Martyna Gabrie

Prezentacja historyczna
Lekcja wolnoci

Droga do odzyskania wolnoci

po II wojnie wiatowej
Polacy na wasn rk pracowali nad
odbudow pastwa. Jak przystao na
polityk radzieck, szybko
otrzymalimy odgrny rozkaz
Polska po wojnie znalaza si we
nacjonalizacji przemysu i rolnictwa
wadzy komunistw. Rzd Zwizku
na wzr Zwizku Radzieckiego, co
Radzieckiego narzuca krajom, ktre znaczy, e rolnictwo jak i przemys
wyzwoli swoj wadz, system
byy teraz w rku pastwa, kierowane
ustrojowy. Na mocy postanowie w
najczciej bez jakiegokolwiek
Jacie i Poczdamie znalelimy si w
pomylunku. Skutki takiej polityki
radzieckiej strefie wpyww i
przyniosy bardzo obfite plony w
wyzwoleni spod hitleryzmu
postaci buntw i strajkw
wpadlimy w now niewol. Kraj po
robotniczych. Podejcie do Polski jak
wojnie by w opakanym stanie, wiele do fabryki, do ktrej wysya si
miast zrwnanych z ziemi, ogromne surowce a odbiera gotowe produkty i
straty, zarwno w skarbie pastwa jak pprodukty doprowadzio do
i w ludziach. To sprawio, e nowa
katastrofy ekonomicznej i
niewola ju na samym pocztku
gospodarczej.

Pocztki nowej
niewoli .

Sytuacja Polityczna .

Tajne suby (NKWD, SB, wszelkie

wywiady rzdowe, pniej ZOMO) i
Ju w 1945 roku pojawiy si dwa
milicja wychwytyway czonkw i
ugrupowania dce do objcia
przedstawicieli ruchu oporu (jak
wadzy. Jedn z nich bya partia
powszechnie nazywano ludzi, ktrzy
komunistyczna powizana z Moskw
sprzeciwiali si reimowi
tj. Krajowa Rada Narodowa (KRN) oraz
komunistycznemu) i usuwali ich, lub
Pastwowy Komitet Wyzwolenia
te prbowali namwi do
Narodowego (PKWN). Opozycja to
wsppracy, ktra miaa ocali im
Rzd RP na uchodctwie. Wadze
ycie.
przejmuje oczywicie PKWN i zmienia
swoj nazw na Rzd Tymczasowy
Rzeczpospolitej Polskiej. Na jego czele
staje Edward Osbka-Morawski. Gdy
wadz w Polsce trzymaj komunici,
nic nie stao na przeszkodzie by
podpisa traktat o przyjani pomidzy
ZSRR i Polsk. Na jego mocy w Polsce
mog stacjonowa wojska radzieckie,
oraz moliwa jest budowa baz
wojskowych Zwizku Radzieckiego.
Od tej chwili, gdy wadz mieli w
rkach komunici zaczo si

PRL~ Polska Rzeczpospolita Ludo

Polska Rzeczpospolita
Ludowa (PRL) oficjalna
nazwa pastwa polskiego
w latach 19521989.
Uprzednio, w latach
19451952 ten sam
organizm pastwowy
funkcjonowa jako
podmiot prawa
midzynarodowego pod
nazw Rzeczpospolita
Polska. Pastwo to w
okresie 1945-1989
propagandowo i

Gospodarka pod
rzdami
komunistw .
Polska Ludowa bardzo szybko musiaa
upodobni si do ZSRR.
Uprzemysowienie pastwa zaszo tak
daleko, e Polska przestaa by
Upastwowienie rolnictwa i tworzenie
krajem rolniczo-przemysowym a
Pastwowych Gospodarstw Rolnych
staa si przemysowo-rolniczym.
(PGR) spowodowao niedobr
Rolnicy byli zmuszani do regularnych ywnoci i wzrost cen na artykuy
dostaw ziemniakw, zb, mleka i
spoywcze. Rolnicy zmuszani do
misa do miast. Niewydolna
dostaw ywnoci do miast karani byli
gospodarka pracujca gwnie na
grzywnami a nawet wizieniem. Na
potrzeby Zwizku Radzieckiego
miejsca Wprowadzano kolejne plany
szybko doprowadzia do kryzysu ,
rozwojowe, pierwszy z nich by plan
brakowao mebli, ubra i sprztu
trzyletni, przynis on najwicej
gospodarstwa domowego.
dobrego, produkcja krajowa brutto
wzrosa. Nastpne to plan szecioletni
oraz picioletni, te jednak skupiay si
na rozwoju przemysu cikiego.

Jak wygldao
codzienne ycie
w PRL-u ?
ycie codzienne w PRL byo yciem
w szarym i ubogim kraju. Pace
spoeczestwa wzrastay
nieznacznie. Trudnoci w
zaopatrzeniu sklepw powodoway,
e przecitny obywatel spdza co
raz wicej czasu w kolejkach.
Jedynym artykuem atwo
dostpnym by alkohol, ktrego
spoycie bardzo szybko roso.
Spoeczestwo codzienn proz
ycia umilao sobie przez
obchodzenie wit branowych.
Fetowano na przykad dzie:
pracownika handlu, teatru,
meteorologa, transportowca,
drogowca i tramwajarza, ormowca.
Niektrzy mieli okazj do co
najmniej podwjnego witowania
w cigu roku, jeeli uwzgldnili
jeszcze Midzynarodowy Dzie
Kobiet, Dzie Babci, czy te Dzie
Inwalidy.

Rola kocioa w
budzeniu
wiadomoci
narodowej.
Wan rol w zmian pogldw ludzi
na zaistnia w kraju sytuacj mia
koci. Rzd pocztkowo stara si
unika konfliktw z duchowiestwem,
ograniczajc przy tym jego
dziaalno. W 1948 prymasem polski
zostaje kardyna Stefan Wyszyski,
koci zaczyna prowadzi
propagand antykomunistyczn.
Wynikiem tego s jak zwykle
aresztowania.

Kolejne ograniczenia narzucane na

duchowiestwo doprowadziy do
wydania synnego listu autorstwa
Wyszyskiego, w ktrym koci nie
zgadza si na dalsz ingerencj wadz
pastwowych w jego sprawy. To
doprowadzio do aresztowania
prymasa Wyszyskiego. Obchody
milenium pastwa polskiego stay si
kolejn przyczyn do konfliktu
pomidzy pastwem a kocioem.
Wadze staray si ograniczy
uroczystoci, ale wielotysiczny tum
wiernych na to nie pozwoli.

Pierwsze strajki .
Tzw. poznaski czerwiec czyli
wystpienia robotnikw w zakadzie
Cegielskiego, chccych wyszych pac
i godnych warunkw pracy. Na ulice
Poznania wyruszaj czogi i wozy
bojowe. W wyniku walk 75 osb
zostao zabitych, kilkaset rannych.
W 1968 r. studenci Uniwersytetu
Warszawskiego zbuntowali si
przeciwko cigemu ograniczaniu
wolnoci sowa.

Wyrzucano profesorw ze stanowisk,

a cay strajk obrcono w antysemick
kampani.

Denia Polakw do
wolnoci .
Kolejny raz droej produkty
ywnociowe, na pkach w sklepach
znale mona tylko ocet i musztard.
Narasta kryzys spoecznoekonomiczny. W stoczni gdaskiej
dochodzi do strajku. Tum podpala
siedzib PZPR. Gomuka uznaje to za
kontrrewolucj i uywa siy do walki
ze strajkujcymi. Wkrtce, za
poparciem Moskwy Gomuka zostaje
odsunity od wadzy, jego miejsce
zajmuje Edward Gierek. Czowiek ten
mia wizj unowoczenienia polskiego
przemysu i gospodarki. Plan ten mia
by realizowany dziki poyczkom z
zachodu i zakupie licencji i
technologii. Pocztkowo wzrost
gospodarczy nastpowa bardzo
szybko, ludzie wicej zarabiali, mogli
wicej kupi, gospodarka zacza si
rozwija. Po pewnym czasie jednak

Fala protestw znw rozlewa si po

caym kraju. PZPR zgadza si na
pluralizm zwizkowy. Dziki tej
decyzji powstaje NSZZ Solidarno,
ktry by pierwsz tego rodzaju
organizacj w bloku wschodnim.
Zwizek ten posun si tak daleko, a
jego zjazdy zaczy by tak czste, e
zaczy zagraa wadzy w pastwie.
Aby zahamowa dalszy rozwj
zwizku wprowadzono stan wojenny
(pod naciskiem Moskwy), urzd
premiera obejmuje Wojciech
Jaruzelski. Tama postawiona
rozwojowi Solidarnoci spowodowaa
ogromne niezadowolenie spoeczne.
Kontrolowano rozmowy telefoniczne,
odczono telewizj i radio. Nie
mona byo swobodnie przemieszcza
si midzy miastami a od godziny 22
obowizywaa godzina policyjna.

Strajki przeciwko dziaaniom rzdu

nasilay si, tragedia w kopalni
Wujek to dramatyczny przykad
krwawego tumienia buntu. Pod
naporem Polakw w 1983 roku
zniesiono stan wojenny. Tak
dramatyczna sytuacja wewntrzna
kraju skonia wadz do dyskusji z
opozycj i prby nawizania
porozumienia.

Obrady okrgego stou ~

1989
Jednym z najwaniejszych
wydarze w najnowszej
.
historii Polski byy tzw. obrady Okrgego Stou, ktre
miay miejsce od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 roku.
By to okres, w ktrym zaamywa si w Polsce ustrj
jednopartyjny, oparty na monopolu wadzy partii
komunistycznej. Przedstawiciele wadzy, tacy jak
wczesny minister Czesaw Kiszczak, oraz rodowisk
opozycyjnych zwizanych ze zwizkiem
zawodowym ,,Solidarno", w szczeglnoci Lech
Wasa, zdecydowali si zasi do rokowa w celu
dokonania zmiany ustroju politycznego i
gospodarczego Polski. Obrady te nazwano obradami
Okrgego Stou, co miao symbolizowa rwno
stron i dobr wol osignicia kompromisu.
Uczestniczyo w nich kilkaset osb ze strony
rzdowej i opozycyjnej. Podczas obrad uzgodniono
szereg fundamentalnych zmian ustrojowych.
Ustalono, e panowa bdzie wolno powoywania i
dziaania partii politycznych i zwizkw zawodowych,

~~~
wolno sowa, demokratyczne wybory wadz, wolny rynek i
zrwnanie wasnoci pastwowej z prywatn. Uczestnicy obrad
porozumieli si co do tego, e powoane zostan nowe wadze
pastwowe- senat i prezydent, jak rwnie, e odbd si
czciowo wolne wybory do parlamentu. W porwnaniu z
dotychczasowym ustrojem pastwa byy to wic zmiany
zasadnicze, a nadto dokonane w sposb bezkrwawy. Obrady
zakoczono porozumieniem z 5 kwietnia 1989 roku, zwanym
porozumieniem Okrgego Stou.
Porozumienie to umoliwiao wygranie przez opozycj zwizan z
NSZZ Solidarno wyborw z dnia 4 czerwca 1989 roku, oraz
przejcie przez ni wadzy i utworzenie pierwszego powojennego
niekomunistycznego rzdu premiera Tadeusza Mazowieckiego.
Przyspieszyo to dalsze zmiany ustrojowe i gospodarcze w Polsce,
ktra staa si suwerennym krajem demokratycznym o gospodarce
rynkowej. Niezalenie od rnych ocen, z jakimi do dzi spotykaj
si obrady Okrgego Stou, oczywiste jest ich ogromne znaczenie
dla dokonanych w naszym kraju zmian ustrojowych.

Pierwsze wolne wybory parlamentarne 4

Byy to pierwsze
czciowo wolne wybory
w powojennej historii
Polski, w ich wyniku
Polska staa si
pierwszym pastwem
bloku wschodniego, w
ktrym wyonieni w
wyborach przedstawiciele
opozycji demokratycznej
uzyskali realny wpyw na
sprawowanie wadzy.

~~~
Rozpocz si proces demokratyzacji. Gospodarka
zwracaa si w stron gospodarki rynkowej.
Wprowadzono trjpodzia wadzy ustawodawcz,
wykonawcz i sdownicz. Od 1990 r. Polska zacza
by III Rzeczpospolit.
Komunici ponieli te klsk w innych krajach.
Komunizm przesta dominowa, a i sam Zwizek
Radziecki chyli si ku upadkowi i dy do reform
politycznych. Upadek komunizmu w Polsce zawdzicza
si Solidarnoci, ktra ostro walczya z komunistyczn
wadz, sukces ten do dzisiaj jest chwalony i uznawany
przez wszystkich patriotw. Gdyby nie Solidarno,
obalenie komunizmu mogo si zdecydowanie opni.
Rzdy komunistyczne w Polsce trway blisko 50 lat i
odcisny straszliwe pitno na mentalnoci polskiego
spoeczestwa