ODREIVANJE UKUPNE

TVRDOE VODE

Pripremio: Varga Itvan

HEMIJSKO-PREHRAMBENA SREDNJA KOLA OKA
varga.i@neobee.net
 Ukupnu tvrdou vode, (UT), ine sve u
njoj prisutne soli kalcijuma i
magnezijuma.
Tvrda voda posle isparavanja ostavlja
tvrdi kamenac (vodeni kamenac).

Da bi mogla da se meri tvrdoa vode,

usvojena je jedinica mere tvrdoe, tj.
stepen tvrdoe.
 Stepen tvrdoe je razliit u raznim dravama:

1o nemaki = 1o N = 10 mg CaO/ dm3 vode.

1o francuski = 1o F =10 mg CaCO3/ dm3 vode.

1o engleski =1oE =10 mg CaCO3/ 0,7dm3 vode.

 SI jedinica mere tvrdoe vode je:

mg CaCO3 / dm3 vode.

U naoj zemlji tvrdoa se izraava u

nemakim stepenima.
Prema tvrdoi, vode mogu da se klasifikuju
u sledee klase:

VEOMA MEKE sa tvrdoom od 0-70 mg

CaCO3/1litar;
MEKE od 70-140 mg CaCO3/1litar;
SREDNJE MEKE od 140-210 mg CaCO3/1lit.;
SREDNJE TVRDE od 210-320 mg CaCO3/1l;
TVRDE od 320-540 mg CaCO3/1litar;
VEOMA TVRDE sa tvrdoom preko 540 mg
CaCO3/1litar.
Ukupna tvrdoa se najbre i najtanije
moe odrediti kompleksometrijskom
metodom.

Odreivanje se zasniva na odreivanju

ukupnog sadraja kalcijuma i
magnezijuma, pri pH = 10 (u prisustvu
amonijanog pufera) uz indikator
eriohromcrno T.
 U zavrnoj taki titracije boja rastvora se
menja iz crvene (kao vino) u jasno plavu.

Pri titraciji joni kalcijuma i magnezijuma

reaguju sa kompleksonom u molskom
odnosu 1 : 1, prema sledeoj reakciji:

Ca2+ + Mg2+ +2H2Y2- CaY2- +MgY2- +4H+

 Masa kalcijum-karbonata izraunava se iz
izraza:

c K III V K III M CaCO3

m CaCO3 g
1000
Nakon pretvaranja mase CaCO3 iz grama u
miligrame, i deljenja dobijenog broja sa
zapreminom uzorka vode u dm3, moe se
izraunati ukupna tvrdoa:
 m CaCO3 mg
UT = dm3
V H 2O