OPEN ACCESS A PRAWO AUTORSKIE

Biblioteka Gwna PG - Open Access Week 26 padziernika 2011 r.

1.

OPEN ACCESS DOMENA PUBLICZNA

2.
3. 4. 5. 6. 7. 8.

ZASADY OPEN ACCESS

LICENCJE TYPU COPYLEFT

COPYRIGHT A COPYLEFT
COPYLEFT - IDEA I PRAKTYKA

CREATIVE COMMONS
RODZAJE LICENCJI CC

STOSOWANIE LICENCJI CC

OPEN ACCESS

DOMENA PUBLICZNA

dostp powszechny, darmowy, natychmiastowy

twrczo wolna od ogranicze majtkowych praw autorskich

dostp poprzez Internet do informacji zapisanej cyfrowo

powstaje w zwizku z upywem czasu od mierci twrcy

prawo do czytania, kopiowania, drukowania, przechowywania

powstaje z mocy prawa (akty normatywne, idee)

cile wi si z typem czasopism naukowych i repozytoriw cyfrowych

odnoni si do wszystkich rodzajw utworw

wzrost znaczenia inicjatyw otwartego dostpu tzw. kurczenie si domeny publicznej

OPEN ACCESS:

OA zwizany jest z ruchem naukowym Open Access Movement, ktry rozwija si od lat 90. i dziaa na rzecz budowy otwartego modelu komunikacji naukowej, oznacza prawo do czytania, kopiowania, drukowania, przechowywania publikacji, nie oznacza zrzeczenia si praw majtkowych przez twrcw, podmiot uprawniony (autor/wydawnictwo) moe postawi warunki korzystania z utworu zgodne z zasadami open access, podmiot uprawniony moe udostpni utwr na zasadzie licencji copyleft, podmiot uprawniony moe nie stosowa licencji, a jedynie poda polityk/regulamin korzystania z publikowanych materiaw.

LICENCJE TYPU COPYLEFT

system licencjonowania praw autorskich, zezwalajcy na modyfikacj i udostpnianie utworu,

rodzaj umowy midzy autorami i potencjalnymi czytelnikami, zezwalajcej im na wszystko co mieci si w pojciu otwartego dostpu, jednak narzucajcej rnego rodzaju obowizki, system zosta stworzony w roku 1984 przez Richarda Stallmana na uytek oprogramowania, obecnie uywany rwnie dla innych utworw, w pierwszym etapie zastrzega si prawa autorskie do danej pracy tak, jak w przypadku copyright

w nastpnym etapie zezwala si wszystkim zainteresowanym na dowolne kopiowanie, dystrybuowanie oraz modyfikowanie danej pracy lub pracy pochodnej
jednoczenie wszelkie zmiany i dalsze udostpnianie MUSZ BY rwnie objte klauzul copyleft,

all rights reserved COPYRIGHT

zastrzeenie wszelkich praw

COPYLEFT porzucenie wszelkich ogranicze

all rights reversed

IDEA: stworzenie twrczoci, ktra bdzie si rozprzestrzenia; jednoczenie ten proces nie bdzie zablokowany przez ponowne zastrzeenie wszystkich praw autorskich do niej na zasadzie copyright
wykorzystanie i dalsze udostpnienie pod warunkiem zastosowania systemu copyleft

udostpnienie na zasadzie copyleft stworzenie utworu objtego copyright

ZASTOWANIE: wykorzystanie systemu copyleft mona znale w projektach opracowujcych typy licencji: GNU - GNU GPL, GNU LGPL oraz GNU FDL, a take w licencji FAL, FreeBSD, Mozilla; dla dziaalnoci wydawniczej due znaczenie ma inicjatywa Creative Commons

CREATIVE COMMONS

some rights reserved

organizacja typu non-profit,

celem jest stworzenie uniwersalnych, zasad korzystania w moliwie nieskrpowany sposb z twrczoci innych osb,

creative commons wprowadza pewne prawa zastrzeone,

organizacja udostpnia gotowe typu licencji na korzystanie z utworw,

projekt iCommons celem jest dostosowanie treci licencji do prawa poszczeglnych krajw,
Polska przystpia do projektu w 2005 r.

RODZAJE LICENCJI CC

UZNANIE AUTORSTWA (BY)

zezwala si na kopiowanie, dystrybucj, wywietlanie i uytkowanie dziea i wszelkich jego pochodnych pod warunkiem umieszczenia informacji o twrcy

UYCIE NIEKOMERCYJNE (NC)

zezwala si na kopiowanie, dystrybucj, wywietlanie i uytkowanie dziea i wszelkich jego pochodnych tylko w celach niekomercyjnych

BEZ UTWORW ZALENYCH (ND)

zezwala si na kopiowanie, dystrybucj, wywietlanie tylko dokadnych (dosownych) kopii dziea, niedozwolone jest jego zmienianie i tworzenie na jego bazie pochodnych

NA TYCH SAMYCH WARUNKACH (SA)

zezwala si na kopiowanie, dystrybucj, wywietlanie i uytkowanie pochodnych dzie, pod warunkiem e bd one opublikowane na takiej samej licencji

kombinacje warunkw, np. CC-BY-NC

licencja CC Uznanie Autorstwa Uycie Niekomercyjne

STSOWANIE LICENCJI CC

stosowanie licencji CC jest dobrowolne, licencje typu CC musz by zgodne z prawem krajowym, utwr udostpniany na zasadzie licencji CC musi przytacza tekst licencji lub jego URL oraz informacje o autorstwie, licencja typu CC0 jednostronne zrzeczenie si twrcy wszelkich praw, jakich mona si zrzec wg prawa; w Polsce nie mona si zrzec praw autorskich osobistych,

wydawane s kolejne wersje licencji typu CC (1.0, 2.0, 2.5, 3.0),

w projekcie Wikimedia Commons znajduje si ok. 2 000 000 plikw na licencjach CC; w Internecie co najmniej 100 000 000 plikw.

Literatura i przydatne strony:

http://domenapubliczna.org/
http://www.plos.org/ http://pl.wikipedia.org/wiki/Otwarty_dostep

http://pl.wikipedia.org/wiki/Domena_publiczna
http://creativecommons.pl/ http://creativecommons.org/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Copyleft
http://pl.wikipedia.org/wiki/Licencje_Creative_Commons http://freeculture.org/