Stosunek między zakresami nazw.

S jest P.
Sędzia jest prawnikiem.
Wisła jest najdłuższą rzeką w Polsce.
5 jest liczbą nieparzystą.
Krasnoludek jest małym stworzeniem.

Treść pełna nazwy – zespół wszystkich cech jaki posiada każdy z jej desygnatów.
Treść charakterystyczna nazwy (denotacja nazwy) – czym się wyróżniają.
Treść językowa (konotacja nazwy) – treść wynikająca ze znajomości języka.

Stosunek między zakresami nazw:

notariusz rejent
samochód auto
bat bicz
kaloryfer grzejnik
te nazwy (które są różne)
mają ten sam zakres nazwy.

1. Relacja równoważności nazw.

Nazwy S i P są równoważne, co symbolicznie zapisujemy S~P, gdy mają te same zakresy.
S,P  to desygnaty zarówno nazwy S jak i P.
Dwie różne nazwy mogą mieć te same desygnaty.
2. Relacja podrzędności nazw.
Nazwa S jest podrzędna do nazwy P, co symbolicznie zapisujemy S<P, gdy każdy
desygnat nazwy S jest desygnatem nazwy P oraz istnieją desygnaty nazwy P, które nie są
desygnatami nazwy S.
S – notariusz P – prawnik
Każdy notariusz jest prawnikiem , natomiast nie każdy prawnik jest notariuszem.

S<P |S| |P| |S|≠|P|

|S| |P|
3. Relacja nadrzędności nazw.
Nazwa S jest nadrzędna do nazwy P, co symbolicznie zapisujemy S>P, gdy nazwa P jest
podrzędna do nazwy S.
S>P P<S
4. Relacja krzyżowania się zakresów (niezależność nazw)
S – malarz
P – poeta
A – malarz i poeta
B – ani malarz ani poeta.
Można być malarzem i można być poetą, można również być i jednym i drugim,
bądź nie być ani jednym ani drugim.

Nazwy S oraz P są niezależne, gdy istnieją desygnaty nazwy S, które nie są P oraz gdy
istnieją desygnaty nazwy P, które są S oraz są wspólne desygnaty nazwy S oraz P, a
ponadto są przedmioty, które nie są ani S, ani P.
S – P ≠ Φ S P≠ Φ P – S ≠ Φ (U – (S P) ≠ Φ

20.11.08 Logika prawnicza Prof. dr hab. Mieczysław Omyła

U – uniwersum dyskursu – zbiór pełny, przestrzeń, wszystko o czym mówimy.
 Nazwy są niezależne, gdy nie wykluczają się ale też mogą się
również dopełniać.
S P

Nazwy te się nie wykluczają (należy być

chociażby jednym) ale się dopełniają.
5. Wykluczanie się nazw.
a) Nazwy przeciwne – zakresy tych nazw wykluczają się ale się nie dopełniają.
Nazwy S i P się wykluczają, co symbolicznie zapisujemy (S P), gdy S P= Φ.
S – wrona
P – szpak

b) Wykluczają się i się dopełniają.

S – kobiety
P – mężczyźni

S P= Φ i S P=U

Nazwa ostra  gdy o każdym przedmiocie jest rozstrzygnięte czy jest desygnatem, czy nim
nie jest. Np. uprawniony do głosowania
Nazwa nieostra np. młodzieniec – w którymś momencie przestanie nim być, młodość jest
ulotna.
Nazwa wyraźna  dotyczy treści  znana i ustalona jest treść tej nazwy.
Nazwa niewyraźna  nie umiemy podać treści – nauka usiłuje je doprecyzować,