FIZJOLOGIA NEREK

UNACZYNIENIE
Ttnica nerkowa
Ttniczki
segmentowe
Ttniczki ukowate
Ttniczki
midzypacikowe
Ttniczki
doprowadzajce
kbuszka

Podstawow jednostk
czynnociowo
morfologiczn nerki jest
NEFRON
W kadej nerce jest ok.. 1
mln nefronw
W kbuszku nerkowym
nefronu zachodzi filtracja
Powierzchnia filtracyjna
wszystkich kbuszkw
nerkowych wynosi 1,5 m2

NEFRON
Dwie populacje nefronw:
- nefrony, ktrych kbuszki s pooone w
czci przyrdzeniowej: dusze ptle
Henlego i naczynia krwionone proste
(vasa recta)
- nefrony, ktrych kbuszki pooone s
bardziej powierzchownie

FILTRACJA KBUSZKOWA
Kbuszek otoczony jest torebk Bowmana,
powstaje w nim ultrafiltrat mocz pierwotny
Cinienie filtracyjne w kbuszku zaley od:
- Efektywnego cinienia hydrostatycznego
rnica pomidzy cinieniem hydrostatycznym
krwi w naczyniach kbuszka (60 mmHg) a
cinieniem hydrostatycznym pynu w przestrzeni
zewntrznaczyniowej (18 mmHg)
- Efektywnego cinienia onkotycznego rnica
pomidzy cinieniem onkotycznym biaek osocza
i cinieniem onkotycznym biaek pynu w torebce
Bowmana

FRAKCJA FILTRACYJNA
Ilo przepywajcej krwi przez nerki
zmienia si w zalenoci od aktywnoci
aktualnej organizmu.

W cigu kadej minuty w nerkach

przefiltrowane zostaje 4,5% cakowitej
objtoci osocza.
Ograniczenie filtracji nerek o 1% prowadzi
do zatrzymania w organizmie ok.. 1,8l pynu
Nerki dysponuj mechanizmami
umoliwiajcymi utrzymanie filtracji
kbuszkowej na waciwym poziomie AUTOREGULACJA

AUTOREGULACJA
Zachodzi w naczyniach kory nerek,
naczynia rdzenia s jej pozbawione
Utrzymuje stay przepyw krwi mimo zmian
redniego cinienia ttniczego (75-160
mmHg)
Utrzymuje rwnie na staym poziomie
przesczanie kbuszkowe
Ogromn rol w autoregulacji odrywa
ukad renina angiotensyna i NO

Zwikszenie stosunku oporu

pozawoniczkowego (t. odprowadzajca)
do oporu przedwoniczkowego (t.
doprowadzajca) powoduje wzrost
cinienia hydrostatycznego w kbuszkach
i zwikszenie tempa filtracji.
Zmniejszenie tego stosunku powoduje
zmniejszenie filtracji

JAK OCENI SPRAWNO

KBUSZKW NERKOWYCH ?
-

PRZESCZANIE KBUSZKOWE (GFR)

Mwi nam o liczbie czynnych nefronw
Do oznaczania GFR nadaj si tylko takie
substancje, ktre po przenikniciu przez bon
filtracyjn nie ulegaj resorpcji ani wydzielaniu
przez komrki cewek
Klirens inuliny (Cinul) = 80-120 ml/min/1,73 m2
W praktyce lekarskiej do oznaczenia GFR
uywa si klirensu nerkowego kreatyniny
endogennej (Ckreat)

Klirens nerkowy
Cs = Us x V (ml/min)
Ps

TRANSPORT KANALIKOWY
RESORPCJA wchanianie zwrotne z
kanalika do rdmiszu i krwi
SEKRECJA ze rdmiszu do wiata
kanalika
Transport przez komrki (transcelularny)
Transport przez zcza midzykomrkowe
(paracelularny)
Transport wraz z wod

KANALIK BLISZY
Redukcja objtoci pynu ok. 70%
objtoci przesczu ulega resorpcji
To co zostaje w kanaliku ma bardzo
podobny skad: taka sama osmolalno

KANALIK BLISZY
-

Wchoniciu z kanalika do rdmiszu ulega:

2/3 przesczonego adunku Na, Cl i wody
50% mocznika
Niemal cay przesczony K
Ca
Wodorowglany i fosforany
Glukoza
Aminokwasy
Liczne zwizki organiczne

wiato kanalika
kotransport

rdmisz
Na
G, A-kw, Aorg, Pi

Kana Na

7
Przestrze
midzykomrkowa

Na

Na
1

K
Kana K

H
2
H
Na

Cl
anion

Pompa
K/Na

K
kotransporter
Cl
Cl
Kana Cl
Na

HCO3
Na, K, Ca
Cl, H2O

REGULACJA RESORPCJI
PROKSYMALNEJ
Wzrost cinienia ttniczego krwi =
zahamowanie resorpcji (wzrost cinienia
pynu w rdmiszu uniemoliwia
ewakuacj resorbowanego pynu)
Stymulacja rec. w kanaliku bliszym =
zwikszenie resorpcji
Angiotensyna II = zwikszenie resorpcji

RAMI ZSTPUJCE PTLI

HENLEGO zagszczanie moczu
Resorpcja wody dziki biakowym
kanaom wodnym AKWAPORYNY 1
Resorpcja wody bo hipertoniczny
rdmisz
Dyfuzja Na, Cl i mocznika do wiata
kanalika

RAMI WSTPUJCE PTLI

HENLEGO rozcieczanie moczu
Rami jest nieprzepuszczalne dla wody:
1. Brak kanaw wodnych
2. Szczelne zcza
Resorpcja Na do rdmiszu
pocztkowo bierna a nastpnie czynna

KANALIK KRTY DALSZY

Dalsza czynna resorpcja jonw
Woda nie jest resorbowana
Mocz coraz bardziej rozcieczony

KANALIK ZBIORCZY
Resorpcja Na do rdmiszu a wydzielanie do
kanalika K poprzez komrki gwne
- Regulowana przez aldosteron
- Regulowana przez ANP (przedsionkowy peptyd
natriuretyczny)
Przepuszczalno dla wody zalena od
obecnoci ADH (wazopresyny)
- W obecnoci ADH komrki gwne staj si
przepuszczalne dla wody AKWAPORYNA 2

ZAGSZCZANIE MOCZU
Wzmacniacz przeciwprdowy dziki
wysokiej osmolalnoci rdzenia nerek
wytwarza si gradient osmotyczny
konieczny do resorpcji wody. Woda z
rdzenia dostaje si do naczy prostych, do
krwi.
Hormon antydiuretyczny zwiksza
przepuszczalno dla wody w kanaliku
dystalnym i zbiorczym (resorpcja wody)

CO SPRZYJA WYSOKIEJ
OSMOLALNOCI RDZENIA ?
Aktywny transport Na, kotransport K, Cl i
innych jonw do rdzenia nerek w grubej
czci zstpujcego ramienia ptli
Henlego
Aktywny transport jonw z kanalika
zbiorczego do rdzenia nerkowego
Dyfuzja mocznika z czci wewntrznej
rdzenia do rdmiszu rdzenia

REGULACJA WYDZIELANIA
WAZOPRESYNY
WZROST ADH

SPADEK ADH

- Osmolalnoci osocza

- Osmolalnoci osocza

- Spadek cinienia

- Wzrost cinienia

- Spadek przepywu krwi

ttniczego
- Wzrost przepywu krwi
- Alkohol

- Mdoci
- Hipoksja
- Morfina
- Nikotyna

REGULACJA RWNOWAGI
KWASOWO - ZASADOWEJ
-

Wydalanie jonu H przez nerki:

Bufor fosforanowy
W formie NH4+
Regulacja poziomu jonu HCO3 w osoczu:
ok.. 80% jonw wodorowglowych
resorbowane jest w kanaliku bliszym
10-15% w ptli nefronu

WYDALANIE JONW H
HPO4

H2PO4

WYDALANIE
WIATO KANALIKA

HCO3

H2CO3
AN.WGLANOWA

CO2

H2O
RDMISZ KREW

AMONIOGENEZA NERKOWA
rdem jonw NH4+ jest glutamina
GLUTAMINA

H+

NH3

NH4+

HCO3-

NH4+

WYDALANIE

RESORPCJA
WYDALANIE

REGENERACJA
WODOROWGLANW
przesczone
zasady
HCO3

H2CO3
AN.WGLANOWA

HCO3

H2CO3
AN.WGLANOWA

CO2
H2O
WIATO KANALIKA

RDMISZ KREW

CO Z INNYMI ZWIZKAMI ?
GLUKOZA cakowicie resorbowana w kanaliku bliszym.
Gdy pojawia si cukrzyca i glukoza we krwi wystpuje w
duym steniu, zaczyna si pojawia w moczu.
- Transport max. maksymalna zdolno kanalikw do
transportu glukozy
- Prg nerkowy takie stenie glukozy w osoczu przy
ktrym osigany jest Tmax (ok.. 180mg%).
AMINOKWASY resorbowane niemal cakowicie w
kanaliku bliszym
BIAKA bona filtracyjna jest przepuszczalne dla
odpowiednio maych czsteczek biaka ale jest ono niemal
cakowicie resorbowane. Dobowe wydalanie biaka do 150
mg. Proteinuria nasila si po wysiku fizycznym

Albuminy dobowe wydalanie albumin <

30 mg
- 30 300 mg/d mikroalbuminuria
- > 300 mg/d makroalbuminuria

Badanie oglne moczu

1. Ciar waciwy moczu 1015-1025
2. pH moczu
4,5-6,5
3. Kolor
(-)
4. Biaka
5. Glukoza
(-)
6. Osmolarno moczu
7. Leukocyty
8. Erytrocyty
9. Krysztay, szczawiany Osad moczu
10. Nabonki
11. Bakterie

ROLA NEREK W UTRZYMANIU

HOMEOSTAZY
Regulacja gospodarki wodno
elektrolitowej
Regulacja gospodarki kwasowo
zasadowej
Wydalanie produktw przemiany materii
Czynno dokrewna (erytropoetyna,
aktywna witamina D3, angiotensyna II,
prostaglandyny, endotelina

NADCINIENIE
NERKOPOCHODNE
-

ZWENIE TTNICY NERKOWEJ nadmierne uwalnianie reniny

Dysplazja
Miadyca
Choroby zapalne naczy
MISZOWE CHOROBY NEREK:
Upoledzenie natriurezy cinieniowej
Nadmierna aktywacja ukadw naczyniokurczcych
Upoledzone wytwarzanie NO przez rdbonek naczy
Niedostateczne wytwarzanie w nerkach czynnikw obniajcych
cinienie (AM, PGE)
PO PRZESZCZEPIE NERKI
Ostra niewydolno nerki
Odrzucanie nerki
Zwenie ttnicy
Z powodu lekw immunosupresyjnych