Centralna Komisja Egzaminacyjna

Ukad graficzny CKE 2010

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

WPISUJE ZDAJCY
KOD

PESEL

EGZAMIN MATURALNY
Z FILOZOFII

Miejsce
na naklejk
z kodem

MAJ 2012

POZIOM ROZSZERZONY

Instrukcja dla zdajcego

1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 10 stron
(zadania
1 11).
Ewentualny
brak
zgo
przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.
2. Rozwizania zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy
kadym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu/pira tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel.
5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane.
6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swj
numer PESEL i przyklej naklejk z kodem.
7. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej
dla egzaminatora.

Czas pracy:
180 minut

Liczba punktw
do uzyskania: 50
Cz I 20 pkt
Cz II 30 pkt

MFI-R1_1P-122

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

Cz I (20 punktw)
Zadanie 1. (2 pkt)
Kademu z poniszych cytatw przyporzdkuj jeden z podanych terminw.
Terminy: idealizm subiektywny, realizm, antynatywizm, absolutyzm, relatywizm.
a) Zuchwalstwem byoby przypuszcza, e idee barw s wrodzone u stworzenia, ktre Bg
obdarzy wzrokiem i zdolnoci otrzymywania ich z pomoc oczu od przedmiotw
zewntrznych.
................................................................................................................................................
b) To, co si mwi o absolutnym istnieniu rzeczy niemylcych, bez adnego zwizku z tym,
e s postrzegane, wydaje mi si cakowicie niezrozumiae. Ich esse to percipi
i nie jest moliwe, aby miay jakiekolwiek istnienie poza umysami, czyli rzeczami
mylcymi, ktre je postrzegaj.
................................................................................................................................................

Zadanie 2. (2 pkt)
Przyporzdkuj poniszym zdaniom odpowiednie koncepcje prawdy, zgodnie z ktrymi
s one prawdziwe.
Koncepcje prawdy: klasyczna, koherencyjna, ewidencyjna, ontologiczna, korespondencyjna,
pragmatyczna, zgody powszechnej.
1. Polska reprezentacja piki nonej jest bardzo saba, skoro wszyscy Polacy tak sdz.
Koncepcja prawdy: ...............................................................................................................
2. Suma ktw trjkta rwnobocznego wynosi 180 stopni.
Koncepcja prawdy: ................................................................................................................
3. Racj ma ta partia, ktra zwyciya w wyborach.
Koncepcja prawdy: ................................................................................................................

Zadanie 3. (1 pkt)
Wska, ktre z podanych zda poprawnie definiuje stoick ataraksj.
a)
b)
c)
d)

Ostrono w wygaszaniu twierdze.

Powstrzymanie si od wydawania sdw.
Wycofanie z ycia publicznego.
Stan spokoju i rwnowagi ducha.

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

Zadanie 4. (1 pkt)
Wytumacz pojcie iluminizmu w filozofii w. Augustyna.
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Zadanie 5. (2 pkt)
Wybierz z podanych poniej nazw szkoy i przyporzdkuj jej odpowiedni definicj.
Nazwa szkoy: plotyska, sofistyczna, pitagorejska, stoicka.
a) Pikno to odpowiedni, proporcjonalnie harmonijny ukad czci.
................................................................................................................................................
b) Piknem jest to, co przyjemne dla zmysu wzroku i suchu.
................................................................................................................................................
c) Rzeczy s pikne, przez swoje wewntrzne wiato, a nie dlatego, e si komu podobaj.
................................................................................................................................................

Zadanie 6. (3 pkt)
Do kadej z podanych tez dopisz odpowiadajce jej stanowisko filozoficzne.
a) Pogld filozoficzny uznajcy za podstaw sprawiedliwego ustroju spoecznego zasad
cakowitej rwnoci warunkw ycia oraz praw ludzi.
................................................................................................................................................
b) Pogld, w myl ktrego poznanie, a nawet i rzeczywisto maj charakter wzgldny,
zmieniajcy si w zalenoci od punktu widzenia czy odniesienia.
................................................................................................................................................
c) Pogld filozoficzny uznajcy czowieka jako centrum i cel wszechwiata.
................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

Zadanie 7. (3 pkt)
Przeczytaj uwanie poniszy tekst, a nastpnie wykonaj polecenia.
Wic kto od kochania chopcw zacz, jak naley, a wznoszc si cigle wyej ju to
pikno oglda zaczyna, ten stan prawie u szczytu. Bo tdy biegnie naturalna droga mioci,
czy kto sam po niej idzie, czy go kto drugi prowadzi: od takich piknych cia z pocztku
cigle si czowiek ku temu piknu wznosi, jakby po szczeblach wstpowa: od jednego
do dwch, a od dwch do wszystkich piknych cia, a od cia piknych do piknych
postpkw, od postpkw do nauk piknych, a od nauk a do tej nauki na kocu, ktra ju nie
o innym piknie mwi, ale czowiekowi daje owo pikno samo w sobie; tak e czowiek
dopiero przy kocu istot pikna poznaje.
Platon
1. Powyszy cytat pochodzi z dialogu pt:
a)
b)
c)
d)

Pastwo.
Timajos.
Obrona Sokratesa.
Uczta.

2. Wedug Platona (w dziele, z ktrego cytat ten pochodzi) przewodnikiem na drodze

do poznania pikna jest
a)
b)
c)
d)

Demiurg.
Eros.
Idea.
Afrodyta.

3. Platon uwaa, e
a)
b)
c)
d)

istnieje wiele rodzajw mioci.

istnieje jedna idea mioci.
mio ma charakter niezmysowy.
istot mioci jest popd seksualny.

Zadanie 8. (2 pkt)
Wpisz obok kadego zdania prawdziwego TAK, a obok kadego zdania faszywego NIE.
a) T. Hobbes uwaa, e czowiek z natury jest istot spoeczn. ..................
b) Stan natury wedug T. Hobbesa jest to stan wojny wszystkich ze wszystkimi. ..................
c)

Stan natury wedug J. Lockea jest stanem cakowitego odosobnienia jednostek. ...............

d) Stan natury wedug J. Lockea jest stanem pokoju, wsppracy i dobrej woli jednostek. .............
e) Wedug J. Lockea czowiek z natury jest istot aspoeczn. ..................

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

Zadanie 9. (3 pkt)
Dopasuj do kadego zdania stanowisko filozoficzne oraz przyporzdkuj mu
odpowiedni dyscyplin filozoficzn. Odpowiedzi wybierz z poniszych list.
Stanowisko filozoficzne: dualizm, absolutyzm, elitaryzm, eudajmonizm, monizm.
Dyscyplina filozoficzna: etyka, ontologia, antropologia filozoficzna, estetyka.
a) Nie istnieje wielo bytw.
stanowisko ......................................................

dyscyplina .................................................

b) Czowiek skada si z duszy i ciaa.

stanowisko ......................................................

dyscyplina .................................................

c) Celem ludzkiego ycia jest poszukiwanie szczcia.

stanowisko ......................................................

dyscyplina .................................................

Zadanie 10. (1 pkt)

Wybierz, z podanych poniej, postaw reprezentowan przez Nietzscheaskiego
nadczowieka.
a)
b)
c)
d)

pesymizm
sceptycyzm
witalizm
realizm

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

Cz II (30 punktw)
Zadanie 11. (30 pkt)
Na podstawie podanych tekstw oraz innych wybranych tekstw filozoficznych napisz
esej na temat:
Czy stosunek do wiata moe by determinowany przez sposb pojmowania szczcia?
To arystotelesowskie pojcie szczcia, oznaczajce skumulowanie w czowieku
najwikszych dostpnych mu dbr, stao si na dugo gwnym pojciem etyki pod star
nazw eudajmonii, ktry to termin utrzyma si, wypierajc synonimy uywane przez
Demokryta.
Spory o szczcie, jakie wiedli Grecy w dobie poarystotelesowskiej, miay za przedmiot
szczcie ju w tym nowym rozumieniu; przede wszystkim spr o to, jakie dobra s
niezbdne do szczcia. Sam Arystoteles by zdania, e niezbdne s do niego dobra rozmaite;
nawet dobra najwysze, moralne i umysowe, same nie wystarczaj. Czowiek, aby by
szczliwy, nie moe te by ani bardzo szpetny, ani bardzo zego pochodzenia, ani saby
i chory, ani w ndzy, ani samotny, pozbawiony rodziny i przyjaci; tylko rnorodne dobra
zespolone w czowieku stanowi o jego szczciu. Natomiast doba poarystotelesowska nie
podzielia tego pogldu. Zacza szuka jedynego najwyszego dobra, do wielkiego, by
samo wystarczao do szczcia.
Wadysaw Tatarkiewicz, O szczciu, Warszawa 1985, s. 63.

Tak samo ma si z darami szczcia. Wadza, bogactwo, dobre imi, nawet zdrowie i caa
pomylno i zadowolenie ze swego stanu pod nazw szczliwoci wytwarzaj miao,
a przez to czsto take zuchwalstwo, jeeli nie ma dobrej woli, ktra ich wpyw na umys,
a std take ca zasad postpowania, prostuje i robi oglnie celow; nie mwic o tym, e
rozumnemu i bezstronnemu widzowi nie moe nigdy podoba si nawet widok ustawicznego
dobrego powodzenia istoty, ktrej nie zdobi aden rys czystej i dobrej woli. Zdaje si wic, e
dobra wola stanowi nawet warunek tego, by [czowiek] by godny szczcia.
[...] Co do obowizku bdcego zasug wzgldem drugich, to celem przyrodzonym, ktry
maj wszyscy ludzie, jest wasna ich szczliwo. Wprawdzie ludzko mogaby istnie,
gdyby nikt niczym nie przyczynia si do szczliwoci drugich, ale przy tym niczego jej
umylnie nie ujmowa, jednake stanowi to tylko negatywn, a nie pozytywn zgodno
z czowieczestwem jako celem samym w sobie, gdyby kady nie stara si take popiera
celw drugich ludzi, ile tylko moe. Albowiem cele podmiotu, jako bdcego celem samym
w sobie, musz o ile monoci by take moimi celami, jeeli owo przedstawienie ma we
mnie wywoywa cakowity skutek.
Immanuel Kant, Uzasadnienie metafizyki moralnoci, rozdz. I., s. 18-19

Co jest szczciem? Poczucie, e moc ronie, e opr zostaje przezwyciony.

Nie zadowolenie, lecz wiksza moc; nie pokj w ogle, lecz wojna; nie cnota, lecz tyzna
[...]. Niech zgin sabi i nieudatni.
Friedrich Nietzsche, Antychrzecijanin, 1999, s. 38.

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................

10

Egzamin maturalny z filozofii

Poziom rozszerzony

BRUDNOPIS