Professional Documents
Culture Documents
CANTO GREGORIANO
MONODIA PROFANA
POLIFONA S. IX-XIII
POLIFONA S. XIV
CANTO GREGORIANO
Fue Papa (590/604) Reordena textos de los cantos de la Misa Tiende a simplificar ritos y oraciones Influye sobre la liturgia No hay influencia alguna en la msica
4
Gregorio Magno
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
CANTO GREGORIANO
Los ritos
La Misa El Oficio
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
CANTO GREGORIANO
La notacin estaba unida en origen a la tradicin oral Se refleja el gesto quironmico (S. IX) Surgen dos tipos de notacin: Diastemtica Adiastemtica Aparece el tetragrama (S. XI) Guido dArezzo da nombre a las alturas
6
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
CANTO GREGORIANO
De la tradicin oral a la notacin neumtica
CANTO GREGORIANO
De la tradicin oral a la notacin neumtica
CANTO GREGORIANO
De la tradicin oral a la notacin neumtica
Sistema de Hexacordos
Mano Guidoniana
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 9
CANTO GREGORIANO
Un neuma es una nota o varias cantadas sobre una slaba Los neumas principales son los siguientes: virga y punctum; pes y clivis; torculus, porrectus, climacus, scandicus.
10
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
CANTO GREGORIANO
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
11
CANTO GREGORIANO
Existen 8 modos 4 son autnticos y 4 son plagales Todos tienen nota final y nota de recitado Los modos plagales se extienden por debajo de su nota final
12
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
CANTO GREGORIANO
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
13
CANTO GREGORIANO
Son embellecimientos de la liturgia El repertorio Gregoriano no se poda variar Permanece hasta los siglos XI-XII Consiste en la adicin de textos, melodas o ambas cosas.
Tropos y Secuencias
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
14
CANTO GREGORIANO
Un tropo es un aadido textual, musical o ambos a la vez. Es un comentario al texto de la pieza tropada. No suelen superar el mbito de la 5 Lnea meldica simple Casi silbico El Concilio de Trento termina con la prctica de tropar
LA MSICA MEDIEVAL 15
Tropos
Aurelio Iglesias
CANTO GREGORIANO
Introito Ecce Advenit
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
16
CANTO GREGORIANO
Tropo del Introito Ecce Advenit
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
17
CANTO GREGORIANO
INTROITO Y TROPO
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
18
CANTO GREGORIANO
Forma postgregoriana de amplias dimensiones que se canta tras el alleluia. Paralelismo textual y musical Silabismo estricto mbito amplio El Concilio de Trento casi las suprime
LA MSICA MEDIEVAL 19
Secuencias
Aurelio Iglesias
CANTO GREGORIANO
Secuencia Rex Caeli
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
20
MONODIA PROFANA
Desde el S. VIII diferentes concilios anatematizan la msica profana, luego existe S. XI aparece la msica profana escrita Surge una poesa lrica en lengua verncula vinculada a la msica Juglares, trovadores, troveros, minnesinger, mistersinger, goliardos
22
Introduccin
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
MONODIA PROFANA
Son poetas y compositores pertenecientes a la clase alta Su desaparicin se entremezcla con la llegada de la polifona Cantan a los convencionalismos del amor corts
23
Trovadores y Troveros
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
MONODIA PROFANA
Sur de Francia Lengua de Oc El primer trovador conocido es Guillermo IX de Aquitania
24
Trovadores
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
MONODIA PROFANA
Norte de Francia Lengua de Oil Ms tardos que los trovadores
Troveros
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
25
MONODIA PROFANA
Composiciones poticomusicales escritas en Gallego-Portugus Se conservan ms de 400 El uso del GallegoPortugus se debe a su consideracin para la poesa lrica Diversidad de trovadores participan en las composiciones
26
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara
Manuscritos MS conservado en la Biblioteca Nacional de Madrid 2 MSS en el Monasterio del Escorial MS en Florencia
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
27
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara
MONODIA PROFANA
Cantigas de
Santa Mara
Miniatura Cantiga n 60
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 29
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara Temtica
Cantiga de Loor n 60 (una de cada diez)
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 30
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara: Temtica
Cantiga de Miragre n 61
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
31
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara
Mtrica
Herencia del Zjel Alternancia del estribillo con estrofas cuyo ltimo o ltimos versos riman con el estribillo
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
32
MONODIA PROFANA
Cantigas de Santa Mara: Forma musical
El virelai: Forma fija De los s. XIV y XV
Virelai
AbbaA xyyxx
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
33
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
Trmino de origen griego: Varias voces La polifona, motor del progreso de la msica occidental, va en detrimento de otros parmetros Consiste en la duplicacin de una voz a la 4, 5 u 8.
LA MSICA MEDIEVAL 35
Introduccin
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
Organa paralelos
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
36
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
Surge como un embellecimiento del Canto Gregoriano con la dimensin de profundidad Las primeras fuentes polifnicas pertenecen al S. IX. Anteriormente existan polifonas rudimentarias
LA MSICA MEDIEVAL 37
Origen
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
Msica Enchiriadis (Tratado annimo. S. IX) Se codifica teora armnica. Se habla del organum Presenta la notacin Dasiana Micrologus (Guido S. XI) Desestima las 5s Apenas considera el paralelismo estricto Se concentra en el organum convergente prestando especial atencin al occursus
LA MSICA MEDIEVAL 38
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
De musica (John Cotton. S. XII) Ad Organum Faciendum (S. XII)
Llega el organum libre Varias notas organalis frente a una principalis
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
39
POLIFONA MEDIEVAL
S. IX-XIII
Tropario de Winchester (S. XXI) Con notacin parcialmente diastemtica Presenta aadidos de voces organalis Aproximadamente 171 organa Alleluias de Chartres Fragmentos de Fleury Codex Calixtinus
LA MSICA MEDIEVAL 40
Fuentes prcticas
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA DE SAN MARCIAL (S. XII)
Se conservan 4 MSS (Pars) Presenta el mismo estado de evolucin polifnica que el Codex Calixtinus Comienza a tomarse en cuenta la rtmica
LA MSICA MEDIEVAL 41
Introduccin
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA DE SAN MARCIAL (S. XII)
Organum: Polifona basada en la duplicacin de una voz: Simple, estricto, convergente y compuesto. Versus: Son poemas estrficos en latn, religiosos pero no litrgicos. No utilizan un canto anterior como base.
LA MSICA MEDIEVAL 42
Modelos polifnicos
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA DE SAN MARCIAL (S. XII)
Estilo discantus: Las dos voces contienen en cada slaba parecido nmero de notas. Abunda el movimiento contrario. Estilo melismtico: A la voz inferior se contrapone un nmero ms o menos elevado de notas. Piezas a caballo entre los dos estilos:
LA MSICA MEDIEVAL 43
Estilos polifnicos
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (S. XII-XIII)
Ars Antiqva: Escuela de Leonin y Perotin. Escuela de Franco de Colonia y Petrus de Cruce Se pasa de la autarqua rural al comercio urbano Surgen las universidades. El quadrivium Florece la poesa trovadoresca Construccin de Notre Dame Se aporta el ritmo medido Nace el motete
LA MSICA MEDIEVAL 44
Introduccin
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (S. XII-XIII)
Anonimo IV revela la existencia de Leoninus y Perotinus, principales maestros de la escuela El M. L. O. Contiene un ciclo completo de organa a dos voces para el ao eclesistico Perotin aumenta la coleccin con organa a 3 y 4 voces y clausulas de sustitucin
LA MSICA MEDIEVAL 45
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (S. XII-XIII)
La complejidad de la polifona hace necesario la introduccin de un ritmo proporcional Ritmo modal 6 esquemas fijos: Largas y breves
LA MSICA MEDIEVAL 46
Rtmica modal
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
Modo I Pie mtrico Troqueo Frmula L-B
II
Ymbico
Dactlico
B-L
L-B-B
III
IV
V VI
Anapstico
Espondeo Tribraquio
B-B-L
L-L-L B-B-B
47
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
Modo I Ligaduras 3-2-2... Frmula L-B
II
2-2....3
1-3-3...
B-L
L-B-B
III
IV
V VI
3-3....1
1-1-1... 4-3-3...
B-B-L
L-L-L B-B-B
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
48
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
Alcanza su mayor desarrollo Voces: Tenor, duplum,etc Funcin litrgica Casi no se reconoce el Canto Gregoriano Continan los estilos de San Marcial Secciones organales, de discanto y de gregoriano
LA MSICA MEDIEVAL 49
El organum
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
El organum
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
Forma religiosa (no siempre) no litrgica. 2, 3 4 voces originales Estilo homorrtmico Frases que cadencian a la vez
LA MSICA MEDIEVAL 51
El conductus
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME (II) (XII-XIII)
Es la forma reina del S. XIII Se origina en clusulas de los organa al tropar el duplum (motetus) Pasa a ser una pieza a 2 ms voces con textos independientes Motete doble Los textos sern poco significativos
LA MSICA MEDIEVAL 52
El motete
Aurelio Iglesias
POLIFONA MEDIEVAL
ESCUELA NOTRE DAME III (XII-XIII)
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
53
EL SIGLO XIV
ARS NOVA (Francia)
TRECENTO (Italia)
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
55
EL SIGLO XIV
Contexto ideolgico y social
Proceso de secularizacin
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
56
EL SIGLO XIV
Literatura
El Decamern (1353) La Divina Comedia (1307)
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
57
EL SIGLO XIV
Monodia profana
De troveros De gesta Obscenas
Monodia religiosa
Canto de las Horas Canto de la Misa
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
58
EL SIGLO XIV
Polifona I
(sin distincin sacro-profano)
Motetus
Organum Conductus
Hoquetus
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 59
EL SIGLO XIV
Polifona
(sin distincin sacro-profano)
Motete
(Kyrie)
Gnero musical profano (muy refinado) 2, 3 4 voces Textos diferentes en cada voz Se de en ambientes cultos Sobre una base anterior profana o religiosa
LA MSICA MEDIEVAL 60
Aurelio Iglesias
EL SIGLO XIV
Polifona
(sin distincin sacro-profano)
Organum
Gnero musical sacro 2, 3 4 voces En latn y texto comn Sobre una base gregoriana
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
61
EL SIGLO XIV
Polifona
(sin distincin sacro-profano)
Conductus
2, 3 4 voces Texto comn Base original
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
62
EL SIGLO XIV
Polifona
(sin distincin sacro-profano)
Hoquetus
Es un estilo que alterna sonidos y silencios
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
63
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Fuentes tericas
Johannes de Muris 1295/1360)
Philippe de Vitry 1291/1361)
Jacobus de Lieja
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 64
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Fuentes prcticas
Roman de Fauvel Codex Ivrea (Ca 1360)
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
65
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Philippe Vitry(1291/1361) Poeta, msico y terico. Representa el Ars Nova Tratado Ars Nova Introduce novedades: El motete isorrtmico Avances en notacin Compone 5 motetes isorrtmicos
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 66
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
67
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El comps?
Tempus imperfectum cum Prolatione imperfecta
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
68
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El comps?
Tempus perfectum cum Prolatione imperfecta
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
69
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El comps?
Tempus imperfectum cum Prolatione perfecta
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
70
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El comps?
Tempus perfectum cum Prolatione perfecta
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
71
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Guillaume de Machaut Existe un MS con su obra PARTE I Dedicada a la poesa PARTE II Con composiciones agrupadas por gneros: Lais / Formas fijas / Misa de Notre Dame / Hoquetus Davis
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 72
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
La ballade
Riches damour
Machaut S. XIV... Forma musical AAB (bar) Forma potica ABABBCC
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
73
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El rondeaux
Ma fin est mom commencement
Machaut S. XIV... Forma musical AB Forma potica ABABBCC Movimiento retrgrado
LA MSICA MEDIEVAL 74
Aurelio Iglesias
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
75
EL SIGLO XIV
ARS NOVA
El virelai
Dame a vous Sans retollir
Machaut S. XIV... Forma musical AB Forma potica ABABBCC Movimiento retrgrado
LA MSICA MEDIEVAL 76
Aurelio Iglesias
EL SIGLO XIV
TRECENTO
Fuentes tericas Machetus de Padua Fuentes prcticas
Codex Rossi S. XIV...
EL SIGLO XIV
TRECENTO
Landini (1335-1397) 154 canciones polifnicas 11 madrigales 141 ballatas ABBAA
Aurelio Iglesias
LA MSICA MEDIEVAL
78
EL SIGLO XIV
TRECENTO
El madrigal
Aquila altera Creatura gentile Uccel di Dio
Aurelio Iglesias
EL SIGLO XIV
TRECENTO
La ballata
Aquila altera Creatura gentile Uccel di Dio
S. XIV... Msica profana predilecta Forma musical ABA Forma potica ABB CDD NN
LA MSICA MEDIEVAL 80
Aurelio Iglesias
EL SIGLO XIV
ARS SUBTILIOR
Notacin
S. ... XIV Se trata de una notacin amanerada Combina elementos de la notacin francesa e italiana
Aurelio Iglesias LA MSICA MEDIEVAL 81