TKANKI - PODSUMOWANIE

KARTA PRACY I - charakterystyczne cechy tkanek cznych

TKANKA CZNA
KOMRKI

SUBSTANCJA MIDZYKOMORKOWA
SUBSTANCJA PODSTAWOWA WKNA

KOLAGENOWE

ELASTYCZNE

RETIKULINOWE

CHARAKTERYSTYKA WKIEN
Typ wkna Waciwoci chemiczne
Po zagotowaniu w wodzie przeksztacaj si w elatyn Nierozpuszczalne w wodzie zbud. z kolagenu zbud. z elastyny

Waciwoci fizyczne
Odporno na rozerwanie

Wystpowanie
Koci Chrzstki cigna

Kolagenowe

Spryste (elastyczne)

Elastyczne (rozcigliwe) Niewielka odporno na zerwanie

ciany naczy krwiononych Chrzstki spryste

Retikulinowe Barwi si azotanami

srebra (srebrochonne, argentofilne) zbud. z retikuliny

Bardzo delikatne

Zrb wtroby i ledziony

Tkanki czne - klasyfikacja

TKANKA CZNA
WACIWA
WIOTKA ZBITA KOSTNA

OPOROWA

KREW I LIMFA
CHRZSTNA

SIATECZKOWATA
TUSZCZOWA ZARODKOWA

KARTA PRACY II - tkanka czna waciwa

Cech charakterystyczn tkanek cznych waciwych jest:
Brak substancji twardych w istocie midzykomrkowej Due moliwoci regeneracyjne Znaczny udzia w metabolizmie ustroju

Typ tkanki cznej waciwej wiotka

Charakt. Gwna funkcja biologiczna cechy budowy Wkna argentofilne Tworzenie zrbu (wypenienia) narzdw, umoliwiajc wnikanie nerww i naczy krwiononych

Wystpowanie

Przegrody cznotkankowe i zrbu puc, trzustki, linianek i wtroby

zbita

Wkna kolagenowe

Odporno na zerwanie (regularny ukad wkien) Umoliwia silne odksztacenia (nieregularny ukad wkien)
Zrb narzdw limfopoetycznych i szpiku kostnego

cigna, torebki stawowe, bony cigniste (tk. . wknista) Skra waciwa

n. limfopoetyczne (wzy chonne, grasica, ledziona i grudki chonne uk. Pokarm.) szpik kostny uk siateczkowordbonokowy (rola obronna i przemiany hemoglobiny, wyst. ledziona, wtroba, szpik kostny )

siateczkowa Bogato ta unaczyniona, komrki gwiadziste (retikulocyty), wkna retikulinowe

Typ tkanki cznej waciwej tuszczowa

Charakterystyczne cechy budowy W centralnej czci komrki dua kropla tuszczu (tk. t. ta) lub w komrce znajduj si liczne drobne kuleczki (tk. t. brunatna) Komrki zwane adipocytami brak wkien, komrki gwiadziste (fibroblasty)

Gwna funkcja biologiczna Rezerwa metaboliczna ustroju (magazyn substancji energetycznych) Ochrona przed utrat ciepa Ochrona przed urazami mechanicznymi zdolno wytwarzania wszystkich rodzajw komrek tkanki cznej (totipotencjalno)

Wystpowanie

Tkanka podskrna Torebka tuszczowa nerki

zarodkowa

Okres zarodkowy

KARTA PRACY III - tkanka chrzstna

Charakterystyczne cechy tkanki chrzstnej:
brak unaczynienia brak unerwienia

TKANKA CHRZSTNA
Istota midzykomrkowa (chondromukoid) zawiera wkna Komrki chrzstne (chondocyty) lece w jamkach chrzstnych

Podzia kanki chrzstnej

szklista

sprysta

wknista

TKANKA CHRZSTNA SZKLISTA

Typ wkien w substancji midzykomrkowej: kolagenowe
Odporna na cieranie Wystpowanie: u wszystkich krgowcw tworzy szkielet w okresie zarodkowym i podowym U dorosych: powierzchnie stawowe, przymostkowe czci eber, nagonia, oskrzela, cz. chrzstna nosa

Rys. Tkanka chrzstna szklista. 1-torebka chrzstna, 2-chondrocyt , 3-substancja podstawowa i 4-substancja midzyterytorialna

TKANKA CHRZSTNA SPRYSTA

Typ wkien w substancji midzykomrkowej: elastyczne Waciwoci: nie ulega mineralizacji; waciwoci spryste wykorzystywane w ukadach zwizanych z rezonansem akustycznym Wystpowanie: maowina uszna, trbka Eustachiusza, cz chrzstek krtani i nagoni

TKANKA CHRZSTNA WKNISTA

Typ wkien w substancji midzykomrkowej: kolagenowe
Waciwoci: wytrzymaa na rozerwanie, podoe powstawania koci dugich Wystpowanie: miejsca przyczepu cigien i wizade do koci, tarczki midzykrgowe, spojenie onowe

Rys. Tkanka chrzstna wknista. 1-torebka chrzstna, 2-chondrocyt i 3-wkna kolagenowe.

Rodzaje komrek chrzstnych Chondroblasty: produkuj znaczne iloci skadnikw substancji midzykomrkowej podczas tworzenia chrzstki, a nastpnie przeksztacaj si w chondrocyty Chondrocyty: komrki dojrzaej chrzstki, produkuj niewielkie iloci skadnikw substancji midzykomrkowej (wymiana) Chondroklasty: komrki chrzstkogubne, ktre lokalnie rozpuszczaj chrzstk

KARTA PRACY IV charakterystyczne cechy tkanki kostnej

Tkanka kostna powstaje z chrzstki szklistej w drodze kostnienia lub bezporednio z tkanki cznej waciwej (kostnienie na podou mezenchymatycznym, cznotkankowym; mniejszy udzia)

Charakterystyczne cechy tkanki kostnej:

czynny zbiornik zapasowy jonw, gwnie Ca2+ jest aktywna metabolicznie bogato unaczyniona bogato unerwiona
TKANKA KOSTNA

Istota midzykomrkowa zbudowana z osseomukoidu z wknami osseinowymi (kolagenowymi)

Komrki kostne (osteocyty) lece w jamkach kostnych

SKAD KOCI

Zwizki organiczne (30-40%)

Zwizki mineralne (30-45%)

Woda (15-45%)

Gitko kociom nadaj zwizki organiczne, tj. osseomukloid (zwizek biakowo-polisacharydowy)

Twardo i wytrzymao kociom nadaj zwizki nieorganiczne tj. uwodnione fosforany wapniowe (hydroksyapatyty), wglany wapnia i magnezu. Z wiekiem ilo elementw organicznych maleje, dlatego koci staj si kruche i amliwe.

KARTA PRACY V - tkanka kostna

Podzia tkanki kostnej

ZBITA

GBCZASTA (beleczkowata)

TKANKA KOSTNA ZBITA

W tkance kostnej zbitej wystpuj blaszki kostne.

Zwarty ukad blaszek wok kanau Haversa nazywamy osteonem.

W kanale Haversa i poprzecznych odgazieniach przebiegaj naczynia krwionone, zaopatrujce ko w substancje odywcze i budulcowe.

Waciwoci / funkcja: naprzemienny przebieg wkien kolagenowych (lewo- i prawoskrtny) zwiksza wytrzymao koci Wystpowanie: trzon koci dugiej, zewntrzna warstwa koci paskich

TKANKA KOSTNA GBCZASTA

W tkance kostnej gbczastej wystpuj beleczki kostne, tworz je ciasno owinite wok siebie blaszki kostne. Beleczki tworz przestrzenn sie, nieco przypominajc struktur gbki. Uoenie beleczek zaley od kierunku dziaania obcie, takie uoenie umoliwia amortyzacj uderze.

Przestrzenie midzy beleczkami wypenia tkanka czna siateczkowata (tworzca czerwony szpik kostny gwne rdo krwinek w organizmie). Wystpowanie: nasady koci dugich, wntrze koci paskich

Rodzaje komrek kostnych

Komrki kociotwrcze osteoblasty obecne w czasie powstawania koci i w czasie jej regeneracji, np. po zamaniu Komrki kostne osteocyty pooone w jamkach kostnych w substancji midzykomrkowej Komrki kociogubne osteoklasty produkuj enzymy lizosomalne, ktre powoduj trawienie substancji midzykomrkowej i obumarych osteonw przebudowa koci