Obraz zaburze

osobowoci
Klinika i Katedra Psychiatrii i Psychoterapii w Katowicach

Mgr Ewa Karmiska

Czym jest zaburzenie osobowoci?

Wedug DSM-IV-TR:

Utrwalony wzr wewntrznego przeywania i

zachowania, ktry znacznie odbiega od kulturowych
oczekiwa wobec danej osoby i przejawia si w dwch
(lub wicej) z nastpujcych obszarw:

poznanie sposb spostrzegania i interpretowania

siebie, innych osb i zdarze
afektywno- rozpito, intensywno, zmienno i
dostosowanie reakcji emocjonalnej
funkcjonowanie interpersonalne
kontrola impulsw

Wzr ten jest nieelastyczny i ujawnia si w szerokim

zakresie sytuacji osobistych i spoecznych.

Utrwalony wzr prowadzi do istotnego klinicznie cierpienia

lub upoledzenia funkcjonowania spoecznego,
zawodowego lub innych dziedzin funkcjonowania

Wzr jest stabilny dugotrway, a jego pocztek mona

przeledzi wstecz co najmniej do wieku dorastania lub
wczesnej dorosoci.

Podzia zaburze osobowoci wg

DSM-IV
WIZKI

A
Niedostatek emocji
na rzecz mylenia

Nadmiar impulsywnoci

C
Utrwalony lk, napicie

Paranoiczne

Antyspoeczne

Unikowe

Schizoidalne

Borderline

Zalene

Schizotypowe

Histrioniczne

Obsesyjnokompulsyjne

Narcystyczne

Wizka A
Paranoiczne zaburzenie osobowoci

Uoglniona nieufno i podejrzliwo, motywy innych s

interpretowane jako zowrogie rozpoczynajca si we
wczesnym wieku dorosym i wystpujca w rnych
kontekstach, a wskazywana przez 4 (lub wicej) z
nastpujcych:

1)

osoba bezpodstawnie podejrzewa, e inni j

wykorzystuj, szkodz jej lub j poniaj
Skupia si na nieusprawiedliwionych wtpliwociach co
do lojalnoci lub wiarygodnoci przyjaci i kolegw
Niechtnie zwierza si innym z powodu nieuzasadnionej
obawy, e informacja zostanie wykorzystana przeciwko
niej

2)
3)

Odczytuje poniajce lub zagraajce znaczenia

w niewinnych uwagach i wydarzeniach
5) Dugo zachowuje urazy, tzn. nie wybacza
zniewag, zranie, lekcewaenia
6) Dostrzega ataki wobec swojego charakteru lub
reputacji, ktre nie s oczywiste dla innych i
szybko reaguje gniewem lub kontratakiem
7) Ujawnia nawracajce, nieusprawiedliwione
podejrzenia co do wiernoci wspmaonka lub
partnera seksualnego
4)

Z ycia wzite:
Osoby ciche, zadaj pytani, ale nie mwi o sobie
atwo si obraaj, oburzaj stajc si agresywne (wite
oburzenie)
Ich kontratak moe by odroczony i mie charakter prawny
To wiat jest wrogi i niesprawiedliwy-projektuj agresj na
zewntrz i nie s tego wiadomi
Ich otoczenie te staje si paranoiczne
Deficyty organw zmysowych mog nasila paranoiczno
Alkohol moe nasili cechy (staj si bardziej napite) a nie
dziaa rozluniajco
W wymiarze ofiary/ kata/ wybawcy czuj si ofiar, a przez
otoczenie s odbierane jako kat, oprawca

Wizka A
Schizoidalne zaburzenie osobowoci

Utrzymujcy si wzr wycofywania si ze

zwizkw spoecznych i ograniczony zakres
uczu ujawniany w warunkach
interpersonalnych, 4 lub wicej z nastpujcych:

Osoba nie pragnie ani nie lubi bliskich zwizkw,

wczajc cz rodziny
2) Prawie zawsze wybiera dziaania samotne
3) Wykazuje mae, jeli w ogle, zainteresowanie
dowiadczeniami seksualnymi z innymi osobami
1)

4)
5)

6)

7)

Czerpie przyjemno z niewielu, jeli w

ogle, dziaa
Nie ma bliskich przyjaci ani osb
zaufanych poza krewnymi pierwszego
stopnia
Wydaje si niezainteresowana
docenianiem lub krytyk ze strony
otoczenia
Ujawnia emocjonalny chd, dystans lub
spycenie afektywnoci

Z ycia wzite:
Osoby

samotne (nie czuj, e potrzebuj ludzi)

Objawy przypominaj objawy negatywne
schizofrenii
Zawona reakcja emocjonalna i zdolno
tworzenia wizi (czy kogo kocha, czy na kim mu
zaley?)
Wycofane spoecznie, wybieraj prac samotn (
praca naukowa, archiwum, informatyk, zakonnicy,
pustelnicy)
Osoby aspoeczne (nie s przeciwko komu)

Wizka A
Schizotypowe zaburzenie osobowoci
Utrzymujcy

si wzr deficytw spoecznych

i interpersonalnych zaznaczonych silnie
odczuwan niewygod w bliskich zwizkach
oraz zmniejszon zdolnoci do nich, jak
rwnie znieksztaceniami poznawczymi i
spostrzeeniowymi oraz ekscentrycznoci
zachowania, wskazywany przez 5 lub
wicej:

1)
2)

3)
4)

5)

Myli ksobne
Dziwne przekonania lub magiczne
mylenie, niezgodne z normami
subkulturowymi
Niezwyke dowiadczenia spostrzeeniowe
z wczeniem iluzji cielesnych
Dziwaczne mylenie lub mowa (niejasne,
drobiazgowe, metaforyczne, rozwleke)
Podejrzliwo lub nastawienia
paranoidalne

6)
7)
8)
9)

Niedostosowany lub zawony afekt

Dziwaczne, ekscentryczne lub osobliwe
zachowanie albo wygld
Brak bliskich przyjaci lub osb zaufanych
poza krewnymi pierwszego stopnia
Nadmierny lk spoeczny, ktry nie ulega
zmniejszeniu wraz z zaznajamianiem si i
ma zwizek raczej z obawami
paranoidalnymi ni negatywnymi ocenami
siebie

Z ycia wzite:
Dziwak,

ekscentryk nie czytajcy regu

spoecznych
Mog by bardzo twrczy-nie ma dla niech nie
mona nie da si szalony profesor
Starannie dobieraj sowa, ktrym mog nadawa
dziwne znaczenie
Poszukuj niezwykych dozna
Rozcieczone objawy pozytywne schizofrenii
Ujawniaj deficyty w testowaniu rzeczywistoci

Wizka B -Antyspoeczne zaburzenie

osobowoci

Utrzymujcy si wzr lekcewaenia i naruszania praw

innych osb wystpujcy od 15 roku ycia, wskazywany
przez 3 lub wicej:

1)

Nieprzestrzeganie spoecznych norm, brak poszanowania

dla zachowa zgodnych z prawem, aresztowania
Okamywanie, brak szacunku dla prawdy, poddawanie
si za kogo innego, podpuszczanie innych dla wasnej
korzyci lub przyjemnoci
Impulsywno lub brak powodzenia w planowaniu
Draliwo i agresywno przez ponawianie bjek lub
napaci

2)

3)
4)

Lekkomylne lekcewaenie bezpieczestwa siebie

i innych osb
6) Staa nieodpowiedzialno ujawniana
powtarzajcymi si niepowodzeniami
przestrzegania ustalonych zachowa w pracy lub
honorowania zobowiza finansowych
7) Brak alu okazywany w postaci obojtnoci lub
racjonalizowania w sytuacji zranienia, zego
traktowania lub okradania kogo
5)

Osoba ma co najmniej 18 lat

Istniej przesanki dowodzce Zaburzenia
zachowania z pocztkiem przed 15 rokiem ycia

Z ycia wzite:

Potocznie nazywani- psychopaci

Przeciwprzeniesienie:
1)
2)
3)

Lk- sygna eby zadba o swoje bezpieczestwo

Przymus moralizatorski
Usprawiedliwianie- identyfikacja z oprawc

Maj trudno z przewidywaniem konsekwencji swoich dziaa

Czsto do 15 roku ycia diagnozowane u nich byy zaburzenia
zachowania
Deficyt superego-nie czuje winy, wyrzutw sumienia
Brak empatii-sprawdzamy to!
Oszukiwanie wykorzystujce empatyczno zdiagnozowano u mnie
raka
Potrzeba nowoci, poszukiwanie wrae- nie wane jak dugo y,
wane jak intensywnie!
Motywacja zachowa antyspoecznych- zysk
Przerzucanie winy, odpowiedzialnoci na kogo innego,
pomniejszanie skutkw swoich dziaa-sprawdzamy!

Wizka B- Zaburzenie osobowoci

typu borderline

Utrzymujcy si wzr niestabilnoci zwizkw

interpersonalnych, obrazu samego siebie i afektw oraz
znaczna impulsywno, 5 lub wicej:

1)

Ryzykowne wysiki w celu uniknicia wyobraonego lub

rzeczywistego porzucenia
Wzr niestabilnych i intensywnych zwizkw
interpersonalnych cechujcych si wahaniami midzy
skrajnociami- idealizowaniem i dewaluowaniem
Zakcenie tosamoci: w znacznym stopniu trwale
niestabilny obraz siebie lub poczucia wasnego ja

2)

3)

4)

5)
6)

7)
8)
9)

Impulsywno w co najmniej dwch obszarach, ktre

stwarzaj potencjalne samozagroenie (np. wydatki,
seks, naduywanie substancji, lekkomylna jazda,
objadanie si)
Nawracajce zachowania, gesty, groby samobjcze albo
zachowania samookaleczajce
Niestabilno afektywna spowodowana znaczn
reaktywnoci nastroju ( nasilone epizody dysforii,
draliwoci lub lku trwajce zwykle par godzin, a
rzadko par dni)
Przewleke poczucie pustki
Niedostosowana, nasilona zo, trudno panowania nad
zoci
Przemijajce, zwizane ze stresem wyobraenia
paranoidalne lub powane objawy dysocjacyjne

Borderline- z ycia wzite:

Rozszczepia wiat na dobrych i zych

Nie uwewntrznia opiekuna- nie potrafi sama siebie uspokoi,
potrzebuje kogo kto bdzie wypenia t luk w psychice
Jest gotowa zatrzyma osob za wszelk cen-groby prby
samobjcze
Czste, nage zwroty w yciu
Nie wie jaka jest, czego chce i co jest dla niej wane-trudno j
empatycznie rozumie, bo ona sama siebie nie rozumie
Superego wyksztacone, zabije z zemsty a nie dla portfela
Na pocztku relacji, kontaktu moe si prezentowa spjnie, problem
pojawia si, gdy jest wi i prba zmiany dystansu
Samobjstwo z gniewu i nienawici
Przejawy samookaleczania si
Zwroty nastroju
Zaburzenia jedzenia-bulimia
Jako styl osobowoci-osoby barwne, zaraaj energi, artystyczne
dusze

Wizka B
Histrioniczne zaburzenie osobowoci

Utrzymujcy si wzr nadmiernej (pytkiej)

emocjonalnoci i przycigania uwagi, 5 lub
wicej:

Osoba le si czuje w sytuacjach, w ktrych nie

znajduje si w centrum uwagi
2) Interakcja z innymi osobami czsto cechuje si
niedostosowanym zachowaniem seksualnymuwodzcym lub prowokujcym
3) Wykazuje szybko zmieniajc si i pytk
ekspresj emocji
1)

4)

5)

6)
7)
8)

Stale wykorzystuje wygld fizyczny w celu

skupienia uwagi na sobie
Uywa stylu mwienia, ktry jest
nadmiernie egzaltowany, a ubogi w
szczegy
Zachowuje si autodramatycznie,
teatralnie i z przesadnym wyrazem emocji
Sugestywna, tzn. atwo ulega wpywowi
innych osb i okolicznoci
Traktuje zwizki, jakby byy bardziej
intymne, ni aktualnie s

Histrionicy- z ycia wzite:

Broni

si produkcj emocjonaln przed

przeywaniem uczu
Osoby o niszej organizacji dziecico,
infantylno
Osoby o wyszej organizacji-seksualno, uwodz
w rnych rodowiskach
W ich historii ycia czsto romanse, zdrady, bycie
w trjkcie- wynik nie rozwizanego konfliktu
edypalnego
Zajmuj duo miejsca w grupie
Mski ekwiwalent histerycznoci-typ macho

Wizka B
Narcystyczne zaburzenie osobowoci

Utrzymujcy si wzr poczucia wyszoci (w wyobrani

lub w zachowaniu), potrzeby podziwu i braku empatii, 5
lub wicej:

1)

Osoba ma wyszociowe poczucie wasnego znaczenia

(wyolbrzymia swoje osignicia i talenty, oczekuje
uznania wyszoci bez odpowiednich osigni)
Skupiona na wyobraeniach nieograniczonego
powodzenia, wadzy, doskonaoci, piknoci lub idealnej
mioci
Wierzy, e jest osob wyjtkow i niepowtarzaln, ktra
moe by zrozumiana lub powinna przebywa tylko w
towarzystwie innych osb (lub instytucji) wyjtkowych o
wysokiej pozycji

2)

3)

4)
5)

6)
7)

8)

9)

Wymaga przesadnego podziwu

Ma poczucie uprzywilejowania, tzn.
irracjonalnych oczekiwa, szczeglnie
korzystnego traktowania lub automatycznej
zgody na swoje oczekiwania (roszczeniowa)
Wykorzystuje innych, tzn. przejmuje przewagi
innych osb, aby osign swoje cele
Nie odczuwa empatii: niezdolna do
rozpoznawania lub identyfikacji uczu i potrzeb
innych osb
Czsto zawici innym osobom i sdzi, e inni
zawiszcz jej
Przejawia zachowania lub postawy aroganckie,
wyniose

Narcyzm- ycia wzite:

Strukturalnie narcyzm jest bliski osobowoci antyspoecznej

Ma trudno z opisaniem innych, ale nie ma trudnoci z opisaniem
siebie i jest pewien, e inni podzielaj jego zdanie
Najgorsza obelga to by szarym, przecitnym i zwyczajnym
Celem jest bycie lepszym i podziwianym
Ludzie mcz si przy osobie narcystycznej bo nie daje tylko bierze w
kontakcie, uywa innych do pokazania swojej wyszoci
Nie potrafi si bawi, nie cieszy go bycie w grupie
Ludzie czuj przed nim lk, respekt, bo jeli skrytykujesz, podwaysz to
dostajesz cios w odwecie
Strategia dziaania po trupach do celu
Zawi o cechy innych osb, e innym co si udaje, jest im dobrze, s
szczliwi
Negatywna reakcja terapeutyczna- mog niszczy swoj terapi eby
nie da terapeucie poczucia sukcesu
Projektuje t zawi na innych, to oni zazdroszcz mi

Wizka C
Unikowe zaburzenie osobowoci

Utrzymujcy si wzr zahamowania spoecznego,

poczucia niedostosowania i nadwraliwoci na negatywn
ocen; 4 lub wicej:

1)

Z powodu obawy przed krytyk, dezaprobat lub

odrzuceniem osoba unika aktywnoci zawodowej, w
ktrej istotne znaczenie ma kontakt interpersonalny
Niechtnie angauje si w kontakt z ludmi, dopki nie
zyska pewnoci, e jest lubiana
Wykazuje skrpowanie w zwizkach intymnych z powodu
obawy zawstydzenia lub wymiania

2)
3)

4)
5)

6)
7)

W sytuacjach spoecznych skoncentrowana

na obawie przed krytyk lub odrzuceniem
Z powodu poczucia niedostosowania
zahamowana w nowych sytuacjach
interpersonalnych
Widzi siebie jako nieudoln spoecznie,
osobowo nieatrakcyjn, gorsz od innych
Zwykle odrzuca podjcie osobistego ryzyka
lub angaowania si w jakiekolwiek nowe
aktywnoci, poniewa mog wypa
zawstydzajco

Unikowa-z ycia wzite:

Potrzebuj

staoci
Czsto uwaane s za wyniose, tworz poczucie
dystansu sztywniacy
Przekonania o sobie: jestem nudny, nieatrakcyjny,
nie mam nic do dania
Boj si omieszenia-nie bd sobie robi obciachu
Uwaga-czsto osobowo unikajca jest mask
osobowoci paranoicznej, narcystycznej,
schizoidalnej

Wizka C
Zalene zaburzenie osobowoci

Utrzymujca si nadmierna potrzeba podlegania opiece,

co prowadzi do zachowa ulegych i przywierajcych oraz
do obaw przed oddzieleniem; 5 lub wicej:

1)

Osobie trudno podejmowa codzienne decyzje bez

przesadnej liczby porad i zapewnie ze strony innych
osb
Potrzebuje innych, ktrzy przejm odpowiedzialno za
wikszo zasadniczych dziedzin ycia
Z powodu obawy utraty oparcia i akceptacji z trudem
wyraa sprzeciw wobec innych

2)
3)

4)

5)

6)

7)
8)

Z trudem inicjuje plany lub podejmuje sprawy

zgodnie z wasnym wyborem ( raczej z powodu
nieufnoci wobec wasnych sdw i zdolnoci ni
z powodu braku motywacji czy energii)
Gotowa do nadmiernych powice w celu
uzyskania opieki i wsparcia od innych a do
dobrowolnego robienia rzeczy nieprzyjemnych
Kiedy jest sama, czuje si niemio lub bezradnie
z powodu zbytniej obawy o niezdolno do
zatroszczenia si o siebie sam
Gdy bliski zwizek koczy si, pilnie poszukuje
innego zwizku jako rda opieki
Nierealistycznie pochonita obawami przed
pozostawieniem sobie samej troski o siebie

Zaleni- z ycia wzite:

Powicaj

si eby by lubianymi
Maj poczucie, e musz by grzeczne, boj
si konfrontacji buntu, maj tendencj do
zamiatania problemw pod dywan
Speniaj si w zawodach w ktrych trzeba
opiekowa si kim, najlepiej pod czyim
kierunkiem np. pielgniarka
Boj si samotnoci

Wizka C
Obsesyjno-kompulsyjne zaburzenie
osobowoci

Utrzymujcy si wzr skoncentrowania na porzdku,

skrupulatnoci oraz psychicznej i interpersonalnej kontroli
kosztem elastycznoci, otwartoci i skutecznoci; 4 lub
wicej:

1)

Osoba koncentruje si na szczegach, reguach,

wykazach, porzdku, organizacji lub planach do tego
stopnia, e traci z oczu zasadniczy przedmiot aktywnoci
Ujawnia perfekcjonizm, ktry zakca wykonanie zadania
(np. nie potrafi zakoczy projektu, poniewa nie spenia
wasnych, niezwykle cisych standardw)

2)

3)

4)
5)

6)

7)

8)

Przesadnie powicona pracy i produktywnoci

a do wykluczenia wypoczynku i przyjani
Przesadnie sumienna, skrupulatna i sztywna w
sprawach moralnoci, etyki lub wartoci
Niezdolna do wyrzucenia zuytych lub
bezwartociowych przedmiotw nawet wtedy,
gdy nie maj adnej wartoci sentymentalnej
Odrzuca dzielenie si zadaniami lub prac z
innymi, jeli nie przejmuj dokadnie jej sposobu
realizacji spraw
Przyjmuje ubogi styl wydatkw na siebie i
innych, pienidze traktuje jako co odkadanego
ze wzgldu na przysze katastrofy
Przejawia sztywno i upr

Obs-komp- z ycia wzite:

Centralny

jest dla nich obowizek

Zamiowanie do porzdku przykrywa
wrogo i impulsy agresywne
Obawiaj si swojej impulsywnoci, agresji,
seksualnoci, pozorna kontrola zmniejsza lk
Ulege wobec gry, upierdliwe wobec
dou ale godne zaufania

Osobowo vs Zaburzenie
Osobowoci

Gdzie jest granica midzy zdrow osobowoci a

osobowoci zaburzon?

Diagnoza

nozologiczna- kryteria diagnostyczne

DSM-IV, ICD-10 daj obraz diagnozy paskiej

Badacze

osobowoci proponuj klasyfikacj

poziomu rozwoju osobowoci oraz typu
osobowoci( N. McWilliams, S. Johnson)- co
pozwala na diagnoz wielowymiarow

Poziomy rozwoju osobowoci wg N.

McWilliams

Poziom neurotyczny
Rozwj osobowoci

Poziom Borderline

Poziom psychotyczny

Charakterystyka poziomu
neurotycznego
wysoki poziom funkcjonowania mimo problemw
emocjonalnych
Stosowanie mechanizmw obronnych dojrzaych lub
wtrnych, zgromadzonych wok wyparcia
Zintegrowane poczucie wasnej tosamoci
Spjne dowiadczane Ja zachowuje cigo w czasie
Dobry kontakt z rzeczywistoci- pacjent i terapeuta w tej
samej rzeczywistoci (nie trzeba zakada okularw, ktre
nosi pacjent)
Objawy, przyczyna szukania pomocy -ego-dystoniczne
Szukaj pomocy poniewa zdarzaj im si konflikty
pomidzy ich pragnieniami a przeszkodami w ich realizacji
(sdz, e same je wytworzyy)

 Terapia

ma suy usuniciu przeszkd stojcych

na drodze do mioci i pracy
Czsto chc rozszerza swoj zdolno do zabawy
i pozostawania w samotnoci
Kontakt terapeuty z pacjentem przebiega zwykle
pozytywnie i agodnie (bez morderczych impulsw,
czy rzucania si na ratunek)
Zdolne do szybkiego zawarcia przymierza
terapeutycznego (terapeuta i pacjent po tej samej
stronie barykady)
Rozwijaj ego obserwujce
Przenosz na terapeut swoje superego

Charakterystyka poziomu
psychotycznego

Osoby kruche emocjonalnie wewntrznie

zdezorganizowane
Mechanizmy obronne z poziomu przedwerbalnego i
przedracjonalnego:

Zaprzeczanie
Wycofanie
Omnipotentna kontrola
Rozszczepienie
Dysocjacja
Prymitywne formy projekcji i introjekcji

 Niepewno

wasnej tosamoci
Trudno w dostrzeganiu cigoci ja innych osb
Brak zakotwiczenia w rzeczywistoci
Brak ego obserwujcego- nieumiejtno
spojrzenia z boku
Wyczulenie na afekt i ksobno interpretacji
Deficyt mylenia abstrakcyjnego
Wydatkowanie energii na walk z lkiem (deficyt
energii na ocen rzeczywistoci)
Przeciwprzeniesienie czsto bywa pozytywnerodzicielska troska, empatia, ale rwnie
zmczenie ciarem odpowiedzialnoci

Charakterystyka poziomu borderline

uywanie prymitywnych mechanizmw obronnych:

zaprzeczanie
identyfikacja projekcyjna
Rozszczepienie

Deficyt integracji tosamoci-Ja niespjne i niecige (ale

wiedz, e istniej)
Czsto reaguj wrogoci na pytania dotyczce ich
tosamoci lub innych osb
Adekwatne testowanie rzeczywistoci- wykazuj poczucie
rzeczywistoci niezalenie od tego jak bardzo niezwyke s
ich objawy; czsto zaprzeczaj swojej patologii, ale
wykazuj zrozumienie co jest realne i oglnie przyjte

 Zgaszaj

si na leczenie z konkretnymi powodami

np.: depresja, napady paniki, a nie z celem zmiany
osobowoci
Zgaszaj si za namow rodziny, przyjaci
W zwizku z brakiem obserwujcego ego, pacjent
odbiera pomoc jako atak
Dowiadczaj dylematu bliskoci-separacji, kiedy
czuj blisko, popadaj w panik, obawiaj si
pochonicia, poddania cakowitej kontroli; kiedy
s odseparowani, dowiadczaj traumatycznego
porzucenia; w terapii- naprzemienne posuwanie
si naprzd i cofanie (ponowne zblienie z fazy
separacji-indywiduacji wg M. Mahler)

Reakcje przeniesieniowe s wyrane,

pacjenci ci przenosz na terapeut obiekt,
ktry jest albo dobry, albo zy.
Reakcje przeciwprzeniesieniowe s silne!!!
Poczucie musz mu pomc albo impulsy
agresywne.
Czsto dochodzi do rozamu w zespole,
tworz si dwa przeciwstawne walczce
obozy.

Rnice w klasyfikacji
A

ICD-10

DSM- IV-TR

Paranoiczna Paranoiczna
Schizoidalna .. Schizoidalna
Schizotypowa .. Zaburzenie schizotypowe-F21 lub Inne
okrelone zaburzenia osobowoci F 60.8
Osobowo ekscentryczna

Antyspoeczna
Borderline

Histrioniczna
Narcystyczna

Dyssocjalne
Chwiejna emocjonalnie
Typ impulsywny
Typ borderline

Histrioniczna
Inne okrelone zaburzenia osobowoci F
60.8 osobowo narcystyczna

Lkliwa (unikajca)
Zalena
Anankastyczna

Unikowa
.
Zalena
.
Obsesyjno-kompulsyjna ..

W przygotowaniu do DSM-V:

Osobowo

depresyjna
Osobowo masochistyczna
Osobowo bierno-agresywna

Czy zmiana osobowoci jest

moliwa?

Zmiana jest moliwa w terapii, dziki relacji

Realne spojrzenie-z osoby schizoidalnej nie zrobimy
histrionicznej
Ustanowienie realnych celw
Potrzebne jest zaangaowanie pacjenta i czas na
dowiadczanie
Niezbdny jest wgld terapeuty w siebie i wasna praca w
terapii
Widzenie pacjentka w kontekcie caej jego rodziny
Wsplnie zastanawia si i pracowa nad tym, by to co
przeszkadza pacjentowi y, nie powodowao ju
problemw, a nawet uatwiao mu ycie

Dzikuj za uwag
Ewa Karmiska