Romantyzm

(z fr. romantisme, od roman

powie, opowie) epoka w
historii sztuki i literatury,
trwajca od lat 90. XVIII
wieku do lat 40. XIX wieku.
Romantyzm by ruchem
ideowym, literackim i
artystycznym, ktry rozwin
si pocztkowo w Europie i
wyraa si
w poezji,malarstwie i muzyce

Malarstwo
W epoce romantyzmu Malarstwo jest
bardzo niejednolite. Kady stosuje si tylko do
wasnego stylu, jednak patrzc na
najwybitniejszych malarzy tej epoki moemy
wyrni pewne cechy. Pierwsz z nich jest

bogaty koloryt

Jak widzimy na obrazie,

bogactwo kolorw zwraca
uwag na dane dzieo,
akcentuje postaci, dodaje
wyrazu. Nic dziwnego, e
tak byo wykorzystywane

Caspar David Friedrich Kredowe

skay Rugii

kontrastowy wiatocie
Nadaje obrazowi
realizmu, sprawia, e
ogldajcy ma wraenie,
jakby na niego samego
take padao wiato na
obrazie.
Port w Odessie (autor nieznany)

i dynamizowanie kompozycji.

Eugene Delacroix Wolno wiodca lud na barykady

Najwaniejsi malarze romantyzmu

Za najwybitniejszych malarzy
romantyzmu, ktrzy wrcz wyprzedzaj swoj
epok uwaa si Johanna H. Fssli, Francisco
Goy, Caspara Davida Friedricha oraz w Polsce
Piotra Michaowskiego.

Johann Heinrich
Fssli

Koszmar

Francisco Goya
Maja naga i Maja ubrana

Caspar David Friederich

Opactwo w dbowym lesie

Piotr Michaowski
Przejazd artylerii przez rzek

W Anglii wyrnio si jeszcze czworo

pejzaystw: Samuel Palmer, Richard Parkes
Bonington, John Constable i William Turner

Samuel Palmer Kometa Donati

Richard
Parkes
Bonington

Scena z Normandii

John Constable Wz z sianem

William Turner

Zachd soca

Rybacy na
morzu

Architektura
Jak pisze Stanisaw Makowski: W architekturze
() signli romantycy do ulubionego
redniowiecza i odrodzili styl gotycki, tworzc wiele
ciekawych budowli neogotyckich: paacyk
Zygmunta Krasiskiego w Opinogrze (1832), paac
Pacw w Dowspudzie (1800-1827), projektowane
przez Henryka Marconiego oraz zbudowany wedug
projektu Karola F. Schienkla w stylu gotyku
angielskiego paac Dziayskich w Krniku (18451860)

Paac w Opinogrze

Paac Pacw w Dowspudzie

Byo:

Zostao:

Rzeba

Czsto siga do neoklasycyzmu. Wane

byy proporcje, harmonijno i wzory
antyczne. Rzebiarze czsto sigali po
duto, by uwieczni sylwetki
zasuonych mw. Najsawniejszymi
rzebiarzami byli: Antonio Canova i
Bertel Thorvaldsen.

Antonio
Canova
Amor i
Psyche

Bertel Thorvaldsen, pomnik M. Kopernika

Filozofia
Romantyzm odnosi si z niechci do takich
przejaww owiecenia, jak materializm, racjonalizm
czy libertynizm, dajc pierwszestwo emocjonalnemu
stosunkowi do wiata, nierzadko w formie
spirytualistycznej i mistycznej.
W epoce romantyzmu wyodrbniy si trzej gwni
filozofowie. Byli to: Johann Gottlieb Fichte, Friedrich
Wilhelm Joseph Schelling i Georg Wilhelm Friedrich
Hegel.

Johann Gottlieb Fichte

Wedug Fichtego kady, kto czuje si wolnym jest idealist,
za wszyscy bierni to realici. Uwaa on, e gdzie istnieje
rzeczywisto, musia przedtem istnie czyn, ktry j
wytworzy. Wic nie realny wiat by pierwsz postaci bytu,
lecz czyn, ktrego wiat jest wytworem. To twierdzenie byo
na wczesne czasy bardzo przewrotne. Zwykle zakadano
bowiem, e to dziaanie jest pochodne wobec substancji
(bytu). Fichte twierdzi odwrotnie, i to substancja jest
efektem czynu, czyli dziaania. Tak wizj wiata nazywa si
aktywistyczn.

Friedrich Wilhelm Joseph Schelling

Schelling dokona pewnego zwrotu, dla niego waniejsz
od etyki bya estetyka filozofii. Za najwyszy twr ludzki
uznawa sztuk. Filozofw uwaa za swojego rodzaju
artystw. Inaczej ni Fichte by przekonany, e przyroda
nie jest tylko narzdziem sucym do osigania ludzkich
celw, ale posiada ona swoj duchowo, cho jest jej
niewiadoma. Postulowa rwnie zblienie si do religii.
Uwaa, e prawdy goszone przez filozofi nie rni si
od tych, goszonych przez religi od setek lat.

Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Podziela on przekonanie Fichtego, e to rzeczy s
pochodnymi myli. Uwaa, e bez idei nie byoby bytu. W
kadej dziedzinie bada kad szczeglny nacisk na to, co
oglne unikajc tego, co szczegowe, jednostkowe. Co za tym
idzie postrzega byt jako cao, poniewa tylko wtedy by on
absolutny, racjonalny i logiczny. Poza tym uwaa byt za co
zmiennego. Tak tumaczy rnorodno wiata materialnego.
ama tym samym panujce od wiekw przekonanie, e
absolut jest czym niezmiennym, trwaym. Odrzucajc Platona,
opowiedzia si po stronie Heraklita i Arystotelesa. Uwaa, ze
byt ze swojej natury rozwija si i zmienia, ulega ewolucji.

Literatura
W polskiej literaturze romantycznej przewija si wiele
motyww. Np. w Nie-Boskiej komedii czytamy wtki
apokaliptyczne, a ju w Panu Tadeuszu pojawia sielskie i
pozbawione trosk ycie. Najsawniejszymi tematami s
mio i ojczyzna. Innymi s: irracjonalizm (np.
Romantyczno A. Mickiewicza), ludowo (Dziady cz.II i
IV), fantastyka (Krl Olch Goethego), orientalizm (Sonety
krymskie), patriotyzm (Konrad Wallenrod), indywidualizm
(Kordian J. Sowackiego), mesjanizm (ksidz Piotr w III cz.
Dziadw), mistycyzm (Romantyczno), gotycyzm (Krl
Olch) i tyrteizm (Kordian).

Muzyka
Pie romantyczna
Franciszek Schubert
Robert Schumann

Stanisaw Moniuszko