Wedug Czesawa Czapwa i Stanisawa Jedlewskiego

Mwic o pedagogice resocjalizacyjnej, mamy na myli nauk zajmujc si t odmian rzeczywistoci wychowawczej, ktr mona by okreli jako wychowanie resocjalizujce. Wynika std, i prezentowane tu pojmowanie pedagogiki resocjalizacyjnej jest funkcj uznania definicyjnych ustale wyznaczajcych znaczenie takich terminw, jak: NAUKA, RZECZYWISTO WYCHOWAWCZA, WYCHOWANIE RESOCJALIZUJCE.

POJCIE NAUKI to dziaalno zbiorowa, ktrej celem jest eksplikatywny, czyli wyjaniajcy, opis rzeczywistoci.
NAUKA

Jest to wiec taki opis rzeczywistoci, ktry umoliwia: 1) porzdkowanie i systematyzowanie naszych wiadomoci o rzeczywistoci, tj. zaliczanie konkretnych obiektw i zdarze do okrelonych, mniej lub bardziej oglnych kategorii; 2) wyjanianie faktw i przewidywanie ich wystpowania oraz 3) projektowanie zmian i zmienianie rzeczywistoci.

NAUKOWY OPIS RZECZYWISTOCI

Orzekajc co o rzeczywistoci, badacz stara si dokona odpowiedniego pomiaru, a wic przyporzdkowa wartoci liczbowe rozmaitym obiektom i cechujcym je zdarzeniom. Ujmowanie rzeczywistoci, a wic zdarze i zwizanych z nimi obiektw w okrelone kategorie, oznaczane za pomoc odpowiednio definiowanych terminw, pozwala nam na formuowanie twierdze kumulujcych i porzdkujcych to, czego dowiadujemy si o rzeczywistoci. Z drugiej strony, pojcia i sdy wypowiedziane w formie twierdze naukowych pozwalaj nam wyjania rzeczywisto. Wyjanianie rzeczywistoci mona ujmowa bd jako wyjanianie faktw, bd te jako wyjanianie obiektw.

RZECZYWISTO WYCHOWAWCZA
Pedagogika jest nauk spoeczn, a jej przedmiotem s ludzie znajdujcy si w sytuacji wychowawczej, a wic w sytuacji sprawiajcej, i psychika tych ludzi ulega swoistym zmianom. Kluczowym czynnikiem sytuacji wychowawczej jest specyficzne w zakresie rodkw oddziaywanie osb wychowujcych, zmierzajce do wywoania zmian w psychice osb wychowywanych. W wypadku rzeczywistoci wychowawczej mamy wic do czynienia z osobami wychowujcymi, z okrelonymi warunkami determinujcymi to oddziaywanie oraz z osobami wychowywanymi. Osoby te cechuj okrelone stany i zmiany skadajce si na proces wychowania. Mona powiedzie, i obiekty rzeczywistoci wychowawczej pozostaj ze sob w okrelonym wzajemnym stosunku, warunkujcym istnienie wzajemnie powizanych ze sob zdarze. Mwic inaczej, przedmiotem kadej pedagogiki s fakty wychowawcze.

FAKT WYCHOWAWCZY
Fakt wychowawczy istnieje dopiero wtedy, kiedy istnieje podmiotowa czynno wychowawcza. Czynno ujmujemy tu jako pewn odmian zachowania si. Czynnoci s to procesy ukierunkowane znaczeniem zdarze i odpowiednio zorganizowane. Wanie czynnoci czowieka wykazuj w najwyszym stopniu w porwnaniu z czynnociami zwierzt ukierunkowany i zorganizowany charakter. Czynnoci maj charakter zachowa ukierunkowanych znaczy, i zmierzaj one do okrelonego stanu kocowego. Czynnociami s zachowania zmierzajce do tych lub innych wynikw, czyli skutkw zachowania, wyrniajcych si wrd innych skutkw tym, e wanie do nich zmierza zachowanie i wanie ze wzgldu na nie jest organizowane. Czasem cel czynnoci pokrywa si z jej wynikiem, ale nie zawsze tak jest.

PROCES WYCHOWANIA
Przedmiotem pedagogiki jest z reguy mniej lub wicej caociowo ujmowany proces wychowania, w toku ktrego z jednej strony zmienia si podmiot wychowania, a z drugiej strony jego przedmiot. Zmiany te powoduj, e przedmiot wychowania staje si jego podmiotem, a wic czowiek wychowywany w coraz wikszym stopniu zaczyna wychowywa sam siebie (Walczyna, 1964 s. 139). W toku tych zmian czowiek wychowywany staje si w coraz wikszej mierze jednostk samodzieln, a zarazem uspoecznion i spoecznie przystosowan. Zakres za jego samodzielnoci, stopie uspoecznienia i zwizany z tym rodzaj spoecznego przystosowania jest wyznaczony przez rzeczywicie respektowany idea wychowawczy. Kryterium spoecznego przystosowania stanowi stopie przysposobienia jednostki do penienia roli spoecznej. Rwnoczenie owo przystosowanie jest tym peniejsze, w im wikszym stopniu czowiek jest przysposobiony do penienia wszystkich swoich rl spoecznych.

Penienie roli spoecznej to uregulowany normatywnie udzia danej osoby w konkretnym procesie jej spoecznej interakcji z odpowiednimi partnerami (Parsons, 1965, s. 42).

penienie roli spoecznej jest z jednej strony uwarunkowane swoist struktur okrelonych interakcji i czynnoci, a z drugiej strony okrelonymi wzorami zachowania oraz dyspozycjami psychicznymi, umoliwiajcymi respektowanie tych wzorw (Homans, 1950, s. 87).
Wychowanie ujmowane jako funkcja systemu spoecznego powinno polega na zorganizowanych oddziaywaniach, ktre, jeeli s skuteczne, przygotowuj czowieka do okrelonego uczestnictwa w yciu spoecznym i eliminuj te wszystkie cechy zachowania si, ktre s dysfunkcjonalne w stosunku do danego systemu czy konstelacji systemw spoecznych.

W kadym jednak wypadku ostatecznym celem tak ujmowanego wychowania jest inicjowanie, ukierunkowywanie, korygowanie i podtrzymywanie okrelonego procesu socjalizacji. Efektem konstytuujcym przebieg tych poczyna jest czowiek zdolny i skonny do uczestnictwa w okrelonych interakcjach spoecznych, w sposb zgodny z okrelonym przez system obowizujcych norm, interesem spoecznym, ktrego manifestacj s okrelone oczekiwania spoeczne. Wychowanie przysposabiajce do penienia caoksztatu rl spoecznych to take integrowanie wpajanych dyspozycji, realizowane zarwno w sferze poj i przekona, jak i w sferze uczu i cie oraz oglnych nastawie realizacyjnych, manifestowanych w praktyce codziennego ycia. Zadaniem wychowania jest wic rwnie wpajanie wiatopogldu, wzoru yciowego sukcesu i nakazw okrelonej ideologii, wyraajcej interesy okrelonych zbiorowoci spoecznych, a ponadto wpajanie nastawie preferujcych okrelone sposoby rozwizywania problemw yciowych.

Wychowanie jest integralnie zwizane z oddziaywaniem na okrelone osoby, zmierzajcym do uksztatowania ich osobowoci wedug podanego wzoru, czyli z okrelonym postpowaniem celowociowym (Szczepaski, 1965, s. 4748). Wychowanie moe pobudza lub hamowa proces rozwoju czowieka, zalenie od rzeczywistych celw wychowawczych. Moe ono by zgodne, lub nie, z wpywami otoczenia i moe ono w tym czy innym stopniu podtrzymywa i aktywizowa jedne procesy socjalizacji, a przeciwstawia si innym (Harris, 1948). Jeeli istotnie wychowanie stanowi najwaniejszy czynnik determinujcy przystosowanie spoeczne, uspoecznienie i samodzielno czowieka, to naley stwierdzi, i w ogromnej wikszoci wypadkw charakter przystosowania, rodzaj i stopie uspoecznienia oraz to, czy czowiek bardziej wyraa role ni je gra i tworzy, zaley w znacznej mierze od rodzaju i dynamiki systemw spoecznych, ktrych wychowanie jest funkcj.

Dzikuj za uwag.

Przygotowaa: Jolanta Paulina Bar Nr albumu: 8761