Jednostka moduowa 311[07]O1 Jm.

4/1
Badanie obwodw prdu przemiennego
U(V)
t (s)

Opracowanie: A. Wiktor; Z. Zelek

Mechanizm powstawania SEM sinusoidalnie zmiennej

E = Emax * sin
1 kratka = 1[V]

E = 10*0,707
=7,07[V]

Charakterystyczne wielkoci zwizane z prdem przemiennym

Amplituda (warto maksymalna)

Warto midzyszczytowa

Wspczynniki obliczeniowe dla wartoci:

skutecznej, redniej midzyszczytowej
najbardziej popularnych przebiegw przemiennych

Ilustracja przesunicia fazowego pomidzy przebiegami przemiennymi

Przebieg B opnia si za
przebiegiem A o kt 45
przebiegi s wzgldem
siebie przesunite w fazie.
A=+45

Przebieg A przesunity
wzgldem B o 180

Przebieg A wyprzedza
B o 90
Przebieg B wyprzedza
A o 90

Przebieg A w fazie z
przebiegiem B
przesunicie 0

Przedstawianie wielkoci w obwodach prdu

przemiennego przy pomocy wektorw

Wielkoci w obwodach prdu przemiennego mona przedstawi za pomoc

wektorw, ktrych dugo (modu) zaley od amplitudy, a kty okrelajce
zwroty wektorw uzalenione s od ktw przesunicia pomidzy przebiegami
czyli od faz poszczeglnych przebiegw.

Przedstawienie wektorw przy pomocy liczb zespolonych (urojonych),

posta algebraiczna
Liczb zespolon bdziemy nazywa obiekt zapisywany jako
(x+jy), gdzie j jest nasz liczb urojon, x i y s zwykymi
liczbami rzeczywistymi.
j 1 j 2 1
Im

(2 + j3) posta algebraiczna

O urojonych
Cz rzeczywista, rzut
moduu na o rzeczywistych
Cz urojona, rzut
moduu na o urojonych.
Re
Modu wektora (jego dugo)

O rzeczywistych
Paszczyzna zespolona
Liczba zespolona i odpowiadajcy jej wektor wodzcy
mog znajdowa si w kadym miejscu paszczyzny
zespolonej, w zalenoci od wartoci oraz znaku czci
rzeczywistej i urojonej.

Przedstawienie wektorw przy pomocy liczb zespolonych (urojonych),

posta wykadnicza
Liczb zespolon mona przedstawi rwnie w tzw. postaci
wykadniczej ktra jest rwnowana postaci algebraicznej.

z r e j

moduu wektora
Im

Liczba e podstawa logarytmu

naturalnego e 2,71828
Argument to kt o jaki modu
przesunity jest wzgldem
dodatniej osi liczb rzeczywistych.
Re

z 3,6 e j 57

Przykadowo dla wektora z

rysunku bo
Modu:
Argument:

z re 2 im2 22 32 3,6
im 3
tg
1,5; 57
re 2

Zamiana postaci algebraicznej w wykadnicz

Aby przeksztaci zapis algebraiczny do rwnowanego zapisu wykadniczego
naley:
1.policzy modu wektora,
Zapis algebraiczny liczby z
2.policzy argument czyli kt ,
3.zapisa liczb w postaci wykadniczej

z (4 j 3)

Im

Cz
Czrzeczywista
Urojona
Cz rzeczywista i urojona to przyprostoktne trjkta
prostoktnego a modu to przeciwprostoktna, std jego
dugo obliczymy z twierdzenia Pitagorasa

z re 2 im2 42 32 25 5
Argument to kt o jaki modu przesunity jest
wzgldem dodatniej osi liczb rzeczywistych. Obliczymy
go z wykorzystaniem funkcji tangens kta

tg

im 3
0,75; 37
re 4

Zapis liczby z w postaci

wykadniczej

z 5e

j 37

Zamiana postaci wykadniczej w algebraiczn

Aby przeksztaci zapis wykadniczy do rwnowanego zapisu algebraicznego
naley skorzysta z zapisu trygonometrycznego:
1.wstawi odpowiednio dane do postaci trygonometrycznej ,
2.policzy i zapisa liczb w postaci algebraicznej
Zapis wykadniczy liczby z
j 37

z 5e

z z ( cos j sin )

Posta trygonometryczna
Modu wektora

Funkcja cosinus argumentu z uwzgldnieniem znaku

(przebieg zmiennoci) dajca cz rzeczywist. Funkcja
sinus argumentu z uwzgldnieniem znaku (przebieg
zmiennoci) dajca cz urojon zapisu algebraicznego

z 5(cos 37 j sin 37) 5(0,8 j 0,6) (4 j 3)

Zapis liczby z w postaci algebraicznej

z (4 j 3)

Dziaania na liczbach zespolonych (dodawanie i odejmowanie)

(moliwe jedynie w postaci algebraicznej)
Suma dwu liczb zespolonych z1=(a1+jb1) i z2=(a2+jb2) jest liczb zespolon
z3, ktrej cz rzeczywista jest sum czci rzeczywistych obydwu liczb a
cz urojona sum czci urojonych liczb z 1 i z2 .

z1 (3 j8);

z 2 (1 j 4)

z1 z 2 (3 j8) (1 j 4) (3 1) j (8 4) (4 j 4)

Rnica dwu liczb zespolonych z1=(a1+jb1) i z2=(a2+jb2) jest liczb

zespolon z4, ktrej cz rzeczywista jest rnic czci rzeczywistych
obydwu liczb a cz urojona rnic czci urojonych liczb z 1 i z2 .

z1 (3 j8);

z 2 (1 j 4)

z1 z 2 (3 j8) (1 j 4) (3 1) j (8 4) (2 j12)

Dziaania na liczbach zespolonych (mnoenie)

(moliwe w postaci algebraicznej i wykadniczej)
Mnoenie dwu liczb zespolonych z1=(a1+jb1) i z2=(a2+jb2) (posta
algebraiczna) wykonujemy jak mnoenie dwumianw w zwykej algebrze.

z1 (3 j8);

z 2 (1 j 4)

z1 z 2 (3 j8) (1 j 4) (3 1 3 ( j 4) j8 1 j8 ( j 4))

(3 j12 j8 j 2 32) ((3 32) ( j8 j12)) (35 j 4)

Modu iloczynu dwu liczb zespolonych z1= r1ej1 i z2= r2ej2 jest rwny
iloczynowi moduw poszczeglnych liczb zespolonych a argument jest
sum argumentw poszczeglnych liczb zespolonych.

z1 2 e

j 25

z1 z 2 (2 4) e

z2 4 e
j ( 25 50 )

j 50

8 e j 75

Dziaania na liczbach zespolonych (dzielenie)

(moliwe w postaci algebraicznej i wykadniczej)
Dzielenie dwu liczb zespolonych z1=(a1+jb1) i z2=(a2+jb2) (posta
algebraiczna), wykonujemy poprzez dziaanie eliminujce niewymierno w
mianowniku. W tym celu pomnoymy licznik i mianownik ilorazu obydwu
liczb przez liczb sprzon do mianownika czyli liczby z 2

z1 (3 j8);

z 2 (1 j 4);

z 2 * (1 j 4)

Liczba sprzona
do z2

z1 (3 j8) (3 j8) (1 j 4) ((3 1) (3 j 4) ( j8 1) ( j8 j 4))

z 2 (1 j 4) (1 j 4) (1 j 4) ((1 1) (1 j 4) ( j 4 1) ( j 4 j 4))
(3 j12 j8 j 2 32) (29 j 20)

(1,17 j1,18)
2
17
(1 j 4 j 4 j 16)
Modu ilorazu dwu liczb zespolonych z1= r1ej1 i z2= r2ej2 jest rwny
ilorazowi moduw poszczeglnych liczb zespolonych a argument jest
rnic argumentw poszczeglnych liczb zespolonych.

z1 2 e

j 25

z2 4 e

j 50

j 25
2 j ( 2550)
z1 2 e
j 25

0
,
5
e
e
j 50
4
z2 4 e