Bez rob oc ie i j e go

sk ut ki
BEZROBOCIE jest zjawiskiem społecznym,
polegającym na tym, że część ludzi
zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej
podjęcia nie znajduje faktycznego
zatrudnienia z różnych powodów.
 Bezrobotny

• Jest to osoba niezatrudniona, nie

prowadzącą działalności gospodarczej i
nie wykonującą innej pracy zarobkowej,
zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia
(w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu
pracy).
Bezrobotny wg. Urzędów Pracy
• ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia),
• nie ukończyła 60 lat w przypadku kobiet i 65 lat
w przypadku mężczyzn,
• aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu
kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie
przez PUP,
• jest zameldowana lub pozostaje w naszym kraju
legalnie lub jej pobyt może zostać
zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego
lub czasowego pobytu, obywatele UE).
 Stopa bezrobocia
• Jest to iloraz bezrobotnych przez aktywnych
zawodowo w danej kategorii ludności. Aktywni
zawodowo definiowani są przez GUS jako osoby
pracujące plus osoby poszukujące pracy plus
bezrobotni plus niepełnosprawni (z możliwością
zatrudnienia w niektórych zawodach). Natomiast
do aktywnych zawodowo cywili nie wlicza się
pracowników: wojska, policji oraz służb ochrony
państwa
 Fazy bezrobocia w ujęciu
psychologicznym
– Faza 1 Antycypacja bezrobocia – pobudzenie, zmiany
nastroju, labilność emocjonalna;
– Faza 2 Szok po utracie pracy – poczucie klęski,
krzywdy, upokorzenie, lęk przed przyszłością,
przygnębienie;
– Faza 3 Wchodzenie w sytuację bezrobocia i
optymizm – efekt urlopu, traktowanie sytuacji jako
przejściowej, aktywność, wiara w sukces;
– Faza 4 Pesymizm i rezygnacja – negatywne reakcje
emocjonalne, problemy zdrowotne i finansowe;
– Faza 5 Fatalizm i apatia, dopasowanie do sytuacji –
poczucie beznadziejności, dążenie do izolacji
społecznej, redukcja oczekiwań życiowych,
zainteresowań.
 Bezrobocie w rozumieniu prawa
• W Polsce, w sensie prawnym, bezrobotnym jest osoba nie zatrudniona i
niewykonująca innej pracy zarobkowej, zdolna i gotowa do podjęcia
zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy, nie ucząca się w szkole w
systemie dziennym, zarejestrowana we właściwym powiatowym urzędzie
pracy, jeżeli:

• ukończyła 18 lat, z wyjątkiem młodocianych absolwentów,

• kobieta nie ukończyła 60 lat, a mężczyzna 65 lat,
• nie nabyła prawa do Przyczyny
emerytury, bezrobocia
renty inwalidzkiej,
• nie jest właścicielem lub posiadaczem nieruchomości rolnej o
powierzchni pow. 2 ha przeliczeniowych,
• nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na
podjęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy,
• nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary
pozbawienia wolności,
• nie uzyskuje miesięcznie dochodu w wysokości przekraczającej
połowę najniższego wynagrodzenia,
• nie pobiera, zasiłku stałego, stałego wyrównawczego,
gwarantowanego zasiłku okresowego lub renty socjalnej.
 Przyczyny bezrobocia
• Między zakończeniem pracy w poprzednim miejscu pracy, a jej
podjęciem w nowym mija pewien czas. Ten typ bezrobocia określa
się mianem bezrobocia frykcyjnego i jest ono zazwyczaj niskie a
także nie ma większego wpływu na gospodarkę.
• Osoby poprzednio pracujące mogły stracić pracę ze względu na
przekształcenia gospodarcze, zmiany technologiczne czy upadek
całych gałęzi przemysłu (bezrobocie strukturalne). W Polsce na
początku lat 90. XX wieku była to bardzo duża grupa, co
spowodowane było między innymi nadmiernym zatrudnieniem w
okresie gospodarki planowanej a także restrukturyzacją przemysłu.
Do tej grupy bezrobotnych należą m.in. górnicy, hutnicy,
stoczniowcy, pracownicy PGR-ów. Duża liczba bezrobotnych, bez
odpowiednich kwalifikacji, na niewielkim obszarze powoduje, że
gospodarka regionu (często osłabiona upadkiem firm, w których
bezrobotni poprzednio pracowali) nie może stworzyć wystarczająco
szybko miejsc pracy i wchłonąć bezrobotnych. Bezrobocie takie
utrzymuje się przez wiele lat na wysokim poziomie.
• Osoby które zakończyły edukację, ale nie mają jeszcze
doświadczenia zawodowego nie są poszukiwaną grupą zawodową
(z wyjątkiem niektórych specjalności). Wymagają one długiego
szkolenia i nabywania doświadczenia, będąc przez ten czas mało
produktywnymi. Z tego powodu absolwenci często nie mogą znaleźć
pracy nawet, jeśli istnieje popyt na pracowników w danej branży.
• Miejsca pracy mogą znajdować się gdzie indziej, niż poszukujący
pracy pracownicy. Ze względu na niewielką mobilność ludności (np.
niechęć do przeprowadzki do miasta i trudności takiej
przeprowadzki) oraz wysokie koszty dojazdu osobom takim trudno
znaleźć zatrudnienie.
• Osoby potrafiące wytworzyć wartość dodaną na poziomie X, a
których koszt zatrudnienia (płaca minimalna, podatki, składki na
ubezpieczenie społeczne, koszty przeszkoleń i inne) są większe od
X nie znajdą zatrudnienia. Obniżenie podatków lub płacy minimalnej
może spowodować zwiększenie zatrudnienia w tej grupie, jest
jednak politycznie kontrowersyjne.
• Pracodawcy mogą obawiać się zatrudniania osób pomimo, że
aktualnie potrzebują siły roboczej, ze względu na trudność ich
zwolnienia kiedy popyt będzie mniejszy. Sytuację tą rozwiązać mogą
w pewnym stopniu inne formy zatrudniania, takie jak umowy na czas
określony, umowy o dzieło, czy zlecenia.
 Czynniki wpływające na zjawisko
bezrobocia
• Na rozmiar zjawiska bezrobocia wpływ mają czynniki społeczne, ponieważ
jest to zjawisko wytworzone w społeczeństwie. Rozmiar bezrobocia zależy
od systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki krajowego rynku
pracy. Związane jest zwykle z poziomem nowych inwestycji i trwałym
zatrudnianiem pracowników w nowo powstałych i nowoczesnych zakładach
pracy sektora publicznego lub prywatnego.
• Istnieją problemy z zebraniem rzetelnych danych:
• Osoby pracujące nielegalnie mogą rejestrować się jako bezrobotne celem
osiągnięcia korzyści z systemu pomocy społecznej.
• Osoby zdolne do pracy, którym niesłusznie przyznano zasiłki z tytułu
niezdolności do pracy nie pracują choć są zdolne do pracy, nie znajdują się
jednak w statystykach bezrobocia. Według niektórych szacunków jest to w
Polsce bardzo powszechne zjawisko.
• W gospodarce centralnie planowanej, a rzadziej w rynkowej, zatrudnienie
jest niewspółmiernie duże do potrzeb firmy. Jest to tzw. bezrobocie ukryte.
Osoby te można byłoby zwolnić nie powodując większych strat w
gospodarce, nie figurują one jednak w statystykach bezrobocia.
• Bibliografia:
• P. Leszczyński, T. Snarski, „Wiedza o społeczeństwie –
Vademecum maturalne 2008” OPERON
• www.wikipedia.pl
• www.onet.pl

• Autor:
• Kamil Wilk