Wykad nr 8

EWIDENCJA PRZYCHODW,
KAPITAW (FUNDUSZY)
I REZERW
1

PRZYCHODY
Przychody operacyjne

Przychody to zwikszenie korzyci ekonomicznych w

trakcie okresu sprawozdawczego w formie uzyskania
aktyww (rodkw pieninych, nalenoci, w zamian
uzyskanych produktw, czy usug), albo zmniejszenia
zobowiza (np. dostarczenie produktw, czy usug w ramach
spaty poyczki, kredytu, czy innych zobowiza), ktre
doprowadza do wzrostu kapitau wasnego.

Schemat konta Sprzeda

uznane reklamacje odbiorcw

oraz opusty cen
(Ct Kasa", Rachunek
bankowy", Nalenoci")
Stan kocowy rwny sprzeday
netto przeksigowany na konto
wynikowe (Ct Wynik
finansw)

Operacje sprzeday
produktw, usug, towarw
(Dt Kasa", Rachunek
bankowy", Nalenoci")

Pozostae przychody operacyjne

Pozostae przychody operacyjne zwizane porednio ze

zwyk dziaalnoci jednostki, a w szczeglnoci przychody
ze zbycia lub likwidacji rodkw trwaych, rodkw trwaych w
budowie, wartoci niematerialnych i prawnych, przychody
zwizane z odpisaniem przedawnionych lub umorzonych
zobowiza, otrzymane odszkodowania, kary, darowizny,
dotacje, subwencje itp.

Schemat konta Pozostae przychody operacyjne

Stan pozostaych przychodw Operacje
gospodarcze
operacyjnych na koniec roku pozostaej
sprzeday
obrotowego przeksigowany operacyjnej
na konto wynikowe
(Dt
Kasa",
Rachunek
(Ct Wynik finansowy")
bankowy, Nalenoci" i
inne)

Przychody finansowe

Przychody finansowe s to przychody z posiadania

udziaw w innych jednostkach (dywidendy), oprocentowanie
lokat bankowych, przychody ze sprzeday papierw
wartociowych, otrzymane odsetki od udzielonych kredytw i
poyczek, odsetki od obligacji, dodatnie rnice kursowe itp.

Schemat konta Przychody finansowe

stan przychodw finansowych operacje
gospodarcze
na koniec roku obrotowego powodujce
powstanie
przeksigowany
na
konto przychodu
finansowego
wynikowe
(sprzeda
papierw
wartociowych,
otrzymane
(Ct Wynik finansowy)
odsetki, dywidendy, dodatnie
rnice kursowe)
(Dt
Kasa,
Rachunek
bankowy, Nalenoci

Przychody przyszych okresw

Przychody przyszych okresw s to: wpaty za

wiadczenia, ktre zostan wykonane w nastpnych
okresach sprawozdawczych, otrzymane dotacje, subwencje i
dopaty na rodki trwae oraz na prace rozwojowe, ktre
podlegaj rozliczeniu w czasie rwnolegle do odpisw
amortyzacyjnych.

Schemat konta Rozliczenia midzyokresowe przychodw

zaliczenie przychodw
zrealizowane z gry przychody
pobranych, z gry do
(Dt
Kasa",
Rachunek
przychodu biecego okresu bankowy")
(Ct Sprzeda", Pozostae
przychody operacyjne")

Przykad
Jednostka wydawnicza otrzymaa w grudniu 200X roku wpaty
prenumeratorw 6000 za pierwsze procze nastpnego roku.
Ksigowanie w grudniu 200X r.:
Rozliczenia midzyokresowe
Rachunek rozliczeniowy

(1)

przychodw

6000

6000 (1)
6000

(Sk)

(Sk)

6000

10

Ksigowanie w styczniu nastpnego roku.

Rozliczenia midzyokresowe

Sprzeda
1000 (1)

przychodw
(1)
(Sk)

1000
5000

6000

(Sp)

11

Przykad
Jednostka X otrzymaa dotacj na zakup rodka trwaego 12000. rodek
trway nabyto i oddano do uytkowania w styczniu biecego roku.
Umorzenie (amortyzacja) miesiczna wynosi 800.
Ksigowania:
Rozliczenia midzyokresowe
Dt przychodw Ct Dt Rachunek bankowy Ct
(4)

Dt

800

Dt rodki trwale Ct

12 000 (1) (1) 12 000 12 000 (2) (2) 12 000

Umorzenie Ct
800 (3)

Dt Amortyzacja Ct
(3) 800

Pozostae przychody
Dt operacyjne Ct
800 (4)

12

Zyski nadzwyczajne
Przez zyski nadzwyczajne rozumie si dodatnie efekty
finansowe zdarze powstajcych na skutek zdarze trudnych
do przewidzenia, poza dziaalnoci operacyjn jednostek.

Schemat konta Zyski nadzwyczajne

przeksigowanie
stanu Czstkowe zyski
kocowego
zyskw nadzwyczajne
nadzwyczajnych
(Dt Rozrachunki", Kasa"
(Ct Wynik finansowy")
itp.)

13

Kapitay jako kategoria pasywna w bilansie, w odrnieniu od

rodkw gospodarczych zawartych w aktywach, stanowi
kwoty abstrakcyjne, wyraone wycznie wartociowo.
Kapitay informuj w wyraeniu wycznie wartociowym jaki
jest udzia okrelonych podmiotw w finansowaniu majtku
jednostki.
Kapitay oznaczaj okrelone prawa podmiotowe do majtku,
ktre jednostka posiada.

14

Aktywa

Pasywa

Aktywa trwae

Kapitay wasne

Aktywa obrotowe

Kapitay obce

15

Kapita odpowiada na pytania:

kto i na jakich warunkach wyposay przedsibiorstwo w

odpowiednie rodki gospodarcze, a take na jaki okres,

tj. czy na cay okres istnienia przedsibiorstwa, czy tylko

na okrelony czas.

18

Wielko kapitau wasnego ksztatowana jest przez dwie grupy przyczyn:

pierwsza z nich dotyczy jego powikszania przez wniesienie nowych
wartoci przez zaoyciela (zaoycieli), czyli przez powierzenie
jednostce gospodarczej nowych wartoci lub ich pomniejszenie przez
wyczenie czci wartoci, ktre wczeniej byy powierzone,
druga dotyczy powikszania lub pomniejszania kapitau wasnego
poprzez nadwyki (kapitalizowanie zyskw) lub niedobory (straty),
bdce rezultatem dziaalnoci gospodarczej.
W zwizku z tym kapita wasny mona podzieli na:
kapita powierzony, czyli wniesione przez zaoyciela (zaoycieli)
jednostki gospodarczej,
kapita samofinansowania, czyli pochodzcy z gromadzenia nadwyek
(zysku) dziaalnoci gospodarczej na cele rozwojowe.

19

Kapita (fundusz) wasny w rnych jednostkach gospodarczych

Jednostka
gospodarcza
Spka z ograniczon
odpowiedzialnoci

Kapita (fundusz)
powierzony
Kapita udziaowy

Spka akcyjna

Kapita akcyjny

Przedsibiorstwo
prywatne osoby
fizycznej
Spka jawna
Spdzielnia
Przedsibiorstwo
pastwowe

Kapita

Kapita (fundusz)
samofinansowania
Kapita
Kapita
zapasowy
rezerwowy
Kapita
Kapita
zapasowy
rezerwowy

Fundusz udziaowy

Fundusz zasobowy

Fundusz zaoycielski

Fundusz przedsibiorstwa

20

Przykad (przedsibiorstwo pastwowe)

Fundusz zaoycielski
Fundusz przedsibiorstwa
rodki trwae
Umorzenie rodkw trwaych

20 000,10 000,50 000,20 000,-

Fundusz
Fundusz
rodki trwae
Umorzenie
zaoycielski
przedsibiorstwa
r. Trwaych
6c) 1200 20 000,- Sp
10 000 Sp) Sp) 50 000 2 000 6a) 6b) 800,- 20 000,- Sp
20 000 (1
10 000 (2 1) 10 000
3 000 (3d
2 000 (3c 3a) 4 000
3 000 (4
1 000 (5
Wartoci
niematr. i praw.
1) 5 000
3b) 1 000

Materiay
1) 1 000

Rachunek
bankowy
1) 4 000
4) 3 000

Rozliczenie
wyniku finansowego
2) 10 000
5) 1 000

27

Przykad. (spdzielnia)
Operacje gospodarcze:
1) wpaty gotwk udziaw czonkowskich
2) udziay wniesione w postaci rodkw trwaych
3) wpaty wpisowego gotwk przez czonkw spdzielni
4) zwrot udziaw czonkowskich gotwk
5) przeznaczenie czci nadwyki bilansowej na
zwikszenie udziaw czonkowskich
6) przeznaczenie czci nadwyki bilansowej na zasilenie
funduszu zasobowego
Fundusz udziaowy
4) 100 3000 (1
2000 (2
400 (5
rodki trwae
2) 2000

Fundusz zasobowy
300 (3
900 (6

3 000
2 000
300
100
400
900

Kasa, R-k bankowy

1) 3000 100 (4
3)
300

Rozliczenie wyniku finansowego

5)
400
X
6)
900

29

Przykad (spka akcyjna)

Kapita akcyjny /nominalny/ spki akcyjnej ustalono w statucie na 1 000 000 z.
Akcjonariusze pokryli akcje: aportami poprzez przekazanie spce rodkw trwaych na
500 000 z, rodkami pieninymi na 200 000 z, brakujca wpata w kwocie 300 000 zostaa
rozoona na raty. Ponadto nadwyka wartoci emisyjnej akcji nad wartoci nominaln
wyniosa 150 000 z i zostaa wpacona cakowicie rodkami pieninymi.
Ksigowania:
Kapita akcyjny
1 000 000 (1

rodki trwae
1) 500 000

Nalene wpaty
na poczet kapitau
1) 300 000

Kapita zapasowy
150 000

Rachunek bankowy
1) 200 000
2) 150 000

(2

Bilans
rodki trwae
Rachunek bankowy

Aktywa
500 000
350 000

850 000

Pasywa
Kapita akcyjny
Nalene wpaty na poczet
kapitau ( minus )
Kapita zapasowy

1 000 000
- 300 000
150 000
850 000
30

Przykad Spka z oo
1)
2)
3)
4)
5)
6)

Wniesienie do spki udziaw pieninych

2 000
Wniesienie do spki udziaw w postaci rodkw trwaych
5 000
Przeznaczenie zysku netto na pokrycie umorzenia udziaw
400
Umorzenie udziaw jednego ze wsplnikw
200
Przeznaczenie kapitau zapasowego na zwikszenie kapitau udziaowego
500
Podwyszenie kapitau z tytuu objcia nowych udziaw
600

Kapita
udziaowy
4)
200 2 000
5 000
400
500
600
Pozostae
rozrachunki
6) 600 200 (4

Rachunek bankowy
(1 1) 2 000
(2
(3
(5
(6

rodki trwae
2) 5 000

Rozliczenie
wyniku finansowego
3) 400
X

Kapita zapasowy
5) 500
X

32

Kapita wasny w spce jawnej i komandytowej

Kapita wasny w spce cywilnej
Kapita wasny w jednostce prowadzonej przez osob
fizyczn

33

REZERWY
Pojcie i rodzaje rezerw.
Rezerwy s w rachunkowoci wan kategori bilansow,
narzdziem polityki finansowej jednostki gospodarczej, w jej
aspekcie ostronoci kupieckiej czyli zasady ostronoci i
zasady wspmiernoci kosztw i przychodw.

34

Miejsce rezerw w pasywach bilansu.

Kapitay wasne
Aktywa trwae
Rezerwy

Aktywa obrotowe

Zobowizania

35

Rezerw wynikaj z ukadu bilansu:

Pasywa

B. Zobowizania i rezerwy na zobowizania

I.

Rezerwy na zobowizania

1. Rezerwa z tytuu odroczonego podatku dochodowego

2. Rezerwa na wiadczenia emerytalne i podobne
3. Pozostae rezerwy

36

Art. 35d. 1. Rezerwy tworzy si na:

1) pewne lub o duym stopniu prawdopodobiestwa
przysze zobowizania, ktrych kwot mona w sposb
wiarygodny oszacowa, a w szczeglnoci na straty z
transakcji gospodarczych w toku, w tym z tytuu
udzielonych
gwarancji,
porcze,
operacji
kredytowych, skutkw toczcego si postpowania
sdowego,
2) przysze zobowizania spowodowane restrukturyzacj,
jeeli na podstawie odrbnych przepisw jednostka
jest zobowizana do jej przeprowadzenia lub zawarto w
tej sprawie wice umowy, a plany restrukturyzacji
pozwalaj w sposb wiarygodny oszacowa warto
tych przyszych zobowiza.
37

Poza rezerwami wynikajcymi z ustawy o rachunkowoci tworzone s

rezerwy kapitaowe wynikajce z ustawy kodeks spek handlowych
/dotycz podziau zysku netto/.
Rezerwy te obejmuj:
nadwyk ceny emisyjnej sprzedanych akcji nad wartoci nominaln
tych akcji /agio, premia/,
wyniki aktualizacji wyceny rodkw trwaych, z mocy urzdowej
zwikszajce rezerwy kapitaowe, a nie wynik brutto,
dopaty do kapitau wasnego dokonane przez wspwacicieli w zamian
za gwarancj uprzywilejowania ich akcji lub udziaw,
inne dodatkowe dopaty wspwacicieli do kapitau wasnego w celu
pokrycia strat lub tzw. danego kapitau dodatkowego,
cz zysku po opodatkowaniu, nakazana prawem lub oparta na
statucie, traktowana jest jako obowizkowa lub dobrowolna tezauryzacja
zysku w tej jednostce; typow rezerw kapitaow w tej grupie jest
ustawowa rezerwa dotyczca spek akcyjnych: 8 % zysku netto musi
zwiksza corocznie kapita zapasowy do osignicia przez niego
wysokoci przynajmniej 1/3 kapitau akcyjnego.
41

REZERWY

Niebilansowe

Korekty wartoci
aktyww trwaych

Bilansowe

Korekty wartoci
aktyww obrotowych

Rezerwy na
zobowizania

Rezerwy kapitaowe

Wartoci niematerialne i
prawne

Zapasy

Odroczone podatki

Kapita zapasowy

rodki trwae

Nalenoci

Restrukturyzacja

Kapitay rezerwowe

Nalenoci

Inwestycje

Pozostae zobowizania

Jawne

Rozliczenia
midzyokresowe
kosztw

Ciche

Zysk z lat ubiegych

Zysk biecego okresu

Pozostae aktywa

Inwestycje
43

Ewidencja tworzenia rezerw

Pozostae
koszty operacyjne

Rezerwa na ....
1

Koszty finansowe
2
Podatki
3
Rne aktywa
4
Rozliczenie wyniku finansowego
5

XX
44

Ewidencja wykorzystanych rezerw

Nalenoci, inne aktywa

Rezerwa na ....
1

Umorzenie majtku
trwaego

2
Rozrachunki
publiczno-prawne
3
Pozostae zobowizania
4

Rozliczenie
wyniku finansowego
Sp) XX

5
45

Ewidencja rozwizania rezerwy

Pozostae przychody
operacyjne
1

Rezerwa na ...
XX (Sp

Przychody finansowe
2
Kapita zapasowy

Podatki

3
4

46

Rezerwa na zobowizania podatkowe, czyli na tzw. odroczone podatki

tworzona bdzie wwczas, gdy wliczony w wynik finansowy podatek
dochodowy bdzie wyszy od podatku wyliczonego zgodnie z prawem
podatkowym.
Tworzenie rezerw na odroczony podatek
Rozrachunki
publiczno-prawne

Podatki
1a
1
Rezerwy na
odroczone podatki
2

1b
3

48

Ewidencja biernych rozlicze midzyokresowych kosztw

Pozostae

Rozliczenia
Rne aktywa

midzyokresowe kosztw
2

koszty operacyjne
1a

4
1

Zobowizania

Koszty finansowe
3

1b
5

49

Oczekuj pyta

Dzikuj za uwag

56