Professional Documents
Culture Documents
Uwagi wstpne Proces gospodarowania Gospodarowanie jako proces dokonywania wyborw Metody dokonywania wyborw ekonomicznych Rynek i gospodarka rynkowa Prawo popytu i poday Rwnowaga rynkowa Elastyczno popytu i poday Zastosowanie teorii rynku Teoria uytecznoci Teoria uytecznoci 2 (optimum konsumenta) Koszty przedsibiorstwa Optimum przedsibiorstwa (rachunek marginalny) Monopol i konkurencja monopolistyczna
MIKROEKONOMIA I. UWAGI WSTPNE 2. Jakie jest pochodzenie nazwy ekonomia? Stworzy j Arystoteles. Pochodzi ze zoenia dwch greckich sw: oikos (gospodarstwo domowe) i nomos (prawo). Oznaczaa, e ekonomia jest wiedz o dziaalnoci w oikosie, dajc si uj w postaci praw naukowych.
1. Jaki jest naturalny cel gospodarczej dziaalnoci czowieka? Naturalnym celem gospodarczej dziaalnoci ludzi jest zaspokajanie potrzeb.
3. Jakie rodki su do zaspokajania potrzeb? Osignicie korzyci wymaga odpowiednich rodkw materialnych lub pieninych. Wszystkie rodki suce bezporednio lub porednio do zaspokajania potrzeb ludzkich w formie rzeczy, usugi lub stanu, nazywamy dobrami.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 4. Jaki jest zwizek midzy zaspokajaniem potrzeb a dobrami produkcyjnymi? Zaspokajanie potrzeb to inaczej konsumpcja. Dobra konsumowane okrela si jako dobra konsumpcyjne, wytwarza si je z dbr produkcyjnych. Poza tym wiele dbr moe mie jednoczenie charakter konsumpcyjny i produkcyjny.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 5. Jakie waciwoci maj dobra ekonomiczne? Dobra ekonomiczne (wytworzone przez czowieka w ograniczonej iloci) maj dwie gwne cechy: a) do ich wytworzenia trzeba uy pracy ludzkiej oraz innych dbr ekonomicznych i dbr pierwotnych; b) s dobrami rzadkimi (w danym czasie mog by wytworzone w ograniczonej iloci i przez to tylko czciowo zaspokoi potrzeby).
6. Co stanowi kryterium podziau dbr na dobra ekonomiczne i dobra wolne? Kryterium podziau jest tutaj rzadko i konieczno (lub nie) wytwarzania.
7. Czy wszystkie dobra rzadkie s dobrami ekonomicznymi? Czy wszystkie dobra pierwotne s dobrami wolnymi? Niektre dobra pierwotne s dobrami rzadkimi, np. czyste powietrze, piasek pustynny (dla Polaka) itp.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 8. Na czym polegaj: produkcja, podzia, konsumpcja? Jakie s zalenoci midzy nimi? Produkcja to wytwarzanie dbr i usug. Podzia zajmuje si rozdysponowaniem tych dbr rzadkich midzy producentw i konsumentw. Konsumpcja za polega na zaspokajaniu ludzkich przy pomocy dbr i usug. Bez produkcji nie ma podziau, bez podziau nie ma konsumpcji, a konsumpcja napdza produkcj.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 10. Na czym polega zuywanie si poszczeglnych czynnikw produkcji? Jednorazowe zuywanie si czynnikw produkcji polega na przeksztacaniu w produkt o nowych waciwociach. Stopniowe zuywanie si czynnikw produkcji polega na wykorzystaniu danych dbr kapitaowych w wielu procesach produkcyjnych (stae wyposaenie, ktre musi by utrzymywane w sprawnoci produkcyjnej).
11. Czym rni si strumienie od zasobw? Strumie oznacza przepyw okrelonej iloci wielkoci ekonomicznej w cigu danego czasu przez podmiot gospodarczy lub gospodark. Zasb oznacza ilociowy stan wielkoci ekonomicznej w danym punkcie czasu.
12. Na czym polega suwerenno konsumenta? Suwerenno konsumenta wyraa si w swobodzie dokonywania wyborw, wpywajcych na jak najlepsze zaspokojenie jego potrzeb.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 14. Jakie s zalenoci midzy gospodarstwem domowym a przedsibiorstwem? Gospodarstwo domowe dostarcza przedsibiorstwom czynnikw produkcji: kapitau pieninego, pracy, a take ziemi. Przedsibiorstwa dostarczaj gospodarstwom domowym rodkw do zaspokajania ich potrzeb: dbr i usug oraz wynagrodzenia za dostarczone czynniki produkcji.
MIKROEKONOMIA II. PROCES GOSPODAROWANIA 16. Na czym polega kontrakt midzy podmiotami gospodarczymi? Celem kontraktu jest przeniesienie praw wasnoci z jednej osoby na drug. 17. Jaka jest podstawowa rnica pomidzy dobrami prywatnymi a dobrami publicznymi? Prawo do uytkowania dobra prywatnego ma tylko waciciel, a z uytkowania dobra publicznego nikogo nie mona wyczy.
1. Jakie podstawowe decyzje podejmuj konsumenci i producenci? Jaka jest zaleno midzy tymi decyzjami? Konsumenci decyduj o tym, jakie dobra konsumpcyjne, w jakiej iloci i od kogo nabywa, a producenci - co, ile, jak i dla kogo produkowa. Zaleno midzy tymi decyzjami wynika z faktu, e producenci musz bra pod uwag wybory konsumentw.
2. Na czym polega statyczna, a na czym dynamiczna analiza decyzji ekonomicznych? Statyczna analiza decyzji ekonomicznych opiera si na zaoeniu, e danym czasie pewne czynniki s stae. W przypadku producenta mwi si wtedy o staych i zmiennych czynnikach produkcji oraz o decydowaniu ile i czego produkowa. W analizie dynamicznej wszystkie czynniki s zmienne, a do decyzji dochodzi pytanie jak produkowa.
3. Jakie zalenoci wystpuj midzy czynnikami produkcji? Czynniki produkcji mog by komplementarne (uzupeniaj si w celu spenienia okrelonej funkcji) lub substytucyjne (mona je sob zastpowa).
4. Jak obliczamy produkt marginalny? Produkt marginalny obliczamy jako stosunek przyrostu cakowitego produktu do odpowiedniego przyrostu zmiennego czynnika produkcji:
5. Jak zmienia si produkt marginalny w wyniku zwikszania nakadu zmiennego czynnika produkcji? Produkt marginalny (po przekroczeniu pewnego nakadu pocztkowego) maleje wraz ze wzrostem nakadu jednego czynnika produkcji (przy staej iloci innych czynnikw i niezmiennej technice produkcji).
6. Wyjanij prawo malejcego produktu marginalnego. Zmniejszanie si produktu marginalnego wynika z tego, e przy powikszaniu nakadu jednego czynnika produkcji, stosunek staych czynnikw do niego stale si zmniejsza.
7. W jaki sposb buduje si granic moliwoci produkcyjnych? Wyznaczaj j alternatywne kombinacje dwch dbr, ktre mona wytworzy w przedsibiorstwie w danym czasie, jeli wykorzystuje si do tego w caoci i w jak najlepszy sposb posiadane czynniki produkcji.
8. Wyjanij, dlaczego granica moliwoci produkcyjnych jest wklsa wzgldem pocztku ukadu wsprzdnych? Wklso granicy moliwoci produkcyjnych jest przejawem kosztu alternatywnego rosncego przy kadej kolejnej zmianie zastosowania czynnikw produkcji (w celu uzyskania dodatkowych iloci jednego dobra trzeba powica kolejno coraz wiksze iloci dobra drugiego).
11. Czy postp technologiczny moe sprzyja zmniejszeniu znaczenia problemu rzadkoci? Postp technologiczny przyczynia si do zwikszenia moliwoci produkcyjnych, co z kolei czyni produkowane dobro relatywnie mniej rzadkim.
12. Jakie korzyci powoduje powikszanie skali produkcji? Moliwe s trzy rodzaje korzyci skali: a) stae - produkcja ronie w tym samym stopniu co nakady; b) rosnce - produkcja ronie w wikszym stopniu ni nakady; c) malejce - produkcja ronie w mniejszym stopniu ni nakady.
1. Jak jest podstawowa, wsplna dla wszystkich podmiotw gospodarczych waciwo wyborw ekonomicznych? Co jest przyczyn tej waciwoci? Podstawowa waciwo wyborw ekonomicznych mwi o tym, e kady wybr przynoszcy korzyci wymaga poniesienia nakadw i rezygnacji z innych moliwoci. Wynika ona z faktu gospodarowania w warunkach posiadania rzadkich zasobw.
3. Czy twierdzenie, e rynek stwarza przymus dla podmiotw gospodarczych, jest prawdziwe? Uznajc za przymus presj jednych osb na drugie w celu wymuszenia okrelonego zachowania, nie moemy stwierdzi, e rynek stwarza przymus. Po prostu rynek podlega pewnym prawom i koniecznoci ekonomicznym, do ktrych chcc nie chcc podmioty gospodarcze musz si stosowa.
MIKROEKONOMIA IV. METODY DOKONYWANIA WYBORW EKONOMICZNYCH 4. Na czym polega racjonalno dziaania? Na czym polega racjonalno dziaania gospodarczego? Racjonalno polega na wykorzystaniu zasad poprawnego mylenia i skutecznego dziaania dla osignicia preferowanego celu. W gospodarowaniu oznacza to takie dziaania, ktre przy danym nakadzie rodkw pozwalaj osign w maksymalnym stopniu cel lub odwrotnie: przy zaoonym stopniu osignicia celu pozwalaj uy minimalnego nakadu rodkw.
7. Dlaczego mikroekonomia nie zajmuje si wyborami w sytuacji liniowego przebiegu funkcji celu oraz funkcji kosztw? W takim przypadku decyzje mog by tylko dwie: przesta produkowa lub produkowa coraz wicej. Liniowo zaprzeczaaby rzadkoci dbr.
Zatem maksymalizacja nadwyki korzyci nad kosztami wystpuje w punkcie przecicia linii marginalnego kosztu i marginalnej korzyci.
MIKROEKONOMIA
V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA
1. Jaka jest zasadnicza rnica midzy gospodark naturaln a gospodark rynkow? Zasadnicza rnica polega na specjalizacji dziaalnoci gospodarczej i wyodrbnieniu si gospodarstw domowych i przedsibiorstw.
MIKROEKONOMIA V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA 2. Dlaczego wspczesna gospodarka jest oparta na podziale i specjalizacji pracy? Specjalizacja czyni gospodarowanie efektywniejszym, wykorzystujc rnice w umiejtnociach poszczeglnych ludzi w celu uzyskania rosncych korzyci skali. Czowiek majcy predyspozycje do danej dziaalnoci rezygnuje z innych, gdy ponosi w nich wysze koszty alternatywne. Posiadane zasoby pracy i kapitau stosuje wic w tych dziedzinach gospodarowania, w ktrych osiga wysze korzyci marginalne.
4. Co to jest rynek i jakie rodzaje rynkw mona wyrni w gospodarce? Rynek to og transakcji kupna i sprzeday towarw, dokonujcych si w sposb dobrowolny i cigy, w ktrych wyniku okrelone zostaj ceny oraz iloci nabywanych i sprzedawanych dbr. Jest to rwnie forma nawizywania kontaktw midzy kupujcymi i sprzedajcymi. Rynki mona podzieli ze wzgldu na rodzaj towarw (rynek pracy, rynek ziemi itp.), ze wzgldu na zakres przestrzenny transakcji (rynki lokalne i wiatowe), ze wzgldu na stopie legalnoci (rynki biae, szare i czarne).
MIKROEKONOMIA V. RYNEK I GOSPODARKA RYNKOWA 6. Co gosi doktryna niewidzialnej rki? Doktryna ta mwi o tym, e mechanizm rynkowy rozdziela zyski i straty w taki sposb, by podejmowane indywidualne decyzje w skali gospodarki koordynoway si, powodujc ad ekonomiczny. Powoduje to, e jednostki, dc do wasnych korzyci, dziaaj rwnie dla dobra publicznego, nie zdajc sobie nawet z tego sprawy.
1. Co to jest popyt? Popyt to zainteresowanie danym dobrem (ilo nabywana) przy danej jego cenie ceteris paribus i w danym czasie. Na popyt wpywaj take czynniki niecenowe.
2. Jakie czynniki determinuj popyt konsumenta na dane dobro? Gwnym czynnikiem determinujcym popyt jest cena danego dobra. Na popyt na dane dobro wpywaj rwnie ceny dbr komplementarnych i substytucyjnych, dochd konsumenta, gusty konsumentw i inne czynniki.
MIKROEKONOMIA VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAY 3. Jak zilustrujemy zmian iloci nabywanej dobra spowodowan: a) zmian ceny danego dobra, b) oddziaywaniem czynnikw niecenowych? Zmian iloci nabywanej dobra pod wpywem zmiany jego ceny ilustruje przesunicie wzdu krzywej popytu. Czynniki niecenowe powoduj przesunicie caej krzywej popytu.
4. Jak prawidowo ilustruje krzywa popytu i co uzasadnia jej ksztat? Krzywa popytu ilustruje prawo popytu mwice o tym, e w miar wzrostu ceny ilo nabywana danego dobra zmniejsza si ceteris paribus i odwrotnie.
6. Jaki jest zwizek midzy popytem indywidualnym a popytem rynkowym? Popyt rynkowy jest sum popytw indywidualnych wszystkich nabywcw wystpujcych na rynku.
7. Co to jest poda? Poda to ilo dobra oferowanego na sprzeda w danym czasie, uzaleniona od czynnikw cenowych i niecenowych.
8. Jakie czynniki ksztatuj poda okrelonego dobra? Podstawowym czynnikiem jest cena danego dobra. Do czynnikw niecenowych nale: ceny czynnikw produkcji, poziom techniczny produkcji i inne.
MIKROEKONOMIA VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAY 9. Jak ilustrujemy zmian iloci dobra oferowanego na sprzeda, spowodowan: a) zmian ceny tego dobra, b) oddziaywaniem czynnikw niecenowych? Zmiana ceny danego dobra powoduje przesunicie wzdu jego krzywej poday, a zmiany czynnikw niecenowych powoduj przesunicie caej krzywej poday.
10. Jak prawidowo ilustruje krzywa poday i co uzasadnia jej ksztat? Krzywa poday ilustruje prawo poday, mwice o tym, e wraz ze wzrostem ceny danego dobra ceteris paribus ronie ilo oferowana tego dobra i odwrotnie.
MIKROEKONOMIA VI. PRAWO POPYTU I PRAWO PODAY 11. Co to jest typowa krzywa popytu i typowa krzywa poday? Typowe krzywe popytu i poday odpowiadaj prawom popytu i poday. Wiadomo jednak, e w kadej regule istniej wyjtki. Niektre dobra maj to do siebie, e ich ilo nabywana i oferowana zmieniaj si pod wpywem ceny inaczej ni mwi o tym prawo popytu i poday. Wyznaczone dla nich krzywe popytu i poday bd miay zatem nachylenie do nietypowe.
MIKROEKONOMIA VII. RWNOWAGA RYNKOWA 1. Jak interpretujemy rwnowag rynkow na rynku danego dobra? Rwnowag rynkow na rynku danego dobra interpretuje si jako punkt przecicia krzywych popytu i poday tego dobra - wyznaczajcy jedyn moliw cen - przy ktrej ilo nabyta bdzie rwna iloci oferowanej na sprzeda.
MIKROEKONOMIA VII. RWNOWAGA RYNKOWA 2. W jaki sposb L. Walras wyjania dziaanie mechanizmu rwnowaenia rynku? U Walrasa zmiany cen spowodowane s rnicami pomidzy iloci nabywan i oferowan na rynku. Jeeli QD - QS < 0 P (nadwyka), a jeeli QD - QS > 0 P (niedobr). Punkt rwnowagi: PD = PS.
MIKROEKONOMIA VII. RWNOWAGA RYNKOWA 4. Co oznacza stabilno rynku? Stabilno rynku oznacza, e jest on w stanie powraca do rwnowagi bez wzgldu na to, jakie pocztkowe wartoci miay jego zmienne.
MIKROEKONOMIA VII. RWNOWAGA RYNKOWA 5. Jaki jest warunek stabilnoci rynku L. Walrasa, jaki za A. Marshalla? (patrz: 3.)
MIKROEKONOMIA VII. RWNOWAGA RYNKOWA 6. W jakich formach dziaa mechanizm rwnowaenia rynku w praktyce? Wyranie wida go na giedach i przy zastosowaniu zasady rekontraktu. Po zebraniu ofert sprzeday i kupna dokonuje si wtedy ustalenia nowej ceny rwnowagi.