rodki karne

Czyli prawie jak kara

Rozdzia V kodeksu karnego

Art. 39. rodkami karnymi s: 1) pozbawienie praw publicznych, 2) zakaz zajmowania okrelonego stanowiska, wykonywania okrelonego zawodu lub prowadzenia okrelonej dziaalnoci gospodarczej, 2a) zakaz prowadzenia dziaalnoci zwizanej z wychowaniem, leczeniem, edukacj maoletnich lub z opiek nad nimi, 2b) obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami lub zakaz opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu, 3) zakaz prowadzenia pojazdw, 4) przepadek, 5) obowizek naprawienia szkody, 6) nawizka, 7) wiadczenie pienine, 8) podanie wyroku do publicznej wiadomoci.

Funkcje rodkw karnych

Charakter prewencyjny maj zapobiega popenianiu przestpstw Charakter represyjny wymierzenie ich obok kary podnosi represyjno orzeczenia Funkcja kompensacyjna naprawienie za wyrzdzonego przestpstwem

Pozbawienie praw publicznych

Art. 40 1. Pozbawienie praw publicznych obejmuje utrat czynnego i biernego prawa wyborczego do organu wadzy publicznej, organu samorzdu zawodowego lub gospodarczego, utrat prawa do udziau w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwoci oraz do penienia funkcji w organach i instytucjach pastwowych i samorzdu terytorialnego lub zawodowego, jak rwnie utrat posiadanego stopnia wojskowego i powrt do stopnia szeregowego; pozbawienie praw publicznych obejmuje ponadto utrat orderw, odznacze i tytuw honorowych oraz utrat zdolnoci do ich uzyskania w okresie trwania pozbawienia praw. 2 Sd moe orzec pozbawienie praw publicznych w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 3 za przestpstwo popenione w wyniku motywacji zasugujcej na szczeglne potpienie.

Nie oznacza utraty praw cywilnych, a tylko tych cile wyliczonych w przepisie Mona orzec tylko gdy kara orzeczona to 3 lata pozbawienia wolnoci lub wicej

Motywacja zasugujca na szczeglne potpienie

W rozumieniu powszechnym jest jaskrawo naganna, wywouje silne reakcje repulsywne takie jak oburzenie, gniew (wyrok SA w Lublinie z 17 kwietnia 1999 r., OSA 1999, z. 3, poz. K-24) Nie zaley od kwalifikacji prawnej moliwe teoretycznie w przypadku kadego przestpstwa. Z drugiej strony sam fakt dopuszczenia si czynu szczeglnie nagannego nie daje podstaw do orzekania tego rodka wyjtek art. 148 2 pkt 3 k.k. Zawsze fakultatywny!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

Na ile mona orzec?

Art. 43. 1. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz obowizek lub zakazy wymienione w art. 39:

1) pkt 2 i 3 orzeka si w latach, od roku do lat 10, 2) pkt 2a i 2b orzeka si w latach, od roku do lat 15.

2. Pozbawienie praw publicznych, obowizek lub zakaz obowizuje od uprawomocnienia si orzeczenia; okres, na ktry rodek orzeczono, nie biegnie w czasie odbywania kary pozbawienia wolnoci, chociaby orzeczonej za inne przestpstwo. 3. Orzekajc zakaz okrelony w art. 42, sd nakada obowizek zwrotu dokumentu uprawniajcego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowizku okres, na ktry orzeczono zakaz, nie biegnie.

Zakazy prowadzenia okrelonej dziaalnoci

Art. 41. 1. Sd moe orzec zakaz zajmowania okrelonego stanowiska albo wykonywania okrelonego zawodu, jeeli sprawca naduy przy popenieniu przestpstwa stanowiska lub wykonywanego zawodu albo okaza, e dalsze zajmowanie stanowiska lub wykonywanie zawodu zagraa istotnym dobrom chronionym prawem. 1a. Sd moe orzec zakaz zajmowania wszelkich lub okrelonych stanowisk, wykonywania wszelkich lub okrelonych zawodw albo dziaalnoci, zwizanych z wychowaniem, edukacj, leczeniem maoletnich lub z opiek nad nimi, na zawsze w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci za przestpstwo przeciwko wolnoci seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego. 1b. Sd orzeka zakaz, o ktrym mowa w 1a, na zawsze w razie ponownego skazania sprawcy w warunkach okrelonych w tym przepisie. 2. Sd moe orzec zakaz prowadzenia okrelonej dziaalnoci gospodarczej w razie skazania za przestpstwo popenione w zwizku z prowadzeniem takiej dziaalnoci, jeeli dalsze jej prowadzenie zagraa istotnym dobrom chronionym prawem.

Uchwaa Sdu Najwyszego - Izba Karna z dnia 18 wrzenia 2001 r., I KZP 18/2001, OSNKW 2001/11-12 poz. 89

Zakaz wykonywania okrelonego zawodu - art. 39 pkt 2 kk, art. 41 1 kk - dotyczy wszystkich czynnoci zawodowych, a wic nie moe on by w jakikolwiek sposb ograniczony.

Na ile mona orzec? 41 1a

Wprawdzie przepis mwi o orzekaniu na zawsze, ale racjonalna polityka kryminalna musi prowadzi do moliwoci terminowego orzekania tego rodka karnego (art. 43 k.k.)

Art. 41a. 1. Sd moe orzec obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami lub zakaz opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu w razie skazania za przestpstwo przeciwko wolnoci seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego oraz w razie skazania za umylne przestpstwo z uyciem przemocy, w tym przemocy przeciwko osobie najbliszej; obowizek lub zakaz moe by poczony z obowizkiem zgaszania si do Policji lub innego wyznaczonego organu w okrelonych odstpach czasu. 2. Sd orzeka obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami lub zakaz opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu w razie skazania na kar pozbawienia wolnoci bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestpstwo przeciwko wolnoci seksualnej lub obyczajnoci na szkod maoletniego; obowizek lub zakaz moe by poczony z obowizkiem zgaszania si do Policji lub innego wyznaczonego organu w okrelonych odstpach czasu. 3. Sd moe orzec obowizek powstrzymania si od przebywania w okrelonych rodowiskach lub miejscach, zakaz kontaktowania si z okrelonymi osobami lub zakaz opuszczania okrelonego miejsca pobytu bez zgody sdu na zawsze w razie ponownego skazania sprawcy w warunkach okrelonych w 2.

Na ile mona orzec?

Na zawsze Terminowo Art. 43. 1. Jeeli ustawa nie stanowi inaczej, pozbawienie praw publicznych oraz obowizek lub zakazy wymienione w art. 39:

1) pkt 2 i 3 orzeka si w latach, od roku do lat 10, 2) pkt 2a i 2b orzeka si w latach, od roku do lat 15.

Zakazy prowadzenia pojazdw

Art. 42. 1. Sd moe orzec zakaz prowadzenia pojazdw okrelonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczcej w ruchu za przestpstwo przeciwko bezpieczestwu w komunikacji, w szczeglnoci jeeli z okolicznoci popenionego przestpstwa wynika, e prowadzenie pojazdu przez t osob zagraa bezpieczestwu w komunikacji. 2. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych albo pojazdw mechanicznych okrelonego rodzaju, jeeli sprawca w czasie popenienia przestpstwa wymienionego w 1 by w stanie nietrzewoci, pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia okrelonego w art. 173, 174 lub 177. 3. Sd moe orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych na zawsze, jeeli sprawca w czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 173 lub 174, ktrego nastpstwem jest mier innej osoby lub ciki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popenienia przestpstwa okrelonego w art. 177 2 lub w art. 355 2 by w stanie nietrzewoci, pod wpywem rodka odurzajcego lub zbieg z miejsca zdarzenia. 4. Sd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych na zawsze w razie ponownego skazania osoby prowadzcej pojazd mechaniczny w warunkach okrelonych w 3.

Zakazy prowadzenia pojazdw

okrelonego rodzaju zawsze fakultatywne wszelkich pojazdw mechanicznych fakultatywne bd obligatoryjne pojazdw mechanicznych okrelonego rodzaju fakultatywne bd obligatoryjne

Uchwaa Sdu Najwyszego - Izba Karna z dnia 26 wrzenia 2002 r., I KZP 20/2002, OSNKW 2002/1112 poz. 92

Dopuszczalne jest orzeczenie na podstawie art. 42 1 kk zakazu prowadzenia pojazdw okrelonego rodzaju, kierowanie ktrymi nie wymaga posiadania uprawnie stwierdzonych dokumentem wydanym przez upowaniony organ.

Wyrok Sdu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 5 sierpnia 1999 r., II AKa 102/99, Krakowskie Zeszyty Sdowe 1999/8-9 poz. 39

Z treci art. 42 kk wprost wynika, e zakaz prowadzenia pojazdw mona orzec jedynie w razie skazania uczestnika ruchu za przestpstwo przeciwko bezpieczestwu w komunikacji (rozdzia XXI kk), a nie za inne przestpstwo popenione z uyciem pojazdu mechanicznego.

Postanowienie Sdu Najwyszego - Izba Karna z dnia 11 padziernika 2001 r., I KZP 24/2001, Prokuratura i Prawo dodatek 2001/12 poz. 2

Artyku 42 2 kk nakada obowizek orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdw mechanicznych, co prowadzi do wniosku, e w razie skazania za przestpstwo z art. 178a 2 kk sd jest zobowizany - na podstawie art. 42 2 kk - orzec wobec sprawcy zakaz prowadzenia wszelkich pojazdw mechanicznych lub pojazdw mechanicznych okrelonego rodzaju.

Postanowienie Sdu Najwyszego - Izba Karna z dnia 29 sierpnia 2007 r., I KZP 23/2007, OSNKW 2007/9 poz. 65

Skazanie za przestpstwo okrelone w art. 178a 2 kk stwarza moliwo orzeczenia wobec sprawcy, obok obligatoryjnego rodka karnego przewidzianego w art. 42 2 kk, rwnie zakazu prowadzenia pojazdw okrelonego rodzaju, o ktrym mowa w art. 42 1 kk.

Mona orzec zakaz take wobec osoby, ktra nie ma prawa jazdy

Obowizek naprawienia szkody

Art. 46. 1. W razie skazania za przestpstwo spowodowania mierci, cikiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynnoci narzdu ciaa lub rozstroju zdrowia, przestpstwo przeciwko bezpieczestwu w komunikacji, przestpstwo przeciwko rodowisku, mieniu lub obrotowi gospodarczemu lub przestpstwo przeciwko prawom osb wykonujcych prac zarobkow, sd, na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej, orzeka obowizek naprawienia wyrzdzonej szkody w caoci albo w czci; przepisw prawa cywilnego o przedawnieniu roszczenia oraz moliwoci zasdzenia renty nie stosuje si. 2. Zamiast obowizku okrelonego w 1 sd moe orzec na rzecz pokrzywdzonego nawizk w celu zadouczynienia za ciki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynnoci narzdu ciaa, rozstrj zdrowia, a take za doznan krzywd.

Funkcje:

rodek karny Obowizek probacyjny:

art. 67 3 k.k. art. 72 2 k.k.

Moe by orzekany:

Obok kary Ale take jako samoistny rodek reakcji karnej:

58 3 k.k. 59 k.k. 60 7 k.k.

Charakter obowizku naprawienia szkody jako rodka Cywilistyczny karnego

Karny

Szkoda w rozumieniu art. 46 1 k.k.

Szkoda majtkowa Szkoda niemajtkowa (a wic moliwe take orzeczenia zadouczynienia za wyrzdzon krzywd) problem niespjnoci z 2 art. 46, gdzie mowa o nawizce. Szkoda musi istnie w momencie orzekania i by szkod pochodzc bezporednio z przestpstwa, a nie wynikajc z nastpstw czynu (wyrok SN z 4 luty 2002, II KKN 385/01, LEX nr 53028)

Orzekanie obowizku naprawienia szkody w przypadku Solidarnie przestpnego wspdziaania

Kady w caoci Pro rata parte

Obligatoryjny charakter orzeczenia obowizku Wniosek naprawienia szkody

Zoony przez osob uprawnion (pokrzywdzony lub inna osoba uprawniona) Skazanie za przestpstwo wymienione w katalogu Brak powdztwa adhezyjnego (art. 49a k.p.k.)

Obligatoryjny charakter orzeczenia nawizki art. 46 2

Swko moe daje sdowi wybr tylko i wycznie w zakresie wybory rodka i nie wprowadza fakultatywnoci

Nawizka

Art. 47. 1. W razie skazania sprawcy za umylne przestpstwo przeciwko yciu lub zdrowiu albo za inne przestpstwo umylne, ktrego skutkiem jest mier czowieka, ciki uszczerbek na zdrowiu, naruszenie czynnoci narzdu ciaa lub rozstrj zdrowia, sd moe orzec nawizk na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spoecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwoci, ktrej podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spenianie wiadcze na cele bezporednio zwizane z ochron zdrowia, z przeznaczeniem na ten cel. 2. W razie skazania sprawcy za przestpstwo przeciwko rodowisku, sd moe orzec nawizk na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spoecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwoci, ktrej podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spenianie wiadcze na cele bezporednio zwizane z ochron rodowiska, z przeznaczeniem na ten cel. 3. W razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art. 173, 174, 177 lub art. 355, prowadzcego pojazd mechaniczny, jeeli by w stanie nietrzewoci lub pod wpywem rodka odurzajcego albo zbieg z miejsca zdarzenia, sd moe orzec nawizk na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spoecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwoci, ktrej podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spenianie wiadcze na cele bezporednio zwizane z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych, z przeznaczeniem na ten cel. Art. 48. Nawizk orzeka si w wysokoci do 100 000 zotych.

Nawizka moe by orzeczona obok obowizku naprawienia szkody Zawsze ma charakter fakultatywny (wyjtek kradzie drzewa z lasu art. 290 2 k.k. W razie skazania za wyrb drzewa albo za kradzie drzewa wyrbanego lub powalonego, sd orzeka na rzecz pokrzywdzonego nawizk w wysokoci podwjnej wartoci drzewa.

wiadczenie pienine

Art. 49. 1. Odstpujc od wymierzenia kary, a take w wypadkach wskazanych w ustawie, sd moe orzec wiadczenie pienine wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spoecznej, wpisanej do wykazu prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwoci, ktrej podstawowym zadaniem lub celem statutowym jest spenianie wiadcze na okrelony cel spoeczny, bezporednio zwizany z ochron dobra naruszonego lub zagroonego przestpstwem, za ktre skazano sprawc, z przeznaczeniem na ten cel; wiadczenie to nie moe przekroczy 20 000 zotych. 2. W razie skazania sprawcy za przestpstwo okrelone w art. 178a sd moe orzec wiadczenie pienine wymienione w art. 39 pkt 7 na rzecz instytucji, stowarzyszenia, fundacji lub organizacji spoecznej, o ktrych mowa w art. 47 3, z przeznaczeniem na cel bezporednio zwizany z udzielaniem pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach komunikacyjnych; wiadczenie to nie moe przekroczy 60 000 zotych.

Podanie wyroku do publicznej wiadomoci

Art. 50. Sd moe orzec podanie wyroku do publicznej wiadomoci w okrelony sposb, jeeli uzna to za celowe, w szczeglnoci ze wzgldu na spoeczne oddziaywanie skazania, o ile nie narusza to interesu pokrzywdzonego.

Moliwe w przypadku skazania za kade przestpstwo Funkcja naprawienia szkody pomwienia, zniesawienia Czym innym jest publiczne ogoszenie wyroku na sali sdowej