STANY ZJEDNOCZONE

Informacje oglne
Pastwo powstae w 1776 roku wraz z uchwaleniem Deklaracji
Niepodlegoci,
Republika prezydencka (Barack Obama od 15 grudnia 2008 roku) ,
Czwarte pastwo na wiecie pod wzgldem wielkoci terytorium,
trzecie pod wzgldem liczby mieszkacw (ok. 300 mln),
Do terytoriw zalenych zalicza si m.in. Wyspy Dziewicze,
Portoryko, wysp Guam, Mariany Pnocne,
Brak jzyka urzdowego, najczciej uywane s jzyk angielski,
amerykaski i hiszpaski,
Gwne grupy rasowe to: biali (ok. 70%), Afro amerykanie (ok.
12%), Azjaci (ok. 4%), Indianie i rdzenni mieszkacy Alaski (ok.
1%), Hawajczycy i mieszkacy wysp Pacyfiku (ok. 0,2%),
Dominujc religi jest protestantyzm (ok. 52%), ale sporo jest te
katolikw (ok. 24%), ok. 10% to ateici, 2% mormoni, 1% ydzi, 1%
muzumanie.

Podzia terytorialny Stanw Zjednoczonych

SYSTEM EDUKACYJNY
We wszystkich stanach owiata jest wolna od opat w
ramach obowizku szkolnego (6/7-16/18 lat). Wiek
obowizku szkolnego bywa rny nawet w obrbie
tego samego stanu. Na przykad w stanie Nowy Jork
obejmuje grup wieku 6-16 lat, ale w samym
Nowym Jorku i Buffalo zosta przeduony do 17 lat,
Rok szkolny w caym kraju wynosi 178 dni, a
przecitne trwanie lekcji 5,4 godz. dziennie

Struktura systemu owiaty

Szkolnictwo w USA dzieli si na trzy poziomy:

pod-stawowy (elementary)
redni (secondary)
wyszy (postsecondary)

 Szkoa podstawowa
Nauk w szkole podstawowej dzieci zaczynaj
w wieku 5 lat. Piciolatek zaczyna od
przedszkola (kindergarten). Coraz wicej szk
zaczyna
oferowa
dla
czterolatkw
nieobowizkowe klasy przed przedszkolne,
zwane pre-K. Uczniowie spdzaj od 6 do 8
lat w szkole podstawowej.

 rednia szkoa
Zaczyna si na poziomie sidmej lub dziewitej klasy i trwa 6 lub
4 lata. Szkoy parafialne najczciej stosuj system 8+4, czyli 8 lat
szkoy podstawowej i 4 lata szkoy redniej. Najczciej rednia
szkoa jest 6-letnia, podzielona na tzw. junior high school (lub
middle school) i senior high school. Ucze podczas pierwszych
trzech lat w szkole redniej jest juniorem, a podczas ostatnich
trzech lat seniorem. Niezalenie od systemu, podstawowe i
rednie wyksztacenie koczy si na poziomie dwunastej klasy
w wieku 17 lub 18 lat. Po ukoczeniu high school ucze otrzymuje
high school diploma, odpowiednik naszej matury i moe ubiega
si o przyjcie na wysz uczelni.

 Szkolnictwo pomaturalne
Do szk pomaturalnych zaliczy mona community colleges
oraz szkoy zawodowe, zwane zawodowymi lub technicznymi
instytutami. Community colleges s dwuletnimi szkoami
pomaturalnymi (p-wyszymi), prowadzonymi przez wadze
miejskie lub stanowe, ktre oferuj przedmioty akademickie
i zawodowe. Po ich ukoczeniu, uczniowie otrzymuj tytu
Associate i mog automatycznie kontynuowa nauk na 4letnich uczelniach, gdzie zaliczane s im przedmioty
akademickie. Pomaturalne szkoy zawodowe ucz przede
wszystkim zawodu i przedmioty tam wykadane nie s
zaliczane na wyszych uczelniach. Ich absolwent otrzymuje
wiadectwo ukoczenia szkoy zawodowej (certificate).

 Szkolnictwo wysze
Skada si z trzech ronych typw szk: kolegiw
rodowiskowych, zawodowych lub technicznych szk
wyszych, uniwersytetw. Kolegia rodowiskowe oraz
zawodowe i techniczne szkoy wysze oferuj 2- i 3letnie programy nauczania, koczce si uzyskaniem
dyplomu umiejtnoci zawodowych, podczas gdy
uniwersytety realizuj 4-letnte kursy nauczania
koczce si na poziomie studiw licencjackich.

Rodzaje uczelni wyszych

1. Community College
2. College
3. Uniwersytet (magisterski)
4. Uniwersytet (doktorancki)
5. Uniwersytet publiczny (State University)
6. Uniwersytet prywatny (Private University)
7. Uniwersytet badawczy (Research University)
8. Uniwersytet Harvarda

Reformy szkolne
Niska jako owiaty amerykaskiej staa si
przedmiotem publicznych debat. Publiczne debaty
skaniay do podejmowania reform owiatowych.
Ustalenie wsplnego stanowiska czcego rne
filozofie reform owiatowych, okazao si wrcz
niemoliwe. Realizowane reformy dotyczyy czsto
spraw drugorzdnych:
podniesienie pensji nauczycielskich,
zmiany wymaga w celu uzyskania kwalifikacji,
obnienie pensum

Szkoy specjalne
Programy ksztacenia niepenosprawnych
fizycznie lub umysowo w wieku 4 21 lat
zaczy dopiero by wprowadzane w latach
siedemdziesitych.
Prawo
nakazuje
identyfikowanie dzieci niepenosprawnych i
organizowanie owiaty dla nich w warunkach
integracji z dziemi penosprawnymi, o ile to
tylko jest moliwe.

 pomoc w szpitalach, domach rodzinnych i w

specjalnych placwkach powoanych do tego celu,
rodzice niepenosprawnych dzieci nie s obcieni
adnymi kosztami zwizanymi z ich nauk,
oferowana jest bezpatna pomoc lekarska oraz
transport
dzieci
niepenosprawnych
do
odpowiednich placwek medycznych oraz
owiatowych

Dzieci wybitnie uzdolnione

W Stanach Zjednoczonych istniej szkoy
dla wybitnie uzdolnionych dzieci.
Mieszkaj one w pobliskich internatach,
gdzie maj szanse na cige rozwijanie
swoich umiejtnoci. Czsto tworzy si
takie elitarne placwki dla ludzi z bardzo
wysokim ilorazem inteligencji.

 w Stanach Zjednoczonych, mianem dzieci

szczeglnie uzdolnionych okrela si dzieci z
bardzo wysokim ilorazem inteligencji od 115 IQ.
predyspozycje intelektualne dzieci szczeglnie
uzdolnionych znajduj odzwierciedlenie zarwno
w naukach cisych, jak i humanistycznych oraz w
szeroko pojtej sztuce,
dzieci
te
posiadaj
wybitne
zdolnoci
organizacyjne lub przywdcze, wykazuj du
zaradno yciow, problemy rozwizuj w sposb
logiczny i skuteczny, charakteryzuje je wytrwao
w uczeniu si, wysoka samoocena, wysoki stopie
rozumienia
treci,
mylenie
logiczne
i
abstrakcyjne.

Specjalny program nauczania

W wielu szkoach w Stanach Zjednoczonych
mali geniusze zostaj objci specjalnym
programem gifted children, ktry realizuje
specjalista przeszkolony do tego celu pedagog
do jego obowizkw naley uczenie nowych
technik szybkiego poszerzania wiadomoci
zdobytych w czasie normalnych zaj
dydaktycznych oraz organizowanie nauki w
dziedzinach
wykraczajcych
poza
obowizujcy program nauczania w danej
grupie wiekowej.

Ksztacenie ustawiczne

Nauczyciel amerykaski

Licencjonowanie nauczycieli jest obowizkiem rzdw stanowych, gdzie

kady stan ma wasne wymagania w tym zakresie.
By otrzyma licencj nauczycielsk naley mie ukoczone studia
wysze na poziomie licencjackim na kierunku nauczycielskim.
Czsto zatrudnia si nauczycieli na prb zaraz po ukoczeniu studiw.
Uzyskanie magisterium wie si z promocja w zawodzie.
Miano nauczyciela mianowanego uzyskuje si po zdobyciu praktyki,
mierzonej liczb godzin przepracowanych w klasie szkolnej po studiach.
Niektrym stanom by zatrudni nauczyciela wystarczy tylko licencjat,
inne za zwracaj uwag na odbyte kursy, doksztacanie i doskonalenie
zawodowe w szkole i poza ni.
Wikszo stanw przed zatrudnieniem nauczyciela wymaga
praktycznego pokazu umiejtnoci pracy w klasie szkolnej.

Finansowanie i zarzdzanie owiat

Stany Zjednoczone Ameryki Pnocnej maj system owiaty

prawdopodobnie najbardziej zrnicowany , zdecentralizowany, a zarazem
dynamiczny.
Rzd Federalny w niewielkim stopniu uczestniczy w tworzeniu polityki
owiatowej czy w dotowaniu szkolnictwa.
Odpowiedzialno za owiat spoczywa na rzdach stanowych, ale te
raczej formalnie, poniewa i one deleguj swoje uprawnienia dotyczce
kierowanie owiat na wadze lokalne.
W tysicach obwodw owiatowych w USA istnieje 50 systemw owiaty,
ktrych funkcjonowanie zaley gownie od podatnikw.
W tworzeniu polityki owiatowej na szczeblu rzdu stanowego uczestnicz
wysi urzdnicy, sdziowie, stanowe wadze owiatowe oraz tysice
spoecznoci lokalnych.
Prcz tego istnieje do zoony, rwnolegy system prywatnych placwek
owiatowych, zarwno na niszych jak i wyszych poziomach nauki.