Witam w mojej prezentacji poświęconej kinematyce

historia
WYKONANIE:
ruch MARTA DENYS

przyspieszenie KLASA I”C”

czas UWAGA! Wyrazy koloru

pomarańczowego są
długość hiperłączem!
hiperłączem
Od najdawniejszych czasów ludzie obserwowali zmiany zachodzące w otaczającym ich
świecie. Zmieniały się pory roku, zmieniała przyroda, zmieniali się i oni sami, podlegając
procesowi starzenia się. Jednym z pierwszych filozofów, którzy starali się zrozumieć i opisać
zmienność świata, był filozof grecki Heraklit z Efezu (około 540- 480 roku p.n.e), autor
słynnego powiedzenia panta rei (wszystko płynie), obrazującego nieustanne zmiany zachodzące
w przyrodzie.
Ze zmianami wiązano też zjawisko ruchu, jedno z ważniejszych zagadnień będących
przedmiotem zainteresowania filozofów w starożytnej Grecji. Istotną trudność sprawiało
antycznym myślicielom powiązanie pojęcia położenia z pojęciem ruchu. Doprowadziło to do
sformułowania przez Zenona z Elei (około 490-430 roku p.n.e) słynnych czterech paradoksów,
czyli pozornych sprzeczności w opisie ruchu. Jednym z nich był paradoks żółwia i Achillesa.
Achilles, bohater Iliady Homera, jeden z najdzielniejszych Greków walczących pod Troją,
nigdy nie dogoni żółwia, jeśli żółw nieco wcześniej rozpocznie wyścig. Gdy Achilles dobiegnie
do miejsca, z którego wystartował żółw, żółwia już tam nie będzie, bo przesunął się w tym
czasie w inne miejsce. Achilles musi znów dobiec w miejsce, gdzie żółw był przed chwilą, ale
ten przesunął się już do przodu. Taka sytuacja będzie się ciągle powtarzać. Goniącego i
uciekającego zawsze będzie dzielić jakaś odległość. Najszybszy biegacz nigdy nie dogoni
najwolniejszego.
Zagadnieniem ruchu zajmował się też jeden z najwybitniejszych filozofów starożytnych-
Arystoteles ze Stagiry (384-322 rok p.n.e). Według Arystotelesa ruchy ciał dzieliły się na
naturalne i wymuszone. Do naturalnych zaliczał ruch ciał niebieskich oraz ruchy, dzięki
którym ciała uzyskiwały swoje „naturalne” położenie. Dla ciał „ciężkich” naturalnym
położeniem jest ziemia, więc spadają na nią, ciała „lekkie” takie jak dym z ogniska czy para
wodna, unoszą się w górę, bo tam jest ich naturalne miejsce.
Poglądy te uważano za słuszne przez prawie 2 tysiące lat, aż do XVII wieku, do czasów
Galileusza, który wykazał, jak Arystoteles się mylił.
Galileusz (1564-1642) był pierwszym fizykiem, który rozumiał rolę doświadczenia w
badaniu zjawisk przyrody. Jako pierwszy stosował metodę badań obowiązującą dziś w
naukach przyrodniczych, polegającą na doświadczalnym weryfikowaniu teorii naukowej.
Galileuszowi zawdzięczamy m.in. Sformułowanie zasady względności ruchu, poprawny
opis swobodnego spadania ciał, udowodnienie, że torem ruchu pocisku jest parabola.
Przedstawiona tu krótka historia poglądów na ruch i jego przyczyny świadczy wyraźnie o
tym, że tworzenie systemu wiedzy odbywa się powoli, krok po kroku, a poglądy
antycznych filozofów, były niezbędnym ogniwem w procesie tworzenia dzisiejszej wiedzy
o przyrodzie.
menu
Ruchem ciała nazywamy zmianę jego położenia względem
innego, dowolnie wybranego ciała zwanego układem
odniesienia. Ruch jest względny, tzn. człowiek jadący
autobusem względem autobusu jest w spoczynku, a względem
budynków w ruchu.
Ruchy dzielimy na :
1) Postępowe – tor każdego punktu ciała jest identyczny
2) Obrotowe – poszczególne punkty ciała zataczają łuki okręgów
o środkach leżących na jednej prostej, zwanej osią obrotu
 RUCH POSTĘPOWY
RUCH PROSTOLINIOWY RUCH KRZYWOLINIOWY

RUCH RUCH
RUCH JEDNOSTAJNY JEDNOSTAJNY PO
RUCH ZMIENNY ZMIENNY PO
KRZYWEJ KRZYWEJ

RUCH RUCH OPÓŹNIONY

PRZYSPIESZONY

JEDNOSTAJNIE OPÓŹNION
JEDNOSTAJNIE PRZYSPIESZONY

NIEJEDNOSTAJNIE NIEJEDNOSTAJNIE
PRZYSPIESZONY OPÓŹNIONY
menu
 Ruch po okręgu jest przykładem ruchu zachodzącego w dwóch wymiarach. Przy
czym (oczywiście) torem ruchu po okręgu jest okrąg.
Ruch ten zazwyczaj znacznie bardziej skomplikowany do opisania od ruchu prostoliniowego,
m.in. dlatego, że mamy tu do czynienia ze składową przyspieszenia działającą prostopadle do
kierunku ruchu.
Gdyby chcieć dokładnie opisywać położenie punktu poruszającego się po okręgu posługując się
kartezjańskim układem XY, wtedy trzeba by wciąż używać funkcji trygonometrycznych sinus i
kosinus. Znacznie częściej stosowanym podejściem jest posługiwanie się w tym przypadku
kątem obrotu. W oparciu o tę wielkość wprowadza się specjalny układ (różny od
kartezjańskiego) – układ biegunowy (lub w wydaniu 3 - wymiarowym - walcowy).

Prędkość w ruchu po okręgu może być liniowa υ =2Π rf lub kątowa ω =2Π f

Na ciało w ruchu po okręgu działa siła dośrodkowa F=mυ ²:r

Przyspieszenie w tym ruchu wynosi a=υ ²:r

Najprostszym przypadkiem ruchu po okręgu jest ruch jednostajny po okręgu.

powrót
Najprostszy ze wszystkich ruchów, odbywa się ze
stałą prędkością po linii prostej.
Droga s=υ ·t

powrót
Jest to ruch, w którym prędkość zmienia się tak samo
w każdej sekundzie, czyli przyspieszenie jest
stałe 5)Wykres prędkości od czasu
Vx
1) a= ∆ υ :∆ t
Vo
2) s=Vot+½a·t²
t
3) V=Vo+at 6) Wykres przyspieszenia od
4) sWykres drogi od czasu czasu
a
0 a
t powrót
0 t
Jest to ruch, w którym przyspieszenie jest stałe, lecz zwrócone
przeciwnie do wektora prędkości.

1) V=Vo-a·t 2) s=Vot-½at² 3) a=∆ υ :∆ t

Wykres V(t) Wykres S(t) Wykres a(t)
v s a
Vo

-a
t

0 t t 0 t t

powrót
 Przyspieszenie a
Przyspieszenie informuje o tym jak szybko zmienia się prędkość

Prędkość początkowa
Vo a∆ t

Prędkość końcowa
Im większe jest przyspieszenie,
Vk tym dłuższy wektor jest dodawany
do wektora prędkości początkowej.
Dokładniej - przyspieszenie mówi nam o ile m/s wzrośnie lub
zmaleje prędkość w ciągu 1 s.

wartość
Prędkość w
chwili to przyspieszenia
(początkowej)
Vo a

Prędkość po 1
sekundzie
w chwili to+1
Vk
Każda kolejna sekunda ruchu przyspieszonego dodaje do
wektora prędkości wektor o długości przyspieszenia
Po 1
sekundzie Po 2 s
Vo a a a a

Ostatecznie po 4 sekundach prędkość wzrośnie...

Vk

Wektor przyspieszenia jest dodawany t razy, dlatego

końcowa prędkość wyraża się wzorem

Vk=Vo+a t
Definicja przyspieszenia
∆V
a=
∆t
Wzór ten oznacza, że:

przyspieszenie jest równe szybkości zmiany prędkości

Inaczej mówiąc:

przyrost p rędkości
przyspiesz enie =
czas zmien iania się prędkości
Wzór na przyspieszenie można rozpisać

Vk − Vo
a=
∆t

a - przyspieszenie
Vk - prędkość końcowa
Vo - prędkość początkowa
∆ t - czas
W zapisie wektorowym:

 ∆V
a=
∆t
Z zapisu tego wynika, że przyspieszenie może być skierowane pod
kątem w stosunku do prędkości:

Prędkość
Prz
początkowa y spi
esz
eni
e
Prędko
ść
końco
wa

menu
Czas i jego jednostki
Fizycy czas oznaczają we wzorach literą t od jego angielskiej nazwy "time".
Niekiedy może on pomylić się z temperaturą też oznaczaną tą literą. Dlatego w
niektórych wzorach czas oznaczany jest grecką literą "tau" τ.
Sekunda
Jednostką czasu w układzie SI jest sekunda [t] = s.
Rodowód tej jednostki jest stosunkowo prosty do wymyślenia.
Punktem wyjścia jest tu oczywiście naturalna jednostka czasu -
doba, mająca 24 godziny, a w każdej godzinie jest 3600 sekund.
Początkowo więc sekunda była zdefiniowana jako 1/86400 doby
(24 razy 3600 = 86400). Jednak okazało się, że taka jednostka nie
jest zbyt precyzyjna. Powodów jest kilka – pierwszy z nich, to np.
fakt, że mamy aż dwie doby – dobę słoneczną i dobę gwiazdową,
a różnią się one o prawie 4 minuty. Skąd ta różnica?
Metronom służy do wyznaczania
wielokrotnych równych odstępów
czasu.
- doba słoneczna odpowiada czasowi, w którym Ziemia tak okręci się wokół swojej osi, że dany punkt
na jej powierzchni znajdzie się dokładnie na odcinku środek Ziemi – środek Słońca. Czyli będzie to
np. czas od południa jednego dnia, do południa dnia następnego.
Problem w tym, że gdyby ów punkt określać nie według położenia Słońca, ale względem jakiejś innej
gwiazdy, to doba wyszłaby nam krótsza (właśnie o te niecałe 4 minuty). Wynika to z faktu, że Ziemia
krąży wokół Słońca, a ruch po orbicie jest (gdy go obserwować z zewnątrz) także powiązany z pewną
formą ruchu wirowego. Dzięki niemu przez rok nasza Planeta wykonuje jakby dodatkowy obrót
wokół swojej osi. Ostatecznie więc dób gwiazdowych (liczonych względem gwiazd innych niż
Słońce) jest w ciągu roku o jedną mniej niż słonecznych.
Oczywiście ten problem wyznaczania sekundy można łatwo usunąć, precyzując o którą dobę chodzi.
Dlatego też początkowo 1 sekunda była definiowana jako:
1/86 400 długości średniej doby słonecznej.
Ale pojawia się następny problem sugerowany w tej definicji przez
słowo „średniej”. Bo skoro „średniej”, to możemy się domyśleć, że
doba może się zmieniać – nie jest stała. I tak właśnie jest - bardzo
dokładne przyrządy wykazują zmiany prędkości ruchu wirowego
Ziemi. Niestety, słowo „średnia” staje się przyczyną kolejnych
nieścisłości – jaka to miałaby być średnia? – z wieku, z tysiąclecia, z Zegar słoneczny
którego wieku czy tysiąclecia?...
Każdy z tych wyborów ma swoje zalety i wady. Dlatego dzisiaj uczeni posługują się jednostką sekundy
niezależną od zjawisk astronomicznych. W układzie SI od roku 1967, jako wzorzec obowiązuje tzw.
sekunda atomowa:
Sekunda, s - jednostka czasu równa 9 192 631 770 okresom przejścia pomiędzy podpoziomami f = 3
i f = 4 struktury nadsubtelnej poziomu podstawowego 2s1/2 atomu 133Cs znajdującego się na
poziomie morza.
Definicja atomowa oparta jest o zjawisku emisji światła (dokładniej promieniowania
elektromagnetycznego). Światło jest rodzajem drgań pola elektromagnetycznego, a każde takie
drganie trwa określoną ilość czasu. Jeśli więc weźmiemy odpowiednią ilość takich drgań to
dostaniemy w rezultacie niemal dowolny odstęp czasu (byle nie krótszy niż pojedyncze drganie).
Okazuje się, że światło emitowane przez pierwiastek cez jest bardzo jednorodne i stabilne, dzięki
czemu dobrze nadaje się na wzorzec. Żeby zaś ta nowa definicja sekundy dobrze zgadzała się ze
starą, opartą na średniej dobie słonecznej trzeba wziąć właśnie 9 192 631 770 takich drgań
Część definicji traktująca o podpoziomach struktury
nadsubtelnej precyzuje po prostu o które promieniowanie
atomu cezu chodzi. Ponieważ cez może wytwarzać różne
rodzaje promieniowania (czyli różne barwy światła
różniącego się czasem drgań), a każdy rodzaj
promieniowania odpowiada przejściom pomiędzy
różnymi poziomami energetycznymi, to należy uściślić,
że chodzi o ten jeden konkretny rodzaj przejścia - czyli
przejście z podpoziomu energetycznego o f = 3 na
poziom o f = 4.

MENU
Jednostka długości
Standardowo, odległość (długość) mierzymy w metrach i oznaczam literą małe „em” - m.
A cóż to jest jeden metr?
- początkowo został on zdefiniowany jako 1/10 000 część ćwiartki ziemskiego południka
(dlatego obwód Ziemi jest dziś równy dość dokładnie 40 000 km), później zdecydowano
się na wzorzec związany z długością platyno – irydowej szyny zamkniętej w Sevres pod
Paryżem (iryd – pierwiastek metaliczny – element stopu, z którego wykonano wzorzec), a
od lat 80-tych XX wieku metr wynika z odległości jaką przebywa światło w próżni.
1 metr jest równy drodze jaka przebywa w próżni światło w ciągu
czasu 1/299792458 sekundy.
Jednostki pochodne metra np.:
1 pm = 10-12 m
1 nm = 10-9 m
1 mm = 0,001 m = 10-3 m
1 cm = 0,01 m
1 km = 1000 m

Inne jednostki odległości

W niektórych krajach świata do pomiaru odległości stosuje się inne niż metr jednostki.
1 mila angielska = 1,609 km
1 mila morska = 1,852276 km
1 yard = 0,9144 m
1 jednostka astronomiczna (AU). 1 AU = 1,4959789 · 1011 m
W astronomii najczęściej stosuje się jednostki oparte nie o metr, ale o czas w jakim światło
przebywa drogę:
rok świetlny - jest to odległość jaka światło przebywa w ciągu roku.
1R.ś. = 63240 AU = 9,4605 · 1015 m
jednostka astronomiczna (AU, j.a.) - wielkość równa średniej odległości od
Ziemi do Słońca. Bardziej ściśle określa się ją jako długość wielkiej półosi orbity
Ziemi wokół Słońca.
1 AU = 1,4959789 · 1011 m.

Pomiary odległości
Do mierzenia odległości używa się różnych przyrządów w zależności od tego
jaki obiekt, w jakich warunkach i jak dokładnie musimy wymierzać.
Odległości centymetrowo – milimetrowe mierzymy najczęściej miarką, zwaną
też przymiarem liniowym.

W budownictwie do wyznaczania odległości używana jest

specjalna rozkładana lub rozsuwana wersja miarki – przymiar
składany lub taśma miernicza, a w geodezji taśma geodezyjna.
Aby zmierzyć odległości zbliżone lub mniejsze od 1 mm,
posługujemy się śrubą mikrometryczną, lub suwmiarką.

MENU