Rola metaloproteinaz w chorobach jamy ustnej

rodowisko dziaania: ECM

ECM- macierz pozakomrkowa Rusztowanie tkanki zbudowane z biaek <gwnie kolagenowych, ale i niekolagenowych glikoprotein> Dynamiczna rwnowaga skadnikw ECM to podstawa prawidowego rozwoju, przebudowy i naprawy tkanki

Metaloproteinazy, czyli matryksyny

Endopeptydazy zalene od jonw cynku i wapnia Jedyne peptydazy czynne w obojtnym i lekko zasadowym pH U czowieka: 23 rodzaje Podzia na 6 grup ze wzgldu na rnice molekularne i rodzaj rozkadanego substratu Syntetyzowane przez komrki strukturalne tkanek i komrki odczynu zapalnego W postaci proenzymu aktywowane proteolitycznie

Regulacja aktywnoci metaloproteinaz

Regulacja midzy syntez a endogennym hamowaniem Inhibitory niespecyficzne: -2 makroglobulina i -1 antytrypsyna Inhibitory specyficzne : TIMP <tissue inhibitors of matrix metalloproteinases>

TIMPs
Hamuj przeksztacanie proenzymu w enzym oraz blokuj aktywnod enzymu 4 rodzaje Tworz kompleks enzym-inhibitor Warunki patologiczne: za duo metaloproteinaz <MMPs>, za mao TIMPs = wolne MMPs rozkadaj macierz zewntrzkomrkow <uszkodzenie tkanki>

MMPs w chorobach jamy ustnej

Niszczenie przyzbia Rozwj prchnicy Stany zapalne miazgi Stany zapalne okoowierzchokowe Nowotwory Liszaj paski

MMPs a periodontitis
Podwyszony poziom 7 rodzajw MMP: najwaniejsze to MMP-3,-8,-9 MMP-3 aktywuje MMP-8 <kolagen> i -9 <elatyna> MMP-8 : ustalenie szybkoci niszczenia przyzbia <zaawansowanie i monitoring leczenia> MMP-8 i -9: inaktywuj niespecyficzne inhibitory Opracowano prosty, 5-minutowy test do oznaczania poziomu MMP-8 za pomoc jej monoklonalnych przeciwcia <ad us. w gabinecie>

MMPs a prchnica
Produkcja bakteryjnych kwasw obnienie pH rodowiska i proteolityczny rozpad twardych tkanek zba- aktywacja MMPs buforowanie lin i wzrost aktywnoci i rozpoczcie dziaania w lekko zasadowym pH

MMPs a nowotwory :
Pobudzaj wzrost, migracj i inwazj komrek nowotworowych Umoliwiaj angiogenez i tworzenie przerzutw Hamuj reakcj immunologiczn wzgldem kom. nowotworowych Mog byd tworzone przez kom. nowotworowe MMP-2 : marker inwazyjnoci i metastazy

MMPs a liszaj paski

Choroba autoimmunologiczna skry i bony luzowej o nieznanej etiologii Objawia si przewlekym stanem zapalnym zalenym od limfocytw T Migracja limfocytw T moliwa dziki niszczeniu bony podstawnej przez MMPs MMPs-2 i -3 z keratynocytw w nabonku MMP-9 z limfocytw T w nacieku zapalnym

Inhibitory syntetyczne MMPs

Bifosfoniany - wysokie powinowactwo do hydroksyapatytw koci, w terapii nowotworowej Pochodne tetracyklin zmniejszaj aktywnod MMPs, ale nie poniej normy fizjologicznej, w periodontopatiach <np.doksycyklina> Chlorheksydyna <CHX>-take waciwoci przeciwbakteryjne, w periodontologii i profilaktyce prchnicy Mimetyki kolagenu imituj kolagen i zamiast niego ulegaj destrukcji

 Poznanie aktywnoci MMPs w jednostkach chorobowych i jednoczesne szukanie ich inhibitorw stwarza nowe, skuteczne sposoby terapii.