europejskiej. W ocenie rzecznika, a take w mojej opinii opnienia te nie pozwalay na prawidowe stosowanie przepisw ustaw, co w rezultacie powodowao, i nadal moe powodowa, osabienie zaufania obywateli do pastwa i stanowionego przeze prawa. Warto zwrci uwag rwnie na konieczno podjcia dziaa w zakresie czyszczenia systemu prawnego. Chodzi o usuwanie zbdnych regulacji, ale rwnie, i to jest bardzo wane, badanie skutkw nansowych braku przyjcia niezbdnych regulacji przez Sejm, przez Senat, przez legislatora. Kolejna sprawa, o ktrej chciabym powiedzie, to kwestia prawa do prywatnoci i ochrony danych osobowych. Pani rzecznik zaskarya do Trybunau Konstytucyjnego niektre przepisy ustawy o Policji oraz innych ustaw regulujcych dziaania sub specjalnych dotyczce stosowania kontroli operacyjnej. W wietle tych przepisw w ramach kontroli operacyjnej dopuszczalne jest stosowanie wszelkich rodkw technicznych umoliwiajcych uzyskiwanie w sposb niejawny informacji i dowodw oraz ich utrwalanie. Zdaniem rzecznika obowizujce w tym zakresie przepisy prawa s niezgodne z konstytucyjnym standardem ochrony prawa do prywatnoci. Ustawodawca nie skonkretyzowa, z jakich rodkw technicznych mog korzysta suby w celu zdobycia informacji i dowodw. Ustawodawca take nie sprecyzowa, o jakie informacje i dowody chodzi. W efekcie, wbrew regule konstytucyjnej, to nie ustawodawca, ale same suby, nieskrpowane w tym zakresie postanowieniami ustawy, okrelaj rodzaje danych o jednostce, ktre chc pozyska w ramach prowa-
dzonej przez siebie kontroli operacyjnej, stosujc nieograniczon gam rodkw technicznych. Sprawa ta oczekuje na rozpatrzenie przez Trybuna Konstytucyjny. Kolejna sprawa prawo wykonywania zawodu i postpowania dyscyplinarne. Take w roku 2011 rzecznik kontynuowaa dziaania zwizane z karami dyscyplinarnymi polegajcymi na doywotnim zakazie wykonywania zawodu zaufania publicznego. W wyroku z dnia 18 padziernika 2010 r. wydanym na skutek wniosku rzecznika trybuna uzna, e cz przepisw ustaw o samorzdach zawodowych, ktre z powodw dyscyplinarnych przewiduj doywotnie usunicie z samorzdu bez prawa ubiegania si o ponowny wpis, jest niezgodna z konstytucj. Analogicznej treci przepis znajduje si nadal w ustawie o komornikach sdowych i egzekucji. Chciabym rwnie zwrci uwag na zagadnienia z zakresu prawa karnego i prawa do obrony. Pani rzecznik w skardze konstytucyjnej wskazaa, e brak moliwoci sporzdzania przez obrocw notatek podczas rozpraw odbywajcych si z wyczeniem jawnoci oraz w sprawach oznaczonych klauzul tajnoci ogranicza w sposb niedopuszczalny konstytucyjne prawo do obrony bdce fundamentaln zasad procesu. Jeli chodzi o bezpieczestwo obywateli o tym ju wstpnie mwiem pani rzecznik wystpia w tej kwestii do ministra spraw wewntrznych i administracji. W polskim systemie prawnym brak jest rozwiza legislacyjnych, ktre stanowiyby podstaw prawn do dziaa wkraczajcych dalece w konstytucyjnie chronione prawa obywateli, w tym prawo do prywatnoci i ochrony wizerunku. Chodzi tutaj przede wszystkim o zasady i warunki dopuszczalnoci stosowania monitoringu i wideonadzoru. W tym zakresie pani rzecznik postuluje rozwaenie podjcia dziaa zwizanych z opracowaniem ustawy, ktra w sposb kompleksowy okrelaaby zasady wykorzystywania przez organy pastwowe danych pochodzcych z monitoringu. Minister poinformowa rzecznika o podjciu prac legislacyjnych w tym zakresie. Pani rzecznik w swoim wystpieniu, a take w informacji nam przedoonej zwrcia uwag na ochron konstytucyjnych wartoci ycia i zdrowia. Zdaniem pani rzecznik prawidowo postpowa przygotowawczych prowadzonych w sprawach o przestpstwa przeciwko bezpieczestwu w komunikacji, w wyniku ktrych pokrzywdzony ponis mier bd dozna cikiego uszczerbku na zdrowiu, jest szczeglnie wana. Oprcz analizowania spraw jednostkowych pani rzecznik zwrcia si do prokuratora generalnego i wskazaa na potrzeb objcia postpowa w tym zakresie okresowymi kontrolami oraz rozwaenia zasadnoci wydania stosownych wytycznych. Niestety w tej sprawie prokurator nie podzieli stanowiska pani rzecznik. Przypomn, e w roku 2011 mielimy 4 tys. wypadkw miertelnych w naszym kraju chodzi o wypadki komunikacyjne. Jest to jedna z najwyszych pozycji w rankingach
250
Pose Micha Szczerba europejskich. Bardzo du grup wrd tych osb stanowi tzw. niechronieni uczestnicy ruchu drogowego, czyli piesi i rowerzyci. Sprawa jest bardzo powana. Dodatkowo chciabym zwrci uwag na ochron praw onierzy i funkcjonariuszy sub publicznych. Jednym z problemw, jakimi zajmowaa si pani rzecznik, bya skarga, ktra do niej wpyna, dotyczca niezgodnoci z konstytucj przepisw ustawy o Policji oraz rozporzdzenia ministra spraw wewntrznych i administracji w sprawie postpowania kwalikacyjnego w stosunku do osb ubiegajcych si o przyjcie do suby w Policji. Rzecznik skierowaa do Trybunau Konstytucyjnego wniosek o stwierdzenie niezgodnoci z konstytucj wyej wymienionych aktw prawnych. Podnoszone przez skarcych problemy dotyczyy w szczeglnoci przepisw powyszego rozporzdzenia, zgodnie z ktrym przeoony waciwy w sprawie postpowania kwalikacyjnego moe przerwa postpowanie kwalikacyjne w kadym momencie z przyczyn innych ni okrelone w przepisach, pisemnie zawiadamiajc o tym kandydata do suby bez podania jakiegokolwiek uzasadnienia. Jeli chodzi o ochron praw majtkowych i gospodark nieruchomociami, o tym take wspominaa pani rzecznik. Pani rzecznik powrcia do problematyki ograniczania praw wacicieli nieruchomoci nalecych do sieci obszarw Natura 2000 oraz nieruchomoci znajdujcych si na licie proponowanych obszarw w tej sieci. Rzecznik zwrcia ministrowi rodowiska uwag na fakt, e przewidziane w ustawie Prawo ochrony rodowiska roszczenia o wykup lub o odszkodowanie nie chroni wystarczajco praw wacicieli i nie mog by uznane za efektywne rodki gwarantujce poszanowanie konstytucyjnej zasady ochrony prawa wasnoci. Inna sprawa, na ktr pani rzecznik zwrcia uwag, to nowy problem sygnalizowany w skargach od obywateli, problem dotyczcy tzw. uciliwych reklam wietlnych i braku przepisw, ktre wyczerpujco regulowayby zasady umieszczania reklam wietlnych na zewntrz budynku lub w jego otoczeniu. Obowizujce przepisy nie okrelaj ponadto parametrw granicznych, ktrych przekroczenie dawaoby podstaw do interwencji waciwych organw pastwa. Jeli chodzi o t grup spraw, pani rzecznik korespondowaa take z Ministerstwem Infrastruktury w sprawie nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomociami w zakresie dotyczcym podwyek opat za uytkowanie wieczyste nieruchomoci. Pastwo na pewno pamitacie, w miecie stoecznym Warszawa, take w innych miastach opaty za uytkowanie wieczyste nieruchomoci drastycznie wzrosy, powodujc znaczne, nieuzasadnione obcienia, rwnie dla osb starszych, niezamonych. W tym zakresie ta sprawa zakoczya si pozytywnie, poniewa wpro-
wadzono do ustawy, o co zabiegaa pani rzecznik, mechanizm ograniczajcy drastyczne podwyki opat rocznych wnoszonych przez uytkownikw wieczystych. Kolejn spraw, o ktrej take pani rzecznik wspominaa, jest brak systemowego rozwizania problemu reprywatyzacji. Nadal istniej powane opnienia, wieloletnie opnienia w rozpatrywaniu roszcze wynikajcych z ustawy o realizacji prawa do rekompensaty. Chodzi o tzw. mienie zabuaskie. Pani rzecznik ponownie wystpowaa w tej sprawie do ministra spraw wewntrznych i administracji oraz do ministra skarbu pastwa. Rzeczywicie brak ju od 23 lat wolnej Polski systemowej ustawy, ktra rozwizywaaby te kwestie w sposb kompleksowy, moe powodowa powane zagroenie dla nansw samorzdw terytorialnych. Szczeglnie jest to wane w m.st. Warszawa, gdzie konsekwencje dekretu Bieruta s bardzo due i tak naprawd w perspektywie kilku lat tego typu sytuacja moe prowadzi do dalszego zaduania si samorzdu. Pani rzecznik zwrcia take uwag na ochron praw lokatorw. Tak szczegln grup, w stosunku do ktrej istniej nierozwizane problemy sytuacji prawnej, s najemcy byych mieszka zakadowych. Ci najemcy na skutek braku jednoznacznych uregulowa prawnych s w bardzo trudnej sytuacji, nie mog wykupi swoich mieszka na wasno i maj poczucie braku stabilizacji swojej sytuacji mieszkaniowej. Wywouje to ogromne poczucie niesprawiedliwoci spoecznej. Kolejn grup spraw, ktre s bardzo istotne, a na ktre chciabym zwrci uwag, jest ochrona praw konsumentw. Trzeba take zwrci uwag, e cay czas brakuje dostpu do poradnictwa z zakresu prawa konsumenckiego oraz informacji o prawach przysugujcych konsumentom w jakiej mierze. Te zadania wykonuj organizacje pozarzdowe, m.in. Federacja Konsumentw, ale nie brakuje tutaj systemowych rozwiza, ktre wspierayby te zadania poza rodkami, ktre przekazuje UOKiK na rzecz federacji, na rzecz innych podmiotw. Pani rzecznik skierowaa take do ciekawe wystpienie do prezesa Zwizku Bankw Polskich w sprawie zasad oceny zdolnoci kredytowej stosowanych przez banki dajce dostarczenia wyrokw rozwodowych. Zdaniem rzecznika w tym zakresie istnieje potrzeba rozwaenia wprowadzenia regulacji ustawowych, ktre okreliyby procedur dokonywania oceny zdolnoci kredytowej. Kolejna sprawa, na ktr chciabym zwrci uwag o tym pani rzecznik te wspominaa to jest oczywicie sytuacja w zakresie ochrony zdrowia, ktra na czoowe miejsce wrd najbardziej dolegliwych bolczek spoecznych wysuwa problem bezpieczestwa zdrowotnego spoeczestwa oraz opieki zdrowotnej. Napywajce do rzecznika skargi wiadcz o wci niezadowalajcym poziomie wiadcze z zakresu opieki zdrowotnej.
251
Pose Micha Szczerba Pani rzecznik zwrcia take uwag na niedostateczne rozwizania prawne w zakresie nansowania i udzielania pomocy medycznej osobom bezdomnym nieobjtym ubezpieczeniem zdrowotnym. Pani rzecznika wskazaa na konieczno wprowadzenia regulacji, ktre uproszcz procedury oraz zapewni nansowanie wiadcze udzielanych osobom bezdomnym. O braku elektronicznych kart ubezpieczenia ju bya mowa, natomiast rzeczywicie nadal istniej problemy z dostpem obywateli do dokumentacji medycznej zmarych czonkw rodzin. Ponadto wrd interesujcych spraw, ktre chciabym wskaza Wysokiej Izbie, jest ta dotyczca prawa do sdowej ochrony wolnoci i praw jednostki. Rzecznik zwrci si do ministra sprawiedliwoci z prob o przeanalizowanie problemu skutkw prawnych nieprawidowego dorczenia orzecze sdowych. Kolejn spraw, o ktrej chciabym wspomnie, jest kwestia ochrony praw onierzy i funkcjonariuszy sub publicznych w zakresie problematyki sytuacji prawnej onierzy rannych i poszkodowanych podczas wykonywania obowizkw subowych w polskich kontyngentach wojskowych. W tym zakresie propozycje, ktre wpyny do pani rzecznik z Zarzdu Stowarzyszenia Rannych i Poszkodowanych w Misjach poza Granicami Kraju, zostay spenione w ustawie z dnia 9 sierpnia 2011 r. o weteranach dziaa poza granicami pastwa. Jeli chodzi o ochron praw cudzoziemcw oraz mniejszoci narodowych i etnicznych, dziki staraniom rzecznika i innych podmiotw wprowadzono abolicj ustaw z dnia 28 lipca 2011 r. o zalegalizowaniu pobytu niektrych cudzoziemcw na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Zakoczymy ten zakres tematyczny. Teraz przejd do dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w obszarze rwnego traktowania. W toku prac legislacyjnych nad ustaw o rwnym traktowaniu nie przeprowadzono kompleksowej oceny skutkw regulacji, przyjmujc oglnie, e nowe zadania rzecznika bd nansowane z jego budetu, co spowodowao, e w roku 2011, o tym wspominaem na pocztku wystpienia, rzecznik nie otrzyma na realizacj nowego zadania adnych dodatkowych rodkw budetowych. Pomimo braku tych rodkw pani rzecznik wyodrbnia w strukturze organizacyjnej wspomniany wczeniej Wydzia Prawa Antydyskryminacyjnego umiejscowiony w Zespole Prawa Konstytucyjnego i Midzynarodowego. Ponadto w biurze rzecznika powoano trzy wane, w mojej opinii, komisje ekspertw: Komisj Ekspertw do Spraw Osb Starszych, Komisj Ekspertw do Spraw Osb z Niepenosprawnociami oraz Komisj Ekspertw do Spraw Migrantw. W 2011 r. do rzecznika wpyny 1033 sprawy dotyczce szeroko rozumianej problematyki rwnego
traktowania, w tym dyskryminacji ze wzgldu na orientacj seksualn, niepenosprawno, religi lub wyznanie, wiek, pe, narodowo, ras lub pochodzenie etniczne, tosamo pciow i pogldy polityczne. Dotyczyy one midzy innymi takich zagadnie jak incydenty o charakterze rasistowskim wobec mniejszoci romskiej, incydenty o podou rasistowskim i antysemickim wobec mniejszoci te incydenty wystpoway take podczas imprez sportowych. Zastrzeenia budziy take realizacja prawa mniejszoci litewskiej do nauczania jzyka litewskiego w jzyku litewskim oraz przypadki odmawiania przyjcia do przedszkoli publicznych dzieci przewlekle chorych. Rzecznik podj si prowadzenia 676 spraw, a w 376 sprawach pani rzecznik udzielia wnioskodawcom informacji o przysugujcych im rodkach dziaania. Jeli chodzi o sprawy, na ktre chciabym zwrci uwag, w zakresie rwnego traktowania i przeciwdziaania dyskryminacji, rzeczywicie s one bardzo istotne, s rwnie wyzwaniem zarwno dla instytucji publicznych, jak i spoeczestwa obywatelskiego w naszym kraju. Organy pastwowe powinny kreowa i realizowa tak polityk, ktra zapewni wszystkim mieszkacom kraju, niezalenie od ich narodowoci czy pochodzenia etnicznego, przestrzeganie praw czowieka, w tym ochron przed przemoc. W tym celu niezbdne jest stworzenie penej i jednolitej bazy rejestrujcej przestpstwa popeniane na tle nienawici rasowej bd narodowociowej poprzez nawizywanie cisej wsppracy w zakresie gromadzonych danych przez jak najwiksz liczb podmiotw. Konieczne jest take kontynuowanie szkolenia funkcjonariuszy sub pastwowych, w szczeglnoci Policji, w zakresie odpowiedniej identykacji oraz reagowania na incydenty o charakterze rasistowskim czy ksenofobicznym oraz postpowania z cudzoziemcami. Jeli chodzi o skargi, ktre napyway do pani rzecznik, dotyczce dyskryminacji ze wzgldu na niepenosprawno, chciabym z satysfakcj powiedzie, e na poprzednim posiedzeniu Sejmu Wysoka Izba ratykowaa konwencj ONZ o prawach osb niepenosprawnych. Pani rzecznik jako jeden z organw zabiegaa rwnie o to, aby w trybie pilnym nastpia ratykacja tej konwencji. Rok 2011 by dla nas, parlamentarzystw, take z punktu widzenia zwalczania dyskryminacji ze wzgldu na niepenosprawno, rokiem bardzo wanym. To by rok wyborczy, rok realizacji praw wyborczych osb z niepenosprawnociami. Pracownicy biura rzecznika przeprowadzili wizytacje 90 lokali wyborczych posiadajcych status lokalu dostosowanego do potrzeb osb niepenosprawnych. W opinii pani rzecznik w celu penej realizacji praw wyborczych osb z niepenosprawnociami naley postpowa dwutorowo. Z jednej strony trzeba uatwia dostp do lokali wyborczych, z drugiej za szeroko informowa o nowych procedurach wyborczych, to jest gosowaniu przez penomocnika, gosowaniu kore-
252
Pose Micha Szczerba spondencyjnym oraz gosowaniu przy pomocy nakadki w alfabecie Braillea. Jeli chodzi o przeciwdziaanie dyskryminacji ze wzgldu na wiek, to jest to sprawa bardzo istotna, ja te ywo ni si interesuj. W obecnej sytuacji demograczno-spoecznej Polski najwaniejszym postulatem w zakresie ochrony praw osb starszych jest opracowanie kompleksowej polityki rzdu wzgldem starzejcego si spoeczestwa. Pierwszym krokiem w tym kierunku powinna by rzetelna realizacja madryckiego planu dziaania na rzecz osb starszych. Rzecznik monitorowa dziaania prowadzone w tym zakresie przez Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej. Te wystpienia pani rzecznik, wnioski problemowe, ktre kierowaa do administracji rzdowej, w ostatnich dniach spotkay si z konkretn, konstruktywn odpowiedzi. Take dziki staraniom Wysokiej Izby, staraniom Parlamentarnego Zespou ds. Uniwersytetw Trzeciego Wieku, ktry funkcjonuje w naszym parlamencie, Ministerstwo Pracy i Polityki Spoecznej opracowao rzdowy Program na rzecz aktywnoci spoecznej osb starszych na lata 2012 2013, ktry jest w tej chwili przedmiotem konsultacji zewntrznych. Przewidziano uruchomienie rodkw w wysokoci 60 mln z 20 mln w tym roku, w przyszym roku kolejne 40 mln z na wspieranie organizacji senioralnych, uniwersytetw trzeciego wieku w zakresie aktywnoci spoecznej. Jeli chodzi o priorytety, dotyczy to m.in. edukacji osb starszych, aktywnoci spoecznej promujcej integracj midzypokoleniow, partycypacji obywatelskiej osb starszych oraz usug spoecznych dla osb starszych. Tematy, o ktrych warto jeszcze wspomnie, ktre niewtpliwie budz zainteresowanie mediw, to organizacja w szkoach powszechnych lekcji religii i etyki czy wykonanie wyroku Europejskiego Trybunau Praw Czowieka w Strasburgu w sprawie Grzelak przeciwko Polsce. Z sygnaw, ktre napywaj do rzecznika, wynika, e aby szkoa zorganizowaa lekcj etyki, konieczne jest zebranie z jednej klasy grupy nie mniejszej ni 7 uczniw. Jest to powana przeszkoda w realizacji praw tych uczniw, ktrzy chcieliby uczestniczy w zajciach etyki. Zasadne wydaje si wic zmniejszenie minimalnej liczby chtnych do 3 uczniw z jednej klasy. W toku realizacji przez rzecznika zada wynikajcych z ustawy o rwnym traktowaniu przygotowano do wydania dwa raporty tematyczne z serii: Zasady rwnego traktowania prawo i praktyka. S to raporty powicone priorytetowym obszarom dziaalnoci rzecznika, tj. ochronie praw osb z niepenosprawnociami: raport Zasada rwnego traktowania prawo i praktyka. Dostpno infrastruktury publicznej dla osb z niepenosprawnociami. Analiza i zalecenia oraz drugi raport, bardzo wany Zasada rwnego traktowania prawo i praktyka. Przeciwdziaanie przemocy motywowanej ras, pochodze-
niem etnicznym i narodowoci. Jeli chodzi o ten zakres, take jest analiza, s zalecenia. Rzecznik prowadzia rwnie szerokie dziaania edukacyjne w obszarze rwnego traktowania, szkolc m.in. asystentw posw i senatorw, za co jako parlamentarzyci bardzo pani rzecznik i jej wsppracownikom dzikujemy. Szanowni Pastwo! Chciabym na koniec podzikowa pani rzecznik za przedstawienie tak szczegowej informacji. Dogbna analiza tej informacji pozwala na sformuowanie pogldu, e dziaalno pani rzecznik prof. Ireny Lipowicz w roku 2011 charakteryzowaa si du aktywnoci, sumiennoci, rzetelnoci, nadzwyczajnym zaangaowaniem i dociekliwoci w prowadzeniu spraw. Mona powiedzie, e pani rzecznik realizowaa swoj dziaalno z elazn konsekwencj, nawet gdy napotykaa na upr aparatu urzdniczego, ktry nie by gotowy na konstruktywn wspprac. Naley take zwrci uwag na szacunek, na duy szacunek, jakim cieszy si pani rzecznik w rodowisku ombudsmanw w Europie i na wiecie. Od 2010 r. pani prof. Irena Lipowicz zasiada w 4-osobowym zarzdzie europejskiej organizacji ombudsmanw i, wedug posiadanych przeze mnie informacji, ponownie bdzie kandydowaa do zarzdu. W imieniu Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka, w imieniu Wysokiej Izby bardzo dzikuj pani rzecznik, zastpcom rzecznika, wsppracownikom z Biura Rzecznika Praw Obywatelskich za dziaalno w roku 2011. Pragn zapewni o zrozumieniu Wysokiej Izby i wsparciu dla przekazywanych przez pani wnioskw i rekomendacji. Bardzo dzikuj.

Dzikuj panu posowi. Sejm ustali, e w dyskusji nad tym punktem porzdku dziennego wysucha 10-minutowych owiadcze w imieniu klubw. Otwieram dyskusj. Gos ma pani pose Zoa Czernow, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, pani pose.
Pose Zoa Czernow:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! W imieniu klubu Platforma Obywatelska mam zaszczyt przedstawi stanowisko w sprawie informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za 2011 r. oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela. Zgodnie z art. 212 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej rzecznik praw obywatelskich corocznie informuje Sejm o swojej dziaalnoci oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela.
253
Pose Zoa Czernow Wykonujc przepis konstytucji, rzecznik praw obywatelskich przedoya Sejmowi stosown informacj, zawart w druku nr 385. Rzecznik praw obywatelskich stoi na stray wolnoci i praw czowieka i obywatela okrelonych w konstytucji oraz innych aktach normatywnych. Obywatele korzystali z tych uprawnie. W 2011 r. wpyno do biura rzecznika ogem 58 277 wnioskw, w tym w sprawach nowych 27 491. Porwnujc wpyw nowych spraw w roku sprawozdawczym do lat poprzednich, stwierdza si, e by on wyszy o okoo 3% w porwnaniu do roku poprzedniego i blisko o 22% niszy anieli w rekordowym pod tym wzgldem roku 1999. Najwicej wnioskw w sprawach nowych dotyczyo zagadnie prawa karnego, nastpnie prawa cywilnego oraz prawa administracyjnego i gospodarczego. W okresie sprawozdawczym rzecznik skierowaa 204 wystpienia problemowe, w tym 92 wystpienia o podjcie inicjatywy prawodawczej. Rzecznik korzystaa ze swoich uprawnie, ktrych celem byo podwaenie obowizywania wadliwego aktu normatywnego. Skierowaa do Trybunau Konstytucyjnego 14 wnioskw o stwierdzenie niezgodnoci aktw normatywnych z przepisami wyszego rzdu lub z konstytucj. W sprawach indywidualnych rozstrzyganych przez sdy powszechne wniosa do sdu najwyszego 80 skarg kasacyjnych od prawomocnych orzecze sdw powszechnych. Powysze liczby wiadcz o duej aktywnoci rzecznika praw obywatelskich. Najwicej spraw kierowanych do rzecznika oraz podejmowanych z jego inicjatywy dotyczyo problematyki prawa karnego. W zakresie zagadnie bezpieczestwa obywateli przedmiotem zainteresowania rzecznika byy uprawnienia organw cigania do wykorzystywania i upubliczniania materiaw pochodzcych z monitoringu. W polskim systemie prawnym brak jest rozwiza legislacyjnych, ktre stanowiyby podstaw prawn takich dziaa. W zakresie prawa cywilnego wpyno duo skarg dotyczcych postpowa administracyjnych prowadzonych w oparciu o przepisy tzw. specustawy drogowej, tj. ustawy okrelajcej szczeglne zasady postpowania i realizacji inwestycji w zakresie drg publicznych. Sprawa ograniczania praw wacicieli nieruchomoci nalecych do sieci obszarw Natura 2000, w tym procedura tworzenia projektowanych obszarw Natura 2000, to kolejny wany problem zawarty w skadanych wnioskach. Rzecznik kontynuowaa zagadnienia reprywatyzacji, w tym wieloletnie opnienia w rozpatrywaniu roszcze wynikajcych z ustawy o realizacji prawa do rekompensaty za tzw. mienie zabuaskie. Ponownie podja dotychczas nierozwizany problem sytuacji prawnej najemcw byych mieszka zakadowych, ktre przed 2000 r., z powodu braku jednoznacznych uregulowa prawnych, zostay zbyte na rzecz innych podmiotw.
Sukcesem zakoczyy si starania rzecznika dotyczce koniecznoci stworzenia regulacji prawnych chronicych nabywcw mieszka na rynku pierwotnym przed nieuczciwymi praktykami i skutkami upadoci rm deweloperskich. Postulowane przez rzecznika rozwizania wprowadzono w uchwalonej w 2011 r. ustawie o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego. Nowelizacja Kodeksu postpowania cywilnego uchwalona przez Sejm we wrzeniu 2011 r., w ktrej uwzgldniono wiele postulatw wczeniej zgaszanych przez rzecznika praw obywatelskich, jest kolejnym przykadem pozytywnego wpywu dziaalnoci rzecznika na stanowione prawo. Przeciwdziaanie dyskryminacji ze wzgldu na wiek jest zagadnieniem bardzo aktualnym w obecnej sytuacji demogracznej Polski. W ocenie rzecznika istnieje potrzeba wzmocnienia ochrony praw osb starszych. Podzielamy t ocen. Szczeglnego zainteresowania i uwagi wymaga ta cz informacji, ktra powicona jest legislacji. Zdaniem rzecznika zdecydowanej reformy wymaga proces stanowienia prawa. W okresie sprawozdawczym rzecznik monitorowaa nieprawidowoci w procesie stanowienia prawa, w tym niezrealizowane upowanienia do wydania aktw wykonawczych przez organy administracji rzdowej oraz opnienia w implementacji prawa Unii Europejskiej. Liczba niewydanych aktw wykonawczych z roku na rok utrzymuje si na zblionym, wysokim poziomie w lutym minionego roku niezrealizowanych byo 170 upowanie do wydania aktw wykonawczych. Trudno nie zgodzi si z t ocen. Okres sprawozdawczy by czwartym z kolei rokiem dziaalnoci rzecznika jako Krajowego Mechanizmu Prewencji, a wic organu wizytujcego miejsca, gdzie przebywaj osoby pozbawione wolnoci. W minionym roku przeprowadzono 89 wizytacji wobec 1800 jednostek podlegajcych takim wizytacjom. Przyczyn niskiego poziomu realizacji zada by brak niezbdnych rodkw nansowych na ich realizacj. Dodatkowe rodki nansowe na ten cel biuro rzecznika otrzymao w budecie na rok 2012, co winno poprawi stopie wykonywania zada w tym zakresie. Reasumujc, pragn podkreli, e informacja rzecznika opracowana zostaa bardzo szczegowo i wnikliwie. Przedstawia wszystkie podstawowe dziaania rzecznika. Wskazuje na obszary wymagajce zmian w obowizujcym prawie, w tym take na konieczno dobrej legislacji. Bardzo szczegowo i wyczerpujco przedstawia stan przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela. Informacja zoona przez rzecznika praw obywatelskich, a take dziaalno rzecznika w 2011 r. zasuguj na wysok ocen. Analiza informacji wskazuje na du skuteczno dziaa. W wyniku uwzgldnienia danych i wnioskw rzecznika ulepszono w wielu paszczyznach stan obowizujcego prawa. Dzikuj bardzo, pani rzecznik. Dzikuj za uwag. (Oklaski)
254

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pan pose Andrzej Jaworski, Prawo i Sprawiedliwo. Prosz bardzo, panie pole.
Pose Andrzej Jaworski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Pani Rzecznik! W cigu 10 minut bardzo trudno odnie si do tak dobrego sprawozdania, tak wyczerpujcego, ktre pani rzecznik i w komisji, i dzisiaj w Sejmie przedstawia. Chciabym podkreli przede wszystkim wyjtkow staranno przygotowania materiaw, ktre dostalimy od pani profesor. W porwnaniu z innymi dokumentami, ktre traaj do posw w komisjach, jest to bardzo dobry przykad, jak naley dokumenty przygotowywa i przedstawia. Ale take chciabym podkreli wyjtkow otwarto i rzetelno wypowiedzi pani profesor, co take na tej trybunie sejmowej jest jednak rzadkoci. Chc powiedzie, e jest dla mnie wielkim zaszczytem w imieniu klubu Prawo i Sprawiedliwo odnie si do informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w roku 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela (druk nr 385). Chciabym przede wszystkim zwrci uwag na kilka najbardziej istotnych elementw, ktre pani rzecznik przedstawia. Pierwszy, ktry jawi si od razu jako jeden z najwaniejszych, to diagnoza dotyczca stanu legislacji i stanowienia prawa. Rzeczywicie jest to jeden z problemw centralnych, pani profesor bardzo szczegowo to przedstawia. Myl, e wszyscy moemy si z tym zgodzi. Drugi problem to skargi. Liczba skarg, 5056 tys., pokazuje, e nasi obywatele widz potrzeb funkcjonowania rzecznika praw obywatelskich i wiedz, e jest mao tych instytucji, gdzie mog po pomoc si zwraca. Ta liczba pokazuje, e Wysoki Sejm te nad tym tematem powinien si zastanowi. Kolejny element, o ktrym pani mwia, to czsta proba o pomoc prawn. Dotyczy to te nas w naszych biurach poselskich, kolegw senatorw w biurach senackich, senatorskich. Ale take uboenie spoeczestwa powoduje, e tak naprawd bardzo wiele osb traktuje zarwno nas, posw, jak i instytucj rzecznika praw obywatelskich jako miejsce, gdzie mona otrzyma porad prawn, i to bezpatnie. To, co jest istotne, wane na co zwrcia uwag pani profesor to naduywanie instytucji kasacji. Rzeczywicie skandalem jest to, e adwokaci potra bra po kilka tysicy zotych od naszych obywateli tylko za to, e wmawiaj im, i zostanie przygotowa-
na dobra skarga kasacyjna, ktra pniej, jak si okazuje, nie daje adnej moliwoci prawnej. To wyudzanie przez nieuczciwych adwokatw opat musi by napitnowane, i dobrze, e pani rzecznik zwrcia na to uwag. Niestety, ze spraw t zwizane jest take to, o czym pani mwia: niezrozumienie znaczenia przedawnienia lub nawet treci dokumentw, ktre s przygotowywane przez rne instytucje i z ktrymi nasi obywatele, a take my sami mamy czsto duy kopot. Dlatego bardzo chciabym zwrci uwag na to, e projekt, ktry pani zainicjowaa, dotyczcy tzw. pisania po ludzku, jest tym, co naley podkrela i do czego naley zachca wszystkie instytucje. Jeeli bowiem to si przyjmie, bardzo uatwi to ycie naszym obywatelom. O randze rzecznika praw obywatelskich wiadczy take liczba kierowanych skarg. Liczba 1 185 245 spraw, ktr podawaa pani na dzie posiedzenia komisji, i liczba zgoszonych w tym roku do 31 maja 12 895 spraw pokazuj tak naprawd skal problemw zwizanych z funkcjonowaniem prawa w naszym kraju. Pozytywnie naley oceni reakcj rzecznika praw obywatelskich na skargi. Wane jest, e zapowiedziaa pani skierowanie skargi do Trybunau Konstytucyjnego dotyczcej refundacji lekw. Jest to dziaanie rzecznika praw obywatelskich w momencie, kiedy domaga si tego opinia publiczna, kiedy nasi obywatele potrzebuj dodatkowej pomocy. Niewtpliwie istotne jest, eby tego typu skargi byy kierowane w momencie duego zapotrzebowania. Kolejna kwestia, ktra mnie osobicie bardzo mocno uderzya w wystpieniu pani rzecznik, dotyczy ustawy o pastwowej kompensacie. Przykad, ktry pani podaa, dotyczcy 80-letniej staruszki ciko pobitej przez nieznanych sprawcw, ktra omielia si zwrci o kompensat kosztw leczenia, a zafundowano jej 2-letnie postpowanie, a nastpnie obcienie kosztami sdowymi najpierw w wysokoci 2400 z, a pniej, jak to pani powiedziaa: po reeksji sdu, w wysokoci 1200 z, pokazuje, e wszyscy powinnimy si wstydzi z tego powodu, i nasi obywatele s traktowani w taki sposb przez organy stanowice prawo, przez sdy. Bardzo wane jest take wystpienie pani rzecznik do Trybunau Konstytucyjnego w sprawie billingw i podsuchw. To jest problem, ktry dotyczy nas w szczeglnym stopniu. To dziki urzdnikom Komisji Europejskiej dowiedzielimy si, e Polacy s w tym przypadku najczciej dowiadczani przez wszelkiego rodzaju suby specjalne, jeeli chodzi o wystpowanie o podsuchy, sprawdzanie billingw. Jest to niechlubne w stosunku do naszych obywateli postpowanie instytucji, ktre powinny przestrzega prawa i nie powinny prawa naduywa. Bdziemy bacznie ledzi, jak ta sprawa bdzie dalej si rozwija, dlatego e jest to problem, ktry powinien by w miar szybko rozwizany.
255
Pose Andrzej Jaworski Zaja si pani take problemami zakadw karnych. Braki kadrowe, ktre pani przedstawia i o ktrych mwili take moi poprzednicy, s elementem wanym, ale te chciabym zwrci uwag na to, e w tych informacjach zabrako kilku elementw, ktre by moe powinny by w wikszym stopniu dostrzeone przez pani instytucj, przede wszystkim informacji o problemie przeduajcych si aresztowa bez prawomocnych wyrokw sdu na jednym z ostatnich posiedze komisji dostalimy informacj, e w drastycznych przypadkach nawet do dwch lat. Problemem zwizanym z naszym sdownictwem s na pewno kwestie zwizane z tym, e adwokaci maj bardzo czsto utrudniony dostp do wgldu w akta sprawy w postaci niedopuszczania do tych akt ze wzgldu na tzw. dobro ledztwa. Jest to temat, ktry te budzi duy niepokj. Ustawa antydyskryminacyjna to temat nowy, temat, o ktrym pani mwi, e nie ma na to rodkw. Wane, e Konwencja o prawach osb niepenosprawnych bdzie rozstrzygana. Chciabym te zwrci uwag na dyskryminacj, o ktrej si nie mwi, a ktra te jest istotna, bo dotyczy caego szeregu naszych obywateli. Chodzi chociaby o dyskryminowanie polskich rybakw. Kary, ktre s nakadane przez nasze instytucje, po kilkaset tysicy zotych, pokazuj, e caa grupa spoeczna, caa grupa zawodowa jest dyskryminowana. Co do liczby kontroli, ktrym s oni poddawani, to mamy 760 kutrw rybackich i w cigu niecaych trzech lat ponad 10 tys. kontroli. W innych pastwach europejskich liczba tych kontroli jest na minimalnym poziomie. W Danii, ktra ma najwicej kutrw, przez ostatnie trzy lata byy 54 kontrole. Ale mamy take specyczn dyskryminacj wikszoci, o czym rwnie chciabym powiedzie. Ju w 2011 r. zacz si problem Telewizji Trwam, Fundacji Lux Veritatis. I nie jest to problem tylko i wycznie w postaci nieprzyznania koncesji przez Krajow Rad Radiofonii i Telewizji, ale jest to problem dotyczcy milionw Polakw. Ju wtedy zaczy by do pani kierowane skargi, byo cznie 2,5 mln podpisw, byy marsze w obronie, pokazujce z jednej strony, e nasze spoeczestwo potra si organizowa, a z drugiej strony, e te protesty traaj w pewn prni. I tak naprawd nie ma moliwoci, aby w miar szybko i sensownie zakoczy ten temat. (Dzwonek) Mam nadziej, e inicjatywa ze strony rzecznika praw obywatelskich bdzie w tym roku znacznie wiksza. Jest jeszcze wiele innych wanych aspektw, o ktrych pani mwia, ktre pani poruszaa, ale ze wzgldu na czas, ktry zosta nam, klubom dany, nie jestem w stanie si do nich odnie. Chciabym natomiast serdecznie podzikowa za prac, ktr pani woya dla caego zespou. Dzikuj.

Dzikuj, panie pole. Gos zabierze pani pose Anna Grodzka, Ruch Palikota. Bardzo prosz.
Pose Anna Grodzka:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Rzeczywicie jest to bardzo niekomfortowa sytuacja, kiedy brakuje tutaj ministra sprawiedliwoci i praw czowieka oraz jego przedstawicieli, dlatego e caa wielka praca, ktr wykonaa pani rzecznik, jest i powinna by informacj zwrotn przede wszystkim dla rzdu, ale take dla Wysokiej Izby, dotyczc jakoci stanowionego przez nas prawa. Wszystko to, czym zaja si pani rzecznik nie bd tego powtarzaa, mam te wynotowane dane dotyczce liczby podejmowanych przez pani rzecznik interwencji, zarwno indywidualnych, jak i bardziej systemowych, ktre odnosz si do caej grupy zagadnie te wszystkie interwencje maj swj sens nie tylko indywidualny, lecz take systemowy. Ot dla mnie osobicie myl, e take dla posw, a moe przede wszystkim dla rzdu, ktry ma najwicej do powiedzenia powinna to by po prostu ciga z tego, w jaki sposb naley stanowi prawo i co na dzisiaj naley poprawi w tym prawie. I myl, e to, co naley poprawi, jest najwaniejsze. W tym kontekcie chc powiedzie o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich pani prof. Ireny Lipowicz i jej zespou, w moim przekonaniu wspaniaego, ktry poradzi sobie z ogromnymi zadaniami stawianymi przed nim w tak trudnej sytuacji. Jeli chodzi o nansowanie, o budet uchwalony, zatwierdzony przez Wysok Izb, istnieje ogromna rozbieno. To znaczy zadania, ktre zostay postawione pani rzecznik do wykonania przez Rzeczpospolita Polsk, i rodki, jakie zostay przyznane do ich realizacji, to ogromna, bolesna, powiedziaabym, dysproporcja, zwaszcza e Wysoka Izba prawdopodobnie powierzy w tym roku pani rzecznik kolejne zadania. Bdziemy ratykowali konwencj o osobach niepenosprawnych. Za wszystkimi tymi decyzjami kryj si ogromne wymagania co do zada, ktre tak rzetelnie realizuje rzecznik praw obywatelskich, i rodkw, ktre do tej rzetelnoci s niezbdne. Chc take powiedzie co jest mi szczeglnie bliskie e dziaania pani rzecznik w zakresie praw czowieka i obywatela, ale take przestrzegania zasady rwnego traktowania s czym wyjtkowym w polskiej rzeczywistoci. Myl, e wyjtkowym nie tylko od momentu powstania instytucji rzecznika, ale take od momentu powoania wanie pani prof. Ireny Lipowicz na to stanowisko. Sposb traktowania, wraliwo spoeczna, zrozumienie prawa, niezmiernie wysokie kompetencje pani rzecznik i caego
256 Pose Anna Grodzka
zespou powinny by i s dla nas ogromn wskazwk wanie z tego powodu, e znajduj si na styku rzeczywistoci stosowania prawa i zasad rwnoci oraz naszego prawa, ktre stanowimy. Nie bd tu powtarzaa tego, co byo zawarte w sprawozdaniu i co powiedzia pan pose sprawozdawca komisji, do szeroko przedstawiajc zagadnienia, ktrymi si zajmowaa pani rzecznik. Chc powiedzie, e cenne s take dziaania rzecznika dotyczce popularyzacji idei rwnoci i niedyskryminacji, bo nie tylko interwencje i wnioski oglne, ale rwnie ta dziaalno ma niezmiernie due znaczenie. Pani rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz i wsppracujcy z ni zesp w naszym przekonaniu wywizuj si z przyjtych na siebie niezwykle wanych i trudnych zada wrcz wzorowo, niemniej jednak ogrom zada, jakie postawia przed rzecznikiem ustawa, powoduje, e moliwoci biura rzecznika nie s wystarczajce, i to jest podstawowy problem. To od decyzji Wysokiej Izby zalee bdzie jako przestrzegania praw obywatelskich w Polsce. W kolejnych budetach naley zdecydowanie wesprze dziaalno rzecznika i bardzo powanie potraktowa wnioski pynce z tamtej strony do naszej Izby. Dzikujc pani rzecznik za doskona i kompetentn, wraliw obywatelsko i spoecznie prac, owiadczam, e Ruch Palikota bdzie gosowa z ogromn satysfakcj za przyjciem tego sprawozdania. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pan pose Jzef Zych, Polskie Stronnictwo Ludowe. Bardzo prosz, panie marszaku.
Pose Jzef Zych:

Panie Marszaku! Pani Rzecznik! Panie i Panowie! Klub Parlamentarny Polskiego Stronnictwa Ludowego zapozna si dokadnie z informacj o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w 2011 r. Chciabym tu podkreli, e uznaj, i to jest znakomita praca. Znakomita nie tylko ze wzgldu na dokonania, przeprowadzone kontrole, wystpienia, ale take ze wzgldu na stawiane wnioski. Ja z pani rzecznik miaem przyjemno wsppracowa przez wiele lat i chc powiedzie, e dzisiaj byem ogromnie zaskoczony fachowoci, wiedz i trafnoci wnioskw. Ta rozpoczta debata ju wskazuje na jedn rzecz istnieje pewne nieporozumienie rwnie w tej Izbie, demonstrowa to jeden z moich przedmwcw, kiedy zapowiada, e bdziemy obserwowa, jakie bd losy
wniosku w okrelonej sprawie do Trybunau Konstytucyjnego. Chodzio tutaj o billingi i podsuchy. W tym momencie ja si zastanawiam: Czy ta Izba, organ najwyszy wadzy ustawodawczej, ju nie ma adnej siy, nie ma adnej moliwoci, eby ukrci pewne dziaania? Jeeli musimy ucieka si do tego, e bdzie nas wyrcza rzecznik praw obywatelskich, to jest to totalne nieporozumienie. Powinno by odwrotnie. Jeeli nie analizuje si w tej Izbie zjawisk negatywnych, ktre istniej, ktre s naganne spoecznie, i oczekuje si, e obywatel bdzie wszdzie chodzi, a rozstrzygnicia nie tu bd dokonywane o, to jest niedobrze. Std uwaam, e wystpienie pani rzecznik w tym zakresie jest bardzo istotne. Przejdmy do problemu podstawowego, do tworzenia prawa. Prosz zauway, Trybuna Konstytucyjny, kwestionujc niezgodno ustaw z konstytucj czy nawet innych aktw z ustawami, zwraca uwag na te same problemy, o ktrych pani mwi na naruszanie zasad legislacji, na to, e przepisy s niespjne, e zmieniamy bez przerwy ustawy. Ile razy w Sejmie rwnie ja zwracaem na to uwag przy projektach zmian kodeksw. Czsto te propozycje nijak si miay do generalnych zasad kodeksowych, a jednak debatuje si, a jednak nie ma rozsdku w klubach parlamentarnych, woli, eby podejmowa pewn analiz i przeciwstawia si temu. Dlatego potem mamy tak sytuacj. Ja pamitam, e kiedy wprowadzalimy zasad tzw. szybkiej legislacji odnonie do projektw rzdowych, ktre musz by w cigu 30 dni uchwalone, to wtedy podstawow regu byo to o tym dyskutowalimy i tego przestrzegalimy e kadej ustawie musz towarzyszy projekty aktw wykonawczych. Pani rzecznik wykazaa nam, co si dzieje. To jak to jest? To nie Sejm powinien to analizowa to, e uchwala ustawy, a akty wykonawcze nie s doczane albo w ogle delegacje s nierealizowane? To przecie tu powinno by robione. Dopiero rzecznik praw obywatelskich ma nam zwraca na to uwag? Prosz pastwa, dzisiaj m.in. dyskutowalimy i potem gosowalimy nad poprawkami Senatu do jednej z ustaw. I ja w tym momencie zaczem si zastanawia, jak to si dzieje, e uchwa Senatu wprowadza si poprawki do ustawy, poniewa s tam pewne niespjnoci? No, tego to pewnie w caym wiecie nie ma, eby uchwa zmienia ustaw, a jednak tak si dzieje. Czyli jeeli chodzi o porzdek prawny, o tworzenie prawa, to my od 1989 r., ju od dwudziestu kilku lat nie moemy si doczeka analizy rzeczowej i wypracowania pewnego konsensusu co do tego, e s kwestie zasadnicze dla pastwa, dla narodu, ktre musz by rozsdnie, porzdnie przygotowywane. I ja myl, e czas najwyszy, aby Prezydium Sejmu i kluby zastanowiy si nad jedn rzecz nad debat sejmow o tym, jak tworzy prawo w Sejmie. W Sejmie, bo jeeli chodzi o projekty rzdowe, to mamy tak moliwo, e gdy jest wniosek, wpywa projekt i on nie odpowiada wymogom, to jest moliwo odpowiedniego go potraktowania. Ja pa-
257
Pose Jzef Zych mitam taki jeden projekt ustawy, z ktrej w Sejmie pozostaa tylko nazwa i data wejcia w ycie, reszt dokadnie przepracowalimy. Jest jeszcze sprawa niezwykle wana, a mianowicie wykonywanie wyrokw sdowych, postpowanie w sdach. Tak, to jest przede wszystkim sytuacja, z ktr nie poradzi sobie aden z ministrw sprawiedliwoci od okresu powojennego. Zawsze byo przeduanie, a obecnie rwnie najchtniej siganie, o czym bya take mowa, po opinie ekspertw i przeduanie sprawy. No i oczywicie na to nie ma rady. Co wicej, chodzi rwnie o te rozbienoci, mwi o takich wyrokach krzywdzcych i naruszajcych prawo, bo przecie jest ustawa, ktr przyjlimy, e w razie naruszenia prawa rwnie przez sd mona dochodzi odszkodowania, mona dochodzi, tylko jest jedna rzecz. Stan faktyczny zawsze pozostaje, a wic jest sprawa taka, e jak kto kwestionuje wyrok, to najchtniej si uwaa, e narusza si prawa, w ogle to jest wito i nie wolno do tego siga. Tak by nie moe w demokratycznym pastwie, tak by nie moe. Ostatnio czytaem w Rzeczpospolitej wywiad z jednym czy wypowied jednego z prokuratorw Prokuratury Generalnej, w ktrej chodzio wanie, pani rzecznik, o problem polityki karania, o ktrej pani mwia, bo wykonywanie kary pozbawienia wolnoci te naley do polityki karania. On mwi tak: rzd tu nie powinien mie nic do gadania, to prokuratura ma decydowa o tym, jakie kierunki karania powinno si przyjmowa. Oczywicie, ona powinna wskazywa zjawiska, inicjowa, ale dzisiaj takie oddzielanie to ju jest totalne nieporozumienie. Wreszcie chc powiedzie, e w tym opracowaniu, wrd problemw, ktre byy badane, jest wiele bardzo interesujcych kwestii, np. jeeli chodzi o problem ubezpiecze. Byo wystpienie pani rzecznik, badano te kwestie, a dotyczyo to tzw. ubezpiecze grupowych na ycie, gdzie w warunkach albo inaczej: przy realizacji odmawia si wiadczenia w razie urodzenia dziecka martwego. Ot chc powiedzie jedn rzecz, bo tu znalazo si takie stwierdzenie, e oczywicie zakady ubezpiecze maj swobod przy okrelaniu warunkw ubezpieczenia. To jest prawda. Natomiast mam ju wtpliwoci co do dalszej rzeczy, za co bd ponosi odpowiedzialno. Narzucenie towarzystwom ubezpieczeniowym denicji publicznoprawnych byoby co do zasady pozbawione podstaw prawnych. Oczywicie to nie jest wasze, to jest wanie cytat z tej odpowiedzi skierowanej do pani rzecznik. Ot to nie tak. Jeeli chodzi o problem ubezpiecze, to ile dotychczas byo sytuacji takich, ktre budziy wtpliwoci, np. co to jest powd? Ile byo takich kwestii? Ujawnio si to szczeglnie w 1997 r. Ot jeeli poszkodowany wystpi do sdu, to sd jest wadny, eby zinterpretowa, czy pojcie uyte w ubezpieczeniu jest waciwie interpretowane, czy nie.
Tu znw pani rzecznik dotkna bardzo wanego zagadnienia rozbienoci w orzecznictwie. Istotnie, prosz zauway, co si stao po katastroe smoleskiej. Dotychczas byo tak, e w razie mierci poszkodowanego, np. czonka rodziny, na podstawie art. 446 4 Kodeksu cywilnego przyznawano tzw. zadouczynienia i to byy sumy w granicach 80100 tys. z. Precedensem jest wanie przyznanie w przypadku Smoleska zadouczynie po 250 tys. z. I co si w tym momencie stao? Tylko prosz zwrci uwag, e to nie jest krytyczna uwaga odnonie do ich przyznania. Nie, ja tylko przywouj jaki przykad. W tej chwili w sdach jest totalny zamt. Mianowicie, nie wiadomo, co ze starym orzecznictwem. Sdy zaczynaj przyznawa 230 tys. z, 250 tys. z, a nawet pad wyrok dotyczcy 1 mln z. (Dzwonek) Jest wic absolutna konieczno analizy orzecznictwa rwnie przez Sd Najwyszy. W takim przypadku powinno si nie tylko wystpowa, tak jak pani to trafnie robi, o to, eby rozstrzyga te zagadnienia prawne w odpowiednich skadach, ale rwnie o to, eby byy wytyczne caej Izby, jak powinno si postpowa, bo tylko w taki sposb wico mona wpywa na orzecznictwo. Wysoki Sejmie! Oczywicie zagadnienia, ktre zostay tu poruszone, s ogromnie istotne. Wcale si nie dziwi rozaleniu pani rzecznik, e tutaj nie ma przedstawicieli rzdu i nie tylko rzdu. To nie jest tak, e Gdyby intencja bya taka tak jak powiedzia pan marszaek prowadzcy Grabarczyk eby oni to czytali, to wtedy mona by zawrze postanowienie, e rzecznik rozsya informacj i kady sobie j czyta. Nie chodzi o czytanie, tylko chodzi o to, eby z tego wszystkiego wyciga wnioski. Przede wszystkim rzd powinien wyciga te wnioski, bo gdziekolwiek si popatrzy, prawie wszdzie dotyka si administracji pastwowej. Pani rzecznik, chciabym w imieniu Polskiego Stronnictwa Ludowego i wasnym serdecznie pani podzikowa i pogratulowa. Powiem jeszcze jedno: ja byem w tym czasie, kiedy jako prawnicy walczylimy o polskiego rzecznika praw obywatelskich. Wtedy nie wyobraalimy sobie, e tak szeroko rozwinie si dziaalno rzecznika, e bdzie obejmowa wszystkie sfery ycia publicznego w naszym pastwie. Ten rozwj i ta dziaalno to jest najwysza ocena i pani najwysze osobiste zaangaowanie, bo to nie jest tylko problem podejcia z punktu widzenia ustawy. Dzi mielimy dowd tego, jak pani osobicie przeywa te trudne problemy ludzi. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj panu marszakowi. Gos zabierze pani pose Magorzata Sekua-Szmajdziska, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz, pani pose.
258
Pose Magorzata Sekua-Szmajdziska:

Szanowna Pani Rzecznik! Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Analiza informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w roku 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela skania do ambiwalentnych wnioskw. Z jednej strony z uznaniem naley oceni prac pani rzecznik i jej sub. Tu zreszt musz przyzna, e w caoci zgadzam si z tym, co usyszaam od pa i panw posw na temat dzisiejszej absencji, podczas przedstawiania informacji przez pani rzecznik, przedstawicieli Rady Ministrw. Pomylaam nawet, e bardzo szkoda, e gwne kanay telewizji publicznej nie transmituj takich wystpie jak pani. By moe t drog dotaroby to do czonkw rzdu. Ale byaby to te fantastyczna lekcja wychowania obywatelskiego, poniewa potra pani niezwykle mdrze, rzetelnie i piknym, prostym jzykiem przemawia do obywateli. Podstawowa dziaalno konstytucyjna rzecznika praw obywatelskich obejmuje przede wszystkim rozpatrywanie skarg skadanych przez obywateli. Liczba tych skarg oscyluje od kilku lat w granicach pidziesiciu, pidziesiciu kilku tysicy. W roku 2011 wpyno ich 58 277. To dua liczba, ktra wynika z faktu, e wnioski o pomoc w ochronie wolnoci i praw s wolne od opat i nie wymagaj szczeglnej formy. Ale blisza analiza tego faktu skania do wniosku, e obywatele czsto traktuj rzecznika praw obywatelskich jak biuro bezpatnej pomocy prawnej. I tu pojawia si problem znany nie tylko rzecznikowi praw obywatelskich. Znamy to rwnie my, posowie, przyjmujcy interesantw w swoich biurach. To po prostu wynika z braku w pastwie spjnego systemu pomocy prawnej osobom ubogim. Std do biura rzecznika traaj proby, a wrcz tysice skarg, ktre s kierowane do tego urzdu zamiast do innych organw. Taki stan rzeczy, musz przyzna, jest mocno niezadowalajcy, czemu zreszt wszyscy pastwo, rwnie wystpujcy przede mn, dali dzisiaj wyraz. Pani rzecznik wskazuje na wiele problemw, ktre powinny by przedmiotem troski politykw. Z przykroci odnotowaam uwagi odnoszce si do bardzo oglnikowych odpowiedzi udzielanych przez ministrw na wystpienia rzecznika dotyczce np. przestpstw z nienawici, wydarze na stadionach czy przygotowa do Euro. Ministrowie czsto unikaj bezporednich rozmw, w ktrych konfrontuj si z niezaatwionymi sprawami. Rwnie niepochlebne opinie, co jako prawniczka odnotowuj ze szczegln trosk, dotycz kwestii skadania przez niektrych adwokatw i radcw prawnych oczywicie bezzasadnych wnioskw kasacyjnych. Jak okrelia to pani rzecznik, postpuje zalew niezasadnych wnioskw kasacyjnych, co z pewnoci jest powanym tematem do dyskusji z samorzdem adwokackim i z samorzdem radcw prawnych, bo analiza od 200 do 300 wnioskw miesicznie wymaga nie tylko ogromnego
nakadu pracy. Przede wszystkim byoby dobrze, gdyby czonkowie korporacji prawniczych nigdy nie dawali powodw do tego, aby spotyka si z zarzutami naraania obywateli na zbdne koszty i pobierania zawyonych wynagrodze. Najpowaniejsz, moim zdaniem, spraw, ktr z duym przekonaniem sygnalizuje rzecznik praw obywatelskich, jest alarmujca diagnoza dotyczca stanowienia prawa. Z rnych rodowisk pyn sygnay, e stan prawa czsto nie jest dzi elementem szansy czy wsparcia, ale elementem ryzyka prowadzonej dziaalnoci. Z tak krytyk spotyka si na przykad Prawo zamwie publicznych, i to nie tylko ze strony przedsibiorcw czy urzdnikw, lecz take ze strony choby przedstawicieli sub mundurowych, ktrzy zarzucaj ustawie brak uwzgldnienia specyki zamwie publicznych w subach. Jak sdz, nie trzeba dzi nikogo przekonywa do potrzeby dokonania powanych zmian w tych przepisach, szczeglnie w wietle ostatnich bulwersujcych zdarze zwizanych z inwestycjami strukturalnymi powstajcymi w naszym kraju. Chc jeszcze raz podkreli, e dla rzecznika praw obywatelskich najwikszym zagroeniem w zakresie respektowania praw czowieka jest dzi stan prawa i jego, mwic kolokwialnie, produkcja w parlamencie. Zbyt czste zmiany w kodeksach, rozbudowana kazuistyka, brak konsultacji, nadmierne stosowanie trybw pilnych, zbyt czste zastpowanie projektw rzdowych projektami poselskimi, brak staej procedury usuwania nieaktualnych przepisw prawa czy wreszcie brak komrki wyspecjalizowanej w ocenie skutkw, w tym skutkw nansowych, wprowadzania nowych regulacji. Poniewa czonkowie Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka, jak odniosam wraenie, podzielaj oceny rzecznika co do spadku autorytetu parlamentu, m.in. z przyczyn przeze mnie wymienionych, zobowizani jestemy ponad podziaami partyjnymi do zmiany tego stanu rzeczy. Cho musz przyzna, e po tym, co usyszaam od pana marszaka Zycha, mj optymizm troszk uleg ograniczeniu, poniewa pan marszaek jako wieloletni parlamentarzysta waciwie powiedzia o tym samym, czyli e te zmiany powinny nastpi, ale lata mijaj, a niewiele w tej sprawie si dzieje. Dzi jest to oczywicie najwiksze wyzwanie. Przyznam, e nie chciaabym po raz kolejny usysze, tak jak zdarzyo si to dwa dni temu, kiedy byam w Trybunale Konstytucyjnym, e prezes trybunau mwi o bardzo niskiej jakoci prawa w Polsce. Na zakoczenie chc jeszcze zwrci uwag Wysokiej Izby na aspekt nansowy funkcjonowania Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. Rok 2011 by czwartym rokiem wykonywania zada Krajowego Mechanizmu Prewencji, ktre wymagaj regularnych wizytacji w miejscach, gdzie przebywaj osoby pozbawione wolnoci. Celem takich dziaa jest zapobieganie torturom i innemu nieludzkiemu traktowaniu. Zgodnie ze standardem konwencji ONZ
259
Pose Magorzata Sekua-Szmajdziska w Polsce jest 1800 jednostek, ktre powinny podlega takim wizytacjom. W 2011 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji zwizytowali 89 miejsc zatrzyma. Do tej pory ani razu nie byli w szpitalach psychiatrycznych, a istnieje duy problem z realizacj konwencji, bo zajmuje si tym w najlepszym przypadku, tak jak wiemy, w zwizku ze zmianami w budecie, jeli tak si stanie, 12 osb, zamiast potrzebnych 37. Ale taka niestety jest kondycja nansowa Biura Rzecznika Praw Obywatelskich. I dlatego wanie choby z tego powodu, e to jest tak istotne, bardzo bolej nad tym, e dzisiaj nie ma podczas naszych obrad przedstawicieli rzdu, eby do nich traa ta informacja, jak to jest niezwykle wana dziedzina naszego ycia i jak bardzo potrzebuje pani rzecznik wsparcia nansowego dla swoich ogromnych, wspaniaych dziaa, ktre s nam wszystkim jako obywatelom kraju bardzo potrzebne. Tym bardziej wyraam najwysze uznanie dla pracy pani rzecznik praw obywatelskich i mog tylko zadeklarowa, e Klub Poselski Sojusz Lewicy Demokratycznej bdzie gosowa za przyjciem informacji. Dzikuj serdecznie. (Oklaski)

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pani pose Beata Kempa, Solidarna Polska. Nie ma pani pose. Lista posw zapisanych do zadawania pyta liczy 15 osb. Czy kto jeszcze z pa lub panw posw chciaby si zapisa? Zamykam list. Ustalam czas na zadanie pytania 1,5 minuty. Jako pierwsza zada pytanie pani pose Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwo. Nie ma pani pose. Pan pose Marian Cyco jest obecny. Bardzo prosz.
Obywatelskich podejmowao lub zamierza podj dziaania zmierzajce do opracowania przydatnych podczas szkole dla pracodawcw wydawnictw dotyczcych zatrudnienia takich osb? Czy w tym obszarze podejmowana jest wsppraca z penomocnikiem rzdu do spraw rwnego traktowania, ktrej efektem mogyby by aktywne dziaania na rzecz zmiany istniejcego stanu i na przykad moliwo opracowania podrcznika przydatnego podczas szkole dla pracodawcw, ktrzy byliby zainteresowani zatrudnieniem takich osb, a z rnych wzgldw s do tego nieprzygotowani. I drugie pytanie. Niepokoi informacja przedstawiona przez pani rzecznik praw obywatelskich o zmniejszajcej si z roku na rok liczbie kontroli prowadzonych przez wojewdzkich inspektorw ochrony rodowiska, w trakcie ktrych wykonywane s pomiary (Dzwonek) iloci substancji i energii emitowanych przez podmioty do rodowiska. Taki stan rzeczy wedug oceny pani rzecznik jest efektem niespjnoci przepisw prawnych zawartych przede wszystkim w ustawie o prawie ochrony rodowiska. Chc zatem zapyta, jeeli przywoana powyej tendencja utrzymuje si od co najmniej kilku lat, czy pani rzecznik praw obywatelskich albo pani poprzednicy wystpowali w tej sprawie z informacj do ministra rodowiska? Dzikuj bardzo.

Dzikuj. Pytanie zada pani pose Maria Nowak, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz. Jest nieobecna. Pani pose Lidia Gdek, Platforma Obywatelska. Nie ma. Pan pose Abraham Godson. Bardzo prosz. (Pose John Abraham Godson: John Abraham Godson.) Pose John Abraham Godson.
Pose Marian Cyco:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik, Pani Profesor! W punkcie: Edukacja obywatelska pani rzecznik wskazuje ilo wydawnictw, ktre dotycz problemw rwnego traktowania. W tym obszarze wci nierozwizanym pozostaje problem funkcjonowania starych i bdnych stereotypw zwizanych z zatrudnieniem osb z niepenosprawnoci intelektualn, wiele osb w tej sprawie zgasza si w biurze poselskim, lub posiadajcych orzeczenie o niepenosprawnoci na skutek przebytej choroby psychicznej. Chc zapyta, czy Biuro Rzecznika Praw
Pose John Abraham Godson:

Panie Marszaku! Pani Rzecznik! Dzikuj bardzo za t okazj, za to, e mog dzisiaj w tej sprawie wystpowa. Musz powiedzie, e jestem pod wraeniem tego, co przygotowaa pani rzecznik. Pozostaje jednak niedosyt. Ten niedosyt dotyczy spraw imigrantw. W raporcie, ktry pani przygotowaa, tak naprawd rozdzia XXIV ma tylko 2 strony i jakie 5 linijek. Myl, e ze wzgldu na to, co si dzieje, chodzi zwaszcza o ostatni program BBC Stadiums of Hate, warto byoby woy wicej wysiku w spraw monitorowania spraw dotyczcych imigrantw.
260
Pose John Abraham Godson Podam tutaj jeden przykad, mam na myli spraw pana Maxwella Itoyi. Wystpowaem do pani rzecznik, to byo chyba w 2010 r., i wtedy otrzymaem odpowied, e sprawa jest monitorowana, ale z tego co wiem, w maju zostaa ona umorzona. ona tego czowieka zaskarya spraw do sdu. Rozumiem, e pani rzecznik bdzie to cay czas monitorowaa. Na koniec powiem, e jest (Dzwonek) wiele takich spraw, ale chciabym, eby pani urzd rzecznika praw obywatelskich by wanie tym urzdem, ktry bdzie zasadniczo i proaktywnie dziaa na rzecz przestrzegania praw imigrantw. Chciabym jeszcze raz podzikowa za prace, ktre pani dotychczas wykonaa. Chodzi o powoanie komisji czy podkomisji zajmujcych si sprawami imigrantw. Mamy wiele pracy do wykonania. Nie mamy na przykad programu dotyczcego integracji imigrantw. Jest wiele pracy do wykonania, ale wierz, e damy rad. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj, panie pole. Gos zabierze w celu zadania pytania pan pose Grzegorz Adam Woniak, Prawo i Sprawiedliwo. Prosz bardzo.
Pose Grzegorz Adam Woniak:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Wysuchalimy, tak jak tu byo powiedziane, dobrego sprawozdania pani rzecznik. Chciabym skupi si tylko na dwch kwestiach, prosi o odpowied na dwa pytania w sprawie dwch problemw. Po pierwsze, chodzi o problem, z ktrym czsto spotykamy si w biurach poselskich, z ktrym zwracaj si do nas mieszkacy, czonkowie rodzin, ktrzy zwracaj uwag na przewleko postpowa sdowych w zakresie prawa rodzinnego. Przeciganie w czasie rozstrzygni sdowych w sprawach rodzinnych powoduje wiele negatywnych skutkw dla rodzin, dla osb starszych, ale, jak wiadomo, gwnie dla dzieci, ktrych czsto te sprawy dotycz. Mam pytanie do pani rzecznik, bo to jest problem, z ktrym si pani zetkna. Czym spowodowana jest przewleko postpowa sdowych w zakresie prawa rodzinnego? Inny problem, ktry zwrci moj uwag, to problem pozyskiwania informacji objtych tajemnic telekomunikacyjn przez rne suby i organy w Polsce. Polskie prawo w niewystarczajcy sposb reguluje problem dostpu do danych objtych tajemnic, ich pozyskiwania, wykorzystywania i przechowywania przez poszczeglne suby. Pozyskiwanie tych danych nie podlega rwnie zewntrznej kontroli, nawet sdowej. I pytanie na koniec: Jakie dziaania pani rzecznik podja, aby postpowania sub w tej sprawie byy zgodne z prawem? Pan marszaek Zych wczeniej wspomnia, e to Wysoka Izba stanowi prawo. Tak, tylko e czsto zgaszane s rne inicjatywy zwizane z tajnymi informacjami, pozyskiwaniem i przechowywaniem, tak jak ostatnio, bilingw i one nie znajduj uznania w ostatecznym rozrachunku. Chciabym zna zdanie pani rzecznik w tej sprawie i dowiedzie si, jakie kroki pani ewentualnie poczynia w tym zakresie. Dzikuj bardzo, panie marszaku.

Dzikuj, panie pole. Gos zabierze pose Romuald Ajchler, Sojusz Lewicy Demokratycznej. Bardzo prosz. Czas 1,5 minuty.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Stanowisko klubu Sojusz Lewicy Demokratycznej doskonale wyrazia pani pose Magorzata Szmajdziska. Waciwie powiedziaa wszystko to, co mona byoby powiedzie o pani dziaalnoci, albo nie wszystko, czym mona byoby si zachwyca. Chciabym jednak z tej trybuny serdecznie podzikowa pani rzecznik za to, co pani robi, dlatego e niejednokrotnie mam okazj wystpowa do pani biur po to, aby pomc ludziom, ktrzy zwracaj si do nas z rnymi interwencjami, a wobec problemw, jakie przedstawiaj, jestemy bezsilni. Niejednokrotnie w odpowiedzi na pytania, gdzie mog uda si po pomoc, wskazuj tylko pani urzd. Tak e za to, co pani robi, jeszcze raz z gry serdecznie dzikuj. Chciabym przy okazji zada jedno pytanie. Niedawno, Wysoka Izbo, zostaa w tej sali uchwalona ustawa o wydueniu wieku emerytalnego. Rne s opinie rnych rodowisk na ten temat. Ustawa najprawdopodobniej tra do Trybunau Konstytucyjnego. Chciabym zna pani stanowisko, jakie jest w kontekcie uchwalenia tej ustawy i praw czowieka. Prosibym o dwa zdania na ten temat. Dzikuj bardzo.

Dzikuj, panie pole. Pytanie zada pan pose Tadeusz Tomaszewski. Bardzo prosz.
261
Pose Tadeusz Tomaszewski:

Panie Marszaku! Pani Rzecznik! Wysoki Sejmie! Pani rzecznik w swoim wystpieniu na pocztku powiedziaa, e bardzo istotnym systemowym problemem jest brak dostpu do bezpatnej pomocy prawnej. Rzecznik praw dziecka, ktrego sprawozdaniem bdziemy si zajmowa za chwil, w swoim wystpieniu generalnym z 6 lipca ub.r. do ministra edukacji narodowej zwrci si z prob o rozwaenie moliwoci wprowadzenia w szkoach tzw. praktycznej nauki prawa, czyli lekcji prawa. Popar w tej sprawie stanowisko ministra sprawiedliwoci oraz Krajowej Izby Radcw Prawnych. Chciabym zapyta pani rzecznik: Czy pani rzecznik popiera rwnie t inicjatyw, bo to ta edukacja prawna rozpoczaby si na tym najniszym, ale jake wanym poziomie, a wie si to oczywicie z kwesti, o ktrej pani mwia, z ktr nie moemy sobie poradzi, czyli bezpatn pomoc prawn? Druga kwestia, o ktrej pani wspominaa i w ktrej nawiza si dialog w czasie pani wystpienia, dotyczy rodkw, ktre w ramach subwencji s przekazywane gminom na prac z dziemi niepenosprawnymi w systemie edukacji. Rzeczywicie tak jest, e te rodki tam nie traaj, ale trzeba pozna tego przyczyn. Przyczyn jest niewystarczajca ilo rodkw przekazywanych w ramach subwencji owiatowej w gminach i brak przepisw, ktre pozwoliyby na kontrolowanie ich przepywu. Ale rozmawiaem z koleank o tym (Dzwonek), e uchwalilimy ustaw o systemie informacji owiatowej, w ktrym pojawiaj si wszystkie dane dotyczce dzieci niepenosprawnych. Wok tego byo wiele szumu. W zwizku z powyszym skoro bdziemy mie w systemie pen diagnoz, informacj o dzieciach niepenosprawnych, to trzeba znale przepisy prawne, ktre pozwol na to, aby rodki przewidziane na dodatkow wag w ramach subwencji owiatowej byy wydawane na ich edukacj. Dzikuj. (Oklaski)
podstawie przepisw o wiadczeniach opieki zdrowotnej nansowanych ze rodkw publicznych moe by przyznany zasiek celowy na pokrycie czci lub caoci wydatkw na wiadczenia zdrowotne. Uzyskanie wiadcze zdrowotnych na podstawie powyszych regulacji zwizane jest jednak ze skomplikowan procedur administracyjn, ktra, jak zwracaj uwag eksperci, zupenie nie jest dostosowana do istoty bezdomnoci. W zwizku z tym rodzi si potrzeba stworzenia podstaw prawnych, a take zapewnienia rde i sposobu nansowania niezbdnych wiadcze medycznych i uproszczenia procedur dostpu osb bezdomnych i nieubezpieczonych do zakadw opiekuczo-leczniczych, domw pomocy spoecznej i generalnie do systemu ochrony zdrowia. W raporcie z dziaalnoci rzecznika zosta podniesiony powyszy problem, dlatego mam pytania. Jakie konkretne dziaania zostay bd zostan podjte przez Ministerstwo Zdrowia dla poprawy opisanego stanu oraz za pomoc jakich rodkw zostan one przeprowadzone? Dzikuj bardzo.

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pan pose Marcin wicicki, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz, panie pole.
Pose Marcin wicicki:

Panie Marszaku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! W imponujcym sprawozdaniu pani rzecznik poruszona zostaa sprawa reprywatyzacji, dotyczca i wacicieli, i lokatorw, i problemw z tego wynikajcych, ale chciabym zwrci uwag, e Warszawa jest w szczeglnej sytuacji, poniewa jedynie to miasto zostao dotknite dekretem Bieruta, co zwielokrotnio trudnoci. Z jednej strony trzeba by uproci istniejce ustawodawstwo, by zaagodzi te wszystkie krzywdy, z ktrymi mamy do czynienia, z drugiej strony naleaoby rwnie uwzgldni fakt, e zarekwirowane w okresie komunizmu mienie nie przynioso jakich duych korzyci, wartoci, z ktrych moemy teraz wszystkim w 100% rekompensowa poniesione straty i szkody. Potrzebne s wic jakie kompromisy, ugody, rozwizania zastpcze. Nasze prawo jest zbyt ubogie w tej materii. Pytam w zwizku z tym pani rzecznik, czy zamierza jako za pomoc swoich instrumentw i dziaa przyczyni si do znalezienia waciwych rozwiza, ktre umoliwiyby zwrot mienia tam, gdzie nie bdzie to miao istotnych negatywnych reperkusji, gdzie naprawienie krzywdy nie uczyni krzywdy innym, do znalezienia rozwiza kompromisowych tam, gdzie potrzebne s odszkodowania czy zastpcze ugody, bo Skarbu Pastwa nie sta na 100-procentowe rekompensaty, jakie

Dzikuj, panie pole. Pytanie zada pani pose Lidia Gdek. Bardzo prosz.
Pose Lidia Gdek:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Pani Rzecznik! W informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka pojawia si cz powicona kwestii dostpu osb bezdomnych do wiadcze medycznych. Zgodnie z ustaw o pomocy spoecznej osobom bezdomnym i innym osobom niemajcym dochodu oraz moliwoci uzyskania wiadcze na
262
Pose Marcin wicicki obecnie zarzdzaj sdy, co, jak susznie pani zauwaya, grozi destabilizacj nansw samorzdowych, i wreszcie do obrony praw lokatorw, ktrzy przez wiele lat (Dzwonek) mieszkali w zasobach komunalnych, a raptem pewnego dnia obudzili si w zasobie prywatnym, w ktrym obowizyway zupenie inne, nieraz wielokrotnie wysze stawki czynszu. Czy pani zamierza jako si przyczyni do rozwizania tych problemw, szczeglnie w Warszawie, zwizanych z dekretem Bieruta i jego nastpstwami?

Dzikuj. Gos zabierze celem zadania pytania pan pose Piotr Zgorzelski, Polskie Stronnictwo Ludowe. Bardzo prosz.
Chciaabym zada take pytanie, z ktrym wyprzedzi mnie pan Piotr Zgorzelski. Czy pani rzecznik widzi uszczerbki w swojej ustawie kompetencyjnej? Czy tej ustawy nie powinnimy uzupeni i dozbroi? To jest jedno pytanie. Drugie dotyczy tego, co pewnie wszyscy postrzegamy i z czym mamy do czynienia na co dzie w swoich biurach poselskich, mianowicie wielu skarg na przewleko procedur sdowych, wydawania werdyktw przez sdziw, z ktrymi polemizuj nie tylko ci, ktrzy nie s zadowoleni z wyroku, ale take sdy wyszych instancji. Powszechne poczucie sprawiedliwoci nie jest zaspokojone, nie jest pene. W zwizku z tym moje pytanie brzmi: Czy pani rzecznik podziela pogld, e procedury w polskich sdach s takie, e oskarony, wiadek, wezwany do wyjanie przed sdem mwi nie swoim gosem, lecz tumaczonym przez sdziego tekstem, ktry jest zapisywany w protokole? Czy to jest zgodne z tym (Dzwonek), co powinnimy na co dzie mie w procedurach? I kolejne pytanie. Przepraszam za przeduenie, panie marszaku.
Pose Piotr Zgorzelski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Minister! Podobnie jak przedmwcy, doczam si do sw pochway bardzo dobrego sprawozdania, ale te chciabym powiedzie, e przebrzmieway w nim pewne nuty zawodu, niedosytu, a by moe nawet bezradnoci, bo pani minister mwia, e prokurator nie podzieli zdania lub odmwi podjcia czynnoci. Wydaje si zatem, e aby instytucja rzecznika praw obywatelskich moga w peni funkcjonowa, potrzebne jest uzbrojenie jej w odpowiednie instrumenty prawne, legislacyjne. Zatem pytanie do pani minister: Jak pani sdzi, w jaki sposb naleaoby uzupeni pakiet kompetencji rzecznika praw obywatelskich, aby rzecznik mg skuteczniej funkcjonowa? Dzikuj.

Prosz bardzo.
Pose Magdalena Kochan:

Mianowicie chodzi o to, czy nie uwaa pani, e objcie funkcji sdziego, penienie tej zaszczytnej funkcji powinno by ukoronowaniem kariery prawniczej, a nie czsto jej pocztkiem zaraz po aplikacji. Bardzo dzikuj.

Dzikuj bardzo. Pytanie zada pan pose Krzysztof Michakiewicz, Prawo i Sprawiedliwo. Prosz bardzo, panie pole.

Dzikuj, panie pole. Pytanie zada pani pose Magdalena Kochan, Platforma Obywatelska. Bardzo prosz.
Pose Krzysztof Michakiewicz:

Panie Marszaku! Pani Rzecznik! Wysoka Izbo! Pani rzecznik praw obywatelskich przedstawia bardzo szczegowe sprawozdanie ze swojej dziaalnoci. Wyania si z niego wprost diagnoza naszego spoeczestwa i sytuacji, w jakiej spoeczestwo si znajduje. Wskazaa w swoim sprawozdaniu obszary zagroe i grupy szczeglnie naraone na naruszanie ich praw. Nie pomina tak wanych i trudnych problemw jak bezpieczestwo zdrowotne, ochrona praw osb niepenosprawnych czy te osb starszych.

Dzikuj bardzo, panie marszaku. Pani Rzecznik! Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani minister, moje odczucia po dzisiejszej debacie s takie, e to wielka rado i szczcie spotka kogo z tak wielk pasj, a jednoczenie z wielkim sercem, penicego funkcj rzecznika praw obywatelskich. Jako obywatel w pani rkach czuj si bardzo spokojna.
263
Pose Krzysztof Michakiewicz Grup wymagajc szczeglnej ochrony i naraonej na rnego rodzaju naduycia s na pewno dzieci i pastwo, instytucje pastwowe powinny powica im szczegln uwag. Za chwil wysuchamy sprawozdania rzecznika praw dziecka, ale przecie take rzecznik praw obywatelskich porusza szereg tematw, z ktrych trudno wyj czy pomin problematyk praw dziecka. Chciabym zada pytanie: Jak wyglda wsppraca rzecznika praw obywatelskich z rzecznikiem praw dziecka? W jakim zakresie ta wsppraca jest? Na ile ta wsppraca poprawia ochron praw dzieci w naszym kraju? Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Barbara Bartu:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Pani Rzecznik! Na galerii wci jest pan Knurowski. I tu jest taka proba do pani rzecznik, proba i pytanie, ktre pan Knurowski przekazuje: Czy dla niego jest jeszcze jaka szansa? Bo pani mwia o tej sprawie. I proba, eby pani moga jeszcze na koniec przekaza swoj opini. Ale w kontekcie tego pytania i tej dyskusji, ktra tutaj jest, i tego, e wszyscy w zasadzie zauwaaj pewn nieskuteczno, brak moliwoci dziaa w sytuacjach, kiedy wydaje si, e ludzie naprawd zostali pokrzywdzeni... My jako posowie te w swoich biurach poselskich czsto si z tym stykamy. I tutaj pytanie do pani rzecznik, poniewa my posowie mamy te rodki zagwarantowane chociaby w ustawie o wykonywaniu mandatu posa i senatora, m.in. moemy skada interpelacje, zapytania, te zadawa pytania tutaj na sali. To, co ja zauwaam, bdc drug kadencj w Sejmie, to jest to, e czsto te odpowiedzi s takie, e trzeba udzieli odpowiedzi i tyle. S sprawy wane dla ludzi, a czasami postpowanie sdowe zakoczone tak naprawd nawet przez niewiedz tych poszkodowanych osb, koczy jakkolwiek dalsz dziaalno, jakkolwiek pomoc dla tych osb, nie ma takiej moliwoci. (Dzwonek) I ponowi to pytanie, ktre tu ju padao. Czy pani rzecznik nie uwaa, e naleaoby dokona nowelizacji nie tylko samych przepisw dotyczcych pani dziaalnoci, dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich, ale te dotyczcych tego, co my jako posowie moemy, interweniujc chociaby w urzdach?

Dzikuj, panie pole. Pytanie zada pani pose Krystyna Ozga, Polskie Stronnictwo Ludowe. Bardzo prosz.
Pose Krystyna Ozga:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Z wielkim uznaniem odnosz si do informacji o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich w roku 2011, zoonej przez pani profesor, niemniej jednak pozwalam sobie zada nastpujce pytania. Jaki jest obecnie stan po interwencji rzecznika w sprawie moliwoci nagrywania przebiegu jawnego posiedzenia w sprawach cywilnych przez stron, skoro przepisy Kodeksu postpowania cywilnego nie zabraniaj tego wprost, a sdy nie dopuszczaj tej formy utrwalania rozprawy przez strony? Pytanie drugie: Jak ksztatuje si problem zawieszania postpowa sdowych w przypadku skierowania przez sd zapytania prawnego do Trybunau Konstytucyjnego? Kolejne pytanie: Z jakimi problemami najczciej zetkn si rzecznik w odniesieniu do skarg skadanych na postpowania prokuratorskie? I pytanie ostatnie. Jednym z gwarantw praw obywatelskich jest dopuszczalno skadania zaale. Czy rozwaany jest postulat pani profesor dopuszczalnoci zaalenia na postanowienie Sdu Najwyszego o zastosowaniu rodka zapobiegawczego? Uprzejmie dzikuj.

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pan pose Tadeusz Woniak, Solidarna Polska. Bardzo prosz.
Pose Tadeusz Woniak:

Dzikuj, panie marszaku. Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! Pani Rzecznik! W przedstawionej informacji pani rzecznik wykazaa, jak bardzo potrzebn instytucj w Polsce jest rzecznik praw obywatelskich. Tylko jest pytanie: Czy rzecznik praw obywatelskich jest w stanie samodzielnie zaj si wszystkimi problemami, ktre dotykaj obywateli polskich, grupy obywateli polskich, w tym grupy szczeglne, te najmniejsze grupy spoeczne, jakimi s polskie rodziny? Pani rzecznik bya askawa w tym niezwykle obszernym dziele, majcym ponad 530 stron, przezna-

Dzikuj. Pytanie zada pani pose Barbara Bartu, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz.
264
Pose Tadeusz Woniak czy na podrozdzialik Ochrona praw rodziny raptem jedn stroniczk, to jest 1/530 tego. Zechciaa to pani zatytuowa jako ochrona praw rodziny. Rozumiem, e inne dziaania te w jakim sensie mogy odnosi si do rodzin, ale w ten sposb prawa rodziny ujte zostay tylko na jednej stronie, i to odnonie do wiadcze rodzinnych, dodatkw pielgnacyjnych itp. Czy w tej sytuacji uznaje pani rzecznik za stosowne, aby w Polsce obok rzecznika praw obywatelskich, rzecznika praw dziecka, rzecznika konsumentw, rzecznika praw pacjenta powoa jeszcze jedn instytucj, czyli rzecznika (Dzwonek) praw rodziny? Poniewa polska rodzina czsto staje przed murem, ktrego nie jest w stanie przebi. Rodzina jako instytucja nie jest w stanie sama zadba o swoje prawa. Zadaj pytanie: Z jakimi inicjatywami wystpowaa pani rzecznik, jeli chodzi o prawa rodziny, ktre s doskonale opisane w wydanej przez Stolic Apostolsk w 1983 r. Karcie Praw Rodziny i w innych dokumentach? Klub Parlamentarny Solidarna Polska zoy projekt ustawy o powoaniu rzecznika praw rodziny. Chciabym zapyta: Czy ten projekt jest pani rzecznik znany i jaki jest stosunek pani rzecznik do powoania tej instytucji, ktra zapewne mogaby wspomc dziaania rzecznika praw obywatelskich, podobnie jak dziaania te wspomaga rzecznik praw dziecka i inni rzecznicy? Dzikuj bardzo. (Oklaski)
przez wadze publiczne zasady rwnego traktowania, z naruszeniem art. 213 konstytucji. Szanowna Pani Rzecznik! Wiem, e poruszany przeze mnie problem niepraworzdnego dziaania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji w postpowaniu koncesyjnym na nadawanie cyfrowe tylko w czci dotyczy roku 2011, jest niejako na granicy, czciowo tylko zahacza o sprawy, ktre poruszaa pani w swoim sprawozdaniu. Niemniej jednak trudno nie zauway, e nasze pastwo osuwa si, jeli chodzi o kategorie zachowania wadzy publicznej, w zachowania charakterystyczne dla pastw totalitarnych. A zatem moje pytanie: Czy pani rzecznik podejmie w tej sprawie jakie dziaania, ebymy (Dzwonek) nie musieli przed reszt wiata wstydzi si dziaa naszego rzdu i Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji? Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Gos zabierze rzecznik praw obywatelskich pani Irena Lipowicz. Bardzo prosz.

Szanowny Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Chciaabym bardzo podzikowa za wszystkie sformuowane pytania, za stanowiska klubw i pozostaych ugrupowa poselskich. To, e liczna grupa posw zadawaa pytania, jest dla mnie najlepsz nagrod wida, jak wielkie jest zainteresowanie. Z wielk wdzicznoci przyjmuj pozytywn ocen mojej pracy. Jest to dla mnie ze strony Wysokiej Izby niezwykle wane, cenne i dodajce si, motywujce do dalszych dziaa. Dzikuj rwnie w imieniu moich wsppracownikw, ktrym w duej mierze te podzikowania si nale. Odpowiadajc po kolei na pytania sformuowane przez Wysok Izb, przede wszystkim jeeli chodzi o wystpienia klubowe, jeli Wysoka Izba wyrazi zrozumienie, powtarzajce si czasami wtki pozwol sobie skoncentrowa w pewnych wsplnych odpowiedziach. Bardzo dzikuj za dostrzeenie w sprawozdaniu komisji, tak dla mnie pozytywnym, zwaszcza problemu maej liczby skarg w sprawach dyskryminacyjnych. Rzeczywicie specyk spraw tego rodzaju jest to, e jest czsto lk przed zoeniem skargi. Std wsppracujemy z organizacjami pozarzdowymi po to, aby rwnie od nich czy za ich porednictwem przyjmowa skargi, z zapewnieniem, e jeeli kto boi si ujawni swojej tosamoci, nawet nam, to moe to zrobi wobec organizacji, do ktrej czuje zaufanie, a ja bd chronia tajemnic jego tosamoci

Dzikuj, panie pole. Jako ostatnia zada pytanie pani pose Anna Paluch, Prawo i Sprawiedliwo. Bardzo prosz.
Pose Anna Paluch:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Szanowna Pani Rzecznik! Niezbywalne prawa obywatelskie, ktre powinny by respektowane w pastwie demokratycznym, to m.in. prawo do pluralizmu w debacie publicznej, prawo do swobodnego wyraania pogldw, prawo do rzetelnej informacji ze strony mediw publicznych oraz do respektowania przez wadze pastwowe konstytucyjnej zasady rwnoci. Inaczej mwic, opinia publiczna ma prawo dostpu do penego spektrum pogldw. Obywatele o pogldach konserwatywnych maj prawo do rwnoprawnego udziau w debacie publicznej ze rodowiskami liberalno-lewicowymi. Inaczej mwic, katolicy maj prawo do tego, eby media katolickie nie byy dyskryminowane i to z jaskrawym pogwaceniem
265
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz albo nawet zapoznam si tylko z problemem. Chc rwnie powiedzie, e rzeczywicie mamy te specyczny jak si mwi w midzynarodowych komunikatach ombudsmanw underreporting, czyli zbyt mae raportowanie tych spraw. To jest te charakterystyczne dla onierzy i funkcjonariuszy. Tam, gdzie s struktury z dyscyplin, jest opr przed zoeniem skargi na zewntrz. Std, i tu nawizuj do ostatniego pytania dotyczcego powoania rzecznikw czy mnoenia tych stanowisk, akurat w przypadku onierzy i funkcjonariuszy bardzo aprobuj wniosek komisji obrony, aby zgodnie z konstytucj i ustaw o rzeczniku by zapowiadany od 20 lat trzeci zastpca rzecznika, ktry mgby przeprowadza wizytacje i wizyty w jednostkach wojskowych i u funkcjonariuszy. To jestemy gotowi zrobi. Ju obecnie mj zastpca pan Stanisaw Trociuk, ktry jest tu z nami, skada takie wizyty i widzimy, jak czsto onierze, ocerowie si otwieraj przed nami. A uzawodowienie armii sprawia, e taka zmiana jest szczeglnie istotna, bo nie ma ju poboru, skoczya si na szczcie tzw. fala, to s ju mniej liczne przypadki. Ale wanie w armii zawodowej bardzo jest potrzebna kontrola typu ombudsman. Natomiast z caym szacunkiem dla intencji wnioskodawcw, jeli chodzi o rzecznika praw rodziny, mog tylko powiedzie, e tendencja w Europie i na wiecie jest zupenie odwrotna. Przez cae lata w ojczynie praw czowieka, jak Francja si chtnie okrela, byo trzech rzecznikw. Zostao to w tej chwili scalone, jest jeden rzecznik. Problem, jaki ja mam, jest rwnie taki, e ze wzgldu na t wielo na przykad jest rzecznik praw pacjenta czy rzecznik praw konsumenta czynione mi s czsto wyrzuty, e kto nie otrzyma w terminie odpowiedzi na swoje pytanie, a po analizie okazuje si, e on zoy skarg u powiatowego rzecznika praw konsumenta. A wic nie chodzi o mnoenie instytucji. Nie mwi tu o rzeczniku praw dziecka, ktry ma tak samo jak ja pozycj konstytucyjn, natomiast w innych przypadkach to raczej by utrudnio, ni by pomogo. To nie znaczy, e wtki i sprawy nie maj by szersze, albo moemy rozway powoanie w przyszoci zespou w ramach urzdu rzecznika. Jestem otwarta na rne tego typu propozycje. To nie jest jedna strona, panie pole. Jeeli przeanalizuje si moje sprawozdanie, to w mojej ocenie mniej wicej 1/5 czy 1/4 moich wystpie ma zwizek z losami rodziny, tylko jest gdzie indziej zaksigowana. Merytorycznie jak najbardziej odnosi si do rodziny. Moje wiee wystpienie dotyczce odpatnoci za przedszkola nie jest pokazane jako dziaanie prorodzinne, ale chyba nie musz w tym gronie udowadnia, jak bardzo ywotnych spraw rodzin ono dotyczy. Dzikuj bardzo panu posowi Michaowi Szczerbie za tak dogbne i kompetentne przedstawienie naszej dziaalnoci. Bardzo te pomoe mi to, co ko-
misja akcentuje ze swojej strony. Ta wsppraca z komisj byaby dla nas bardzo wana. Chciaabym powiedzie, e w szczeglnoci licz na wspprac komisji w odniesieniu do ustawy o kompensacie pastwowej. Tego zagadnienia dotyczyo te jedno z pyta. Byabym bardzo wdziczna za komisyjny projekt zmiany tej ustawy, ktra w mojej ocenie jest rzeczywicie w najwyszym stopniu wadliwa i oburzajca z punktu widzenia praw czowieka. Daoby si to rozwiza ponad podziaami, a Komisja Sprawiedliwoci i Praw Czowieka mogaby to szybko zaatwi. Jeeli chodzi o pytanie dotyczce zakadw karnych i przeduajcych si aresztw, to chc powiedzie, e w tym roku przystpilimy wanie do skargi konstytucyjnej w tej kwestii. Nie mam bliszych danych, bo nie mielimy takiej skargi, dotyczcych dyskryminacji rybakw. Bd wdziczna za szczegy i za kontakt z moim urzdem. Pan pose Andrzej Jaworski przedstawi rnorodne uwagi z punktu widzenia Klubu Parlamentarnego Prawo i Sprawiedliwo, w szczeglnoci sformuowa pytania, podobnie jak pani pose, dotyczce postpowania koncesyjnego m.in. Telewizji Trwam. Chodzi o postpowania koncesyjne dotyczce tzw. miejsca na multipleksie czy rozsianego transmitowania. Poddaam t spraw bardzo gbokiej analizie. To nie jest oczywicie sprawozdanie za rok 2011. Nie ogaszaam tego rwnie publicznie, poniewa dobry obyczaj nakazuje, aby najpierw Trybuna Konstytucyjny zapozna si ze spraw. Chc powiedzie, e nikt tu nie wyrczy ewentualnego koncesjonariusza, ktry musi wyczerpa rodki prawne, ale przy tej okazji zwrciam uwag na podstaw prawn, a wic ustaw o radiofonii i telewizji. Bardzo wnikliwa analiza doprowadzia mnie do wniosku, e art. 36 i 37 s sprzeczne z konstytucj. Skierowaam ju i podpisaam skarg do Trybunau Konstytucyjnego w tej sprawie. Podkrelam, e nie dotyczy to postpowania koncesyjnego, ktre odbywa si na podstawie ustawy. Dopiero musi to podlega ocenie, czy nastpio wyjcie poza zakres uznania administracyjnego. Jak dotd byy raczej takie oceny, e wykroczenie poza bardzo szeroki zakres uznania pozostawiony przez ustawodawc krajowej radzie nie nastpi, natomiast w moim przekonaniu ustawa, ktra stanowia podstaw tego postpowania, nie jest zgodna z konstytucj. T ustaw Wysoka Izba moe w kadej chwili zmieni. Tak jak mwi, dobre obyczaje nakazuj, aby zaczeka, a trybuna to oceni, ale poniewa pady takie pytania, nie mog przed Wysok Izb ukrywa zoenia wniosku. Myl, e ta odpowied wyczerpuje take pozostae pytania. Podkrelam te, e jeeli Wysoka Izba dokona zmiany tej ustawy przypominam, e jest to ustawa z 1992 r., o ile pamitam, z 29 grudnia... A wic to jest nastpujca sytuacja: na podstawie wczesnych wzorcw konstytucyjnych ta ustawa moga by zgodna z konstytucj, ale po uchwaleniu konstytucji z 1997 r. zmieniy si korzystnie wzorce konstytucyjne. W przypadku t odpowied dedykuj
266
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz klubowi Prawo i Sprawiedliwo, odnosi si ona do pyta zadanych w kocowej czci kiedy zmieniaj si wzorce konstytucyjne, wymaga to szczeglnej analizy. Wysoka Izba moga ju zmieni t ustaw, mogy by rwnie projekty poselskie. Ja zrobiam to, co do mnie naleao, i ta gboka analiza, ktra zaja nam sporo czasu rwnie ze wzgldu na nasze zasoby kadrowe, jakimi przy wielu innych obowizkach dysponujemy, doprowadzia mnie w rezultacie do tego wniosku. A rozstrzyga bdzie trybuna, chyba e parlament zmieni wczeniej ustaw. Deklaruj, e jestem gotowa wycofa wniosek zoony do trybunau, jeeli postulat dostosowania do wzorcw konstytucyjnych zostanie zrealizowany. Jeeli chodzi o dalsze pytania, bardzo dzikuj pani pose Sekule-Szmajdziskiej za uwagi i za dostrzeenie, e to stan prawa stanowi w tej chwili najwiksz bolczk, jest tym, co wymaga w najwikszym stopniu zmian. Deklaruj te, zwaszcza ze wzgldu na prawnicze przygotowanie pani pose, wspprac. Mog przedstawi rne nasze inicjatywy spoeczne w tym zakresie, w ktrych moglibymy konkretnie wspdziaa. Zapraszam do nawizania takiej wsppracy zarwno co do edukacji prawnej, jak i poziomu legislacji. Za wszystkie uwagi, pani pose, ktre nie wymagaj z mojej strony polemiki, chciaabym po prostu podzikowa. Pan pose Marian Cyco zapyta o bardzo wan spoecznie kwesti zatrudniania osb z niepenosprawnoci intelektualn, kwesti wydawnictw czy wystpowalimy w tej sprawie. Chc podkreli, e wystpowalimy. Moje biuro, aby dawa dobry przykad, ale przede wszystkim z przekonania, zatrudnia jedn osob z niepenosprawnoci intelektualn na takim stanowisku, na ktrym jest to moliwe, i jest te otwarte na stae dla tych osb. Mamy tu sta prac i mam nadziej, e to powinno sta si regu w sektorze publicznym. Nie dalej jak wczoraj spotkaam si z organizacj pracodawcw POPON, to jest organizacj pracodawcw zatrudniajcych osoby niepenosprawne. Spotkanie dotyczyo tego, jak dociera w tych sprawach, i o wszelkich tego typu kwestiach mwilimy. Rozmawialimy te o przygotowaniu do przyznawania nagrd lodoamaczy tym pracodawcom, ktrzy t spraw eksponuj. Dzikuj za sugesti. Opiniujc nagrod w tym roku, szczegln uwag zwrc na tych pracodawcw, ktrzy zatrudniaj osoby z niepenosprawnoci intelektualn. A wic jeszcze raz bardzo dzikuj i rwnie zapraszam do wsppracy. Dzikuj za uwag pana posa Abrahama Godsona. Chc powiedzie, e wanie mimo braku rodkw jedn z trzech komisji, ktr stworzylimy, jest Komisja Ekspertw do Spraw Migrantw, a dua cz mojej aktywnoci w tym roku, moe nie dua, ale wana, wizaa si z zaangaowaniem w dziaania na rzecz abolicji. Ustawa o abolicji, mamy 8 tys.
zgosze, jest w tej chwili oceniana pozytywnie. Midzy innymi na skutek naszej interwencji zniesiono wymg, ktry tam si pojawi e o abolicj mg wystpi ten, kto wykae, i na koncie bankowym ma rodki na utrzymanie swojej rodziny przez okres jednego roku. A wic rozumiecie pastwo, e w przypadku niezamonych imigrantw jest to sytuacja zupenie niezwyka. Dobrze, e udao si to usun, dziki temu mamy 8 tys. wnioskw. Gdybymy od naszych obywateli zaczli da, eby wykazali, i maj na koncie bankowym rodki na roczne utrzymanie, to, myl, e w ogle mielibymy kopot z obywatelstwem. Chc te powiedzie, e w sprawie pana Itoi zostao wniesione zaalenie na postanowienie. Monitorujemy t spraw, stale si ni interesujemy, czekamy, kiedy prawnie bdzie moliwy nasz dostp do akt. Bardzo dzikuj za pytanie panu posowi Romanowi Ajchlerowi. Chc tylko powiedzie, e o ile w przypadku tego postpowania koncesyjnego i radiofonii i telewizji mogam powiedzie co konkretnego, o tyle w przypadku ustawy emerytalnej waciwy byby obecny tutaj pan dyrektor Nawacki. Chc stwierdzi, e w dalszym cigu to analizujemy. Ju mamy prawie gotowe stanowisko, ale jeszcze musi to potrwa, poniewa ilo skarg obywateli, jakie napyway i napywaj, jest tak ogromna, e samo ich przetworzenie musi nam zaj sporo czasu. I chc te powiedzie, e jeeli mogabym mwi o konkretnym postulacie, to byaby to raczej kwestia tego, e kiedy przeduamy wiek emerytalny do 67. roku ycia, to programy dla osb starszych powinny raczej si zaczyna od 60+, mimo e bezrobocie zaczyna si wczeniej. W tej sytuacji ta formua 50+ suy czasem rozwodnieniu problemu, bo prawdziwy problem to zwolnienie przed tym okresem ochronnym. Chc powiedzie, e udao si zorganizowa we wsppracy z Uniwersytetem Szczeciskim wielk konferencj, debat o prawach osb starszych. Brao w niej udzia 700 osb, a rekomendacje, zalecenia i nowe inicjatywy bardzo aktywnego rodowiska szczeciskiego, ktremu chc tutaj podzikowa, pozwoliy w nowy sposb spojrze te na kwesti zatrudnienia osb starszych, ktre jest bardzo wane i czsto jest podane, oczekiwane przez osoby starsze, rwnie przez osoby starsze o ograniczeniach zdrowotnych. Pastwo jest obowizane stworzy tutaj takie moliwoci. Natomiast co do samej ustawy poniewa wpyno mnstwo skarg, jeszcze nie zdylimy ich wszystkich przeanalizowa. Chc podzikowa za pytania panu posowi Grzegorzowi Woniakowi. Chc powiedzie, e zgadzam si co do przewlekoci, wskazuj na to, jak pan pose susznie podkreli, w raporcie, natomiast w moim przekonaniu rdem tej przewlekoci jest fatalna sytuacja dotyczca biegych. Biegli czsto si broni nawet przed wydawaniem opinii, poniewa s sabo patni. Potrzebujemy by moe drugiego instytutu analiz sdowych analizy w sprawach gospodarczych i rodzinnych to jest w tej chwili wskie gardo. Jeeli
267
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz chodzi natomiast o billingi i podsuchy, tutaj trudno o wiksz aktywno ni zoenie kilku wnioskw do Trybunau Konstytucyjnego, ju nic wicej nie mona w naszym pastwie zrobi akurat w tym zakresie. No, jeszcze debaty z zespoem spoecznym rwnie obecnego tutaj pana dyrektora Stefaskiego, z du frekwencj, ze wspdziaaniem organizacji spoecznych, ktre zajmuj si sprawami ochrony danych osobowych. Tutaj zapraszam tylko do zapoznania si z nasz aktywnoci w tym zakresie. Jeeli chodzi o antydyskryminacj, osobny raport. Oczywicie, jest to dopiero pocztek. Bdzie te osobny raport, zlecamy badania. Mog tylko powiedzie, e podzielam to zdanie. Uwaam te, e przy tych maych rodkach wspilimy si na szczyty naszych moliwoci i zrobilimy ju bardzo duo, a teraz, jeli bd w ogle miaa jakiekolwiek rodki, moje szanse bd wiksze. Kolejne pytanie, pani pose Bartu z Prawa i Sprawiedliwoci. Chc powiedzie, e wanie dlatego wybraam spraw pana Knurowskiego, eby pokaza, e tam nawet, gdzie nasze moliwoci si kocz, s jeszcze inne rozwizania, chocia podkrelam: jest jeszcze jedno postpowanie prokuratorskie, jestemy w kontakcie z prokuratorem, prowadzimy korespondencj. Jednak temu panu chodzio najbardziej o pomoc od strony majtkowej, a tu prawne moliwoci rzecznika si skoczyy. Przejawia si za to solidarno spoeczna. I chc to pochwali i podzikowa, bo wanie okazao si, e zbirka podkarpackiej Solidarnoci pozwala wyj z puapki zaduenia, pozwala przerwa spiral bezradnoci, ktra ujawnia si w tej sprawie. Ale gdyby pani pose rwnie zechciaa si zaangaowa w tej konkretnej sprawie, bd bardzo wdziczna. Wanie po to przedstawiam tego typu sprawy parlamentowi. Tak jak chtnie przyjmuj od pastwa skargi przedkadane w biurach poselskich, cho nie zawsze uda si pomc ale staramy si tak ze swojej strony chciaabym mie deklaracj posw, ktrzy s skonni ze mn wspdziaa swoimi rodkami tam, gdzie moje moliwoci prawne po rnych prbach zostay wyczerpane. Dlatego te przedstawiam pastwu t kwesti, bo nasza wsppraca moe mie charakter dwustronny. Panu posowi Woniakowi odpowiedziaam: jak najbardziej, z uwzgldnieniem praw rodziny. Natomiast polski rzecznik jest oceniany bardzo wysoko, mamy tak zwany rating A. Rozproszenie kompetencji spowodowaoby, e utracilibymy t ocen ratingow. W tej chwili mona byoby jeszcze wzmocni kompetencje rzecznika praw obywatelskich. I to jest te odpowied na pytanie pani pose Kochan za ktre jestem wdziczna o to, gdzie mona byoby wzmocni moje kompetencje. Pozycja polskiego rzecznika jest uwaana za jedn z najmocniejszych na wiecie i w Europie. Std powierzono mi referaty na
kongresie wiatowym i bior udzia w pracach zarzdu. Brakuje mi ewentualnie i to by odpowiadao wielu ludziom, ktrzy skadaj u pastwa skargi rozszerzenia mojej zdolnoci co do skadania kasacji w sprawach cywilnych. To byaby punktowa nowelizacja, bo teraz mam takie prawa jak strona, tylko w duszym czasie. Jeeli chcielibycie pastwo rozszerzy moje moliwoci, to mona byoby co jeszcze poprawi w tym zakresie. Ponadto s jeszcze dwie kwestie. Tak jak mwi, przyznaj si ze wstydem, e nie otrzymuj etatw na nowe zadania. Radz sobie z tym, co mam z moimi podstawowymi zadaniami, jeli chodzi natomiast o nowe zadania, to musz by nawet nie tyle nowe pienidze, ile nowe etaty, najwaniejsi s nowi ludzie. Bez tego jestem postawiona przez parlament w sytuacji, w ktrej podlegam odpowiedzialnoci karnej, bo nie realizuj moich ustawowych, nowych, przydzielonych mi zada. Na przykad teraz pojawi si sprawy zwizane z Konwencj o prawach osb niepenosprawnych i jeeli otrzymam nowe zadania z tym zwizane, a nie dostan rodkw na ich realizacj, to bd podlega odpowiedzialnoci, natomiast zaskary tego do trybunau nie mog. A wic chodzi o pomoc tam, gdzie parlament moe mi pomc w tej newralgicznej sprawie budetowej, przy czym podkrelam: nie rozszerzam tych spraw w tych przypadkach, gdzie chodzi ewentualnie o kwesti zastpcy, jeeli uznamy, e taniej jest spowodowa inspekcj rzecznika, ni zmaga si z samobjstwami onierzy, z wypadkami z broni w armii. Naprawd, nasze kontrole s efektywniejsze i tasze, prosz bardzo. Natomiast ta sprawa jest podstawowa. Druga kwestia, ktr przedoyam parlamentowi. Chodzi o poszanowanie praw rzecznika, a wic o sytuacj, w ktrej ministrowie nie bd prbowali si wcza. Bd sobie z tym radzia, w razie czego sign jeszcze mocniej po argumenty opinii publicznej, ale po co. Przecie nie jestem wrogiem rzdu. Chc pomc. Tam s ministrowie dziaajcy w sprawie. Nawi tu do kolejnego pytania, dotyczcego wiadcze medycznych dla osb bezdomnych. Skandaliczna jest sytuacja, w ktrej na OIOM-ie najbardziej kosztowne ko jest nieraz zajmowane przez kilka dni, bo pracownik szpitala, specjalnie przyjty do tych spraw, galopem zaatwia dowd osobisty bezdomnemu, poniewa dopki nie ma dowodu, nie mona cign nalenoci i lepiej trzyma go na OIOM-ie. Robi si mu zdjcie przy tym ku i zaczyna si wycig z czasem, a jedna doba kosztuje 30 tys. z. Wystpilimy w tej sprawie. Zorganizowaam konferencj, bo dziaam bardzo koncyliacyjnie, i minister podzieli mj pogld zmieniamy przepisy. Chc to pochwali i powiedzie, e to jest przykad pokazujcy, ile mona wsplnie zrobi. Najbardziej jest mi al w sytuacji, kiedy napracujemy si i nasze propozycje kierowane do parlamentu czy do rzdu s rzeczowe. Bardzo pilnuj naszej apolitycznoci, dlatego prosz wzi pod uwag, e nie mamy wzgldu na osoby. Tak pastwo mnie zaprzysiglicie, w ta-
268
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz kiej sytuacji mnie postawilicie i naprawd tego pilnuj. A wic prosz pamita, e to jest z dobr wiar. Warto korzysta z naszych sugestii, co nie znaczy, e we wszystkim mamy racj, czasami rwnie moemy si myli, ale zasadniczo prosz przyj, e to jest z dobr wiar. Std kiedy omieliam si zaalarmowa parlament i byam bardzo wdziczna panu posowi, panu marszakowi Zychowi, za to, e dostrzeg, i to jest dla parlamentu, e mwi o tym przyjanie i w trosce o to, aby autorytet parlamentu nie by podwaany. Chc te powiedzie, e jestem wdziczna za uwagi dotyczce dziecka martwego i kwestii ubezpiecze. Prosz pastwa, prawa czowieka s naruszane nie tylko przez organy pastwa. Nie miejmy takiego poczucia. Gdzie byo sumienie ubezpieczyciela, ktry nagle zacz interpretowa zapis tak, e dzieckiem martwym jest dziecko, ktre przeyo co najmniej 24 godziny? Na tej podstawie prbuje nie wypaci odszkodowania rodzinie i tak dotknitej tragedi. To to jest dziecko martwe, martwo urodzone? Bo tak byo interpretowane nie tyle sformuowanie: dziecko martwe co dziecko martwo urodzone, e to jest dziecko, ktre przeyo co najmniej 24 godziny. Widzimy wic, e cynizm, bezduszno, ch skrzywdzenia czowieka dla zysku jest wszdzie. Byoby wielk krzywd dla pastwa polskiego, gdybymy powiedzieli, e to przede wszystkim organy pastwowe prbuj krzywdzi czowieka. Tak na pewno nie jest. Chc te powiedzie, e uwaam jeeli mog jeszcze co powiedzie w nawizaniu do wypowiedzi pana posa Zycha e jedn z najbardziej dyskryminowanych obecnie grup jest grupa chorych obonie na wsi, osoby lece, chore. W opinii Caritasu, z ktrym cile rwnie wsppracuj w ramach Rady Spoecznej, to jest taka grupa, ktra jest w tej chwili w najbardziej tragicznej sytuacji. Byabym bardzo wdziczna, rwnie jeli chodzi o prawa rodziny, gdyby sytuacj tych osb parlament zechcia zaj si w szczeglnoci. Odpowiedziaam ju pani pose Lidii Gdek, jeeli chodzi o osoby bezdomne. Jeszcze raz dzikuj za to stwierdzenie. Oczywicie byy te wystpienia do ministra zdrowia. Chtnie jeszcze przedstawi szczegy. Chc te podkreli, dzikujc panu posowi wicickiemu za podtrzymanie moich tez, e byo wiele wystpie. Na moim biurku ley nastpne, w ktrym jeszcze raz zbieram wszystkie wtki i jeszcze raz wskazuj, alarmuj, jakie to jest wane. Prosz te przyjrze si ekspertyzie co do wartoci. W tej chwili jednym z gwnym problemw naszego wymiaru sprawiedliwoci zaczyna by problem biegych. W gruncie rzeczy od jednej opinii biegego zaley, czy dana osoba otrzyma 1 mln z, 10 mln z, nieruchomo czy nic. To oczywicie wskazuje na pewn konieczno. Ja zakadam, e wszyscy biegli
dziaaj wedug najlepszej wiary i najlepszej wiedzy, ale jeeli to s tak ogromne sumy, ktre w tej chwili wstrzsaj budetami samorzdw, to jest ryzyko, e osoby starsze majce prawa do tych nieruchomoci mog by obiektem szantau, wymusze, dziaa ze strony grup przestpczych. To s osoby, ktre maj w rku prawa do olbrzymiego majtku. To s czsto osoby starsze i samotne. Z sygnaw, ktre otrzymuj, wynika, e to te moe by zachta dla wiata przestpczego. Trzeba wic te ochroni te osoby. Trzeba bardzo dokadnie patrze, czy te dokumenty, te roszczenia s przedstawiane z dobrej woli, czy tu nie dochodzi do jakiego wymuszenia czy opanowania osoby, ktry ma do tego prawa. Wreszcie bya uwaga pana posa Zgorzelskiego. Mwiam ju o sprawach cywilnych. Mog tylko podzikowa i powiedzie, e jeli chodzi o szczegy, to si zgosz, a o kasacjach mwiam ju, e mona byoby w tym zakresie rozszerzy nasze zdolnoci. Jeeli chodzi o uwag pana posa Michakiewicza, to mwiam, e w zakresie wniosku o wiadczeniach rodzinnych moemy pozostawa w kontakcie. Z pani pose Kochan ju wsppracowaymy przy okazji wielu spraw wanie rodzinnych i dotyczcych np. dzieci, ktre s uprowadzane za granic albo s uprowadzane z zagranicy przez rodzicw do Polski. Konferencja, ktr organizowalimy, wiele wniosa do wsppracy, do rozwizania tego problemu. Mam tu jeszcze pytanie, na jakim etapie prac legislacyjnych s regulacje, w ktrych postuluj odpowiedzialno dyscyplinarn komornika A nie, to nie byo pytanie. Z jakimi problemami najczciej styka si rzecznik w odniesieniu do skarg na postpowania prokuratorskie? To byy sprawy, o ktrych mwi te pan pose Godson, sprawy antydyskryminacyjne, dotyczce rasizmu, ksenofobii, a z drugiej strony wypadki komunikacyjne ze skutkiem miertelnym po interwencji rzecznika co do nagrywania przebiegu jawnego posiedzenia. Dzikuj za to pytanie. Jestem za rozszerzeniem w tym zakresie. Zaczynaj powstawa organizacje watch court, czyli te, ktre obserwuj dziaania sdw. Uwaam, e to by bardzo uspokoio sytuacj, rwnie wielu przedsibiorcw si tego domaga. Nie ma powodu czeka na jaki bardzo subtelny system caociowy, ktry zapowiada Ministerstwo Sprawiedliwoci. Ju teraz mona nagrywa dwik i zachowywa te nagrania do spraw spornych. Bardzo dzikuj pan pose Szczerba rwnie o tym wspomina bo nie zdyam o tym powiedzie szczegowo. Na koniec dzikuj te za uwagi, w ktrych podzielacie pastwo mj pogld, e dzisiaj, podczas przedstawiania takiego raportu obecno pana ministra sprawiedliwoci i praw czowieka byaby szczeglnie cenna. Przypominam, e pan minister posiada piciu zastpcw i gdyby choby jeden z tych zastpcw znalaz dzisiaj czas, aby wysucha mojego wystpienia i wda si w polemik, na co liczyam i na co jestem przygotowana, to myl, e rwnie dla

Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka
269
Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz parlamentu taka polemika midzy nami mogaby by bardzo ksztacca. Dzikuj bardzo panu marszakowi, dzikuj Wysokiej Izbie. Jeeli nie odpowiedziaam na jakie szczegowe pytanie, to na pewno jeszcze to przeanalizujemy i pozwol sobie odpowiedzie ju w formie pisemnej. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Bardzo dzikuj pani rzecznik praw obywatelskich. Zamykam dyskusj*). Stwierdzam, e Sejm zapozna si z informacj o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela. Przystpujemy do rozpatrzenia punktu 15. porzdku dziennego: Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 290) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Modziey oraz Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny (druk nr 503). Jest pan rzecznik, wchodzi na sal. Prosz wic o zabranie gosu rzecznika praw dziecka pana Marka Michalaka w celu przedstawienia informacji. Bardzo prosz. (Rzecznik Praw Obywatelskich Irena Lipowicz: Panie marszaku, chciaabym doda, e wsppraca z panem rzecznikiem ukada si bardzo dobrze i jeden wniosek do trybunau by z inicjatywy pana rzecznika.) (Oklaski) Dzikujemy. Prosz o przedstawienie informacji.
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak:

Szanowny Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! Wysoka Izbo! Na wstpie potwierdzam to, co powiedziaa pani rzecznik, a take bardzo serdecznie gratuluj. Te wsuchiwaem si w to bardzo obszerne sprawozdanie. Ciesz si, e polscy obywatele, i ci najmodsi, i ci najstarsi, otoczeni opiek tych dwch niezwykle wanych urzdw, maj moliwo zwracania si do swoich przedstawicieli i uzyskiwania konkretnej pomocy. Zgodnie z dyspozycj zawart w art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka jest mi niezmiernie mio przedstawi infor*) Teksty wystpie niewygoszonych w zaczniku nr 1.
macj o dziaalnoci rzecznika praw dziecka w 2011 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Jako konstytucyjny organ kontroli pastwa rzecznik praw dziecka stoi na stray praw dziecka okrelonych w konstytucji, w Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa. Wszystkie podejmowane przez rzecznika dziaania maj na celu zapewnienie penego i harmonijnego rozwoju dziecka oraz powinny by prowadzone z poszanowaniem jego godnoci i podmiotowoci. Szeroki wachlarz kompetencji przyznany rzecznikowi, za co bardzo serdecznie Wysokiej Izbie dzikuj, oraz wzmocnienie tych uprawnie przez kolejne nowelizacje ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka pozwoliy na skuteczne podejmowanie dziaa o charakterze interwencyjnym, ostrzegawczym, sygnalizacyjnym i inicjatywnym, jak rwnie pozwoliy na szerokie upowszechnianie oraz promowanie praw dziecka wrd maoletnich i dorosych. Przedoone sprawozdanie wyodrbnia, zgodnie z przepisami ustawy, pi gwnych obszarw dziaania na rzecz ochrony praw najmodszych obywateli Rzeczypospolitej Polskiej: to jest prawo do ycia i ochrony zdrowia, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do godziwych warunkw socjalnych, prawo do nauki oraz prawo do ochrony przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbywaniem oraz innym zym traktowaniem. W 2011 r. do rzecznika praw dziecka wpyno ogem 29 256 spraw, co stanowi wzrost o ponad 48,7% w stosunku do roku 2010, a o 266,5% w stosunku do roku 2007. Spord niespena 30 tys. spraw, ktre wpyny w roku 2011, 585 zwizanych byo z prawem do ycia i ochrony zdrowia. Dotyczyy one przede wszystkim przestrzegania praw maoletnich pacjentw, organizacji opieki zdrowotnej nad populacj wieku rozwojowego, organizacji i funkcjonowania placwek suby zdrowia, kosztw leczenia, bdw lekarskich i dochodzenia roszcze zwizanych z udzielaniem wiadcze zdrowotnych. 17 481 spraw zwizanych byo z prawem do wychowania w rodzinie. Dotyczyy one przede wszystkim egzekucji prawomocnych wyrokw o przymusowym odebraniu maoletniego, procedury przymusowego odebrania dziecka, upowszechniania mediacji rodzinnych, problemu rozwizywania przysposobie, zapewnienia godnych warunkw do spotka dzieci z rodzicami pozbawionymi wolnoci, funkcjonowania sdownictwa rodzinnego, przewlekoci postpowa o uregulowanie sytuacji prawnej dzieci umieszczanych w placwkach opiekuczo-wychowawczych i w rodzinach zastpczych, systemu pieczy zastpczej nad dzieckiem, zapewnienia waciwej opieki dzieciom, ktre traaj do placwek opiekuczo-wychowawczych oraz placwek resocjalizacyjnych, przestrzegania przepisw proceduralnych w sprawach o przysposobienie, sprawnej egzekucji orzecze sdw opiekuczych. 2328 spraw dotyczyo prawa do godziwych warunkw socjalnych, przede wszystkim rent rodzinnych,
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 270

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak wiadcze z pomocy spoecznej, wiadcze rodzinnych oraz wiadcze z funduszu alimentacyjnego, problemw mieszkaniowych i eksmisji. 2829 spraw zwizanych byo z prawem do nauki. Dotyczyy one przede wszystkim zasad rekrutacji dzieci do przedszkoli publicznych, liczebnoci uczniw w oddziaach szkolnych, dowozu dzieci do szk i przedszkoli, niewaciwego zachowania nauczycieli bd dyrektora przedszkola lub szkoy wobec dzieci, realizacji obowizku szkolnego i obowizku nauki, w tym przez dzieci z niepenosprawnoci, uczniw z chorobami przewlekymi, uczniw ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, likwidacji szk, wyrwnywania szans edukacyjnych, zmiany orodka socjoterapii, szkolnego punktu konsultacyjnego za granic, dotacji dla uczniw nieposiadajcych polskiego obywatelstwa. 3448 spraw zwizanych byo z prawem do ochrony przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbywaniem oraz innym zym traktowaniem. Dotyczyy one przede wszystkim przemocy wobec dzieci w rodowisku domowym, przemocy seksualnej, naruszania praw wychowankw placwek opiekuczo-wychowawczych, wcznie ze stosowaniem wobec nich przemocy, przemocy rwieniczej w szkole bd przedszkolu. W 2011 r. skierowaem ogem 125 wystpie o charakterze generalnym. Korzystajc z ustawowych kompetencji, zgaszaem swj udzia w charakterze strony lub uczestnika postpowania sdowego, jeeli istniao zagroenie dla dobra dziecka w toczcym si procesie. W 2011 r. uczestniczyem ogem w 171 postpowaniach sdowych i administracyjnych, co stanowi wzrost w stosunku do roku 2010 o 15,54%. W 2011 r. podjem decyzj o przystpieniu do 111 postpowa. Ponadto kontynuowaem czynnoci procesowe w 46 sprawach podjtych w 2010 r. oraz 14 sprawach podjtych jeszcze w 2009 r. W 7 postpowaniach wystpowaem w charakterze obserwatora. Istotnym elementem dziaalnoci rzecznika praw dziecka byo podejmowanie czynnoci kontrolnych w nastpstwie otrzymanych sygnaw o nieprawidowociach, jak rwnie z wasnej inicjatywy. W 2011 r. przeprowadziem cznie 197 kontroli w nastpujcych miejscach: przedszkolach, szkoach podstawowych, gimnazjach i szkoach ponadgimnazjalnych, placwkach opiekuczo-wychowawczych, modzieowych orodkach socjoterapii oraz modzieowych orodkach wychowawczych, specjalnych orodkach szkolno-wychowawczych, orodku rewalidacyjno-wychowawczym, samodzielnym publicznym zakadzie opiekuczo-leczniczym dla dzieci i modziey, na koloniach i obozach oraz w placwkach wypoczynku w miejscu zamieszkania dzieci, innych formach opieki nad dzieckiem, oddziale psychiatrii sdowej o wzmocnionym zabezpieczeniu dla modziey w samodziel-
nym publicznym szpitalu dla nerwowo i psychicznie chorych, oddziale pediatrii w szpitalu dziecicym, oddziale chorb puc i grulicy dla dzieci i modziey. W ramach wsppracy z organami wadzy uczestniczyem osobicie lub przez moich przedstawicieli w pracach staych zespow problemowych i w programach resortowych. Naleay do nich m.in. Zesp ds. Zwalczania i Zapobiegania Handlowi Ludmi, Ocena V i VI sprawozdania okresowego z realizacji przez Polsk postanowie Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniajcego traktowania albo karania, Ocena XX i XXI sprawozdania z realizacji przez Polsk postanowie Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej. Z inicjatywy rzecznika praw dziecka i pod jego przewodnictwem 18 sierpnia 2011 r. odbyo si pierwsze posiedzenie midzyresortowego zespou do spraw obchodw Roku Janusza Korczaka. W tym miejscu pragn Wysokiej Izbie bardzo serdecznie podzikowa za uwzgldnienie tej inicjatywy, ktr zgosia komisja kultury, i uchwalenie roku 2012 Rokiem Janusza Korczaka. Rok 2012 tym samym zosta ogoszony Rokiem Praw Dziecka, dziki czemu zarwno w naszym kraju, jak i poza jego granicami odbywa si wiele dziaa zwizanych z promocj praw dziecka, z ich upowszechnianiem i obron. Take nasze polskie inicjatywy w duchu myli Janusza Korczaka s przedstawiane na zewntrz jako godne podejmowania. Nie tak dawno delegacja francuska przypomniaa o tym, e Polska w wiecie nosi miano ojczyzny praw dziecka. Zaopiniowano w moim biurze w roku 2011 25 rnego rodzaju aktw prawnych. W 2011 r. podjem inicjatyw zorganizowania spotka z sdziami orzekajcymi w sdach rodzinnych na terenie caego kraju. Przedmiotem debaty podjtej przez rzecznika z sdziami rodzinnymi bya w pierwszej kolejnoci analiza poszczeglnych instytucji prawa procesowego pod ktem ich znaczenia dla ochrony praw dziecka. Spotkania odbyy si w 22 sdach okrgowych, tj. w Biaymstoku, Bydgoszczy, Elblgu, Gdasku, Koninie, Lublinie, odzi, omy, Ostroce, Piotrkowie Trybunalskim, Pocku, Poznaniu, Przemylu, Radomiu, Rzeszowie, Siedlcach, Supsku, Suwakach, Toruniu, Warszawie-Pradze, Wocawku, Zamociu. cznie w spotkaniach wzio udzia ponad 200 sdziw sdw okrgowych i rejonowych. Kontynuacja tego dziaania ma miejsce w roku 2012. Celem tych spotka bya rwnie wymiana dowiadcze, szczeglnie dotyczcych problemu poszanowania i ochrony praw dzieci. Ich efektem jest zbir zaoe bdcych podstaw do przygotowania propozycji wprowadzenia zmian w przepisach prawa rodzinnego. Pakiet tych propozycji zostanie przedstawiony Wysokiej Izbie jesieni tego roku. Rok 2011 przynis kolejne dziaania realizowane we wsppracy z organizacjami pozarzdowymi. Do rzecznika zwracaj si organizacje zarwno szczebla lokalnego, jak i oglnopolskiego z prob o wspln

271
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak realizacj inicjatyw sucych nie tylko promocji i upowszechnianiu praw dziecka, ale take m.in. zachcaniu najmodszych do czytania ksiek, zapobieganiu przemocy wobec dzieci, czy przygotowywaniu obchodw Roku Janusza Korczaka. Byy to m.in.: kampania spoeczna i program Mdrzy rodzice, kampania spoeczna Pytka wyobrania to kalectwo, akcja upowszechniania czytelnictwa wrd najmodszych, konferencja O godno dziecka z niepenosprawnoci, spotkanie dotyczce form wspierania edukacji dzieci i modziey oraz spotkanie dotyczce przygotowa do obchodw Roku Janusza Korczaka. W ramach wsppracy midzynarodowej w 2011 r. wziem udzia osobicie bd poprzez swoich przedstawicieli w pracach i posiedzeniach midzynarodowych gremiw zajmujcych si ochron praw dzieci. Midzy innymi byo to posiedzenie grupy roboczej powoanej przez Rad Praw Czowieka do spraw opracowania III protokou fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka w Genewie. Przypomn, e ten protok czeka na podpisanie przez Rzeczpospolit Polsk, na ratykacj. Apeluj o to, eby stao si to jak najszybciej, jeszcze w Roku Janusza Korczaka, zwaywszy na to, e inicjatyw dotyczc tego protokou zgosi polski rzecznik praw dziecka. Byy to te midzynarodowe spotkanie zorganizowane przez Agencj Praw Podstawowych Unii Europejskiej powicone wskanikom ochrony praw dziecka w Europie, posiedzenie Zarzdu Europejskiej Sieci Rzecznikw Praw Dziecka, ENOC, midzynarodowa konferencja Rady Europy powicona przeciwdziaaniu przemocy wobec dzieci, konferencja ekspercka Komisji Europejskiej na temat dzieci zaginionych, midzynarodowe spotkanie Europejskiej Sieci Modych Doradcw ENYA, zjazd rzecznikw zrzeszonych w ramach Europejskiej Sieci Rzecznikw Praw Dziecka, ENOC, ktry we wrzeniu zeszego roku odby si w Warszawie, dzie dyskusji oglnej w Komitecie Praw Dziecka ONZ w Genewie, midzynarodowa konferencja powicona opiece zdrowotnej przyjaznej dzieciom, seminarium midzynarodowe na temat praw dziecka, midzynarodowa konferencja Rady Europy powicona strategii Rady Europy na lata 20122015, w tym take naley wymieni spotkanie z komisarzem praw czowieka Rady Europy i spotkanie z czonkini Komitetu Praw Dziecka ONZ, ktre odbyo si w moim biurze w Warszawie. Istotnym elementem wzmacniajcym wspprac midzynarodow by fakt przejcia przez polskiego rzecznika praw dziecka we wrzeniu ub.r. przewodnictwa w Europejskiej Sieci Rzecznikw Praw Dziecka, organizacji zrzeszajcej niezalene instytucje narodowe, regionalne lub lokalne czuwajce nad przestrzeganiem praw dziecka w pastwach naszego kontynentu. Obecnie Europejska Sie Rzecznikw Praw Dziecka obejmuje 40 instytucji w 31 krajach w Europie.
W ramach upowszechniania praw dziecka spotkaem si osobicie w roku 2011 z 54 tys. dzieci na terenie caego kraju, w tym w mojej siedzibie przyjem prawie 800 dzieci. Ponadto uczestniczyem w 178 spotkaniach w ramach promocji praw dziecka oraz w 86 konferencjach i seminariach osobicie bd przez swoich przedstawicieli. 109 wydarze i inicjatyw organizowanych m.in. przez organizacje pozarzdowe, placwki naukowe, organy administracji pastwowej i samorzdowej zostao objtych honorowym patronatem rzecznika praw dziecka. To jest cz oglna informacji, ktr przedstawiam Wysokiej Izbie. Szczegln uwag zwracam na t cz integraln, ktra zostaa stworzona na podstawie analizy poszczeglnych dziaa i tych indywidualnych, i tych generalnych oraz odpowiedzi na nie przychodzcych, a dotyczy uwag o stanie przestrzegania praw dziecka. Przypomn, e Polska zoya dwa zastrzeenia do Konwencji o prawach dziecka. Pierwsze z nich dotyczy art. 7, wobec ktrego Polska zastrzega, e prawo dziecka przysposobionego do poznania rodzicw naturalnych bdzie podlegao ograniczeniu na gruncie przepisw umoliwiajcych przysposabiajcym zachowanie tajemnicy pochodzenia dziecka. Drugie odnosi si do granicy wieku, od ktrej dopuszczalne jest powoywanie do suby wojskowej lub podobnej oraz uczestnictwo w dziaaniach zbrojnych, o czym rozstrzyga ma prawo Rzeczypospolitej Polskiej, jednak granica ta nie moe by nisza ni przewidziana w art. 38 konwencji. W informacji zaznaczam, e zastrzeenia te, mimo e nie znajduj uzasadnienia zarwno na gruncie nauki, jak i praktyki spoecznej, w dalszym cigu nie zostay wycofane. One co prawda nie zostay wycofane, ale ju jest decyzja Rady Ministrw, ju jest druk sejmowy, projekt nad ktrym Wysoka Izba, mam nadziej, jak najszybciej si pochyli pozwalajcy na wycofanie tych zastrzee. To niezwykle wany sygna, ktry zostanie przedstawiony gremiom midzynarodowym. Wanym spostrzeeniem dotyczcym kadego z niej omawianych praw jest uwaga dotyczca przestrzegania w polskiej praktyce spoecznej postanowie art. 12 Konwencji o prawach dziecka, gwarantujcego kademu dziecku, ktre jest zdolne do ksztatowania wasnych pogldw, prawa do swobodnego wyraania wasnych pogldw we wszystkich sprawach dotyczcych dziecka i przyjmowania ich z naleyt wag, stosownie do wieku oraz dojrzaoci dziecka. Gwarancja ta znajduje odzwierciedlenie w art. 72 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ktry stanowi: W toku ustalania praw dziecka organy wadzy publicznej oraz osoby odpowiedzialne za dziecko s obowizane do wysuchania i w miar moliwoci uwzgldnienia zdania dziecka. Niezasiganie opinii dziecka w sposb szczeglny uwidocznione jest w sprawach dotyczcych likwidacji lub reorganizacji placwek edukacyjnych i kulturalnych, w postpowaniach prowadzonych przez organy

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak wadzy, w tym sdowych, administracyjnych, prokuratorskich, oraz w procedurach medycznych. Zwracam na to uwag przed omawianiem ju poszczeglnych praw, ktre zostay okrelone w ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka. Teraz uwagi dotyczce prawa do ycia i zdrowia. Spord problemw zwizanych z prawem do ycia i zdrowia szczegln uwag naley zwrci na nastpujce sprawy. Konieczno przeprowadzenia analizy poziomu opieki nad matk i dzieckiem w zakresie programw zdrowotnych i edukacyjnych zapobiegajcych wczeniactwu. W Polsce 6,1% wszystkich urodzonych dzieci to wczeniaki, w Europie jest to 2%, w Japonii 1%. Problem wspierania modych rodzicw, w tym maoletnich, w zakresie przygotowania do macierzystwa i ojcostwa. W Polsce 3,55% dzieci jest rodzonych przez maoletnie matki. Cie te nie s zwykle planowane. Stwarza to okrelone nastpstwa zdrowotne zarwno dla matki, jak i dla dziecka. Modzi rodzice nie maj odpowiedniego wsparcia. System opieki zdrowotnej nie jest nastawiony na zaspokajanie specycznych potrzeb rodziny, w tym potrzeb emocjonalnych. Utrudniony dostp do lekarzy specjalistw. To jest uwaga, ktr powtarzam od 2008 r. i bd powtarza, dopki nie zostanie uwzgldniona. Nadal istnieje problem dostpu dzieci do lekarza specjalisty, w szczeglnoci z zakresu pediatrii, okulistyki, psychiatrii, na ktr zwracam szczegln uwag, alergologii, ortodoncji, ortopedii i rehabilitacji. Teraz kolejna uwaga, ktr powtarzam, a ktra jest niezwykle wana, myl, e priorytetowo wana do podjcia, tj. konieczno corocznego badania kadego dziecka przez lekarza pediatr. W dalszym cigu nie zosta zrealizowany postulat rzecznika, aby raz w roku kade dziecko zostao przebadane przez lekarza pediatr. Skuteczna prolaktyka i wdraanie systemu wczesnego diagnozowania s konieczne ze wzgldu na zauwaalny wzrost problemw zdrowotnych dzieci. Szczeglnie zwracam uwag na wady postawy i otyo. Z kolei w kontekcie ostatnich wydarze, ktre miay miejsce i zbulwersoway nie tylko opini publiczn, lecz wszystkich, myl, e gdyby kade dziecko raz do roku byo badane i znane lekarzowi pediatrii, take w innych sferach ycia, moglibymy prbowa unikn zych nastpstw. Niedostateczna opieka stomatologiczna. W dalszym cigu istnieje pilna potrzeba zapewnienia, szczeglnie na obszarach wiejskich, opieki stomatologicznej dla dzieci. W Polsce odsetek dzieci z prchnic i wadami zgryzu jest bardzo duy. W zalenoci od wieku dziecka waha si on od 85% do 94%. Wprowadzenie postulowanych ju od lat ubiegych mobilnych gabinetw stomatologicznych, tzw. dentobusw, ktre dotr do kadego dziecka, byoby stosunkowo tani i skuteczn metod na ograniczenie tego zjawiska.
Ponadto w poszczeglnych wojewdztwach wystpuj rne warunki w zakresie kontraktowania przez Narodowy Fundusz Zdrowia wiadczenia usug stomatologicznych dla dzieci w gabinetach zorganizowanych na terenie szkoy, w efekcie czego ju istniejce i wyposaone przez samorzdy gabinety nie funkcjonuj. Niedostateczna opieka zdrowotna w przedszkolach i szkoach. Kontrakt z pielgniark na prac w wymiarze kilku godzin w tygodniu nie zabezpiecza potrzeb dzieci, w tym dzieci przewlekle chorych. Ograniczony dostp do wyspecjalizowanej opieki psychiatrycznej. Ten problem ley mi bardzo na sercu i zwracam na niego uwag. Nadal brak jest dostatecznej liczby specjalistw w zakresie psychiatrii dziecicej pomimo obserwowanego wzrostu liczby dzieci z zaburzeniami depresyjno-lkowymi, podejmujcymi prby samobjcze lub zamierzone samookaleczenia. Brak jest krajowego programu monitorujcego zjawisko oraz zapobiegajcego samobjstwom wrd dzieci. Ponadto w oddziaach psychiatrycznych wsplnie leczone s dzieci z gbokimi zaburzeniami, manifestujce zachowania o charakterze prowokacyjnym, seksualnym, buntowniczym oraz dzieci z zaburzeniami lkowymi, wymagajce szczeglnej ochrony i zapewnienia im poczucia bezpieczestwa. Powoduje to nisz skuteczno, a nawet pozbawienie maych pacjentw terapii np. z uwagi na przedwczesne wypisanie ze szpitala. Ograniczony dostp do terapii psychologicznej. Czas oczekiwania dziecka na badania diagnostyczne i terapi w wyspecjalizowanej poradni jest zbyt dugi, szczeglnie w alarmujcych sytuacjach, kiedy dziecko potrzebuje natychmiastowej pomocy. Ograniczony dostp do sanatoriw i uzdrowisk. Nadal zmniejsza si liczba miejsc w sanatoriach i uzdrowiskach dla dzieci pomimo faktu, e udzia dzieci dotknitych chorobami cywilizacyjnymi i przewlekymi osiga w populacji rozwojowej ponad 20%. Wiem, e w tym zakresie pani pose wykazaa ogromne zainteresowanie podjciem wsppracy i dziaa, za co ju dzikuj, bo to jest naprawd wana sprawa, ebymy nie stracili tych miejsc, ktre ju dzisiaj mamy. Bo jeli co przestaje istnie, to ciko jest to odbudowa. Utrudniony dostp do nowoczesnych lekw i programw terapeutycznych. Dugotrwae procedury przyjmowania standardw medycznego postpowania i udostpniania lekw powoduj znaczne ograniczenie dostpnoci do nowoczesnych lekw bd programw terapeutycznych. Problem dotyczy m.in. leczenia moczenia nocnego, rozszczepw podniebienia, prolaktyki zakae ukadu oddechowego u noworodkw, wczeniakw. Problem uywania przez dzieci i naduywania przez dorosych alkoholu i innych rodkw psychoaktywnych. Dane zbierane przez instytucje oraz organizacje pozarzdowe s fragmentaryczne, nie s poddawane systematycznej aktualizacji, przez co nie

273
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak odzwierciedlaj caoci tego problemu. W Polsce nie s prowadzone kompleksowe badania dotyczce zaywania przez dzieci rodkw psychoaktywnych oraz lekw w celach niemedycznych. Brak danych nie pozwala na ocen skali zjawiska i wdroenie skutecznego programu przeciwdziaania. Mwi o tej kwestii na podstawie tych danych, ktre do mnie wpywaj, ale one s bardzo rozproszone. Jeli chodzi o prawo do wychowania w rodzinie, spord problemw zwizanych z nim szczegln uwag naley zwrci na nastpujce kwestie. Podnoszenie kompetencji rodzicielskich. Konieczna jest intensykacja procesu wdraania w praktyk problemw podnoszenia kompetencji opiekuczo-wychowawczych rodzicw oraz programw promowania i wdraania pozytywnych metod wychowawczych. To jest take wielkie zadanie dla szk, ktre powinny by otwarte na wspprac z rodzicami, ktre powinny na bazie wysokich kompetencji swoich pracownikw, nauczycieli, dzieli si nimi take z rodzicami, ktrzy z kolei powinni czu si w szkole partnerami, chcie do niej przychodzi w sprawach dotyczcych dziecka, nie czu si intruzami. Skuteczno egzekucji prawa do kontaktu dziecka z obojgiem rodzicw. Pomimo nowelizacji Kodeksu postpowania cywilnego z sierpnia 2011 r., zmieniajcej przepisy w zakresie egzekucji orzecze dotyczcych kontaktw z dzieckiem, w praktyce wystpuj jeszcze trudnoci w realizacji tego prawa. Analiza spraw wskazuje jednak, i sdy coraz czciej korzystaj z nowych uprawnie, co sukcesywnie winno zwiksza skuteczno egzekucji prawa do kontaktw dziecka z rodzicem, zagwarantowanych w art. 10 Konwencji o prawach dziecka. Konieczno monitorowania procedur przysposobienia przy tzw. adopcji ze wskazaniem. Analiza spraw zwizanych z adopcj kierunkow uzasadnia potrzeb nowelizacji przepisw Kodeksu rodzinnego i opiekuczego majcych na celu ograniczenie krgu osb, ktre mog by przez rodzicw dziecka wskazane jako przysposabiajce. Statystyki orzecze wydawanych w przedmiocie przysposobie pokazuj, e coraz wiksza liczba adopcji zawieranych jest z pominiciem orodkw adopcyjnych. Taka praktyka uatwia funkcjonowanie tzw. szarej strefy adopcyjnej. Mona take podejrzewa, e moe by uskuteczniany proceder nazywany handlem ludmi. Zapewnienie przyjaznych warunkw do spotka dziecka z rodzicem w jednostkach penitencjarnych. Naley zagwarantowa odpowiednie warunki do spotka dziecka z rodzicem w jednostkach penitencjarnych w przypadkach, kiedy kontakt taki jest zgodny z dobrem dziecka. Konieczno monitorowania realizacji przepisw wynikajcych z ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej. Konieczne jest biece monitorowanie zada podejmowanych na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewdzkim, wynikajcych
z przepisw ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej oraz penej implementacji przepisw wymienionej ustawy. To jest bardzo wana ustawa, niezwykle porzdkujca system pomocy dziecku i rodzinie, bardzo potrzebna dziki instrumentom, ktre zostay w niej udoskonalone albo wskazane. Upowszechnianie mediacji w sprawach rodzinnych. Analiza postpowa sdowych, w szczeglnoci postpowa rozwodowych wskazuje, i nadal, pomimo nowelizacji przepisw Kodeksu postpowania cywilnego dotyczcych mediacji oraz prowadzonych kampanii na rzecz propagowania idei mediacji rodzinnych, stosowanie tej formy rozwizywania sporu ma niewielki zasig. Problem znikomego korzystania z alternatywnych rodkw dotyczy take spraw prowadzonych w trybie konwencji haskiej odnoszcej si do cywilnych aspektw uprowadzenia dziecka za granic. Niewtpliwie gwn przeszkod s koszty mediacji, ktre zgodnie z obowizujcym prawem obciaj strony postpowania. Konieczno przeciwdziaania negatywnym skutkom migracji rodzicw. Odsetek dzieci pozostawionych bez opieki przez rodzicw migrujcych jest nadal wysoki. Migracja rodzicw zwizana z poszukiwaniem pracy uzasadnia podjcie prac legislacyjnych regulujcych sytuacj prawn pozostawionego dziecka, na przykad stworzenie moliwoci przekazania za zgod sdu prawa do opieki nad dzieckiem wskazanej przez rodzicw osobie. Umieszczanie maoletnich cudzoziemcw w strzeonych orodkach. Pobyt maoletnich cudzoziemcw w orodkach typu zamknitego moe negatywnie wpywa na ich rozwj psychozyczny. W strzeonych orodkach dzieci te maj ograniczony dostp do wiata zewntrznego, edukacji oraz zaj rekreacyjno-sportowych. Znacznie lepszym rozwizaniem jest umieszczanie maoletnich cudzoziemcw pozbawionych opieki rodzica w zastpczych rodowiskach wychowawczych. W tej sprawie take podpisaem dzisiaj wystpienie generalne do ministra spraw wewntrznych. Realizacja procedur adopcyjnych. Najczstsz przeszkod, ktra uniemoliwia lub utrudnia adopcj, jest nieuregulowana sytuacja prawna dziecka. Obowizek wsppracy z orodkiem adopcyjno-opiekuczym spoczywa na placwce, w ktrej przebywa dziecko. Z przeprowadzonych przez rzecznika praw dziecka kontroli wynika, e nadal wiele dzieci nie jest zgaszanych do orodkw adopcyjno-opiekuczych, przez to skazuje si je na wielomiesiczny, a czasem wieloletni pobyt w domu dziecka. T informacj potwierdziy take badania Najwyszej Izby Kontroli, do ktrej wystpiem w tej sprawie. Wzmocnienie gwarancji procesowych dla maoletnich poniej 13. roku ycia. Dziecko pomidzy 13. a 18. rokiem ycia posiada zdolno do podejmowania czynnoci w sprawach dotyczcych jego osoby. Moe wic w pewnym zakresie reprezentowa swoje interesy poprzez wyraenie opinii. Prawo przewiduje take moliwo wypowiedzenia si przez dziecko, jeeli stan jego roz-

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak woju psychozycznego na to pozwala. Wtpliwoci budzi jednak zakres gwarancji procesowych dla dziecka poniej lat 13. Praktyka spraw przekazywanych rzecznikowi wskazuje na niedostateczn reprezentacj dziecka w postpowaniach dotyczcych ograniczenia lub pozbawienia wadzy rodzicielskiej. Opiekunowie, ktrych wadza rodzicielska moe by przez sd ograniczona, mog mie trudnoci z waciwym reprezentowaniem interesw dziecka. Skutkuje to wieloletnim przebywaniem dziecka w placwkach opiekuczo-wychowawczych i przeduajcymi si postpowaniami o uregulowanie sytuacji prawnej dziecka. Brak procedur postpowania dla kuratorw przy czynnociach odebrania dziecka. Nadal nie zostay uzupenione obowizujce przepisy o wytyczne, ktre w jasny, systemowy i niebudzcy wtpliwoci interpretacyjnych sposb regulowa bd postpowanie kuratora i innych sub podczas odebrania dziecka. Konieczne jest okrelenie zasad przygotowania maoletniego i jego bliskich do czynnoci przymusowego odebrania. Standaryzacja podejmowanych przez kuratora czynnoci pozwoli w lepszy sposb egzekwowa orzeczenia sdw przy peniejszej obronie interesw samego dziecka. Prawo do godziwych warunkw socjalnych. Wymieniam tutaj nastpujce sprawy: Zamroenie progw dochodowych. Utrzymywanie od dnia wejcia w ycie ustawy o wiadczeniach rodzinnych, to jest od 2004 r., kryterium dochodowego, od ktrego zaley uprawnienie do zasiku rodzinnego i przysugujcych do niego dodatkw, na poziomie 504 z w przeliczeniu na osob powoduje, i sukcesywnie zmniejsza si liczba rodzin uprawnionych do pomocy w postaci wiadcze rodzinnych. Ale take w tym miejscu jestem zobowizany zauway, e w tym roku zostao ogoszone zaatwienie tego problemu i jest ju odpowiednia decyzja rzdu w tej sprawie. Zagroenie ubstwem dzieci z rodzin wielodzietnych. Trudna sytuacja yciowa i materialna najczciej dotyka rodzin, w ktrych jest wicej ni troje dzieci. Problem midzy innymi dotyczy braku wystarczajcej liczby miejsc w obkach i przedszkolach oraz wysokoci opat za usugi opiekucze. Niezwocznie naley wzmc prace zmierzajce do systemowego wsparcia rodzin wielodzietnych. Niejednolita wykadnia przepisw uprawniajcych osoby samotnie wychowujce dzieci do otrzymywania wiadcze. Brak precyzyjnego ustawowego okrelenia osoba samotnie wychowujca dziecko prowadzi do niejednolitego stosowania przepisw ustawy o wiadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentw, a w konsekwencji do rnego traktowania dzieci bdcych w tej samej sytuacji faktycznej i prawnej w kontekcie przyznawania im dodatkw do zasikw rodzinnych oraz wiadcze z funduszu alimentacyjnego.
Trudna sytuacja mieszkaniowa rodzin z dziemi. Do rzecznika praw dziecka nadal napywa wiele skarg dotyczcych problemw mieszkaniowych rodzin z dziemi, ktrych nie sta na samodzielne kupno lub wynajem mieszkania. Problem braku prawa do renty rodzinnej dla dzieci osoby, ktra w chwili mierci miaa ustalone prawo do renty socjalnej. Dzieci osoby cakowicie niezdolnej do pracy, majcej ustalone prawo do renty socjalnej, w wypadku mierci rodzica pozbawione s prawa do renty rodzinnej z ubezpieczenia spoecznego. Problem likwidacji stowek szkolnych. Samorzdy coraz czciej podejmuj decyzj o likwidacji stowek szkolnych i zastpowanie ich zewntrznym kateringiem. W wielu przypadkach powoduje to wzrost cen posikw oraz obnienie ich jakoci. Nie mwi tutaj o ajencji, mwi o kateringu, o zewntrznej rmie. Jak pokazuje praktyka, a tego dowiadczylimy chociaby na podstawie likwidacji gabinetw lekarskich czy gabinetw stomatologicznych, nie tak atwo jest pniej odbudowa co, co wczeniej zostao zlikwidowane, a kuchnia jest takim specjalnym miejscem, ktrego wyposaenie jest drogie, wic lepiej by byo umoliwi ajentowi prowadzenie jej i egzekwowa od niego jako posikw, ni likwidowa miejsce, w ktrym one powstaway. Maa skuteczno egzekwowania wiadcze alimentacyjnych. Brak skutecznego dochodzenia alimentw nalenych dzieciom czsto wynika z niewaciwej koordynacji dziaa organw powoanych do egzekwowania obowizku alimentacyjnego. Problemy zwizane z ulgami podatkowymi dla rodzin. Z ulgi prorodzinnej nie mog korzysta podatnicy inni ni podatnicy podatku dochodowego od osb zycznych, uzyskujcy dochody opodatkowane na zasadach oglnych. Zatem z ulgi tej nie moe korzysta pozostaa grupa podatnikw wychowujcych dzieci (rozliczajcych si w sposb ryczatowy oraz paccych podatek liniowy). Prawo do nauki. Spord problemw dotyczcych prawa do nauki zwracam uwag na niski poziom edukacji prawnej. Funkcjonowanie w nowoczesnym spoeczestwie wymaga od modych ludzi znajomoci prawa. Zaznajomienie z podstawowymi reguami rzdzcymi demokratycznym pastwem prawa niezbdne jest dla prawidowego funkcjonowania w dorosym yciu. W zwizku z sukcesem pilotaowego programu wprowadzajcego do szk zajcia ze znajomoci prawa naley popiera ide wprowadzenia zaj z praktycznej nauki prawa w szkoach. Brak prawidowej opieki szkoy, przedszkola nad dzieckiem przewlekle chorym. Nauczyciele obawiaj si w stosunku do dziecka przewlekle chorego, np. na cukrzyc, aczkolwiek ilo tych interwencji spada w roku 2011 w stosunku do roku 2010, wykonywania prostych czynnoci niewymagajcych specjalistycznej wiedzy medycznej, tj. np. obsuenia pompy insulinowej czy glukometru. Przeprowadzenie krtkich szkole w zakresie pomocy dziecku przewlekle cho-

275
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak remu znaczco wpynoby na popraw bezpieczestwa i polepszyo komfort funkcjonowania dziecka w placwce. Nieregulowanie kwestii liczebnoci uczniw w oddziale. Rozporzdzenie w sprawie podstawy programowej opisuje jedynie zalecane warunki i sposb jej realizacji oraz dotyczy wycznie pierwszego etapu edukacyjnego, tj. klas IIII. Pomimo zgaszanych przez rzecznika wnioskw w sprawie okrelenia standardw liczebnoci uczniw w oddziale oraz przedstawiania negatywnych konsekwencji wynikajcych z nieuregulowania tej kwestii sytuacja ta nie ulega zmianie. Temat dotyczcy likwidacji placwek edukacyjnych. Zbyt czsto jedynym kryterium uzasadniajcym potrzeb likwidacji placwki jest czynnik ekonomiczny. Wszelkie zmiany w tym zakresie powinny by zawsze poprzedzone szerokimi konsultacjami spoecznymi oraz by zgodne z najlepiej pojtym interesem dziecka, z konsultacjami spoecznymi, w ktrych bd uczestniczy take dzieci, o czym mwiem na wstpie. Ale musz te powiedzie i z tego miejsca podzikowa samorzdom, ktre na apel rzecznika zwerykoway swoje decyzje wstpne i podjy waciwe decyzje dla chronienia dobra dzieci. Jest ich tak duo, e nie jestem w stanie ich tutaj wymieni. Dzikuj za nieokopywanie si, nieupieranie si przy swojej decyzji, ale take za yczliwy dialog i zrozumienie dla potrzeb dziecka, rwnie w kwestiach dotyczcych problemw mieszkaniowych. Jeli chodzi o ograniczony dostp dzieci w wieku 3 i 4 lat do edukacji przedszkolnej, na co zwracam uwag, oczywicie obserwujemy wzrost, ale ta uwaga bdzie aktualna do czasu, kiedy to nie bdzie rwne redniemu zabezpieczeniu podawanemu w Unii Europejskiej. Nieprawidowoci w ywieniu dzieci w obkach, przedszkolach i szkoach to jest wany problem. Badania dotyczce oceny ywienia w stowkach w obkach, przedszkolach i szkoach wskazuj, i dieta dzieci jest le zbilansowana, a przy tym niedostosowana do ich wieku i potrzeb. Niezbdne jest pilne podjcie dziaa w zakresie poprawy jakoci ywienia dzieci poprzez wprowadzenie stosownych regulacji prawnych obligujcych do realizacji norm ywieniowych opracowanych przez Instytut ywnoci i ywienia oraz promocji zdrowego stylu ywienia. Tutaj dobr praktyk, lokaln przedstawi mi prezydent Gdaska, ktry decyzj tamtejszej rady wprowadzi normy i dziaania w tym zakresie. Zachcam do powielania takich praktyk i zwrcenia na to uwagi przez organy prowadzce. Uwaam, e skoro mona byo te kwestie uregulowa w przypadku winiw i onierzy, powinnimy je uregulowa take wtedy, kiedy mwimy o sprawach dotyczcych dzieci. Podejmowaem take dziaania, na co zwracam uwa-
g, co do wzrostu opat za pobyt dziecka w przedszkolu i w obkach. Jeli chodzi o prawo do ochrony przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbaniem oraz innym zym traktowaniem, zwracam uwag, e naduycia seksualne wobec dzieci to kategoria przestpstw o szczeglnie okrutnym i dotkliwym charakterze, poniewa ich skutki towarzysz oerze przez cae ycie. Dlatego prawa maoletnich w tym zakresie musz by zabezpieczone i chronione w sposb szczeglny. Polska jako jeden z ponad 30 krajw podpisaa w lipcu 2007 r. Konwencj Rady Europy z Lanzarote o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych, ktra jest pierwszym midzynarodowym instrumentem gwarantujcym zwalczanie wszelkich form przemocy seksualnej wobec dzieci, w tym naduy popenianych z wykorzystywaniem nowych technologii. Konwencja przewiduje bardzo szerok ochron dzieci oraz zakada usprawnienie midzynarodowej wsppracy w zakresie przeciwdziaania przemocy seksualnej i rozpowszechniania pornograi dziecicej. Rzecznik praw dziecka bdzie w dalszym cigu popiera dziaania zmierzajce do jak najszybszej ratykacji tej konwencji. Spord problemw zwizanych z prawem do ochrony przed przemoc zwracam uwag na funkcjonowanie znowelizowanej ustawy o przeciwdziaaniu przemocy w rodzinie. Przedkadaem Wysokiej Izbie raport po roku obowizywania tej ustawy przedstawiajcy moje opinie w tym zakresie, zwracajcy uwag na poszczeglne jej punkty, dlatego nie bd tego teraz szerzej omawia. Ju to omwiem, zawiera to take dzisiejsza informacja. Chciabym jednak jeszcze raz z ogromn satysfakcj, uznaniem dla dziaa Wysokiej Izby powtrzy, e wprowadzony zakaz bicia dzieci jest jednym z najwikszych osigni tego dwudziestolecia, odkd obowizuje Konwencja o prawach dziecka, a na pewno ostatnich lat, co jest doceniane nie tylko w kraju, ale take poza naszym krajem. Zwracam uwag na przemoc ze strony nauczycieli wobec dzieci w przedszkolach i szkoach. Odnotowuje si zbyt liczne sygnay o stosowaniu wobec dzieci przemocy przez nauczycieli. Analiza rozpatrywanych spraw pokazuje, e komisje dyscyplinarne pierwszej instancji wymierzaj najczciej najnisz kar dyscyplinarn, to jest nagan z ostrzeeniem. S te przypadki, w ktrych komisja dyscyplinarna drugiej instancji wydaa orzeczenie uniewinniajce nauczyciela, pomimo stwierdzenia przez organy cigania faktu stosowania przez niego przemocy zycznej wobec dziecka. Komisje dyscyplinarne pierwszej instancji uzaleniaj swoje decyzje od wynikw postpowania prokuratorskiego czy sdowego. Brak znamion czynu zabronionego bd czste kwalikacje przemocy jako czynu o niskiej szkodliwoci spoecznej nie powinno przesdza o wyczeniu odpowiedzialnoci dyscyplinarnej.

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak Dyrektorzy placwek, a take kuratorzy owiaty, powinni wzmocni dziaania w celu wyeliminowania przemocy ze strony nauczyciela wobec dziecka oraz podejmowa wszelkie dziaania w ramach swoich kompetencji majce na celu wyjanienie sprawy. Gruntownego przeanalizowania wymagaj zarwno praktyka, jak i przepisy dotyczce funkcjonowania rzecznika dyscyplinarnego i komisji dyscyplinarnej dla nauczycieli. Dla mnie cigle otwarte jest pytanie, czy mona by sprawiedliwym sdzi we wasnej sprawie. Uwaam, e dziaania o posmaku przestpczym powinny by oceniane i analizowane przez organy cigania i wymiar sprawiedliwoci. Z tego miejsca chciabym take serdecznie podzikowa za informacj, ktr otrzymaem wczoraj od pana prokuratora generalnego, o podjtych dziaaniach w tym zakresie, przypominajcych podlegym jego subom, e jest interes spoeczny w ciganiu sprawcy przemocy wobec dziecka. Zawsze jest ten interes, szczeglnie kiedy ta przemoc stosowana jest w instytucji, ktra powinna co do zasady chroni prawa dziecka. Jeli chodzi o obnienie poziomu spoecznej akceptacji dla bicia dzieci, naley take w tym miejscu zauway, e z przeprowadzonych na moje zlecenie przez TNS OBOP bada, ktre stanowi take zacznik do tej informacji, wynika, e poziom spoecznej akceptacji dla bicia dzieci po roku obowizywania ustawy obniy si o 9%. Plasuje si on jednak na bardzo wysokim poziomie 68%. Naley kontynuowa prowadzenie intensywnych kampanii spoecznych i programw edukacyjnych majcych na celu zwikszenie wiadomoci Polakw, zwaszcza w zakresie negatywnych skutkw stosowania przemocy wobec dzieci. My z t przemoc wygramy, ale w momencie, kiedy wszyscy, na kadej paszczynie, na kadym poziomie i w kadej instytucji, bdziemy z ni walczy. Po raz kolejny zwracam uwag na przewleko postpowa sdowych. W dalszym cigu postpowania sdowe w sprawach dotyczcych dzieci trwaj zbyt dugo. Ze wzgldu na dobro dziecka te sprawy powinny by rozpatrywane priorytetowo. Wiem, e na ten aspekt zwracaa take uwag sprawozdajca przede mn pani rzecznik praw obywatelskich. O umarzaniu postpowa karnych w sprawach dotyczcych przemocy zycznej stosowanej wobec dzieci z uwagi na brak interesu spoecznego przy ciganiu przestpstw prywatnoskargowych pozwoliem sobie powiedzie wczeniej. Brak wyszczeglnienia osoby dziecka oary przemocy w statystykach. Wikszo prowadzonych statystyk nie specykuje osoby dziecka jako oary przemocy i jego pci. Wane, eby zwrci na to uwag. Brak uregulowa pozwalajcych maoletnim powyej 15. roku ycia na zoenie wniosku o ciganie w sprawie o zgwacenie. Wiem, e nad tym ju trwaj prace, bardzo za to dzikuj. Mam nadziej, e w przyszym roku nie bd ju tej uwagi musia powtarza, ale jest ona niezwykle wana, istotna. Ciesz si, e pastwo posowie podzielacie moje zdanie.
Zwracam rwnie uwag na przemoc rwienicz w szkole. Obserwuje si wzrost agresji rwieniczej. Szkoy niejednokrotnie, pomimo diagnozy tego zjawiska, nie podejmuj skutecznych dziaa. Dziaania te nie obejmuj bowiem caej spoecznoci szkolnej, to jest uczniw, rodzicw i nauczycieli. Szkoa to nie jest tylko jedna czy druga strona. Szkoa to jest trio. Jeli nie ma skutecznej wsppracy, jeli nie ma wspdziaania, jeli nie ma zachty do rozwizywania problemw, to te problemy nie bd rozwizane. Mao uwagi powica si ocenie podejmowanych dziaa prolaktycznych. Szkolne programy prolaktyki nie s opracowywane w oparciu o diagnoz potrzeb danego rodowiska. Zwracam take po raz kolejny uwag na problem przedawniania si przestpstw seksualnych wobec dzieci. W myl obowizujcych przepisw przedawnienie przestpstw seksualnych, w ktrych pokrzywdzonym jest maoletni, nie moe nastpi przed upywem 5 lat od ukoczenia przez niego 18. roku ycia. Czyny te nie powinny jednak ulega przedawnieniu, poniewa wiele oar molestowania seksualnego dopiero w yciu dorosym zaczyna zdawa sobie spraw ze skali doznanej krzywdy i podejmuje walk o ukaranie sprawcy. Jeeli chodzi o rozszerzenie stosowania zasady jednokrotnego przesuchania maoletniego, to chrona dziecka przed wtrn wiktymizacj wymaga wzmocnienia standardw dotyczcych przesuchania maoletnich pokrzywdzonych i wiadkw, w szczeglnoci poprzez rozszerzenie stosowania zasady jednokrotnego przesuchania dzieci w warunkach przyjaznych na wszelkie ujte w Kodeksie karnym przestpstwa i podniesienie grnej granicy wieku maoletnich. Co do nieodpowiedniej reprezentacji maoletniego w procesie karnym to pomimo istnienia wyranej podstawy prawnej zbyt rzadko powouje si kuratorw procesowych do reprezentowania maoletniego w procesie karnym. Brak jest rwnie wyranego wskazania, kto powinien peni t funkcj i gwarantowa waciw ochron pokrzywdzonym dzieciom. Pozwolicie pastwo, Wysoka Izbo, e jeszcze zwrc uwag na sprawy dzieci z niepenosprawnoci. Oczywicie w kadej z tamtych kategorii one s uwzgldnione, jednak w informacji celowo tego nie podkrelaem bo chciabym, eby tamte sprawy byy opisane w ramach poszczeglnych rodzajw prawa ale sprawy dzieci z niepenosprawnoci to jest obszar szczeglnej troski rzecznika, co wskazano w ustawie o rzeczniku praw dziecka. W ich przypadku pomoc zarwno organizacyjna, jak i nansowa musi by udzielana z wikszym zrozumieniem dla ich potrzeb. Dlatego te nadal bd zabiega, i prosz o to Wysok Izb, o podjcie konkretnych dziaa, o ratykacj przez Polsk konwencji Narodw Zjednoczonych z 13 grudnia 2006 r. o prawach osb niepenosprawnych. Ta konwencja wymusi na nas pewne dziaania, na pewno wspomoe nie tylko dzieci upominam si przede wszystkim o t grup Polakw wspomoe nas w wypenianiu powinnoci, jakie wzgldem nich wszyscy mamy.

277
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak (Pose Magdalena Kochan: Sejm ju to uczyni na poprzednim posiedzeniu.) Bardzo dzikuj za informacj. Bardzo si ciesz, ale rozumiem, e przed nami Senat i podpis pana prezydenta, wic o tyle mj wniosek jest jeszcze aktualny. Ale dzikuj, bardzo si ciesz. Uwaam, e to jest bardzo wany krok, bardzo potrzebny. Odnotowuj to z ogromn satysfakcj. Na tym, pastwo pozwolicie, zakocz swoj wstpn informacj. (Gos z sali: Wstpna informacja?) Oczywicie jestem gotw do udzielenia odpowiedzi na pytania. Dzikuj bardzo, panie marszaku. (Oklaski)
Wicemarszaek Marek Kuchciski:

Dzikuj panu rzecznikowi. Teraz gos zabierze pani pose Magdalena Kochan w celu przedstawienia stanowiska komisji.

Panie Marszaku! Panie Ministrze! Wysoka Izbo! 26 czerwca br. poczone Komisja Edukacji, Nauki i Modziey oraz Komisja Polityki Spoecznej i Rodziny debatoway nad sprawozdaniem rzecznika praw dziecka za rok 2011. To bardzo szczegowe, bardzo rzetelne, bardzo profesjonalne i z wielkim sercem pisane sprawozdanie zostao te bardzo wysoko ocenione przez poczone komisje. Nie bd po tak obszernym i szczegowym wystpieniu pana ministra streszcza tego sprawozdania i powtarza tych wszystkich rzeczy, o ktrych mwi. Wane jest, e mamy takie przekonanie, e dzieci polskie, zgodnie z zaoeniem, wedle ktrego pracuje pan minister, maj rzeczywistego i prawdziwego obroc swoich praw, i nie tylko obroc, take popularyzatora ich praw. Jak mwi Janusz Korczak nie ma dzieci, s ludzie; s ludzie ze swoimi prawami i obowizkami. A my czsto zapominamy, e dzieci maj prawa i warto, ebymy my jako doroli tych praw przestrzegali. Dlaczego? Choby dlatego, e nauczone szacunku dla prawa dzieci wyrastaj na dorosych, ktrzy take maj szacunek dla prawa. Przed chwil sprawozdajca pani rzecznik praw obywatelskich mwia o tym, jak wane jest przestrzeganie prawa, dobre jego ksztatowanie, ale take edukacja prawna po to, ebymy mogli y w spoeczestwie bezpieczniejszym po prostu. Myl, nie tylko myl, jestem przekonana, e rzecznik praw dziecka przez popularyzacj praw dzieci i zasady ich przestrzegania take ksztaci mode pokolenie, ktre wchodzc w dorose ycie, bdzie z wikszym ni nasze szacunkiem do prawa si odnosio. Prawa do ycia i ochrony dziecka, do wychowania w rodzinie, do godziwych warunkw socjalnych, do nauki, do ochrony przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demo-
ralizacj, zaniedbaniem oraz innym zym traktowaniem to s prawa kadego czowieka, w tym take czowieka, ktry nie ma jeszcze praw wyborczych. Z dyskusji, ktra dotyczy przestrzegania tych praw, wynikay wnioski, z ktrymi powinnimy sobie w tej kadencji Sejmu poradzi. Powinnimy wyj naprzeciw tym wnioskom, ktre ju drugi albo i trzeci raz, panie ministrze, s wystosowywane, bo w przypadku niektrych jest to trzecie pana wystpienie. Warto podj te wyzwania, warto podj prace nad rozwizaniem tych problemw, o ktrych mwimy. Na pewno lepszym, skuteczniejszym i taszym rozwizaniem jest dobra prolaktyka ni leczenie skutkw chorb, zatem powrt gabinetw i jednoroczne badanie dzieci przez pediatrw da nam wyniki takie, e i lepiej bdzie ze zdrowiem dzieci, i tasza w zwizku z czym bdzie piecza medyczna nad nimi, bo po prostu nie bdzie potrzeby. Podobnie jest ze stomatologi. Podobnie jest z ywieniem, z normami ywienia dzieci w przypadku rozwizania tych problemw w szkoach bd normy pozwalajce nam skutecznie walczy z otyoci, ktra zaczyna by rzeczywicie coraz wikszym problemem wrd dzieci. Oczywiste i wsplne dla rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka s sprawy opieszaoci postpowa sdowych. Z tym problemem winnimy sobie poradzi i bardzo licz tutaj, po dwukrotnym wystpieniu obu rzecznikw, na skuteczne dziaanie take posw naszych komisji, ktrzy na opieszao przewodw sdowych w stosunku do dzieci w przedwczorajszej dyskusji rwnie zwracali uwag. Reasumujc, prosz pastwa, rzecznik praw dziecka, stojcy na stray praw dziecka, dbajcy o popularyzacj tych praw, podejmujcy codzienn wspprac z organami pastwa, z instytucjami pastwa skierowa 125 wystpie generalnych, przystpi do 171 postpowa sdowych i administracyjnych, rozpatrzy blisko 30 tys. spraw, pracujc z niespena 50-osobow zaog zosta oceniony przez obie komisje bardzo pozytywnie. Jestemy przekonani, e tak sprawowana funkcja, z wielkim poszanowaniem dziecka, jego godnoci, daje polskim dzieciom gwarancj, e nasza dorosa piecza prawna nad modym pokoleniem bdzie si stawaa coraz lepsza. Komisje przyjy sprawozdanie rzecznika praw dziecka za rok 2011. Dzikuj serdecznie. (Oklaski)

Dzikuj, pani pose. Sejm ustali, e w dyskusji nad tym punktem porzdku dziennego wysucha 10-minutowych owiadcze w imieniu klubw. Otwieram dyskusj. Prosz o zabranie gosu pani pose Domicel Kopaczewsk z klubu Platforma Obywatelska.

Pose Domicela Kopaczewska:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! Mam zaszczyt i przyjemno przedstawi stanowisko klubu Platformy Obywatelskiej w sprawie informacji rzecznika praw dziecka za 2011 r. wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Pan minister by uprzejmy przedstawi obszerne sprawozdanie ze swojej dziaalnoci, zarwno przed chwil, jak i na posiedzeniu komisji, sprawozdanie przygotowane z wyjtkow starannoci, z ktrego wynika wielka otwarto, kompetencja i konsekwencja w podejmowanych dziaaniach. Wzrost liczby spraw, ktre rzecznik podj w 2011 r., wiadczy o tym, e przez 3 lata swojego funkcjonowania buduje konsekwentnie poczucie bezpieczestwa wrd dzieci i wrd dorosych, ktrzy zajmuj si sprawami dzieci, ktre daj podstaw do wystpie do rzecznika o to, aby podj dziaania w kwestiach, ktre si pojawiaj. Chc rwnie zauway, e tak jak w poprzednich latach bylimy zasypywani przez media informacjami o tym, e dzieciom dziaa si krzywda, i najczciej pojawiao si pytanie, gdzie jest rzecznik praw dziecka, tak od duszego czasu, jeli pojawiaj si takie problemy, to albo rzecznik ju tam by, albo jest obecny. To wiadczy jak najlepiej o urzdzie rzecznika, jak rwnie to, e wiele spraw, ktre rzecznik podejmuje, stanowi sprawy z zacisza gabinetw, ktre daj poczucie modym ludziom i dzieciom, e ich problem jest tym, nad ktrym rzecznik si pochyla i znajduje rozwizanie. Panie ministrze, dla pana i pana pracownikw wielkie uznanie z tego powodu. Nie znaczy to, e wszelkie sprawy, ktre dotycz naszych dzieci, s realizowane w sposb waciwy, ale to pozwala panu w sposb obiektywny i konsekwentny, z pen determinacj, wystpowa w sprawach, ktre pan dostrzega. Wida to przede wszystkim w pana wystpieniach generalnych do rnego typu instytucji. Wystpienia te s czasami wielokrotnie powielane, co wiadczy tak jak ju powiedziaam o wielkiej potrzebie rozwizania problemw, ktre si pojawiaj, takich jak choby sprawa zwizana z opiek stomatologiczn modziey szkolnej. Jest to problem, nad ktrym wszyscy musimy si pochyli i znale nie tylko jedn drog, ale wiele drg, eby ten problem rozwiza. Jeli chodzi o prawo do wychowania w rodzinie, zauwaamy pen determinacj przede wszystkim co do tego, aby doprowadzi do sytuacji, w ktrej sdy czy sdziowie sdw rodzinnych w sposb waciwy, mwic potocznie: z ludzk twarz, bd podchodzili do spraw, ktre dotycz dzieci. Pan rzecznik i jego urzd wielokrotnie w swoich wystpieniach podkrela potrzeb podwyszenia wiadcze rodzinnych oraz wiadcze funduszu alimentacyjnego czy progw dochodowych tak, eby stworzy dobre warunki do ycia kadego dziecka w Polsce. Wielokrotnie, rwnie dzisiaj i w poprzednich swoich wystpieniach, pan rzecznik mwi o tym,
e szkoa polska powinna sta si miejscem bezpiecznym, dajcym szans wszechstronnego rozwoju dzieci. Ciesz si bardzo, e naszej dzisiejszej debacie, tak jak i w komisji, przysuchuje si minister edukacji narodowej, bo odnosz wraenie, ale te mamy na to dowody, e rzeczywicie wsppraca pana rzecznika z Ministerstwem Edukacji Narodowej nabiera form nie tylko formalnej wsppracy, ale take wsppracy rzeczywistej, opartej na rozwizywaniu problemw. Najwaniejsze zagadnienia, o ktrych tak obszernie informowa pan rzecznik, dotyczce wystpie generalnych czy spraw indywidualnych, obudowane s promocj praw dziecka i podejmowaniem zada, ktre de facto wykraczaj poza zapisane w ustawie kompetencje pana rzecznika i ktre pozwalaj tworzy w rodowisku pozytywn atmosfer i pozytywny obraz, by zabiega o prawa dziecka i przestrzega tych praw oraz budowa waciwe warunki do tego, aby dzieci rozwijay si w sposb waciwy. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! W imieniu klubu Platforma Obywatelska chciaabym zoy panu ministrowi serdeczne podzikowania za prac, ktr wraz z urzdem podj pan w 2011 r. W dalszym cigu zaskakuje nas pan pozytywnymi dziaaniami, budujc pozytywny obraz rzecznika praw dziecka w spoeczestwie. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj, pani pose. Gos zabierze pan pose Leszek Dobrzyski z klubu Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Leszek Dobrzyski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Mam przyjemno przedstawi stanowisko klubu Prawo i Sprawiedliwo. Na wstpie trzeba zaznaczy, e urzd rzecznika praw dziecka ma ju w Polsce kilkunastoletni histori. Przez ten czas ugruntowuje si jego pozycja zarwno w wiadomoci dzieci, jak i dorosych. Sam urzd zdaje si krzepn i przejmowa coraz wicej inicjatyw, co spowodowane jest zarwno aktywnoci obecnego rzecznika, jak te zwikszon liczb napywajcych skarg czy te prb o interwencj. Trzeba tu zaznaczy, e ta dua liczba napywajcych do rzecznika spraw z jednej strony moe budzi zadowolenie, bo moe wiadczy o zaufaniu do tej instytucji, ale z drugiej strony moe te budzi zmartwienie, bo moe dawa wiadectwo stopnia naruszania praw dziecka w Polsce, ale te pewnego rodzaju klinczu prawno-decyzyjnego i bezradnoci dzieci oraz ich rodzicw w zderzeniu z aparatem biurokratycznym, jak rwnie niemonoci egzekwowania tyche praw i traktowania Biura Rzecznika Praw Dziecka jako swoistej ostatniej deski ratunku.

279
Pose Leszek Dobrzyski Obojtnie, ktr argumentacj przyjmiemy, dawa ona bdzie niepokojcy obraz rozwoju sytuacji w naszym pastwie. Kiedy analizuje si przedoone przez rzecznika sprawozdanie, rzuca si w oczy to, e rzecznik praw dziecka to stale rozbudowujca si instytucja zarwno pod wzgldem liczby, jak i gatunku podejmowanych przez niego spraw. To ju swoiste nadministerstwo wkraczajce w zasig dziaalnoci wielu resortw rzdowych, ale to nadministerstwo specjalnie uyem tego sformuowania ma o wiele sabsz pozycj wzgldem urzdw centralnych i ministerstw, o czym wanie wiadczy take tre sprawozdania, pewne jego elementy. Te elementy wskazuj na peny brak moliwoci przebicia si rzecznika praw dziecka. Na przykad w raporcie napisano, e propozycja rzecznika praw dziecka dotyczca zwolnienia z podatku VAT niektrych usug medycznych chodzio tu o usugi zwizane z pobytem w szpitalu najbliszych pacjenta czy usugi zwizane z dodatkow funkcj pielgnacyjn spotkaa si z odmow. Moi przedmwcy mwili te o wielkim problemie, jakim jest likwidacja lub brak gabinetw stomatologicznych w szkoach. W odpowiedzi na interwencj rzecznika praw dziecka sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia poinformowa, e dyrektorzy szk takiego obowizku, czyli prowadzenia gabinetw stomatologicznych, nie maj, za wedle ministerstwa stan uzbienia dzieci w Polsce ulega poprawie, a zdaniem ministerstwa w krajach, w ktrych stan uzbienia dzieci uwaa si za dobry, wiadczenia stomatologiczne udzielane s poza placwkami owiatowymi. Przyznacie pastwo, e jest to stanowisko wyjtkowo demagogiczne, kompletnie zafaszowujce obraz naszej rzeczywistoci. Szkoda, e nie spotkao si ono, jak przynajmniej wynika z raportu, z dalsz polemik i interwencjami rzecznika praw dziecka. Liczymy na to, e pan rzecznik nie odpuci i bdzie to miao swj cig dalszy. Innym problemem, przeszkod, od ktrej odbi si rzecznik praw dziecka, bya kwestia wydawania zgody na leczenie za granic. Z takim problemem zwracali si do rzecznika praw dziecka rodzice dzieci wymagajcych takiego leczenia. W odpowiedzi na swoj interwencj rzecznik otrzyma odpowied z Ministerstwa Zdrowia, e procedury funkcjonuj znakomicie, tu zacytuj: a jedynie silna presja pacjentw, ich rodzin oraz mediw nie zawsze pozwala na podjcie racjonalnych decyzji. Czyli znowu wedug ministerstwa wszystko jest w porzdku. Kolejnym problemem, w przypadku ktrego rzecznik praw dziecka zosta postawiony przed cian niemonoci, by problem zabawek zawierajcych szkodliwe dla zdrowia substancje. Konkretnie chodzio tutaj o sprzeda zabawek zawierajcych szkodliw substancj, ktra zostaa zaklasykowana do substancji mogcych powodowa zagroenie dla podu i toksycznych dla rozrodczoci.
Konsekwencj istniejcego w naszym pastwie ustawodawstwa w zakresie wymaga wobec zabawek powinna by kontrola nad ich rynkiem, przeprowadzenie bada, ktre mogyby stwierdzi, czy zabawki zawierajce substancje znajdujce si na indeksie nie zawieraj szkodliwego stenia tyche rodkw. Jednak na swoj interwencj rzecznik praw dziecka otrzyma odpowied, e Inspekcja Handlowa nie dysponuje ekspertami, ktrzy mogliby wydawa wice opinie naukowe, pozwalajce na jednoznaczne udowodnienie szkodliwego dziaania wykrytych w wyrobie iloci szkodliwej substancji. Z kolei kiedy rzecznik praw dziecka zaproponowa rozwizania, dziki ktrym mona by wycofa z obrotu takowe zabawki, Ministerstwo Gospodarki dao mu odpowied, e stosowne przepisy bd mogy wej w ycie dopiero po 20 lipca 2013 r., gdy znowu zacytuj producenci musz mie czas na dostosowanie si do nowych przepisw, a przesunicie tej daty naruszaoby przepisy Unii Europejskiej o swobodzie przepywu towarw. Trudno tutaj nie pokusi si o gorzk uwag, e w tym wypadku dbao o dobro producentw przewaya nad dbaoci o dobro dzieci. Takich przykadw jest sporo, szanowni pastwo. Myl, e charakterystyczna jest odpowied na kolejn interwencj. Chodzi tutaj o dzieci wczenie urodzone, o tzw. wczeniaki. Moe pomin ju spraw, ale odpowied z ministerstwa zostaa skomentowana w raporcie rzecznika praw dziecka. Tym samym w odpowiedzi nie odniesiono si do gwnej tezy wystpienia rzecznika, tj. moliwoci rozszerzenia dostpu do programu wszystkim potrzebujcym przedwczenie narodzonym dzieciom. To s niektre przykady wiadczce o tym, e organom rzdu przydaby si wikszy respekt przed uwagami rzecznika praw dziecka, a rzecznikowi moe take wicej uporu w dochodzeniu praw dzieci. Szanowni Pastwo! Miniony rok to zakoczenie prac nad zasadnicz wersj ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej. Rzecznik praw dziecka opiniowa uchwa, zgasza swoje uchway co do trybu automatycznej utraty mocy postanowienia sdu o umieszczenia nieletniego w placwce opiekuczo-wychowawczej. To byy celne i dobre interwencje, ale naszym zdaniem zabrako takiej interwencji, jeli chodzi o inne rozwizania teje ustawy, ktre zaowocoway likwidacj wielu orodkw adopcyjnych. Adopcja jest materi bardzo delikatn, podobnie jak inne formy rodzicielstwa zastpczego. Dotyka sfer niezwykle intymnych uczu i wymaga niezwykej wraliwoci u osb zaangaowanych w kontakty z potencjalnymi chtnymi do podjcia si tej misji. Dlatego kontakt z orodkiem adopcyjnym, zaprzyjanienie si z jego pracownikami, budowa wzajemnego zaufania maj tutaj niezwyke znaczenie. Wielk szkod adopcji w Polsce wyrzdzia wanie cytowana ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej. Likwidacja wielu orodkw adopcyjnych, przerwanie czy opnienie wielu spraw
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 280 Pose Leszek Dobrzyski adopcyjnych, zerwanie wizi czcych osoby zgaszajce ch przeprowadzenia adopcji z osobami prowadzcymi orodki adopcyjne to wielka, nieoceniona na t chwil strata. I znowu, jako e omawiamy sprawy rzecznika praw dziecka, pytanie nie tylko o straty, jakie ponieli doroli, lecz przede wszystkim o straty, jakie poniosy dzieci, ktrych proces adopcyjny bdzie opniony. Warto te zaznaczy, e ta wanie ustawa najpierw wprowadzia niemay chaos i stan zaniepokojenia w rodzicielstwie zastpczym, a dodatkowo, nim tak naprawd zdya wej w ycie, bya ju dwukrotnie nowelizowana, przy czym nowelizacje stanowi tak naprawd wycofanie si lub zawieszenie zawartych tam pozytywnych rozwiza. Szkoda, e zabrako gosu rzecznika praw dziecka wanie przy wprowadzaniu tych nowelizacji i poprawek. Dziedzin, w ktrej gos rzecznika praw dziecka powinien brzmie o wiele silniej ni dotychczas, jest sfera bezpieczestwa dzieci w szkoach, gdzie statystyki odnotoway w cigu ostatnich dwch lat gwatowny wzrost przestpczoci, szczeglnie w szkoach podstawowych i gimnazjach. Agendy rzecznika praw dziecka powinny chyba zwrci o wiele wiksz uwag na problem wzajemnej agresji wrd dzieci, bo trudno mwi o przestrzeganiu podstawowych praw dziecka, kiedy swoistym poligonem przetrwania staje si teren szkoy, a wic miejsce, gdzie dzieci spdzaj spor cz kadego dnia. Oczywicie zdajemy sobie spraw, e to nie rzecznik jest w stanie zrealizowa rozmaite funkcje sprawiajce, e szkoy stan si miejscem w 100% bezpiecznym dla uczniw, to nie rzecznik samodzielnie wprowadzi programy prolaktyczne, to nie rzecznik wyeliminuje patologie, wzmoe skuteczno dziaania organw cigania czy te wpynie na aktywno samych dyrekcji szk i nauczycieli, ale przecie rzecznik praw dziecka moe na tyle silnie i aktywnie naciska na wszelkie ministerstwa oraz organizowa kampanie spoecznego nacisku i uwiadamiania, aby problem przestpczoci w szkoach nie stanowi zagroenia dla naszych dzieci. Pamitajmy wszake te, e zwalczanie tego problemu ma znaczenie nie tylko dla dzieci i modziey. Im wicej dzieci uchronimy przed patologi, wejciem w to, tym wiksza jest szansa, e zmniejszymy wymiar przestpczoci wrd dorosych. Dzikuj.
Pose Artur Bramora:

Panie Marszaku! Panowie Ministrowie! Wysoka Izbo! Mam zaszczyt i przyjemno zarazem przedstawi w imieniu Klubu Poselskiego Ruch Palikota stanowisko wobec informacji o dziaalnoci rzecznika praw dziecka za rok 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, druk nr 290. Rzecznik praw dziecka w myl obecnie obowizujcych regulacji prawnych ma silne umocowanie konstytucyjne i ustawowe jako organ kontroli pastwowej. Zgodnie z zapisami ustawy przyjtej przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 6 stycznia 2000 r. rzecznik stoi na stray praw dziecka okrelonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka oraz w innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialnoci, praw i obowizkw rodzicw. Rzecznik, dziaajc na rzecz ochrony praw dziecka, zabezpiecza m.in. jego prawo do ycia i ochrony zdrowia, prawo do wychowania w rodzinie, prawo do ycia w godziwych warunkach socjalnych oraz prawo do nauki. W zwizku z tym podejmuje stosowne, okrelone liter obowizujcego prawa dziaania majce na celu zapewnienie waciwych warunkw ycia i rozwoju dzieci, z poszanowaniem ich godnoci oraz praw ich rodzicw. Po wnikliwym przeanalizowaniu informacji przedoonej w druku sejmowym oraz po aktywnym udziale w dyskusji, ktra odbya si na wsplnym posiedzeniu komisji sejmowych, Klub Poselski Ruch Palikota pozytywnie ocenia dziaalno rzecznika praw dziecka w roku 2011 w obszarze realizowanych przez urzd zada naoonych ustaw. Sprawozdanie z dziaalnoci zostao przygotowane w sposb rzetelny, drobiazgowo zostay wyartykuowane zagadnienia oraz wszelkie wtki tematyczne poruszane w opracowaniu. wiadczy to o wysokim profesjonalizmie urzdu, ktry musi dziaa apolitycznie, aby waciwie wypenia swoje obowizki. Z duym zadowoleniem naley przyj fakt, e rzecznik jest zawsze otwarty na dyskusj, zawsze osobicie angauje si w zaatwiane sprawy, nie obawia si podejmowa interwencji, jeli tylko ma informacj o pojawiajcych si nieprawidowociach. Dziaa czynnie, nie biernie i jest waciw osob na waciwym miejscu. Naley jednak w oparciu o analiz przedoonej informacji dokona oceny obecnej sytuacji i wyartykuowa w sposb bardzo stanowczy problemy majce negatywny wpyw na waciw egzystencj dzieci, problemy, ktre maj wpyw na rozwj psychiczny i zyczny najmodszych. Pierwszym z nich jest brak zapewnienia odpowiedniej iloci rodkw nansowych kierowanych z budetu pastwa na wydatki zwizane z funkcjonowaniem szk. Niedoszacowanie owiaty przekada si w bezporedni sposb na ograniczenie dostpu do usug edukacyjnych dla dzieci oraz na elementy pochodne to jest m.in. doywianie dzieci w szkoach czy w skrajnych przypadkach likwidacja stowek szkolnych. Zrzucanie czciowego nansowania wy-

Dzikuj panu posowi. Gos ma pan pose Artur Bramora, Ruch Palikota.

281
Pose Artur Bramora datkw owiatowych na samorzdy, ktre w obecnej sytuacji maj problem z zapewnieniem cigoci nansowej, generuje sytuacje opisane powyej. W tej sprawie rzecznik, dziaajc w zakresie swoich kompetencji, kierowa stosown korespondencj do waciwych resortw celem wywoania reakcji powodujcej popraw istniejcej sytuacji. Do problemw, ktre naley wymieni przy tej okazji, zaliczaj si: ograniczenie dostpu do edukacji przedszkolnej, brak dostatecznych konsultacji rodowiskowych przy podejmowaniu uchwa likwidacyjnych i reorganizujcych szkoy, szczeglnie w maych spoecznociach, niewystarczajca wsppraca midzy placwkami resocjalizujcymi a placwkami opiekuczo-wychowawczymi, zapewnienie niezbdnej i w obecnym stanie niewystarczajcej opieki psychologiczno-pedagogicznej dostosowanej do potrzeb dzieci w placwkach opiekuczo-wychowawczych, brak zapewnienia odpowiednich warunkw nauki w placwkach edukacyjnych dla dzieci z niepenosprawnoci, nierwny dostp dzieci, oczywicie zalenie od miejsca zamieszkania, do opieki przedszkolnej, do opieki zdrowotnej, brak moliwoci powszechnego dostpu do opieki obkowej. Naley tu zacytowa zapisy art. 28 Konwencji o prawach dziecka: Pastwa strony uznaj prawo dziecka do nauki na zasadzie rwnych szans. Naleaoby tu doda: i w mniej zamonej gminie, i w duej metropolii. W przypadku problemw wyartykuowanych powyej Ruch Palikota zwraca si bezporednio do premiera rzdu Rzeczypospolitej Polskiej o podjcie niezbdnych dziaa majcych na celu popraw istniejcej sytuacji. Do urzdu w roku 2011 zgoszono 29 256 spraw. Dla porwnania w roku 2010 zgosze byo 19 665. Rzecznik w roku 2011 mia 121 wystpie generalnych, przystpi do 171 spraw sdowych i administracyjnych. Obj honorowym patronatem 109 wydarze, uczestniczy w 264 konferencjach i spotkaniach branowych. Powinnimy si zastanowi, co jest powodem wzrostu o 9591 w stosunku do roku 2010 iloci prb o interwencj i czy ten wzrost jest efektem pogorszenia si w naszym kraju sytuacji egzystencji dzieci w przecigu ostatniego roku, czy wikszego zaufania do urzdu, ktrym rzecznik kieruje, lecz to nie jest tematem dzisiejszej dyskusji. Rzecznik praw dziecka stwierdzi fakt, i dzieci w bezporednim kontakcie stosunkowo czsto wskazuj problem braku ich realnego wpywu na decyzje dotyczce spraw majcych wpyw na ich ycie. Naley zada pytanie, czy jako politycy nie powinnimy wzi tego pod uwag przy tworzeniu prawa i czy by moe naleaoby w bardziej skuteczny sposb uwzgldnia stanowisko dzieci przy tworzonych regulacjach prawnych dotyczcych ich samych. To oczywicie tylko teza, lecz warta gbszego przemylenia. Jeli
zamierzamy przez swoje dziaania legislacyjne tworzy spoeczestwo obywatelskie, powinnimy j rozway. Reasumujc. Ruch Palikota popiera sposb i formy dziaania rzecznika praw dziecka. Uznajemy, e dziaania i interwencje podejmowane przez rzecznika s adekwatne do zaistniaych sytuacji. W trosce o dobro dzieci zwracamy si z ogromn prob do pana, aby nadal dziaa pan apolitycznie. Domagamy si jednak stanowczo od rzdu Rzeczypospolitej Polskiej, aby z naleyt powag traktowa apele rzecznika dotyczce wskazywanych kwestii i problemw majcych bezporedni wpyw na zapewnienie waciwej opieki formalnoprawnej oraz prawidowego rozwoju dzieci zgodnie z przysugujcymi im prawami. Posowie Ruchu Palikota przypominaj panu premierowi rzdu Rzeczypospolitej Polskiej, i dobro dziecka jest wartoci nadrzdn i naszym wsplnym obowizkiem jest dokonywanie wszelkich stara, aby zapewni dzieciom godziwe warunki do ycia, nauki oraz rozwoju bez wzgldu na nasze osobiste sympatie czy preferencje polityczne. Panie rzeczniku, dzikujemy za pask prac. Prosz nadal trwa na stray dobra dzieci. Dzikuj pastwu. (Oklaski)

Dzikuj panu posowi. Gos zabierze pan pose Piotr Walkowski, Polskie Stronnictwo Ludowe.
Pose Piotr Walkowski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie! Szanowni Pastwo! Moje wystpienie rzeczywicie naleaoby zacz od kocowych sw kolegi, od podzikowa za to, e jeste, panie ministrze, e stopniowo coraz bardziej wchodzisz w kwestie dotyczce praw dziecka i wida z roku na rok postp, chocia gdy wystpowae 364 dni temu, 30 czerwca 2011 r., wydawa by si mogo, e wicej ju zrobi nie mona. Jest wyrana poprawa. Wyliczenie kolegi 264 spotkania i konferencje, po odliczeniu dni wolnych i wit daje przecitn ponad 1 konferencj czy spotkanie na jeden dzie. A wiemy z tegorocznych dziaa, e bdzie tego wicej ze wzgldu na postawione sobie zadania, bo to midzy innymi na wniosek pana ministra rok 2012 jest rokiem Korczaka, std te w caym kraju wizyty, spotkania w ramach konferencji powiconych temu wielkiemu wychowawcy, ktry zapocztkowa kwesti praw czowieka i z ktrego dziaa, dowiadcze, przekazw moemy w tej chwili korzysta. Szanowni Pastwo! Praktyczne kwestie, w liczbach, zestawieniach, koleanki i koledzy, zreszt, jak pan rzecznik powiedzia, wstpna informacja, ktra
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 282 Pose Piotr Walkowski trwaa 48 minut. Rzeczywicie mona byoby tutaj mwi o dziaaniach znacznie duej, ale myl, e nie chodzi o to, eby o tym mwi, ale chodzi o to, eby dziaa. Wida, e ten urzd podejmuje dziaania, wida jego aktywno, praktycznie na kadym kroku z tym si spotykamy. Chciabym dotkn krtko jednego tematu, tego, na ktry pan minister zwrci uwag Konwencji o prawach osb niepenosprawnych. Rzeczywicie na ostatnim posiedzeniu udao nam si j przyj. Potrzeba ratykacji tej konwencji jest widoczna, chociaby w zakresie wychowania, ksztacenia modziey, szczeglnie niepenosprawnej. Wida wiele, mona to tak nazwa, bdw, wiele nieprawidowoci. Mona rwnie wskaza, chociaby porwnujc wyniki w innych krajach, e mona byoby osiga lepsze rezultaty, gdyby bardziej szczegowo zaj si t problematyk. Chodzi o wczesnookresowe rozpoznanie, diagnostyk wad, nieprawidowoci rozwojowych czy zdrowotnych, ktre wykryte we wczesnym stadium spowodowayby mniejsze odchylenia w stanie zdrowia czy te mniejszy stopie niepenosprawnoci w pniejszym okresie. Myl, e, w szczeglnoci dla naszego pastwa, jest to wane ze wzgldu na to, i odsetek niepenosprawnych dzieci wzrasta. Zreszt poruszano tu spraw obkw, przedszkoli gdzie jest szerszy kontakt, nie tylko z rodzin bada bilansowych, ktre s wyznaczane co rok, cztery lata i tak dalej. One s zbyt rzadkie, a kilkuminutowa wizyta u lekarza pediatry jest zbyt krtka, eby mona byo dokona rozpoznania. Dziki temu w przyszoci zyskalibymy oszczdno kosztw, ktre potem ponosimy. Kwestia ksztacenia, szkolnictwa specjalnego, duego niezrozumienia sporej czci rodzicw czy niektrej czci nauczycieli w zakresie szkolenia integracyjnego, ktre mona byoby rzeczywicie wprowadza. I tutaj ten instrument, ktry ta ratykacja nam da, na pewno to umoliwi. Myl, e to bdzie rwnie instrument pomocny temu urzdowi, jeli chodzi o wywieranie wikszego wpywu na inne urzdy administracji pastwowej. Sdz, e wsplnie z Wysok Izb, w ktrej pan rzecznik na pewno ma sojusznikw, bdziemy te dziaania podejmowa. Zaczem od sw podzikowa, wic musz w tym momencie stwierdzi, poniewa wystpuj w imieniu klubu Polskiego Stronnictwa Ludowego, e ocena, jak panu wystawiamy, jest najwysza z moliwych. Jest naprawd wielk przyjemnoci wsppraca z urzdem, na czele ktrego stoi osoba tak oddana sprawom, ktrych si podja. Z tego te wzgldu powiedziaem: ocena najwysza, i oczywicie ocena na tak. Jeszcze raz serdecznie dzikujemy za dziaania, a ja dzikuj, e pastwo mnie wysuchalicie. (Oklaski)

Dzikuj panu posowi. Zdaje si, e w szkoach jest to celujcy czy wzorowy, w zalenoci od przedmiotu.
Pose Piotr Walkowski:

Nie wiem, panie marszaku, jak to jest w Sejmie, dlatego powiedziaem: najwysza.

Dzikuj bardzo. Teraz gos ma pan pose Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

Panie Marszaku! Panie Rzeczniku! Wysoki Sejmie! Szanowni Przedstawiciele Rzdu! Coroczna informacja rzecznika praw obywatelskich i rzecznika praw dziecka przywouje nam wszystkim, w szczeglnoci czonkom tej Izby, katalog spraw, o ktre zabiegaj obywatele, ktre powinny by rwnie przedmiotem naszej troski. W ubiegym roku ponad 87 tys. obywateli, z czego ponad 29 tys. do rzecznika praw dziecka, a ponad 58 tys. do rzecznika praw obywatelskich, zwrcio si we wasnych sprawach, majc nadziej i liczc na to, bo jest to czsto dla nich, jak mwi, ostatnia deska ratunku, e kto ich wysucha, e kto podejmie ich problemy i na bazie ich problemw osobistych przygotuje rozwizania systemowe czy o nie wystpi. Wartoci pracy rzecznika praw dziecka jest wanie m.in. ten katalog wystpie generalnych, w ktrych domaga si rozwiza systemowych, wynikajcych z analizy sytuacji, ale take z indywidualnych przypadkw. W imieniu Klubu Poselskiego SLD chciabym owiadczy, e doceniamy t ogromn aktywno w budowaniu rozwiza systemowych. Doceniamy te ogromn aktywno osobist, bo mona powiedzie, e pan rzecznik prowadzi taki uniwersytet edukacji dziecicej, skoro w ubiegym roku spotka si bezporednio z grup prawie 58 tys. dzieci. Wanie te bezporednie spotkania, ta edukacja, te materiay informacyjne towarzyszce tym spotkaniom pozwalaj nam wierzy w to, e ta dobra edukacja bdzie pniej podstaw do tego, e dzieci i modzie rwnie bd interesoway si prawami jednostki. W tych wystpieniach generalnych znajduj si sprawy i problemy, o ktre tutaj, w Wysokiej Izbie, zabiega klub poselski, a odpowiadajc rwnie na apel pani rzecznik praw obywatelskich, skada konkretne projekty ustaw. Bardzo wan spraw jest dla nas sprawa godziwych warunkw socjalnych. Zamroenie progw do-

283
Pose Tadeusz Tomaszewski chodowych wyczyo z systemu zasikw rodzinnych midzy 2,4 a 2,10 2,3 mln dzieci. O tyle spada liczba osb pobierajcych te zasiki. W tej sprawie rwnie zgosilimy stosowne projekty ustaw, ale niestety nie byo na nie zgody koalicji rzdzcej. Jest te kwestia polityki podatkowej pastwa i instrumentw wspierajcych rodziny wielodzietne oraz pastw uruchamiajcych rwnie instrumenty do walki z ubstwem. Niestety w tej sprawie w ostatnich latach mamy regres. Mamy stosown opini Biura Analiz Sejmowych, z ktrej wynika, e w 2010 r. mamy wzrost gospodarczy w wysokoci 3,8, ale z tego wzrostu gospodarczego nie korzystaj rodziny wielodzietne, nie ogranicza si poziomu ubstwa. Dzisiaj ubstwo w Polsce ma twarz zamieszkania na wsi, gdzie jest ono 7-krotnie wiksze ni w rodowisku miejskim, ma twarz rodzin wielodzietnych, gdzie prawie 34% rodzin z czwrk i wicej dzieci znajduje si wanie na skraju ubstwa, ma twarz rodziny wychowujcej dziecko do lat 16 z niepenosprawnoci, ma rwnie twarz rodziny niepenej. W zwizku z tym powinnimy czyni wicej na rzecz ograniczenia tego ubstwa. System np. ulgi prorodzinnej na wychowanie dzieci eliminuje dzisiaj z moliwoci korzystania z pomocy publicznej, szanowni pastwo, 4,2 mln dzieci. Mamy ponad 10 mln dzieci i modziey do 19. roku ycia, a 6,2 mln korzysta z tej ulgi. Nie korzystaj z tej ulgi ci najbiedniejsi, rwnie niekorzystajcy z rozliczenia PIT, mieszkajcy na wsi. Std to ubstwo majce twarz rodowiska wiejskiego. Wielokrotnie apelowalimy o zmian, przedkadalimy stosowne projekty. Zostay one odrzucone. Mam nadziej, e rzd si zreektuje. Nie zreektowa si, jeli chodzi o zmian systemu stawek podatkowych. Niestety, tylko powikszya si grupa osb, dlatego e zwikszylimy skal podatkow. Gdybymy popatrzyli na pierwsz grup zaszeregowania w starym systemie podatkowym, to tam, szanowni pastwo, rednio rzecz biorc, bya mniejsza stawka do zapacenia podatku ni rednia moliwo odliczenia. Z tego wynika, e pastwo musi uczyni wiele wicej, aby ograniczy ubstwo wrd dzieci, zwaszcza w rodzinach wielodzietnych. Jedna z pa napisaa na portalu spoecznociowym, kiedy rozmawialimy wczoraj na posiedzeniu komisji: To dobrze, e dostrzegacie, ale zrbcie wreszcie co konkretnego, bo te par zotych, o ktre ma by zwikszony zasiek rodzinny, nie rozwie problemw mojej wielodzietnej rodziny. Moe wreszcie rzd da nam, dzieciom z rodzin wielodzietnych, nieodpatne podrczniki, czyli podejmie konkretne dziaania, ktre bd wychodzi naprzeciw konkretnym problemom. Mwilimy wielokrotnie, rwnie ja osobicie z tej mwnicy, e jest problem z dostpem do programu doywiania modziey w szkoach ponadgimnazjalnych. Trzy lata z rzdu spada udzia w tym progra-
mie, dlatego e rozwizanie systemowe jest ze. Kto inny prowadzi szkoy podstawowe oraz gimnazja i dostaje dotacje, a kto inny prowadzi szkoy ponadgimnazjalne i nie dostaje dotacji. Trzeba prbowa to zmienia, natomiast nie ma tej gotowoci ze strony rzdu, niestety. Mamy te okrelony problem zwizany z poziomem opieki zdrowotnej dzieci, zwaszcza w wieku szkolnym. Mwi o tym rwnie pan rzecznik. Wspomina o tym, e dzieci, zwaszcza powyej 3. roku ycia, maj ograniczony dostp, bo tylko 53% jest objtych wychowaniem przedszkolnym. Wsplnie ze Zwizkiem Nauczycielstwa Polskiego przedstawialimy w tej Izbie projekt obywatelski, ktry zmierza do tego, aby obj prowadzenie przedszkoli subwencj owiatow. Mao tego, pan premier w czasie kampanii w swoim autobusie powiedzia tak, kiedy pojawiy si te gosy na ktre rwnie reagowa pan rzecznik eby wprowadzi przynajmniej czciow subwencj, eby ograniczy te wysokie opaty za przedszkola. Do dzisiaj nie dzieje si nic w tej sprawie. Myl, e kolejn kwesti, ktr powinnimy podj, jest sprawa pomocy w wikszym stopniu samorzdom w prowadzeniu placwek edukacyjnych, zwaszcza placwek szkolnictwa specjalnego. Ustawy, ktre uchwalamy ostatnio w Wysokiej Izbie, przenosz ciar odpowiedzialnoci na samorzdy, z jednoczesnym brakiem rodkw nansowych. To marszakowie, ktrych zdecydowana wikszo to ludzie obecnej koalicji, pisz, e nie mog w peni realizowa ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej, jeli chodzi o placwki adopcyjne, bo brak jest rodkw nansowych. Jest o tym mowa w tym raporcie rzecznika praw dziecka. Jestem przekonany, e rwnie to, co wie si z rozwizaniami dotyczcymi praw dzieci z niepenosprawnoci, musi nas napawa przede wszystkim gotowoci do zmiany. Dostp dzieci z niepenosprawnoci do wypoczynku, problem dowoenia dzieci z niepenosprawnoci gminy mwi, e nie maj na to pienidzy, podobnie jak na edukacj. Przed chwil rwnie mwilimy, e jest szczeglna waga, e pastwo wydaje wicej rodkw nansowych, a w samorzdach te rodki nie id za dziemi z niepenosprawnoci. Trzeba to po prostu zmienia. Pan rzecznik powiedzia ciesz si ogromnie, e pani pose Magdalena Kochan to potwierdzia e powinnimy sprbowa razem, ponad podziaami, niektre z tych rozwiza wprowadzi. Pan rzecznik wystpi np. o to, eby wyczy z dochodw obliczanych przy przyznawaniu dodatkw mieszkaniowych dodatek z tytuu ksztacenia i rehabilitacji dziecka niepenosprawnego. Trzeba podj tak decyzj. Uwaam, e skoro pastwo z jednej strony chce wspiera ksztacenie i rehabilitacj dzieci z niepenosprawnociami, a z drugiej strony chce przez to ograniczy moliwo pomocy pastwa, jeli chodzi o zapewnienie godnych warunkw mieszkaniowych, to te dwie kategorie si wykluczaj. Dlatego te sdz,

Pose Tadeusz Tomaszewski e ten zestaw uwag o stanie przestrzegania praw dziecka bdzie rwnie przedmiotem naszej troski w formie interpelacji, zapyta, projektw ustaw, jako e to jest okrelona biblia, z ktr musi zmierzy si i ktr musi na co dzie rwnie stosowa Wysoka Izba i rzd. (Dzwonek) Chciabym w imieniu Klubu Poselskiego Sojusz Lewicy Demokratycznej serdecznie podzikowa panu rzecznikowi, wsppracownikom za ten ogrom pracy, ktry zosta wykonany, za wystpienia generalne, za aktywno i gotowo do wsppracy z sektorem pozarzdowym. Ta gotowo do wsppracy z sektorem pozarzdowym pomnaa wysiki zwaszcza informacyjno-edukacyjne i buduje systemowe partnerstwo w ochronie praw dzieci. Koczc, chciabym powiedzie, e nasz klub wysoko ocenia dziaalno rzecznika i yczy, aby udao si tych uwag w przyszym roku nie przenosi ju do kolejnego sprawozdania, tylko w wikszym stopniu by wiadkiem i uczestnikiem budowania systemowych rozwiza proponowanych przez rzd i Wysok Izb. Dzikuj. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Gos ma pan pose Tadeusz Woniak, Solidarna Polska.

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Mam zaszczyt przedstawi stanowisko Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska w sprawie informacji o dziaalnoci rzecznika praw dziecka za rok 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka, druk nr 290. Wysoka Izbo! Rzecznik praw dziecka w Polsce jest obok rzecznika praw obywatelskich drug niezwykle wan instytucj, posiadajc silne umocowanie konstytucyjne i ustawowe jako organ kontroli pastwa. W drodze kilkakrotnej nowelizacji ustawy Sejm wyposay rzecznika praw dziecka w instrumenty prawne majce na celu popraw skutecznoci jego dziaa w przypadkach amania lub naruszania praw dziecka. Umocniono take jego pozycj wobec innych organw wadzy pastwowej. Na mocy ustawy rzecznik stoi na stray praw dziecka okrelonych w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencji o prawach dziecka i innych przepisach prawa, z poszanowaniem odpowiedzialnoci, praw i obowizkw rodzicw. Kieruje si dobrem dziecka oraz bierze pod uwag, e naturalnym rodowiskiem jego rozwoju jest rodzina. W rozumieniu ustawy dzieckiem jest kada podkrelam: kada istota ludzka od poczcia do osignicia penoletnoci. Rzecznik, w sposb okrelony
w ustawie, podejmuje dziaania majce na celu zapewnienie dziecku penego i harmonijnego rozwoju, z poszanowaniem jego godnoci i podmiotowoci. Dziaa na rzecz ochrony praw dziecka, a w szczeglnoci prawa do ycia i ochrony zdrowia, prawa do wychowania w rodzinie, prawa do godziwych warunkw socjalnych i prawa do nauki. Podejmuje dziaania zmierzajce do ochrony dziecka przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbaniem oraz innym zym traktowaniem. Rzecznik szczegln trosk i pomoc otacza dzieci niepenosprawne oraz upowszechnia prawa dziecka i metody ich ochrony. Rzecznik praw dziecka przedoy Wysokiej Izbie informacj o swojej dziaalnoci w roku 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Dzieo jest obszerne, a jego waga dosownie niebagatelna. Na 325 stronach przedstawionych zostao wiele spraw, ktre mog budzi uznanie dla aktywnoci rzecznika w 2011 r. Niestety, s pola cakowitego braku aktywnoci lub aktywnoci niedostatecznej w sprawach zasadniczych. W rozdziale II: Ochrona praw dziecka, znajduje si 5 podrozdziaw. Pierwszy z nich dotyczy prawa do ycia i ochrony zdrowia. Pierwszym mottem tego podrozdziau jest zapis art. 6 Konwencji o prawach dziecka, cytuj: Pastwa strony uznaj, e kade podkrelam: kade dziecko ma niezbywalne prawo do ycia. Drugie motto cytuje art. 24 Konwencji o prawach dziecka, dotyczcy zdrowia, leczenia i rehabilitacji zdrowotnej. W treci tego podrozdziau rzecznik od pierwszego do ostatniego zdania odnosi si wycznie do tego drugiego cytatu, zapominajc zupenie, e na jego oczach, przy jego cichej aprobacie i biernoci, dokonuje si w Polsce corocznie w majestacie prawa kilkuset aborcji, sztucznych poronie zabjstw dokonywanych w majestacie prawa, gwnie ze wzgldu na stan zdrowia dziecka czy poczcie w wyniku przestpstwa. A pan rzecznik milczy. Dwa lata z rzdu zadawaem pytania rzecznikowi w tej sprawie. Zawsze pozostaway bez odpowiedzi. Pan rzecznik wybiera zawsze poprawno polityczn, a nie dobro dzieci, ktre zostay powierzone jego trosce. A przecie sprawa ycia dziecka jest spraw fundamentaln. Wszystkie pozostae kwestie s spraw wtrn. A prosi si, by zada pytanie, dlaczego rzecznik z tak uporczywoci milczy w sprawie aborcji i zabiegw sztucznego poczcia, a nastpnie zamraania dzieci. Pragn uzmysowi panu rzecznikowi, e istoty ludzkie, zarwno te abortowane, jak i te zamraane, w wietle ustawy o rzeczniku praw dziecka s dziemi i podlegaj szczeglnej trosce rzecznika. A co zrobi rzecznik w tej sprawie? Kiedy zabra gos? Do jakich instytucji zgasza si, aby zapobiec tym haniebnym procederom? Jakie dziaania podj, choby nieskuteczne? Pan rzecznik wprawdzie troszczy si o ycie i zdrowie dzieci, ale jedynie tych, ktrym pozwolono si narodzi. To tylko poowiczne wykonanie ustawo-

285
Pose Tadeusz Woniak wych zada naoonych na rzecznika praw dziecka. Posowie Solidarnej Polski zdaj sobie spraw z trudnej sytuacji rzecznika w zwizku z obowizujcym systemem prawnym, ale nie usprawiedliwia to biernoci, szczeglnie tej, ktra skutkuje mierci bezbronnych istot ludzkich. Podrozdzia drugi mwicy o prawie do wychowania w rodzinie pozwala wycign wniosek, e caoroczne starania rzecznika praw dziecka o wycofanie przez Rzeczpospolit Polsk zastrzee do art. 7 i art. 38 Konwencji o prawach dziecka z dnia 20 listopada 1989 r. nie przyniosy oczekiwanych rezultatw. Jest wprawdzie mae wiateko w tunelu, ale o penym sukcesie mwi nie mona. Wydaje si, e rzecznik powinien w sposb bardziej zdecydowany naciska na rzd, na grup robocz do spraw realizacji praw dziecka w Polsce i poszczeglne resorty, a nie tylko zwraca si do ministra edukacji narodowej dwoma pismami w roku, proszc o informacj w sprawie. Takie dziaanie jest zdecydowanie niewystarczajce. Godne pochway wydaje si poparcie przez rzecznika stara ministra sprawiedliwoci i Krajowej Izby Radcw Prawnych o rozszerzenie podstawy programowej z przedmiotu wiedza o spoeczestwie w gimnazjum i liceum o dodatkowy modu powicony funkcjonowaniu przepisw prawnych. Szkoda tylko, e poparcie rzecznika pozostao bezskuteczne. W tym miejscu naley zada pytanie rzecznikowi o jego stanowisko w sprawie nauczania historii i religii oraz etyki. Najnowsze rewelacje Ministerstwa Edukacji Narodowej by moe zaskoczyy rzecznika. Miejmy nadziej, e skutecznie bdzie interweniowa w tej sprawie w roku biecym. Nie odnotowalimy stanowiska rzecznika w sprawie obnienia wieku dzieci podlegajcych obowizkowi szkolnemu, czego efektem bdzie przedwczesne wypychanie modych ludzi na rynek pracy, czsto jeszcze przed ukoczeniem 18. roku ycia. Wielu z nich w tak modym wieku zasili w przyszoci rzesz bezrobotnych, a pan rzecznik jak dotychczas milczy w tej sprawie, chcc by poprawnym politycznie, a zapominajc, e jest niezaleny od wszelkich instytucji, w tym rzdu, i podlega jedynie ocenie Sejmu. Wystpienie do ministra edukacji narodowej w sprawie przygotowania szk podstawowych na przyjcie uczniw 6-letnich opisane w podrozdziale czwartym nie rozwizuje problemu, gdy rzecznik troszczy si w nim nie o wyeliminowanie systemowego rozwizania niekorzystnego dla dzieci, a jedynie o warunki, jakie ma speni szkoa pod wzgldem edukacyjnym i rekreacyjnym w odniesieniu do 6-latkw. Duo wiksze uznanie budzi merytoryczna strona wystpie rzecznika opisanych w podrozdziale trzecim dotyczcym prawa do godziwych warunkw socjalnych, cho ilo zgoszonych w tej materii spraw wydaje si niewspmiernie niska w stosunku do potrzeb. By moe wynika to z niewiadomoci rodzi-
cw, e warunki socjalne rodziny, w tym take jej zasobno materialna, dotycz rwnie ich dzieci, a rzecznik praw dziecka jest osob waciw do interwencji w tych sprawach. Wydaje si, e w tej materii rzecznik musi zwrci wiksz uwag na rozwizania systemowe, gdy konieczno interwencji w sprawach indywidualnych jest tu przede wszystkim nastpstwem niewaciwych rozwiza systemowych. Podrozdzia pity mwicy o realizacji praw dziecka do ochrony przed przemoc, okruciestwem, wyzyskiem, demoralizacj, zaniedbaniem oraz innym zym traktowaniem z pewnoci stanowi wielkie pole do dziaania rzecznika i Klub Parlamentarny Solidarna Polska z uznaniem przyjmuje interwencje podejmowane w tych sprawach przez niego. Wydaje si jednak, e rzecznik powinien by raczej kreatorem rozwiza prolaktycznych, a nie straakiem uczestniczcym w gaszeniu szalejcego poaru. Na przykad w sprawie ograniczenia przemocy wrd rwienikw mona by bliej przyjrze si rozwizaniem skandynawskim i promowa przeniesienie stamtd dobrych rozwiza w tej kwestii na grunt polski. Tam dzieci w szkole zobowizane s do wzajemnej troski, a szczeglnie uczniowie starsi maj obowizek opiekowania si dziemi modszymi pod subtelnym nadzorem nauczycieli i wychowawcw. Tworz si w ten sposb pozytywne relacje interpersonalne midzy uczniami i ograniczane s zachowania agresywne. Podobnie rzecz si ma z wdroeniem opieki sprawowanej przez modzie nad osobami starszymi. Due uznanie budzi aktywno rzecznika w sprawach sdowych opisana w rozdziale trzecim i dziaalno kontrolna opisana w rozdziale czwartym. Jednake i tu w wielu kwestiach naleaoby wnikliwiej przyjrze si rozwizaniom systemowym, a nie tylko jednostkowym przypadkom. Niemniej jednak naley jeszcze raz podkreli aktywno rzecznika w tej materii. W przypadku wsppracy z organami wadzy naley zwrci uwag na stosunkowo ma aktywno gospodarcz, w tym projektodawcz, rzecznika. Rzecznik wystpuje gwnie jako konsultant, recenzent i instytucja zaproszona, a nie jako inicjator. Pewnym wyomem jest jedynie zainicjowanie utworzenia midzyresortowego zespou ds. obchodw Roku Janusza Korczaka, co uwaamy za inicjatyw cenn, ale nie najwaniejsz. Kreatywno rzecznika na polu wsppracy z organami wadzy uwaamy wic za niewystarczajc. Mamy nadziej, e pozytywne efekty przyniesie w przyszoci zbir kilkudziesiciu zaoe mogcych stanowi podstaw do przygotowania propozycji wprowadzenia zmian w przepisach prawa rodzinnego, zbir bdcy efektem spotka przedstawicieli i pracownikw Biura Rzecznika Praw Dziecka z sdziami orzekajcymi w sprawach rodzinnych. Bardziej bogato wyglda wsppraca rzecznika z organizacjami pozarzdowymi, cho trudno jednoznacznie oceni konkretne wyniki udziau pana
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 286 Pose Tadeusz Woniak rzecznika w licznych konferencjach i spotkaniach. Z pewnoci ju sama obecno rzecznika praw dziecka w tych wydarzeniach mobilizuje organizatorw do wikszej aktywnoci i to ju jest zjawiskiem pozytywnym. Aktywna dziaalno rzecznika na polu midzynarodowym jest godna podkrelenia, cho z przedoonej informacji nie wynika jednoznacznie, jakie cele osign polski rzecznik poza udziaem w konferencjach organizowanych w wielu pastwach Europy. Na podkrelenie zasuguje jednak wysiek organizacyjny w przygotowaniu zjazdu rzecznikw zrzeszonych w ramach Europejskiej Sieci Rzecznikw Praw Dziecka w Warszawie w dniach 1416 wrzenia 2011 r. Naley yczy panu rzecznikowi, aby przewodnictwo, jakie obj w tej midzynarodowej organizacji, przynioso jak najwicej dobra dla dzieci zarwno w Polsce, jak i na wiecie. Treci zawarte w rozdziale VIII Upowszechnianie praw dziecka nie budz powaniejszych zastrzee poza brakiem dziaa upowszechniajcych prawo dziecka do ycia od poczcia. Na szczegln uwag zasuguje prowadzenie Centrum Informacji o Prawach Dziecka, ktrego zadaniem jest gromadzenie i upowszechnianie wiedzy (Dzwonek) na temat stanu przestrzegania praw najmodszych. W imieniu posw Solidarnej Polski pragn wyrazi nadziej, e uzyskamy od pana rzecznika wicej informacji na temat stanu prac i osigni tego centrum. W caym przedoonym Wysokiej Izbie materiale najciekawiej prezentuj si jednak uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Szkoda tylko, e to, co jest kwintesencj, znalazo si jedynie na 15 stronach w kilkusetstronicowym dziele. Te kilkanacie stron powinno wskazywa kierunki niezbdnej aktywnoci rzecznika, cho i tam brakuje kwestii stosunku rzecznika do ochrony ycia dzieci nienarodzonych, a przecie z mocy ustawy rzecznik powinien okazywa szczegln trosk sprawom ochrony ycia, gdy wszystkie inne problemy, ktrym oddaje si rzecznik, s pochodn istnienia i funkcjonowania dzieci, ktre miay szczcie si urodzi. Panie marszaku, prosz o jeszcze chwil. W wietle powyszego naley uzna informacj o dziaalnoci rzecznika praw dziecka za rok 2011 wraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka za materia niezwykle interesujcy, aczkolwiek niepeny, a dodatkowo niepotrzebnie obarczony zbyt obszernymi opisami konkretnych sytuacji jednostkowych. Zbyt wiele jest w nim elementw autopromocji, a zbyt mao konkretnych przykadw skutecznoci. Jeszcze raz pragn podkreli, e najcenniejsz czci przedoonego materiau s uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Na podstawie analizy tej czci wraz z uwagami przedstawionymi przeze mnie w imieniu Klubu Parlamentarnego Solidarna Polska mona wytyczy kierunki dziaania rzecznika w roku biecym z wiar, e ta wyjtkowa instytucja, jak jest rzecznik praw dziecka, przyczyni si w sposb
bardziej efektywny do poprawy sytuacji dzieci w Polsce, gwnie poprzez przestrzeganie praw dziecka i eliminowanie przepisw, ktre z prawami dziecka nie maj nic wsplnego, a s wrcz ich zaprzeczeniem. Za wszystkie pozytywne dziaania pana rzecznika dzikujemy i wyraamy uznanie. Nie moemy jednak tolerowa dziaa markowanych, a tym bardziej braku dziaa w kwestiach zasadniczych. Ze wzgldu na ograniczone efekty dziaa rzecznika praw dziecka w roku 2011 i cakowity brak zainteresowania losem dzieci nienarodzonych Klub Parlamentarny Solidarna Polska jest przeciwny przyjciu przez Wysok Izb informacji rzecznika za rok 2011, wyraajc nadziej na pen realizacj przez rzecznika obowizkw ustawowych w roku 2012 i na lepsze, a przede wszystkim skuteczniejsze efekty jego pracy. Dzikuj.

Dzikuj panu posowi. Informuj, e 13 posw zapisao si do zadania pytania. Pierwsza zada pytanie pani pose Maria Nowak. (Gos z sali: Nie ma.) Czy jest pani pose Lidia Gdek? Jest. Prosz bardzo. Pani pose Lidia Gdek, klub Platforma Obywatelska. Czas 1,5 minuty.
Pose Lidia Gdek:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! W sporzdzonej informacji na temat dziaalnoci rzecznika praw dziecka za 2011 r. oraz uwagach o stanie przestrzegania praw dziecka moemy znale midzy innymi fragment, w ktrym poruszony zostaje problem spoecznej akceptacji dla bicia dzieci. Nieraz prowadzone byy dyskusje na ten temat, czy jeden tzw. przysowiowy klaps dany dziecku jest biciem, przejawem przemocy czy moe tylko koniecznoci w trudnym procesie wychowania modego pokolenia. Psychologowie jasno wskazuj, i dawanie tzw. klapsw dzieciom bd generalnie stosowanie przemocy w stosunku do naszych pociech pokazuje nasz sabo i nieprzygotowanie do procesu wychowania modego pokolenia. To my, doroli, bijc dziecko, pokazujemy nieumiejtno podchodzenia do spraw i do psychologii wieku rozwojowego. Bardzo niepokojce wydaj si w tym kontekcie wyniki badania TNS OBOP przeprowadzonego na zlecenie rzecznika praw dziecka, ktre pokazuj, e poziom spoecznej akceptacji nieco si obniy, jeeli chodzi o przemoc w stosunku do dzieci. Nie zmienia to jednak faktu, e nadal jest na bardzo wysokim

287
Pose Lidia Gdek poziomie akceptuje to blisko 70% polskiego spoeczestwa. W raporcie na temat dziaalnoci rzecznika znajdujemy informacj, i naley kontynuowa prowadzenie intensywnych kampanii spoecznych i programw (Dzwonek) edukacyjnych majcych na celu zwikszenie wiadomoci Polakw, zwaszcza w zakresie negatywnych skutkw stosowania przemocy wobec dziecka. Sporzdzona informacja dotyczy 2011 r., a konkluzja zawarta w niej powinna mie odzwierciedlenie ju w dziaaniach roku biecego, std moje pytanie: Jaki wymiar przybraa intensykacja wspomnianych kampanii spoecznych i programw edukacyjnych oraz jakie s jej ewentualnie pierwsze rezultaty? Generalnie pragnabym podzikowa panu rzecznikowi za jego prac dla naszego modego spoeczestwa. (Oklaski)

Dzikuj. Gos ma pan pose Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

Panie Marszaku! Panie Rzeczniku! Sejm na poprzednim posiedzeniu wyrazi zgod na ratykowanie Konwencji Organizacji Narodw Zjednoczonych o prawach osb niepenosprawnych. Chciabym zapyta, bo pan rzecznik w swoim materiale wanie midzy innymi wystpowa o t ratykacj: Czy po ratykacji wynikaj z tego dokumentu dodatkowe zadania dla rzecznika? Jeli tak, to czy dzisiaj mgby pan powiedzie, jakie i czy analizowa pan, czy to bdzie wymagao rwnie wsparcia logistycznego biura rzecznika? Chciabym panu zasygnalizowa drug spraw, z uprzejm prob o zainteresowanie si ni. We wspzawodnictwie sportowym osb niepenosprawnych uczestnicz osoby niepenosprawne ruchowo w ramach systemu olimpiad, paraolimpiad, igrzysk paraolimpijskich oraz osoby niepenosprawne intelektualnie w ramach olimpiad specjalnych. Wrd tych osb, ktre uczestnicz, jest rwnie modzie. Pastwo polskie na podstawie ustawy o sporcie, poprzez wydanie rozporzdzenia ministra zdrowia i ministra sportu objo bezpatn opiek zdrowotn przygotowania kadry paraolimpijczykw, natomiast nie przyjo takiego samego rozwizania, jeli chodzi o bezpatne badania lekarskie narodowej reprezentacji olimpiad specjalnych. (Dzwonek) Olimpiady specjalne s wczone w europejski system wspzawodnictwa oraz wiatowy system olimpiad specjalnych. Patrzc wanie na Kart Narodw Zjednoczonych, jak rwnie na nasze rozwizania, wydaje si, e wystpuje tam ogromna dysproporcja i nierwno. Dlatego te chciabym prosi pana rzecznika o zainteresowanie si spraw. Dzikuj.

Dzikuj. Gos ma pose Grzegorz Woniak, Prawo i Sprawiedliwo.

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Prawa dziecka zostay szczegowo wpisane w Konwencj o prawach dziecka przyjt przez Organizacj Narodw Zjednoczonych 20 listopada 1989 r. Okrela ona podstawowe prawa dziecka, ktre powinny by chronione przez pastwo, w tym nasz kraj. Coroczna informacja, ktr rzecznik praw dziecka przedstawia przed Wysok Izb, jest katalogiem spraw i problemw, ktrymi ta instytucja si zajmuje w walce o dobro dziecka. Moje wystpienie powicone bdzie tylko jednemu zagadnieniu zwizanemu z t tematyk. Czsto podczas spotka z mieszkacami zainteresowani zwracaj si z prob o interwencj w sprawie mieszka komunalnych. S to problemy podnoszone gwnie przez osoby z maymi dziemi, ktre maj problemy mieszkaniowe. Czstym powodem tych wystpie s mieszkania komunalne, problemy wystpujce w rodzinach borykajcych si z uzalenieniem alkoholowym majcym negatywny wpyw na dzieci. Wystpuj rwnie rodziny majce dzieci z niepenosprawnoci i bardzo ze warunki lokalowe, ktre uniemoliwiaj godne funkcjonowanie. Prosz pana rzecznika o odpowied na nastpujce pytanie: Jakie dziaania zostay podjte przez rzecznika praw dziecka, by pomc potrzebujcym, rodzicom i ich dzieciom, w tej trudnej sytuacji? Wadze samorzdowe na te dziaania maj ograniczone rodki nansowe i borykaj si z problemami, a wiemy, e takie problemy istniej i s bardzo wane. Dzikuj bardzo, panie marszaku.

Dzikuj. Gos ma pani pose Elbieta Witek, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Elbieta Witek:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Pytanie, ktre chc zada, dotyczy kwestii niezwykle bulwersujcej, ktra moim zdaniem wie si nie tylko z amaniem praw dziecka, lecz take z amaniem praw czowieka i dyskryminacj osb niepenosprawnych.
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 288 Pose Elbieta Witek Ot wszyscy wiemy, e dziecko najlepiej wychowuje si w rodzinie. Niestety wiele dzieci w Polsce przebywa w domach dziecka. Ostatnio trao do mnie maestwo, w przypadku ktrego jeden z maonkw jest niewidzcy. M pracuje, dobrze zarabia, pastwo maj wyposaone mieszkanie, nie mog mie wasnych dzieci, ale maj w sobie duo uczucia, mioci i chcieliby t mio, poczucie bezpieczestwa przekaza dziecku, ktre jest pokrzywdzone przez los, czyli dziecku z domu dziecka. Chcieli by albo rodzin adopcyjn, albo rodzin zastpcz. Na 57 orodkw adopcyjnych w Polsce 56 na sam wie o tym, e ona jest niewidzca, mimo e radzi sobie wietnie, jest samodzielna, bo jest niewidzca od trzeciego roku ycia, nie chciao z tymi ludmi rozmawia, stwierdzajc, e nie ma takiej moliwoci, eby mogli ubiega si o adopcj albo o to, eby mogli by rodzin zastpcz. Art. 2 Konwencji o prawach dziecka wyranie mwi, e pastwo, ktre konwencj przyjo, zobowizuje si do stosowania postanowie tej konwencji bez wzgldu na ras, pe, przekonania, pogldy polityczne (Dzwonek), status materialny, a take niepenosprawno dziecka bd rodzicw czy opiekunw. Panie rzeczniku, mam ogromn prob o to, eby pan zainteresowa si spraw. Chciaabym zapyta, czy problem jest panu znany, bo to jest przypadek, ktry dotar do mnie take dziki lokalnemu dziennikarzowi. Myl, e takich przypadkw w Polsce jest znacznie wicej. Mamy przecie przykady penych rodzin, gdzie oboje rodzice s niepenosprawni, na wzkach inwalidzkich, bez rk, bez ng, niewidzcy, niesyszcy, maj dzieci, dzieci zdrowe i nikt nie myli o tym, eby tym rodzicom dzieci odebra. W zwizku z tym bardzo pana prosz o informacj i odpowied na pytanie: Czy znany jest panu problem, czy zainteresuje si pan tym problemem i jakie dziaania pan w tej materii podejmie? Dzikuj.
aborcji nielegalnych, to wskae to na fakt, e jest to niezwykle wany problem. Pragn pana zapyta, co pan uczyni w tej materii, jakie kroki pan podj w obronie tych dzieci. Przecie na pewno obserwuje pan rwnie ogoszenia prasowe typu: gabinet lekarski, przywracam miesiczk. Myl, e kady wie, o co chodzi, myl, e pan rzecznik wie to nawet jeszcze lepiej ni przecitny obywatel. Poza tym pragn rwnie dopyta, co pan zrobi w kwestii zapodnienia in vitro i zamraania dzieci. Celowo mwi: dzieci, dlatego e w myl ustawy o rzeczniku praw dziecka dzieckiem jest kada istota ludzka od poczcia. Co pan zrobi w obronie tych dzieci, w obronie ich godnoci i w obronie ich ycia? Pytam o to ju po raz trzeci. Pytaem o to za kadym razem, kiedy skada pan sprawozdanie, a pan nigdy nie raczy odpowiedzie na moje pytanie. W zwizku z powyszym prosz tym razem o odpowied na pimie. Dzikuj.

Dzikuj. Teraz wystpi pose Artur Grczyski, Ruch Palikota.
Pose Artur Grczyski:

Panie Marszaku! Panie Rzeczniku! Wysoka Izbo! Panie rzeczniku, na wstpie chciabym podzikowa za prac, jak pan wykonuje, jak rwnie za to, e raczy pan odpowiedzie na moje pytanie podczas wczorajszego posiedzenia poczonych komisji. Niestety musiaem wczeniej opuci posiedzenie ze wzgldu na to, e czsto tak mamy poukadan prac w Sejmie, i musielibymy by w trzech miejscach na raz. Natomiast tak jak mam to w takich sytuacjach w zwyczaju, odsuchaem pana odpowiedzi. Byy one rzeczowe, rozwiay wiele moich wtpliwoci, aczkolwiek nie wszystkie, dlatego najprawdopodobniej skorzystam z pana zaproszenia i pojawi si u pana w biurze. Chciabym poruszy spraw wie, ktra nie jest wprost zwizana ze sprawozdaniem, ale jest pilna i wana. W Katowicach mamy do czynienia z sytuacj szkodliw dla dzieci niepenosprawnych. Szkoa Podstawowa nr 37 w Katowicach bya do tej pory szko integracyjn. Uczyy si tam dzieci z niedosuchem. Wszystkie te dzieci chce si teraz skierowa do szkoy, w ktrej nie ma dzieci penosprawnych, s wycznie dzieci guche, nie ma klas dla dzieci z niedosuchem oraz ze schorzeniami sprzonymi, dodatkowymi. Bedzie to skutkowa uwstecznieniem dzieci i uniemoliwi im normalne funkcjonowanie w spoeczestwie w przyszoci. Decyzja taka zostaa podjta bez jakichkolwiek konsultacji z rodzicami, rad rodzicw, kuratorium, bez jakiejkolwiek opinii psy-

Dzikuj. Wystpi pose Tadeusz Woniak, Solidarna Polska.

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Panie Rzeczniku! Liczba aborcji wykonywanych w Polsce w majestacie prawa z roku na rok ronie. Jest to ju liczba powoli zbliajca si do tysica. Co roku zostaje w Polsce dokonywanych w sposb legalny okoo stu aborcji wicej. Jeeli dooymy do tego do koca nieznan, ale szacowan na kilkadziesit tysicy liczb

289
Pose Artur Grczyski chologw. Oczywicie o zdanie nie pytano rwnie dzieci. Jeden z wiceprezydentw poda naganny argument e dzieciom niepenosprawnym bdzie lepiej w szkole, w ktrej pracuje jego ona. (Dzwonek). Gratuluj. Wskazuje to na nepotyzm, nieuzasadnione faworyzowanie akurat tej szkoy, w ktrej wicedyrektorem jest jego ona. Panie marszaku, przepraszam, nie przeduam zazwyczaj. Mog? P minuty. Dzikuj. Ponadto niezgodnie z prawem wymuszono skierowanie dzieci do innej szkoy poprzez niedopuszczenie do zoenia wnioskw w szkole nr 37. Straszono rodzicw rozczeniem dzieci, chodzi o rodzestwa, ktre dotychczas uczyy si w tej szkole. Tym rodzicom, ktrzy zoyli wniosek o przyjcie do szkoy nr 37, przysyano zaproszenia, w cudzysowie, do innej szkoy. Skutkiem takiego przeniesienia bdzie cakowite cofnicie si w rozwoju dzieci niedosyszcych. Dzieci te zrezygnuj z prb podejmowania komunikacji werbalnej, rezultatem czego bdzie wyizolowanie ich ze spoeczestwa i zepchnicie na margines. Dodam, e nie ma to nic wsplnego z likwidacj ktrejkolwiek ze szk. Dlatego zwracam si z prob o wsparcie rodzicw uczniw niepenosprawnych, a szczeglnie tych dzieci, aby nie byy one dyskryminowane w yciu spoecznym i z niego wykluczane. Aby zachowa form pytania, pytam: Czy podejmie pan interwencj w tej sprawie, tym bardziej e rok szkolny zaczyna si ju za 2 miesice. Pozwol sobie te przekaza panu owiadczenie, jakie dzisiaj odczytam w ramach owiadcze poselskich. Jest tam troch wicej informacji dotyczcych tej sprawy. Dzikuj bardzo.
Druga sprawa. Co pan zrobi lub zamierza zrobi, jeli chodzi o ochron dzieci, ktre s poszkodowane przez dziaania niemieckich urzdw ds. modziey, tzw. jugendamtw, bdcych reliktami czasw hitlerowskich w Niemczech? Dzieci te pozbawione s moliwoci rozmowy w jzyku ojczystym z jednym lub z obydwojgiem ze swoich rodzicw. Trzecia sprawa. W jaki sposb zamierza si pan zaj spraw edukacji dzieci z rodzin katolickich (Dzwonek), ktre s widzami programw edukacyjnych Telewizji Trwam? Dzikuj.

Dzikuj. Gos zabierze pani pose Krystyna Ozga, klub Polskiego Stronnictwa Ludowego.
Pose Krystyna Ozga:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Czsto na rnych spotkaniach padaj takie sformuowania jestemy tego wiadkami i my te to mwimy e dobro dziecka jest najwaniejsze. W kontekcie tej debaty pragn zada panu rzecznikowi nastpujce pytania. Prosz o wyjanienie sytuacji dziecka adoptowanego w odniesieniu do jego prawa wgldu w akta urodzenia w urzdzie stanu cywilnego. Jak na przestrzeni okresu sprawozdawczego realizowane byy postanowienia ustawy o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastpczej? W informacji wskaza pan rzecznik na bardzo istotn, bynajmniej moim zdaniem, kwesti orzekania przez sdy rodzinne spraw toczcych si na podstawie konwencji haskiej dotyczcej cywilnych aspektw uprowadzania dziecka za granic. Czy i jak czsto zdarzaj si takie przypadki? Ostatnie pytanie dotyczy sprawy, ktra przetoczya si przez nasz kraj kilka dni temu. I mam pytanie. Domy dziecka to z zaoenia odizolowanie nieletniego od rodowiska patologicznego. Jak wyglda zatem dobr kadr do tych placwek, skoro przed tygodniem Polsk obiega informacja o molestowaniu seksualnym dziewczynek przez dyrektora (Dzwonek) jednej z takich placwek? Dzikuj za uwag.

Dzikuj. Teraz gos zabierze pani pose Anna Fotyga, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Anna Fotyga:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Rzeczniku! Wiele spord problemw, ktre susznie poruszy pan w swoim sprawozdaniu, niweloway poprawki do ustawy budetowej i innych ustaw, ktre zgasza mj Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo. A teraz pytania. Poprosz o udzielenie odpowiedzi na pimie. Jakie wystpienia generalne w 2012 r., zainicjowanie jakich rozwiza systemowych planuje pan w celu przeciwdziaania negatywnym skutkom europejskiego sieroctwa? Wspomina pan o nich w swoim sprawozdaniu, jednak prosiabym o jaki szerszy katalog dziaa i to dziaa systemowych.

Dzikuj. Gos ma pan pose Sawomir Kosowski, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Sawomir Kosowski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Panie Ministrze! W swoim obszernym sprawozdaniu z dziaalnoci
17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r. 290 Pose Sawomir Kosowski zawar pan wiele celnych, trafnych uwag dotyczcych pana pracy, przestrzegania praw dzieci w naszym kraju. Traf chce, e ja, bdc posem kolejnej kadencji, wysuchuj tych pana trafnych uwag po raz trzeci w zasadzie, bo to w duej mierze s argumenty, uwagi czy spostrzeenia pana rzecznika, ktre si powtarzaj: saba opieka, waciwie brak opieki medycznej w szkoach, brak aktywnoci organw szkoy, brak standardw szkolnych, zamroenie progw dochodowych, brak miejsca w przedszkolach, likwidacja stowek, brak prawa do zagwarantowania waciwej opieki w przedszkolach czy zagwarantowania programw nauczania, wzrost przestpczoci i agresji. Panie Rzeczniku! Panie Ministrze! To waciwie stwierdzenie stanu faktycznego. Czy nie czuje si pan osob lekcewaon? Czy nie uwaa pan, e w pana dziaaniu brakuje panu dociekliwoci, uporu, odwagi? Moe kieruje pana osob boja przed reakcj wikszoci, ktra pana wybieraa? Czy tak nie jest w pana dziaaniu, bo gdyby tak nie byo, panie rzeczniku, to ktrakolwiek z tych spraw, powtarzajca si od trzech lat, nie powielaaby si. Mam takie wraenie, graniczce z pewnoci, e ktr z tych spraw udaoby si panu zaatwi. (Dzwonek) I pytanie konkretne, precyzyjne. Panie ministrze, dlaczego nie przejawia pan aktywnoci w ubiegym roku, jeeli chodzi o przyjmowanie przez Sejm szkodliwej uchway o systemie informacji owiatowej? Zabrako mi pana gosu. To jest pierwsza wana kwestia. Druga kwestia. Jakie podj pan konkretne dziaania i gdzie, czy w prokuraturze, czy w MEN-ie, czy w organach prowadzcych, jeeli chodzi o lawinowo narastajc i pan o tym doskonale wie, bo mwi pan o tym przestpczo w szkole? Na przestrzeni ostatnich 4 lat szkolna przestpczo wzrosa z 17 tys. do 28 tys. Brak miejsca w przedszkolach. Czy pan reagowa w tej kwestii? Gdzie pan reagowa w tej kwestii, wiadomym bowiem jest, e samorzdy terytorialne maj ustawowy obowizek zapewnienia miejsca w przedszkolach. I ostatnia kwestia, ktr pan rwnie zauway, tak jak wiele innych spraw, czyli likwidacja stowek szkolnych. Panie ministrze, taki lawinowo narastajcy przejaw likwidacji stowek szkolnych i oparcie ywienia na kateringu wystpuje, niestety, w Warszawie. Jakie pan podj dziaania u pani prezydent miasta stoecznego Warszawy, aeby uratowa warszawskie stowki szkolne? Dzikuj. (Oklaski)
Pose Jzef Lassota:

Dzikuj bardzo. Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Panie Ministrze! Polityka pastwa, polityka samorzdw susznie zmierza do tego, eby stopniowo zakoczy likwidacj domw dziecka na rzecz opieki w rodzinach. Chciabym zapyta nie tylko, jaka jest dynamika tego procesu, ale i jaka jest w tej chwili skala tego problemu? Czy to jest proces, ktry bdzie trwa jeszcze przez jaki czas, czy to ju jest na ukoczeniu? Druga sprawa, adopcja. Ot przez wiele lat proces adopcyjny by drog przez mk, zarwno jeli chodzi o dziaalno sdw, jak i orodkw adopcyjnych. Jak dzisiaj wyglda ta sprawa, tzn. jaki jest przecitny czas pozyskiwania przepraszam, e tak to nazw modego czowieka do rodziny w procesie adopcyjnym i jaka jest skala problemu, jeli chodzi o dzieci, ktre oczekuj na adopcj? Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj. Gos zabierze pani pose Ewa Malik, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Ewa Malik:

Panie Marszaku! Szanowni Pastwo! Panie Rzeczniku! Jestem posem z okrgu sosnowieckiego, w ktrym ostatnio zdarzyy si dwa bardzo niechlubne przypadki mierci dzieci, maych dzieci. Obie sprawy, zarwno sprawa maej Magdy, ktra zgina w niewyjanionych dotd okolicznociach, jak i mier maego 2-letniego Szymona z Bdzina, wstrzsny opini publiczn. Jestem bardzo zaniepokojona tymi przypadkami tragedii maych dzieci w moim okrgu wyborczym. Zdaj sobie spraw, e czsto na te tragedie ma wpyw za sytuacja materialna i zdrowotna rodzin, czsto chodzi o inne, wyjtkowe przyczyny takiej patologii. Tego typu zdarzenia zawsze pobudzaj spoeczestwo do gbokich przemyle, jak mona poprawi prawo albo co my, lokalna spoeczno, moemy zrobi w takiej sytuacji, aby zapobiec takim tragediom w przyszoci. Prosz pana rzecznika o odniesienie si do tych dwch zdarze. Czy pan ju wie, gdzie ley przyczyna zaniedba ze strony pastwa, ze strony tworzonego prawa, ktre w takich sytuacjach powinno zadziaa w kierunku zapobieenia im? Tak si jednak nie stao w tym wypadku. Gdzie wic zawinio pastwo, a gdzie spoeczestwo? Prosz o odpowied, czy pan ju przeanalizowa dokadnie te dwa gone zdarzenia pod ktem wyeliminowania w przyszoci bdw, take ze strony urzdnikw pastwowych. Dzikuj bardzo.

Dzikuj. Gos zabierze pan pose Jzef Lassota, Platforma Obywatelska.

291

Dzikuj. Gos zabierze pan pose Artur Grski, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Artur Grski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Panie Rzeczniku! Tutaj mwiono ju o sytuacji w rnych szkoach. Ja jestem posem warszawskim i z przeraeniem patrz na plany, jakie maj wadze Warszawy wobec warszawskich szk, wobec stowek w szkoach. Ot ju zapowiedziano prywatyzacj szkolnych kuchni w 8 dzielnicach i wydawanie posikw przez rmy cateringowe, rmy zewntrzne. To jest bardzo, wydaje si, niebezpieczne zjawisko. Dotychczas rodzice pacili za tzw. wsad do kota, czyli za sam ywno, a koszty zatrudnienia kucharzy czy opaty za gaz, wod ponosi samorzd. Teraz samorzd twierdzi, e nie ma pienidzy, musi oszczdza, w zwizku z tym chce przerzuci koszty wynajcia stowek czy pracownikw na rmy zewntrzne, ale de facto te koszty ponios rodzice. Wedug kalkulacji, ktre zostay zrobione oczywicie kalkulacje s rne od 50 do 150% wzrosn opaty za jedzenie, za posiki, za wydawane obiady. Dlatego mam pytanie do pana rzecznika: Czy to jest dobra metoda oszczdzania oszczdzanie na dzieciach, przerzucanie na rodzicw obowizku nansowania tego jedzenia? Czy rodzice sami maj robi kanapki? Bo jeeli chc oszczdzi, jeeli nie maj pienidzy, to sami powinni robi kanapki. A wielu rodzicw nie bdzie sta na drosze posiki. Czy popiera pan takie dziaania konkretnie wadz Warszawy i czy podejmie si pan interwencji w tej sprawie, jeeli pan ich nie popiera? Dzikuj.

Dzikuj panu posowi. Stwierdzam, e lista posw zapisanych do gosu zostaa wyczerpana. Prosz o zabranie gosu rzecznika praw dziecka pana Marka Michalaka. Od oceny celujcej po szereg niezwykle trudnych pyta. Prosz bardzo.
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak:

Szanowny Panie Marszaku! Panie i Panowie Posowie! Panie Ministrze! Szanowni Pastwo! Pozwol sobie odpowiedzie na wikszo zadanych pyta. Bya proba, by cz odpowiedzi przedstawi na pimie, i tak sprbuj uczyni, ale zanim to nastpi,
chciabym bardzo serdecznie podzikowa wszystkim posom za analiz tego dokumentu, ktry nie jest tylko radosn twrczoci rzecznika praw dziecka, ale opiera si na caorocznej, cikiej pracy caego zespou, moich wsppracownikw, ktrym dzikuj, ktrzy s obecni, ale take ktrzy suchaj, i ktrzy wspuczestniczyli w tym, by poprawia los polskich dzieci, by zwraca uwag na te obszary, ktre funkcjonuj niedoskonale albo le, a wzmacnia te obszary, ktre dziaaj pozytywnie, ktre s do powielenia jako dobra praktyka do przedstawiania dalej. W tym miejscu chciabym bardzo serdecznie podzikowa za opinie, analiz, zgoszone propozycje, uwagi do tej informacji, ktra co prawda nie podlega gosowaniu, ale jest przyjmowana przez Wysok Izb do wiadomoci. ywi gbok nadziej na reeksj i wspprac przy naprawianiu tej naszej rzeczywistoci. Chciabym take w tym miejscu podzikowa tym posom, ktrzy w 2011 r. zwracali si ze sprawami swoich wyborcw, a czasami nie swoich wyborcw, lecz osb, o krzywdzie ktrych syszeli, do mojego biura, gdzie wsplnie prbowalimy rozwizywa problemy, jak rwnie tym posom, ktrzy wspuczestniczyli w rnych wydarzeniach opisanych w tej informacji, bo to jest niezwykle wane, ebymy nad sprawami czowieka tego szczeglnego, ktry nie ukoczy 18. roku ycia, pochylali si wsplnie i pochylali si z wyjtkow wraliwoci i powag. Ten czowiek ma do tego prawo, a my mamy taki obowizek. Chciabym take podzikowa, poniewa tutaj wybrzmiao tak a nie powinno wybrzmie jakby nie byo wsppracy czy dialogu, czy wspdziaania z resortami rzdowymi. Chciabym zatem w tym miejscu zaznaczy, e ta wsppraca bya dobra i yczybym sobie, eby rozwizywanie spraw zgaszanych przeze mnie i podejmowanych wsplnie udawao si w jeszcze wikszym stopniu. Jeli jednak porwnaj pastwo uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka za rok 2010 i uwagi za rok 2011, to w odniesieniu do ubiegego roku szeregu uwag ju nie ma, sprawy te zostay rozwizane. Wiele spraw, ktre dzisiaj omawiamy, zostao ju zaatwionych w tym roku, co prbowaem wskaza w swoim wstpnym wystpieniu. Dotyczy to chociaby wycofania zastrzee do Konwencji o prawach dziecka. I to nie jest nieskuteczno rzecznika, wrcz przeciwnie, jest uchwaa Rady Ministrw, s druki sejmowe, ktre ju powinny by w posiadaniu pastwa posw, i za moment nastpi, mam nadziej, gosowanie nad t spraw i upowanienie pana prezydenta do podpisu wycofujcego uwagi do Konwencji o prawach dziecka. To ju si stao, to jest wane, bo to prawda, e trzykrotnie w tej sprawie wystpowaem. A dlaczego do ministra edukacji? Dlatego, e minister edukacji jest ministrem waciwym do podejmowania spraw zwizanych z Konwencj o prawach dziecka. Tak rol przypisa ministrowi edukacji prezes Rady Ministrw, rzd, i wszelkie sprawy dotyczce Konwencji o pra-

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak wach dziecka s prowadzone wanie przez ministra edukacji. Std, jeli w tej kwestii miabym si do kogokolwiek zwraca, to jest to minister edukacji. Dzisiaj dzikuj za dotrzymanie sowa i spenienie obietnicy zoonej w zeszym roku, e wycofamy si z tych zastrzee do konwencji z jednego najprostszego wzgldu: na gruncie prawa polskiego one po prostu maj si nijak. Nie ma potrzeby, ebymy wobec dokumentu, ktry sami zaproponowalimy, ktry jest przypisany jako polska inicjatywa, w chwili obecnej w jakim stopniu si dystansowali. Nie powinnimy si dystansowa, powinnimy raczej by dumni, e go mamy i e jest to myl, e mog w ten sposb powiedzie najbardziej powszechny na wiecie dokument dotyczcy praw czowieka, i to jeszcze nasz. Wypyn on z inicjatywy polskiej, to niezwykle wane. Myl, e na tej paszczynie idei korczakowskiej nastpio dopracowanie konwencji, dlatego dzisiaj Polska nazywana jest na wiecie ojczyzn praw dziecka. Zrobilimy ogromny krok do przodu. Teraz pora na krok nastpny: III protok, ktry take by inicjatyw polsk, zosta zgoszony przez Komitet Praw Dziecka i by wypracowany przy bardzo duej aktywnoci Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Teraz czeka na podpis i na ratykacj. Mam nadziej, e nastpi to jak najszybciej, bo jest rzecz bardzo wan. To te wany sygna i wana informacja dajca konkretne dodatkowe moliwoci polskim dzieciom. Ten III protok bardziej ni polskim dzieciom potrzebny jest dzieciom caego wiata, gdzie prawa dziecka nie wszdzie s jednakowo przestrzegane. Jeli mwi o Ministerstwie Spraw Zagranicznych, to chciabym je szczeglnie wyrni, bo III protok i prace nad nim to bardzo wana inicjatywa. Czuem takiego dobrego polskiego ducha w tych midzynarodowych dziaaniach. To s efekty rnych spotka, dziaalnoci rzecznika i wsppracy z resortami, ale take z innymi rzecznikami na arenie midzynarodowej. Jestemy na pmetku Roku Janusza Korczaka, ktry dziki Wysokiej Izbie moemy obchodzi. Serdecznie dzikuj za ogromn prac Ministerstwa Spraw Zagranicznych, dziki ktrej ten Korczak, jego idea i dziaania polskie na rzecz praw dziecka byy widoczne na zewntrz. Wiem, z jak wielk aprobat, z jak dobrym przyjciem spotykam si, chociaby zbierajc informacje od innych rzecznikw w Europie, ale take dziaaczy, obrocw praw dziecka, tych, ktrzy od zawsze walcz, eby dzieciom yo si lepiej. W zwizku z tym chciabym podzikowa poszczeglnym resortom, z ktrymi wsppracuj, nie bd ju ich wymienia, ale te prosz o jeszcze. Te uwagi, ktre przedstawiam, szczeglnie te, ktre ponawiam, s godne rozwaenia i realizacji. Jeli w tej informacji oraz w innej aktywnoci rzecznika w parlamencie czy w przekazach medialnych nie widzicie pastwo konsekwencji czy uporu, to smutne. Uwaam, e rzecznik wykazuje bardzo
duo uporu i konsekwencji w deniu do realizacji jego postulatw. Prosz chociaby zauway, e adne z niespenionych wystpie generalnych nie jest odkadane na pk, jest jeszcze drugie, trzecie. Poszczeglne resorty wiedz o tym, e rzecznik nie spocznie, dopki nie zaatwi danej sprawy, chyba e zostanie przekonany, e ta sprawa nie jest tego warta albo na mocy obowizujcego prawa jest ju zaatwiona. Oczywicie ja nie jestem nieodporny na argumenty, jestem na nie wrcz wraliwy, ale w momencie, kiedy stwierdzam, e co niedomaga, to z wyjtkowym chyba uporem i konsekwencj, nie chyba, tylko na pewno, wystpuj. Pado te takie zastrzeenie, e brako gosu rzecznika przed nowelizacj wprowadzanej w ycie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej. Chciabym powiedzie, e akurat te uwagi, ktre zostay w ramach nowelizacji uwzgldnione, to by gos rzecznika, to byy postulaty rzecznika zgoszone i przejte przez Wysok Izb, wic nie zabrako tego gosu, ten gos by. A nie mog oceni za zeszy rok ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastpczej, bo ona wesza w ycie 1 stycznia tego roku, wic na ten temat bd mg wypowiada si dopiero wtedy, gdy bd mia kolejn moliwo spotkania z Wysok Izb. Paday rwnie zapytania dotyczce zabierania gosu przez rzecznika w poszczeglnych sprawach. Bardzo chtnie przybli pastwu te materiay, ktre bd zostay zilustrowane przez media, bd zawieraj si w poszczeglnych wystpieniach generalnych, owiadczeniach, zabieraniu gosu na tematy, ktre w danej chwili s tematami wyjtkowo istotnymi dla dzieci jeli chodzi o zastrzeenia, o szeciolatki, o przemoc, o subwencje, o sprawy tak naprawd z kadej kategorii, nie myl, eby zabrako gosu rzecznika w tych sprawach. Ale te chciabym zauway, e rzecznik dziaa w obrbie przepisw tutaj ustanowionych. Nie mam moliwoci zmiany tych przepisw, nie mam inicjatywy ustawodawczej. Mog pewne rzeczy sugerowa ocjalnie, podczas rozmw, podczas spotka, ale to tutaj stanowi si prawo. I jeli s pewne rzeczy, ktre nie spotykaj si z akceptacj Wysokiej Izby, to myl, e one tu powinny zosta zmienione, one tu powinny zosta poddane dyskusji. Wymiar kampanii spoecznych dotyczcych bicia dzieci to wany aspekt. Jak gdyby porednio byo pytanie, czy uderzenie dziecka to ju jest bicie. Tak, uderzenie kadego czowieka to ju jest bicie. Bi drugiego czowieka nie wolno, ani tego maego, ani tego duego. Czowiek jest czowiekiem i ma prawo do penej ochrony. Tak jak my, doroli, nie yczymy sobie, eby ktokolwiek sprawiedliwo wymierza nam ciosami, tak samo ten may czowiek ma prawo by chroniony przed kad form przemocy. Myl, e pastwo take swoimi gosami, ustanawiajc Rok Janusza Korczaka, przyoylicie si do oglnonarodowej, eby nie powiedzie oglnowiatowej kampa-

293
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak nii na rzecz przeciwdziaania przemocy wobec dzieci. Nikt tak konsekwentnie i tak dobitnie nie broni praw dziecka jak Janusz Korczak w poszczeglnych odsonach swojej twrczoci i swoich wypowiedziach na ten temat. To, e dzisiaj, w chwili obecnej, w ponad 400 miejscach w naszym kraju realizowane s inicjatywy, nie jednogodzinne, ale czsto wielomiesiczne, dotyczce upowszechniania myli Janusza Korczaka, to, e ponad 70 takich inicjatyw realizowanych jest poza granicami kraju, to jest pikna oglnonarodowa kampania na rzecz promowania praw dziecka. Ten rok, rok 2012, gosami Wysokiej Izby zosta ogoszony Rokiem Praw Dziecka. Za to bardzo serdecznie dzikuj. Myl, e powinnimy w przyszym roku odnotowywa efekty tej bardzo dobrej i bardzo wanej decyzji. S oczywicie sprawy, ktre s wyjtkowo trudne, a czasami niemoliwe do realizacji. Rzecznik praw dziecka, stojc na stray praw dziecka, uywajc wszystkich argumentw i moliwoci, instrumentw prawnych, drg perswazji, poprzez dyskusje, przekonywania, kampanie, udzia w konferencjach prasowych, udzia w dziaaniach na rzecz obrony praw dziecka bezporednio w terenie, oczywicie nie ma takiej czarodziejskiej rdki, ktra w ostatecznoci spowoduje, e kto, kto jest cakowicie oporny i nie poddaje si perswazji, wykona to dziaanie. Musimy mie tego wiadomo. S takie sfery ycia, w ktrych nie jest atwo, jeli nie ma nakazu ustawowego, przekona kogo do dziaania, ktre, jak ja twierdz, byoby obron, ochron praw najmodszych. Niewtpliwie do takiej sfery nale decyzje administracyjne dotyczce chociaby przydziau mieszka, ktrych nie ma. To nie jest problem dzisiejszy, ten problem, jak pamitam, mamy od zawsze. Mieszka zawsze byo za mao. Podejmuj kadorazowo interwencje, kiedy zwracaj si do mnie obywatele, informujc, e dobro dzieci jest zagroone, szczeglnie kiedy dotyczy to dzieci z niepenosprawnoci, kiedy dotyczy to dzieci w opiece zastpczej, kiedy jest zagroenie, e decyzja eksmisyjna spowoduje, e dzieci zamiast wychowywa si w rodzinie biologicznej, tra do placwki opiekuczo-wychowawczej. Wtedy staram si szczeglnie przekonywa waciwe wadze, a jeli jest podstawa prawna, to nawet wystpowa w sporze administracyjnym. Jeli miabym rozliczy si z efektywnoci tych dziaa, to mniej wicej w 30% otrzymuj odpowied satysfakcjonujc. Zwaywszy na to, e nie mam tutaj wprost prawnych moliwoci nakazowych, tylko e jest to dobra wola drugiej strony, to jestem wdziczny za kady z tych przypadkw, za kad rodzin, ktra otrzymaa mieszkanie albo ktra nie musiaa go opuci. Podobna sytuacja wystpuje take, kiedy organy prowadzce realizuj swoje ustawowe kompetencje, kiedy likwiduj placwk czy likwiduj cz tej placwki. Dzisiaj duo czasu powicilimy chociaby stowkom szkolnym. Ja wyraam swoje zdanie w tej sprawie. Ono nie jest skry-
wane. Mwi wprost, e likwidacja stowek w szkoach nie jest dobrym rozwizaniem; ajencja ju tak, bo stowka jest nadal, jeli taka jest potrzeba chwili. Jeeli chodzi o katering zewntrzny, to niestety dostaj informacje, od samych dzieci take, e kateringowe obiady dojedaj zimne, s mae, co jest niekorzystne dla modych ludzi, w zwizku z tym podejmuj indywidualne interwencje w ramach dialogu z poszczeglnymi samorzdami, ale take grupowe. O tym chociaby wiadczy chyba moje tegoroczne wystpienie z apelem, z prob do poszczeglnych szczebli samorzdu o autoreeksj, o rozwag, o przeanalizowanie problemu jeszcze raz. Musz powiedzie, e to nie s apele, ktrych w cigu roku wysyam kilka, to nie s te apele, ktre traaj w prni, na ktre nie ma pozytywnego odzewu z drugiej strony. Wrcz przeciwnie, naprawd wiele instytucji podejmujcych decyzje zachowuje si bardzo rozwanie, wyraajc ch podjcia rzetelnego dialogu na rzecz poprawienia sytuacji na swoim terenie. Za to te jestem im bardzo wdziczny. Oczywicie nie wszystko jest w tej sytuacji moliwe, bo spotykam si te z odpowiedzi: nie, bo nie, aczkolwiek nieczsto. Czy bd dodatkowe obowizki dla rzecznika w zwizku z ratykacj konwencji teraz trwa proces ratykacyjny, ale chodzi mi o to, co bdzie, kiedy si on zakoczy dotyczcej osb niepenosprawnych? Nie, nie bdzie dodatkowych obowizkw dla rzecznika, to bd dodatkowe moliwoci dla rzecznika, eby upomina si o sprawy dzieci z niepenosprawnoci, powoujc si na konkretny dokument, ktry Polska przyjmie, kiedy zostanie zoony pod nim podpis pana prezydenta. Na temat dotyczcy olimpiad specjalnych mymy z panem posem ju rozmawiali. Przypominam take, e rzecznik praw dziecka stoi na stray praw dziecka, czyli osoby, ktra nie ukoczya 18. roku ycia, ale nastpuje moment, w ktrym ten mody czowiek przestaje by dzieckiem, zaczyna by osob doros. Dobra wsppraca z rzecznikiem praw obywatelskich skutkuje tym, e jestemy w stanie podejmowa dalsze dziaania kompleksowe. Pani pose zwracaa si z zapytaniem dotyczcym nazw to wprost dyskryminacji osoby niewidomej. To jest skandal, jeli co takiego miao miejsce. Bardzo chtnie, pani pose, rozlicz z tego kady z tych orodkw odmawiajcych na tym etapie i zapytam, dlaczego do tego doszo. Absolutnie nie zgadzam si na takie traktowanie osoby z niepenosprawnoci, ktrej ta niepenosprawno nie dyskwalikuje, jeli chodzi o wychowanie dzieci. Znam wiele rodzin, w ktrych jest jedna bd s dwie osoby niewidome, wychowuj dzieci wspaniale i cudownie i tym dzieciom nigdzie indziej nie bdzie lepiej. A wic mog to tylko przyj jako zobowizanie. Jeli pani pose ujawni mi dane tych osb i przekae do mojej wiadomoci, to niewtpliwie w ramach prolaktyki rozumiem, e ta sprawa ju zostaa zaa-

Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak twiona podejm dziaania przypominajce o obowizkach i o prawach tych osb i dzieci. Nieprawd jest, e nie odpowiedziaem na pytania dotyczce ochrony ycia, poniewa na ten temat, panie pole, zabieraem gos i zabieram, odkd zostaem poproszony o objcie urzdu rzecznika praw dziecka, take na wstpnych przesuchaniach wyraaem swoje stanowisko. Wtedy pastwo posowie zadawalicie mi bardzo duo pyta i bardzo wiele razy do tego tematu wracaem. Do chwili obecnej nie zmieniem zdania, dlatego nie ma takiej koniecznoci, ebym kadorazowo, za kadym razem odpowiada na to samo pytanie. Te odpowiedzi s w stenogramach sejmowych, s take w relacjach medialnych. Oczywicie mog za kadym razem podj dziaania informacyjne, ale prosz mi nie sugerowa, e uciekam od odpowiedzi, bo ja od tej odpowiedzi nie uciekam. Poniewa jednak pan pose poprosi o odpowied na pimie, to ja na pimie na to odpowiem. Pan pose zwraca si ze spraw Szkoy Podstawowej nr 37 w Katowicach. Musz rozezna temat. Oczywicie przyjem t informacj, ktra tutaj zostanie odczytana, i ju pani dyrektor zespou edukacji przyja j od dnia nastpnego do realizacji. Musz rozpozna temat i zobaczy, jakie bdzie stanowisko po analizie dokumentw i dziaa, jakie zostay podjte, ale oczywicie zostao to przyjte. Pani pose Fotyga wystosowaa trzy zapytania, ale od razu zastrzega, e prosi odpowied na pimie, dlatego te pozwol sobie zachowa t form zgodnie z wol pani pose. Jeli chodzi o konwencj hask, to jest nie ma pani pose, ale odpowiem, bo pado tutaj takie pytanie okoo 100 spraw, ktre tray do mnie w zeszym roku. Do kadej z takich spraw, jeli jest potrzeba uczestnictwa rzecznika, szczeglnie ju w drugiej instancji, przystpuj, bardzo szczegowo j analizujc, i skadam okrelone wnioski, wspierajc w kadej sprawie sdowej zaznaczam dobro dziecka. Nie jestem przedstawicielem adnej ze stron. Jeli nawet zwraca si do mnie jedna z dorosych stron postpowania, to nie jestem adwokatem w tej sprawie. Czasami skadam wnioski nie takie, ktrych by ta strona ode mnie oczekiwaa. Rozpoznaj jednak dobro dziecka, analizujc dokumenty, analizujc materia, powoujc, jeli jest taka potrzeba, biegych w danej sprawie, i wtedy staram si formuowa wnioski zgodne z dobrem dziecka. Jeeli one s zbiene z wnioskami jednej ze stron, to tylko dlatego, e byy zgodne z dobrem dziecka. Nigdy nie jestem adwokatem, zreszt nie taka jest rola rzecznika praw dziecka. Ja mam sta na stray praw dziecka i to staram si robi najlepiej, jak potra. Jeli chodzi o dobr kadry do placwek opiekuczo-wychowawczych tutaj zosta wskazany przypadek bardzo niegodnego, niedobrego naduycia opieki nad dzieckiem musz powiedzie, e najpierw te
osoby, ktre podejmuj prac w placwkach, w kadej placwce, musz mie odpowiednie wyksztacenie zgodne z zapisami ustawy, rozporzdzenia, z prawem, ktre to reguluje. Czy zawsze jestemy w stanie na tym wstpnym etapie rozpozna przyszego krzywdziciela, pedola? Nie jestemy, bo nikt nie ma tego zapisanego, niestety. Gdyby to si pojawiao, to mona byoby od razu tak osob zdyskwalikowa, odebra jej moliwo ubiegania si o prac przy dzieciach. Ubolewam, e nie ma bada psychologicznych wprost stwierdzajcych przydatno do zawodw, szczeglnie tych dotyczcych pracy z dziemi, ale te przypominam, e organ prowadzcy i dyrektor danej placwki, ktry przyjmuje pracownika do pracy, werykuje jego prac, podejmuje dalsze dziaania oceniajce. Prosz te zwrci uwag, e chociaby w edukacji ocena pracy nauczyciela prawie w 100% jest najwysza. Czy to jest zgodne z obserwacjami dzieci i rodzicw? Moe warto podj dialog i ocenia zgodnie z wykonywan prac, zgodnie z zaangaowaniem, ze zrozumieniem modego czowieka. Odpowiem jakby na kilka pyta jednoczenie. By moe czasami rzecznik nie zajmuje stanowiska, czy nie podejmuje dziaa opiniujcych dany problem, poniewa nie widzi w danym dziaaniu naruszenia praw dziecka. Zabieram gos, podejmuj dziaania, pisz, wypowiadam si w momencie, kiedy widz, e dobro dziecka moe by zagroone, e jego sytuacja moe by niezgodna z zaoeniami Konwencji o prawach dziecka. Czasami te widz, e dany temat warto jeszcze wzmocni pozytywnie opini rzecznika, eby pokaza wag danego przedsiwzicia. Jeli chodzi o problem z przestpczoci w szkole, to jest to szeroka paszczyzna. Mwimy tutaj o stosowaniu przemocy wzgldem dzieci przez osoby dorose, a take przemocy rwieniczej. Powiem pastwu, e w tym temacie bardzo duo i bardzo odwanie ju zostao zrobione to jest wprowadzenie cakowitego zakazu bicia dzieci. To jest podstawa. Jeli chcemy walczy z przemoc, to nie moemy jej uczy. Musimy pokazywa, e potramy sprawy rozwizywa w inny sposb, cywilizowany przez dialog, przez zrozumienie, przez empati. To jest to, co si wydarzyo. Oczywicie nie odnotujemy efektw w nastpnym roku, za dwa lata, musimy na nie poczeka jakby pokoleniowo, ale ten krok niewtpliwie zosta zrobiony. Musz tu take wspomnie o bardzo wanych inicjatywach i kampaniach, ktre na terenie szk s organizowane, jak chociaby wielka oglnopolska kampania Szkoa bez przemocy, ktra zrobia bardzo duo dobrego dziki temu, e szkoy s na ni otwarte, e chtnie j przyjmuj, e ona ma pozytywne rekomendacje zarwno ministra edukacji narodowej, samorzdw, jak i osb wspuczestniczcych. Wszelkie dziaania wspierajce, pokazujce, podnoszce kompetencje, z jednej strony, rodzicielskie, z drugiej strony, profesjonalistw pracujcych z dziemi, a z trzeciej strony, pokazujce dzieciom, e tajemnica rozwizania koniktu, problemu jest w dialogu, to jest niewtpliwie ta cieka, dziki ktrej moemy zminimalizowa problem. Nie nakazy, nie zakazy.
Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka. Owiadczenia poselskie
295
Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak One oczywicie dziaaj doranie, one powinny by ustanawiane, ale tak naprawd czowiek zmienia swoje postpowanie, kiedy gboko wierzy w to, e warto. Pado tutaj takie bardzo osobiste, wane pytanie dotyczce najgorszego z moliwych dziaa dorosych umiercenia swojego dziecka. Byo to w kontekcie zabjstwa dwjki dzieci: Madzi z Sosnowca i Szymona dzisiaj ju wiemy, e Szymona z Bdzina. Pani pose pyta o zaniedbania pastwa, o zaniedbania spoeczestwa, jak poprawi prawo. Musz powiedzie, e nie zawsze prawnie jestemy w stanie zapobiec takim sytuacjom. Nie jestemy w stanie przewidzie kadej sytuacji, ale powinna nam si zapala czerwona lampka, kiedy rodzina jest rodzin z grupy ryzyka, kiedy tej rodzinie byy wczeniej odbierane dzieci, kiedy te dzieci byy umieszczane w placwce opiekuczo-wychowawczej, kiedy ta rodzina wykazywaa dysfunkcje. To nie znaczy, e ona zawsze nie jest w stanie wychowywa innych dzieci, ale niewtpliwie powinna by pod szczeglnym nadzorem powoanych do tego sub. To jest wane. Chciabym zwrci uwag szczeglnie na to, e my wszyscy kady z osobna i wszyscy razem moemy zrobi wicej ni najlepiej dziaajcy system i najlepiej ustanowione prawo. Wystarczy, e bdziemy bardziej czujni na krzywd drugiego czowieka, na to, co si dzieje za cian, na to, co si dzieje w naszym otoczeniu, na to, co widzimy, a od czego odwracamy gow i mwimy: to nie mj problem, to jest ich dziecko, wic nie bd reagowa. Dziecko nie jest przedmiotem. Dziecko jest podmiotem. Ono nie jest niczyje, ono jest dobrem wsplnym i powinnimy wszyscy o to dobro dba. Gdyby byo przedmiotem, mona by byo je kupi, sprzeda, wyleasingowa, a tego na cae szczcie nie wolno zrobi. W Roku Korczaka poprzez haso: Nie ma dzieci, s ludzie, take bardzo mocno w to weszlimy. Jest wane, ebymy apelowali, a take wasnym przykadem pokazywali, e trzeba reagowa, jeli dziecko za bardzo pacze, jeli jest za cicho, jeli jest zaniedbywane, nawet jeli mamy takie podejrzenie. Nie boj si tego, e okrelone suby pjd raz, drugi czy trzeci do miejsca, w ktrym normalnie nie powinny si pojawia, bo one tylko stwierdz, odnotuj, e nic zego si nie stao. Ale jeli raz nie pjd do tego miejsca, gdzie powinny interweniowa, to dziecku moe wydarzy si krzywda. Dlatego te nie bjmy si tego wspdziaania. Wiem, e wsppraca z Policj, dzwonienie po pracownika socjalnego wielu, szczeglnie dorosym, le si kojarzy z poprzedniej epoki. To byo tak le, pejoratywnie odbierane, ale dzisiaj yjemy w demokracji, w wityni demokracji szczeglnie mocno chciabym o tym wspomnie i powinnimy mie poczucie opiekuczoci, wsppracy, chci, bo moglibymy wtedy zapobiec wielu sytuacjom. Dlatego te nie odwaam si dzisiaj przed ukoczeniem postpowa prokuratorskich powiedzie,
kto zawini, w ktrym momencie. To ustal organy cigania, to oceni wymiar sprawiedliwoci. Ale niewtpliwie nie jestem w stanie przyj i zaakceptowa tego, e przez dwa lata nikt nie zauway z dalszej rodziny ani z ssiadw, e z trjki dzieci nie z pidziesitki, z trjki brakuje jednego. Szanowni Pastwo! Panie i Panowie Posowie! Myl, e na bezwzgldn wikszo tych pyta odpowiedziaem. Jeszcze przeanalizuj stenogram. Jeli na ktre nie udzieliem odpowiedzi, czy zgodnie z prob pastwa posw, czy by moe gdzie mi co umkno, postaram si odpowiedzie pisemnie. Ale take zachcam i zapraszam: Biuro Rzecznika Praw Dziecka jest otwarte dla wszystkich dzieci, dla wszystkich posw i dla wszystkich senatorw. Bardzo chtnie w drodze dialogu, w drodze konsultacji, w drodze wymiany pogldw na dan spraw bd uczestniczy i wspuczestniczy, tak jak to robi do tej pory. Zachcam do kierowania spraw dotyczcych dzieci do mojego biura, ale take do osobistego kontaktu i do osobistej wsppracy. Dzisiaj bardzo serdecznie dzikuj, panie marszaku, przedstawiciele rzdu, panie i panowie posowie, take za bardzo wane informacje, ktre dzisiaj tutaj ja i moi wsppracownicy moglimy usysze, bo to jest asumpt do jeszcze lepszej pracy, a take do werykacji tych dziaa, ktre powinny by poprawione zawsze co takiego ma miejsce. Zapewniam, e sprawy dzieci rzecznikowi praw dziecka le najbardziej, jak jest to moliwe, na sercu i na pewno nie ustan w dotychczasowych dziaaniach w tym zakresie. Dzikuj bardzo. (Oklaski)

Dzikuj bardzo. Zamykam dyskusj*). Stwierdzam, e Sejm zapozna si z informacj rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz z uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka. Na tym wyczerpalimy porzdek dzienny 17. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Informuj, e zgosili si pastwo posowie w celu wygoszenia owiadcze poselskich. Jeeli kto z pa i panw posw jeszcze chciaby zapisa si, to bardzo prosz. Nikt si nie zgasza. Zamykam list. Jako pierwszy wystpi pan pose Artur Grski, Prawo i Sprawiedliwo.
Pose Artur Grski:

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! My, Polacy, rozumiemy pogmatwan histori Wgier i tsknot Wgrw za dumnymi czasami, gdy ziemie Korony *) Teksty wystpie niewygoszonych w zaczniku nr 1.
296 Pose Artur Grski

Owiadczenia poselskie
witego Stefana rozcigay si od granic Rzeczypospolitej po Morze Adriatyckie i obejmoway Siedmiogrd. Gdy Polska po II wojnie wiatowej zostaa okrojona o nasze historyczne ziemie Kresy Wschodnie, ktre rozdzielono midzy Ukraicw, Biaorusinw i Litwinw, tak Wgrom po I wojnie wiatowej amputowano 2/3 terytorium kraju z kadej jego strony. Stao si to 4 czerwca 1920 r. w wyniku tzw. traktatu z Trianon, ktry upodli nard wgierski, ale nie zdoa rzuci go na kolana. Gdy 92 lata temu o godz. 17 dotara na Wgry wiadomo o rozbiorach tego pastwa, uderzono w dzwony w caym kraju. W tym roku take na prob rzdu narodowego Viktora Orbana w dniu 4 czerwca w wielu kocioach uderzono w dzwony. W wgierskich sercach aoba po tamtych wydarzeniach trwa nadal. Wgrzy, nalecy do narodw, ktre przegray I wojn wiatow, nie odpowiadaj za jej rozpoczcie i nie powinny ponosi odpowiedzialnoci za jej przebieg. Raczej naleao si im midzynarodowe wsparcie, skoro tu po wojnie musieli stawi tam czerwonej zarazie, ktra zalaa ich kraj, przeksztacajc go na ponad 130 dni w krwaw Wgiersk Republik Rad. Tymczasem traktat z Trianon zmniejszy terytorium tego kraju z 325 do 93 tys. km2, pozostawiajc w jego granicach ledwie 8 mln Wgrw. Poza granicami nowego pastwa pozostay miliony ich rodakw, ktrzy wbrew swojej woli zostali obywatelami Rumunii, Sowacji, Jugosawii i Austrii. Na plebiscyt zgodzono si jedynie w prowincji Burgenland i dziki temu w ostatniej chwili do Wgier przyczono dawn stolic tego pastwa Sopron. Trzeba pamita, e na tych terenach Wgrzy wymusili plebiscyt zbrojnym powstaniem ludnoci, ktra nie chciaa dopuci do oddania regionu w rce austriackie i ogosia powstanie tzw. Palatynatu Litawskiego. Naley zauway, e samo terytorium przekazane Rumunii byo wiksze od tego, ktre pozostawiono Wgrom. Zmiana granic pastwa wgierskiego to nie jedyne postanowienia traktatu podpisanego w paacu Grand Trianon w Wersalu. Wgrzy mieli zapaci olbrzymie reparacje wojenne, zabroniono im utrzymywa armi liczc powyej 35 tys. onierzy, nie mogli posiada lotnictwa i marynarki wojennej. Zreszt stracili dostp do morza. Przemys wojskowy mia by czciowo zlikwidowany. Pozostawiono im prawo budowy kolei wycznie jednotorowych. Wspomniaem ju, e 4 czerwca 1920 r. w caym kraju bito w dzwony. W kolejnych dniach odprawiano aobne naboestwa w intencji ojczyzny. Gazety ukazyway si w czarnych obwdkach, a szkoy, urzdy i sklepy zamknito. Na znak aoby narodowej agi pastwowe opuszczono w caym kraju do poowy masztu i tak pozostaway a do 1939 r. Wgrzy nigdy nie pogodzili si z faktem rozbioru ich pastwa. Od padziernika 1920 r. we wszystkich szkoach uczniowie odmawiali modlitw narodow: Wierz w Boga,
wierz w ojczyzn, wierz w sprawiedliwo i wierz w zmartwychwstanie dawnych Wgier. W latach 19381941 dziki mdrej polityce regenta Miklsa Horthyego i sprzyjajcym okolicznociom midzynarodowym sowa modlitwy o zmartwychwstaniu dawnych Wgier speniy si. Wgrom udao si bez walki zrewidowa cz postanowie traktatu z Trianon. Po pierwszym arbitrau wiedeskim w listopadzie 1938 r. Wgry uzyskay dostp do granic II Rzeczypospolitej, za w wyniku drugiego arbitrau wiedeskiego w sierpniu 1940 r. odzyskay pnocny Siedmiogrd. Po ataku Niemcw na Jugosawi do Krlestwa Wgier wrciy ziemie, ktre w wyniku haniebnego traktatu odpady od niego na rzecz tego pastwa. W sumie do 1941 r. dziki wczesnej polityce yczliwej neutralnoci terytorium Wgier powikszyo si do 172 tys. km2, a na ono ojczyzny wrcio prawie 2 mln Wgrw. Te zmiany terytorialne zostay anulowane w 1947 r. na mocy tzw. pokoju paryskiego, kiedy to ponownie ukarano Wgrw za ich patriotyzm i antykomunizm. Pokarano Wgrw w traktacie nakazem ograniczenia liczby fabryk broni. Jednak to dziki wytonej produkcji w tych fabrykach w latach 19191921 rzd Krlestwa Wgier mg przekaza II Rzeczypospolitej blisko 100 mln pociskw karabinowych, ogromne iloci amunicji artyleryjskiej, sprztu i materiaw wojennych, ktre tray do polskich onierzy walczcych z bolszewikami. Odsunito tym traktatem Wgry od Polski. Jednak dziki temu, e od 1939 r. nasze kraje znw ze sob graniczyy, po wybuchu wojny ponad 100 tys. polskich uchodcw mogo schroni si w Krlestwie Wgier. Dziki yczliwoci Wgrw 35 tys. polskich onierzy, ktrzy we wrzeniu 1939 r. zostali na Wgrzech internowani, miao moliwo przedostania si (Dzwonek) do Francji i wsptworzenia Polskich Si Zbrojnych na Zachodzie. Kiedy nasze pastwa czya unia personalna. Dzi wobec podobnych niezagojonych ran z przeszoci i wyzwa przyszoci Wgrw i Polakw czy trwaa unia moralna. Niech yje przyja polsko-wgierska! Dzikuj.

Dzikuj panu posowi. Gos ma pan Grzegorz Adam Woniak, Prawo i Sprawiedliwo.

Dzikuj. Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Moje wystpienie powicone bdzie 110. rocznicy powoania do ycia Ochotniczej Stray Poarnej w elechowie. Niewiele jest stray poarnych, ktre mog si poszczyci ta-

297
Pose Grzegorz Adam Woniak kim staem. Historia OSP rozpocza si w 1902 r., kiedy spoecznik dr Antoni Michaowski zorganizowa w celu ochrony mienia mieszkacw Towarzystwo Stray Ogniowej w elechowie. Zosta on pierwszym prezesem i powierzy utworzenie druyny Antoniemu Gronkiewiczowi i Ignacemu Leszkowi. Dwa lata pniej stra poarna w elechowie liczyy ju 40 czonkw, a z samodzielnie zdobytych funduszy i dotacji zakupiono sprzt i umundurowanie. W 1906 r. utworzono orkiestr straack z kapelmistrzem Antonim Gronkiewiczem oraz zaoono Towarzystwo Mionikw Scen i Muzyki. Dziki temu stra poarna penia te rol orodka kultury, organizujc koncerty, przedstawienia i wydarzenia rozrywkowe. Straacy czynnie wczyli si w rozwj sportu, m.in. utworzyli wasn druyn piki nonej, penili te misj edukacyjn w zakresie wiadomoci i umiejtnoci poarniczych. Formacja cieszya si ogromn popularnoci i zaufaniem spoecznym. W 1916 r. posiadaa 125 czonkw, w tym honorowych 21, i 74 oarodawcw. Bya obecna na 1. Oglnokrajowym Zjedzie Stray Ogniowych Krlestwa Polskiego w 1916 r. Jako delegaci stray w elechowie do Warszawy wyjechali: komendant Henryk Bronicki, zastpca Leonard Szelek, adiutanci Bolesaw Biernacki, Wadysaw Walkiewicz, Szymon Papliski, Wodzimierz Kierklewicz, Wadysaw Biaach. Na zjedzie tym komendant Bronicki przedstawi wniosek, aby Zjazd Stray Ogniowych wyoni komisj, ktra zajaby si prawodawstwem poarniczym dla terenu caego kraju. W styczniu 1917 r. w dowd uznania spoeczestwo miasta ufundowao oddziaowi sztandar, ktry otrzyma imi Antoni na pamitk zaoyciela Stray Ogniowej w elechowie. Straacy odznaczali si patriotyzmem i obywatelsk postaw. W 1918 r. zostali aresztowani i uwizieni: komendant Stray Ogniowej w elechowie Henryk Bronicki i Ludwik Pudo. Byli podejrzani przez Niemcw o dziaalno w POW. Komendant Henryk Bronicki znalaz si w obozie dla internowanych w Celle. W okresie midzywojennym utworzono Klub Straacki z trzema sekcjami: kulturalno-owiatow, teatraln prowadzon przez Bolesawa Biernackiego, muzyczn pod kierownictwem Albina Gesnera oraz przysposobienia wojskowego szkolon przez Kazimierza Szulca. W 1932 r. powoano Oddzia Samarytanek zoony z modych dziewczt, ktrych zadaniem byo niesienie pomocy w czasie akcji. W 1923 r. wybudowano murowan remiz straack, w ktrej budow olbrzymi wkad wnis zarzd miejski. W okresie okupacji dziaalno stray ograniczono do akcji poarniczych. Komendant Ludwik Pudo w 1942 r. zosta aresztowany i rozstrzelany na ulicy przez gestapo za przewodzenie konspiracyjnemu ruchowi oporu.
Natychmiast po zakoczeniu dziaa wojennych stra poarna rozpocza swoj dziaalno operacyjno-bojow, szkoleniow i kulturaln, werbujc nowych czonkw i kupujc sprzt oraz wyposaenie. Spoeczestwo miasta elechowa, doceniajc zasugi OSP, ufundowao w 1962 r. nowy sztandar, powoano take Komitet Budowy Domu Straaka. Mimo wielu trudnoci, zwaszcza przy pracach instalacyjnych i wykoczeniowych, budynek zosta oddany do uytku w 75. rocznic powstania OSP, czyli w 1977 r. W 1995 r. jednostka decyzj komendanta gwnego Pastwowej Stray Poarnej zostaa wczona do krajowego systemu ratowniczo-ganiczego. Jako pierwsza z terenu gminy elechw i jedna z nielicznych w tamtym czasie z terenu obecnego powiatu garwoliskiego OSP elechw zostaa wczona w system dziaa ratowniczo-ganiczych tworzony przez jednostki Pastwowej Stray Poarnej, wspomagane przez ochotnicze strae o najwikszym dowiadczeniu, wyszkoleniu, wyposaeniu w sprzt ganiczy. Wyposaenie bojowe jednostki stanowi trzy samochody poarnicze. Obecnie skupia ona 83 czonkw, 27 czonkw modzieowej druyny poarniczej, chopcw i dziewczta, ktrzy stale podnosz swoje kwalikacje, 21 czonkw orkiestry dtej OSP. Straacy OSP w elechowie wyrniaj si bohatersk postaw. Druh Adam Tuszyski zosta dwukrotnie w 2007 r. uhonorowany tytuem straaka miesica wojewdztwa mazowieckiego za bohatersk postaw podczas akcji i uratowanie ludzkiego ycia, a w styczniu 2008 r. zosta uhonorowany tytuem straaka roku 2007 wojewdztwa mazowieckiego. Natomiast druh ukasz Deres otrzyma w listopadzie 2008 r. nagrod przewodniczcego rady powiatu garwoliskiego za uratowanie ycia ludzkiego podczas akcji ganiczej. Podjta przez zarzd OSP z prezesem ukaszem Boguszem na czele praca z modzie przynosi efekty w postaci zwycistw i czoowych lokat w zawodach sportowo-poarniczych. Od 2007 r. prnie dziaa modzieowa druyna poarnicza prowadzona przez Michaa Duniewskiego, ktra zajmuje czoowe miejsca na Mazowszu. W latach 20062011 OSP w elechowie uczestniczya w blisko 300 akcjach ratowniczo-ganiczych, w tym poarach. (Dzwonek) OSP w elechowie bierze udzia w yciu lokalnej spoecznoci. Prowadzi dziaania prewencyjne wrd mieszkacw miasta, szczeglnie dzieci i modziey elechowskich szk, organizuje akcje honorowego krwiodawstwa. Poczet sztandarowy, oddziay i orkiestra peni wan rol w yciu lokalnej spoecznoci. Stra poarna majca w elechowie dug tradycj oraz jej czonkowie ciesz si w spoeczestwie zaufaniem i szacunkiem, stanowi wany element spoecznoci lokalnej, nie tylko zapewniajc miesz-
298

Pose Grzegorz Adam Woniak kacom bezpieczestwo, ale i wsptworzc tosamo kulturow regionu. Dzikuj, panie marszaku, i przepraszam za przeduenie.

Dzikuj. Pani Lidii Gdek nie ma. Jest pan pose Jan Cedzyski, Ruch Palikota. Prosz bardzo.
tw. Pan premier Donald Tusk powiedzia w jednym z wywiadw, e nie wie, co si dzieje w spkach Skarbu Pastwa, bo tym zajmuje si jego minister, ktremu ufa. Ja nie ufam ju temu ministrowi i sysz gos 10 tys. ludzi, ktrzy te ju mu nie wierz, a to, panie i panowie posowie, wydaje si by dopiero wierzchoek gry. Ju zgaszaj si do mnie kolejni ludzie z coraz to nowymi informacjami dotyczcymi sukcesw, oczywicie w cudzysowie, Ministerstwa Skarbu Pastwa i jego poszczeglnych urzdnikw w sprawie spek DSS, kieleckiej KKSM czy Gazoportu. W wietle tych gosw pozostaje aowa, e zaufanie, ktrym obdarza swojego ministra premier Donald Tusk, moe by tak kosztowne dla naszego kraju. Dzikuj bardzo. (Oklaski)
Pose Jan Cedzyski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Wystpuj dzi tutaj, poniewa premier Donald Tusk i minister skarbu w jego rzdzie nie sysz gosu 10 tys. ludzi z ulicy, pracownikw ENEA SA. Ludzie ci od kilku miesicy usiuj zainteresowa premiera Donalda Tuska i ministra skarbu Mikoaja Budzanowskiego oburzajcymi faktami. W ich wietle w resorcie skarbu pastwa moe dochodzi do przypadkw kolesiostwa i korupcji, w efekcie ktrych prezes jednej z najwikszych polskich spek moe przy braku waciwego nadzoru ze strony powoanych do tego urzdnikw w sposb nieuzasadniony i niegospodarny szasta milionami zotych. Co na te wiadomoci ministerstwo skarbu? Od kilku miesicy wyjania spraw. Tyle tylko, e przy wyjanianiu, w cudzysowie, posuguje si dokadnie tymi samymi ludmi, ktrych dotycz zarzuty i podejrzenie korupcji. Trudno wierzy, e minister rzdu Donalda Tuska jest a tak naiwny, zwaszcza i ma on wiedz, e prokuratura wszcza w tych sprawach ledztwo. Jaki jest zatem powd, e ten minister, ktry prbowa do niedawna uchodzi za wyjtkowo kompetentnego czyciciela zarzdw spek z ludzi niekompetentnych i partyjniactwa, nie jest zainteresowany zaprowadzeniem porzdku na swoim wasnym podwrku, a w nadzorowanej przez siebie spce toleruje niegospodarno i nepotyzm w wykonaniu jej prezesa? Moe wyjanienie tego powodu tkwi w zayych koleeskich kontaktach i wsplnych imprezach z wysokimi urzdnikami Ministerstwa Skarbu Pastwa, w tym z obecnym ministrem skarbu pastwa, ktrymi ma si przechwala ENEA SA. Pracownicy mwi o tym gono. Rzdzcy chc ten gos uciszy i zdyskredytowa. Panie i Panowie Posowie! Szukamy pienidzy na atanie dziury w budecie. Zacznijmy od poszukiwania kompetentnych ludzi, ktrzy bd rzeczywicie potrali troszczy si o wpywy do tego budetu. Ludzi, ktrzy nie bd udawa, e wszystko jest dobrze, podczas gdy 10 tys. ludzi krzyczy, e wedug ich wiedzy dochodzi do popeniania przestpstw, i pokazuje materiay wskazujce na prawdziwo tych zarzu-

Dzikuj panu posowi. Rozumiem, e pan pose, jeeli jeszcze nie podj takiej decyzji, to pewnie rozwaa przekazanie tych informacji do odpowiednich organw prokuratury, Najwyszej Izby Kontroli. (Pose Jan Cedzyski: Ju przekazaem, panie marszaku.) Dzikuj bardzo. Pan pose Tadeusz Tomaszewski, Sojusz Lewicy Demokratycznej.

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! Moje owiadczenie dotyczy bardzo zych warunkw rehabilitacji w Domu Zdrojowym funkcjonujcym w ramach Uzdrowiska Szczawno-Jedlina SA. Od kilku dni osoby, ktre przebywaj tam na rehabilitacji poleczniczej, zwizanej z leczeniem i rehabilitacj, sygnalizuj niegodne, poniajce warunki. W Domu Zdrojowym prowadzi si modernizacj oraz remont. Osoby, ktre s wanie w tym uzdrowisku na leczeniu, mieszkaj po 5 osb w jednym pokoju, gdzie s powyrywane kontakty, jedno krzeso, toalety siedemnacie pokoi dalej. Wszystko to w stycznoci z tymi, ktrzy remontuj cz uzdrowiska. Pensjonariusze zwracali si do pani prezes. Pani prezes mwi, e uzdrowisko musi prowadzi tak dziaalno, czyli remont. Mog si odwoywa do wszystkich witych i tak nic nie poskutkuje. W dniu dzisiejszym podjem interwencj w oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia w Wielkopolsce. Zastpca dyrektora tego oddziau poinformowa, e podj rozmow z pani prezes, ktra zapewnia zmian warunkw. Niemniej jednak jest to tylko i wycznie rozmowa telefoniczna. Rzeczywisto nadal jest taka, e osoby przebywaj tam w bardzo trudnych warunkach. Panie pisz w e-mailu, e s to warunki urgajce godnoci ludzkiej. Std apeluj do

299
Pose Tadeusz Tomaszewski ministra zdrowia, do nowej pani prezes Narodowego Funduszu Zdrowia, aby zechcieli przyjrze si temu uzdrowisku, ktre przecie jest nansowane z Narodowego Funduszu Zdrowia i jest zobowizane zgodnie z umow wiadczy stosowne usugi zwizane z rehabilitacj, z zakwaterowaniem, z wyywieniem, a nie tylko kasowa. Jak mwi informacja korytarzowa, spiesz si, dlatego e przygotowuj to uzdrowisko do prywatyzacji. W zwizku z powyszym nie jest wany klient, wane jest zadanie, ktre zostao postawione przed pani prezes. Std ten apel z trybuny sejmowej o popraw warunkw rehabilitacji i pobytu pensjonariuszy w uzdrowisku wanie w tym miejscu. Dzikuj.

Dzikuj bardzo. Gos ma pose Tadeusz Woniak, Solidarna Polska.

Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! W roku 2011 wedug raportu Gwnego Urzdu Statystycznego odnotowano znaczny wzrost poziomu zagroenia skrajnym ubstwem w Polsce. Zwikszenie si odsetka osb znajdujcych si poniej minimum egzystencji mogo by zwizane midzy innymi z realnym wzrostem granicy skrajnego ubstwa przy jednoczesnym realnym spadku dochodw i wydatkw gospodarstw domowych. rednioroczne wartoci koszykw minimalnych egzystencji w 2011 r. wzrosy wedug GUS rednio od 5,8% do 6,1%, w zalenoci od typu gospodarstwa, przy inacji na poziomie 4,3%. Brak zmian nominalnej wartoci granic ubstwa ustawowego od 2006 r. spowodowa, e w ubiegym roku warto wskanika zagroenia ubstwem skrajnym bya wysza ni wskanika zagroenia ubstwem ustawowym. Bardzo niepokojce jest to, e skala zagroenia skrajnym ubstwem wystpuje we wszystkich grupach gospodarstw domowych. Najbardziej jednak dotyka mieszkacw wsi i maych miast. W tej grupie spoeczno-ekonomicznej nastpi najwikszy spadek dochodw. Ubstwem zagroone s przede wszystkim rodziny maorolne, niepene, wielodzietne oraz rodziny dotknite bezrobociem. Rzd nadal nie ma pomysu na polityk rodzinn gwarantujc rozwj i godny byt tej grupy obywateli. Obserwujemy postpujce wykluczenie spoeczne coraz wikszej liczby Polek i Polakw, w tym dzieci. W Polsce prowadzona jest liberalna polityka koalicji POPSL oraz rzdu, z panem Donaldem Tuskiem na czele. Rzd liberalno-ludowy od 6 lat nie podnosi progw interwencji socjalnej, manipulujc wskanikami.
Nawet na stronie internetowej Ministerstwa Pracy i Polityki Spoecznej nie znajdujemy adnej informacji o przeciwdziaaniu ubstwu. Rzd niejednokrotnie podkrela, e dziki jego zbiorowemu geniuszowi, a przede wszystkim dziki premierowi, ktrego w opinii niektrych dziaaczy PO sam Bg dotkn geniuszem, nastpuje od 2008 r. permanentna poprawa sytuacji gospodarczej w kraju, a Polska jest zielon wysp wrd wszystkich krajw Unii Europejskiej i wikszoci krajw wiata. Bufonada przedstawicieli rzdu jest wynikiem oderwania si od szarej rzeczywistoci, od codziennej troski polskich matek i ojcw o godne przeycie przez nich samych i ich dzieci kolejnego dnia, szarego i pozbawionego radoci, czsto odzierajcego z godnoci. Czy rzd Najjaniejszej Rzeczypospolitej w ogle wie, co znaczy troska o godno istoty ludzkiej? Czy wie, co to jest podmiotowo czowieka? Pan premier, przekonujc nas niemal codziennie o swoich wybitnych osigniciach w kierowaniu pastwem, chyba nie do koca myli, a moe w ogle nie myli, o znacznej grupie spoeczestwa otrzymujcego najnisz pac krajow, pracujcego na cz etatu lub na czarno czy otrzymujcego godowe renty lub emerytury, a ju na pewno nie o osobach pozostajcych w ogle bez pracy i jakichkolwiek dochodw. Spoeczestwo naszego kraju z roku na rok ma coraz wiksze problemy, aby utrzyma swoje gospodarstwa domowe ze wzgldu na znaczne podwyki cen podstawowych artykuw ywnociowych oraz opat zwizanych z utrzymaniem domu czy mieszkania. Koalicja rzdzca podnosi podatki, likwiduje ulgi, wydua wiek emerytalny, obnia wiek obowizku szkolnego, a do moich biur poselskich coraz liczniej przychodz osoby proszce o prac lub o pienidze na ywno czy leczenie. Mona by sdzi, e rzd wychodzi z zaoenia, i sabe ekonomicznie spoeczestwo zaabsorbowane walk o codzienny byt jest mniej zdolne do protestw i czynnego przeciwstawiania si wadzy, a lk przed utrat pracy jeszcze bardziej redukuje jakiekolwiek prby oporu. Zwalnianie z pracy ze wzgldw politycznych staje si dzi coraz powszechniejsz praktyk. Problem dotyka szczeglnie dziaaczy zwizkowych i czonkw partii opozycyjnych, cho jak zawsze w takich przypadkach podaje si powody pracownicze lub ekonomiczne. Pragn w tym miejscu przypomnie, e taka lozoa sprawowania rzdw jest charakterystyczna dla wielu pastw postkomunistycznych. Z komunizmem, a moe realnym socjalizmem, walczylimy midzy innymi w imi sprawiedliwoci spoecznej i w imi obrony godnoci czowieka. Z tych samych powodw trzeba bdzie podj walk z realnym liberalizmem przeradzajcym si na gruncie polskim w drapieny neokapitalizm, w ktrym czowiek nie jest ju podmiotem troski wadz pastwowych. Wszystkim rzdzi bezduszna ekonomia, ktrej celem samym w sobie jest pienidz oraz zysk. Personalizm to pojcie nieznane lub trudne do
300 Pose Tadeusz Woniak

zdeniowania dla wikszoci przedstawicieli polskiego establishmentu. By moe polski rzd nie dziaa jednak w imi okrelonej lozoi, a tylko w myl przysw i porzekade: pokorne ciel dwie matki ssie, jak sobie pocielisz, tak si wypisz, kady orze, jak moe, kady sobie rzepk skrobie, a rzd i tak si wyywi. Radzibym podejmowa dziaania nie w imi liberalnego rbta, co chceta, tylko w imi myli w. Augustyna: kochaj i rb, co chcesz. Rnica tylko z pozoru niewielka, a jednak zasadnicza. Kto moe, niech zrozumie. Dzikuj.

Dzikuj. Gos ma pan pose Artur Grczyski, Ruch Palikota.
Pose Artur Grczyski:

Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Szkoa Podstawowa nr 37 w Katowicach od wielu lat prowadzia oprcz klas dla dzieci penosprawnych, klasy dla dzieci z niedosuchem oraz dodatkowymi schorzeniami, tzw. oddziay integracyjne. Do takich klas chodziy dzieci, ktre na podstawie wskaza specjalistw mogy, a nawet powinny mie kontakt z dziemi syszcymi, penosprawnymi, bowiem codzienny kontakt takich niepenosprawnych dzieci z dziemi penosprawnymi zmusza je do wsplnej koegzystencji i poprawia wydolno komunikacji spoecznej, co poprawiao rwnie ich such. Dziki temu niepenosprawne i niedosyszce dzieci byy w stanie jako dorose osoby normalnie funkcjonowa w spoeczestwie. Organem prowadzcym szko nr 37 jest gmina Katowice. Dwoje wiceprezydentw miasta Katowice przyjo za cel, by w szkole ju nie byo nowych klas dla dzieci z niedosuchem. Wszystkie te dzieci maj by skierowane do szkoy, w ktrej nie ma dzieci penosprawnych, a s wycznie dzieci guche, gdzie nie ma klas dla dzieci z niedosuchem oraz schorzeniami sprzonymi. Bdzie to skutkowa uwstecznieniem dzieci i uniemoliwi im w przyszoci funkcjonowanie w spoeczestwie. Decyzja taka zostaa podjta bez jakichkolwiek konsultacji z rodzicami, rad rodzicw, kuratorium owiaty, wreszcie bez wysuchania samych dzieci. Nie byo rwnie konsultacji i wydanej opinii jakichkolwiek psychologw. Skutkiem takiego przeniesienia bdzie cakowite cofnicie si dzieci niedosyszcych w rozwoju, zaprzestanie przez nie prb komunikacji werbalnej, a w rezultacie wyizolowanie ich ze spoeczestwa i zepchnicie na margines. Dziaanie takie
wyrwie dzieci z dotychczasowego rodowiska, przy przeniesieniu z klasy masowej czyli klasy, gdzie takie dziecko byo z dziemi penosprawnymi do oddziau integracyjnego czy do klasy specjalnej w szkole. Takie dziaanie jest przykadem nietolerancji i dyskryminacji dzieci niepenosprawnych, a take dyskryminacji rodzicw poprzez uniemoliwienie im wyboru szkoy dla dziecka, zwaszcza kiedy majc kilkoro dzieci, decydowali si na szko nr 37 z uwagi na moliwo edukacji wszystkich swoich dzieci w jednym miejscu. Obecnie bd oni zmuszeni dowozi dzieci do dwch rnych, a moe nawet trzech rnych szk. Wiceprezydenci podawali argumenty o braku rodkw na utrzymanie takich klas, co nie jest prawd, poniewa pienidze z innych gmin id w lad za dzieckiem do tej gminy, w ktrej znajduje si szkoa. Pomin nielogiczno dziaa organu, skoro druga szkoa, do ktrej dzieci maj by przeniesione, jest i tak w Katowicach. Jeden z wiceprezydentw podawa take naganny argument, e dzieciom niepenosprawnym bdzie lepiej w szkole, w ktrej pracuje jego ona. To dowd na nepotyzm i nieuzasadnione faworyzowanie akurat tej szkoy, w ktrej wicedyrektorem jest ona pana wiceprezydenta. Ponadto niezgodnie z prawem wymuszono skierowanie dzieci do innej szkoy poprzez niedopuszczanie do zoenia wniosku w szkole nr 37, straszono rodzicw rozk dzieci, rodzestw dotychczas bdcych w jednej szkole, przysyano rodzicom dziecka, ktrzy zoyli wniosek do szkoy nr 37, zaproszenia, w cudzysowie, z innych szk. Dziaania takie nie s zreszt, w mojej ocenie, zgodne z Kodeksem postpowania administracyjnego, bowiem organ bdnie informowa rodzicw o niemoliwoci utworzenia oddziaw integracyjnych w szkole nr 37. Na skutek takich dziaa o niezgodnym z prawem charakterze liczba potencjalnych uczniw oddziau integracyjnego spada poniej minimum okrelonego rozporzdzeniem, co umoliwio gminie podjcie arbitralnych decyzji bez liczenia si z interesem spoecznym. Wszelkie dotychczasowe prby nawizania kontaktu z osobami, ktre podjy krytykowan decyzj, s przez nie zbywane. Ich wyjanienia s lakoniczne lub adne. Jedno spotkanie z wiceprezydentem, ktrego maonka jest wicedyrektorem szkoy, do ktrej dzieci maj by przeniesione, nie zakoczyo si rwnie przedstawieniem racjonalnych argumentw. Trudno bowiem uzna za taki argument stanowisko wiceprezydenta o walorach szkoy jego ony. W zwizku z powyszym brak jest zaufania rodzicw do wiceprezydentw. Rodzice nie s take w stanie sami przebi si przez arbitraln decyzj organu, ktra to decyzja zdaje si mie podoe nie racjonalne, a nepotyczne. Co wicej, organ dziaa tutaj na szkod dzieci i ich rodzicw oraz mieszkacw gminy. W dniu dzisiejszym podjem interwencj w powy-

301
Pose Artur Grczyski szej sprawie u rzecznika praw dziecka. Przygotuj rwnie interpelacj w tej sprawie. Dzikuj. Dzikuj te za to posiedzenie Sejmu. Do widzenia.

Dzikuj bardzo i prosz bardzo. Zakoczylimy wygaszanie owiadcze poselskich*). Na tym wyczerpalimy porzdek dzienny 17. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.
*) Teksty wystpie niewygoszonych w zaczniku nr 1.
Informacja o wpywie interpelacji, zapyta oraz odpowiedzi na nie zostanie paniom i panom posom dorczona w druku nr 502**). Na tym koczymy 17. posiedzenie Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej. Protok posiedzenia bdzie wyoony do przejrzenia w Sekretariacie Posiedze Sejmu. Porzdek dzienny 18. posiedzenia Sejmu, zwoanego na dni 11, 12 i 13 lipca 2012 r., zosta paniom i panom posom dorczony. Zamykam posiedzenie. (Wicemarszaek trzykrotnie uderza lask marszakowsk)
**) Teksty interpelacji i zapyta poselskich oraz odpowiedzi na interpelacje i zapytania w zacznikach nr 1 i 2 w Aneksie do Sprawozdania Stenogracznego z 17. posiedzenia Sejmu.
(Koniec posiedzenia o godz. 18 min 26)
Zacznik nr 1
Teksty wystpie niewygoszonych
Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka punkt 14. porzdku dziennego
Pose Henryk Siedlaczek (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Szanowna Pani Rzecznik! Zgodnie z artykuem art. 1 ust. 2a ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ombudsman jest zobowizany do wsppracy w sprawach dzieci z rzecznikiem praw dziecka. W przedstawionej informacji nie znajdujemy na ten temat praktycznie adnych wiadomoci, nie liczc zasygnalizowania, i na wniosek dziecicego rzecznika zdecydowaa si pani na zaskarenie przepisw ustawy o wiadczeniach rodzinnych do Trybunau Konstytucyjnego. W zwizku z tym chciabym zapyta, jak w roku 2011 ksztatowaa si wsppraca pomidzy rzecznikami i czy jest ona wystarczajca do skutecznej ochrony praw najmodszych. Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Modziey oraz Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny punkt 15. porzdku dziennego Pose Henryk Siedlaczek (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Szanowny Panie Rzeczniku! W 2008 i 2010 r. parlament przeprowadzi dwie bardzo wane nowelizacje ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka, zwikszajce pana kompetencje. Z wielk satysfakcj obserwujemy, jak dziki temu osiga pan skuteczno w sprawach indywidualnych, w tym w postpowaniach sdowych. Jeli za chodzi o generalne wystpienia rzecznika, to po raz pierwszy, w 2010 i 2011 r., mielimy do czynienia z sytuacj, w ktrej wszyscy adresaci si do nich ustosunkowali. Udzielenie odpowiedzi nie zawsze oznacza jednak podjcia przez dany organ dziaa. Chciabym zatem zapyta pana rzecznika, czy jego zdaniem, po tych kilku latach od wprowadzonych w ustawie zmian, skuteczno wystpie
generalnych si zwikszya. Ponadto chciabym zapyta, czy podj dalsze dziaania w sprawie udostpnienia programu terapeutycznego wszystkim przedwczenie urodzonym dzieciom, u ktrych stwierdzono cik dysplazj oskrzelowo-pucn, poniewa omwiona w informacji stosowana obecnie selekcja jest wysoce dyskryminujca i oburzajca. Owiadczenia poselskie Pose Waldemar Andzel (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Panie Marszaku! Wysoka Izbo! 29 czerwca obchodzi bdziemy 71. rocznic mierci wiatowej sawy pianisty, kompozytora, dziaacza politycznego i spoecznego, polityka oraz dyplomaty, jakim bez wtpienia by Ignacy Jan Paderewski. Ten wybitny twrca swoj dziaalnoci artystyczn oraz aktywnoci polityczn wyrnia si spord grona najwikszych osobowoci kultury i polityki I poowy ubiegego wieku nie tylko w Polsce, ale i na wiecie. Ignacy Paderewski urodzi si 18 listopada 1860 r. w Kurywce na Podolu. Tam spdzi pierwsze lata modoci. Szlifujc warsztat muzyczny, mody artysta rwnie mocno pielgnowa w sobie uczucia patriotyczne, ktre trwale naznaczyy jego pniejsz dziaalno polityczn. Pierwszy wikszy sukces Ignacy Jan Paderewski odnis, debiutujc jako pianista w 1887 r. Od tego momentu muzyk rozpocz spektakularn karier, koncertujc w stolicach pastw europejskich. Wielkim sukcesem okazao si jego pierwsze tourne po Stanach Zjednoczonych w latach 18911892. Wykorzystujc swoj popularno na Zachodzie, Paderewski zacz prowadzi szeroko zakrojon dziaalno dyplomatyczn na rzecz odrodzenia pastwa polskiego. To z inicjatywy Paderewskiego powsta w 1910 r. w Krakowie Pomnik Grunwaldzki. Po wybuchu I wojny wiatowej Paderewski stara si pozyska fundusze na pomoc ofiarom wojny. W latach 19171919 by aktywnym czonkiem Komitetu Narodowego Polski. Dziki jego zaangaowaniu na rzecz postulowanej niepodlegoci ojczystego kraju prezydent Stanw Zjednoczonych Thomas Woodrow Wilson umieci spraw polsk w 13. punkcie swego ordzia dotyczcego pokoju po zakoczeniu I wojny wiatowej.
304 Rok 1918 przynis Polsce upragnion, wyczekiwan od 123 lat wolno. Przybycie Ignacego Jana Paderewskiego do Poznania przyjte niezwykle entuzjastycznie przez rodakw stao si impulsem do wybuchu powstania wielkopolskiego, zakoczonego sukcesem. Liczne zasugi podparte ogromnym zaufaniem narodu do Ignacego Jana Paderewskiego sprawiy, e w styczniu 1919 r. zosta mianowany premierem Rady Ministrw Rzeczypospolitej Polskiej. Sprawowanie tego urzdu Paderewski czy z penieniem funkcji ministra spraw zagranicznych i delegata Polski na konferencj pokojow. W czerwcu 1919 r. podpisa w imieniu Polski traktat wersalski. W latach 19201921 Ignacy Jan Paderewski by staym przedstawicielem Polski w Lidze Narodw. Po wybuchu II wojny wiatowej Paderewski zosta przewodniczcym Rady Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej w Londynie, ktra stanowia namiastk emigracyjnego parlamentu. Po mierci Ignacy Jan Paderewski zosta pochowany na cmentarzu dla zasuonych Arlington w Waszyngtonie. W 1992 r. prochy Paderewskiego, zgodnie z jego ostatni wol, zostay sprowadzone do niepodlegej Polski i zoone w krypcie katedry warszawskiej. Dla nas Paderewski stanowi wzorcowy przykad czowieka czynu, ktremu dziaalno kulturalna, cho niezwykle wana, nigdy nie przysaniaa zaangaowania w rozwizywanie problemw, z jakimi borykaa si umiowana ojczyzna. Co wicej, dziaalno artystyczna Paderewskiego staa si jego orem w walce o niepodlego kraju. Jego biografia pokazuje, jak wielkie znaczenie ma kultura, ktra w swoim zamyle sprzyja budowaniu i utrzymaniu tosamoci narodowej wrd rodakw, a take ksztatuje pozytywny obraz kraju na wiecie. Wielotorowa dziaalno Ignacego Jana Paderewskiego, ktra wniosa tak wiele dobra, jeli chodzi o trudne losy Polski, do dnia dzisiejszego jest dla nas wiadectwem aktualnoci powyszych sw. Dzikuj. Pose Piotr Chmielowski (Klub Poselski Ruch Palikota) W naszym Sejmie dziaa Parlamentarny Zesp ds. Bezpieczestwa Ruchu Drogowego. Oprcz smutku, e tak zacne grono tworzy pomysy tak niskich lotw, najgorsze jest to, e cz posanek trwa w swoich niedorzecznych przekonaniach od ponad roku. Bo wtedy wanie zosta zainaugurowany projekt ONZ pt. wiatowa dekada dziaa na rzecz bezpieczestwa ruchu drogowego 20112020. Oto kilka pomysw. 1. Kara za wykroczenie na drodze powinna by nakadana w trybie administracyjnym na waciciela pojazdu, nawet jeli nie by kierowc. Dodatkowo waciciel pojazdu byby zobowizany do tego, by w cigu 14 dni wskaza osob, ktra dokonaa wykroczenia drogowego. W tej sytuacji dzikuj sobie, e nie wpadem na pomys prowadzenia rmy transportowej, a jednoczenie wspczuj wszystkim wacicielom, szczeglnie tym, ktrzy s osobami prawnymi. Mam nadziej, e nikt na tej sali nie posiada takich rm. Ciekawe, czy pomysodawcy rwnie odbior prawo jazdy spce akcyjnej albo z o.o. Pomin w tej kwestii prawa obywatelskie i wolno czowieka. 2. Kolejnym cudownym pomysem jest ograniczenie prdkoci na przykad na autostradach. Wszyscy na wiecie wiedz, e kade ograniczenie prdkoci powoduje wzrost wypadkowoci, jak rwnie to e na autostradach w Niemczech, gdzie nie ma ogranicze prdkoci, ginie najmniej ludzi. 3. Kolejnym fantastycznym pomysem wynikajcym z elementarnej niewiedzy autorw jest zniesienie tolerancji pomiaru radarowego. Jak powszechnie wiadomo, kade urzdzenie wykorzystujce fale radiowe do pomiaru prdkoci popenia bd pomiarowy wynikajcy z uwarunkowa technicznych o wielkoci +/ pierwiastek wartoci mierzonej. Oczywicie bd pomiarowy moe by wikszy, jednak ze wzgldu na budow urzdzenia i zliczenie statystyczne tego typu bd uwzgldnia si w pomiarze. 4. Zlikwidowanie zielonej strzaki na skrzyowaniach ju raz wiczylimy w naszym kraju ten pomys, szybko wycofalimy si z niego. Wiadomo przecie, e strzaka umoliwia milionom uytkownikw drg bezkolizyjne, bezkoniktowe wczanie si do ruchu z drg podporzdkowanych. A teraz podam najprostszy sposb ograniczenia wypadkw w naszym kraju. 1. Zbudowa wysokiej klasy, pozbawione dziur, studzienek i innych resoroamaczy, sieci drg. 2. Zlikwidowa wszelkie ograniczenia prdkoci i zdelegalizowa pomiar prdkoci. W ten sposb odstresowani kierowcy bd wybiera prdko w swoim rozumieniu bezpieczn. Prosz sobie wyobrazi, e obecne przepisy przeladuj bezpiecznie jedcych kierowcw, na przykad na drodze ekspresowej, poruszajcych si 160 km/h, karzc ich 10 punktami karnymi i mandatem w wysokoci 500 z. Natomiast kierowca, ktry spowoduje stuczk, dostaje 6 punktw karnych i 200 z mandatu. Co jest bardziej niebezpieczne i karygodne? Na to pytanie nie s w stanie odpowiedzie tworzcy buble posowie z Parlamentarnego Zespou ds. Bezpieczestwa Ruchu Drogowego ani wujek Google i ciocia Wikipedia. Pose Marian Cyco (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Dnia 18 maja 2012 r. w budynku I Liceum Oglnoksztaccego im. Jana Dugosza w Nowym Sczu odbyo si uroczyste podsumowanie XX edycji Funduszu Stypendialnego im. Braci Potoczkw Fundacji Sdeckiej. Fundusz Stypendialny im. Braci Potoczkw dziaa przy Fundacji Sdeckiej nieprzerwanie od 1992 r.
305 Inicjatorem, zaoycielem i opiekunem jest pan Zygmunt Berdychowski, penicy jednoczenie funkcj prezesa wspomnianej wczeniej fundacji. To stae przedsiwzicie o charakterze owiatowym wspiera dziaalno i promuje mode talenty, uczniw twrczych, pragncych robi wicej i wiedzie wicej z korzyci dla wasnego rozwoju i doskonalenia si. W okresie caej dziaalnoci fundacji stypendia o cznej wartoci ponad 3 mln z otrzymao 4849 uczniw. Tylko w roku szkolnym 2011/2012 stypendia otrzymao 132 uczniw z kilku szk na czn warto 161 900 z. Ponadto przewodniczcy kapituy stypendialnej Zygmunt Berdychowski ufundowa stypendia: m.in. uczniom z klubw sportowych, uczniom biorcym udzia w konkursach historycznych czy ekonomicznych. Stypendia przyznawane s w oparciu o opracowany regulamin i w porozumieniu z przedstawicielami samorzdw lokalnych. Stypendia naukowe mog otrzyma gimnazjalici oraz uczniowie szk ponadgimnazjalnych z najlepszymi wynikami w nauce. Pod uwag brana jest rednia ocen, osignicia w olimpiadach i konkursach oraz kryterium nansowe (dochd na jednego czonka rodziny). Caoci prac w tym zakresie kieruje kapitua funduszu stypendialnego. Z funduszem tym wsppracuj gminy. W roku szkolnym 2011/2012 w prowadzeniu programu uczestniczyy takie gminy jak: ososina Dolna, Stary Scz, Gorlice oraz Rytro. Fundacja przyznaje take stypendia socjalne, ktre skierowane s do uczniw osigajcych gorsze wyniki w nauce i bdcych w trudnej sytuacji materialnej. Chciabym podkreli due znaczenia i spoeczn rol, jak odgrywa fundusz stypendialny w regionie sdeckim. Naley doceni dorobek ostatnich 20 lat jego funkcjonowania w postaci udzielonej pomocy w aspekcie nie tylko materialnym, lecz rwnie spoecznym. Jest to jedyna taka inicjatywa na terenie wojewdztwa maopolskiego, a zaangaowanie pracownikw Fundacji Sdeckiej w prac na rzecz rozwoju modziey winno by stawiane za wzr dla wszystkich, ktrym na sercu ley troska o przyszo modego pokolenia. yczybym sobie, aby podobne przedsiwzicia byy realizowane w szerszym zakresie, umoliwiajcym korzystanie z tej formy pomocy wszystkim uzdolnionym, ktrzy bez niej niejednokrotnie nie maj moliwoci realizowania swoich marze i celw. Pose Boena Kamiska (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Pani Marszaek! Panie i Panowie Posowie! Moje owiadczenie chciaabym powici sprawie nieuwzgldnienia miasta Biaegostoku wrd metropolii w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. Jako pose z wojewdztwa podlaskiego wyraam gbokie zaniepokojenie nieuwzgldnieniem wrd miast o statucie metropolitalnym biaostockiego obszaru metropolitarnego w przyjtej przez Rad Ministrw Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030. W dokumencie opracowanym przez sejmow komisj znalaz si zapis o istnieniu 10 polskich metropolii miast liczcych ponad 300 tys. mieszkacw. Z dziaajcego stowarzyszenia Unii Metropolii Polskich w koncepcji pominito Rzeszw i Biaystok. Miastu Biaystok zabrako 5 tys. zameldowa, by sztywno ustalon granic przekroczy. W przekonaniu samorzdw ta decyzja moe mie negatywny wpyw na moliwoci rozwojowe Biaegostoku i caego regionu. Biaystok jest pod kadym wzgldem wiodcym orodkiem Polski pnocno-wschodniej i de facto peni funkcj metropolitaln dla tego obszaru Polski. To kulturalna, akademicka i gospodarcza stolica regionu. Licz, i prezes Rady Ministrw oraz rzd RP dokonaj zmian w Koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju 2030, dziki ktrym miasto Biaystok otrzyma status orodka metropolitarnego. Pose Andrzej Lewandowski (Klub Poselski Ruch Palikota) Na podstawie art. 185 uchway Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992 r. Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej skadam owiadczenie poselskie w sprawie 15. Midzynarodowego Zlotu Historycznych Pojazdw Wojskowych w Darowie. Z reguy jest tak, e widok sprztu wojskowego, widok onierzy rnych armii w mundurach polowych kojarzy nam si niezbyt optymistycznie. Jest jednak takie miejsce w naszym kraju, gdzie w jednym szeregu stoj wojskowi z armii polskiej z czerwonoarmiejcami, a obok doborowe siy niemieckiego wermachtu, onierze amerykascy i angielscy. Uzbrojeni po zby i groni, umiechaj si do siebie i klepi po plecach. Miejscem tym jest moje rodzinne Darowo, a spotkanie tych armii to zlot pojazdw historycznych i wojskowych. Tegoroczny zlot jest 15. z kolei, a jego organizatorem i pomysodawc jest mieszkaniec Darowa Marian Laskowski. Marian Laskowski jest pasjonatem i kolekcjonerem pojazdw z okresu II wojny wiatowej. Zaczyna od starych motocykli, pniej byy drobne sztuki broni i uzbrojenia, a dzisiaj jest ju wszystko: czogi, samochody pancerne, tankietki. Pomys, aby skupi wok wsplnej pasji innych, zaowocowa wanie zlotem. Obecnie jest to impreza o zasigu globalnym. Prosz sobie wyobrazi, e bior w niej udzia kolekcjonerzy z caego wiata. Nie zwaajc na ogromne koszty transportu swoich militarnych cacuszek, nie wyobraaj sobie opuszczenia darowskiego zlotu.
306 Na zlocie prezentowanych jest ok. 400 pojazdw wojskowych rnego typu. Uczestnicy zlotu liczeni s w tysicach (ok. 2 tys.). Najbardziej cenne jest to, e te militarne igraszki odwiedza corocznie 7090 tys. widzw. Warto poznawcza i edukacyjna tej imprezy jest potna. wiadcz o tym twarze modych ludzi, dla ktrych przejadka Panter czy t-34 jest przeyciem ponadczasowym. Lekcja historii owszem, ale zobaczy, dotkn, przejecha si bezcenne. W chwili obecnej 15. zlot ju trwa. Zakoczy si 1 lipca. W tym czasie grupy rekonstrukcyjne wystawi swoje inscenizacje batalistyczne. Codzienna musztra i pokaz ycia w okopach i kampie da moliwo zapoznania si z technikami wojskowymi. Do tego oczywicie wspomniane ju przeze mnie przejadki. Nowoci tegorocznej imprezy jest festiwal piosenki onierskiej z udziaem orkiestry reprezentacyjnej koszaliskiego garnizonu. Zlot to take moliwo nabycia umundurowania kadej armii z okresu poprzedniej wojny. To kolekcjonerzy wszelkiej maci pamitek wojskowych i wojennych. Zlot to najlepsza impreza tego typu na wiecie. Wielkie brawa dla pana Laskowskiego pomysodawcy i organizatora. Tak sobie teraz uzmysowiem pewn nauk, jaka rodzi si na zlocie. onierze rnych, czsto bywao wrogich sobie, armii wituj razem. Integruj si i mimo wielkich rnic, jakie powinny ich dzieli, pracuj razem i pokojowo dla wietnoci ich wsplnej sprawy. Wic jednak mona. Prosz jednak Wysok Izb, aby nie doszukiwaa si w tej nauce drugiego dna. Bo to chyba zbyt miae marzenia. Pose Anna Nem (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Eksperci alarmuj, e w 2030 r. a o 75% zwikszy si na wiecie ilo przypadkw zachorowa na raka. Wedug najnowszych szacunkw wiatowej Organizacji Zdrowia w 2030 r. w 184 krajach wiata bdzie chorowao na raka cznie 22 200 tys. ludzi. Dla porwnania w 2008 r. chorob nowotworow zdiagnozowano u 12 700 tys. osb na kuli ziemskiej. Zdaniem ekspertw najwikszy wzrost liczby zachorowa, bo a o ok. 90%, bdzie mia miejsce w krajach rozwijajcych si. Dotychczasowa statystyka mwi, e nowotwory zoliwe to druga po chorobach ukadu sercowo-naczyniowego przyczyna zgonw w Polsce. Cay czas obserwuje si rwnie w naszym kraju tendencj wzrostow zachorowalnoci na raka, szczeglnie u osb poniej 65. roku ycia. Prognozy mwi, i zachorowalno na raka w Polsce w roku 2025 zwikszy si o 40%, za Krajowy Rejestr Nowotworw przewiduje, e w roku tym nowotwr zoliwy zostanie wykryty prawdopodobnie u ok. 180 tys. Polakw. Zdaniem naukowcw najbardziej wzronie zachorowalno na nowotwory jelita grubego, prostaty i piersi. Jako przykad specjalici podaj przewidywany poziom wzrostu zachorowa na raka piersi. W 1980 r. wykrywano w naszym kraju tylko pi tysicy przypadkw tego schorzenia. W 2008 r. chorob wykryto ju u 17,5 tys. Polek. Przewiduje si, e w roku 2025 liczba chorych kobiet zwikszy si a do 21 tys. Onkolodzy twierdz rwnie, i w najbliszych latach wzronie gwatownie ilo Polakw yjcych z rakiem. W chwili obecnej z chorob nowotworow walczy w Polsce ok. 450 tys. osb, za w roku 2025 ich ilo przekroczy 600 tys. W zwizku z tymi danymi mona mwi o sukcesie, poniewa dziki wikszej skutecznoci wczesnego wykrywania choroby i nowych sposobw jej leczenia coraz wicej chorych na nowotwory zoliwe yje duej, ni miao to miejsce jeszcze kilka dekad wczeniej. Gwn przyczyn przewidywanego wzrostu liczby zachorowa na nowotwory zoliwe bdzie starzenie si spoeczestwa, a take niezdrowy styl ycia wikszoci Polakw. Prognozy nie s optymistyczne, jednak zdaniem naukowcw rwnie w naszym kraju powoli poprawia si skuteczno leczenia raka. Okres picioletniego przeycia uzyskuje si ju u ponad 40% chorych. Dla porwnania 15 lat temu skuteczno leczenia nowotworw zoliwych w naszym kraju sigaa zaledwie 2530%. Krajowe dane statystyczne dotyczce zachorowalnoci na raka wskazuj, i rokowania chorych Polakw ulegaj z roku na rok stopniowej poprawie. Optymizmem napawa fakt, e onkolodzy potra lepiej diagnozowa choroby nowotworowe i robi to na znacznie wczeniejszym etapie ich rozwoju to znaczy wwczas, gdy wdroenie specjalistycznego, zindywidualizowanego leczenia daje najlepsze efekty. Dzikuj. Pose Jzef Rojek (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) Jaki czas temu publicysta Tomasz ysiak opisa synn parad wojskow zorganizowan w 1946 r. w Londynie, w ktrej deloway reprezentacje wojskowe zwycizcw II wojny wiatowej. Ulicami Londynu przemaszerowali onierze wszystkich pastw walczcych po stronie aliantw. Nie zabrako Sikhw, Etiopczykw, a nawet Korpusu Medycznego z Fidi, natomiast Polacy, a wrd nich piloci, ktrzy zaledwie kilka lat wczeniej bronili Wielkiej Brytanii przed niemieck inwazj, stali na trotuarze i obserwowali maszerujce obok oddziay. Stali tam mistrzowie wiatowego lotnictwa okuciewski, Zumbach i Urbanowicz. To wadze Wielkiej Brytanii nie zezwoliy polskim onierzom na udzia w deladzie zwycistwa, eby nie drani Stalina. Jak podkrela wspomniany Tomasz ysiak: W czerwcu 1946 r. na ulicach Londynu odbyo si symboliczne i uroczyste wskazanie Polakom miejsca, jakie wedle Anglosasw powinnimy zajmowa w historii.
307 Po tym wydarzeniu jeszcze wielokrotnie przypominano o miejscu na chodniku, ktre niejako przypisali nam twrcy nowego powojennego adu. Nie bd podawa przykadw wydarze w polityce midzynarodowej ostatniego dwudziestolecia, ktre wyranie sugeroway, e niektrzy moni tego wiata po prostu nas lekcewa. Znamienne byy sowa prezydenta Stanw Zjednoczonych, ktremu, co prawda, moga przydarzy si taka sytuacja, lecz wanie ona postawia przed naszym rzdem okrelone zadanie, a nawet daa szans na umiejtne jej wykorzystanie. Oczywicie wszystko rozeszo si po kociach. Prezydent Obama publicznie powiedzia o polskich obozach mierci, lecz publicznie ju tego nie odwoa niestety, ku zadowoleniu zbyt wielu naszych decydentw. Od pewnego czasu karmi si nas frazesami na temat samych korzyci i pewnej perspektywy dobrobytu zwizanej z przynalenoci do Unii Europejskiej. Tymczasem obecny rzd nawet nie prbuje wystpi w sprawie nalecych si Polsce od Niemiec reparacji wojennych, ktre wedug niektrych rde mog przekracza kwot p biliarda dolarw. Tym, ktrzy sdz, e to jest co nierealnego, niepotrzebnego, a wrcz szkodliwego, chciabym zwrci uwag na fakt, e dopiero w 2010 r. Niemcy zakoczyy wypacanie odszkodowa wojennych dla Anglii i Francji za I wojn wiatow. Obowizkiem kadej wadzy jest godne reprezentowanie interesw pastwa na arenie midzynarodowej. Niestety, obserwujc polityk tego rzdu, odnosz wraenie, e przypomina ona, szczeglnie po katastrofie smoleskiej, zachowanie typowe dla klientelizmu. W rezultacie, tak jak przed laty, postawiono nas na trotuarze historii z dala od wielkiej polityki i wanych decyzji. Obecnie nie tylko nadal tam stoimy, lecz co gorsza, ten rzd nawet nie prbuje tego zmieni. Pose Krystyna Sibiska (Klub Parlamentarny Platforma Obywatelska) Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! W Polsce jest wiele godnych zwrcenia uwagi miast i miejscowoci. Chc, a jest ku temu szczeglna okazja, by Wysoka Izba skupia si dzisiaj na miecie niezwykym, bliskim mojemu sercu. Gorzw Wielkopolski wanie koczy 755 lat. Prawa miejskie otrzyma w tym samym czasie, co Krakw i Kalisz, znacznie wczeniej ni Gdask, Wieliczka i Warszawa, o Zielonej Grze nie wspominajc, bo to mokos. Jubileusz Gorzowa Wielkopolskiego jest okazj, by wspomnie o jego niezwykoci. Kraina pooona w pradolinie Warty, w otoczeniu czterech rzek Warty, Odry, Noteci i Drawy, zwana jest przez przyrodnikw krain zrz wieczornych. Nie ma pikniejszego miejsca do ogldania zachodw soca. Rowe uny towarzysz gorzowianom dugimi wieczorami, jako e soce zachodzi tutaj 45 min pniej ni na wschodzie kraju. Wysoka Izbo! Kotlina Gorzowska i rezerwaty Ujcie Warty i Zakole Santockie to kraina wspaniaych ptakw rwnie zachwycajca, jak ta nad rzek Biebrz. To miejsce ycia wspaniaych, mdrych i otwartych ludzi. Pooony przy granicy z Niemcami Gorzw Wielkopolski jest miastem polsko-niemieckiego pojednania, miastem poszanowania przeszoci. Symbolem tego pojednania jest Dzwon Pokoju, ktry uwietni obchody 755-lecia Gorzowa Wielkopolskiego, tak jak uwietnia najwaniejsze miejskie i pastwowe uroczystoci wyzwolenie miasta, wito Konstytucji Trzeciego Maja czy Narodowe wito Niepodlegoci. Na przedniej czci dzwonu widnieje haso Pokj, napisane w trzech jzykach polskim, niemieckim i aciskim. Hasa pokoju i tolerancji przywiecaj mieszkacom, czego przykadem jest liczna spoeczno romska, ktra organizuje w Gorzowie Wielkopolskim najwiksze w Europie Midzynarodowe Spotkania Zespow Cygaskich Romane Dyvesa. Dzwon Pokoju wsplnie ufundowali Niemcy i Polacy. Na uroczystoci odsonicia byli obecni mieszkacy miasta, ktrzy przy wanych okazjach wsplnie oywiaj jego serce. Dawni mieszkacy miasta, ktrzy yli w nim w czasie, gdy nosio jeszcze nazw Landsberg, zawsze maj tutaj swoje miejsce swj przeszy, teraniejszy i przyszy czas. Wsplnota dawnych i obecnych mieszkacw jest wzorem dla innych miast i krajw. Pi lat temu, podczas wczeniejszych urodzin miasta, przedstawicielka Stowarzyszenia Byych Mieszkacw Landsberga Ursula Hasse-Dresing mwia o naszej wsplnocie: My, byli mieszkacy, kochamy to miasto, poniewa w nim ley nasza przeszo, nasze ukochane dziecistwo i modo, z pewnoci ubarwione w naszej pamici. Szukamy ich ladw i odnajdujemy je w miecie i jego okolicach. Jednak odnajdujemy co jeszcze: nowe ycie, postp, rozwj i starania o uksztatowanie tego miasta. Fakt, e dawny, ywy i nowoczesny Landsberg pozosta tym, czym by ukochanym przez swych mieszkacw, ywym, nowoczesnym Gorzowem pozwala nam kocha go dalej. To, e moemy okazywa t nasz mio w tym miejscu, jest dla nas powodem do radoci i za to pragniemy podzikowa. Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! Gorzw Wielkopolski jest najwikszym miastem i orodkiem gospodarczym wojewdztwa lubuskiego. Dobry klimat dla regionu tworzy gorzowska podstrefa Kostrzysko-Subickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. To tutaj z coraz wikszymi sukcesami lokuje si m.in. chiski, niemiecki czy francuski kapita. Mieszkacy tego regionu, swoj ambicj i chci zmieniania na lepsze, imponuj nawet bogatszym zagranicznym ssiadom. Gorzw Wielkopolski to miasto przyszoci, bliskie gospodarczym potgom Berlina, Poznania i Wrocawia, miejsce dobrych inwestycji, ale rwnie miasto parkw, ktre cznie zajmuj trzeci jego cz,
308 miasto rekreacji i rehabilitacji z profesjonalnymi basenami, kortami, centrami odnowy i lodowiskiem, miejsce pooone we wspaniaym krajobrazie, pord jezior i lasw. I co najwaniejsze, to miasto ambitnych i tolerancyjnych ludzi, ktrzy w swojej 755-letniej historii cz najlepsze dowiadczenia jego dawnych i obecnych mieszkacw. Pani Marszaek! Wysoki Sejmie! yczmy Gorzowowi Wielkopolskiemu, mojej maej ojczynie, kolejnych piknych lat we wsplnej Europie. Dzikuj. Pose Marek Stolarski (Klub Poselski Ruch Palikota) Panie Marszaku! Wysoka Izbo! Jako pose okrgu gliwickiego chciabym w tym miejscu podzikowa mieszacom Gliwic, ktrzy sw aktywnoci wydatnie pomogli nam wszystkim w umoliwieniu bezpatnego przejazdu gliwickim odcinkiem autostrady. Tym samym gliwiczanie udowodnili, e we wsplnym dziaaniu sia, mimo braku czynnego zaangaowania posw koalicji rzdzcej. Oznacza to rwnie, e moemy wzajemnie na siebie liczy w sprawach dotyczcych naszego regionu. Jestem dumny, e mog reprezentowa tak dojrzae spoeczestwo. Pose Andrzej Szlachta (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! W ubiegy pitek odby si w Filharmonii Podkarpackiej w Rzeszowie jubileuszowy koncert powicony wybitnemu polskiemu kompozytorowi Wojciechowi Kilarowi, z okazji jego 80. urodzin. W koncercie wystpili polscy artyci pianistka Beata Biliska i piewak operowy Leszek Skrla. Artystom towarzyszya Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Podkarpackiej pod dyrekcj Tadeusza Wojciechowskiego. W programie znalazy si utwory jubilata: Maa uwertura na orkiestr, II koncert fortepianowy, Siwa mga na baryton i orkiestr oraz Krzesany na orkiestr. Wojciech Kilar urodzi si 17 lipca 1932 r. we Lwowie. Nauk muzyki rozpocz w 8. roku ycia. W latach 19461947 uczszcza do Pastwowej redniej Szkoy Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Rzeszowie. Pobiera lekcje fortepianu u Kazimierza Mirskiego. W 1950 r. ukoczy Pastwowe Liceum Muzyczne w Katowicach, a pi lat pniej, z najwyszym wyrnieniem, Pastwow Wysz Szko Muzyczn w Katowicach. W latach 19551958, bdc aspirantem Pastwowej Wyszej Szkoy Muzycznej w Krakowie, kontynuowa studia u Bolesawa Woytowicza. Nastpnie wyjecha do Parya, gdzie w latach 1959 1960, w ramach stypendium rzdu francuskiego, studiowa u Nadii Boulanger. Wojciech Kilar jest laureatem licznych nagrd. W 1960 r. otrzyma nagrod kompozytorsk fundacji im. L. Boulanger w Bostonie, w 1967 r. i 1975 r. nagrody ministra kultury i sztuki, w 1975 r. nagrod Zwizku Kompozytorw Polskich, w 1984 r. nagrod Fundacji im. A. Jurzykowskiego w Nowym Jorku, w 1989 r. Nagrod Artystyczn Komitetu Kultury NSZZ Solidarno, w 1989 r. Zote Bero Fundacji Kultury Polskiej, a rok pniej Nagrod Wielk Fundacji Kultury. W 2002 r. zosta odznaczony Krzyem Komandorskim z Gwiazd Orderu Odrodzenia Polski. 19 listopada 2008 r. postanowieniem prezydenta Lecha Kaczyskiego zosta uhonorowany Krzyem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. 3 maja 2012 r. Wojciech Kilar zosta kawalerem Orderu Ora Biaego, w uznaniu znamienitych zasug dla kultury polskiej i za wybitne osignicia w pracy twrczej. Pose Jan Warzecha (Klub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwo) Panie Marszaku! Wysoki Sejmie! W dzisiejszym owiadczeniu pragn zada pytanie: Czy Siy Zbrojne RP s w stanie wypenia swoj konstytucyjn misj obrony terytorium kraju? Wedug wypowiedzi ekspertw wojskowych z naszego wojska zostay tylko resztki, ktre wegetuj, podtrzymujc z dnia na dzie swoje podstawowe funkcje yciowe, takie jak kierowanie, zaopatrzenie i ochrona wasna. Diagnozuj oni, e rozpad armii rozpocz si, kiedy w lipcu 2009 r. ostatni onierze z poboru opucili koszary. Rzd w tamtym czasie ogosi, e jestemy na drodze do profesjonalizacji Si Zbrojnych RP. Wedug znawcw tematu powodem zego stanu Si Zbrojnych RP s take wieloletnie zaniedbania i bdy popeniane przez kolejne rzdy. Do czasu, gdy w szeregach armii suyli onierze z poboru, sytuacja bya znacznie lepsza. W likwidacji poboru upatruj pocztku kryzysu i prawie cakowitej dysfunkcjonalnoci Si Zbrojnych RP. Wedug specjalistw sytuacj dodatkowo komplikuje udzia Si Zbrojnych RP w misjach poza granicami kraju. Powoduje to dalsze ograniczanie i tak ju skromnych zasobw wykorzystywanych w kraju (gwnie nansowych). Dowdztwa i sztaby pene s dowdcw i urzdnikw wojskowych, ktrzy produkuj tysice, w wikszoci nikomu niepotrzebnych, dokumentw w postaci rozkazw, pism, zacznikw, wnioskw, prb, planw, harmonogramw, strategii, wizji, misji itd. Fachowcy opisuj sytuacj w ten sposb. W Wojsku Polskim s czogi, wozy bojowe i dowdcy, ale nie ma kto nimi jedzi i nie ma kto z nich strzela, bo nie ma kierowcw i dziaonowych. Samochody pozbawione s kierowcw i mechanikw, a wic stoj w garaach i rdzewiej. W magazynach broni jest peno karabinw i amunicji, ale nie
309 ma kto z nich strzela. Na strzelnicach i placach wicze nie jest realizowane szkolenie, bo nie ma tam kogo szkoli. Na zakoczenie przytocz wypowied generaa Skrzypczaka byego dowdcy Wojsk Ldowych, ktrej udzieli tygodnikowi Uwaam Rze: Historia zna rne przypadki. Czy bdziemy wtedy w stanie sami stan w obronie wasnej ojczyzny? Z czym? Narodowymi Siami Rezerwy? () Czy jestemy w stanie przewidzie rozwj sytuacji na Ukrainie? Nie. A na Biaorusi albo w Rosji? Te nie. To nie musi by konikt globalny, ale regionalny, czy choby lokalny. Historia uczy, e z maego zarzewia moe powsta ogromny poar. Musimy mie siy zbrojne zdolne stawi czoa takim wyzwaniom. () Nigdy nie byo tak sabego ducha bojowego. onierze stracili wiar, e ich dowdcy s w stanie nimi dobrze dowodzi. Tak le jeszcze nie byo. Dzikuj. Pose Jan Ziobro (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Panie i Panowie Ministrowie! Zwracam si do pastwa w sprawie 56. rocznicy wydarze, jakie miay miejsce w czerwcu 1956 r. w Poznaniu. Powstanie poznaskie rozpoczo si czwartkowym rankiem 28 czerwca w Zakadach im. Hipolita Cegielskiego. Poznaniacy protestowali przeciwko wadzy totalitarnego aparatu PRL i cikim warunkom ycia. Strajk i manifestacje przeniosy si na ulice Poznania. Protestujcy okupowali gwne urzdy komunistycznego reimu w miecie. Totalitarne wadze szybko skieroway do pacykacji protestujcych kilkanacie tysicy milicjantw, onierzy oraz funkcjonariuszy sub bezpieczestwa. Wadza zamiast rozmowy z obywatelami wypowiedziaa Polakom wojn. Na ulice wyprowadzono wojsko, czogi, dziaa i inny sprzt wojskowy. Zagroona wadza postanowia strzela do protestujcych. Do dzisiaj tocz si spory, ile osb zostao zamordowanych podczas poznaskiego Czerwca. Liczba ta wynosi prawdopodobnie kilkadziesit osb zabitych oraz kilkuset rannych. Wadza komunistyczna przez nastpne dni zaaresztowaa kilkaset osb, wszystkie zostay poddane torturom oraz represjom. Dzisiaj wydarzenia, jakie wydarzyy si w czerwcu 1956 r. na ulicach Poznania, bywaj nazywane powstaniem poznaskim. I rzeczywicie byo to pierwsze masowe i zbiorowe powstanie Polakw przeciwko dominacji komunistw w Europie rodkowej i Wschodniej. To wanie Polacy jako pierwsi w bloku wschodnim sprzeciwili si tyrani totalitarnego systemu komunistycznego. To my dalimy inspiracj innym narodom europejskim do walki z komunizmem oraz do walki z dominacj w naszym regionie Zwizku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Wadze PRL prboway przemilcze i zlekceway poznaskie wydarzenia. Polacy jednak nigdy o nich nie zapomnieli. Co wicej, nasi rodacy umocnili si w przekonaniu, e yj pod obc, narzucon im z Moskwy wadz. Polacy zobaczyli take, i totalitarna wadza PRL nie cofnie si nawet przed masakrami ludnoci cywilnej w celu utrzymania si przy wadzy. Dzisiaj naley odda hod oarom totalitarnego systemu PRL, ktry mordowa protestujcych na ulicach Poznania w czerwcu 1956 r. Oara zoona przez Wielkopolan w czerwcu 1956 r. na otarzu wolnoci i demokracji nie bya daremna. Byo to pierwsze wystpienie mieszkacw bloku wschodniego przeciwko wadzy komunistycznej. By to impuls do kolejnych wystpie zarwno w Polsce, jak i w innych pastwach Europy Wschodniej. Niewtpliwie bez poznaskiego Czerwca nie byoby wystpie w 1968 r., 1970 r., 1976 r. i 1980 r. Poznaski Czerwiec mia decydujcy wpyw na obalenie komunizmu w Polsce. Oddajmy dzisiaj pami i hod pomordowanym. Dzikuj za uwag. Pose Jarosaw aczek (Klub Parlamentarny Solidarna Polska) Pani Marszaek! Wysoka Izbo! Telewizja Trwam jest gosem prawdy, wyrazem niezalenoci. Powstaa dla ludzi i suy Polakom w kraju i za granic. To ludzie widzowie i suchacze walcz o to, by nadal wypeniaa swoj misj. Telewizja Trwam jest jedynym medialnym nonikiem polskoci i to wanie determinuje ataki na ni oraz prby jej zniszczenia. Smutkiem napawa fakt, i polskim katolikom przyszo walczy o prawa podstawowe o prawo do wolnoci wyboru, prawo do informacji, prawo do prawdy. aosne jest to, e obecnie rzdzcy boj si niezalenoci, prawdy przekazu informacyjnego, determinacji w obnaaniu rodowiska, z ktrego si wywodz i metod przez to rodowisko stosowanych. Wiele syszymy o demokracji, o poszanowaniu praw czowieka, ale w kwestii zasadniczej dla milionw Polakw sowa te trac znaczenie, bo KRRiT w sposb arogancki i niezgodny z wyznaczonymi kryteriami bezpodstawnie odmwia przyznania koncesji jedynej niezalenej polskiej telewizji, budzcej sumienia Polakw, uczcej patriotyzmu, wychowujcej w poszanowaniu wartoci moralnych, rodzinnych, etycznych, walczcej w obronie nienarodzonych. Skandalem jest lekcewaenie przez KRRiT gosw pyncych od milionw obywateli domagajcych si przyznania koncesji. Szanowni Pastwo! Tu nie chodzi ju tylko o nieprzyznan koncesj, lecz o ksztat pastwa, jego standardy i zasady, o polskie rodziny, rozbijane i niszczone, dotknite problemami nansowymi, brakiem
310 opieki medycznej, obcione sztucznie zawyonymi kosztami ycia, drenowane z patriotyzmu. damy, by KRRiT stosown decyzj przyznaa koncesj na nadawanie cyfrowe Telewizji Trwam, zaprzestajc tym samym lekcewaenia milionw Polakw katolikw yjcych w tym kraju i stanowicych wikszo jego mieszkacw. Szanowni Pastwo! Pozwlcie, e przypomn tym, ktrzy zdaje si w swej arogancji zapomnieli, i demokracja nie polega na tym, e ci, ktrzy maj wadz, nie licz si z tymi, z woli ktrych j otrzymali. To nard polski, cho zmanipulowany, wadz wam powierzy i nard polski domaga si poszanowania swojej woli, a jest ni nadawanie Telewizji Trwam w czstotliwociach cyfrowych. Waszym obowizkiem jest wol t wypeni. Solidarna Polska popiera wszelkie dziaania w obronie Telewizji Trwam. Apelujemy o wczenie si do obrony mediw katolickich, stawienie oporu dyskryminacji wiatopogldowej, wykluczeniu cyfrowemu katolikw, nieustajcemu niszczeniu rodzin i ojczyzny. To ju ostatni moment.
Porzdek dzienny 17. posiedzenia Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w dniach 26, 27 i 28 czerwca 2012 r. 1. Sprawozdanie Komisji Administracji i Spraw Wewntrznych oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o przedstawionym przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej projekcie ustawy o zmianie ustawy Prawo o zgromadzeniach (druki nr 35, 434 i 434-A). 2. Sprawozdanie Komisji Edukacji, Nauki i Modziey o rzdowym projekcie ustawy o nadaniu Akademii Medycznej im. Piastw lskich we Wrocawiu nazwy Uniwersytet Medyczny im. Piastw lskich we Wrocawiu (druki nr 430 i 465). 3. Sprawozdanie Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny o poselskim projekcie ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych oraz niektrych innych ustaw (druki nr 386, 478 i 478-A). 4. Pytania w sprawach biecych. 5. Informacja bieca. 6. Pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o paszach (druk nr 457). 7. Sprawozdanie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z dziaalnoci w 2011 roku wraz z informacj o podstawowych problemach radiofonii i telewizji w 2011 roku (druk nr 294) oraz komisyjnym projektem uchway (druk nr 522). 8. Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o obrocie instrumentami nansowymi oraz ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentw nansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spkach publicznych (druki nr 482 i 513). 9. Sprawozdanie Komisji Samorzdu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka o uchwale Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ujawnieniu w ksigach wieczystych prawa wasnoci nieruchomoci Skarbu Pastwa oraz jednostek samorzdu terytorialnego (druki nr 483 i 524). 10. Sprawozdanie Komisji Finansw Publicznych o uchwale Senatu w sprawie usunicia niezgodnoci w ustawie z dnia 5 listopada 2009 r. o spdzielczych kasach oszczdnociowo-kredytowych (druki nr 487 i 514). 11. Sprawozdanie Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki o komisyjnym projekcie uchway w sprawie nadania Stadionowi Narodowemu w Warszawie imienia Kazimierza Grskiego (druki nr 488 i 506). 12. Gosowanie nad wnioskiem o odrzucenie informacji ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej na temat realizacji ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego Program ochrony brzegw morskich w 2011 r. (druki nr 305 i 359). 13. Zmiany w skadach osobowych komisji sejmowych (druk nr 529). 14. Informacja o dziaalnoci rzecznika praw obywatelskich za rok 2011 oraz o stanie przestrzegania wolnoci i praw czowieka i obywatela (druk nr 385) wraz ze stanowiskiem Komisji Sprawiedliwoci i Praw Czowieka (druk nr 473). 15. Informacja rzecznika praw dziecka o dziaalnoci za rok 2011 oraz uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka (druk nr 290) wraz ze stanowiskiem Komisji Edukacji, Nauki i Modziey oraz Komisji Polityki Spoecznej i Rodziny (druk nr 503). 16. Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o rzdowym projekcie ustawy w sprawie spaty niezaspokojonych nalenoci przedsibiorcw za niektre prace, wynikajcych z realizacji udzielonych zamwie publicznych (druki nr 451, 521 i 521-A).
17. Sprawozdanie Komisji Infrastruktury o poselskim projekcie rezolucji wzywajcej ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej do podjcia zdecydowanych dziaa w kierunku zapewnienia bezpieczestwa funkcjonowania rm bdcych podwykonawcami przedsibiorstw zajmujcych si realizacj zamwie publicznych, w szczeglnoci w zakresie budowy drg i autostrad (druki nr 352 i 420).
Obecni posowie wedug zaczonej do protokou listy obecnoci
TOCZONO Z POLECENIA MARSZAKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

KANCELARIA SEJMU: redakcja i skad Sekretariat Posiedze Sejmu, druk Wydawnictwo Sejmowe. Nakad 41 egz. PL ISSN 0867-2768. Cena 6,30 z + 5% VAT

Untitled

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Untitled

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Kadencja VII

(Wznowienie posiedzenia o godz. 9 min 02)

Sekretarz Pose Renata Zaremba:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Sprawozdawca Ireneusz Ra:

Pose Sprawozdawca Marek Biernacki:

Pose Krystyna ybacka:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Krystyna Pawowicz:

Pose Krystyna Pawowicz:

Pose Jarosaw Zieliski:

Pose Krystyna Pawowicz:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Jacek Sasin:

Pose Andrzej Duda:

Pose Jacek Sasin:

Pose Robert Biedro:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Zbigniew Girzyski:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Sprawozdawca Marek Plura:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Elbieta Kruk:

Pose Andrzej Duda:

Pose Elbieta Kruk:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Mariusz Orion Jdrysek:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Jerzy Szmit:

Pose Sprawozdawca Stanisaw mijan:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Bogdan Rzoca:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski:

Pose Bogdan Rzoca:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Bogdan Rzoca:

Pose Andrzej Adamczyk:

Pose Bogdan Rzoca:

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Jerzy Szmit:

Pose Jerzy Szmit:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Maciej Jankowski:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Andrzej Romanek:

Pose Andrzej Romanek:

Pose Krzysztof Tchrzewski:

Pose Arkadiusz Mularczyk:

Minister Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Sawomir Nowak:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Krzysztof Tchrzewski:

Pose Stanisaw mijan:

17. posiedzenie Sejmu w dniu 28 czerwca 2012 r.

Pose Bartomiej Bodio: